Leeuwarder Seniorenkrant 9

Extra

NAJAAR 2020 | EDITIE 9

hoge

OPLA GE!

64.00

0

AANTAL OUDEREN MET CORONA STIJGT

COLUMN

GEZONDHEID

FINANCIEEL

FAMILIE

ZORG

02

SENIORENkrant

.

defriesland.nl/wachtlijstbemiddeling

Uw behandeling door corona uitgesteld?

Wij helpen u graag met wachtlijstbemiddeling.

Als u zorg nodig heeft, is het fijn dat u zo snel mogelijk geholpen wordt. Is uw behandeling door de coronacrisis uitgesteld? Graag helpen we u met wachtlijstbemiddeling. We zoeken in overleg met u een ziekenhuis of zorgverlener

waar u snel terechtkunt. Dit scheelt gemiddeld 43 dagen wachttijd.

Kijk op defriesland.nl/wachtlijstbemiddeling of bel met ons via 058 291 33 00. We helpen u graag verder.

SENIORENkrant

03

15

Het jongetje van de Eewal Van al de huizen in mijn jeugd lig­ gen bij de Eewal de dierbaarste her­ inneringen. Met mijn vader leefde ik in de jaren vijftig als kleine jongen bij mijn grootouders. Opa had op nummer 45 een galanterieënzaak met handel in van alles en nog wat.

Van Vliet en co was de firmanaam.

Ik was trots op die naam, want ik dacht dat met ‘co’ de voornaam van mijn vader op het raam stond.

NA CORONA

19

Na de tweede wereldoorlog zou alles anders worden. Dat wist iedereen zeker. Er zijn inderdaad wel dingen veranderd, maar veel bleef ook bij het oude. Hoe zou dat nu zijn na de coronacrisis?

Laten we eens kijken waar we staan en waar we mogelijk naar toe gaan.

Aantal ouderen met corona stijgt

09

Ieders leven wordt beïnvloed door corona, maar de levens van ouderen misschien nog wel het meest. Want juist zij zijn, vanwege ziektes en hoge leeftijd, het kwetsbaarst.

Het aantal oudere slachtoffers dat in Leeuwarden te betreuren viel, was in verhouding laag. De vraag is of een tweede golf voorkomen kan worden, want het aantal besmettingen stijgt. Opvallend is dat ook het aantal ouderen dat besmet raakt, oploopt.

Beste mensen, Als eerste wil ik u bedanken voor de veelal positieve reacties die we op iedere editie van de Leeuwarder Seniorenkrant krijgen.

We vinden het belangrijk om te weten wat onze lezers van de krant vinden en staan open voor verbetering. Een van de dingen die we kregen aangereikt was dat er wel wat meer ‘Leeuwarden’ in de krant mag.

Daar hebben we naar geluisterd en we hebben

07

Met de verzilverlening houd je zelf de regie in handen

“DEMENTIE VERDWIJNT NAAR DE ACHTERGROND ALS JE VOORBIJ DE ZIEKTE KIJKT” Soms kunnen er uit een heftige gebeurtenis hele mooie dingen ontstaan. De MEM-bear is daar een prachtig voorbeeld van. Toen de moeder van Grietje van der Heide in 2012 de diagnose frontotemporale dementie kreeg, was er veel verdriet te verwerken. Maar uit dat verdriet kwam de wens naar boven om dementie op een positievere manier te benaderen.

Senioren 'on the move'

05

extra

redactielid

gevonden met Leeuwarder DNA. Ritsko van Vliet is bereid om vanaf nu een bijdra­ ge te leveren. Ik stel daarnaast graag een nieuwe columnist aan u voor. Koesma Basdew is sociaal bewogen en maat­ schappelijk geëngageerd en schrijft daar­ over op prikkelende wijze.

We zijn druk bezig om de Leeuwarder Seniorenkrant online beter zichtbaar te maken en we gebruiken hiervoor onder andere Facebook (www.facebook.com/ Leeuwarderseniorenkrant). U wordt uit­ te delen en reacties te plaatsen. Interactie met lezers vinden we erg leuk! Wel is

10

het belangrijk om op een respectvolle manier met elkaar om te gaan, oftewel: ga sociaal online.

Uitgever Devea

In mijn vorige voorwoord heb ik u op het

www.devea.nl

hart gedrukt om zoveel mogelijk lokaal te

Redactieleden Sara Kroos, Ritsko van Vliet, Peter Teeuwen, Koesma Basdew en Martin van Mourik

Wees welkom op de

nieuw,

genodigd om onze berichten te lezen,

Langer in je eigen huis blijven wonen. Niet naar een verpleeghuis hoeven maar gewoon in je eigen, vertrouwde omgeving blijven totdat het echt niet langer kan. Klinkt goed? Het is nu mogelijk, met de verzilverlening.

EN VERDER....

een

(Eind)redactie

Boukje Wiersma, Meraki Tekst & Zo

Foto's

Grietje van der Heide en Simon van der Woude

kopen bij ons eigen winkeliers. Want wat zouden we het missen als er in het post-

digi-spreekuren van dbieb!

08

Thuiszorg Het Friese Land

12

Oplage 64.000

ketens over zijn en we niet meer naar

COLUMN Sara schrijft erop los

13

Druk

de bakker, de drogist en die leuke

LOS, een vereniging voor u...

13

COLUMN De wereld van Koesma

17

Buurtbemiddelaar Wienie Veld

20

Puzzelpagina 22 COLUMN Peter weet het beter

25

Thuiszorg Patyna

26

Oplossing puzzels

26

Prijswinnaars puzzels

27

NDC Print

Verspreiding Ingestoken in de huis aan huis plus 3.000 exemplaren op meer dan 50 distributiepunten in de gemeente Leeuwarden Advertenties

kledingwinkel kunnen. Dus ik vraag het u nogmaals: koop zoveel mogelijk lokaal!

Doede Vellema /06 15 37 22 55

E-mailadres info@leeuwarderseniorenkrant.nl Facebook

coronatijdperk alleen nog maar grote

www.facebook.com/Leeuwarder-Seniorenkrant

Doede Vellema

Disclaimer Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed blijven vergissingen mogelijk.

Wij kunnen daar echter geen aansprakelijkheid voor aanvaarden. Auteursrecht voorbehouden. ©2020

U kunt onze artikelen natuurlijk ook online lezen! U vindt ons op www.seniorenkrant.nl

04

SENIORENkrant

BOUW GESTART

15 STADSAPPARTEMENTEN EN ÉÉN PENTHOUSE STADSAPPARTEMENTEN TE KOOP VANAF € 325.000,- V.O.N.

• • • • •

Uitzicht op de haven Ligplaatsen voor de deur Op 5 minuten varen van de Waddenzee Bodemwarmtepomp voor vloerverwarming en koeling Ruimte voor individuele wensen, ook het samenvoegen van twee appartementen

WWW.ZUIDERHAVENHARLINGEN.NL 0512 - 368 200 verkoopnoord@heijmans.nl

0517 - 431 224 info@vdwalmakelaars.nl

058 - 233 73 33 nieuwbouw@makelaardijhoekstra.nl

SENIORENkrant | REDACTIE

05

SENIOREN 'on the move'

we nu in een toonzaal woonden van een meubelboulevard), kwamen de

eerste

kijkers.

De

makelaar

maakte een schema zodat iedereen om de beurt kon komen kijken, met steeds een kwartier pauze ertus­ sen. Natuurlijk moest het hele huis glanzend schoon zijn. Dus poetsen en nog meer poetsen. Opruimen en

Er liggen zeventig verhuisdozen in de garage. De verhuizer zei: “Nou mevrouw, ik breng ze alvast. Zodra u zin krijgt, lekker gaan inpakken hoor. Op tijd beginnen zeg ik altijd maar”. Die verhuizers zijn enthousiaste mensen, zo van huppakee daar gaan we. Als het eropaan komt zijn ze je rots in de branding.

nog beter opruimen.

KIJKERS Kijkers die door jouw huis lopen, lelijke dingen zeggen, misschien wel in de lades van de kledingkast kijken en dan zien wat voor kleur onder­ broeken jij draagt; je moet er toch niet aan denken. Maar het gebeurt

'Kijkers die door jouw

allemaal. Jouw huis is even niet

huis lopen, lelijke

weg kwijt. Als we kijkers hadden

dingen zeggen, misschien wel in de lades van de kledingkast kijken en dan zien wat voor

meer van jou. Soms was ik echt de gingen we bij onze buren op de koffie. Ook die zaten tussen de verhuisdozen, want ook zij gaan verhuizen. We spraken elkaar moed in. En beloofden elkaar op te zoeken alles achter de rug was.

HERINNERINGEN Waarom doen mensen dat eigenlijk?

Alles overhoop halen en nog een

kleur onderbroeken

keer voor iets nieuws gaan? Omdat

jij draagt; je moet er

je nog echt wilt doen. Of je nou die

toch niet aan denken'

dat maakt niet uit. Nu kan het nog.

je voor je zeventigste moet doen wat droomreis gaat maken of verhuizen, Straks heb je misschien allemaal mankementen en gaat het niet meer.

Tekst: Sara Kroos Verhalenschrijfster (www.saraschrijfteroplos.nl)

aangaan. De hele wijk is zich aan het

graaf. Huppakee, vaart ermee. Toen

verplaatsen. Mensen blijken te gaan

ik de volgende morgen uit het raam

Ik ga verder met opruimen en spul­

verkassen als ze zo’n twintig jaar

keek zag ik al een bord in de tuin.

len wegbrengen naar de kringloop.

op dezelfde plek hebben gewoond.

Het weekend erop stond ons huis

Die is gelukkig weer open. Boeken

Ook veel senioren doen dit. Nog één

op Funda. Het was echt waar nu.

sorteren, kasten doorspitten. Voor je

keer een andere woning en die aan

Ineens rijden er auto’s langs je huis.

het weet zit je een uur lang met een

laten passen aan de komende oude

Mensen stappen uit en staan ge­ ­

doos oude foto’s en brieven van je

dag. Het is geen sinecure, laat ik dat

woon een poosje te kijken.

eerste liefde op de grond, gevangen in herinneringen. Ach, en daar zijn

wel even zeggen. Zoeken, vinden,

Ik kijk naar al die dozen en moet er

je eigen huis in de verkoop; er komt

toch wel een beetje van zuchten.

de babyfoto’s van de kinderen. Waar

heel wat bij kijken. Slapeloze nachten

VERKOOPKLAAR Nadat de styliste het huis verkoop­

Zeventig? Veel te veel, mompel ik in

heb ik ervan gehad. Doe ik het

klaar had gemaakt door alle losse

de dozen is begonnen. Ik hoop echt

mezelf. Ik vind zeventig erg over­

wel goed? Gaan we echt? Ja, we

spullen en foto’s achter kastdeuren

dat ik de zeventig niet haal. Ik houd

dreven, waar haalt die man dat

gaan echt!

te verstoppen (en ik het idee had dat

u op de hoogte. ■

keek en keek nog eens en telde als­ maar dozen. Hij keek, zag en over­

PUNTSCHOENEN De makelaar zette er direct vaart in.

won. Schatte het gewicht in van de

Ook hij kwam, zag en overwon

tafels en de meubels. “Zware tafels

en zei: “Dat komt helemaal goed.”

zijn het en u hebt veel bloempotten

Makelaars zitten meestal strak in

in de tuin.” ”Ja meneer, dat klopt”,

het pak en hebben vaak Floris van

zei ik. “En die gaan allemaal mee.”

Bommel puntschoenen. Ik meende het merk te herkennen, maar durfde

WIKKEN, WEGEN EN ZOEKEN Na veel wikken, wegen en zoeken

er niet naar te vragen. Hij liep met de

hebben wij een ander huis gevon­

door ons huis en was vanwege

den, in een van de mooiste steden

corona gewapend met een doosje

van Friesland. We gaan onze huidige

latexhandschoenen.

stek verlaten. Met een beetje verdriet

vraagprijs werd bepaald, de huis­

natuurlijk, maar we willen samen

styliste zou langskomen zodat alles

nog een keer een nieuw avontuur

er piekpijn uitzag en daarna de foto­

handen in zijn vlotte broekzakken

De

verkoop­

Foto: Karolina Grabowska/Pexels

vandaan? Hij liep door ons huis,

blijft en bleef de tijd? Het vullen van

06

SENIORENkrant

SENIORENkrant | FINANCIEEL

07 blijven wonen? Ik wist het niet, tot ik ergens las over het aanvragen van een verzilverlening. In april hebben we gebeld en een verzoek ingediend en in juni was het administratief al rond!”

Meneer en mevrouw Heida, 85 en 71 jaar oud, hebben een zorgunit in de tuin laten plaatsen zodat ze daar kunnen douchen. “Bij het douchen zelf krijgen we hulp van Buurtzorg, Foto: Simon van der Woude

die er op deze manier ook veel beter

Met de verzilverlening HOUD JE ZELF DE REGIE IN HANDEN

bij kan. De unit is met een grote kraanwagen in onze tuin geplaatst.

Wat een uitkomst! Het was voor mij niet te doen om steeds naar boven te lopen, maar op deze manier hebben zowel mijn man als ik er elke dag profijt

van.

Echt,

we

genieten!”

Ook de keuken is aangepast waar­ door deze nu in hoogte verstelbaar is, zodat mevrouw Heida ook weer eens kan koken. “Dat lukte vanwege mijn handicap voorheen niet. Ik kon niet eens in een pan kijken. Nu de keuken is aangepast, kan ik weer helpen.”

De verzilverlening heeft het echt­ paar niet alleen qua zelfstandigheid vooruit geholpen, maar ook hun gevoel van eigenwaarde versterkt.

“Ik kan het iedereen aanraden.

Probeer het. Het geeft je een stukje

moet je huiseigenaar zijn. En de

vrijheid en je houdt energie over

Langer in je eigen huis blijven wonen. Niet naar

woning moet overwaarde hebben.

voor leuke dingen. Of doe het voor

een verpleeghuis hoeven maar gewoon in je eigen,

Op basis daarvan sluit je namelijk de

het trotse gevoel dat je er van

lening af. “Een aanvraag gaat via de

krijgt. Echt, doen. Het is makkelijk,

gemeente. Bij de verkoop van een

het gaat snel en je kunt zoveel meer.

huis, of overlijden van een eigenaar,

Ik ben echt blij dat we hiervoor

wordt de lening afbetaald. In de tus­

gekozen hebben.” ■

vertrouwde omgeving blijven totdat het echt niet langer kan. Klinkt goed? Het is nu mogelijk, met de verzilverlening.

sentijd hoef je je dus geen zorgen te maken over een afbetaling.” Je kunt een lening afsluiten voor minimaal

De verzilverlening is een lening die

wonen, kan een lening aanvragen.

bedoeld is om een aanpassing in of

Die lening kan voor veel verschil­

om je huis door te voeren, zodat lan­

lende

gebruikt.

Van Mourik benadrukt het belang

ger thuis blijven wonen mogelijk is.

Bijvoorbeeld voor het verduur­ za­

van de verzilverlening. “Dit is een

Specifiek voor senioren vanaf 57 jaar

men van je huis of voor het betalen

middel waarmee senioren zelf de

met een eigen woning. 65% van de

van een schilder, zodat je huis

regie in handen kunnen houden.

senioren heeft een eigen huis en

geverfd kan worden.”

Het levert je meer (keuze)vrijheid op.

dingen

worden

meestal ook nog met een kleine of

€2.500,- en maximaal €25.000,-.

Met de verzilverlening is veel meer

anticiperen op mogelijke voorvallen

is de verzilverlening bedoeld.

mogelijk dan je zou denken, zegt

in de toekomst. Houd dus zelf de

Van Mourik. “Wat te denken van een

controle en zorg voor jezelf. Ook als

huis met een garage. Die kun je om

dat nu nog niet nodig is.”

de controle en zorg voor jezelf. Ook als dat nu nog niet nodig is'

Martin van Mourik

Bovendien kun je hiermee slim

helemaal geen hypotheek. Voor hen

'Houd dus zelf

Initiatiefnemer verzilverlening

laten bouwen zodat je beneden kunt slapen. Of een gepersonaliseerde

De familie Heida uit Appelscha zegt

traplift. Dat hoeft dan niet via de

het volgende over de verzilverlening

Wmo, maar die kun je zelf in laten

in de gemeente Ooststellingwerf:

stellen. Wat ook kan is het uitbe­

“Wat doe je als je zelf niet meer

steden

noodzakelijk

naar boven kunt om te douchen?

werk zoals het laten doen van de

Als zowel jij als je man gehandicapt

tuin zodat deze niet overwoekert.

zijn, maar wel graag thuis willen

van

zwaar,

Waar kun je dan aan denken? Initia­

Of het plaatsen van digitale sloten.

tiefnemer Martin van Mourik (voor­

De mogelijkheden zijn eindeloos.”

malig raadslid voor de gemeente

Kijk voor meer informatie op www.leeuwarden.nl/verzilverlening

Leeuwarden) legt het uit: “Iedere

Er zijn echter wel voorwaarden ver­

senior die langer thuis wil kunnen

bonden aan de verzilverlening. Zo

of bel naar de gemeente Leeuwarden via 14 058.

08

KUNST & CULTUUR | SENIORENkrant

VRAGEN OVER JE MOBIELE TELEFOON, TABLET OF PC? WEES WELKOM OP DE DIGI-SPREEKUREN VAN DBIEB! ‘Het scherm van mijn nieuwe smartphone gaat na een seconde op zwart’. ‘Hoe kan ik mijn mail op

CURSUSSEN

mijn mobiele telefoon lezen?’ ‘Ik kan mijn foto’s niet terugvinden in de cloud.’ Het zijn vragen waar

Bart en Evert verwijzen dikwijls door

mensen regelmatig mee worstelen. En wat doe je als kinderen en kleinkinderen op afstand wonen en je niet kunnen helpen? Dan ga je naar de digi-speekuren van dbieb!

naar de cursussen die dbieb geeft, zoals de cursus Werken met DigiD, of de cursus Orde op de computer.

Evert: “Vaak is het een puinhoop op

Op de digi-spreekuren staan onder

gaan snel en het kost moeite om bij te

Mensen gaan opgelucht en blij weer

de computer. Tijdens de cursus leer

andere Bart (73) en Evert (68) voor je

blijven. En voor elk wissewasje je

weg. “We hebben ze gerust kunnen

je bijvoorbeeld hoe je documenten

klaar. Bart: “Senioren krijgen zo’n tele­

(klein)kinderen vragen, is vervelend.

stellen dat er niet iets ergs is met hun

en foto’s bij elkaar zet, hoe je mappen

foon of tablet, vaak een kado van de

De spreekuren zijn dan een uitkomst:

mobiel, tablet of computer en dat er

en submappen maakt. Regelmatig

kinderen, maar weten niet hoe het

“Hier nemen we alle tijd voor je en leg­

een oplossing is,” zegt Bart. En, nog

vinden de cursisten verloren ge-­

werkt.” Hoe kan ik een mail versturen

gen we je rustig uit hoe het moet.

belangrijker: je wordt er zelfred-

waande foto’s terug!” En dan zijn er

met een bijlage? Hoe moet ik Microsoft

Het helpt dat wij zelf ook op leeftijd

zaam van. “Het is een meerwaarde

nog de Digi-specials: presentaties

Office instellen? De ontwikkelingen

zijn, we zijn geduldiger,” lacht hij.

als je met nieuwe technologie leert

over een speciaal thema, zoals veilig

omgaan”, vult Evert aan. “Ik hoor gere­

omgaan met wachtwoorden of online

geld mensen zeggen dat ze wilden dat

boeken zoeken. “En het allermooiste

ze de kennis eerder hadden gehad,

is nog dat je geen lid hoeft te zijn van

dan waren ze veel verder geweest.”

dbieb. Het kost niks!” besluit Bart. ■

Je kunt tegenwoordig bijna niet zon­

Weten wanneer de digi-spreekuren

der, geeft Bart aan. “Toegangskaarten

zijn of wat het cursusaanbod is?

voor voetbalclubs krijg je digitaal toe­

Kijk op www.dbieb.nl/leren/meerleren

gestuurd, op vakantie staat er geen mevrouw meer op je te wachten.

Die kun je appen als er een probleem is.” Bovendien willen veel senioren ook gewoon meedoen, vooral omdat

Evert (links) en Bart

ze het leuk vinden om bij te blijven.

058 - 234 77 77

Laat je verrassen door vrijwilligerswerk!

Er is voor ieder wat wils!

Er is vrijwilligerswerk gericht op • horeca • sport • administratie • jongeren

• ouderen • dieren

• natuur • en nog veel meer!

In de wijk aan de slag of verderop?

Eén dagdeel of meer dagen per week aan de slag of incidenteel wat doen?

Er zijn veel mogelijkheden!

Kijk eens op www.samenleeuwarden.nl, met meer dan 400 vrijwilligersvacatures.

Samen met één van onze bemiddelaars op zoek naar een leuke vrijwilligersplek?

Neem dan contact met ons op en maak een afspraak via vrijwilligerswerk@amaryllisleeuwarden.nl of 058 30 30 400. /vrijwilligerswerkleeuwarden /vrijwilligerswerkleeuwarden /vrijwilligerswerk-leeuwarden

SENIORENkrant | INTERVIEW

'W

09

at je nu ziet, is

dat

veel

ouderen zoiets hebben

van

‘laat jongeren vrij’. Jongeren hebben

nu

eenmaal

veel

behoefte

aan

contact, aan feestjes, noem maar op. Op de één of andere manier komen

beide

doelgroepen

met

elkaar in contact, met als gevolg een stijging van ouderen met corona.

Waarschijnlijk komt die besmetting tot stand via de mantelzorgers - vaak de kinderen - die thuis jongeren hebben”, zegt Margreet de Graaf, directeur van GGD Fryslân en lande­ lijk woordvoerder bron- en contact­ onderzoek.

Het aantal ouderen in Friesland Friese bevolking. In Leeuwarden wonen ruim 22.000 65-plussers.

Het is raadzaam dat zij nadenken over belangrijke vragen als: wil ik eigenlijk wel op de IC terecht komen?

Wil

ik

gereanimeerd

worden?

“Dat zijn vragen om nu over na te denken en de antwoorden kenbaar te maken aan je partner en/of kin­

AANTAL OUDEREN MET CORONA STIJGT

Foto: GGD Fryslân

bedraagt twintig procent van de

deren. Als je lange tijd geïntubeerd bent geweest, dan is dat schadelijk voor je lichaam. Net zoals reani­

Ieders leven wordt beïnvloed door corona, maar de levens van ouderen misschien nog

meren schade veroorzaakt. Al zijn

wel het meest. Want juist zij zijn, vanwege ziektes en hoge leeftijd, het kwetsbaarst.

er nu gelukkig andere medicijnen

Het aantal oudere slachtoffers dat in Leeuwarden te betreuren viel, was in verhouding

en is de opnametijd op de IC korter”, vertelt De Graaf.

laag. De vraag is of een tweede golf voorkomen kan worden, want het aantal besmettingen stijgt. Opvallend is dat ook het aantal ouderen dat besmet raakt, oploopt.

TWEE CATEGORIEËN OUDEREN De zorgen die ouderen hebben met betrekking tot het coronavirus

VERPLEEG- EN

bij griep, bij het norovirus, bij legio­

kleinkinderen niet te kunnen knuf­

hangen vooral af van hoe hun leven

VERZORGINGSHUIZEN

nella, maar dit was nieuw en

felen. Het zit zo in ons.” Toch hamert

eruitziet, stelt De Graaf. Grofweg ziet

We kennen allemaal de beelden van

on­bekend. Inmiddels is het norma­

De Graaf erop je te blijven houden

ze twee categorieën: “Ouderen die,

ouderen die, afgesneden van alle

ler geworden.”

aan de regels: “Afstand houden,

net als mijn oma vroeger, zeggen

contact met hun geliefden, eenzaam

‘ik ben al zo oud en als het mijn tijd

achter het glas zaten. Of de heftige

Dat we het normaler vinden, zie je

is dan ga ik, daar heb ik vrede mee’,

verhalen van echtparen die ruw van

ook terug in het straatbeeld en in

en ouderen zoals mijn ouders die

elkaar gescheiden werden en kinde­

het gedrag van mensen. Er wordt

Ze is optimistisch. “Het is ons gelukt

er nog niet aan toe zijn, die nog

ren die geen afscheid konden nemen

weinig tot geen afstand gehouden.

om de eerste golf te bedwingen,

willen genieten van hun kleinkinde­

van hun stervende ouders. “Er was

“Je raakt eraan gewend. Ik moet

ik hoop dat het ons ook lukt bij

ren en reizen willen maken. Als je

een schaarste aan beschermings­

denken aan die filmpjes van bouw­

een tweede golf.” Of het vaccin er

tot de eerste categorie behoort dan

middelen. Gelukkig is dat nu opge­

vakkers die vroeger ongezekerd

spoedig is, weet ze niet. “De een zegt

vind je het waarschijnlijk belangrijk

lost. We hebben goed contact met

over smalle balkjes liepen. Je raakt

in november, de ander zegt over

dat je kinderen nog op bezoek

de verpleeg- en verzorgingshuizen.

gewend aan de aanwezigheid van

twee jaar.” ■

kunnen komen. Als je tot de tweede

Medewerkers zijn inmiddels goed op

gevaar. Eigenlijk moet je, net zoals

categorie behoort dan kies je ervoor

de hoogte over wat ze moeten doen

je je jas aandoet om naar buiten te

om

te

wanneer er corona bij een van

gaan, je waakzaamheid aandoen.”

houden met je kinderen en klein­

de bewoners wordt geconstateerd.

kinderen.’

We wisten al wat we moesten doen

tijdelijk

minder

contact

handen wassen, bij klachten laten

Ook

ouderen

pakken

de

draad

van hun sociale leven weer op.

Vrijwilligerswerk voor sport-vereni­ gingen, hobby’s zoals kaarten of

'Afstand houden, handen wassen, bij klachten laten testen en thuisblijven'

biljarten, op de kleinkinderen pas­ sen. “Het grootste misverstand is denken

dat

je

veilig

bent

bij

mensen die je kent. We zien vaak dat het bij familiebijeenkomsten, hoe klein ook, toch misgaat. Natuurlijk, het is ook lastig om je kinderen of

testen en thuisblijven.”

GGD Fryslân Corona advieslijn: 088 22 99 333 De GGD wordt vaak gebeld door ouderen die niet goed weten wat ze moeten doen als ze klachten hebben. “Onze medewerkers nemen alle tijd om ze rustig door alle stappen heen te helpen.”

10

ZORG | SENIORENkrant Soms kunnen er uit een heftige gebeurtenis hele mooie dingen ontstaan.

De MEM-bear is daar een prachtig voorbeeld van. Toen de moeder van Grietje van der Heide in 2012 de diagnose frontotemporale dementie kreeg, was er veel verdriet te verwerken. Maar uit dat verdriet kwam de wens naar boven om dementie op een positievere manier te benaderen. Ze vond in Jan ’t Hoen, die eigenaar is van een Tekst: Boukje Wiersma Meraki Tekst & Zo

kleinschalig verpleeghuis in Wezup, een zielsverwant.

“DEMENTIE VERDWIJNT NAAR DE ACHTERGROND ALS JE VOORBIJ DE ZIEKTE KIJKT” Ik spreek Grietje en Jan op een

machteloosheid. Ik besefte na een

moeder uiteindelijk gaat verliezen.”

ze bleken dezelfde visie te hebben

mooie nazomerdag. Ze komen aan

tijdje dat ik niet in het verdriet wilde

Omdat Grietje die ervaring ook aan

op hoe om te gaan met dementie.

in een klassieke MG met open dak.

blijven zitten, omdat mijn moeder

anderen wilde geven, bedacht ze

“We willen meer levensvreugd creë­

Achterin zit een grote paarse beer

daar helemaal niets aan heeft. Zij is

het fotoproject ‘13 mooie mensen’.

ren voor mensen met dementie en

met een vliegenierspet op. Het is

zich ook niet (meer) bewust van

Ze ging in iedere provincie van

hun naasten. Door te focussen op

meteen duidelijk dat dit positieve

haar ziekte en leeft in het nu.

Nederland op zoek naar modellen:

wat er wél is en samen leuke dingen

mensen zijn die de wereld een

Daar leer ik van. Begrijp me goed,

mensen met dementie en hun

te doen, komen er steeds meer

beetje

maken.

het is geen mooie ziekte en het

geliefden of mantelzorgers. Natuur­

mooie momenten. Want wat je aan­

En dan in het bijzonder het leven

verdriet blijft, maar het is nu een­

lijk was haar moeder de nummer 1

dacht geeft groeit. Ziek zijn maakt

van mensen die getroffen zijn

maal zo. En dan kun je twee dingen

van het project. In Friesland, Zuid-

je niet minder mens. Mijn moeder

door dementie én hun dierbaren.

doen. Kiezen voor de pijn of proberen

Holland en Drenthe zijn de foto’s

heeft dementie, maar dat wil niet

zoveel mogelijk mooie herinnerin­

inmiddels gemaakt, maar corona

zeggen dat niets meer kan. Ik zoek

gen te maken.”

gooide roet in het eten bij de rest.

altijd naar activiteiten die haar zelf­

Zodra het kan pakt Grietje de draad

vertrouwen geven en het gevoel

weer op.

dat ze er toe doet.” Jan vult aan dat

vrolijker

willen

DROMEN VOLGEN Aan het theezakje van Grietje zit een labeltje met de tekst: Durf jij je

13 MOOIE MENSEN

dromen te volgen? Een mooier

Met een passie voor fotografie ging

begin van ons gesprek is niet denk­

Grietje foto’s maken van zichzelf

WAT JE AANDACHT GEEFT, GROEIT

buiten wandelen en een normaal

baar, omdat dat precies is wat deze

met haar moeder. “Die fotosessie

De mevrouw uit Drenthe, die samen

dag- en nachtritme daarbij belang­

politieagente gaat doen. Ze heeft

was zo ongedwongen en puur, dat

met haar kinderen door Grietje

rijk zijn. “Onze gasten gaan overdag

net haar baan opgezegd en wil zich

de liefde en verbinding tussen ons

geportretteerd werd, woont in het

niet naar bed en daardoor slapen ze

volledig inzetten voor de zorg van

van de beelden afspat. Dat is des te

verpleeghuis van Jan. Op die manier

’s nachts prima. We zingen veel,

mensen met dementie. Een enorme

waardevoller als je weet dat je je

leerden de twee elkaar kennen en

doen dingen die de hersenen uit­

stap, waarvan de oorsprong ligt in de ziekte van haar moeder. Die heeft al jaren, sinds haar 64e, frontotem­ porale dementie.

“Dan begint er een zoektocht in jezelf hoe je daarmee om moet gaan”, zegt Grietje. “Het overkomt je. Ineens is er een andere werke­ lijkheid en voel je enorm veel

'En dan kun je twee dingen doen.

Kiezen voor de pijn of proberen zoveel mogelijk mooie herinneringen te maken'

goed eten en drinken, bewegen,

SENIORENkrant 11

De VPTZ Noordwest Friesland vraagt VRIJWILLIGERS voor overdag en vooral ’s nachts in de thuissituatie, die 'ER ZIJN' voor mensen in de laatste levensfase.

'ER ZIJN' betekent, tijd hebben om aandacht te geven. Rust, ondersteuning, zorg en nabijheid bieden aan de cliënt, familie en mantelzorger.

Ben je op zoek naar zinvol vrijwilligerswerk en heb je ruimte en tijd voor de ander? Bel dan naar 06 - 51 49 09 58 om je aan te melden of mail naar erzijn@vptznwfriesland.nl

KIJK VOOR VERDERE INFORMATIE OP WWW.VPTZNWFRIESLAND.NL

dagen. En dan zie je dat het proces

van mijn moeder stop. Ze heeft een

van

vertraagt.”

hele berenfamilie. Het zijn haar

Jan noemt de mensen die in

bakens op de momenten dat ze zich

Huize Wezup wonen gasten in

angstig en onzeker voelt.” Er zijn

plaats van cliënten. “De dementie

een paar vaste uitvoeringen van de

verdwijnt naar de achtergrond als

MEM bear, waaronder een Fries

je voorbij de ziekte kijkt.”

exemplaar, maar alle beren zijn

dementie

zich

uniek. Het is zelfs mogelijk om MEM BEAR

eigen stof in te brengen en de beer

Toen het fotoproject stil kwam te

zo te personaliseren.

liggen en corona de samenleving insloop, bedacht Grietje iets dat

VERDWENEN WOORDEN

verbinding en troost kon bieden:

Het thema dementie heeft Grietje

de MEM bear. Een beer die mensen

gegrepen en de ideeën in haar

met dementie plezier en hou-

hoofd zijn eindeloos. Vorig jaar

vast kan geven. En weer was

maakte ze een boek voor mensen

haar moeder haar inspiratiebron.

met dementie: 13 Mooie mensen en

“Mijn moeder is altijd coupeuse

hun verdwenen woorden. “Er zijn

geweest en maakte, lang voordat

heel veel boeken óver dementie.

ze ziek werd, van een oude jas

Maar ik wilde juist iets maken voor

twee beren. In de kelder bij mijn

de mensen zelf.” In het boek staan

ouders vond ik het patroon daar­-

foto’s, liedjes, tekeningen en spreu­

van.Ik heb zelf geprobeerd een

ken die uitnodigen om met elkaar

beer in elkaar te knutselen, maar

in gesprek te gaan. En natuurlijk

dat talent heb ik niet van mijn moe­

ontbreekt haar moeder ook niet

der geërfd. En dus ben op zoek

in het boek; er staan gedichten

gegaan naar berenmaaksters. Ik

van haar in. Het boek kan ook

vond twee hele lieve dames uit

gebruikt worden om in te kleuren

Beetsterzwaag.”

of herin­neringen in op te schrijven.

“Het doet een beetje denken aan

BEREN MET EEN HART

zo’n vakantieboek van vroeger”,

In de beer zit een opnamemodule

zegt Jan. “Het is bij ons in het

van twintig seconden. Daarop kun je

verpleeghuis

een bericht inspreken en zo heeft

Mensen

iemand zijn of haar naasten altijd

ze bezig zijn met het boek. Het zorgt

een beetje bij zich. “De module is in

er vaak voor dat de persoon achter

de vorm van een hartje. Iemand zei

de ziekte weer helemaal tevoor­

laatst: jullie geven de beren letterlijk

schijn komt. Met de humor of crea­

een hart, met de stem van een

tiviteit van vroeger. Dat is prachtig

geliefde. Hoe mooi is dat! Je kunt

om te zien.” ■

een

worden

groot

succes.

helderder

als

steeds nieuwe berichten inspreken.

Dat kan ook via Whatsapp. Mijn broer woont ver weg en hij stuurt

Wil je meer weten over de MEM

regelmatig een spraakbericht, dat ik

bear of het boek? Ga dan naar

vervolgens opneem en in een beer

www.13mooiemensen.nl.

12

ZORG | SENIORENkrant

DE ‘ZORGSTERREN’ VAN THUISZORG HET FRIESE LAND STRALEN AL 25 JAAR Het is alweer 25 jaar geleden dat Thuiszorg Noord & Midden Fryslân en Kruisvereniging Friesland Noord fuseerden tot Thuiszorg Het Friese Land. Thuiszorg Het Friese Land viert dit zilveren jubileum met een ‘cadeauboekje’, met daarin onder andere verhalen van medewerkers van 25 jaar en collega’s die al 25 jaar in dienst zijn.

Sylvia werkt al 25 jaar als verzorgen­

Leeftijdsgenoot Hiltsje de Vries sluit

nooit zou komen. Het is daar­

cliënten én voor elkaar. Hun verhalen

de IG bij Thuiszorg Het Friese Land.

zich daarbij aan. “Mijn werk is geen

bij ook waardevol dat kwetsbare

laten bovendien zien dat jonge­

Er veranderde veel in die tijd, maar

dag, zelfs geen enkel uur, hetzelfde.

ouderen met de hulp van huishou­

ren en oudere medewerkers samen

het contact met cliënten is onver­

De dagen vliegen voorbij.” Als gezins-

delijke hulpen thuis kunnen blijven

een ijzersterke organisatie vormen:

anderd, vertelt Sylvia. “Waar ik ook

ondersteuner heeft Hiltsje soms te

wonen, in hun eigen omgeving.”

met

kom, er is altijd iets aan de hand. Er is

maken met pittige situaties. Toch

iemand ziek en dat brengt vaak verdriet

voelt zij zich volkomen op haar plek

Tineke van der Ploeg startte ruim

of frustratie mee. Ik probeer daarom

bij Thuiszorg Het Friese Land. “Het

25 jaar geleden als gezinsverzorg­

wat fleur te brengen. Het hoeft niet

werk vergt veel inzet, maar geeft

ster, en werkt tegenwoordig als

Voor meer informatie over Thuis-

elke dag over die ziekte te gaan.”

ook ongelooflijk veel energie. Ik ben

huishoudelijke hulp in Dokkum.

zorg

nog nooit met tegenzin aan het werk

“Ik ben nu 55 jaar, maar doe dit werk

de volledige verhalen van deze

gegaan.”

nog steeds met plezier, het is zo

medewerkers: www.thfl.nl/25

ELKE DAG IS ANDERS Verpleegkundige Emmy Kroeger is

enthousiasme,

eigentijdse

kennis en vele jaren aan werkplezier en -ervaring.”

Het

Friese

land

of

voor

dankbaar.”

25 jaar, zij houdt vooral van de diver­

WAARDEVOL EN DANKBAAR

siteit van het werk. “Elke werkdag is

Het werk biedt je bovendien een in­

TROTSE BESTUURDER

anders, je bezoekt andere cliënten,

kijkje in het leven van verschillende

Bestuurder Klaas Kuilman is trots

rijdt andere routes. Je weet ’s och­

mensen, vindt de 25-jarige huis­

op de prachtige organisatie. “Ik heb

tends niet hoe je dag eruit zal zien,

houdelijke hulp Femke Fennema.

diep respect voor alle collega’s die

wat je te wachten staat.”

“Ik kom op plekken waar ik anders

dag in, dag uit klaarstaan voor onze

Een hulpmiddel nodig?

Wy wurkje troch as Kersten Hulpmiddelenspecialist!

En dat betekent dat wij zoals vanouds voor u klaar staan!

Wij geven u graag advies over het lenen, huren en kopen van een hulpmiddel die zo goed mogelijk bij u past. Dichtbij in uw regio.

Wist u dat u via uw zorgverzekering een hulpmiddel vaak kosteloos kunt lenen?

Meer informatie over onze diensten en uitleenpunten vindt u op onze website: www.kerstenhulpmiddelen.nl/lenen/ Advies? Neem vrijblijvend contact op!

T. 0511 - 460660 | E. uitleen@kerstenhulpmiddelen.nl

SENIORENkrant | COLUMN

13

COLUMN COLUMN

Sara schrijft erop los Als het even kan ga ik op vrijdag naar de markt in onze stad Leeu­ warden. Een heerlijke grote markt met kleuren, geuren, haring en Pakistaanse kruiden, het geroezemoes van de bezoekers en het roe­ pen van de marktkooplui. Alles lekker door elkaar; ik houd er van.

Ik koop vooral graag groente en fruit op de markt. En bloemen, maar daarvoor moet je eigenlijk aan het eind van de middag gaan.

Dan roept de marktkoopman: “Wie maakt mij los?” Hij wil naar huis en geeft de bloemen haast voor niks weg. Voor een klein prijsje heb jij een tas vol.

Ik hoorde een van de vaste kooplui al in de verte roepen, luid en duide­ lijk. “Kersen, lekkere kersen!” Ik

verbeeldde me even dat hij een Amsterdams accent had, maar dat zal wel niet zo zijn geweest.

“Kersen, lekkere kersen!” Ik stond in de rij voor de groenten- en fruit­ kraam te wachten op mijn beurt.

Op een gele streep, op anderhalve meter afstand van mijn voorganger.

Ook op de markt zijn er coronaregels. Hij bleef maar roepen.

Op de repeteerstand: kersen, lek­ kere kersen! Ik vroeg me af of hij dat ‘s avonds nog steeds zou doen.

Naast zijn vrouw (als hij die had), samen op de bank of net voor het slapen gaan in bed.

Opeens riep hij met extra stemver­ heffing: “Meid, wat zit je haar leuk!”

Ik keek achterom, maar hij riep: “Nee jij daar, meid wat zit je haar leuk. Ben je naar de kapper

geweest?” Hij had het tegen mij.

Ik schreeuwde nog net niet terug, maar antwoordde met stemverheffing: “Nee hoor, dat is mijn coronakapsel.” “Nou kun je nagaan als je wel bent geweest!” riep hij.

Ik was aan de beurt en deed mijn bestelling. “Wil je kersen?”

Ja, natuurlijk wilde ik kersen. En aardbeien en frambozen; ik wilde een tas vol met fruit mee naar huis.

Met mijn haar coronaproof en mijn fietstassen gevuld met bloemen en fruit fietste ik tevreden naar huis.

Ik zwaaide nog even naar mijn vriend van de markt, maar hij was mij al vergeten. De volgende keer zou ik het vragen. “Kom je uit Amsterdam?” Het leven kan soms best simpel zijn. En de kapper laat ik voorlopig maar zitten. ■

Daarna ging ik langs de bloemen­ kraam en koos een mooi zomer­ boeket uit en nog wat perkplantjes.

Ik liep terug richting mijn fiets en passeerde de groenten- en fruit­kraam van de marktkoopman.

Hij riep nog steeds zijn vaste riedel.

“Kersen, lekkere kersen”. Alsmaar door. Wat zou die ’s avonds schor zijn daar in Amsterdam.

Foto: Susanne Jutzeler/Pexels

Tekst: Sara Kroos Verhalenschrijfster (www.saraschrijfteroplos.nl)

“KERSEN, LEKKERE KERSEN”

advertorial

LOS, EEN VERENIGING VOOR U...

den en waren al druk plannen aan het maken. Wij hebben nu voor de zekerheid besloten de feestelijke jubileumbijeenkomst door te schui­

LOS, de Leeuwarder Onafhankelijke Seniorenvereniging, richt zich voor de leden op drie

ven naar volgend voorjaar. Ook onder voorbehoud.

onderdelen: informatie, ontspanning en belangenbehartiging. De informatie komt via het mooie maandblad LosVast, waarin naast artikelen over de stad - veelal vergezeld van prachtige foto’s - ook vaak jeugdherinneringen van leden zijn opgenomen. En natuurlijk ook allerlei

Voor LOS is belangenbehartiging van de leden zeer belangrijk. Er wordt door de leden veel gebruik gemaakt

belangrijke actuele en interessante onderwerpen en nieuws van de vereniging.

van de belastingservice die LOS biedt: hulp bij het invullen van de jaarlijkse

programma’. Dat is al helemaal rond,

informatiemiddagen

met

aangifte inkomstenbelasting. Belang­

LOS bijna de belangrijkste reden om

met interessante lezingen en natuur­

onderwerpen die voor ouderen van

rijk is ook de WMO-ombudsman

lid te zijn. Afgelopen voorjaar en

lijk de nodige gezellige middagen met

belang zijn. Alles vanzelfsprekend

Wyb Feddema, voormalig raadslid en

zomer is tot onze spijt door het coro­

muziek en zang. Op iedere eerste zon­

met een kleine slag om de arm omdat

heel goed ingevoerd in problemen

navirus bijna alles afgelast. De activi­

dagmiddag van de maand is er een

we niet weten wat de toekomst brengt.

rond de WMO. Hij biedt raad en hulp

teitencommissie

mooi

Instuif: een leuke middag met tijd voor

programma in elkaar gezet. Iedere

een praatje en een spelletje. Er wordt

Dit jaar bestaat onze vereniging 5

maand een leuk en betaalbaar uitje

ook nog koersbal gespeeld op twee

jaar! Wij hadden daar natuurlijk graag

met boot of bus. Veel leden kijken

locaties. Verder worden er geregeld

feestelijke aandacht aan willen beste­

had

een

gepland

aan leden.

hier echt naar uit. Er wordt wel gezegd: wij gaan niet meer met vakantie maar de uitstapjes van LOS, dát is onze vakantie.

Gelukkig is Jeu de boules bij Le Biberon weer van start gegaan, evenals de

Ja, ik doe mee en word lid van LOS! Stuur mij een aanmeldingsformulier.

eigen wandelclub op de dinsdag­ middag. Ook de maandelijkse fiets­ tochten zijn weer begonnen., evenals de maandelijkse fietstochten. In september

begint

ons

‘winter­

Naam en voorletters: ....................................................................... Geboortedatum ..... - ..... - ............

Naam en vrl. partner: ....................................................................... Geboortedatum ..... - ..... - ............

Adres + postcode:

.................................................................................................................................................

Woonplaats

.................................................................................................................................................

Telefoonnummer:

..................................................... E-mail: .........................................................................

Stuur deze bon op naar LOS - Sassingastins 50, 8925 JN Leeuwarden.

Leeuwarder Onafhankelijke Seniorenvereniging

✃

Ontspanning is voor de leden van

E-mailen kan ook op: info@losleeuwarden.nl. Kijk voor meer informatie op onze website: www.losleeuwarden.nl

14

SENIORENkrant

Troch de tiid mei corona www.fryslan.frl/subsidieVenS

Maatregel foar ferieningslibben en maatskiplike sektor Het Friese verenigingsleven gaat in coronatijd zo veel mogelijk door. Gelukkig maar, want zij spelen een cruciale rol voor de leefbaarheid en de sociale cohesie in dorpen, wijken en steden in Fryslân. Om aan de coronarichtlijnen te voldoen, moeten zij kosten maken. Zoals bijvoorbeeld de aanschaf van desinfecterende middelen en kuchschermen of extra kosten voor huur, schoonmaak en inzet van personeel.

Verenigingen en stichtingen kunnen voor deze kosten subsidie aanvragen. De regeling is bedoeld voor buurt- en dorpshuizen, aanbieders van sport en amateurkunst en maatschappelijke organisaties

ste 75% van de subsidiabele kosten, met een minimum van € 225,- en een maximum van € 1.500,-; • De kosten die gemaakt zijn vanaf 6 mei 2020

van ontvangst van de subsidieaanvragen, waarbij de datum waarop de aanvraag volledig is, geldt als datum van ontvangst; • Voor deze regeling geldt: vol is vol.

Met de subsidie, die tot stand is gekomen in nauwe samenwerking met Doarpswurk, Keunstwurk en Sport Fryslân, helpt de provincie Fryslân het maatschappelijk leven ‘troch de tiid’.

komen voor subsidie in aanmerking;

die kwetsbare groepen ondersteunen.

• Een aanvraag kan digitaal worden ingediend van 7 september 2020 09:00 uur tot en met 7 oktober

De hoofdlijnen van de regeling zijn: • Het maximale subsidiebedrag bedraagt ten hoog-

2020 23:59 uur; • Subsidie wordt verdeeld op volgorde van datum

Medewerkers van Streekwurk (provincie Fryslân), Doarpswurk, Keunstwurk en Sport Fryslân helpen u graag verder. Informatie over de regeling kunt u vinden op www.fryslan.frl/subsidieVenS.

De koroanakrisis hat ús fan ’t maitiid hurd rekke.

oanfreegje om dy ekstra kosten (foar in part) fergoe-

It is in krisis dy’t yn ús mienskip dwers troch alles hinne te sjen en te fielen is. Alle dagen wurde wy konfrontearre mei rjochtlinen fan de oardelmeter-

de te krijen. Ferienings, stiftings en oare ynstânsjes spylje nammentlik in krúsjale rol yn de leefberens en sosjale ferbining yn ús provinsje. Wy wolle stomme

maatskippij.

graach byinoar komme en ús passys útoefenje.

Foaral yn dizze perioade wolle de minsken mei-inoar troch de tiid en de provinsje hopet it mei dizze

It is moai om te sjen hoe’t de mienskip him oan de koroanamaatregels oanpast. Us sosjale libben giet safolle mooglik troch. Dêrmei kriget de koroanakrisis gjin fet op de leefberens yn ús provinsje. Ek ferie-

regeling wat makliker te meitsjen.

nings binne wer mei harren aktiviteiten útein set.

Dêrby wurde sy wol konfrontearre mei ekstra kosten

ket Lok op 1: no en moarn, sa’t wy dat as provinsje foar de simmer bekend makke hawwe. Dat makket

om oan de RIVM-rjochtlinen te foldwaan.

Fryslân in poerbêst plak om te wenjen, te wurkjen en te rekreëarjen!

Om it ferieningslibben yn de provinsje Fryslân dêrby te stypjen, kinne doarpshuzen, sportferienings en maatskiplike organisaasjes yn Fryslân in subsydzje

06 - 10 26 88 31 Tweebaksmarkt 52 – Postbus 20120 – 8900 HM Leeuwarden – (058) 292 59 25

Dizze maatregel is ûnderdiel fan it maatregelpak-

Klaas Fokkinga, deputearre

SENIORENkrant | GEZONDHEID

Tekst: Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning

15 geworden

Na de tweede wereldoorlog zou alles anders worden. Dat wist iedereen zeker. Er zijn inderdaad wel dingen veranderd, maar veel bleef ook bij het oude. Hoe zou dat nu zijn na de coronacrisis?

Laten we eens kijken waar we staan en waar we mogelijk naar toe gaan.

dat

marktwerking

in de gezondheidszorg en het onderwijs niet zo’n goed idee is.

Zelfs laboratoria bleken elkaar te beconcurreren; liever schaarste dan een opdracht naar de concurrent.

En dan nog onze ouderen. Die waren enorm kwetsbaar en hadden

NA

vóór alles behoefte aan mensen om hen heen. Liever bezoek krijgen met de kans op besmetting, dan geen corona maar in eenzaamheid leven.

CONCLUSIE Als we alles op een rijtje zetten

ZOÖNOSE

produceren scheelt veel transport

dat we afhankelijk zijn geworden

dan kunnen we een aantal vragen

Voor de coronacrisis hadden veel

en is dus beter voor het klimaat.

van die landen.

stellen. Gaan we straks minder

mensen nog nooit van het woord

We hebben eveneens geleerd dat al

zoönose gehoord, al wordt daar

die zakenreizen met het vliegtuig

Naast lokaal produceren is ook het

dichter bij huis? Gaan we minstens

al jaren veelvuldig aandacht voor

lang niet altijd per se nodig zijn.

lokaal kopen van producten aan te

één dag in de week thuis werken?

gevraagd door de Partij voor de

Vergaderen op afstand gaat prima.

bevelen. We hebben gezien hoe erg

Komt er een herwaardering van de

Dieren. Voor degenen die niet weten

En een vakantie in eigen land is

de coronamaatregelen erin gehakt

medewerkers in de gezondheidszorg

wat het betekent: een zoönose is

ook heerlijk.

hebben voor veel kleine bedrijven.

en het onderwijs? Verdwijnt de

Steun daarom de ondernemers in

marktwerking uit deze sectoren?

je buurt. Daarmee ondersteun je

Gaan leerlingen het werk van hun

de plaatselijke economie en dus

docenten meer waarderen? Zullen

je buurman. Een ander aspect is

mensen tot de conclusie komen

dat veel bedrijven hebben ervaren

dat er belangrijker zaken zijn dan

dat werknemers, onder bepaalde

geld verdienen en daar naar gaan

voorwaarden, best een dagje thuis

handelen? Welke waarden zijn het

kunnen werken. Dat scheelt in de

belangrijkste als het om geluk gaat?

reiskosten en in de filevorming.

Zullen we beter omgaan met de

een infectieziekte die van dieren op mensen overspringt. De ziekte van Lyme en Ebola zijn hier voorbeelden van. Ook het coronavirus is een zoönose.

Wetenschappers waarschuwen al jaren voor het gevaar van zoönoses.

Ondertussen zijn wij er ook achter: zoönoses zijn gevaarlijk voor de samenleving. Maar hoe voorkomen

'Door de coronacrisis hebben we gezien dat dichter bij huis produceren veel voordelen biedt'

vliegen?

we

producten

natuur? Gaan we afscheid nemen SOCIAAL Op

we deze ziektes? We kunnen alleen

Kopen

van de ieder-voor-zich-mentaliteit?

sociaal

gebied

hebben

we

Gaan we inzien dat marktdenken

belangrijk

vaak niet werkt? Gaan we beseffen

iets doen in onze eigen omgeving.

ECONOMIE

ondervonden

Roepen dat China moet veranderen

Ook economisch valt er veel voor

onze

de

dat we bij bedrijven niet alleen

kan, maar uiteindelijk hebben we

te zeggen om meer plaatselijk te

gezondheidszorg zijn. Het wordt

moeten kijken naar de korte termijn?

daar weinig invloed op. Waar we wél

produceren. Denk maar eens aan

tijd

wat aan kunnen doen is bijvoorbeeld

de medicijnen en de medische

alleen voor hen klappen. Ouders

De toekomst zal het leren. Na de

de intensieve veeteelt. We hebben

hulpmiddelen;

er

hebben ervaren dat het geven

Tweede Wereldoorlog waren de

de gekke koeienziekte, varkens­

enorme tekorten. Ooit hadden we

van onderwijs geen sinecure is.

verwachtingen hoog gespannen.

pest, vogelgriep en Q-koorts gehad.

een eigen wereldmarktleider op

Velen waren blij dat de kinderen

Wat ik van mijn zus, een oorlogskind,

Allemaal

afkomstig

het gebied van medicijnen, Gist-

eindelijk weer naar school konden

heb begrepen is dat de belangrijkste

waren van een dier en direct

Brocades. Die hebben we laten

en

verlangden

verworvenheid direct na de oorlog

invloed hadden op de volksgezond­-

wegconcurreren door Indiase en

zelfs zelf terug naar school. Het

was dat de kinderen schromelijk

heid. Het lijkt daarom logisch om

Chinese bedrijven. Met als gevolg

is wat mij betreft nog duidelijker

verwend werden… ■

ziektes

die

ineens

waren

hoe

hulpverleners dat

veel

we

meer

kinderen

in doen

dan

afscheid te nemen van de intensieve

KLIMAAT Als we wat verder kijken dan kunnen we niet ontkennen dat er veel mis is met het klimaat: overstromingen, branden, sprinkhanenplagen, grote temperatuurverschillen, dan weer heel droog en dan weer heel veel regen. Door de coronacrisis hebben we gezien dat dichter bij huis produceren veel voordelen biedt. Allerlei fabricageprocessen stagneerden

omdat

bepaalde

onderdelen niet geleverd konden worden

door

de

lockdown

in

onder andere China. Nederlandse bedrijven sprongen in dat gat en gingen de benodigde producten zelf maken. Meer in eigen land

Foto: www.freepik.com

veeteelt.

16

SENIORENkrant

Woonzorg Nederland De grootste aanbieder van seniorenwoningen in Friesland

Dokkum Stiens Franeker Harlingen

Buitenpost Leeuwarden Surhuisterveen

Tzum Weidum Wommels Bolsward

Grou

Heerenveen

Woonzorg Nederland is een landelijke woningcorporatie, die zich richt op het huisvesten van 55-plussers. We bieden onze bewoners een betaalbare, veilige en toegankelijke woning waar ze zelfstandig kunnen wonen.

Onze ambitie is iedereen een ďŹ jn thuis te geven met ruimte voor contact en ontmoeting in een zorgzame buurt. Door persoonlijke aandacht en samenwerking in een lokaal zorg- en dienstennetwerk dragen we bij dat mensen op zichzelf kunnen blijven wonen. Ook als ze meer zorg nodig hebben.

Met in totaal ruim 30.000 zelfstandige woningen en appartementen is Woonzorg Nederland niet alleen de grootste aanbieder van seniorenwoningen in Friesland, maar in heel Nederland. In onze complexen vindt u naast gezondheidsvoorzieningen ook bewonersconsulenten die persoonlijk in contact staan met de bewoners. We helpen u graag bij het vinden van een geschikte woning. Comfortabel en zorgeloos wonen begint bij Woonzorg Nederland.

Heeft u vragen? Stel ze gerust. U kunt bij ons terecht via: tel. 088 - 921 01 99 | friesland@woonzorg.nl Ons woningaanbod in Friesland vindt u op www.woonzorg.nl/friesland

Ureterp

Appelscha

SENIORENkrant | COLUMN

17

De wereld van Koesma

Als er positieve berichten en mooie opstekers langskomen krijg ik het gevoel dat we richting een morele samenleving gaan, wat mij hoopvol stemt. Een tijdje terug las ik dat de gemeente Tytsjerksteradiel bereid was om vijfhonderd vluchtelingen uit Griekenland op te nemen. Het vervulde me met trots dat mensen compassie tonen voor anderen die het zwaar hebben. Ik zou graag nog iets meer draagvlak zien in de samenleving, maar er worden mooie stappen gezet.

Onlangs besliste het kabinet dat honderd mensen opgenomen zullen worden uit kamp Moira. Een staaltje symboolpolitiek. Vanuit

“DE HAAN KRAAIT WEL, MAAR HET IS DE HEN DIE DE EIEREN LEGT” - Margaret Thatcher humanitaire naastenliefde en medemenselijkheid kan er toch maar één beslissing de juiste zijn.

Het Koningshuis straalt op en top en een deel van de bevolking kan amper de broekriem ophouden.

Hmm, deze bananen zijn wel erg krom. Dit dansje doen we al jaren: beslissingen nemen die geen draagvlak hebben of die onder druk van de maatschappij genomen worden. Tijd voor een verschuiving der machten.

Stel je dit eens voor: zowel de voorzitter van de Tweede Kamer als de nieuwe premier zijn vrouw.

Wat een dynamiek in de Tweede Kamer zou dat geven. Mevrouw Kaag moet dan alleen wel haar

gympen inruilen voor pumps of ballerina’s. Nederland heeft sinds 2019 het grootste aantal vrouwelijke burgemeesters ooit.

Duitsland, België en Aruba hebben sterke vrouwelijke premiers.

Dames als Lagarde en Ursula von der Leyen zitten op de juiste plek, wie weet gevolgd door Kamala Harris als eerste vrouwelijke president van Amerika.

Deze krachtbronnen leggen de focus op duurzaamheid, gelijkheid en balans. Hard op de inhoud en hart voor de zaak. Er is teveel genomen en toegeëigend, het is tijd om terug te geven. Zonder weerstand worden geen beslissingen genomen. Het podium is nu voor vrouwelijk leiderschap.

Ondanks dat we het zwaar hebben onder de huidige omstandigheden, hebben we het nog steeds heel goed. De toekomst ziet er roos-kleurig uit. Het is maar net hoe je het bekijkt. ■

Foto: Miguel Bruna / Unsplash

Tekst: Koesma Basdew Sociaal bewogen en maatschappelijk geëngageerd, schrijft daarover op prikkelende wijze.

COLUMN COLUMN

18

SENIORENkrant

Voor het

lenen, huren kopen van

hulpmiddelen

Vegro Expertisecentrum Hulpmiddelen

Al ruim 30 jaar is Vegro het Expertisecentrum voor hulpmiddelen.

Bij ons kunt u terecht voor het lenen, huren en kopen van hulpmiddelen.

Goede hulpmiddelen kunnen het leven een stuk aangenamer maken. Denk bijvoorbeeld aan een rollator die ervoor zorgt dat u die wandeling door de stad weer kunt maken. Vegro biedt een uitgebreid assortiment aan hulpmiddelen als het gaat om mobiliteit, bewegen, wonen, gezondheid en zwangerschap. Wij geven u graag advies over producten die u kunnen helpen om langer veilig thuis te wonen, te revalideren of de zelfredzaamheid te vergroten.

Advies aan huis Denkt u aan het kopen van een hulpmiddel dat uw zelfredzaamheid vergroot? Maar weet u niet zeker of een dergelijk hulpmiddel in uw huidige woonsituatie past? Maak dan een afspraak met onze woonconsulent voor een gratis thuisdemonstratie. De woonconsulent kan u ook adviseren over aanpassingen in huis.

Waar kunt u ons vinden?

Henri Dunantweg 2

(Medisch Centrum Leeuwarden)

1909-02-a

De medewerkers van Vegro Thuiszorgwinkel MCL Leeuwarden helpen u graag verder.

Wij bezorgen nu ook thuis

Download de app en bestel

Jumbo, Leeuwarden, Snekertrekweg 23

SENIORENkrant | FAMILIE

19 Van al de huizen in mijn jeugd liggen bij de Eewal de dierbaarste herinneringen.

Met mijn vader leefde ik in de jaren vijftig als kleine jongen bij mijn grootouders.

Opa had op nummer 45 een galanterieënzaak met handel in van alles en nog wat.

Van Vliet en co was de firmanaam. Ik was trots op die naam, want ik dacht dat met ‘co’ de voornaam van mijn vader op het raam stond. Hij heette ook Ritsko en in de familie noemde iedereen hem Ko. Maar nee, die co sloeg op de inbreng van mijn

Tekst: Ritsko van Vliet Van Vliet Beleving

vader en mijn oom. Als zonen hadden zij ieder een taak in het bedrijf.

Het jongetje VAN DE EEWAL Oom Lou ging met zijn koffers vol koopwaar in

Wat als mijn moeder niet was verongelukt toen

een Commer bestelwagen langs de dorpskruide­

ze met een tas vol sinterklaascadeaus bij de

niers om de orders voor kammen, ansichtkaarten,

Vrouwenpoortsbrug de weg overstak. Stel dat

dweilen, schoenpoets en nog veel meer op te

mijn vader daarna niet een vrouw had getrouwd

nemen. Mijn vader pakte de bestellingen in en

die na twee jaar vol heimwee met hun zoontje

zorgde dat het bij het bodeterrein op het Olde­

in een reiswieg de trein naar Ludwigshafen

hoofsterkerkhof kwam. Of dat vervoerder Van

nam. Wat als mijn vader thuis was gebleven

Gend & Loos het met paard en wagen achterom in

en niet was gaan werken in het buitenland.

de Speelmanstraat ophaalde. Opa Van Vliet boog

Dan was mijn tocht langs al die gastgezinnen een

zich de hele dag over de cijfers, hopend op een

stuk korter en minder heftig geweest. Aan mijn

beetje winst.

studenten vertelde ik altijd dat je met mijn

van de bergingen in de Verzetsbuurt uit­

jeugdervaringen twee opties had: of je eindigde

probeerden, bekwaamde ik mij in het diskjockey-

En ik? Voor kleine kinderen was de Eewal best

als crimineel of je werd pr-man. Het werd uitein­

vak. Ook niet direct een baan waarmee je de

gevaarlijk terrein. Al het verkeer uit Dokkum en

delijk die tweede, omdat ik de daarvoor beno-

ideale schoonzoon werd. Maar door die stap in

Groningen reed hier langs richting Sneek en

digde competenties al vroeg in mijn jeugd

de goede richting ontsproot uit dat kwetsbare

Zwolle. Mijn overbezorgde oma zette mij met een

ontwikkelde. Inleven, aanpassen, stressbestendig

verlegen jongetje van de Eewal een man die

touw vast aan het hek, zodat ik met mijn drie­wieler

zijn; het werden mijn overlevingsstrategieën.

van plan was een positief levensverhaal achter

net tot de trottoirrand kon komen. Menig

Een rechter zou mij te allen tijde vrijspreken.

te laten. ■

kantoorklerk is over dat touw gestruikeld als hij zich na een lunchpauze terug naar de Raad van

Leven op het randje van de wet lag natuurlijk

Arbeid spoedde. Het klinkt als een onbezorgde

wel op de loer. Het was spannend en stoer, je hoorde

jeugd, maar dat voelde maar een paar jaar zo.

erbij. Als zoon van een goochelaar werd ik ook nog eens vingervlug. De Poppell aansteker was in de jaren zestig erg in zwang. Al mijn leeftijdsgeno­ten wilden wel zo’n pronkstuk in de broekzak.

Ik kon deze in één beweging in mijn mouw laten verdwijnen. Een leuke bijverdienste, want tabaks­ zaakjes waren er toen genoeg in Leeuwarden.

Als schoffies liepen wij regelmatig naar V&D om onze platencollectie, via de binnenkant van onze jas, aan te vullen. Bij de ingang van het warenhuis stond een soort portier, die er vooral op toekeek

Even voorstellen Ritsko van Vliet is een veelzijdig man en een bekend gezicht in Leeuwarden.

Hij begon in de jaren zeventig als diskjockey en trad daarna in de voetsporen van zijn vader, artiest Ritsko van Vliet senior.

Hij combineerde dit later met een baan in het bedrijfsleven. Na een functie als pr-manager bij KPN Telecom werd hij docent Communicatie bij NHL Hogeschool.

dat iedereen zijn brandende sigaret buiten liet.

Ik had mijn vrienden geleerd hoe je net kon doen alsof je je peuk in het portiek met de schoen uitdrukte. In werkelijkheid zat deze nog rokend in de palm. Als het oude mannetje goedkeurend knikte, liepen wij snel naar binnen en rookten wij een paar meter verder driftig door.

Dankzij een meisje, waar ik hevig verliefd op was, onttrok ik mij aan dit ondeugende maar foute leven. Ik hoopte door die daad haar liefde te Het Gouverneursplein en de Eewal in de jaren

winnen. De jaren met mijn grootouders waarin

vijftig. Links achter de boom Eewal nummer 45.

ik iedere zondagmorgen naar de Gereformeerde Noorderkerk ging hebben vast ook geholpen.

(Foto Bas den Oudsten, collectie HCL)

Gelukkig maar, want terwijl anderen de sloten

Er is echter nog veel meer te vertellen over deze geboren en getogen Leeuwarder.

De moeder van Ritsko kwam van het Indonesische eiland Sulawesi. Zij overleed toen hij twee jaar oud was. Door het artiesten- en hotelwerk van zijn vader verbleef Ritsko tijdens zijn jeugd bij meer dan tien gastgezinnen in Leeuwarden. In persoonlijke verhalen vertelt hij in deze krant over zijn jeugdervaringen en de buurten waar hij toen woonde. Artikelen die bij veel lezers eigen nostalgische herinneringen zullen oproepen.

20

REDACTIE | SENIORENkrant

BUURTBEMIDDELAAR WIENIE VELD:

“HET GAAT NOOIT ECHT OM DIE HEG OF SCHUTTING” Vrijwilligers zijn ontzettend belangrijk in onze samenleving. Het zijn stille krachten die vaak in alle bescheidenheid, maar met passie en enthousiasme, klaar staan voor sportclubs, kwetsbare mensen en cultuurinstellingen.

We kunnen niet zonder hen en zetten daarom graag een van de vele vrijwilligers in onze gemeente in het zonnetje: buurtbemiddelaar Wienie Veld (67).

Tekst: Boukje Wiersma

overlast van elkaar ervaren en daar

iemand mij vertelt dat de buurman

nieuwe buren uit voor een kopje kof­

Meraki Tekst & Zo

zelf niet (meer) uitkomen. Ze helpen

zich beter voelt dan anderen, dan

fie om kennis te maken, maar dat

hen weer met elkaar in gesprek te

weet ik dat er iets scheef zit in

gebeurt nog maar weinig.”

Wienie woont in Grou en kreeg een

komen en zorgen ervoor dat conflic­

dat contact. Daar moet je iets mee

kleine tien jaar geleden een adver­

ten niet verder escaleren. Want uit­

om het op te kunnen lossen. Dat

BLAFFENDE HOND OF DRUMSTEL

tentie onder ogen waarin buurt­

eindelijk wil niemand in onmin met

psychologische stuk vind ik heel

Als er sprake is van een conflict tus­

bemiddelaars werden ge-vraagd voor

de buren leven; dat geeft alleen

boeiend.”

sen buren, kan een van de partijen

Leeuwarden en omstreken. Ze wist

maar heel veel stress.

helemaal niet dat er buurtbemidde­

zelf om bemiddeling vragen. Ook GEEN KOPJE KOFFIE MEER

komen er aanvragen binnen via de

laars bestonden en het wekte haar

GEEN RIJDENDE RECHTER

In veel straten en buurten is het

politie of de woningstichting. De

nieuwsgierigheid. En dus nam ze

Het doet een beetje denken aan de

natuurlijk gewoon heel gezellig,

coördinator van Amaryllis regis­

contact op met het team vrijwilli­

Rijdende Rechter, maar die werkt

maar het aantal burenruzies neemt

treert de aanmelding en daarna

gerswerk van Amaryllis. Inmiddels

volgens Wienie heel anders. “In dat

nog altijd toe. “Ik verbaas me erover

worden Wienie en haar collega’s

heeft Wienie zo’n vijftig bemidde­

programma gaat het om regels en

hoe vaak het voorkomt dat buren

ingezet. Een ruzie kan over van alles

lingszaken gedaan en kent ze alle ins

het wetboek”, zegt ze. “Het probleem

elkaar helemaal niet kennen. Soms

gaan: over het nieuwe drumstel van

en outs van dit bijzondere werk.

wordt daarmee lang niet altijd

weten ze elkaars naam niet eens.

de buurjongen, een boom die over

opgelost. Wij proberen juist los van

Maar er worden wel aannames

de erfgrens staat of een altijd maar

WAT IS BUURTBEMIDDELING?

die regels te achterhalen wat er

over de ander gedaan. Hij zal wel zus

blaffende hond. “Als we een melding

Buurtbemiddeling is het oplossen

achter een conflict zit. Het gaat

of zo zijn. Dat wordt dan een hele

krijgen gaan we eerst met de melder

van burenconflicten met behulp

nooit echt om die heg of schutting.

wolk van negativiteit en er ontstaat

praten. Daarna nemen we de tijd om

van vrijwilligers. Deze bemiddelaars

Maar bijvoorbeeld wel over je

irritatie zonder dat ze elkaar per­

naar het verhaal van de andere

voeren gesprekken met buren die

niet serieus genomen voelen. Als

soonlijk kennen. Vroeger nodigde je

partij te luisteren. Die weet vaak van

zijn we naar zijn fuiken gevaren en hij heeft ons alles uitgelegd over zijn werk. Echt heel leuk! Ook zijn we een keer met elkaar naar Eernewoude geweest. Een deel bezocht het Skûtsjemuseum en de rest ging de Escaperoom in. We hebben die middag ontzettend gelachen en veel plezier met elkaar beleefd.”

van al die lekkernijen, met een kopje koffie, thee of limonade. Dat is een prima alternatief toch? Een praatje, wat gezelligheid, daar gaat het om.”

ken. Omdat het prettiger wonen is in een buurt waar je elkaar kent en samen dingen onderneemt. Het is ieder jaar mogelijk om een financiële bijdrage van het Oranjefonds te ontvangen voor een passende burendagactiviteit.

Burendag Soms is buurtbemiddeling nodig om het contact tussen buren weer te herstellen, maar in heel veel wijken zijn de bewoners betrokken bij elkaar en worden er leuke activiteiten georganiseerd. Zo ook in Reduzum, waar de straten De Terp en Oan ’t Swin een enthousiaste buurtcommissie hebben.

Agatha Vermeulen is lid van die commissie en vertelt over de invulling van Burendag, die afgelopen zaterdag plaatsvond.

“Onze buurt is heel gemengd qua leeftijd. We lopen de deur niet plat bij elkaar, maar leven mee bij jubel en treur. Van Burendag maken we altijd een gezellige dag. Vijf jaar geleden mochten we mee met palingvisser Ale de Jager. In een praam

Door corona heeft Burendag 2020 een andere vorm gekregen dan gepland. “Het idee was om een partytent te huren en een springkussen voor de kinderen. Dat hebben we vorig jaar ook gedaan.

Met een quiz, spelletjes en een hapje en een drankje. Maar dat plan is aangepast aan de omstandigheden.

Er staan hier op de Terp veel appelbomen. We houden nu een proeverij van appeltaart, appelcake, muffins; allemaal van onze eigen appels.

Alles gaat op een oude versierde melkkar en daarmee gaan we langs de deuren. Zo kan iedereen genieten

Burendag is een initiatief van het Oranjefonds om het contact tussen buurtgenoten te verster-

SENIORENkrant 21

voor jou”, dan breekt het antwoord dikwijls iets open. Ook bij de tegenpartij.”

Dat

buurtbemidde­

laars vrijwilligers zijn werkt vol­ gens Wienie positief. “We zijn onpartijdig en kiezen er heel bewust voor om anderen te helpen, zonder eigen belang. Dat wordt erg gewaardeerd.”

NOOIT TE OUD Een paar jaar geleden is Wienie met pensioen gegaan, maar ze is buurt­ bemiddelaar gebleven. En sinds een tijdje werkt ze weer, als invalkracht bij Fidesta in Grou.

“Ik houd van uitdagingen en nieuwe niks, dus het is belangrijk om dat

dingen. Je bent nooit te oud om te

zorgvuldig te doen. Nadat we alle

leren en ik zoek altijd situaties op

betrokkenen

gesproken,

waar een leermoment in zit. Wel

vragen we of ze bereid zijn tot een

kies ik nu voor dingen waarbij ik

bemiddelingsgesprek. Dat lukt in

ook nee kan zeggen, want ik ben

veel

inmiddels

hebben

gevallen,

maar

soms

wil

aan

mijn

vrijheid

iemand echt niet meewerken. Dan

gehecht. Maar op die basis ga ik

kunnen we besluiten om te gaan

nog wel een tijdje door.” ■

‘pendelen’. We delen het verhaal van de een met de ander en zo

Amaryllis is regelmatig op zoek

wordt er op afstand via ons over en

naar vrijwillige buurtbemiddelaars.

weer gecommuniceerd. In de hoop

Wil

dat we op die manier tot een oplos­

bijzondere werk? Gea Niemeijer gaat

sing komen.”

graag

je

meer met

je

weten in

over

gesprek

dit via

058 - 303 04 00 / buurtbemiddeling@ TRAININGEN EN OVERLEG

amaryllisleeuwarden.nl.

Buurtbemiddelaars zijn getrainde vrijwilligers.

Wienie

heeft

veel

ervaring in de zorg voor mensen met een beperking en psychiatri­ sche patiënten. “Aan die achter­ grond heb ik veel, maar je krijgt vooraf van Amaryllis een uitge­

Er werken 20 buurtbemiddelaars bij Amaryllis

breide training. Daarin leer je tech­ nieken die nodig zijn in het contact met de betrokkenen. Ik volg nog steeds opfriscursussen trouwens.

Daarnaast hebben alle buurtbemid­ delaars regelmatig overleg met elkaar. Om ervaringen te delen en

Ongeveer 2/3 is vrouw en 1/3 is man

tips uit te wisselen.”

70%

ONPARTIJDIG EN ZONDER BELANG Wat maakt iemand eigenlijk een goede buurtbemiddelaar? “Ieder van ons

heeft

unieke

kwaliteiten.

70 procent van de aanvragen is succesvol afgesloten

Juist het samenbrengen daarvan werkt heel goed. We bemiddelen altijd in duo’s, zodat je elkaar kunt aanvullen. Er zijn geen vaste kop­ pels en al mijn collega’s hebben een eigen aanpak. Daar moet ik op inspelen en ik vind die interactie tijdens

een

bemiddeling

De leeftijd van de buurtbemiddelaars varieert enorm

erg

interessant.

Wat mijn eigen sterke punten zijn?

Ik denk dat ik snel doorzie wat er echt speelt. Dat benoem ik vervol­ gens ook. Als ik vraag ‘hoe voelt dit

Vorig jaar zijn er 83 zaken behandeld

Geniet weer van uw favoriete muziek met Lyric Vanwege Corona is het voorlopig niet mogelijk om naar een concert te gaan. Dan is het juist nu belangrijk om thuis van je favoriete muziek te kunnen genieten. Maar hoe doe je dat met een gehoorverlies, zonder hoortoestel? Gehoorverlies heeft een significante impact op ons sociaal leven.

Op welke wijze u ook naar muziek luistert; Lyric brengt geluid rechtstreeks in de gehoorgang en u ervaart een natuurlijke geluidskwaliteit, die elke nuance in de muziek onvervormd overbrengt.

Zo geniet u weer van uw favoriete Westersingel 4 te Leeuwarden

passages zoals je dat vroeger ook zo graag deed.

Lyric wordt diep in uw oor geplaatst, waar het enkele maanden achtereen blijft zitten tot de batterij op is. Het is 100% onzichtbaar en behoeft geen onderhoud.

Je vergeet dat je een hoorapparaat draagt waardoor je weer de dagelijkse gewoontes kunt oppakken.

Maak een vrijblijvende afspraak bij Jerre Hoorzorg.

Tel. 058 727 11 11

www.jerrehoorzorg.nl

22

PUZZEL | SENIORENkrant

Win een mooie prijs!

Onder de goede inzendingen wordt weer een prijs verloot. Deze keer kun je een boodschappenpakket dat aangeboden is door Jumbo Snekertrekweg winnen t.w.v. € 50,00. Stuur de oplossing in voor 30 oktober naar puzzel@leeuwarderseniorenkrant.nl of Leeuwarder Seniorenkrant, t.a.v. de Puzzelkoning, Gouverneursplein 6, 8911 HH Leeuwarden. Vermeld naast de oplossing je naam, Puzzels: Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning.

adres en woonplaats, en eventueel telefoonnummer. Vanaf 1 november is de oplossing te vinden op www.seniorenkrant.nl. De winnaar wordt bekend gemaakt in de volgende editie.

5-letterwoorden

Ruitpuzzel

Zet de volgende 5-letterwoorden in het raster, zodat alle woorden geplaatst kunnen

Vul het schema hieronder in. Tot aan het woord van

worden. De laatste letter van het eerste woord is de beginletter van het tweede

10 letters komt er per regel een letter bij. Daarna

woord. DRIFT, FLUIT, LICHT, LITER, NOOIT, NOORD, RADIJS, RAMEN, STAND, TOREN,

gaat er iedere keer weer een letter af. De volgorde

TROEF, TOCHT

van de letters kan veranderen.

L

F

Prijspuzzel Deze keer gaan we zoeken naar allemaal woorden die betrekking hebben op de herfst. Maak van de volgende lettercombinaties steeds een woord dat met herfst te maken heeft en vul dat in het diagram in. Begin met de eerste en zet die op plek 1 enzovoort. Houd dus dezelfde volgorde aan. Als je alles goed invult, verschijnt er op de gele balk een ander herfstwoord. Dat is de oplossing.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 A A A B D E M E A

2 B A A E E E O E D

3 E E E I I I R G D

4 G J I L N K S K E

5 H K M N R L T L E

6 I N N P T

7 L S N S T

8 U T R U W

9

10

11

S

T

T

IJ

O L

R N

T O

V P

S

T

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

EENHEID VAN WEERSTAND DAAR NIET DICHTBIJ ZWIJN HEBBEN VOGELS KWAM VROEGER LANGS DE DEUREN OVERLIJDEN BEPAALD SOORT ONDERNEMINGEN (ENGELS) ZENDEN WORDEN ONTSTOKEN TIJDENS HET ZONNEWENDEFEEST

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

BRACHTEN IN VERVOERING NIEUW AANGENOMEN SOLDATEN BEDROEFD ZIJN GYMNASTIEKBEOEFENAAR IN DE VERTE KIJKEN HERKENNINGSMELODIE BRUIKBAARHEID OUDERWETS WOORD VOOR DO PERSOONLIJK VOORNAAMWOORD

SENIORENkrant 23

24

PUZZEL | SENIORENkrant

RUIME APPARTEMENTEN beschikbaar in Leeuwarden Bel ons op

088 456 26 31 voor een afspraak

• ruime appartementen vanaf ca. 88 m

• badkamer met douche, ligbad,

• eigen parkeerplaats op het

dubbele wastafel en 2e toilet

afgesloten parkeerterrein

2

• 2 slaapkamers

• keuken met inbouwapparatuur

PER DIRECT TE HUUR

• loggia met vrij uitzicht

Voor meer informatie kijk op:

www.vesteda.com

Kookt u, of koken wij vandaag?

√ Dieetmaaltijden √ Gemalen en vloeibare maaltijden √ Bezorging aan huis √ Geen abonnement √ Altijd een vertrouwd gezicht √ Uw eigen maaltijd samenstellen WARME MAALTIJDEN - KOELVERSE MAALTIJDEN - DIEPVRIESMAALTIJDEN info@vansmaak.nl | www.vansmaak.nl | t 088 511 5400

SENIORENkrant | COLUMN

25

Peter weet het beter Tekst: Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning

ONS VOLK

Bestaat er zoiets als een eigen volk?

En zo ja, wat is dat dan? Ik woon in Leeuwarden, maar ik ben geboren in Limburg. Import dus. De Friezen zelf woonden vroeger langs de hele kust van Nederland, tot in België, zoals je nog steeds kunt zien in het Fries Museum. Ook was het onder­ scheid tussen Friezen en Noorman­ nen niet zo groot als ze ons nu willen doen geloven. Veel Friezen zullen Scandinavische voorouders hebben.

leide expats, zoals Indiërs en Chinezen. Het aantal religies is ondertussen behoorlijk uitgebreid.

Naast het Christendom (voorname­ lijk Katholieken en Protestanten) hebben we nu ook te maken met het Joodse geloof in al zijn vormen, met de Islam, het Hindoeïsme, het Shintoïsme en het Taoïsme. Om er maar een paar te noemen. Naast de gelovigen heb je natuurlijk ook nog veel ongelovigen. Althans, ze zijn niet aangesloten bij een religie.

Heel lang geleden kwamen Portu­ gese Joden massaal naar Neder­ land, voornamelijk naar Amsterdam.

Enkele eeuwen later was er een nieuwe invasie, dit keer van Huge­ noten uit Frankrijk die daar werden verdreven. Daarna kwamen de Indonesiërs, de Surinamers en de Antillianen. Tussendoor ook nog de Chinezen. Dan hebben we nog de eerste golf van gastarbeiders: eerst Italianen en Spanjaarden, maar al gauw werden dat Marokkanen en Turken; veelal moslims. Een Joodse gemeenschap bestond al, maar een moslimgemeenschap? Nee, die kenden we nog niet.

Er zijn veel mensen bijgekomen, maar er zijn er ook veel vertrokken.

Naar Canada en Australië bijvoor­ beeld. Eigenlijk kom je Nederlan­ ders over de hele wereld tegen.

Je kunt je dus met recht afvragen: wat is een volk? Kun je spreken van dé Nederlander? Koningin Maxima zei het al: Dé Nederlander bestaat niet. En dan de term ‘typisch Neder­ lands’. Wat is dat dan? Hoe kan het dat je Nederlanders op vakantie meteen herkent? Althans, dat was een aantal jaren geleden zo.

Tegenwoordig is dat misschien wel wat minder.

Er volgden meer stromen nieuwe Nederlanders. Weer een golf van gastarbeiders, maar nu uit Polen, Bulgarije en Roemenië. En een nieuwe groep vluchtelingen: Syriërs, Afghanen, Iraniërs, Eritreeërs. Ten­ slotte een stroom van hoogopge­

COLUMN COLUMN

Volgens mij is er wel zoiets als typisch Nederlands. Wat dat precies is, dat is een studie op zich en je kunt het misschien het beste vragen aan niet-Nederlanders.

Wellicht zeggen ze dan: hun gedrag in het buitenland, zo vrijgevochten. Of de spreekwoordelijke

zuinigheid en ongastvrijheid. Of de ondernemerszin; je vindt Nederlandse pioniers in de hele wereld.

Onze eerlijkheid of botheid, het is maar net hoe je het ervaart. Het feit dat iedereen een mening heeft en mag hebben. De hoge mate van democratie vergeleken met veel andere landen.

De eigenheid van ons volk is belangrijk en die moeten we koes­ teren: we eten stamppot en vieren Sinterklaas. In het zuiden doen we aan carnaval of vasteloavend zoals men het in Limburg noemt. Dat moeten we ons niet laten afnemen.

Dat wil niet zeggen dat we tradities niet kunnen aanpassen. Het Sinter­

klaasfeest kan best een zodanige vorm krijgen dat mensen zich niet gekwetst voelen. Maar we gaan carnaval niet een verkleedfeest noemen. En onze normen, zoals de gelijkheid van man en vrouw, geen onderscheid in gender, geen discriminatie; die moeten wél gehandhaafd blijven. Wat mij betreft zijn mensen die onze nor­ men en waarden niet respecteren niet welkom. Je hoeft niet iedereen te verplichten stamppot te eten en wellicht kunnen de nieuwkomers ons verrassen met hun gerechten.

Daar moeten we voor open staan.

We leven in een multi-culturele samenleving, maar blijven wél Nederlanders. ■

advertentie

Zo lang mogelijk thuis wonen?

BEGELEIDING VERZORGING VERPLEGING DAGBESTEDING

Bij Comfortzorg bieden wij: zorg na ziekenhuisopname gespecialiseerde verpleging verzorging bij chronische ziekte zorg in de laatste levensfase hulp bij geheugenproblematiek gespecialiseerde dementiezorg persoonlijke coaching dagbesteding Club Caffemed

0513 - 437 764 info@comfortzorg.nl www.comfortzorg

26

ZORG | SENIORENkrant

WAT IS THUISZORG PATYNA? Patyna is een gespecialiseerde organisatie voor zorg in Friesland. We bieden een breed scala aan zorg- en dienstverlening. Van thuiszorg tot en met intensieve verpleeghuiszorg en revalidatie.

Thuiszorg Patyna is een thuis-

gen, zorg levert aan huis. Het gaat

Mocht

zorgorganisatie

naar

aanleiding

van

met

kleine

hierbij om alle soorten thuiszorg.

bovenstaand verhaal nog vragen

uit

(wijk)-

Wij verstaan hieronder verzorging,

hebben

verpleegkundigen en zorgkundi­

verpleging, nachtzorg, vakantie­

geworden dan kunt u vrijblijvend

zorg, hulp in de huishouding en

contact

individuele begeleiding. We heb­

zorg Patyna Team Leeuwarden

ben een kantoor in Techum, maar

tel. 0515 - 72 97 60.

teams,

die

u

bestaande

of

nieuwsgierig

opnemen

met

zijn Thuis-

leveren zorg in heel leeuwarden, Grou, Wergea, Wytgaard, Wirdum,

PS de foto's zijn gemaakt voor coronatijd.

Deinum.

Wij zijn 24 uur, 7 dagen in de week bereikbaar. Wij hebben een nauwe samenwerking met huisartsen en andere disciplines en streven naar www.patyna.nl

de beste zorg voor de cliënt.

Oplossingen puzzels Stuur de oplossing van de prijspuzzel naar puzzel@leeuwarderseniorenkrant.nl of per post naar: Leeuwarder Seniorenkrant, t.a.v. De Puzzelkoning, Gouverneursplein 6, 8911 HH Leeuwarden.

F

L

U

I

T I

E

O

O

O

R

N

T

O

R

E

E

H

M

C

A

I

R

L

I

T

E

O

C

H

T F I R

O

O

R

D N A T

A

D

IJ

S

SENIORENkrant 27

Prijswinnaars puzzel In de zomereditie van onze krant stond speciaal voor de fervente puzzelaars weer een puzzelpagina.

Zoals altijd was met één van de puzzels weer een mooie prijs te winnen. De oplossing was NEDERLAND. Puzzelkoning Peter heeft uit alle juiste inzendingen drie winnaars getrokken.

De gelukkigen zijn: TJITSKE BEIMIN-NIEMEIJER UIT LEEUWARDEN ATZE WIJBENGA UIT GROU WILLEM DE WAL UIT LEEUWARDEN Jullie hebben inmiddels allemaal twee kaarten voor de tentoonstelling ‘Oog in oog met oorlog’ in het Fries Museum gekregen.

Gefeliciteerd en veel plezier ermee!

28

SENIORENkrant

Balans Technologie

xsensible.com

Xsensible is meer dan een schoen.

De unieke balanszool zorgt voor een gezonde en natuurlijke lichaamshouding.

Meebewegend op jouw energie.

Kamsma Leeuwarden Nieuwe Oosterstraat 22 • Tel. 058 216 24 96 www.kamsmaschoenen.nl/winkels/leeuwarden