De Leeuwarder
SENIOREN
MAART 2019 | EDITIE 3
Stilzitten is er niet bij voor Ferd Crone wiN 2 kaa rten voo voor r de stell ing ‘It wie o simme p in rjûn’
ACTIVITEITEN
KUNST&CULTUUR
GEZONDHEID
VEILIGHEID
POLITIEK
02
SENIORENkrant
De nieuwe AIXAM
SENSATION RANGE
AIXAM SENSATION RANGE
Vanaf 11.439,Zelf uitproberen?
Maak vrijblijvend een afspraak!
Minicars van der Ploeg Haadwei 47 9104 BB Damwald www.minicarsvanderploeg.nl
SENIORENkrant
03
09
Eenzaamheid bestrijden, maar dan anders
Werken aan een seniorENen ouderenproof Fryslân We spraken met Theun Wiersma en Jan Dogterom, beiden lijsttrekker van 50PLUS voor respectievelijk de Provinciale Staten en Wetterskip Fryslân over zaken die senioren aangaan.
Steeds meer mensen raken in een sociaal isolement en voelen zich eenzaam. Een aantal jaar geleden was dat 4 op de 10. Nu is dat al 6 op de 10. Hoe komt dat toch? En waarom lukt het ons niet om daar wat aan te doen?
11 12
LOFBOOT zet senioren in hun kracht
Foto: Frits van Essen
Op 22 maart vindt in Theater De Bres de première van LOFBOOT plaats. Ritsko van Vliet en Theo van der Geest vieren met deze intieme theatervoorstelling hun vijftig jaar creatief samenwerken. Ritsko heeft de rol van dj-conferencier en Theo is de stand-up goochelaar.
17
Senioren lopen meer risico op woningbrand Woningbranden komen gelukkig niet vaak voor, maar het zijn altijd zeer ingrijpende gebeurtenissen, mét potentieel dodelijke afloop. Omdat met name senioren meer risico lopen door vuur om het leven te komen, besteedt de brandweer extra aandacht aan preventie onder deze groep.
IEDERE SENIOR VERPLICHT EEN HONDJE Hij kijkt met veel tevredenheid terug op zijn burgemeesterschap van Leeuwarden. Ferd Crone kwam, zag en werkte bijna twaalf jaar. En in die periode kreeg de stad mede dankzij hem kleur op de wangen. “Het is niet meer van: ut is niks en ut wurd niks. Leeuwarders zijn trots op hun stad. Dat is mooi om te zien.”
04
EN VERDER....
Gezocht: Ervaren advertentieverkopers op projectbasis. Het betreft periodieke uitgaves.
www.devea.nl INTERVIEW
Hoe ben je een inbreker te slim af?
06
COLUMN: Peter weet het beter
13
Ouder worden voor dummies
14
COLUMN: Sara schrijft erop los
16
Daten op leeftijd
19
Op pad in Leeuwarden
21
Puzzelpagina's 22 ACTIVITETEN
KUNST&CULTUUR
Vanzelfsprekend zijn we ook blij en trots dat we u een mooi en persoonlijk interview met burgemeester Crone kunnen aanbieden. Zoals u weet, is hij bezig aan zijn laatste maanden in Leeuwarden. Het zal voor de volgende geen sinecure zijn om hem op te volgen. We gaan dit jaar ieder kwartaal verschijnen. Wij zijn na deze maarteditie weer in juni, september en december van de partij. Wat we ook zeer belangrijk vinden, is uw mening. Laat ons weten wat u mist in de krant of juist heel erg waardeert. Wij maken de krant namelijk niet alleen omdat we het zelf enorm leuk vinden, maar we willen ook graag dat u er wat van opsteekt of een plezierig uurtje heeft tijdens het lezen van de Leeuwarder Seniorenkrant. Mail ons uw reacties. Onder de inzenders verloten we twee kaarten voor de voorstelling 'It wie op in Simmerjûn' van Pier 21. Deze extra voorstelling wordt op 24 maart 2019 gespeeld in Stadsschouwburg De Harmonie.
Doede Vellema
Uitgever Devea www.devea.nl
Voor meer informatie, mail naar info@devea.nl
Beste lezers, 2019 is een belangrijk jaar voor de Leeuwarder Seniorenkrant. We gaan ons echt onderscheiden van de andere gratis kranten die in Leeuwarden en omstreken verschijnen. Dit doen we niet alleen door onze hoge oplage van ruim 60.000 exemplaren (zelfs nog meer dan de Huis aan Huis Leeuwarden), maar we onderscheiden ons ook, en dat durf ik hier rustig te stellen, doordat we een aantal kwalitatief hoogwaardige artikelen hebben, geschreven door Sara Kroos, Peter Teeuwen en Martin van Mourik.
GEZONDHEID
Redactieleden Sara Kroos, Martin van Mourik, Peter Teeuwen (Eind)redactie AchT Oplage 62.200 waarvan 5.000 op meer dan 50 punten in de gemeente Leeuwarden Druk NDC Print Verspreiding Als bijlage in de hah Leeuwarden Foto's Ferd Crone Niels Remigius Foto's brandweer Simon van der woude Advertenties Doede Vellema/06 15 37 22 55 E-mailadres info@leeuwarderseniorenkrant.nl Disclaimer Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed blijven vergissingen mogelijk. Wij kunnen daar echter geen aansprakelijkheid voor aanvaarden. Auteursrecht voorbehouden. ©2019
VEILIGHEID
POLITIEK
04
INTERVIEW | SENIORENkrant
Stilzitten is er niet bij VOOR Ferd Crone
In het stadhuis laat Crone nog even op zich wachten. Vanuit zijn werkkamer hoor je hoe hij in gesprek is aan de telefoon. De belburgemeester wordt hij wel genoemd, altijd aan het regelen of lobbyen. Hij verontschuldigt zich, maar het is nu eenmaal een drukke baan. “Ik heb zoveel functies en nu de verantwoordelijkheid voor dat gedoe met die containers op de wadden. Alle dagen zijn zo vol, maar geen klacht hoor. Ik doe het met alle plezier. Ik vind het alleen maar leuk en je krijgt er ook veel voor terug.” In zijn werkkamer staan bij de open
Hij kijkt met veel tevredenheid terug op zijn burgemeesterschap van Leeuwarden. Ferd Crone kwam, zag en werkte bijna twaalf jaar. En in die periode kreeg de stad mede dankzij hem kleur op de wangen. “Het is niet meer van: ut is niks en ut wurd niks. Leeuwarders zijn trots op hun stad. Dat is mooi om te zien.”
haard enkele ‘souvenirs’, zoals een speelgoedbrandweerauto (gekregen van Sinterklaas), klompen, een klein kanon en andere items die hij verzamelde in meer dan een decennium. Niemand verwachtte dat hij zich zo zou verbinden aan deze baan. “Maar ik ben geen jobhopper.” Hij werkte negen jaar voor de vakbond FNV en zat dertien jaar lang in de Tweede Kamer. Toen hij vijf jaar geleden de gedroomde nieuwe burgemeester van Groningen leek te zijn, gaf Crone ondubbelzinnig aan hoe hij daarover dacht: “Ik pieker er niet over.” En: “Er gaat niets boven Leeuwarden.” Twee H&M’s Ook nu hij stopt als burgemeester blijft hij vooralsnog Leeuwarder. Hij is aan de stad gehecht geraakt. Crone weet nog precies hoe dat twaalf jaar geleden begon. “Ik werd gebeld of ik interesse had. Mijn intuïtie vertelde me dat ik dit moest gaan doen. Twee jaar eerder had ik nog bedankt voor het burgemeesterschap van een andere leuke stad. Nu waren er geen belemmeringen.” Minister worden was voor Crone geen must. “Dat kan zowel voor je gezin als politiek gezien dramatisch zijn. En om gelukkig mijn kist in te stappen, hoefde ik niet zo nodig minister te zijn geweest. Dit is minstens zo leuk en veel breder.” Twee van zijn drie kinderen studeerden inmiddels al. “De jongste ging meteen
enthousiast
Leeuwarden
googlen.” Crone weet nog hoe de oudste ontdekte dat er maar liefst twee H&M’s waren in de stad en vond het huis aan de Emmakade, dat ze later ook daadwerkelijk kochten. Na een bezoekje aan de stad was iedereen om. In de politiek waren er eveneens enthousiaste reacties. “Van links en rechts kreeg ik te horen hoe leuk Friesland was. En ‘wat leuk dat je naar Leeuwarden gaat’. Iedereen vindt het zo’n leuke provincie en een mooie stad.”
SENIORENkrant | INTERVIEW 05
Burgemeesterskerkhof
de vliegbasis en het binnenhalen van
Maar het zou ook een moeilijke stad
Leeuwarden als culturele hoofdstad
zijn, een burgemeesterkerkhof. De
als bewijs daarvan.
stad had al jaren geen bestendige lei-
‘Alle dagen zijn zo vol, maar geen klacht hoor. Ik doe het met alle plezier’
der gehad en er moest veel gebeuren.
Succes komt echter niet vanzelf aan-
“Ik had daarom twee doelen. De gun-
waaien. Het is niet altijd gemakkelijk
factor in Nederland verder verhogen
voor zijn vrouw dat hij veel weg is. Een
en laten zien dat de stad prima be-
vergadering hier en een bijeenkomst
kenen. Vanaf jongs af aan is hij al actief
(kraakbeenslijtage). Het duurde lang
stuurbaar was. Ik ging me heel erg
daar. “Ik ben zeer dankbaar dat ze dat
in de bestuurswereld.
voordat hij zich liet opereren. “Je hebt
focussen op de inhoud en er met an-
geaccepteerd heeft. Het valt haar nog
dere partijen op gehamerd om de dingen samen op te lossen.” Tijdens
pijntjes, maar je geeft er niet aan toe.
vaak tegen, maar ze is sterk en flexi-
Natuurlijk waren er trieste momenten
Je past je aan. Op een gegeven mo-
bel. En zolang ik op pad ben voor de
in de stad. De brand aan de Kelders
ment zei mijn vrouw: ‘je waggelt nu te
zijn bewind toonde hij veel daad-
brandweer of politie en in de wijken,
met de dood van een student en de ex-
veel en je krijgt oude mannenbeen-
kracht. Met onder meer het tegen-
vindt ze het prima. ‘Dat zijn de wer-
tbs’er Udo D. die in Leeuwarden een
tjes.’ Ik ben nu natuurlijk ook een se-
houden van de geplande sluiting van
kende mensen,’ zegt ze. Het is anders
vrouw doodsloeg. “Het is soms inten-
nior en het is zó belangrijk: bewegen,
met recepties voor hotemetoten. Daar
sief en het raakt je, niet alleen profes-
bewegen, bewegen!”
moet ik ook wel heen om bijvoorbeeld
sioneel. Maar dat staat natuurlijk in
te netwerken. Gelukkig hebben die
geen verhouding tot iemand die haar
Crone vervolgt: “Het is goed voor je
feesten ook mijn voorkeur niet.”
kind of zijn zus kwijtraakt.” Het burge-
gehele welzijn. Je bent immers op
meesterschap is al met al geen aanslag
leeftijd, hebt geen baan meer, de kin-
Een van de acht
geweest, zegt Crone. “Een aanslag zou
deren zijn het huis uit… Als je dan een
Het tekent Crone. Hij is er de man niet
het geweest zijn als ik niets had
pijntje voelt, ga je maar op de bank
naar om in het middelpunt van de be-
gedaan. Ik krijg er juist energie van.
zitten. Dat is niet goed. Daarom ben
langstelling te staan of zichzelf op de
Verliezen vind ik ook niet erg. Ik kan
ik er voorstander van dat iedereen
borst te kloppen. Hij kent zijn waarde
er echter wel flink ziek van zijn als ik
vanaf zijn zeventigste verplicht een
en het gaat hem veel meer om het uit-
denk dat ik meer had kunnen doen.”
hondje krijgt. Betaald vanuit het ziekenfonds (zorgverzekeraar, red.). Je
eindelijke resultaat. Als één na jongste uit een gezin van acht kinderen leerde
Artrose
hoeft echt niet naar de sportschool of
Crone onbewust hoe hij aan tafel zijn
Crone oogt ook nog fit en hij had als
sportclub, maar wel wandelen of fiet-
invloed kon laten gelden. “Wachten tot
burgemeester nog ‘gemakkelijk’ een
sen. Je spieren verslappen zo snel!
het stil was, of een goeie grap maken,”
termijn kunnen blijven. Maar hij is
Als je blijft bewegen, dan kun je het
lacht Crone. Jezelf in een positie ma-
bijna 65 en loopt inmiddels met twee
allemaal aan. En het is ook nog goed
noeuvreren waarin je iets kunt bete-
nieuwe heupen. Hij heeft artrose
voor de hersenen.” ■
06
Tekst: Martin van Mourik Financieel specialist, raadslid, onderzoekt ouderenvraagstukken
Nog geen week geleden had ik zo’n veiligheidsstrip op de deur gemonteerd zodat inbrekers niet met een simpel bankpasje de deur open kunnen maken. ‘Flipperen’ noemde onze voorma-
Veiligheid | SENIORENkrant
Hoe ben je een inbreker te slim af?
lige wijkagente dat. Achteraf had ik dat beter de volgende maand kunnen doen, dan had ik nu de deur open kunnen
Mijn vrouw trok de voordeur dicht en samen liepen we naar de auto. We moesten
flipperen. Moesten we nu ruit naast
boodschappen doen. “Ik zal de deur toch maar even op slot draaien,” zei ik en liep
de voordeur inslaan? Er was nog een
met de sleutelbos naar de deur toe. Maar de sleutel ging niet diep genoeg in het slot.
mogelijkheid. Via de brievenbusklep zou ik met een voorwerp de deurklink
Vreemd. “Ik snap er niks van, ik krijg de deur niet open.” Mijn vrouw kleurde rood en
naar beneden kunnen duwen. “Ik zal
bekende: “Volgens mij zit de sleutelbos aan de binnenkant. Ik heb voor de veiligheid
de buurman vragen of hij er iets voor heeft,” zei mijn vrouw en weg was ze.
gisteravond de deur op slot gedraaid en de sleutel erin laten zitten.”
“Maar even bij het gereedschap bij de reserveband achter in de auto kijken,” dacht ik. En ja hoor, de krikslinger van de krik leek mij het proberen waard. Ik stak de slinger door de brievenbus, zocht met het uiteinde de bovenkant van deurkruk op, en duwde die met een draaiende beweging naar onderen. In nog geen vijftien seconden had ik de deur open. “Slim van mij,” dacht ik. Maar tegelijkertijd wist ik dat ik iets over het hoofd had gezien en mijn slimheid maar betrekkelijk was. Als ik zo gemakkelijk binnen kon komen, dan een inbreker ook. De vrouwen die het kunnen weten Esther was tot voor kort de wijkagente van Aldlân. Een paar weken geleden stond ze in de Leeuwarder Courant met een artikel over veiligheid. In het artikel stond dat ook ouderen de dupe kunnen worden van criminele activiteiten. Zij kon mij dus vertellen hoe ouderen zich kunnen wapenen tegen de gure types van
Op mijn vraag of er veel overvallen
waardevolle spullen te krijgen. Over-
kostbare verzameling. Hier in Leeu-
onze gemeente. Een mail was snel
en inbraken gepleegd worden, ant-
vallers zitten hier haast niet, daar-
warden hebben wij het meeste last
gestuurd en het antwoord ook: “Maar
woordt Esther: ”Hier in Leeuwarden
voor moet je in dure wijken in het
van inbrekers en die zijn erbij gebaat
ik neem wel Andrea van de gemeente
komen overvallen niet vaak voor.
westen zijn. Als er een overval wordt
dat er geen bewoners in de buurt
Leeuwarden mee. Die weet alles over
Overvallers gebruiken
intimida-
gepleegd, is er meestal ook wel wat
zijn.”
veiligheid bij ouderen.”
tie en geweld tegen de bewoner om
te halen, zoals goud, sieraden of een Andrea: “Als er niemand thuis is, geef inbrekers dan ook niet het idee dat
inbraakpreventie-avonden
dit zo is. Een lichtje laten branden
Sinds 2014 organiseert de gemeente Leeuwarden drie keer per jaar inbraakpreventie-avonden in de kwetsbare wijken
wekt al de suggestie dat er een be-
en dorpen. Een ex-inbreker vertelt waar mensen op moeten letten om het inbrekers zo moeilijk, zo niet onmogelijk te
woner is. Als je het maar goed vanaf
maken. De avonden worden erg goed bezocht. Er is een uitgebreide informatiemarkt en de heren van de Sleutelspecialist
de straat ziet. En voor de kosten hoef
doen op verzoek een gratis woningscan. Mochten mensen naar aanleiding hiervan aanpassingen aan hun woning willen
je het niet te laten. Een paar uurtjes
dan geeft de gemeente korting. Sinds kort is er op deze avonden ook aandacht voor het voorkomen van zogenoemde
twee ledlampen laten branden kost
cybercrime, een vorm van digitaal inbreken.
per avond een cent.”
in keuken, badkamer en woonkamer
SENIORENkrant
07 Als inbreker kun je dat nog eens extra controleren door aan te bellen. Als er niemand opendoet, dan weet hij hoe laat het is. Ruim dus niet alles op wat in het zicht staat. Sla de krant open, laat de kopjes staan en zet zo nodig de radio aan. Als je op vakantie gaat, vraag dan aan de buurman of hij de tweede auto op jouw oprit parkeert.
Andrea Duivesteijn (l.) en Esther van Minnen.
Een inbreker heeft meestal haast en als hij denkt dat er iemand thuis kan
Esther vult aan: “Als we een avondje
zijn, dan gaat hij naar het volgende
weg of op vakantie gaan, dan moet
woonhuis.” ■
eerst alles opgeruimd worden zodat het huis aan kant is. Maar daarmee
Met dank aan Esther van Minnen
wek je de suggestie dat er niemand is.
en Andrea Duivesteijn.
Feiten Jaarlijks worden er in Leeuwarden 600 keer aangiften gedaan van diefstal/
De Sleutelspecialist De Sleutelspecialist Leeuwarden is al vanaf 1918 dé slotenmaker voor de regio Leeuwarden, Heerenveen, Sneek en Drachten. Wij leveren, monteren en geven advies met betrekking tot sloten, sleutels, kluizen en beveiliging, voor zowel particulier als bedrijf. We werken volgens het Politiekeurmerk SKG***.
inbraak in een woonhuis en 100 keer van diefstal/inbraak in box, garage,
Assortiment
schuur, tuinhuis. Dus bij minimaal 1 op de 100 huishoudens wordt er jaarlijks
Onze winkel is gevestigd aan de Sint Jacobsstraat 10. Hier vindt u een uitgebreid assortiment sloten, hang- en sluitwerk en kluizen. U kunt hier ook direct uw sleutel bij laten maken of een afspraak maken om uw slot te repareren.
ingebroken. Niet aangegeven inbraken/diefstallen maken deze getallen nog hoger. Meest interessant voor inbrekers zijn: • Geld en sieraden • Mobiele telefoon • iPad, tablet of laptops • TV en geluidsapparatuur • Fietsen Het is dus goed om voor deze spullen extra veiligheidsmaatregelen te nemen. In de Leeuwarder Seniorenkrant willen wij ieder kwartaal aandacht besteden aan veiligheid rond en om het huis. Dit keer is de voordeur aan de beurt. Drie maatregelen om mee te starten: 1. Licht Heeft u al een lichtpunt dan is dat meegenomen. Buitenlampen met een bewegingsmelder en een schemerschakelaar zorgen dat als het donker wordt de lamp automatisch gaat branden. Staat de schemerschakelaar uit en komt er iemand in de buurt van de voordeur dan flitst het licht aan en ziet iedereen de bezoeker. Geen stroomvoorziening bij de voordeur? Geen probleem. Tegenwoordig zijn er buitenlampen met een beweging/schemerschakelaar en een zonnepaneeltje. Dit paneeltje laadt de batterij in de buitenlamp op en zorgt zo dat de lamp gaat branden als er iemand bij de voordeur staat. Twee
Diensten Naast het leveren van vrijwel alle soorten sleutels, hang- en sluitwerk, meerpuntssluitingen en kluizen hebben wij als slotenmaker een eigen montagedienst met twee monteurs. We kunnen tevens veiligheidscilinders in elke lengte leveren. Deze kunnen gelijksluitend worden gemaakt, incl. montage.
Persoonlijke aandacht, service en klantvriendelijkheid staan bij ons hoog in het vaandel. Heeft u een betrouwbare en betaalbare slotenmaker nodig? Bel dan de enige echte slotenmaker van Friesland, zonder extreem hoge voorrijkosten. We zijn dag en nacht bereikbaar op 058 - 212 88 24. De Sleutelspecialist Leeuwarden helpt u dag en nacht!
jaar geleden heb ik dit zelf voor veertig euro aangeschaft bij een supermarkt en hij doet het nog steeds. 2. Zichtbaarheid Zorg dat de voorkant van uw huis goed zichtbaar is en blijft vanaf de straatkant. Snoei struiken die te groot worden en het zicht belemmeren. 3. Veiligheidsstrip Hierboven heeft u het al kunnen lezen. Met een plastic pasje is de voordeur zo open. Als u een speciale strip plaatst tussen kozijn en deur (slotzijde) kan dat niet meer. Zo’n strip kost zestig euro. Heeft u een brievenbusklep in de deur, dan kan met een stuk gebogen metaal de deur vaak nog eenvoudig opengemaakt worden. Afsluiten blijft noodzaak, ook als u ’s avonds thuis televisie zit te kijken. Bent u geen klusser dan is zo’n strip plaatsen niet makkelijk. Ook het kiezen van de juiste strip is niet simpel. Een handige buurman, schoonzoon of een vertrouwd klusbedrijf bieden dan mogelijkheden. Een woonhuis inbraakveilig maken is een hele klus, met de hiervoor genoemde maatregelen wordt het al een stukje veiliger. Maar we zijn er dan nog niet. Volgende keer bespreken we weer drie maatregelen.
Sint Jacobsstraat 10 8911 HT Leeuwarden Tel: (058) 212 88 24 info@sleutelspecialist.frl
(AUTO)SLEUTELS - KLUIZEN - SLOTEN - BEVEILIGING
www.sleutelspecialist.frl
08
SENIORENkrant
genomineerd voor
de beste bibliotheek van Nederland 2019
BOARNSTERHIM STATE, PRACHTIG GELEGEN EN ZORG OP MAAT
stem op ons:
Wonen met zorg | Zorghotel | Dagverzorging | Thuiszorg T. 085 - 1305767 | www.boarnsterhimstate.nl 4
#ikstemdbieb
Spilers: Jan Arendz en Joke Tjalsma
Regy: Jos Thie Tekst: Bouke Oldenhof
PIER21.NL
**** “It is slagge om in swierwichtich ûnderwerp as de libbensein sa licht as in fear yn te kleurjen” Leeuwarder Courant
Pier21 komt wegens groot succes op 24 maart met een extra voorstelling van ‘It wie op in simmerjûn’ in Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden.
Lezersactie: doe mee & mail Laat ons weten wat u vindt van de Leeuwarder Seniorenkrant.
Theo en Anneke ha elkoar op lettere leeftyd fûn. Theo helpt sa goed as er kin by it finen fan in noflik
Wij respecteren uw mening zeer! Als blijk van waardering verloten wij
plak yn in fersoargingstehûs foar Anneke har heit en mem, Daniël en Wimmy. Dy binne op in leeftyd
2 kaarten voor de voorstelling ‘It wie op in simmerjûn’ op 24 maart
dat sy allang net mear op paad kinne mei Daniël syn grutte hobby, it draaioargel. Mar Daniël en
om 20.00 uur in Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden onder
Wimmy wolle net ôfhinklik wurde en ha hiele oare plannen. Tegearre wolle sy út it libben stappe,
de inzenders. U kunt uw reactie voor 22 maart mailen
nei in lêste dûns op ‘It wie op in simmerjûn’.
naar info@leeuwarderseniorenkrant.nl
SENIORENkrant | POLITIEK 09
advertorial gedraaid. En kijk naar de pensioenen.
Theun Wiersma (links), lijsttrekker Provinciale Staten en Jan Dogterom, lijsttrekker Wetterskip Fryslân.
Vanwege dogmatisch denken over een rekenregel worden de pensioenen niet aangepast aan de stijging van prijzen. Deze regering weigert dit gewoon. Er dreigen nu zelfs kortingen op pensioen. Zo kan ‘Mevrouw de Vries’ in december misschien nog €800 pensioen krijgen, maar in januari slechts €750. Dat kan echt anders, want de pensioenpotten barsten van het geld. Met onze pensioenwensen bedienen we ook jongeren want iedereen wordt bij leven en welzijn een keer ook een oudere.” Dat wordt toch landelijk en niet provinciaal bepaald? Wiersma: “Dat is zo, maar de Provinciale Staten kiezen straks in
Werken aan een seniorEN- en ouderenproof Fryslân
mei wel de leden van de Eerste Kamer. Indirect zijn het dus ook landelijke verkiezingen. En het belang daarvan moeten we niet onderschatten, want allerlei onzalige plannen van het huidige kabinet met betrekking tot AOW, pensioenen en werkloosheid kunnen daar tegengehouden worden. Nu is er dus de kans -voor wie dat wil- om iets te veranderen.” WETTERSKIP
Friesland is een typische plattelandsprovincie met enkele grote plaatsen en honderden kleine
Ouderen en het Wetterskip? “Ja, eigenlijk is dat iets heel raars,” zegt Jan Dog-
dorpen. Kenmerkend is de ontgroening en vergrijzing, oftewel krimp. Met name voor senioren
terom. “Het Wetterskip is een uitvoe-
en ouderen heeft dat vaak directe gevolgen. Want hoe zorgt men bijvoorbeeld voor blijvend
ringsorgaan dat moet regelen dat we
goede huisvesting, voldoende werkgelegenheid, bereikbare gezondheidszorg en waarborging
en dat het water schoon is. Veiligheid is
van mobiliteit? We spraken daarover met Theun Wiersma en Jan Dogterom, beiden lijsttrekker van 50PLUS voor respectievelijk de Provinciale Staten en Wetterskip Fryslân.
veilig achter onze dijken kunnen wonen belangrijk en staat bij 50PLUS dan ook voorop, daarover wat mij betreft dus geen discussie. Maar we betalen allemaal belasting voor het Wetterskip en dus is ooit de gedachte opgekomen
Volgens Wiersma, een geboren en ge-
huizen. Dan ga je aan het mens-zijn
ken van woningen, de energietransitie,
dat de belastingbetaler dan ook invloed
togen Fries, zien we in Friesland de
voorbij.” Ook vindt Wiersma dat me-
de circulaire economie. Allemaal kansen
moet hebben. Ik ben geen politicus
leefbaarheid voor met name senioren
dische zorg dichtbij moet blijven.
voor meer werkgelegenheid. Door om-
en zal dat ook niet worden. Maar met
en ouderen achteruit gaan. “Het is net
“Huisartsenzorg is in Leeuwarden al
scholing en bijscholing in deze ‘nieuwe
mijn 35 jaar ervaring in het waterma-
alsof ouderen niet meer meetellen. En
een probleem, maar in dorpen en
economie’ kan voor deze groep mensen
nagement kan ik meedenken en zor-
dat is onterecht!” begint hij het ge-
sommige buitenwijken loopt het nog
weer een kans ontstaan.”
gen dat er goede dingen gebeuren bij
sprek een beetje fel. “Volgens de cij-
harder terug. Natuurlijk moet alles
fers van het Fries Sociaal Planbureau
betaalbaar zijn, maar met wat creatief
Pensioenwensen,
bepleiten dat er voor tweepersoons-
wonen er in onze provincie meer dan
denken kunnen we dat in onze pro-
ook voor jongeren!
huishoudens een ander tarief komt.
273.000 mensen van boven de vijftig
vincie best goed regelen.”
“Belangrijk is dat mensen geluk-
Veel senioren hebben een tweeper-
kig kunnen leven. Dat geldt ook voor
soonshuishouden, maar betalen het-
jaar, dat is ruim veertig procent van de
het Wetterskip. Overigens ga ik wel
bevolking en boven de 65 jaar zijn dat
Een voorwaarde voor leefbaarheid is
onze kinderen en kleinkinderen. Er
zelfde als gezinnen met kinderen. Dat
ruim 134.000 mensen. Dan hebben we
volgens Wiersma ook goed openbaar
gebeuren echter nu in Nederland din-
is niet eerlijk en moet dus veranderen.”
het over twintig procent van de bevol-
vervoer. “Bij voorkeur tot in de dorpen
gen waarbij het lijkt alsof de belangen
king. Daar moet je als overheid toch
en wijken! Niet alleen belangrijk voor
van ouderen niet meer meetellen. Kijk
Tot slot vinden beide lijsttrekkers dat
serieus rekening mee houden!”
senioren die geen eigen vervoer meer
naar de verhoging van de AOW-leef-
Fryslân zich best wat meer op de borst
hebben, maar ook voor de schooljeugd.”
tijd. Dat was een bezuinigingsmaat-
mag kloppen. “Er gebeuren veel posi-
Voorwaarden voor
Verder maakt de lijsttrekker van 50PLUS
regel toen ons land er volgens vorige
tieve dingen. Het is hier goed toeven en
leefbaarheid
zich zorgen over de werkgelegenheid
kabinetten belabberd voor stond. In
met een iets sterkere economie en wat
Belangrijk vindt Wiersma behoud van
voor 50- en 60-plussers. “Senioren
eerste instantie een idee van VVD en
meer mensen is de zorg voor jong en
leefbaarheid. “Daarvoor zijn bijvoor-
worden vaak als eerste op straat gezet
CDA, gesteund door D66, GroenLinks
oud beter geborgd. We willen werken
beeld meer seniorenwoningen nodig
en komen bijna nergens meer aan de
en ChristenUnie. Later heeft minister
aan een leefbaar en dus beter Fryslân.
en mensen moeten - als ze dat willen -
bak. Waarom zetten we de kennis en er-
Asscher van de PvdA er voor gezorgd
En niet alleen voor de oudere van nu,
in hun eigen woning kunnen blijven
varing van senioren niet meer in voor de
dat die leeftijdsverhoging sneller ging.
maar ook die van de toekomst: onze
wonen. Het moet bijvoorbeeld niet
ambities van jongeren? En er zijn moge-
Volgens premier Rutte is Nederland er
kinderen en kleinkinderen. Het kan al-
nodig zijn dat je op oudere leeftijd nog
lijkheden. Denk bijvoorbeeld maar aan
weer helemaal bovenop, maar die be-
lemaal. Maar daarvoor moet men wel
een keer uit je wijk of dorp moet ver-
het duurzaam en levensbestendig ma-
zuinigingsmaatregel wordt niet terug-
naar de stembus gaan!” ■
02 10
SENIORENkrant
Voor de 50-plusser, Voor de senior, Voor de oudere, Van nu én morgen! DOE MEE EN WIN! Maak kans op een gratis waardebon. Ga naar www.stem50plusfryslan.frl en bekijk de filmpjes waarin onze lijsttrekker voor Provinciale Staten Theun Wiersma het heeft over wonen, zorg, openbaar vervoer en werkgelegenheid. Weet u waar de opnames zijn gemaakt? Stuur uw antwoorden via het formulier op de site of per post (p/a Wetterbies 1, 8723 HA Koudum). Onder de inzenders met de goede antwoorden wordt een VVV-bon van € 50 verloot.
Door uw stem steunt u 50PLUS ook in de Eerste Kamer, waar allerlei onzalige plannen van dit kabinet over AOW, pensioenen en werkloosheid tegengehouden kunnen worden!
PROVINSJALE
FERKIEZINGS
FOAR
DYN LÛD
www.fryslan.frl /ferkiezings2019
20 MAART Dizze kampanje is makke troch meiwurkers fan de provinsje Fryslân mei meiwurking fan frijwilligers út de mienskip.
SENIORENkrant | GEESTELIJKE EN LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Tekst: Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning
11
Eenzaamheid bestrijden, maar dan anders
Steeds meer mensen raken in een sociaal isolement en voelen zich eenzaam. Een aantal jaar geleden was dat 4 op de 10. Nu is dat al 6 op de 10. Hoe komt dat toch? En waarom lukt het ons niet om daar wat aan te doen? Om te beginnen een aantal aspecten
werken. Families woonden dus dicht
die debet zijn aan die eenzaamheid.
bij elkaar. Nu wonen en werken mensen over de hele wereld. Het is niet raar
1. Gezin als hoeksteen
dat families letterlijk uit elkaar groeien.
van de samenleving
Whatsapp en Skype maken dan een he-
De generaties die nu de senioren
leboel goed, maar toch, uit onderzoek
vormen zijn opgegroeid in een samen-
blijkt dat mensen daar niet genoeg aan
leving waarbij het gezin de hoeksteen
hebben. De meeste mensen hebben
van de samenleving was. Dat beteken-
behoefte aan fysieke contacten.
de dat je je als ouders vaak helemaal
dat hoeft dat gevoel niet direct weg te
wegcijferde, met name moeders: alles
3. Individualisering
nemen. Er zijn nog nooit zoveel jonge-
draaide om de kinderen en de direc-
Onze maatschappij is steeds individu-
ren geweest die zich depressief voelen
te familie. Toen de kinderen het huis
alistischer geworden. De komst van de
of een burn-out hebben.
uitgingen, bleef er letterlijk een leeg
mobiele telefoon heeft daar zeker aan
huis achter. De generatie erna dacht
bijgedragen. Wie kent niet het beeld van
5. Privacywetgeving
ook meer aan zichzelf en hoewel de
allemaal mensen naast elkaar die stuk
Een laatste factor is de privacywetge-
Hobby om de Hoek
kinderen nog steeds wel centraal
voor stuk op hun mobieltje zitten te kij-
ving. Op het eerste gezicht lijkt het een
Lijkt het je leuk om iemand in de
stonden – getuige het halen en bren-
ken? Iedereen is erg met zichzelf bezig.
goed streven om iemands privacy te
buurt te hebben die dezelfde hobby
gen van de kinderen, de clubjes en de
Mensen die daar niet aan mee kunnen of
beschermen. De keerzijde van de me-
heeft als jij? Hobby om de Hoek zet
overdadigheid aan cadeaus – zorgden
willen doen, voelen zich dan al buiten-
daille is dat we dan ook niet veel weten
in de gemeente Leeuwarden een ex-
zij ook voor hun eigen plezier. Deze
gesloten. Eenzaamheid ligt op de loer.
van eenzame mensen. Je hoort organi-
periment op door mensen met de-
saties al heel snel zeggen: deze infor-
zelfde hobby bij elkaar te brengen.
generatie is ook opgegroeid met internet en de sociale media. De oudste
4. Windowdressing
matie mogen we niet verzamelen in
Lijkt het je leuk om mee te doen?
generatie heeft dat niet. Zij zijn dus veel
Er is nog iets anders wat hier sterk
verband met privacy. Vaak is dat niet in
Stuur dan je voor- en achternaam,
meer afhankelijk van hun directe omge-
mee samenhangt: windowdressing.
het belang van de betreffende persoon.
geboortejaar, geslacht, straatnaam,
ving, maar die valt dus steeds meer weg.
Mensen hebben het idee dat ze door
huisnummer,
postcode,
e-mail-
de sociale druk die ze voelen ze alleen
Oplossingen
adres en natuurlijk je hobby('s) naar:
2. Afstanden groter
maar positief en succesvol mogen zijn.
De oorzaken zijn duidelijk, maar wat
info@hobbyomdehoek.nl. Bij vol-
Vroeger bleef iedereen in de buurt
Dit is natuurlijk niet realistisch, maar
kunnen we er aan doen? Er gebeurt
doende aanmeldingen gaat Hobby
al van alles. Zo zijn er maatjesprojec-
om de Hoek zoeken of er iemand
ten: eenzame mensen koppelen aan
in de buurt woont die dezelfde
Fietsclub Oranjewijk
vrijwilligers die dan samen wat gaan
interesse(s) deelt en brengen wij
ondernemen. Koffie-ochtenden waar
jullie met elkaar in contact.
Een initiatief voor senioren is de Fietsclub Oranjewijk. Eén van de initiatiefnemers
eenzame mensen naar toe kunnen ko-
is Roelof Veeningen: “We zijn in mei 2018 vanuit het buurthuis van de Oranjewijk
men. We sturen massaal kaartjes met
(Emmakade) begonnen met een fietsclub. We fietsen nu elke dinsdag een afstand
de feestdagen naar eenzame mensen
ten we het zoeken in de directe om-
van ongeveer 20 tot 25 km in de buurt van Leeuwarden. We zijn nu nog een klein
(hoe bizar!). Maar bij al deze onge-
geving. Een mogelijkheid om mensen
clubje van zes fietsers, mannen en vrouwen. Deels elektrisch aangedreven.
twijfeld goede bedoelingen kun je je
met elkaar in contact te brengen, is
En we zijn heel enthousiast. Hoe dat komt?
afvragen: voor wie doen we dat eigen-
om te zoeken naar iets wat ze gemeen-
1. We ontdekken Leeuwarden en omgeving. Naar alle richtingen kun je mooie
lijk? Voor onszelf of voor die ander? In
schappelijk hebben, een hobby bij-
fietstochten maken. Overal zijn er verrassende gebouwen en landschappen. Bij
hoeverre is die ander werkelijk gehol-
voorbeeld. In plaats van daar zelf dus
voorkeur fietsen we op fietspaden en die brengen ons op bijzondere plaatsen.
pen, of helpen we eigenlijk meer ons-
als vrijwilliger tussen te gaan zitten, is
zelf door ons geweten te sussen?
het beter mensen een nieuw netwerk
2. Op elke route is vaak wel een rustpunt te vinden en vaak ook nog met koffie/thee
te geven van mensen die bij hun in de
en een lekker hapje: bij de bakker Sybesma in Boksum, in de Túnmanswente bij
Andere benadering
buurt wonen en bijvoorbeeld ook van
3. En niet in de laatste plaats: het is altijd gezellig. We hebben allerlei onderwerpen
Ik wil hier dan ook pleiten voor een to-
breien houden. Een voorbeeld hier-
bij de kop: van persoonlijke tot wereldproblemen en natuurlijk het landschap
taal andere benadering om eenzaam-
van is Hobby om de Hoek, dat men-
dat we passeren. Ook nu nog na een half jaar elke week fietsen zijn we nog niet
heid te bestrijden: het verbinden van
sen in de buurt met dezelfde hobby bij
uitgepraat en genieten we nog steeds van het landschap.
eenzame mensen aan elkaar in plaats
elkaar wil brengen (zie kader). Op die
Dus als je plezier hebt in fietsen en wel nieuwsgierig bent naar nieuwe contacten
van aan vrijwilligers. Aangezien de
manier leren mensen uit de buurt el-
voor een ochtend of middag in de week, sluit je dan aan bij onze fietsclub.
meeste mensen die eenzaam zijn de
kaar kennen en zijn ze niet langer ‘af-
Uitproberen mag natuurlijk ook!” Interesse of meer informatie? Stuur een mail
ouderen zijn en deze over het alge-
hankelijk’ van vrijwilligers, bezoekjes
naar: rveeningen@gmail.com
meen niet zo mobiel meer zijn, moe-
of kaartjes. ■
Martenastate in Cornjum of de Vertakking bij Rijperkerk.
12
Veiligheid | SENIORENkrant
Senioren lopen meer risico op woningbrand Woningbranden komen gelukkig niet vaak voor, maar het zijn altijd zeer ingrijpende gebeurtenissen, mét potentieel dodelijke afloop. Omdat met name senioren meer risico lopen door vuur om het leven te komen, besteedt de brandweer extra
die oververtegenwoordigd zijn bij fatale woningbranden. Grofweg de helft van de dodelijke slachtoffers is ouder dan zestig, hoewel die groep ‘maar’ 22 procent van de Nederlandse populatie uitmaakt. Een groot deel, meer dan
aandacht aan preventie onder deze groep.
een derde van het totale aantal slachtoffers, is tachtig jaar of ouder. Ze hebben 2,5 keer zoveel kans een bij een Dertig doden
brand om te komen, geeft Toxopeus
Je huis in brand: het is één van de
aan.
meest ingrijpende gebeurtenissen die iemand mee kan maken. In Nederland
Beperkt zelfredzaam
zijn de afgelopen tien jaar ruim drie-
Liefst driekwart van de slachtoffers is
honderd mensen overleden bij een
al overleden voordat de brandweer ter
woningbrand. Gemiddeld zo’n dertig
plaatse is. Ze waren beperkt zelfred-
dodelijke slachtoffers per jaar. En hoe-
zaam. Een beginnende brand wordt
wel de kans dát er überhaupt brand
door een ouder persoon minder snel
uitbreekt relatief klein is, zo’n 1,5 pro-
opgemerkt vanwege gehoor-, zicht-
cent, is het een zeer reëel gevaar, zegt
en reukverlies. En als de brand wel
woordvoerder Jan Kees Toxopeus van
wordt opgemerkt, moet er snel gehan-
de Leeuwarder brandweer. Je zou dan
deld worden. De vluchttijd bij brand is
ook denken dat iedereen goed oppast
slechts enkele minuten. De afname in
en ervoor zorgt dat er geen brand uit
coördinatievermogen, balans, inschat-
kan breken, maar dat is niet zo. “Er is
tingsvermogen kracht, snelheid en
onwetendheid over het gevaar en de
scherpte maken vluchten voor een se-
Het is 19 januari, midden in de
en komen ze er goed vanaf. Het kan
gevolgen van brand en men denkt: dit
nior lastiger. Mogelijk is er sprake van
nacht. Een stel schrikt wakker van
ook anders. Op 26 september breekt
overkomt mij niet. Hier valt veel te
paniek. “Door beperkingen kunnen zij
flinke knallen. De accu’s van de
er bij een 78-jarige man uit Nijeholt-
winnen.”
zich niet zo snel in veiligheid brengen
elektrische fietsen zijn ontploft tij-
pade brand uit in zijn woning. Er is
dens het laden en zetten de huiska-
veel rookontwikkeling en de man,
Er is één groep in het bijzonder waar
mer in lichterlaaie. De deur van de
die alleen thuis is, komt om door het
verschillende organisaties die zich be-
woonkamer hebben de bewoners ‘s
inademen van de giftige rook. Hulp
zighouden met brandveiligheid zich
Onvoorzichtigheid van de mensen zelf
avonds gelukkig dichtgedaan en zo
komt te laat. De oorzaak van de
juist zorgen over maken en dat zijn de
levert het grootste brandgevaar op.
blijft de rookontwikkeling beperkt
brand is onbekend.
senioren. Want het zijn de 65-plussers
Roken, waardoor een meubelstuk vlam
of ze weten niet wat ze moeten doen,” stelt Toxopeus.
SENIORENkrant | Veiligheid
13
column
vat, is de belangrijkste brandoorzaak,
Naast het hebben van een rookmelder
concludeerde Instituut Fysieke Veilig-
is het belangrijk om de binnendeuren
heid, dat alle woningbranden van de
dicht te doen ’s avonds. Dat houdt de
laatste tien jaar onderzocht. Zes op
rook- en brandontwikkeling tegen.
de tien fatale woningbranden zijn ver-
Een vluchtplan hebben is ook belang-
oorzaakt door menselijk handelen.
rijk, stelt Toxopeus. Hangt de sleutel
Naast onvoorzichtigheid bij roken (26
van de voordeur bijvoorbeeld in de
procent) gaat het verder om ongeluk-
buurt van de voordeur? Hij oefende
ken bij het koken (15 procent) en on-
woningbranden met bejaarden. “Je ziet
voorzichtigheid bij open vuur (10 pro-
dan dat ze eerst ook nog hun porte-
cent). Vaak speelt vergeetachtigheid
monnee pakken. Dan gaan ze op zoek
een rol. Iemand laat de pan op het vuur
naar de rollator om tot de ontdekking
staan of vergeet na het koken het gas
te komen dat deze niet zo handig staat
De aarde sterft. En daarvoor zijn wij
om minder vlees te eten. Dat is na-
uit te doen. En tegenwoordig is het ook
opgesteld. In een gesprek geef je dan
verantwoordelijk. Of eigenlijk meer
tuurlijk niet gemakkelijk. Zelf kun-
oppassen met de oplaadbare accu’s,
de tips om die rollator anders neer te
onze kinderen. Maar wij hebben ze
nen we dat ook niet (ik niet in elk
van met name fietsen.
zetten en die portemonnee te laten lig-
opgevoed. Dus zijn wij het ook. Wat
geval). Maar toch zullen zij er aan
gen.” Ook is het vaak veel verstandiger
hebben we gedaan? We hebben
moeten geloven: minder vlees.
Rookmelders
om in de rookvrije kamer te blijven
roofbouw gepleegd op onze pla-
Rookmelders zijn hét instrument om
met de deur dicht, in plaats van een
neet. De aarde geplunderd en als
Dan komen we aan een heel heikel
brand vroegtijdig te ontdekken. Sinds
gang vol met rook op te gaan.
dank een heleboel rotzooi terug ge-
punt: het krijgen van nageslacht.
geven. Kopen, kopen, kopen. Heb-
Een of twee kinderen is oké, maar
2003 zijn ze in nieuwbouwwoningen
Tekst: Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning
Peter weet het beter
Consuminderen
verplicht, maar veel oude woningen
Toxopeus hoopt vooral ook dat familie
ben, hebben, hebben. Ook als we
meer kan echt niet meer. Dat kan
hebben nog niet zo’n apparaat. En
en vrienden op hun dierbare senior die
eigenlijk niks nodig hadden. Uit on-
Moeder Aarde echt niet aan. Moei-
hoewel in ongeveer 70 procent van alle
zijn of haar eigen veiligheid mogelijk in
derzoek is gebleken dat we van al
lijk, moeilijk… Reizen kan eigenlijk
woningen rookmelders aanwezig zijn,
gevaar brengt letten. De impact van
dat bezit helemaal niet gelukkig
ook niet meer. Tenminste, niet zo-
werken ze slechts in 45 procent van de
een brand is altijd enorm. “Je bent
worden. Integendeel, wie veel heeft,
lang er geen milieuvriendelijk alter-
gevallen. 65 procent van alle rookmel-
dierbare spullen kwijt en moet vaak
heeft veel zorgen om dingen kwijt
natief voor vliegen is. Dit is natuurlijk
ders hangt op de verkeerde plek. Hoe-
voor langere tijd elders wonen. Let
te raken. En dat geluksgevoel van
niet leuk voor ze. Als je jong bent wil
wel het slim is om een rookmelder te
daarom goed op signalen bij je dier-
iets nieuws is ook zo weer weg.
je de wereld verkennen… maar he-
gebruiken, is het maar de vraag of ou-
bare. Gaat het koken nog goed? Zie je
deren hier werkelijk mee geholpen
aangebrande pannen op het fornuis of
Hoe is dat zo gekomen? Het ant-
tel ze dat er in de buurt ook veel te
zijn, stelt Toxopeus. Daarom pleit
ruikt het aangebrand? Zie je misschien
woord ligt in onze economische op-
zien is en dat het echt niet nodig is
hij ervoor dat buren zich (via bijvoor-
schroeiplekjes in kleren, meubels of
vattingen. Ze hebben ons wijs ge-
om verre reizen te maken om veel te
beeld de telefoon) laten aansluiten op
vloerbedekking? Dat zijn aanwijzingen
maakt dat alles morgen meer waard
beleven (zucht).
rookmelders van senioren. Of dat ou-
om met je dierbare in gesprek te gaan.
is, de zogenaamde economische
deren rookmelders nemen die aanvul-
Brand wil je niet meemaken. Het is een
groei. Maar wie een beetje nadenkt
Gelukkig zijn er ook wel gemakkelij-
lend waarschuwen met licht en tril-
traumatische gebeurtenis die mensen
begrijpt eigenlijk wel dat dat flau-
ker opgaven, zoals niet zoveel weg-
functie (onder het kussen).
blijft verrassen.” ■
wekul is. Dat is iets wat we onszelf
gooien en meer hergebruiken. Als
wijs maken. Waarom zou iets mor-
iets stuk is, is het misschien de
gen meer waard zijn dan vandaag?
moeite waard om het te laten repa-
Toch is dat wat ze ons vertellen: als
reren in plaats van maar meteen
we maar genoeg blijven kopen,
weg te gooien en nieuw te kopen.
groeit de economie en dan krijg je
En áls we het dan weggooien, gooi
daar meer voor terug. Dat heet in-
het dan netjes weg. Niet zomaar er-
vestering.
gens in de natuur of zo. Maar dit
laas, de aarde kan dat niet aan. Ver-
doen we zelf ook al (toch?), dus dit is Genoeg economische praat. Het is
wel te doen.
duidelijk dat we zo niet door kunnen gaan. Wij zijn te oud om het tij te ke-
Ondertussen zijn we zelf ook al be-
ren en onze kinderen weten niet be-
gonnen met het verduurzamen van
ter (door ons). We moeten ons dus
ons huis. Maar dat doen onze klein-
richten op de kleinkinderen. Zij zul-
kinderen
len het straks moeten doen en wij
tweede natuur. Want als er iemand
kunnen hun daar bij helpen. Door
is die van de nood doordrongen is,
een aantal kwesties met hen te be-
dan zijn zij het wel. Daar ben ik wel
spreken: we moeten ze ervan over-
van overtuigd. Nu dat kleine zetje
tuigen dat ze minder spullen moe-
nog… Binnenkort komen ze weer op
ten kopen. Niet iets kopen omdat je
bezoek. De tijd dringt… succes! ■
het graag wil hebben, maar gewoon omdat je het nodig hebt. En tevreden zijn met wat je hebt. Wij grootouders moeten ons dus ook beperken in het verwennen van onze kleinkinderen. Natuurlijk, verwennen hoort bij oma’s en opa’s, maar dat hoeft niet materieel te zijn. Zelfs beter van niet! Dan zullen we ze ook moeten vertellen dat het beter is
waarschijnlijk
als
een
14
GEESTELIJKE EN LICHAMELIJKE GEZONDHEID | SENIORENkrant
Tekst: Martin van Mourik Financieel specialist, raadslid, onderzoekt ouderenvraagstukken
In de grafiek 1 wordt weergegeven hoe de ontwikkeling verloopt van een vitale oudere naar een kwetsbare
Ouder worden voor dummies Er worden heel wat rapporten geschreven over de vergrijzing en vaak zijn die ingewikkeld en theoretisch. Gelukkig zijn er ook rapporten en deskundigen die je aan
oudere.
het denken zetten. Professor George de Kam, emeritus hoogleraar Volkshuisvesting
Op een dag realiseer je dat je 65 jaar
en grondmarkt, is zo iemand. Hij is zelf een zeventiger en onderscheidt een vijftal
bent en bij de senioren hoort. Wel-
fasen in het ouder worden. Niet iedereen zal iedere fase doorlopen, maar het is
licht heb je dat helemaal nog niet in de gaten, maar misschien heb je al
toch goed om te weten wat je mogelijk te wachten staat.
wat mankementjes waar lacherig over wordt gedaan: “Heb jij al een gehoorwaar je voorbijgangers ziet en waar
knie? Nou ik heb er al twee!”
je, als je even buiten bent, op een natuurlijke manier een praatje met
Ouder worden zit een beetje in de ta-
iemand kan maken. Zit je op drie
boesfeer. We willen niet oud worden en
hoog en moet je moeite doen om ie-
er ook niet over nadenken. Maar we ont-
mand tegen te komen, dan is contact
komen er echt niet aan. Het is toch ook
niet vanzelfsprekend. Spontaan een
fijn om ouder te worden? Niet iedereen
gesprek met wildvreemde senioren
wordt dat. Dus een beetje voorbereiding
aangaan is het beste marktonderzoek
op de oudere dag kan geen kwaad. En
dat je kunt krijgen. Daar hoef je dus
vergeet niet ervan te genieten.
die dure rapporten niet voor te lezen.
Overlevingscurve 65-jarige man (tabel: CBS 2012) 100,0
Overlevingskans (%)
apparaatje?” of “Heb jij al een nieuwe
90,0 80,0
50% overlevingskans is 84,3 jaar.
70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0
Sterftecijfer
Contact maken kan overal, bij Albert
Tabel 2.
Tips
Heijn XL bij de koffieautomaat, op de
Ja, maar hoe dan? Professor De Kam
markt als je een bakje kibbeling zit te
geeft praktische tips en aanwijzingen.
eten. Of neem een hond, dan beweeg
De 3 A's bijvoorbeeld: Aldi-Arts-Apo-
je en blijf je ook nog gezond. Lid wor-
theek. Oftewel gemakkelijk boodschap-
den van een clubje kan je trouwens
dersteuning en zal eerst in de Wet
Levensverwachting
pen doen in je eigen buurt en huisarts
ook veel opleveren.
Maatschappelijke Ondersteuning
Onlangs stond in de krant dat de stij-
(WMO) en daarna in de Wet Lang-
ging van de levensverwachting stag-
durige Zorg (WLZ) geraken.
neert. Toch is de verwachting, op de
en apotheek vlakbij. Als je van plan bent
- 33 % blijft vitaal en krijgt later lichte zorg en/of ondersteuning
omslag in het welbevinden en gezondheid van ouderen.
- 25% begint met lichte zorg/on-
om te verhuizen omdat je huis nu niet
Ouder worden in de praktijk
meer geschikt is om nog lang te blijven
In ons land zijn meer dan drie mil-
wonen of omdat je de overwaarde in je
joen mensen ouder dan 65 jaar. Het
van de gemeente en gaat daarna
worden. Een andere verwachting is
huis wil gebruiken, dan zijn de 3 A's een
Sociaal en Cultureel Planbureau
naar een WLZ verpleegtehuis.
dat tussen nu en 2029 een derde van
handig ezelsbruggetje.
heeft in 2013 het rapport Met zorg
Netwerken en sociale contacten
Belangrijk is ook dat je vanuit je huis gemakkelijk weer anderen tegenkomt. Een flat op de begane grond
ouder worden opgesteld. Daarvoor hebben ze ook cijfers gebruikt van 4000 ouderen vanaf 65 jaar die tussen 1998 en 2008 intensief zijn gevolgd. De belangrijkste resultaten van dit rapport waren:
Extreem kwetsbaar Ervaren ernstige klachten in verschillende domeinen.
Multidomein problematiek Klachten in lichamelijk, psychisch, mobiliteit en cognitie. Ervaren soms te weinig aandacht.
Complexiteit
Lichamelijke en mobiliteit problemen Chronische aandoeningen en kunnen zich niet meer zelfstandig redden.
- 12% krijgt nu al WMO ondersteuning
langere termijn, dat we steeds ouder
de 65-plussers overlijdt. Dit is samenBij elkaar opgeteld geen 100%, maar
gevat in grafiek 2.
in de tien jaar van het onderzoek zijn ook ouderen overleden. In het on-
De conclusie
derzoek is ook gekeken waardoor
65ste verjaardag
het zorggebruik toe is genomen. Een
twintig jaar voor de boeg hebben.
aantal oorzaken ligt voor de hand: het
Vrouwen mogen daar nog eens 2,5 jaar
verliezen van een partner, een ver-
bijtellen. Een andere, positieve con-
huizing, een afnemend sociaal net-
clusie is (maar dit is een hersenkraker
werk (sterk beïnvloed door het ver-
en alleen geschikt voor de boekhou-
liezen van een partner of verhuizing)
ders/boekhoudsters onder de lezers):
en een combinatie van gezondheids-
‘Hoe ouder je wordt, hoe langer je
problemen. Deze punten geven een
blijft leven.’ ■
gemiddeld nog
Bereken zelf je levensverwachting Wil je zelf berekenen wat jouw levensverwachting is, ga dan naar: www.rekenkeizer.nl/pensioen-aow-leeftijd/hoe-oud-word-ik-je-levensver-
Somber en gespannen Moeite met ouder worden, passief en onzeker. Wel eens psychosociale klachten en last van geheugen. Chronische aandoeningen, maar redden zich prima.
wachting-cbs-bij-overlijden Een berekening die ook rekening houdt met roken, alcohol, bewegen, voedsel
Vitaal Begin chronische aandoeningen, maar verder geen beperkingen
etcetera kan bij: www.vanwelden.partners/shortcuts/wanneersterfik.php Bij deze laatste rekentool is wel eerlijkheid geboden!
Kwetsbaarheid
is dat we op onze
Tabel 1.
SENIORENkrant
15
advertorial
Update DNEye scanner:
Oogmeting 4.0 De DNEye scanner was al de meest vooruitstrevende manier om een
niet voldoende. De scanner voert zestien andere metingen uit, ten opzichte van de gebruikelijke twee die je bij elke opticien tegenkomt. Nu is daar een zeventiende aan toegevoegd. Naast het optimaliseren van de sterktes kan het apparaat nu ook de afmetingen van het
oog te meten. Maar door de recente update in maart is de scanner nog
oog bepalen. Tot nu toe werd bij het ma-
verder verbeterd.
ken van een brillenglas altijd uitgegaan
‘helderder
van een standaard maat ooglengte.
Na deze meting maakt Rodenstock een
Terwijl de DNEye scanner al vele malen
Dankzij de update kan de werkelijke
brillenglas beter aansluit op je oog. Dat
nauwkeuriger meet dan de conventio-
oogas meegenomen worden in het ma-
merk je, want door deze techniek heb je
nele wijze was het voor Rodenstock,
ken van een glas waardoor het volledige
helderder kleuren, beter contrast en
maker van de scanner en glazen, nog
zichtpotentieel van het oog benut wordt.
meer comfort. Trots
kleuren,
Miedema oogzorg is premium glasexpert en daarom uitverkoren om in de
beter
eerste groep optiekbedrijven deel te nemen aan deze DNEye update, voordat het aan andere DNEye opticiens
contrast
wordt aangeboden. Hier zijn we natuurlijk trots op. Wij geloven dat met
en meer
deze nieuwe techniek écht het volledi-
comfort’
enthousiast!
ge scherpte en zichtpotentieel van het oog kan worden benut, dus we zijn zeer
Kijk voor meer info op: www.miedema-optiek-leeuwarden.nl
‘Je krijgt er zoveel voor terug’ Joop Boetes is 69 jaar, getrouwd,
Als vrijwilliger word je uitgenodigd
van wat ze niet kunnen. Ik ga nu twaalf
Joop
woont in Akkrum en gaat al jaren
voor twee informatiebijeenkomsten.
jaar mee en heb in totaal al bijna vijftig
levenservaring zoals gepensioneerden
Je krijgt uitleg over de vakantieweek, je
vakanties gedaan. Het vraagt best wel
of werkzoekenden zijn welkom en je
die op jouw week meegaan. Ook wor-
enorm genieten van het samen koken.
ervaren
In hun woonvorm wordt dit door be-
helpen.”
klaarmaaltijden. Tijdens de vakantie
Meer informatie/aanmelden kan via:
vervolgt:
“Vrijwilligers
met
mee met TOF Vakanties. TOF Va- maakt kennis met andere vrijwilligers wat van je, maar je krijgt er zoveel voor ziet aan mij dat je beslist geen zorgerkanties is een stichting die zich en ontvangt informatie over de gasten terug. De gasten kunnen bijvoorbeeld varing hoeft te hebben. Er gaan altijd bezighoudt met het organiseren
den er workshops georganiseerd die je
van vakanties voor mensen met kunt volgen om kennis op te doen. Heel zuinigingen steeds minder gedaan. Vaak zijn ze aangewezen op kant-eninteressant, maar ook heel gezellig.” een verstandelijke beperking.
vrijwilligers
mee
Joop: “Ik was vroeger zelfstandige en
Ieder jaar gaan er 650 mensen met een
gaan we gezamenlijk kiezen wat ze
TOF Vakanties
werkte in de autobusonderdelenbran-
verstandelijke beperking mee en zijn
willen eten, doen we boodschappen en
Oedsmawei 18A | 9001 ZJ Grou
che, iets totaal anders. Toen ik 57 jaar
er tweehonderd vrijwilligers nodig om
koken we samen.”
Tel: 0566622058 | www.tof.nl
was, vond ik dat wel genoeg en wilde ik
dit mogelijk te maken. TOF werkt met
andere dingen gaan doen. Per toeval
verschillende soorten vakanties waar-
kwam ik bij TOF. Mijn dochter had een
bij men rekening houdt met de moge-
vriendinnetje met een beperking en zij
lijkheden en interesses van de gasten.
ging altijd met TOF mee op vakantie.
In totaal vinden er zeventig vakanties
Toen ik haar ging brengen, raakte ik in
plaats
gesprek met de coördinator van TOF
augustus. De meeste vakanties zijn in
die me vertelde dat er altijd vrijwilli-
Nederland.
in de maanden juni, juli en
gers nodig waren om de vakanties goed te laten verlopen. Hij nodigde me uit
Joop: “Vaak hebben de gasten, zoals wij
voor een gesprek en ik raakte helemaal
ze noemen, maar een weekje vakantie
enthousiast.
in het jaar. De uitdaging is om ze een onvergetelijke week te bezorgen. Als
Ik vind het fijn om me in te zetten voor
vrijwilligers kijken we naar de interes-
de maatschappij en wat is er nu mooier
ses en mogelijkheden van de gasten.
dan dit te doen op een vakantieweek!
We kijken altijd wat ze kunnen in plaats
die
je
16
SENIORENkrant
column
Tekst: Sara Kroos Verhalenschrijfster (www.saraschrijfteroplos.nl)
Sara schrijft erop los
DE OPPASCENTRALE 60 PLUS
Opzij, opzij, opzij. Maak plaats, maak plaats, maak plaats. We hebben een ongelofelijke haast. Rennen, springen, vallen, opstaan en weer doorgaan.
weekend gesloten. En dan… komt de oppascentrale 60 plus in beeld. Vrouwen in Nederland krijgen ge-
De kinderen zijn de deur uit, je gaat
werk te zijn. De papa's en de mama's
ja, die nieuwe film van Bridget Jones
middeld eind twintig, begin dertig
bijna met pensioen, of je bent al met
zijn vaak een beetje moe.
wil ik ook nog zien! Ik loop echt ach-
hun eerste kind. De moeders en va-
ter, hoor mam! Nee Henk is er niet,
ders van deze vrouwen werken mo-
pensioen. Eindelijk, je hebt ernaar uitgekeken en nu plannen gaan ma-
Tijd wordt schaars, passen en meten
die werkt morgen over op de zaak.
menteel langer door voordat ze met
ken voor die verre wensreis naar de
met de tijd, boodschappen, koken,
Hij gaat een bijscholing volgen, zo
pensioen gaan. Dus ja, het wrikt wel
familie in Canada. Stapels boeken le-
werken, sociale contacten, tijd voor
leuk! Timemanagement, maar hij
een beetje zo hier en daar. Het
zen, regelmatig gaan sporten zodat
jezelf, tijd voor jullie samen, tijd voor
heeft eigenlijk geen tijd.”
schuurt eigenlijk behoorlijk!
je nu echt die tien kilo overgewicht
de kinderen, tijd voor je gezin.
achter je gaat laten. Uitslapen, wat zou dat heerlijk zijn, op je gemak
Opa en oma werken ook nog.
naar de stad, kleding kopen, terrasje
Opa nog fulltime en oma wat minder.
pikken. De tijd strekt zich als een
Opa is erg aan zijn pensioen toe,
maagdelijk wit blad papier voor je uit.
maar hij moet nog wat jaartjes doorwerken van de regering. Oma werkt
De nachten zijn korter geworden, de dagen langer. Een burn-out ligt op de loer!
Plannen volop. Het leven vloog voor-
ook nog, ze heeft last van opvliegers
bij: met school, leren, werken, een
en krijgt dit jaar een nieuwe heup. Ze
Druk, druk, druk. Iedereen werkt of
Ik weet natuurlijk geen oplossing.
relatie, kinderen of geen kinderen,
heeft altijd in de zorg gewerkt en in-
moet werken. De hypotheek, de reis
Wel weet ik dat opa's en oma's erg
trouwen en soms gaan scheiden en
middels wat slijtage opgelopen.
naar Thailand, de alimentatie, de....
van hun kleinkinderen houden en
overnieuw beginnen. Kleinkinderen
Oma is ook mantelzorger voor haar
De tijd, waar is de tijd? Moeten we al-
ervan willen
of geen kleinkinderen, er zijn veel
moeder, die woont in het verpleeg-
lemaal werken? Carrière maken?
maakt zo goed mogelijk zijn eigen
mogelijkheden in het leven. Soms
huis. Ze doet de was voor haar moe-
Moeten we alles en alles?
keuzes binnen de mogelijkheden
als keuze en vaak overkomen de
der, alles met liefde natuurlijk.
genieten.
Iedereen
die er zijn. We lopen in het gareel van een eco-
dingen je gewoon. Het is wel druk. Passen en meten is het
nomisch systeem dat ons opdraagt
Ik heb een optie genomen op een
De kleinkinderen, de nazaten waar
met de tijd, vliegen en rennen. Oma
de economie flink te laten groeien en
leuk appartement in Zuid-Spanje,
vol verlangen naar wordt uitgekeken.
heeft het druk en is een beetje moe.
de economie ook te stimuleren met
voor in de wintermaanden. Opa weet
veel te kopen met alles te willen heb-
dat nog niet. Tegen mijn dochter heb
Wat is er mooier om mee te maken dat je eigen zoon of dochter een ge-
Tijd is schaars, de boodschappen, de
ben. Nederland loopt niet bepaald
ik gezegd dat ik met liefde oppas als
zin gaat vormen en er een prachtig
kinderen, de kleinkinderen, werken
voorop met de mogelijkheden om
ik in Nederland ben. Maar dan wel
lief klein meisje of jongetje geboren
en bijscholing volgen. Opa wil graag
jonge ouders tegemoet te komen met
als achterwacht! Voor noodsituaties!
gaat worden. Je wordt oma of opa.
eens wat langer op vakantie met
het onderbrengen van hun kinderen.
Verder mag zij mij altijd bellen.
oma en denkt wel eens 'ik kom voor-
De oppascentrales zijn duur en in het
De telefoon neem ik altijd op! ■
De papa's en de mama's van de
lopig niet meer terug'. Er ligt een
kleinkinderen zijn aan het werk, de
stapeltje ongelezen boeken op het
papa's vaak fulltime en de mama's
nachtkastje van opa en oma.
vaak parttime. De overheid stimuleert dat vrouwen zo veel mogelijk
Dan belt je zoon, met zijn nieuw
deelnemen aan het arbeidsproces.
iPhone om te vertellen dat er
Soms werken de papa's en mama's
morgen een nieuwe badkamer wordt
beiden fulltime. En dan komt de
geplaatst en of jij dan een dagje op
keuzestress.
de kleine Bas kan passen. Eten koken hoeft niet hoor, want je kan zo
Hoe moet dat nu straks met de klei-
met Thuisbezorgd.nl bellen. Die zijn
ne Bas of Jozefientje? Waar gaat de
heel gezond met de maaltijden. Nee,
baby straks naartoe, als mama en
de kinderopvang is gesloten, die
papa allebei blijven werken? De
hebben een studiedag.
combinatie werk en kleine kindjes is zwaar.
Dan belt je dochter, of je morgen op Jozefientje wilt passen. “Hoi mam, ik
De eerste jaren zijn tropenjaren. Het
moet morgen echt een dagje naar
vergt veel inzet en doorzettingsver-
Amsterdam om wat nieuwe setjes
mogen om alle ballen in de lucht te
kleding te kopen. Ik loop zo achter
houden. Het valt niet mee om 's mor-
met de mode! En daarna wil ik effe
gens acht uur fris en fruitig op het
gaan eten met een oud-collega en
SENIORENkrant | KUNST&CULTUUR
17
Foto: Frits van Essen
Nederlandse Bach Academie Twee prachtige concerten van de Nederlandse Bach Academie: Op Goede Vrijdag 19 april de Johannes Passion van J.S. Bach en op 28 april een Herdenkingsconcert 4 mei met o.a. het Requiem van Cherubini, beide in het Koepeltheater Leeuwarden. De Johannes Passion
Herdenkingsconcert
LOFBOOT zet senioren in hun kracht
Kunnen we onszelf zijn te midden van
Tijdens deze concerten willen we de
lokkende reclames, social media en het
slachtoffers van conflicten, waar ook
loze gebral van machthebbers? Is het
ter wereld, gedenken. Daarnaast is
mogelijk om uit de stroom nepnieuws
deze herdenking een moment om stil
te filteren wat echte feiten zijn? In het
te staan bij wat er door mensen is op-
Op 22 maart vindt in Theater De Bres de première van LOFBOOT
begin van onze jaartelling staat de Ro-
gebracht voor onze vrijheid. Om daar-
plaats. Ritsko van Vliet en Theo van der Geest vieren met deze intieme
meinse machthebber Pilatus tegenover
van te leren maar voorál om niet te
theatervoorstelling hun vijftig jaar creatief samenwerken. Ritsko heeft
een zwijgende gevangene, de joodse
vergeten.
idealist Jezus. Jezus toont Pilatus een
de rol van dj-conferencier en Theo is de stand-up goochelaar.
andere wereld en een andere waarheid dan die van macht en geweld. Pilatus
Voor meer informatie en kaartverkoop zie
LOFBOOT geeft met de nodige zelf-
een deugd en proberen de boot niet
kan als antwoord alleen maar die ene
spot en hilariteit een terugblik op
weer te missen. LOFBOOT speelt in
vraag stellen: Wat is waarheid?
het artiesten- en privéleven van bei-
op de trend om senioren terug in hun
den heren. Maar het kijkt ook vooruit
kracht te zetten. Het succes van de tv-
naar een nieuw leven als oudere ar-
programma’s The Voice Senior en Be-
tiest. Het stuk is gericht op het feit
ter Laat Dan Nooit Gemist is daar een
dat ouderen steeds langer een actieve
voorbeeld van.
www.nederlandsebachacademie.nl
plek in de maatschappij innemen. De groep mensen dat genoodzaakt is om
De vijf voorstellingen zijn op 22 en 23
bij het bereiken van de AOW-leeftijd
maart om 20 uur en 23, 24 en 31 maart
door te werken groeit. Van Vliet en
om 15 uur. Meer informatie is te lezen
Van der Geest maken van de nood
op ritskovanvliet.nl/lofboot.
De Waarheid
ving betekenen. Neem de politiek, het
Huub Stapel, Johanna ter Steege e.a.
Wanneer het stuk begint, is de affaire
Michel heeft een affaire met Alice, de vrouw van zijn beste vriend.
zakenleven, maar ook onze menselijke verhoudingen. Die drijven op leugens.” van Michel en Alice ( Johanna ter Steege) al een aantal maanden aan de gang.
Huub Stapel: 'Hoe groter het drama, hoe harder er wordt gelachen'
Zij ontmoeten elkaar in hotels, tussen
Alice wordt verteerd door twijfel en schuldgevoel en wil alles werkafspraken door. Als de korte rendez-vous midden op de dag niet meer opbiechten, maar Michel kan heel goed leven met grote leugens.
poogt te redden. Je weet dat de man zijn vrouw beliegt en bedriegt, maar het is
bevredigend zijn en ze meer willen,
pure kunst hoe hij dat doet. Je ziet hoe
Huub Stapel (64): “Ik zeg op een be-
dag zou stoppen met liegen, overleeft
zoals een romantisch weekendje Bor-
hij zich in de nesten werkt, de worste-
paald moment in het stuk: ‘Als iedereen
geen enkele relatie dat.’ Sterker: het zou
deaux, begint het gedonder.
ling, het kronkelen.”
op de wereld van de ene op de andere
in zekere zin het einde van de beschaHuub Stapel: “Tijdens de try-outs dacht
Huub Stapel: “Alles wat krom is, praat
ik dat de zaal doodging van het lachen.
ik recht. En ik kom er nog mee weg
Het is een ongelooflijk goed doortim-
ook. Na afloop loop ik door de foyer
merde komedie.”
langs tafeltjes en zeg tegen de mannen: ‘Zo, nou weten jullie hoe het moet,
De schrijver Florian Zeller neemt de cli-
hè!’” (bron: AD)
chés van bedrog binnen bevriende stellen, van zakenmannen in hun midlife-
De Waarheid is op donderdag 11 april te
crisis en de sleur van een twintigjarig
zien in Stadsschouwburg De Harmonie.
huwelijk en verzint daar een ingenieuze
Info en kaarten: harmonie.nl ■
constructie mee. De leugen gaat telkens dieper en verder dan je als kijker ziet aankomen. De personages lijken op het
De pers over de Waarheid:
eerste gezicht belabberde leugenaars,
“Huub Stapel zeer overtuigend als steeds
maar ze zijn stuk voor stuk slechter en
sluwere leugenaar” - Theaterkrant
sluwer dan je verwacht. “Huub Stapel excelleert in briljant
Johanna ter Steege: “Als publiek kijk
komediespel, met een knappe
je hoe iemand zich er steeds weer uit
tekstbehandeling” - Volkskrant
www.westcrew.nl 18
KUNST&CULTUUR | SENIORENkrant
AVONDJE
UIT? PARKEER JE FIETS
VEILIG EN VOOR NIETS! Fietsenstalling Zaailand en St. Jacobsstraat (do. t/m za. ook ‘s nachts open)
www.fiets-in-de-p.nl
HARMONIE.NL
ONZE STRAAT
WO 27 MRT HET NATIONALE THEATER
Gedurende de avond leren we negen bewoners kennen. We zien hoe hun levens zich in twaalf jaar ontwikkelen. En hoe om hen heen de straat verandert: mensen verhuizen, er ontstaan liefdes, kinderen worden geboren, ouderen sterven. Niets blijft zoals het is, maar het leven gaat door.
SENIORENkrant
19
Tekst: Sara Kroos Verhalenschrijfster (www.saraschrijfteroplos.nl)
Daten p leeftijd
Een klein stationnetje ‘s avonds vroeg. Met mijn nieuwe auto, nieuwe kapsel en nieuwe telefoon stond ik te wachten totdat de trein aankwam op het kleine station van de plaats waar ik woonde. Ik had een date, via een datingsite. Er kwamen heel veel reacties van heel veel mannen die mij allemaal een erg geweldige vrouw vonden. Zonder foto nota bene viel mijn profiel al bijzonder in de smaak. Na mijn scheiding was ik er klaar voor om een nieuwe man te gaan ontmoeten. Het liefst de Prins voor altijd. Niet te paard, want ik blijf realistisch, deze kwam met de trein. Dan kon hij een glaasje wijn drinken deze avond en met de trein weer terug. Prima, dan kan de avond ook niet uitlopen naar de nacht op een eerste afspraak. Ik had er goed over nagedacht.
Op mijn leeftijd ging ik niet meer
Een goede eigenschap van mij, al zeg
“Je bent wel een lekker ding, dat
naar het toilet. De ober zei: “Kan ik
naar de disco of kroeg waar ik vroe-
ik het zelf, is dat ik mensen onbe-
dacht ik al, en dat zoek ik ook. Ik zoek
iets voor u doen?” “Ja,” zei ik, “ik wil
ger mijn verkeringen ontmoette des-
vooroordeeld tegemoet treed zonder
gewoon een lekker ding. Het oog wil
even de koffie en de wijn afrekenen.
tijds toen ik jong en wild was. Ik was
te veel verwachtingen. Ik heb echter
wel wat natuurlijk.” Toen hadden er
Tafeltje vier aan het water. Ja, de man
de
opge-
een scherpe blik, dat is ook een ei-
eigenlijk bij mij wat alarmbellen
die daar aan het tafeltje zit, ja die
roetsjt. Invoegen maar, invoegen en
genschap van mij. Een mindere goe-
moeten gaan rinkelen, maar ik con-
man die zo voorover hangt, als die
hou de snelheid aan. Daar kwam de
de eigenschap is dat ik zeer impul-
centreerde me op de weg en het ver-
man straks nuchter is, zou jij een taxi
trein. Ik was nerveus, zat netjes in de
sief kan zijn en daardoor niet altijd
keer. Ik voelde me ook ongemakke-
voor hem willen bellen? Zodat hij
make-up en was door de scheiding
goed nadenk hoe het een en ander
lijk, dit wordt het niet vanavond.
naar het station kan en met de trein
wat kilo’s afgevallen. Het is een pret-
zou kunnen zijn, verlopen en vooral
Even doorzetten maar.
naar huis?” De ober keek me lang
tige bijeenkomst van een scheiding
hoe het een en ander zou kunnen af-
dat je wat gewicht verliest, dacht ik
lopen. Door al deze eigenschappen
Aangekomen bij het restaurant, het
Leuke vent, dacht ik nog voordat ik
nog snel, je zou eens wat meer moe-
tezamen lopen de meeste dingen
tafeltje aan het water, bestelden we
het restaurant snel verliet. Hij zei: “Ik
ten scheiden.
toch wel goed af in mijn leven. En van
koffie. Ik zag ineens dat hij geen sok-
begrijp het helemaal, mevrouw. Leuk
fouten leer je altijd weer, denk ik dan
ken aanhad. Hij praatte veel, over zijn
om u te zien en een fijne avond ver-
maar.
scheiding, over zijn ex en de slechte
der nog.”
digitale
datingsnelweg
De datingman en ik hadden een aantal keren gebeld en besloten een afspraak
aan, hij had een indringende blik.
seks. Dat was wel een puntje voor
te maken. Ik was niet helemaal zeker
Ik had een jeans aan en een witte
hem dacht ik toen ik naar hem keek
Ik liep terug naar mijn auto. Op de
van mijn zaak, hij was al een beetje
blouse, beetje neutraal, maar wel vlot
en luisterde. Hij had een snotje aan
achterbank lag een verlepte bos
verliefd geworden via de telefoon.
voor een eerste afspraak. Eerst eens
zijn neus, klein dat wel, maar ik zag
bloemen en een zakje gesmolten
Daarnaast maakte hij al plannetjes
even kennis maken. We liepen elkaar
het toch. Hij bestelde een fles wijn.
bonbons. Dat vond ik wel een beetje
voor de toekomst, samen met mij, dat
tegemoet, gaven een hand, hij gaf me
Nog voor we een keuze hadden ma-
verdrietig van de bloemen en de
ging me wat te snel. Maar voilà. Niet
twee zoenen, op elke wang een zoen,
ken voor ons etentje, had hij al twee
bonbons. De man die ik had achter-
zeuren Sara. Zo is de zaterdagavond
beetje nattig vond ik, niet prettig. Hij
glazen op. Ik zat aan de Spa, hoe moet
gelaten op het terras aan het water,
ook weer leuk gevuld. Het plan was
rook ook niet zo lekker, muf eigenlijk.
dit nu, dacht ik steeds, hoe red ik me
die vond ik ook wel een beetje ver-
om op deze warme, mooie zomer-
Zijn schoenen waren wel oké, ja, ja, je
hieruit. Die man moet terug met de
drietig.
avond samen een hapje te gaan eten.
let op kleine dingen op een eerste af-
eerstvolgende trein.
Ik zag een man aan komen lopen met
spraak. De broekspijpen waren wat
een bos bloemen. Hij gaf me de bos
aan de lange kant.
bloemen, die waren wat gaan hangen.
De volgende dag kreeg ik een mail De alarmbellen in mijn hoofd waren
van de meneer van de date, hij bood
nu oorverdovend aanwezig.
zijn excuus aan en vertelde dat hij wat
Het was ook erg warm voor bloemen.
We stapten in de auto en reden naar
En… een heerlijk zakje met bonbons,
het restaurantje waar we een tafeltje
Mijn afspraak dronk stevig door,
bruik. Ja, hij was goed thuisgekomen,
die waren gaan smelten, maar wel van
hadden gereserveerd. Aan het water.
leunde over de tafel naar me toe,
een aardige ober had hem geholpen.
goede kwaliteit zag ik snel. Wat attent,
Dat ook nog, erg romantisch. Tijdens
pakte mijn handen en zei: “Dit met
Ik heb hem veel gelukgewenst en zijn
ik legde de bloemen en de bonbons op
het autoritje babbelden we een on-
jou, wij samen, dat zit helemaal goed,
e-mailadres verwijderd.
de achterbank van mijn auto. Wel een
handig gesprekje: “Wat was de trein
we kunnen er wel een overnachting
keurige man zo te zien, erg netjes ge-
op tijd, wat zijn de bloemen mooi,
bij reserveren.” Hij sprak met dub-
Later ben ik nog eens teruggegaan
kleed. Hij had een pak aan, meer een
wat een prachtige omgeving en wat
bele tong, had een snelle dronk. Ik
naar het terras, om te zien of die
kostuum, en een stropdas.
een heerlijk weer.” Opeens zei hij:
zei: “Een momentje”. Ik ging even
leuke ober er nog was.
problemen had met zijn alcoholge-
20
KUNST&CULTUUR | SENIORENkrant
J.S Bach
Wat is waarheid? Dirigent: Hoite Pruiksma | Regie: Gooitsen Eenling | Licht: Frans Felkers Uitvoerenden: koor, orkest en solisten van de Nederlandse Bach Academie met medewerking van de koorschool Roden Girl Choristers
MATTEUSPASSY
De Nederlânse ferzy fan Jan Rot; Ferfryske troch Eppie Dam
Solisten: o.a. Nico van der Meel, Jelle Draijer, Jeroen Helder en Ben Brunt
30 maart 2019
Sneek, Sint-Martinuskerk, 19.00 uur
Coevorden 05 april
07 april
Leeuwarden, Koepeltheater, 14.30 uur
19 april
Grote kerk 19:30 - 22:00
Hervormde kerk 19:30 - 22:00
31 maart 2019
Leeuwarden
Veenhuizen
Kamerkoor Hortus Vocalis Barokorkest Florilegium Musicum Maarten Romkes - evangelist Ben Brunt - Christus Tetsje van der Kooi - sopraan Netty Otter - alt Jeroen Helder - tenor Roele Kok - bas St Vitus Jeugdkoor Het geheel o.l.v. Gerben van der Veen
Koepeltheater 20:00 - 22:30
Voorverkoop online en via diverse boekhandels Volwassenen €24,- (aan de kassa €29,-) Studenten €12,- (aan de kassa €15,-)
Kaarten à € 32,50 (inclusief pauzedrankje) via www.posthuistheater.nl Kaarten aan de zaal € 36,-
www.nederlandsebachacademie.nl
Malando Kwintet 22 maart 2019
aanvang 20.00 uur
Koepeltheater Leeuwarden
REQUIEM CHERUBINI THE PEACEMAKERS JENKINS
Op deze avond speelt het Malando kwintet wereldberoemde melodiën uit het wereldmuziek-repertoire voor u. Ole Guapa van Malando! Misschien wel de beroemdste en meest gespeelde tango van de vorige eeuw. Een tango van Nederlandse bodem en geschreven in 1937 door Arie Maasland (Malando), de oprichter van het legendarische Malando Orkest! Het vandaag de dag door kleinzoon Danny Malando begeleide orkest speelt nog steeds de sterren van de hemel in verschillende bezettingen op wereldberoemde podia. Het orkest won niet voor niets in 2015 de Edison Oeuvreprijs wereldmuziek www.koepeltheater.nl info@koepeltheater.nl
Vredeman de Vriesstraat 24A 8921 BT Leeuwarden
Koop je tickets via: www.vanplan.nl/tickets
De NBA organiseert dit jaar in samenwerking met de koorschool Viva la Musica, een aantal Herdenkingsconcerten. Tijdens de concerten willen we de slachtoffers van conflicten, waar ook ter wereld, gedenken. Om daarvan te leren maar voorál om niet te vergeten.
Leeuwarden 28 april
Bolsward 2 mei
Koepeltheater 20:00 - 21:30
MartiniKerk 20:00 - 21:30
Voorverkoop online en via diverse boekhandels Volwassenen €24,- (aan de kassa €29,-) Studenten €12,- (aan de kassa €15,-)
www.nederlandsebachacademie.nl
SENIORENkrant | EVENEMENTEN & ACTIVITEITEN
21 Door: Thamara Mol
Evenementen- en ActiviteitenKalender
Op pad in Leeuwarden > FRIES MUSEUM
> KOEPELTHEATER LEEUWARDEN
• Lennart Lahuis
• Bach syn Matthäus yn ús memmetaal
Elke dinsdag t/m zondag van 11.00 - 17.00 uur.
Zondag 31 maart 2019 om 14.30 uur.
Entree vanaf €15,-.
Entree is €32,- voorverkoop en €36,- aan de deur,
• Scapino ballet Rotterdam & Michiel Borstlap Donderdag 25 april 2019 van 20.15 uur. Entree is €29,50 inclusief garderobe en pauzedrankje.
beide inclusief pauzedrankje. • ORFEO, de versmelting van Offenbach en Gluck Zondag 7 april 2019 om 14.30 uur (inloop 14.00 uur). Entree €15,- (online tickets), €17,50 (aan de deur).
Foto: Hans Gerritsen
• Johannes Passion van Johann Sebastiaan Bach Vrijdag 19 april 2019 om 20.00 uur. Entree is €24,-. • H erdenkingsconcert Nederlandse Bach Academie Zondag 28 april 2019 om 20.00 uur. Entree is €21,-. • Fries Verzetsmuseum
> EVENEMENTEN LEEUWARDEN CENTRUM • Expositie. Dichtbij Elke dinsdag t/m vrijdag van 12.00 - 18.00 uur en zaterdag van 11.00 uur tot 17.00 uur t/m
Elke dinsdag t/m zondag van 11.00 - 17.00 uur
19 april 2019. Tweebaksmarkt 70, Leeuwarden.
t/m 31 december 2019. Entree vanaf €15,-. • Johan van Aken. Panorama • Ferhaal fan Fryslan,
Elke donderdag en vrijdag van 13.00 - 17.00 uur en
Elke dinsdag t/m zondag van 11.00 - 17.00 uur
zaterdag van 11.00 - 17.00 uur en op afspraak t/m
t/m 31 december 2019. Entree vanaf €15,-.
5 mei 2019. Gratis entree. Galerie De Roos van Tudor, Eewal 47 49, Leeuwarden.
> ANDERE MUSEUM VAN OLDTIMER TOT KANT
• Expositie. Wroeter met verf
• 300 jaar vrijmetselarij
Elke zaterdag t/m maandag van 13.00 - 17.00 uur
Elke woensdag t/m zondag van 13.00 - 17.00 uur t/m 30 december 2019. • Mata Hari ‘Lady of fashion’ Elke woensdag t/m zondag van 13.00 - 17.00 uur
en dinsdag t/m vrijdag van 11.00 - 17.00 uur t/m
> NATUURMUSEUM FRYSLAN
6 oktober 2019. Gratis entree. Historisch
• GEA-Lezing. Jelle Reumer over fossielen
Centrum Leeuwarden, Groeneweg 1.
Woensdag 20 maart 2019, inloop 19.30 uur en start om 20.00 uur. Entree van €11,- tot €13,-.
t/m 30 april 2019. • Concert 4Mei-Projekt Zondag 14 april 2019 om 15.00 uur. Entree van €11,- tot €13,-. In het Rabobank Atrium Natuurmuseum.
> STADSSHOUWBURG DE HARMONIE • Toneelstuk. It wie op in simmerjûn
• Orgelconcert ‘It lûd fan Van Dam’
Zondag 24 maart 2019 om 20.00 uur. Entree is
door Ulbe Tjallingii
€24,50 (online tickets) inclusief garderobe en
Vrijdag 22 maart 2019 van 17.00 - 18.00 uur.
pauzedrankje.
Entree gratis, vrijwillige bijdrage is welkom. Koffie/thee kost €1,50. Cultureel Podium Dorpskerk Huizum, Huizum Dorp 67, Leeuwarden. • Collegium vocale Fryslan Zondag 31 maart 2019 van 14.30 - 18.00 uur. Entree is €32,50 (voorverkoop) €36,- (zaalverkoop). Vredeman de Vriesstraat 24a, Leeuwarden.
• Toneelgroep Het Volk
• Matthàus Passion
Woensdag 17 april 2019 om 20.30 uur. Entree is
Vrijdag 5 april 2019 van 19.00 - 22.30 uur
€19,50 inclusief garderobe en pauzedrankje.
(deuren openen om 18.00 uur). Grote Kerk, Jacobijnerkerkhof 95, Leeuwarden.
• Noord Nederlands Orkest en Noord Nederlands Concertkoor • Dutch Design kant uit de 20ste eeuw
• Mozart Symfonie NR. 41 door het NNO
Woensdag 17 april 2019 om 19.30 uur. Entree is
Donderdag 23 mei 2019 van 20.45 - 23.30 uur.
Elke woensdag t/m zondag van 13.00 - 17.00 uur
€38,- inclusief garderobe en pauzedrankje
Entree is €16,- (voorverkoop), €17,50 (avondkassa).
t/m 30 april 2019.
(op reservering).
Neushoorn, Ruiterskwartier 41, Leeuwarden.
22
PUZZELPAGINA | SENIORENkrant
Doe-het-zelven met Peter Ruitpuzzel Tekst: Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning
Deze keer gaan we van TIMMEREN naar
Vul het schema hieronder in: per regel komt er een
BEHANGEN
door
letter bij, de volgorde van de letters kan veranderen
een andere te vervangen en met de nieuwe
tot aan het woord van 12 letters. Daarna gaat er iedere
letters een bestaand woord te maken. Er zijn
keer weer een letter af.
door
steeds
ĂŠĂŠn
letter
verschillende oplossingen mogelijk. Om je te helpen heb ik in willekeurige volgorde wat aanwijzingen gegeven: 'Rustige en angstige mensen die de juiste mix kiezen,
1.
Symbool voor weerstand
maken een muzikale versiering'.
2.
Muzieknoot
3.
Voordat
4.
Trapladder
5.
Vent
6.
Kruid
7.
Vleugels
8.
Naties
9.
Verfrissen
10.
Blijven melken
11.
Wiskundige figuren
12.
Neergooien
13.
Opnieuw werpen
14.
Naast elkaar gesteld
15.
Ziekte van tabaksbladen
16.
Bleu
17.
Ter beschikking stellen
18.
Balletpas
19.
Lichaamsdeel
20.
Niet weinig
21.
Huid
22.
Oude lengtemaat
23.
Wiskundig symbool
Plaatsnamenpuzzel Maak van de volgende lettercombinaties steeds een plaatsnaam in Friesland en vul dat in op de juiste plaats in het diagram. Als je alles goed invult, verschijnt er op de gele balk een nieuwe plaatsnaam.
SENIORENkrant | PUZZELPAGINA
23
Duplicate Dit is een puzzel die afgeleid is van een variant van het scrabblespel dat in ons land niet zo bekend is, maar in België razend populair, het zogenaamde Duplicate waarbij iedereen hetzelfde bord krijgt en dezelfde letters. De opdracht is heel eenvoudig: maak met de gegeven letters een zo hoog mogelijke score. Je krijgt hiervoor beperkt de tijd, bijvoorbeeld twee minuten. Die tijdsdruk hebben we niet, maar verder is het wel hetzelfde. Hier volgt de opdracht: Maak met de volgende letters een zo hoog mogelijke score op het bord. A K L M O V * (* = blanco). Hierbij gelden de spelregels van de Nederlandse Scrabblebond. De letterwaardes zijn die van het gewone scrabblespel. Vermeld bij je oplossing de beginpositie, (bijv F3), de richting (hor of ver) en natuurlijk je woord. Mail
uw oplossing
naar
info@devea.nl.
Onder
de inzenders verloten we twee kaarten voor de voorstelling 'It wie op in Simmerjûn' van Pier 21. Deze extra voorstelling wordt op 24 maart 2019 gespeeld in Stadsschouwburg De Harmonie. De winnaar* krijgt persoonlijk bericht voor 22 maart.
Succes! De puzzelkoning
Bonusspel: Voor iedere scrabble die je kunt maken met de getrokken letters plus een willekeurige letter krijg je een bonuspunt. Een scrabble is wanneer je al je letters gebruikt om een woord te maken. Voorbeeld: Met de getrokken letters kun je met een extra letter O en een B voor de blanco het woord (B)O(O)MVALK maken. Voor alle woorden geldt dat ze moeten staan in de officiële Scrabblewoordenlijst van de Nederlandse Scrabblebond, of anders in de Van Dale Editie 14. Wie haalt de hoogste score?
3x Woordwaarde
2x Woordwaarde
3x Letterwaarde
2x Letterwaarde
* De winnaar is degene die in totaal de meeste punten heeft. Dus het ingezonden woord plus het bonusspel!
Oplossingen
02 24
SENIORENkrant
Wonen plus Zorg: Zelfstandig verzorgd wonen plus alle benodigde zorg! Meer informatie? Het is één van de zekerheden van het leven: ouder worden we allemaal. En dat is ook helemaal niet erg, zolang alles maar goed geregeld is.
Neem contact op met onze woonconsulente
Dit vinden wij bij Wonen plus Zorg ook erg belangrijk. Het is namelijk van belang om op tijd goed voorbereid te zijn op de toekomst. Wonen op een fijne plek en in een omgeving die u wilt. Want zelfstandig blijven wonen terwijl we ouder worden, dat willen we allemaal toch? Met Wonen plus Zorg is dit mogelijk op de manier die voor u wenst. Zelfstandig wonen in een veilige en comfortabele woonomgeving met de service, zorg en zekerheid die u nu of in de toekomst nodig heeft.
Afke de With
Wonen plus Zorg is alles op één plek! Wonen plus Zorg is hét platform voor een compleet aanbod van woningen Friesland, Groningen en Drenthe waar het mogelijk is om de zorg te ontvangen die u nodig heeft. Op onze website vindt u gemakkelijk en snel een zorgwoning in de plaats en omgeving van u keuze. Kortom zelfstandig wonen, plus alle benodigde zorg van de beste kwaliteit op één plek.
058 2337332 wonenpluszorg.nl info@wonenpluszorg.nl
Beschikbaar aanbod:
Swettehiem in Leeuwarden
Wonen plus Zorg is onderdeel van:
Nylân in Menaldum
Oars Wenje in Menaldum