Leeuwarder Seniorenkrant 8

Page 1

SENIOREN Extra

ZOMER 2020 | EDITIE 8

hoge

OPLA GE!

64.00

0

Het leven van Jan is verweven met Cambuur

COLUMN

GEZONDHEID

KUNST&CULTUUR

VEILIGHEID

ZORG


02

SENIORENkrant


SENIORENkrant

03

07

Het leven van Jan is verweven met Cambuur Jan Fontein (78) is Cambuurfan van het eerste uur. Letterlijk. Hij voetbalde van 1964, het jaar waarin Cambuur werd opgericht, tot en met 1966 bij de club. Blessures maakten vroegtijdig een einde aan zijn professionele voetbalcarrière, maar de liefde voor de club bleef.

Beste lezers,

KEUZES IN CORONATIJD

11

Begin februari bereikten ons berichten dat er een nieuw virus was uitgebroken in Wuhan, China. Niet veel later had het virus ook NoordItalië en Tirol in Oostenrijk bereikt. Op dat moment was de algemene gedachte nog dat het zo’n vaart niet zou lopen.

Saar aan Huis geeft mantelzorgers lucht Een beetje meer persoonlijke aandacht geven. Samen in beweging blijven. Zorg voor gezonde voeding. Plezier in het leven (terug)geven. Dat is wat een Saar, genoemd naar juffrouw Saartje uit de TV serie Swiebertje, doet. Saar aan Huis is een landelijke organisatie voor professionele mantelzorgondersteuning en al een aantal jaren actief in Fryslân.

13 Stoereloer verbindt ouderen en kinderen

08

Kunst kan een prachtige manier zijn om mensen te verbinden. Zeker in onzekere tijden. Kunstenaarscollectief Stoereloer uit Leeuwarden bedacht een project waar ouderen en kinderen samen aan konden werken. Op afstand natuurlijk, maar dat maakte het misschien nog wel specialer.

We kunnen natuurlijk niet om de coronacrisis heen. De zorg voor onze ouderen, het ondersteunen van mantelzorgers, mooie creatieve initiatieven en gezond blijven door bewegen; het komt allemaal voorbij in deze krant. Leest u vooral ook het interview met professor dr. Erik Scherder op pagina 8. Ten slotte wil ik u het volgende nog meegeven: veel bedrijven, waaronder winkeliers, hebben het in deze tijd moeilijk. Maar we kunnen ze absoluut niet missen. Zij zijn het die onze verenigingen sponsoren, de Sinterklaasoptocht betalen, het draaiorgel mogelijk maken en zo kan ik nog wel even doorgaan. Laten we de lokale winkeliers steunen door zoveel mogelijk boodschappen in onze eigen buurt te doen. De diversiteit van de lokale ondernemers houdt onze mooie gemeente leuk en leefbaar. Je mist ze pas als ze er niet meer zijn. Ik wens u veel leesplezier en blijf gezond!

De pandemie van het stilzitten

15

In de vorige editie beweerde ik zeker te weten dat Cambuur dit jaar zou promoveren. Maar liefst elf punten stonden ze voor. Kat in ’t bakkie, zou je denken. Helaas besloot de KNVB om de competitie te laten vervallen. Weg promotie, weg Eredivisie. Veel mensen, waaronder ik, waren enorm teleurgesteld. Maar Cambuur heeft geweldige supporters en komt zeker terug. In deze krant leest u het verhaal van Jan Fontein, die al sinds 1964 een echte Cambuurman is.

Professor dr. Erik Scherder (68) luidt de noodklok. Hij maakt zich ernstige zorgen, want we bewegen in Nederland veel te weinig. Die inactiviteit is alleen maar toegenomen doordat we meer thuis zitten, terwijl het juist nu zo nodig is om actief te zijn. Iedereen heeft het over de coronapandemie, maar er is veel te weinig oog voor de pandemie van het stilzitten, aldus Scherder.

EN VERDER.... E-bike kopen voor dummies

05

Ook voor hulp op de computer naar dbieb

10

Thuiszorg Patyna

13

Thuiszorg Het Friese Land

14

Cybercriminelen misbruiken het coronavirus

17

Column Peter weet het beter

19

Martines dagboek

21

Puzzelpagina 22 Oog in oog met oorlog

23

Vriendschap zaaien met een bakfiets

23

Sara schrijft erop los

25

LOS, een vereniging voor u...

25

Oplossing puzzels

27

Uitgever Devea www.devea.nl Redactieleden Sara Kroos, Martin van Mourik, Peter Teeuwen (Eind)redactie Meraki Tekst & Zo Foto's Cambuur, Saar aan Huis en Stoereloer Simon van der Woude Oplage 64.000 Druk NDC Print Verspreiding Ingestoken in de huis aan huis plus 3.000 exemplaren op meer dan 50 distributiepunten in de gemeente Leeuwarden Advertenties Doede Vellema /06 15 37 22 55 E-mailadres info@leeuwarderseniorenkrant.nl Facebook www.facebook.com/Leeuwarder-Seniorenkrant Disclaimer Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed blijven vergissingen mogelijk. Wij kunnen daar echter geen aansprakelijkheid voor aanvaarden. Auteursrecht voorbehouden. ©2020

Doede Vellema Vanaf vandaag kunt u onze artikelen ook online lezen! U vindt ons op www.seniorenkrant.nl

Saar aan Huis: Voor uw persoonlijke ondersteuning, aanvullende mantelzorg en zorg thuis.

www.saaraanhuis.nl


04

SENIORENkrant

Foto Jeannette de Groot

Wijke en Meint: klanten waar we trots op zijn.

Oogmode Cocon Wirdumerdijk 33 8911 CC Leeuwarden 058 215 13 53 info@oogmodecocon.nl

DE GROOTSTE COLLECTIE KAMPEERARTIKELEN, TUINMEUBELEN EN LOUNGESETS VAN FRIESLAND

M A Z Z E L S H O P. N L

/

MAZZ.NL

Planetenlaan 2 - 8938 AL Leeuwarden - Tel. 058 2150773


SENIORENkrant | REDACTIE

Tekst: Martin van Mourik Financieel specialist, raadslid, onderzoekt ouderenvraagstukken

05

E-bike kopen voor Dummies

Al een aantal jaren heeft mijn vrouw een oude elektrische fiets. Als we op vrijdag samen naar de markt in Leeuwarden gingen, dan fietste ze honderd meter voor me uit omdat ze sneller was. Net of we ruzie hadden of niet als stel bij elkaar hoorden. In het begin zei ik er wat van, maar ze kwam altijd met het argument dat het niet anders kon. Een gewone fiets en een E-bike, dat zijn twee verschillende dingen. Ik moest er ook maar eentje aanschaffen.

Om ons huwelijk te redden ben ik

De

motoren

van

Bosch,

Brose,

uiteindelijk maar gezwicht en heb

Panasonic, Bafang en ION scoorden

me verdiept in een goede veilige

prima en hoger dan een zeven. Keuze

elektrische fiets. Samen met de fiets

zat dus. Wel even letten op de sterkte

erop uit, in hetzelfde tempo, dat

van de motor. Hier in Friesland is alles

zou een positieve impuls aan onze

vlak en speelt sterkte veel minder. Maar

relatie geven. Ik raadpleegde de

neem je de fiets straks mee naar de

Consumentenbond en de ANWB, vroeg

heuvels en bergen van Zuid-Limburg

vrienden om advies en zocht naar

of Zwitserland, ga dan voor het zekere

onafhankelijke tests op het internet.

en kies een zwaardere motor.

Maar daar werd ik niet vrolijk van. Het frame Bij mezelf te rade gaan

Dan

De hamvraag was: wat wilde ik nu zelf?

stang, lage instap damesfiets of een

Ik wilde een fiets waarop ik ook gewoon

genderneutrale mengvorm: dat waren

kon fietsen, zodat ik mijn dagelijkse

de opties. En omdat regeren vooruit

portie beweging kreeg. Rust roest

zien is en toekomstige lichamelijke

en daar moet je nooit aan toegeven.

kwalen

Mijn nieuwe fiets moest zowel veilig

beperken, viel de fiets met een stang af.

als sportief zijn. Plezierig zitten en

Het werd uiteindelijk de genderversie.

het

frame.

mij

Herenfiets

later

niet

met

mochten

makkelijk op- en afstappen was een voorwaarde, ook in de toekomst.

De versnelling en de remmen

Eerder was ik van mijn herenfiets

Mijn

gevallen omdat ik mijn been niet goed

entwintig versnellingen. Wel stoer,

meer over de stang kon gooien.

maar achteraf bekeken veel te veel.

gewone

fiets heeft zeven-

Dus minder versnellingen is prima. De motor

Ook de keuze tussen een versnelling

Motor in het voorwiel of achterwiel?

ingebouwd

Of eentje tussen de trappers? Dat was

Wie betaalt, die bepaalt

Gelukkig lukte het bij een andere

vaak voorzien van een gesloten

Ik wist na mijn onderzoek precies

winkel wel. Daar stond een paar dagen

de eerste keuze die ik moest maken.

kettingkast, of een derailleur met

welke fiets ik wilde hebben, dus

later mijn nieuwe fiets al op me te

Mijn vrouw was al een keer de bocht

meestal een open kettingkast, is van

kat in het bakkie dacht ik. We gaan

wachten. Deze zomer fietsen mijn vrouw

uitgevlogen doordat ze na een feestje,

belang. Heb je vaak broeken met

gewoon naar de fietsenwinkel en van

en ik weer gezellig naast elkaar! ■

met drie witte wijn op, overmoedig

wijde pijpen aan, dan is een gesloten

tevoren mail ik even welke fiets ik

was geworden. Ze had een motor in het

kettingkast veiliger. Het onderdeel

wil hebben. Maar dat viel tegen.

voorwiel en dat bleek niet zo stabiel.

remmen was niet zo spannend. Welk

Want door de 1,5 meter maatschap-

Dus het werd een middenmotor. Maar

systeem je ook kiest, ze moeten

pij kochten veel mensen ineens een

welke motor? De Consumentengids

gewoon goed remmen en dat doen ze

E-bike

van mei 2019 gaf goede informatie.

bijna allemaal.

beperkt. De fiets die ik wilde hebben

in

het

achterwiel,

en

was

het

assortiment

was er niet en de levertijd was lang.

'Mijn vrouw was al een keer de bocht uitgevlogen doordat ze na een feestje, met drie witte wijn op, overmoedig was geworden'

De verkoper speelde daar handig op in en uiteindelijk stond ik voor een totaal andere fiets, die maar liefst zevenhonderd euro duurder was. Op zulke momenten hoor ik altijd mijn vaders woorden “wie betaalt, die bepaalt.”

TIP

Op ww

w.fiets ersbon kun je d.nl gratis D e Grote E-bike test 20 20 dow met m nloade aar lief n, st 63 p agina’s uitgeb reide t ips en heel veel te stresul taten.


06

SENIORENkrant

met oorlog

boek nu: friesmuseum.nl/tickets


SENIORENkrant | GEZONDHEID

07

Begin februari bereikten ons berichten dat er een nieuw virus was uitgebroken in Wuhan, China. Niet veel later had het virus ook Noord-Italië en Tirol in Oostenrijk bereikt. Tekst: Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning

Op dat moment was de algemene gedachte nog dat het zo’n vaart niet zou lopen.

theorie en praktijk? Het was duidelijk dat de thuiszorg en de mantelzorg het slechtst bedeeld werden, gevolgd door verpleeghuizen en de gehandicaptenzorg. De ziekenhuizen kwamen over het algemeen niets tekort. Er was zelfs sprake van dat er wel voldoende beschermingsmiddelen waren, maar dat het distributiesysteem niet goed

Keuzes in

geregeld was. Daardoor werd een netwerk met goede connecties cruciaal. Ook hier waren de ziekenhuizen mijns inziens in het voordeel. Ik hoorde een

CORONATIJD

medisch specialist zeggen dat hij iemand kende in de toeleveringsketen die weer iemand kende in China in de productie. Voor een gemiddeld verpleeghuis was dat een onhaalbare route. Ik denk dat medewerkers zich daar vaak gevoeld hebben alsof ze met

Achteraf gezien hadden we toen met-

allemaal logisch is en dat het OMT niet

Ik ben van mening dat de impact

een plantenspuit een brand moes-

een moeten handelen. Er had een ne-

gek is. Dat wil ik ook niet beweren.

van het feit dat veel mensen hun

ten blussen, terwijl ze in de verte de

gatief reisadvies naar China, maar ook

Maar feit is wel dat zij vanwege hun

geliefden niet meer konden zien

brandweerauto’s een andere richting

zeker naar Italië en Oostenrijk uit-

achtergrond meer oog hadden voor de

en niet op een menselijke manier

op hoorden rijden.

gevaardigd moeten worden. Sterker

belangen van ziekenhuizen dan voor

afscheid hebben kunnen nemen,

nog: niet alleen een advies, maar een

de belangen van verzorgingshuizen,

niet

meegewogen

Persoonlijk vind ik dat het niet

keihard verbod. Wellicht was het zelfs

thuiszorg en ondernemers.

in de beslissingen. Als de samen-

de schoonheidsprijs verdient hoe

verstandig geweest om een wereldwijd

stelling van het OMT anders was

we onze senioren in de steek hebben

reisverbod in te stellen. Maar dat is al-

geweest, dan waren er wellicht

gelaten

ook andere keuzes gemaakt.

geschikt hebben gemaakt aan in elk

lemaal niet gebeurd. Niet in Nederland en niet in andere landen. Ook hadden

'de keuzes die we nu hebben gemaakt waren duidelijk niet altijd in het voordeel van onze ouderen'

voldoende

is

en

hun

belang

onder-

geval het medisch belang. Laat ik Het ondernemersbelang heeft he-

duidelijk zijn: ik weet ook niet wat er

lemáál het onderspit gedolven. Wel-

gebeurd zou zijn als we andere keu-

zijn zit nog enigszins in de buurt van

zes hadden gemaakt, maar de keu-

gezondheid, maar economie staat

zes die we nu hebben gemaakt waren

daar een stuk verder van af. Wat is

duidelijk niet altijd in het voordeel

de economische schade op langere

van onze ouderen. Ik denk dat velen

termijn? Wat is als gevolg daarvan

liever aan corona waren gestorven

Eind februari was het dan zover. Het

de psychische schade? En misschien

met hun naasten in de buurt, dan

eerste, althans bekende, coronageval

wel de medische schade? Niemand

gevrijwaard van het virus maar wel eenzaam.

we onmiddellijk een gigantische hoeveelheid beschermende hulpmiddelen zoals mondkapjes, handschoenen en schorten moeten bestellen. En beademingsapparatuur en testen. Maar ook dat is niet gebeurd.

in Nederland. Als een razende werd er

Laten we bijvoorbeeld eens naar de

kan daar nu iets zinnigs over zeggen.

een Outbreak Management Team uit

senioren kijken. Die willen natuur-

Opvallend was dat de tandarts eerder

de grond gestampt dat vooral bestond

lijk niet ziek worden, maar ze willen

open mocht dan de kapper. Toch ver-

Ik hoop dat we, wanneer de crisis

uit hoog geschoold medisch perso-

ook niet eenzaam zijn en zeker niet

gelijkbare beroepen in mijn ogen.

voorbij is, nog eens goed nadenken

neel, veelal gekoppeld aan ziekenhui-

in eenzaamheid sterven. Het blijkt

zen. Zij waren klip en klaar: we waren

dat veel ouderen liever corona krij-

Oké, er was schaarste en dan moet

vaders en moeders die dit land heb-

te laat om het virus nu nog in te dam-

gen met het risico daaraan te over-

je keuzes maken. Maar was de

ben opgebouwd om moeten gaan.

men. Er waren te weinig testen, er was

lijden, dan dat ze hun kinderen en

verdeelsleutel wel helemaal eer-

Dat er veel te verbeteren valt, is de

te weinig capaciteit op de IC’s, er wa-

kleinkinderen niet meer kunnen zien.

lijk? En wat was het verschil tussen

afgelopen tijd wel gebleken. ■

ren te weinig beademingsapparaten, te weinig hulpmiddelen. En bovenal was er te weinig kennis van het virus. Na twee weken brak de paniek echt uit: de IC’s in de ziekenhuizen dreigden te bezwijken onder de enorme aanvoer van patiënten. De intelligente lockdown was een feit. Tot zover allemaal heel begrijpelijk, maar het was wel duidelijk dat bepaalde groepen prioriteit kregen. Alles was erop gericht om ervoor te zorgen dat de IC’s niet overspoeld zouden raken. Daar moesten andere belangen voor wijken. De economie stond vrijwel stil; dat moest dan maar. Ouderen raakten steeds meer geïsoleerd; jammer dan. Nu denk je misschien dat dat

over hoe we in de toekomst met onze


08

INTERVIEW | SENIORENkrant

Tekst: Boukje Wiersma Meraki Tekst & Zo Fotografie: Keke Keukelaar

O

ndanks

zijn

drukke

schema

was

Scherder,

op

Erik afstand,

te gast in de online

talkshow van UP!, die vorige week in Leeuwarden plaatsvond. Na afloop maakte hij tijd vrij voor een telefonisch interview met onze krant. Stilzitten is het nieuwe roken Scherder

is

hoogleraar

Klinische

Neuropsychologie. Hij vindt dat er meer aandacht moet komen voor bewegen, tijdens de hele levensloop. Dus van gymnastiek op scholen tot sporten voor ouderen. De professor zegt al jaren dat bewegen goed is voor de hersenen en het afweersysteem. “Maar we doen het gewoon niet.” Al acht jaar geleden benoemde de Wereldgezondheidsorganisatie fysieke inactivititeit als een officiële pandemie. Feitelijk is stilzitten het nieuwe roken, aangezien er wereldwijd meer mensen overlijden aan ziektes die gerelateerd zijn aan zitten, zoals diabetes type 2, obesitas en hart- en vaatziektes, dan aan de gevolgen van

De pandemie van het stilzitten

roken. Overigens gaat het hier zeker niet om ‘eigen schuld, dikke bult’. Maar dat er een relatie is tussen teveel

Professor dr. Erik Scherder (68) luidt de noodklok. Hij maakt zich ernstige

zitten en genoemde ziektes is volgens

zorgen, want we bewegen in Nederland veel te weinig. Die inactiviteit is alleen

Scherder helder. En het is precies deze groep die ook kwetsbaar is als

maar toegenomen doordat we meer thuis zitten, terwijl het juist nu zo nodig is

het om het coronavirus gaat. Juist in

om actief te zijn. Iedereen heeft het over de coronapandemie, maar er is veel te

deze tijd is in beweging blijven met lichaam en geest belangrijker dan ooit. Iedereen

heeft

het

over

weinig oog voor de pandemie van het stilzitten, aldus Scherder.

handen

wassen en niezen in de elleboog. Maar dat beweging beschermt tegen

bijvoorbeeld dijbeen- en bilspieren

ommetje deelt Scherder een interes-

de druk in de zorg is dat niet altijd

de mentale en fysieke gevolgen van het

neemt af. Verder zijn balans en even-

sant hersenfeitje. Waarom hebben we

voldoende haalbaar. “Je wilt er eigen-

coronavirus en een positieve invloed

wicht enorm belangrijk. Scherder doet

eigenlijk stimulans van buitenaf nodig,

lijk met je handen op je rug bij staan

heeft op ons immuunsysteem, wordt

thuis twee keer per week een kracht-

in dit geval een app, om in beweging te

en zeggen: ik blijf bij u, maar u moet

te weinig benoemd.

circuitje. Ook fietst hij iedere dag

komen? “Het is niet zo dat je hersenen

het doen. Als je alles overneemt,

anderhalf uur samen met zijn vrouw.

je van huis uit altijd maar stimuleren”,

doe je iemand daar in principe geen

Kom uit die stoel

Met fietsen train je het uithoudings-

legt de professor uit. “Motivatie vanuit

plezier mee. Aan de andere kant

Scherder zijn advies is dan ook:

vermogen. Wandel je liever, dan is dat

jezelf is lastig. Je moet al een flink

is daar de tijdsdruk. Dat is precies

kom uit die stoel. Eén van de dingen

ook prima. De Ommetje app, waar

niveau van activiteit in je hersenen heb-

waar het wringt en ik heb daar helaas

die je zou moeten trainen is spier-

de hoogleraar aan meewerkte, is een

ben om uit jezelf in beweging te komen.

geen oplossing voor. Het is de balans

kracht. Bij het ouder worden verlies

mooie aanmoediging om elke dag een

Door minder actief te zijn zak je een

zoeken tussen de beschikbare tijd en

je knijpkracht en ook de kracht van

stukje te lopen. Na afloop van ieder

beetje in en dan merk je dat je eigenlijk

iemand zoveel mogelijk activeren.”

nergens zin in hebt. Dan heb je externe

'Je moet al een flink niveau van activiteit in je hersenen hebben om uit jezelf in beweging te komen'

stimulans nodig, iemand die zegt: kom

“Een gewone dag is een

op, je gaat mee. Als je dat een aantal ke-

slechte dag”

ren doet, krijg je er zelf ook weer zin in.”

In de online talkshow van UP! ging het vooral over mentale beweging.

“Dat is waar het wringt”

Hoofdgast was skûtsjeschipper Douwe

Voor kwetsbare ouderen is beweging

Visser. Die vertelde dat hij een aan-

ook enorm belangrijk. Maar door

tal jaren geleden een coach in de arm


SENIORENkrant | INTERVIEW

09

had genomen. Hij leerde luisteren, kreeg een spiegel voorgehouden en ging echt naar andere mensen kijken. Op dit moment volgt Visser een cursus filosofie. Scherder juicht beide acties toe. “Met een coach voer je diepgaande gesprekken en bedenk je oplossingen. Het is iets waar je je toe moet zetten, waar je moeite voor moet doen. En juist dat is goed voor je hersenen.” De activiteiten van UP!, zoals themagesprekken en talkshows, sluiten daar helemaal bij aan. “Door Up! word je van buitenaf uitgedaagd. Ouder worden gaat vaak gepaard met minder initiatief. Misschien kijk je er tegenop

'Maar als je geestelijk actief bent, denk je: hé, dat was leuk, dat ga ik vaker doen. Er ontstaat een behoefte om cognitief uitgedaagd te worden'

om met wildvreemden in gesprek te gaan en iets over jezelf te vertellen. Maar als je geestelijk actief bent,

Dat geldt ook voor fysieke beweging.

denk je: hé, dat was leuk, dat ga ik

Als je nooit beweegt en vervolgens be-

vaker doen. Er ontstaat een behoefte

denkt dat je volgend jaar de marathon

om cognitief uitgedaagd te worden.”

gaat lopen, dan denk ik: is dat nou wel

Volgens Scherder is een gewone,

zo’n goed idee. Dan zou ik eerst wat

lekkere

dag.

kleiner beginnen met iets dat haalbaar

“Dan denk ik: hoezo een lekkere dag?

is. Dat lukt dan, dat is leuk en dan heb

Doe een beetje moeite!”

je ook zin in de volgende stap. Doe het

dag

een

slechte

binnen je mogelijkheden, maar zoek Sociale contacten zijn

wel de grens op.”

goed voor het brein Door de coronacrisis heeft de digita-

Angst om ziek te worden

lisering onder ouderen een enorme

Beweging is niet alleen goed voor

vlucht

volgens

het immuunsysteem, het dempt ook

Scherder iets om toe te juichen.

angst. De angst om ziek te worden

“Vooral ook omdat sociale contacten

bijvoorbeeld, iets dat veel mensen

daardoor worden versterkt. Er is

in

natuurlijk veel eenzaamheid onder

“Je

ouderen. Bij omroep Max zijn we op

hersengebieden die controle hebben

dit moment bezig om mensen ken-

op de angst. Bijvoorbeeld door een

nis te laten maken met alle mogelijk-

puzzel, een gesprek, een spannen-

heden van WhatsApp*. Daar zitten

de film of door fysieke beweging.”

veel dingen tussen die ik zelf ook nog

Is Scherder eigenlijk zelf bang om

niet kende. Sociale contacten zijn ook

ziek te worden? “Ik ben een beetje

goed voor het brein, dus het gaat dub-

een angstige man, dat helpt niet echt.

bel op. Je leert nieuwe dingen en bent

Je denkt toch ‘jeetjemina’ als je dat

sociaal actief.”

allemaal hoort. Wat ik eraan doe?

genomen.

Dat

is

deze

tijd

activeert

zullen door

herkennen. afleiding

de

Ik rook niet, ik drink niet en ik Zoek binnen je mogelijkheden

probeer goed te slapen. En natuur-

de grens op

lijk beweeg ik zo maximaal mogelijk,

We moeten onszelf uitdagen dus,

zowel mentaal als fysiek. Het zou

zowel

cognitief.

flauw zijn om iedereen op te roepen

Maar hoever moet je daar in gaan?

lichamelijk

als

om te bewegen en het dan vervolgens

“Uit studies blijkt dat als je iets eigen-

zelf niet te doen”, zegt hij lachend.

TE KOOP Tweekamer appartementen: 112, 409, 415, 417 Driekamer appartementen: 119, 420 Huur appartementen: 21, 321

lijk wel kunt maar het lukt net niet, dan is dat zeer motiverend. Blijf niet

UP! Is onderdeel van de landelijke

hangen in de drie sterren kruiswoord-

coalitie Eén tegen eenzaamheid van het

raadsels, maar probeer die met vijf.

ministerie van VWS. UP! wil mensen

Anders is het verloren tijd. Maar als je

op

het gevoel hebt dat iets echt niet reëel

manier

is, dat je er ver af zit, dan demotiveert

brengen over belangrijke en zin-

het. Je moet jezelf dus niet iets ten

gevende thema’s die ertoe doen als

doel stellen dat bijna onmogelijk is.

je ouder wordt. ■

een

persoonlijke, met

elkaar

realistische in

gesprek

* Scherder heeft het over Knap WhatsApp, een initiatief van Hou Ritme tegen Corona. Je leert door de app slimme trucs en communicatietips, waardoor je nog beter (en leuker) contact kunt onderhouden met anderen. Meer informatie vind je op www.houritmetegencorona.info

Serviceflat Nijlânstate is zelfstandig wonen met calamiteitenzorg en sociale activiteiten. Maakt u gerust een afspraak voor een vrijblijvende bezichtiging. Kijk voor meer informatie op www.nijlanstate.nl of neem telefonisch contact op: 058 288 4488.


10 | advertorial

KUNST & CULTUUR | SENIORENkrant

Ook voor hulp op de computer naar dbieb

een cursus ‘Werken met DigiD’ en

Bankzaken via de computer regelen, een afspraak maken bij de gemeente,

smartphone.

of een zorgnota declareren. Tegenwoordig regel je steeds meer online.

inloopspreekuren

(de

digi-dinsdag)

voor de meest uiteenlopende vragen over het gebruik van computer, tablet of

Inloopspreekuren

Als je niet bent opgegroeid met de computer kan dat een flinke uitdaging

De digi-dinsdag, het inloopspreekuur

zijn. Voor iedereen die een digitaal steuntje in de rug kan gebruiken

dat wordt bemand door vrijwilligers

organiseert dbieb gratis cursussen en handige inloopspreekuren.

van dbieb, is elke dinsdagmiddag in dbieb in de Blokhuispoort. Hier kan

De cijfers van mensen die moeite hebben

Appen met de kleinkinderen

iedereen terecht. Of het nu gaat om

met de computer, tablet of smartphone

Renate Cazemier van dbieb heeft het

het downloaden van apps, verbinding

stapsgewijs de mogelijkheden van de

liegen er niet om. Maar liefst 11% in de

digitale aanbod onder haar hoede. ‘Als

maken met een nieuw aangeschafte

computer kennen. Deze cursussen

leeftijd van 16 tot 65 jaar is niet digitaal

we horen hoe blij mensen worden als

telefoon of hoe je een bijlage in een mail

worden ook in de wijkcentra in

vaardig. In de groep boven de 55 jaar is

ze zelf hun bankzaken kunnen regelen

voegt, op alle vragen is een antwoord

Heechterp/Schieringen en Bilgaard en

dit aantal zelfs 20%. Deelnemers aan

of met de kleinkinderen kunnen appen,

te vinden. Jong en oud kan er zonder

in dbieb Grou en Burgum gegeven.

de cursus hoeven zich dan ook beslist

is onze missie geslaagd. Jezelf kunnen

afspraak van half twee tot vier uur

niet te schamen. In de praktijk leren

redden, dat willen de meeste mensen

terecht. Ook in dbieb Stiens, Burgum

Meer info bij dbieb

de cursisten niet alleen van de docent,

toch graag...’ Het aanbod van dbieb is

en Oentsjerk is er een digi-dinsdag.

De computer is zo langzamerhand een

maar ook van elkaar.

breed. Oefengroepen op de computer,

In Stiens kun je van 22 juni tot 28 juli

onmisbaar apparaat geworden om je te

tussen 13.30 - 15.30u terecht. Vanaf

kunnen voortbewegen in de moderne

september zijn Burgum en Oentsjerk

maatschappij. Op de website van dbieb

ook weer geopend.

wordt regelmatig informatie toegevoegd die nuttig is voor een breed publiek.

Gratis cursus Werken

Wie liever wil bellen, kan terecht bij de

met de computer

klantenservice van dbieb, op werkdagen

Na de zomer start de bibliotheek ook

tussen 9.00-17.00 uur. ■

weer met cursussen waarin het werken met de computer en tablet wordt geoefend. Elke deelnemers stapt in op het eigen niveau. Van de basis, het aan- en uitzetten van de computer,

www.dbieb.nl

tot wat meer gevorderd. Je leert steeds

058 - 234 77 77

Wij bezorgen nu ook thuis

Download de app en bestel

Jumbo, Leeuwarden, Snekertrekweg 23


SENIORENkrant | INTERVIEW

11

Het leven van Jan is verweven met Cambuur Jan Fontein (78) is Cambuurfan van het eerste uur. Letterlijk. Hij voetbalde van 1964, het jaar waarin Cambuur werd opgericht, tot en met 1966 bij de club. Blessures maakten vroegtijdig een einde aan zijn professionele voetbalcarrière, maar de liefde voor de club bleef.

J

an is een echte Liwwadder,

van hen was Jan, destijds 22 jaar oud.

die hem vanwege zijn slechte knieën

timmerman en zei dat ik bouwkundig

ook

sinds

“In die tijd was je semiprof. Per jaar

aanraadde om te gaan fietsen. Henk:

ingenieur

decennia in Stiens. Geboren

kreeg ik drieduizend gulden. Twee

“Ik heb ook nog eens de Alpe d’Huez

geschiedde.

en getogen in de volksbuurt

keer per week trainen en dan nog een

beklommen. Ongetraind, ik was veel

Jan de hts en ging hij aan de slag bij

de

wedstrijd spelen.” Blessures maakten

te zwaar. Eenmaal bovenaan zag ik wat

ingenieursbureau Het Noorden, dat al

kinderrijke gezinnen woonden, was

dat hij niet veel aan voetballen

geel om de neus.”

snel groeide van vijf naar vijfhonderd

hij het nakomertje in een gezin met vijf

toekwam en dat hij na drie jaar op

kinderen. Jans vader was opperman

moest houden. De klap kwam hard

Of Jan tevreden is met het voetbal dat

in de bouw en sjouwde de hele dag

aan: “Ik vond het heel erg.”

Cambuur laat zien, vraagt Henk. Er

De band met Cambuur bleef. Zo was

volgt een aarzelende ‘ja’. “We proberen

hij jarenlang zakenclublid en hij was

aanvallend te voetballen. Dat de bal bij

als projectleider betrokken bij de bouw

het

al

woont

IJsbaankwartier,

hij

waar

ladders op en af om metselaars van

moest

worden.”

Na de

Aldus

ulo voltooide

man.

stenen en cement te voorzien.

Veertig jaar bewaard

De liefde voor voetbal zat er al vroeg

Cambuurtrainer

Jong

de middenvelders blijft en niet naar

van het huidige stadion. Samen met

in. “In die tijd mocht je niet op straat

schuift ook even aan. Jan laat hem het

de backs gaat. De diepte in, niet de

zijn zoon en een oude kennis bezoekt

voetballen. De politie controleerde

krantenartikel zien. Al snel vliegen

breedte. Opportunistisch voetballen”,

hij alle wedstrijden. Als fan van het

regelmatig en als je werd gesnapt,

de namen van de andere spelers over

zegt Henk.

eerste uur heeft Jan alles meegemaakt.

dan werd je bal ingenomen. Die

en weer. Frans de Munck, Jan van

kon je dan op woensdagmiddag

der Meer van PSV, Gerard Lippold

Sport is gevoel

Kistemaker: Cambuur werd laatste van

weer ophalen, nadat je strafregels

– “die stond bij mijn ouders op

Ook het leven van Henk lijkt verweven

de Eerste Divisie. Fritz Korbach, zijn

had geschreven”, vertelt Jan. Hij

de camping”, vertelt Henk – Johan

met dat van Cambuur. Hij werd

portret hangt toevallig naast dat van

ging bij Rood Geel voetballen, net

Wieringa van Ajax en Appie Alberda,

geboren in dezelfde periode waarin

Kistemaker in de persruimte, was een

als zijn vrienden. De voetbalclub

die net als Henk in Drachten woont.

Cambuur het levenslicht zag: augustus

van de hoogtepunten. “Een sensatie,

VV Leeuwarden speelde op de plek

Het tweede krantenartikel gaat over

1964. In 2011 kwam hij in dienst van

die man. Een flapuit.”

van het huidige Cambuurstadion en

een reünie van het elftal, veertig jaar

Cambuur, om in 2016 zijn functie

om die wedstrijden te kunnen zien

later. “Arend van der Wel kwam met

neer te leggen. In 2018 was hij weer

Jan hing overigens na Cambuur zijn

klommen Jan en zijn vrienden stiekem

een ingedeukte bal aanzetten. Het

terug. Cambuur stevende af op een

voetbalschoenen niet aan de wilgen.

over de hekken. Daar kwam een einde

was de bal die was gebruikt tijdens

prachtig seizoen. Promotie naar de

In 1975 verhuisde hij naar Stiens. Daar

aan toen op de hekken niet-drogende

de wedstrijd Heerenveen-Cambuur.

Eredivisie leek in de pocket, maar het

voetbalde hij vijftien jaar lang met veel

verf werd aangebracht.

Cambuur won, ín Heerenveen, en

coronavirus gooide roet in het eten.

plezier bij de veteranen. ■

werd

in het allereerste

De KNVB besloot, tot grote woede van

Semiprof

jaar van haar bestaan kampioen en

Cambuur en alle supporters, dat alles

Het gesprek met Jan vindt, hoe

promoveerde van de Tweede naar

bleef zoals het was.

kan het ook anders, plaats in de

de Eerste Divisie. Arend had die bal

persruimte van het Cambuurstadion.

veertig jaar lang bewaard in zijn

Henk neemt afscheid. De volgende

Voor de gelegenheid heeft Jan twee

slaapkamer”, vertelt Jan.

afspraak wacht. Hij is een man naar

meteen

Henk

de

krantenartikelen meegenomen. Het

Dieptepunt was het seizoen met Simon

Jans hart: “Hij heeft een ziel, een visie.

eerste artikel betreft een foto van de

Alpe d’Huez

Zo moet het ook, je moet er gevoel bij

allereerste selectie van SC Cambuur,

Het gesprek komt op fietsen. “Anders

hebben. Sport is gevoel.”

genomen in augustus 1964. In 1954

had ik nu in Frankrijk gezeten”,

deed het betaald voetbal in Nederland

vertelt Jan. Maar de coronacrisis

Bouwkundig ingenieur

zijn intrede en tien jaar later werd

besloot anders. Jan heeft alle collen

Na het einde van zijn voetballoopbaan

Cambuur opgericht, dat voortkwam

beklommen. Hij heeft een gewone

concentreerde

uit de voetbalclub VV Leeuwarden.

fiets, een elektrische fiets (“voor als

maatschappelijke carrière. Hij kon

Sietse Westra kreeg de schone taak om

ik met de vrouw ga fietsen”) en een

goed leren. “Mijn oudste broer was

een elftal bij elkaar te scharrelen. Een

racefiets. Het was zijn fysiotherapeut

als een tweede vader voor me. Hij was

Jan

zich

op

zijn


12

SENIORENkrant

v

Vegro Expertisecentrum Hulpmiddelen staat altijd voor je klaar en biedt jou een steuntje in de rug als dat nodig is. We fleuren je op met persoonlijke serenades aan huis en leveren hulpmiddelen op het gebied van gezondheid, bewegen en langer thuis wonen. Zo verbeteren we de kwaliteit van jouw leven. In veel gevallen leen je hulpmiddelen gratis via jouw zorgverzekeraar. Vegro is gecontracteerd door alle zorgverzekeraars in Nederland. Kijk voor het kopen, huren of lenen van hulpmiddelen op vegro.nl. Of kom langs in één van onze winkels of uitleenpunten: Vegro Thuiszorgwinkel Leeuwarden Henri Dunantweg 2 (Medisch Centrum Leeuwarden)

Vegro Uitleenpunt Franeker Vijverstraat 14 (Quarré Zorgservice)

Vegro Verkooppunt Dokkum Zuiderschans 3b (Elektro World Talsma)

Vegro Uitleenpunt Oosterwolde Brinkstraat 5a (Hulpmiddelenwinkel)

Vegro. Aandacht voor jou. 51600001063_VEGRO_adv_266x398mm_v3.indd 1

12/06/2020 09:46:06


SENIORENkrant | ZORG

13

Saar aan Huis geeft mantelzorgers lucht

in de buurt wilden hebben die om het hoekje keek, boodschappen deed en luisterde naar wat hen bezighield. Saars zijn meestal boven de 45 jaar en hebben een opleiding of ervaring in de (mantel)zorg. Er zijn voor een ander is

Een beetje meer persoonlijke aandacht geven. Samen in beweging blijven. Zorg voor gezonde voeding. Plezier in het leven (terug)geven. Dat is wat een Saar, genoemd naar juffrouw Saartje uit de

voor hen vanzelfsprekend. Dat ook in Fryslân steeds meer mensen eerder de hulpvraag durven te stellen, juichen

TV serie Swiebertje, doet. Saar aan Huis is een landelijke organisatie voor professionele

Boukje en Simon toe. “Je merkt dat

mantelzorgondersteuning en al een aantal jaren actief in Fryslân.

het meer levenslust geeft, hoe lastig een situatie soms ook is. En net zo belangrijk: mantelzorgers houden het

Vandaag

treffen

Simon

naar een oudere dame wiens familie

bleven waar mogelijk naar hun cliënten

Adema en Boukje Wiersma, beide

ver weg woont. “Mevrouw vergat vaak

gaan. Er waren ook veel nieuwe

mantelzorgondersteuner bij Saar aan

te eten en miste daarnaast aanspraak.

aanvragen. Van mantelzorgers wiens

De informele mantelzorgondersteu-

Huis. De gepensioneerde Simon heeft

Er is een team gevormd van een aantal

partner ineens thuis was omdat de

ning van Saar aan Huis is aanvullend

ruime ervaring in de ouderenzorg

Saars en mantelzorgers. We zorgen

dagbesteding gesloten bleef. Ze konden

aan de thuiszorg en de huishoudelijke

en neemt regelmatig iemand met

tussen de middag voor een broodje en

door de inzet van een Saar af en toe even

hulp inzetbaar. Meer informatie is te

dementie

“We

’s avonds eten we om de beurt samen

op adem komen. Maar ook van mensen

vinden op www.saaraanhuis.nl of bel

bezoeken een museum of doen wat

met haar warm. Daardoor zijn haar

met een klein netwerk die graag iemand

058-20 37 058. ■

praktische klusjes in en om huis. Het

eetmomenten weer gezellig en eet en

is mooi om te merken dat we hiermee

drinkt ze beter. Dat is voor de kinderen

de mantelzorger verlichting kunnen

een fijn gevoel. Mevrouw woont nog

geven. Vaak is deze overbelast en het uit

zelfstandig

handen geven van de zorg is een hele

op haar vleugel. Ze was vroeger

stap. Maar als men eenmaal gewend is,

beroepsmusicus. We genieten enorm

ontstaat er een band voor het leven”,

van haar prachtige pianospel en zijn

voegt hij er lachend aan toe.

blij dat ze dat nog kan doen.”

Boukje, redacteur bij deze krant maar

De afgelopen periode liep zo’n beetje

ook Saar, gaat een paar keer per week

alles anders dan anders, maar de Saars

onder

we

zijn

hoede.

en

speelt

langer vol.”

regelmatig

“Als het MCL 's middags doorgeeft dat iemand naar huis mag, dan hebben wij dezelfde avond de zorg geregeld” tijd en bieden oprechte zorg, zonder

medewerkers. En doordat we een klein

op de klok te kijken.” Grytsje en haar

team zijn, kunnen we snel handelen.

collega’s dragen niet uit voorzorg

Als het MCL op vrijdagmiddag doorgeeft

mondkapjes. “We willen geen schijn-

dat iemand naar huis mag, dan hebben

veiligheid creëren. Want als je ze niet

wij dezelfde avond de zorg geregeld.”

op de juiste manier gebruikt, heeft

Thuiszorg

Patyna

biedt

in

Leeuwarden

en

omgeving

ondersteuning bij dagelijkse verzorging, verpleegkundige

het echt geen zin. Als iemand geen

Grytsje

ziekteverschijnselen heeft willen we

andere thuiszorgorganisaties, (huis)

vindt

samenwerking

met

de situatie liever zo gewoon mogelijk

artsen en partners zoals Saar aan Huis

houden. Dat geeft rust. Natuurlijk met

enorm belangrijk. “Onze slogan is niet

inachtneming van strikte hygiëne-

voor niets ‘Mei elkoar’. We hebben

maatregelen. Mocht een cliënt besmet

tenslotte hetzelfde doel: zorgen dat

zijn met corona, dan ligt er een goed

onze cliënten er toe doen door hen

plan klaar.”

zoveel mogelijk zelf de regie te laten houden over hun eigen leven. Wij

handelingen en medicatie. Verpleegkundige Grytsje van der

Patyna is dan wel een grote organisatie,

ondersteunen daar bij, allemaal op

Steege vertelt onder andere hoe zij en haar collega’s vorm

maar

onze eigen manier. Met elkaar.” ■

hebben gegeven aan de zorg in coronatijd.

vormen een klein zelforganiserend

Grytsje

en

haar

collega’s

team. Ze kunnen gebruik maken van de expertise van bijvoorbeeld de

“De afgelopen maanden waren voor

mochten komen, hebben wij buiten

specialisten

veel mensen erg moeilijk. Gelukkig

de kaders ondersteuning geboden

waardoor het zorgniveau hoog is.

konden wij echt iets betekenen voor

door ook andere taken op te pakken.

Maar de kracht ligt vooral in de

onze cliënten. Doordat familieleden

Overigens doen we dat altijd, goed

persoonlijke aandacht. “Bij ons geen

en

kijken wat nodig is. We nemen de

wisselende gezichten, maar vertrouwde

andere

bezoekers

niet meer

ouderengeneeskunde,

www.patyna.nl


14 | advertorial

SENIORENkrant

Thuiszorg Het Friese Land

Aandacht voor elkaar is juist nu zo belangrijk Het coronavirus raakt steeds meer op de achtergrond. Toch blijven veel ouderen waakzaam. Dat merken we ook bij Thuiszorg Het Friese Land. De afgelopen maanden hebben we ons best gedaan de zorg aan onze cliënten zo normaal mogelijk door te laten gaan. Toch besloot een aantal cliënten tijdelijk de thuiszorg of huishoudelijke ondersteuning stop te zetten. We verliezen deze ouderen natuurlijk niet uit het oog. Want juist in deze tijd is omzien naar elkaar zo belangrijk.

Afzeggen van de thuiszorg uit angst

huishoudelijke

te

of hovenier, een kapper of een

Ineke Wonder is één van de

voor

nodig,

doen. Daarvoor hebben we alle

pedicure. Bovendien zet Thuisleven u

verpleegkundigen uit het

gaf Thuiszorg Het Friese Land de

besmetting

is

niet

ondersteuning

begrip. We bekijken samen met deze

met allerlei activiteiten in beweging,

coronateam van Thuiszorg

afgelopen maanden aan. We zetten

cliënten wat er nog wél mogelijk is.

zodat u fit en vitaal ouder wordt.

Het Friese Land. Dit team werd

een speciaal coronateam in, om

Zo bellen onze (wijk)verpleegkundigen

Zo kunt u zo lang mogelijk, comfor-

onlangs ontbonden, maar staat

verspreiding van het coronavirus te

regelmatig om te horen hoe het gaat,

tabel en gezond, zelfstandig in uw

weer klaar zodra het aantal corona-

voorkomen. De verpleegkundigen van

geven zij tips en adviezen of maken

eigen woning blijven wonen.

besmettingen opnieuw toeneemt.

dit team reden aparte routes langs

gewoon een gezellig praatje. Want

cliënten die (mogelijk) besmet waren

contact houden met de buitenwereld

Meer informatie

met het coronavirus. Inmiddels is het

is juist nu van belang voor iedereen.

Heeft u vragen over thuiszorg en

team ontbonden, maar zodra er sprake

het coronavirus, bezoek dan onze

is van nieuwe coronabesmettingen,

Thuisleven

website, www.thfl.nl of bel met de

staat het team weer klaar.

Daarnaast wijzen we onze cliënten

zorgcentrale van Thuiszorg Het Friese

én hun mantelzorgers, regelmatig op

Land via 0900-8864.

Zorg op afstand

onze service-organisatie, Thuisleven.

Ondanks de voorzorgsmaatregelen,

Thuisleven biedt allerlei praktische

Meer weten over Thuisleven?

gaf een aantal cliënten aan het

diensten aan huis. Denk bijvoorbeeld

Kijk dan op www.thuisleven.nl

voorlopig

aan een maaltijdenservice, klusjesman

of bel naar 0900 - 8864. ■

even

zonder

zorg

of

N E T R O O S 400 NAAT EN I M A L N E R E O L V C V P R E P O K D OE G S N E G NER

GRATIS PLINTEN EN ONDERVLOER BIJ LAMINAAT

VOORBEELD: 7 MM TOPLAAG WOONKAMER GEBRUIK NATUURKLEUR MATTE UITSTRALING 4 VOUDIGE V-GROEF VAN 19,95 VOOR

50% KORTING

9,

WWW.LAMINAATOUTLETFRIESLAND.NL

95M2

Tijnjedijk 81 Leeuwarden 058-2896800 Turfschip 7 Heerenveen 0513-785347

ADVIES - SERVICE - GARANTIE - LEGSERVICE & BEZORGEN IN HEEL NEDERLAND MOGELIJK


SENIORENkrant | KUNST & CULTUUR

15

Kunst kan een prachtige manier zijn om mensen te verbinden. Zeker in onzekere tijden. Kunstenaarscollectief Stoereloer uit Leeuwarden bedacht een project waar ouderen en kinderen samen aan konden werken. Op afstand natuurlijk, maar dat maakte het misschien nog wel specialer. Het resultaat is een miniatuurhuis dat vanaf 6 juli online te zien is. En zodra het kan zal dit huis vol verhalen ergens in Leeuwarden te bewonderen zijn. Tekst: Boukje Wiersma Meraki Tekst & Zo

Dan kunnen alle deelnemers elkaar alsnog ontmoeten.

Miniatuurhuis van Stoereloer

verbindt ouderen en kinderen Stoereloer, bestaande uit de kunste-

compleet met prijslijst, een keurig

slaapkamer na en ik heb mijn atelier

werk, maar zo leuk! Ik heb dingen uit

naars Marjan Beuker, Marsja van der

opgemaakt bed, een stoeltje van een

nagebouwd. We hadden er via de tele-

het poppenhuis van mijn kinderen

Ven en Reina Visser, is naar eigen

boomstammetje, echte miniplantjes,

foon en app contact over. Dat zorgde

gebruikt en in het atelier staan

zeggen ‘een grote, creatieve familie

een klein boekenkastje; echt ongeloof-

ervoor dat we ook in deze rare tijd

ieniemienie houten beeldjes.” Marie-

die kunst, ambacht en techniek op

lijk knap!”

op een leuke manier in verbinding

Louise heeft een uitgesproken mening

konden blijven. Zodra het miniatuur-

als het om activiteiten voor ouderen

een eigentijdse en speelse manier bundelt’. Bijvoorbeeld in de jaarlijkse

Samen met oma of pake

huis ergens tentoongesteld wordt

gaat. “Ouder zijn is puur een getal.

zomerweek voor kinderen, vol leuke

Van alle geknutselde kamers wordt

gaan we er samen naartoe.”

Verder ben je gewoon mens. Wat leuk

workshops. De coronacrisis zette een

op dit moment in de Floris Verster

streep door de vele activiteiten die

ateliers een groot huis gemaakt.

“Je bent gewoon mens”

deren. Dat hebben de kunstenaars van

gepland stonden. Maar met de crea-

Waarschijnlijk zelfs meerdere huizen,

Marie Louise is al jaren als vrijwil-

Stoereloer goed aangevoeld.”

tiviteit die kunstenaars eigen is,

nu er zoveel mensen hebben meege-

liger betrokken bij de Stoereloer zo-

bedachten ze een geweldig alternatief.

daan. Drie inzendingen vormen samen

merweek. Ze is in het bezit van een

Marjan, Marsja, Reina en Mariese heb-

Een communityproject waarbij ou-

één kamer. De kunstenaars hebben de

‘nijverheidsakte’ zoals dat destijds

ben een bijzonder project neergezet,

deren en kinderen samen op afstand

delen op gevoel bij elkaar gezocht en

heette en heeft altijd les in handen-

waar ze zelf met heel veel plezier aan

een miniatuurhuis konden bouwen.

het resultaat is meer dan geweldig.

arbeid gegeven. De omgang met

gewerkt hebben. Ook Mariese was

“Het was ons antwoord op de veran-

De mix van jong en oud is goed te

kinderen vindt ze mooi. “Ze hebben

regelmatig in het atelier in de oude

derde wereld die vooral deze twee

zien in het kunstwerk. Een deel van

zoveel fantasie en zijn zo heer-

ambachtschool te vinden. “We hebben

groepen hard trof”, zegt projectleider

de kinderen is samen met opa, oma,

lijk spontaan. Daar blijf je jong bij.

er van genoten. Veel andere projecten

Mariese Schuurman. “Hun wereld

pake of beppe aan het knutselen

Ik heb geen kleinkinderen, maar de

konden niet doorgaan en het mini-

werd ineens heel klein. Daarom wilden

geslagen.

kinderen uit mijn straat komen vaak

atuurhuis gaf ons de kans om toch

even kijken als ik in mijn werkplaats

samen bezig te zijn. Natuurlijk wel

we iets doen met dat kleine wereldje,

is voor kinderen, is ook leuk voor ou-

het eigen huis. Maar dan door er een

Marie Louise Scheffers (75) deed mee

bezig ben. De deur staat meestal

op 1,5 meter afstand. Gelukkig is het

positieve draai aan te geven.” Het

met de vijfjarige Abdu. “Ik help Abdu

open. Ze mogen dan iets noemen

atelier daar groot genoeg voor.” ■

aantal reacties was overweldigend.

al een tijdje met de Nederlandse taal.

wat ze leuk vinden, bijvoorbeeld een

“We hoopten op ongeveer 50 deel-

Door

dolfijn. En daar maak ik dan een

Vanaf 6 juli kun je een digitaal

nemers. Uiteindelijk stond de teller

ik ineens niet meer naar hem toe.

houten beeldje van.”

kijkje nemen in het miniatuurhuis

op 500. Echt geweldig!”

Het project van Stoereloer kwam

Een houten snoepkraampje, compleet met prijslijst Wie zich aanmeldde kreeg een bouwpakket en wat basisknutselmateriaal thuis. Marjan maakte er een heel leuk instructiefilmpje bij. Zo kon men goed voorbereid aan de slag om een kamer te maken met daarin dingen om blij van te worden. En blij word je er zeker van! Iedere kamer is een kunstwerkje op zich. Je komt ogen tekort om alle details in je op te kunnen nemen. De creativiteit van de deelnemers heeft de dames verrast. “Het niveau is hoog”, vindt Marsja. “Echt inspirerend om te zien hoe iedereen er iets bijzonders van heeft weten te maken. Gordijntjes van stof, een klokje van klei,

een

houten

snoepkraampje,

de

coronamaatregelen

kon

op www.stoereloer.nl. Daar zijn

precies op het goede moment. Abdu

Ze heeft veel plezier beleefd aan

ook alle zomerse activiteiten van

maakte met hulp van zijn zus zijn

het miniatuurhuis. “Het was pruts-

Stoereloer te vinden.


16

SENIORENkrant


SENIORENkrant | VEILIGHEID

17

Cybercriminelen misbruiken het coronavirus Het landelijk meldpunt internetoplichting ziet de laatste tijd dat meer mensen worden opgelicht door malafide webshops, die coronagerelateerde producten zoals mondkapjes aanbieden. Deze producten worden wel betaald, maar niet geleverd. Je herkent deze nep-webshops vaak aan het feit dat ze alleen een betaalmogelijkheid via een link aanbieden, in plaats van reguliere mogelijkheden zoals iDeal.

Phishing rondom corona

2. Gebruik verschillende

3. Voer software-updates

5. Maak regelmatig een

Een e-mail, tekstbericht of betaal-

sterke wachtwoorden

altijd direct uit

back-up

verzoek met een foute link erin is een

Wachtwoorden zijn je eerste verdedi-

Een software-update installeert een

Een back-up is een kopie van je

veelgebruikte manier om je gegevens

ging tegen internetcriminelen. Ge-

nieuwe versie van het besturings-

gegevens

te achterhalen of je over te halen om

bruik daarom sterke en unieke wacht-

systeem van je apparaat. Software-

Zo voorkom je dat je foto’s, werk-

geld over te maken. Dit heet phishing.

woorden

zijn

updates bevatten vaak beveiligings-

stukken en alle andere bestanden op

De politie meldt dat er onder andere

moeilijker te kraken en mocht er ooit

updates waardoor je gegevens beter

je computer kwijt bent als je computer

e-mails en sms’jes rondgaan die zo-

iemand achter je wachtwoord van een

beschermd blijven. Installeer daarom

bijvoorbeeld besmet raakt met een

genaamd vanuit overheidsinstanties,

bepaalde dienst komen, dan hoef je

altijd direct alle software- en app-

virus. En vergeet ook de bestanden op

(nep)bedrijven of werkgevers worden

alleen dat wachtwoord te veranderen.

updates op je computer, tablet en

je mobiele telefoon en tablet niet.

verstuurd. Bij deze vorm van phishing

Om jezelf nog beter te beschermen,

mobiele telefoon.

wordt ook misbruik gemaakt van

kun

de situatie rondom het coronavirus.

tweestapsverificatie of vingerafdruk-

Tips voor software-updates:

Het is belangrijk om niet op de links

beveiliging. Bij tweestapsverificatie

• Controleer of je de laatste update

in deze berichten te klikken en de

voeg je naast een wachtwoord een ex-

berichten

verwijderen.

tra check toe, bijvoorbeeld doordat je

• Stel je computer, telefoon en tablet

Er zijn bijvoorbeeld mails rond-

ook een code moet invoeren die je

in op ‘automatisch updaten’. Zo weet

gestuurd

ontvangt in een sms.

je dat je altijd de laatste versie

direct met

te

neplinks

om

een

je

per

dienst.

soms

ook

Deze

kiezen

Hoe maak ik een sterk wachtwoord?

een nieuw wachtwoord moet instel-

• Hoe langer je wachtwoord, hoe

len,

omdat

je

nu

thuis

werkt.

Let daarom goed op de betrouwbaarheid van de afzender als je een e-mail van een onbekende krijgt.

sterker. Liefst langer dan acht tekens. • Gebruik ook cijfers en speciale tekens (zoals ! $ ^ & #). • Zorg dat je kleine letters én hoofdletters gebruikt.

Vijf tips om jezelf te

• Gebruik een wachtzin, zoals:

geïnstalleerd hebt.

4. Gebruik altijd een Met virussen of programma’s willen internetcriminelen je persoonlijke gegevens misbruiken of je apparaten beschadigen. Een virusscanner beschermt je daartegen en scant je computer op virussen en andere

internetcriminelen

Die zijn makkelijker te onthouden

schadelijke bestanden. Daarmee is

E-mails, tekstberichten en betaal-

en lang.

het een belangrijk onderdeel van de

verzoeken, ze kunnen zomaar foute

• Gebruik een wachtwoordmanager

links bevatten. We noemen deze vorm

om je wachtwoorden te kunnen

Je kunt

van internetcriminaliteit phishing.

onthouden, of schrijf deze op in

virusscanners installeren. Een be-

Het zijn veelgebruikte manieren om

een boekje.

taalde virusscanner heeft vaak meer functies

van

je

computer.

betaalde

of

onbetaalde

dan

een

gratis

versie.

gegevens kunnen internetcriminelen

Wat is geen sterk wachtwoord?

Toch is het beter om een gratis virus-

jou geld afhandig maken, of ervan-

123456

scanner te hebben dan helemáál

door gaan met je identiteit. Als je

!@#$%^

geen virusscanner.

phishing kunt herkennen, en niet op

Johan1994

linkjes en bijlagen klikt, snijd je inter-

Iloveyou

Virusscanners voor tablets en smart-

netcriminelen flink de pas af.

qwerty

phones zijn bij appstores verkrijg-

admin

baar. Een virusscanner checkt elke

wachtwoord123

app die je installeert en geeft je een

dan klikken

om

je

internetveiligheid

vergroten. ■

checkt elke app

virusscanner

bescherming

tips

'Een virusscanner

MijnHondHeeft4PotenEn1Staart!

1. E erst checken,

plek.

Kijk op veiliginternetten.nl voor meer

beschermen tegen

jouw gegevens te ontfutselen. Met die

veilige

up op een veilige plek bewaart.

geïnstalleerd hebt.

bestellen. Of er wordt gezegd dat je

een

Zorg er tot slot voor dat je een back-

voor

gedesinfecteerde nieuwe pinpas te

op

waarschuwing als de app kwaadaar-

Klik niet zomaar op iedere link of

Om te checken hoe sterk jouw

dig is. Wel geldt bij het gebruik van

bijlage, maar controleer de echtheid

wachtwoord is, surf je naar

een virusscanner nog steeds dat je

van een e-mail, appje of betaal-

https://veiliginternetten.nl/

zelf moet blijven opletten bij het

verzoek om phishing te voorkomen.

wachtwoordkraak-test/

downloaden van apps.

die je installeert en geeft je een waarschuwing als de app kwaadaardig is'

te


18

SENIORENkrant

ER󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎󰈎 WE󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺󰈺 “Het hoeft niet meer zo goed als toen, want ons gehoor is ook niet meer wat het geweest is. Maar het spul is bijna 30 jaar oud en begint steeds meer te storen. En nu kunnen we ook al niet meer FM op onze tuner krijgen.“ “Hoe is het met zin in muziek? En verstaanbare TV?“ “Ja , dat is het nou net. Daarom komen we hier."

OM TE BEGINNEN: KWALITEIT EN SERVICE

ER IS HEEL WAT VERANDERD. EN VERBETERD.

Zullen we dan maar weer, net zoals toen, beginnen met wat u graag wilt? En dan weer in de luisterkamers gaan uitproberen hoe dat klinkt? Dan gaan wij er weer apparatuur bij zoeken. Net als toen. Apparatuur die past bij de stand van uw huidige gehoor. Die past in uw huidige thuisinterieur. En die past in uw portemonnee. Kiezen met uw gezonde verstand. Waarom zou u daar niet op vertrouwen? U weet best wat voor u goed klinkt als u een tijdje goed hebt kunnen vergelijken. En ons mag u vertrouwen. Al bijna 50 jaar doen we niks anders en niks liever dan het u naar de zin maken. Vanaf concurrerende basiskwaliteit tot de betere combinaties. Zodat u weer kunt genieten van goed geluid en prachtig beeld. Hoezo, het hoeft niet meer zo goed als toen? Mens, durf te leven!

Met name in de luidsprekertechniek is veel veranderd. Speakers van nu klinken veel beter en zijn veel beter inpasbaar. Een soundbar zorgt voor beter tv-geluid. Maar combineer het met hifi speakers en het resultaat is een klasse meer. Bovendien is dan ook de muziekweergave op orde. Iedere betere luidsprekerfabrikant heeft speakers in maten en soorten: vloerstaand, compact, satelliet, draadloos, bijna onzichtbaar aan de wand. We hebben het allemaal demonstratieklaar en u kunt er op uw gemak een uurtje of meer naar luisteren. Daarna komen we bij u thuis voor een proefplaatsing. Want thuis klinkt altijd anders dan bij ons. Over de kosten hoeft u zich geen zorgen te maken. Wij zijn net zo prijsbewust als iedereen. Tegenwoordig zijn internetprijzen de maat der dingen. Prijsverschillen zijn alleen aanvaardbaar als er kwaliteit en serviceverschillen zijn. Wij garanderen u correcte prijs/kwaliteitverhoudingen en service waar u iets aan hebt. Apparatuur zullen we altijd op zinnige wijze toepassen: niet ‘wat hebt u te besteden’, maar wat is nodig om tot een verstandig geheel te komen: ‘wat is aan u besteed‘.

Verrijk uw leven met goed geluid en prachtig beeld. Alles klinkt beter op een goede geluidsinstallatie. En wat is mooier dan diep zwart en natuurlijke tinten bij TV en filmbeelden? Rijkdom in details en rust in geluid en beeld. Verdeeld over vier prijsklassen vinden we – samen met u – de optimale oplossing. Alles hangt met alles samen: welke versterker, welke bekabeling, welk bronmateriaal? TV, Vinyl-de draaitafel herontdekt-, de trouwe CD speler Of internet en de computer? Graag helpen we u ook met alle kleinere technische problemen. Kom langs, we laten u graag kennismaken met de “Eringa Methode in Beeld en Geluid." Voor verdere informatie, bezoek onze website. Openingstijden maandag: op afspraak dinsdag: 13:00 - 17:30 uur woensdag: 13:00 - 17:30 uur donderdag: 13:00 - 21:00 uur vrijdag: 10:00 - 17:30 uur zaterdag: 10:00 - 17:00 uur

Vanwege corona: voor het geval u langs wilt komen of hulp nodig heeft, bel ons of stuur een e-mail. Dan regelen wij een 1-1 service. Wij zijn er helemaal op ingericht om u strikt volgens de voorschriften van dienst te zijn.

VAN HARTE WELKOM!

Oostergrachtswal 125a Leeuwarden (achter de Blokhuispoort) T. 058 213 87 87 | info@eringa.eu | www.eringa.eu

Eringa Geluid adviseert, verkoopt en geeft service aan Advance Accoustic, Anthem, Arcam, Atoll, Bluesound, Cambridge Audio, Hegel, Lyngdorf, Van Medevoort, Musical Fidelity, Onkyo, Quad, Rotel, Sonos, Teac, Yamaha, Bloomline, Bowers&Wilkins, DALI, Dynaudio, Indiana Line, Kef, Magnepan, Martin Logan, Monitor Audio, Paradyne, Piéga, PMC Audio, Adio Technica, Denon, Grado, Ortofon, Shure, Tonar, Sennheister, Elac, Project, Thorens, Optoma, JVC D-ILA. Zie ook www.eringa.eu


SENIORENkrant | COLUMN

19

Peter weet het beter Tekst: Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning

column COLUMN

RARE TIJDen

We leven in een rare tijd. Enkele

We gaan weer massaal de terrassen

maanden geleden kregen we te

op en de caféhouders schreeuwen

maken met een nieuw fenomeen.

moord en brand dat de bezoekers

Een virus. En niet zomaar een virus,

zich niet aan de afspraken houden,

nee, een virus dat de hele wereld tot

vooral als ze een paar biertjes op

stilstand heeft gebracht. Voor een

hebben. De klanten boeit het niet,

tijdje dan. In veel landen kwamen

maar hen boeit het wél. Want zij

lockdowns. En waar dat niet ge-

riskeren een boete van vierduizend

beurde waren de sterftecijfers hoog.

euro.

Zo’n virus verspreidt zich exponen-

heden besluiten daarom maar om

tieel. Ik zal jullie niet vermoeien met

weer dicht te gaan. Anderen verkon-

de wiskunde die daar achter zit,

digen dat de 1.5 meter niet te hand-

maar het gaat erg snel, zoals we

haven is en afgeschaft moet worden.

Sommige

horecagelegen-

hebben kunnen zien. Het trekt zich niks aan van wat wij afspreken,

Er mag ook weer gevlogen worden,

van wie we zijn, wat onze politieke

de vliegtuigen mogen zelfs helemaal

voorkeur is of waar we voor staan.

vol. Dit in tegenstelling tot bijvoor-

Het virus gaat gewoon zijn gang.

beeld bussen. De verklaring is dat

Het trekt zich ook niks aan van het

er een veel beter luchtverversings-

feit dat er in sommige delen van

systeem is in een vliegtuig. Maar

de wereld al andere rampen zijn,

een ander aspect wordt niet aan-

zoals

heide-

geroerd: als iemand een vliegreis

en bosbranden, droogtes, of juist

heeft geboekt en hij of zij wordt

overstromingen.

onverhoopt toch een beetje ziek,

sprinkhanenplagen,

dan zal diegene echt niet bij lichte klachten thuis blijven. Hoe houden ze

'Met name de jongeren vinden

zo iemand dan tegen? We zullen zien wat de gevolgen zijn

strijden tegen

van de nonchalante houding die er

racisme belangrijker

is er en dat trekt zich heus niet terug

dan je beschermen

hebben’. We hebben de natuur erg

steeds meer insluipt. Want dat virus omdat ‘wij er even geen zin meer in

tegen zo’n

boos gemaakt met ons hoogmoe-

dodelijk virus'

steeds maar beter. We zijn niets ver-

dige gedrag: steeds maar meer en geleken met de kracht van de natuur. Daarom raad ik alle ouderen en men-

Veel mensen vinden dat het nu

sen in de risicogroep aan: doe niet

maar eens afgelopen moet zijn.

mee aan die gekte. Trek je terug, ga

We hebben een tijd ‘virusje gespeeld’

zo min mogelijk de straat op. Alleen

en nu gaan we weer normaal doen.

als het echt niet anders kan. Geniet

Als er dan in Amerika iets vrese-

van je kleinkinderen, maar wel door

lijks gebeurt, een zwarte man wordt

je verstand te gebruiken en door af-

vermoord door een blanke poli-

stand te houden, zoveel als moge-

tieagent, rennen we met zijn allen

lijk. We zijn niet veilig zolang er geen

de

demonstraties

vaccin is. Laat de jeugd maar los als

verspreiden zich net als het virus

ze zo nodig moeten. Laat ze maar

over de hele wereld. Het lijkt wel

uitgaan, in een vliegtuig stappen en

of iedereen zijn verstand heeft ver-

demonstreren. Maar wij doen dat al-

loren. Met name de jongeren vinden

lemaal niet, want wij zijn niet gek. Dat

strijden tegen racisme belangrijker

virus is er en dat gaat nog lang niet

dan je beschermen tegen zo’n

weg. Wees voorzichtig en pas goed

dodelijk virus.

op jezelf. ■

straat

op.

De

advertentie


20

SENIORENkrant

WEIDEVOGEL PARELS Op een aantal plaatsen in Friesland vind je ze nog: weidevogelparels. Het zijn plekken waar een boerenbedrijf en weidevogels nog goed samengaan. De parels zijn voor velen een bron van inspiratie. Hoe het was, maar vooral, hoe het óók kan. Een voorbeeld is boer Murk Nijdam in Wommels. Hij wil zijn grutto eldorado verder verbeteren en bewaren voor volgende generaties. Daarom werkt hij samen met stichting Agrarisch Natuurfonds Fryslân om zijn bedrijf op termijn over te dragen. Met verschillende publieksacties en schenkingen is al geld ingezameld. Een stuk grond van 3,2 hectare wordt overgenomen door ANF en bevat een plasdras, 4 vogelkijkhutten en een informatiecentrum.

GRUTTOLAND MIDDEN IN FRIESLAND ANF gaat er alles aan doen om er voor te zorgen dat volgende generaties Friezen de grutto niet alleen uit de verhalen van pake en beppe kennen, maar dat ze deze trots ook daadwerkelijk tot in lengte van jaren kunnen zien leven in het Friese landschap. Daarom werken we aan de ontwikkeling van een stuk land midden in Friesland tot een gruttoland met maximale overlevings-

Een Fries landschap zonder weidevogels... Dat is toch niet wat we willen nalaten?

kansen voor de grutto.

HELP MEE OM DE WEIDEVOGELS TE REDDEN We kunnen uw hulp goed gebruiken. Met een legaat of een schenking draagt u bij om te voorkomen onze prachtige weidevogel popluatie nog verder terugloopt. Stichting Agrarisch Natuurfonds Fryslân nodigt u graag uit voor een kennismaking. U kunt discreet en vrijblijvend met ons in gesprek gaan.

U herinnert zich vast nog wel hoe het agrarische landschap er vroeger uitzag. In het voorjaar groeide en bloeide er van alles. Weidevogels vormden in het voorjaar een orkest van geluid. Helaas is dat nu op vele plaatsen in Nederland slechts een warme herinnering.

Labadistendyk 2, 8637 VJ Wiuwert | Tel. (058) 250 43 88. IBAN NL72RABO 0330 313 053.

RUIM APPARTEMENT NU TE HUUR De Malus 105 in Leeuwarden Bel ons op

088 456 24 08 voor een afspraak

• ruim appartement (ca. 92 m2 )

• keuken met inbouwapparatuur

• eigen parkeerplaats op het

• 2 slaapkamers

• badkamer met douche, ligbad,

afgesloten parkeerterrein

• loggia op het zonnige zuiden

Voor meer informatie kijk op:

www.vesteda.com

dubbele wastafel en 2e toilet

PER DIRECT TE HUUR € 965,- per maand, exclusief € 30,- servicekosten p.m.


SENIORENkrant 21 Het coronavirus heeft een enorme impact op ons leven. Vooral voor ouderen is er veel veranderd. Iedereen geeft op zijn eigen manier vorm aan de nieuwe werkelijkheid. Zo ook mijn vriendin Martine. Ze is tachtig jaar en woont in Erasmus. Martine staat volop in het leven. Natuurlijk zijn er wat ouderdomsperikelen en tobt ze wel eens met haar gezondheid. Maar ze is actief en heeft veel hobby’s. Ze was gewend om er elke dag op uit te gaan met de auto. Voor boodschappen, vrijwilligerswerk en bezoekjes aan de kinderen. En ineens was dat Tekst: Sara Kroos Verhalenschrijfster (www.saraschrijfteroplos.nl)

afgelopen. Voor de boodschappen werd ze afhankelijk van haar omgeving en haar contacten raakten beperkt. Haar dagelijks leven kreeg een totaal andere invulling.

prachtig lenteweer, de zon scheen, het

hoog hangt) heel vaak en het water

was bijna warm en dan zit je binnen.

liep steeds in mijn mouw. Plotseling

Dat kun je mensen en kinderen toch

bedacht ik dat ik de pannenlappen

niet aandoen? De hele week probeer

weg kon doen en daar de handdoek

je iedereen waar je van houdt te

kon hangen met de theedoek erboven.

beschermen tegen het coronavirus,

Ik wil met dit hele verhaal aangeven dat

maar als het zo geweldig buiten is

ik zulke onwaarschijnlijk suffe dingen

dan strijk je over je hart en dan ga

kan doen en dan opeens uit het niets

je. Stiekem dachten ouders vast wel

valt het kwartje en dan pas ik het aan.

even: dit hadden we misschien niet

Beter laat dan nooit natuurlijk, maar

moeten doen, maar genieten doen

ongelooflijk vind ik dat van mezelf.

we toch want we zijn nou eenmaal

Ik hoop zó dat iemand dat herkent!

hier. Maar wat nou als vanmorgen de zoon of dochter of een van de ouders

Dan nog even dit. Ik heb wel eens

opstaat en wat snotterig is en zich niet

gehoord dat als je iets nieuws begint en

helemaal jofel voelt? Wat dan? Hopen

je houdt dat minstens 14 dagen vol, dat

dat het gewoon een verkoudheidje

dat dan in je gewoonten of geheugen

is? Denk je dan niet diep in je hart:

of waar dan ook maar zit. Dat is even

stel nou toch?

een eyeopener. Dat zou dan betekenen dat ik veel vaker dan normaal mijn

Gister las ik een artikel over een

handen blijf wassen, dat ik mensen ga

man die zich zó alleen voelde dat hij

ontwijken, dat ik stukjes schrijf, dat ik

bij zijn eigen voordeur aanbelde, de

blokjes om loop, enzovoort. Dat is toch

deur dicht deed en riep: wie is daar?

even wat? Ik ga even bedenken wat

Dat deed me herinneren aan de begin-

ik mezelf nog meer in 14 dagen kan

tijd van mijn weduwschap waarin ik

aanleren.”

me op een moment ook zo voelde.

Martines

dagboek

Ik ging toen Mens Erger Je Niet spelen

Inmiddels zijn we een paar maanden

met twee personen. Ik aan de ene

verder en Martine is blijven schrijven.

kant en mijn andere ik aan de andere

De positieve manier waarop ze in het

kant van de tafel. Omdat ik het voor

leven staat maken haar beschouwingen

eventuele

binnen

een inspiratie voor anderen. Laten we

zouden kijken toch wel gênant vond,

net als Martine vooral niet vergeten

liep ik diep gebogen van de ene naar

om te kijken naar en te genieten van

de andere kant om de beurt van de

alle mooie dingen die er zijn:

passanten

die

overkant te spelen. Ik heb trouwens wel gewonnen! Dat is al heel lang

“Op de terugweg reed ik langs de

geleden en ik patience nu. Dat is beter

vliegbasis en daar staat een enorm

en leuker.

bord aan de weg met de tekst ‘The future is now’. En daar werd

Ik kan soms zo ontzettend suf doen.

ik zo blij van. Er gebeuren steeds van

Misschien herkent iemand dat. Dat had

die kleine dingen waar ik blij van word.

ik bijvoorbeeld met de handdoek en de

Ik denk dat veel mensen die er open voor

theedoek. Daar heb ik haakjes voor aan

staan, dat met mij hebben. Mensen die

liefhebber van vuurwerk niet naar

de kast met daaronder een haakje voor

onderweg zomaar de hand opsteken

vrouw, die het beste probeert te maken

buiten wil. Dat hoop ik dan. Want

de pannenlappen. Die gebruik ik nooit,

als groet bijvoorbeeld. Mensen die

van iedere situatie. Ze is gaan borduren,

er

slachtoffers.

maar de thee- en handdoek natuurlijk

daar voorheen waarschijnlijk niet aan

maakt wandelingen en houdt sinds dag

Jongelui met kapotte ledematen of

wel. Nu met al dat handen wassen

zouden hebben gedacht. Mooi is dat en

één van de uitbraak een dagboekje bij

ogen of hoofden en als ze niet naar

gebruikte ik de handdoek (die dus zo

ik geniet daar van.” ■

op haar Facebookpagina. Ik mag daar

buiten kunnen dan lopen ze toch

een stukje uit delen. Dit is geschreven

minder gevaar. Dat dacht ik ook op

in de mooie zonnige dagen voor Pasen:

Stille zaterdag. Ik hoopte dat het

vallen

natuurlijk

minder warme en minder zonnige “Oudejaarsdag denk ik altijd: ik hoop

weer een dag eerder kwam, zodat

dat het vanavond regent en hard

mensen zouden denken: het moet

waait, zodat zelfs de meest verwoede

toch maar niet vandaag. Maar het was

'Maar het was prachtig lenteweer, de zon scheen, het was bijna warm en dan zit je binnen. Dat kun je mensen en kinderen toch niet aandoen?'

Foto's: Jacob van Huizen

Martine is echter een optimistische


22 PUZZELPAGINA | SENIORENkrant

Win een mooie prijs! Dit keer maak je 3 x kans op 2 kaarten voor de tentoonstelling ‘Oog in oog met oorlog’. Stuur de oplossing in vóór 1 augustus naar puzzel@leeuwarderseniorenkrant.nl of Leeuwarder Seniorenkrant, t.a.v. de Puzzelkoning, Gouverneursplein 6, 8911 HH Leeuwarden. Vermeld naast de oplossing je naam, adres en woonplaats en eventueel telefoonnummer. Vanaf 2 augustus is de oplossing te vinden op www.seniorenkrant.nl. De winnaar wordt bekend gemaakt in de volgende editie. De vorige keer was mevrouw Bep Zoutsma-Dijkstra uit Reduzum de gelukkige. Puzzels: Peter Teeuwen Schrijft over maatschappelijke ouderenvraagstukken, puzzelkoning.

Helaas kon de voorstelling van Hendrik Groen niet doorgaan. Daarom krijgt de winnares twee boeken uit de serie van Hendrik Groen.

5-letterwoorden

Ruitpuzzel

Zet de volgende 5-letterwoorden in het raster, zodat alle woorden geplaatst kunnen

Vul het schema hieronder in. Tot aan het woord van

worden. De laatste letter van het eerste woord is de beginletter van het tweede

10 letters komt er per regel een letter bij. Daarna gaat

woord. LEPEL, LOTUS, NAVEL, NOOIT, PACHT, RAKET, RAMEN, REKEL, ROVER,

er iedere keer weer een letter af. De volgorde van de

THUIS, TREIN, TROEP

letters kan veranderen.

Prijspuzzel Nu we waarschijnlijk niet in het buitenland op vakantie kunnen, stoppen we de vakantielanden maar in een puzzel. Maak van de volgende lettercombinaties steeds een land en vul dat in het diagram in. Begin met de eerste en zet die op plek 1 enzovoort. Houd dus dezelfde volgorde aan. Als je alles goed invult, verschijnt er op de gele balk een ander land waar je mogelijk wel op vakantie kunt. Dat is de oplossing. 1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 a d d a e a a a a

2 d e e d e e a f a

3 e e e e g i j ij d

4 e i n e n i n k f

5 g i w e n l p k i

6 i n z k o t n i

7 k n

8 l o

9 n s

10 n

m o

n r

n w

r

r k

r r

u

z

11 r

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19.

Persoonlijk voornaamwoord Bolgewas Vogeleigenschap Storing Hebben we last van Ooievaar (mv) Junk Presentje Uitvragen Duivensoort mv Recht overeind staand (haar/veren) Germaniseer Donker Stout en vermetel Mannelijk dier Sluiting Toer Muzieknoot Symbool voor temperatuur


SENIORENkrant | KUNST & CULTUUR

23

Oog in oog met oorlog ‘Nederland in oorlog met het Duitsche Rijk’ kopt de Leeuwarder Courant op 10 mei 1940. Van de ene op de andere dag is ons land bezet, en langzaam dringt de oorlog door in ons dagelijkse leven. In de tentoonstelling 'Oog in oog met oorlog' in het Fries Museum wandel je door de straten van Fryslân aan de hand van historische foto’s en filmbeelden, van de mobilisatie tot de bevrijding, nu 75 jaar geleden. De tentoonstelling geeft een indringend

Ook zijn er foto’s en filmbeelden van

Er is beeldmateriaal van de honger-

beeld van de oorlogsjaren, het verzet en

een nationaal-socialistische bijeen-

winter van 1944-1945. Circa 70.000

de Jodenvervolging in Fryslân. Bekende

komst op het Wilhelminaplein (dat

hongerevacués werden over Fryslân

en minder bekende verhalen passeren

door de bezetter ‘Het Plein’ werd

verspreid, waar de tekorten net iets

de revue. Zo zijn huiveringwekkende

genoemd). In Leeuwarden, maar ook

minder nijpend waren dan in de rest van

filmbeelden te zien van de deportatie

in andere steden, werd het straat-

Nederland. En van Schiermonnikoog,

van de familie De Jongh in 1942, stiekem

beeld overspoeld door Duitse beweg-

waar gesneuvelde Engelse vliegeniers

gemaakt door een overbuurman.

wijzering.

met militaire eer werden begraven door Duitse soldaten. Tot slot laten bijzondere filmbeelden je de eerste dagen na de bevrijding meebeleven. Je ziet een uitbarsting van vreugde in verschillende dorpen en steden in Fryslân, maar ook de schaduwkanten van de bevrijding, zoals arrestaties en afrekeningen. ■ 'Oog in oog met oorlog' is tot stand gekomen

in

samenwerking

met

Tresoar, het Fries Film Archief en Historisch Centrum Leeuwarden. De tentoonstelling wordt mede mogelijk gemaakt door Provinsje Fryslân, vfonds en Stichting Friesland 1940-1945.

Vriendschap zaaien met een bakfiets Simon

Vuyk

van

Podium

Harlingen

noemt

zichzelf

‘vriendschapszaaier’. Hij maakt dit jaar op zijn bakfiets een tour in en rond Leeuwarden, om samen met plaatselijke welzijnsorganisaties te zorgen voor verbinding en ontmoeting. Iedere etappe van zijn

" In bakfyts, in karavaan, ûnderweis Mei freonskip en blommen It selskip giet troch de buorren

Karavaan van Vriendschap is weer anders. De ene keer gaat er

Mei musyk, sang en poësy

een muzikant mee, de andere keer een dichter. De bakfiets staat

Op syk nei ferhalen

symbool voor het ouderwetse ontmoeten. Over de krakkemikkige

Fan minsken

remmen en banden maakt Simon zich geen zorgen. Een lekke band levert ook wel weer iets mooi op.

Dy’t wat te fertellen ha Net altyd sichtber binne

De start van dit mooie initiatief was op 3 januari jl. Vanaf toen stond er iedere eerste vrijdag van de maand een nieuwe route gepland. Maar

Mar wol graach heard wurde wolle Witte we elkoar te finen?"

corona strooide roet in het eten en de routes van april en mei gingen niet

Vrijdag 3 juli is Leeuwarden aan

door. Gelukkig kon de karavaan er

de beurt. Dus mocht je Simon met

in juni weer op uit trekken. Dit keer

zijn bakfiets die dag tegenkomen,

onder andere naar Grou. Daar lag de

dan weet je dat er vriendschap

bakfiets vol pioenrozen en met name

in de stad is! De Karavaan van de

de oudere inwoners werden verrast

Vriendschap is onderdeel van LF2028/

met een bezoek en een bloemetje.

Over de drempel, van de gemeente

Ondanks de stromende regen was

Leeuwarden. In Grou sloten Pleatslik

het een gezellig feestje. Zo konden de

Belang

bewoners van Roorda State genieten

Dorpenteam Zuid Amaryllis, Friesma

van mooie live muziek. ■

State en de Seniorenbond aan.

Grou,

UVV

Grou,

PKN,


24

SENIORENkrant


SENIORENkrant | COLUMN

25

column COLUMN

Sara schrijft erop los Tekst: Sara Kroos Verhalenschrijfster (www.saraschrijfteroplos.nl)

De vogels blijven zingen

De zon had niet een beter tijdstip uit

kunnen slaan. We wandelen, tuinie-

kinderen op bezoek bij opa en oma.

voor straks, want je moet altijd blij-

kunnen kiezen om te gaan schijnen.

ren, lezen, doen de was, koken. Al die

Met de trein, in de bus. We zijn zo

ven dromen. Elkaar niet voeden met

Na een warme, natte winter heeft zij

gewone dingen. Een paar keer per

ontzettend voorzichtig nu. We zijn op

angst, maar met positiviteit en steun.

ons vaak verrast in deze lastige

dag kijken we naar het nieuws.

elkaar aangewezen, maar kunnen

Dat kunnen we allemaal. De vogels

periode waarin we in de ban zijn van

We appen, mailen, facebooken en

niet bij elkaar zijn. Dat is heel raar.

blijven zingen, de bloemen blijven

een virus. We kunnen heerlijk naar

bellen veel. Dat deden we alle-

We hebben elkaar nodig en kunnen

bloeien, de zon zal schijnen. Dat is

buiten. Overal wordt in de tuin

maal al, maar niet met de dreiging

elkaar niet opzoeken. Eenzaamheid,

een vast gegeven en een troost in

gewerkt en iedereen maakt, op

van een ziekte die ons zou kunnen

isolatie, vervreemding en ontwrich-

een onzeker bestaan. ■

gepaste afstand, een praatje met

treffen. Dat is het verschil. Die drei-

ting liggen op de loer.

elkaar.

ging is reëel. Je ziet hem niet, maar het maakt alles anders.

Wat gaan we nu doen? We kijken niet

Binnen ligt een stapeltje boeken op

te ver vooruit. Is dat een plan? Veel

tafel, naast de naaimachine die ik

Sommigen van ons worden onrustig,

appen, zwaaien, schrijven en hartjes

tevoorschijn heb gehaald. Een vrolijk

bang en onzeker. Want we weten het

en kusjes delen. Maar wat nog meer?

zomerse

wachten.

niet, we weten niet hoe het verder

Kijken naar wat er goed gaat, naar

We vermaken ons wel, ondanks alles.

gaat. Het is ongelooflijk nieuw wat

wat er mooi is. Genieten van de na-

Het lijkt stiekem een beetje vakantie.

ons nu overkomt en heel onwerke-

tuur, luisteren naar de vogels en naar

Het voelt goed zo, deze gedwongen

lijk. Veel vanzelfsprekendheden zijn

elkaar. Dat kunnen we zeker doen.

rust en onthaasting. We leven met

weggevallen. Even naar Albert Heijn

Veel praatjes maken op straat tijdens

de dag en maken een nieuw ritme

zonder de afstand tot anderen in te

de wandeling, en ja natuurlijk wel

om de dagen zinvol door te komen,

schatten. Naar de tandarts, naar de

een beetje afstand houden. Hopen

zodat verveling en angst niet toe

bioscoop, naar het museum. Klein-

op betere tijden en plannen maken

stof

ligt

te

advertorial

LOS, een VERENIGING voor u... LOS, de Leeuwarder Onafhankelijke Seniorenvereniging, richt zich voor de leden op drie onderdelen: informa-

Voor LOS is belangenbehartiging van de leden zeer belangrijk. Er wordt door de leden veel gebruik gemaakt van de belastingservice die LOS biedt, hulp bij het invullen van de jaarlijkse aangifte

tie, ontspanning en belangenbehartiging. De informatie komt via het mooie maandblad LosVast, waarin naast

inkomstenbelasting. Belangrijk is ook

artikelen over de stad - veelal vergezeld van prachtige foto’s – ook vaak jeugdherinneringen van leden zijn opge-

het WMO-ombudsteam. Wyb Feddema

nomen. En natuurlijk ook allerlei belangrijke actuele en interessante onderwerpen en nieuws van de vereniging.

en Jan van Olffen, beiden voormalig raadslid en heel goed ingevoerd in problemen rond de WMO, bieden raad

Ontspanning is voor de leden van LOS

de nodige gezellige middagen met

belang zijn. Alles vanzelfsprekend met

en hulp aan leden. U ziet, er is veel te

bijna de belangrijkste reden om lid

muziek

en

de nodige reserve, mocht het allemaal

doen. ■

te zijn. Dit voorjaar is tot onze spijt

klassieke muziekmiddagen zitten ook

niet door kunnen gaan. Dit jaar bestaat

door het Coronavirus alles afgelast.

weer in het programma. Op iedere

onze vereniging vijf jaar. Wij hadden

De activiteitencommissie had een mooi

eerste zondagmiddag van de maand is

het plan om hier feestelijk aandacht

programma in elkaar gezet. Iedere

er een Instuif, een leuke middag met

aan te geven en waren al druk aan het

maand een leuk en betaalbaar uitje met

tijd voor een praatje en een spelletje.

plannen maken. Wij hebben nu voor

boot of bus. Verschillende leden kijken

Er wordt ook nog koersbal gespeeld

de zekerheid besloten de feestelijke

hier echt naar uit. Er wordt wel gezegd,

op twee locaties. Geregeld worden

jubileumbijeenkomst door te schuiven

wij gaan niet meer met vakantie maar

er informatiemiddagen gepland met

naar volgend voorjaar. Ook onder

de uitstapjes van LOS, dat is onze

onderwerpen die voor ouderen van

voorbehoud.

en

zang.

Sliekerfilm

LOS, misschien iets voor u … ?

vakantie. Jeu de boules bij Le Biberon kan helaas op dit moment nog niet doorgaan, maar de eigen wandelclub op de dinsdagmiddag is weer begonnen, evenals de maandelijkse fietstochten. Ook staat er nog een stadswandeling o.l.v. een tweetal zeer deskundige

Ja, ik doe mee en word lid van LOS! Stuur mij een aanmeldingsformulier.

gidsen gepland. In september begint ons ‘winterprogramma’. Hiervoor is het programma al helemaal rond met interessante lezingen en natuurlijk

Leeuwarder Onafhankelijke Seniorenvereniging

Naam en voorletters: ....................................................................... Geboortedatum ..... - ..... - ............ Naam en vrl. partner: ....................................................................... Geboortedatum ..... - ..... - ............ Adres + postcode:

.................................................................................................................................................

Woonplaats

................................................................................................................................................. ..................................................... E-mail: .........................................................................

Telefoonnummer: Stuur deze bon op naar LOS - Sassingastins 50, 8925 JN Leeuwarden. E-mailen kan ook op: info@losleeuwarden.nl. Kijk voor meer informatie op onze website: www.losleeuwarden.nl


26

SENIORENkrant

ing

k Brea

S! W E N

Alex Lubbers Geniet van heerlijke vers gekookte maaltijden, persoonlijk bij u thuisbezorgd. Probeer nu 3 gerechten naar keuze voor maar € 15,-. Heeft u een dieet? Ook dan kunt u gewoon bij ons bestellen!

Proeven? 3 maaltijden

€15,-

Enkele voorbeelden uit ons ruime assortiment:

De Leeuwarder Seniorenkrant is nu ook online te lezen! Heeft u vorige edities gemist en wilt u ze graag nog lezen? Ga dan snel naar onze nieuwe website www.seniorenkrant.nl U vindt alle artikelen er ook los per onderwerp. Zoals alle columns van Sara, interviews met bekende Nederlanders en de puzzels van de puzzelkoning.

Runderlapje

Kipsaté

Pastaschotel

Babi ketjap

Rode groentecurry Spaghetti

Victoriabaars

Rundersaucijsje

Tongschar-zalm

Gehaktbal

Varkenshaasoester

Kip pilav

Bestellen? Bel Alex Lubbers: 0513-201 008 of via etenmetgemak.nl

Geniet weer van uw favoriete muziek met Lyric Vanwege Corona is het voorlopig niet mogelijk om naar een concert te gaan. Dan is het juist nu belangrijk om thuis van je favoriete muziek te kunnen genieten. Maar hoe doe je dat met een gehoorverlies, zonder hoortoestel? Gehoorverlies heeft een significante impact op ons sociaal leven.

Op welke wijze u ook naar muziek luistert; Lyric brengt geluid rechtstreeks in de gehoorgang en u ervaart een natuurlijke geluidskwaliteit, die elke nuance in de muziek onvervormd overbrengt. Zo geniet u weer van uw favoriete Westersingel 4 te Leeuwarden

passages zoals je dat vroeger ook zo graag deed. Lyric wordt diep in uw oor geplaatst, waar het enkele maanden achtereen blijft zitten tot de batterij op is. Het is 100% onzichtbaar en behoeft geen onderhoud. Je vergeet dat je een hoorapparaat draagt waardoor je weer de dagelijkse gewoontes kunt oppakken. Maak een vrijblijvende afspraak bij Jerre Hoorzorg.

Tel. 058 727 11 11

www.jerrehoorzorg.nl


SENIORENkrant

27

Wat is Thuiszorg Patyna? Patyna is een gespecialiseerde organisatie voor zorg in Friesland. We bieden een breed scala aan zorg- en dienstverlening. Van thuiszorg tot en

met intensieve

verpleeghuiszorg en revalidatie.

Thuiszorg

Patyna

zorgorganisatie

is

die

een

thuis-

andere disciplines en streven naar de

Thuiszorg Patyna Team Leeuwarden

met

kleine

beste zorg voor de cliĂŤnt.

tel. 0515 - 72 97 60

teams, bestaande uit (wijk)verpleegkundigen

en

zorgkundigen,

zorg

Mocht u naar aanleiding van boven-

levert aan huis. Het gaat hierbij om

staand verhaal nog vragen hebben of

alle soorten thuiszorg. Wij verstaan

nieuwsgierig zijn geworden dan kunt

hieronder

verzorging,

u vrijblijvend contact opnemen met

nachtzorg,

vakantiezorg,

verpleging, hulp

www.patyna.nl

in

de huishouding en individuele begeleiding. We hebben een kantoor in Techum, maar leveren zorg in heel leeuwarden, Grou, Wergea, Wytgaard, Wirdum, Deinum. Wij zijn 24 uur, 7 dagen in de week bereikbaar. Wij hebben een nauwe samenwerking met huisartsen en

Oplossingen puzzels Stuur de oplossing van de prijspuzzel naar puzzel@leeuwarderseniorenkrant.nl of per post naar: Leeuwarder Seniorenkrant, t.a.v. De Puzzelkoning, Gouverneursplein 6, 8911 HH Leeuwarden.

L

E

P

E

L E

E

V

K

A

E

N

R

A

M

E

I

E

E

V

R

O

T

R

A

K

E

O

T

U

S I U H

O

O

I

T H C A

R

O

E

P


02 28

SENIORENkrant

VerbandSchoenen

VERBANDSCHOENEN

VOOR THERAPIE EN COMFORT laat je inspirerene d door onz e er ouew uitgebreiide voordeel mee! collect

In store now!

podoloog michel visser Leeuwarden Verbandschoenen bieden u hulp en bevorderen de genezing aan uw voet bij bijvoorbeeld opgezwollen en ingezwachtelde voeten, oedemen, huiddefecten, huidontstekingen of circulatie stoornissen. Deze schoenen zijn ontwikkeld in samenwerking met podologen, met de volgende aspecten:

In diverse kleuren verkrijgbaar

• • • • •

GEMAAKT VAN COMFORTABEL STRETCHMATERIAAL RUIMTE VOOR DE TENEN GOEDE ADEMENDE ACTIVITEIT FLEXIBELE AANPASSING MOGELIJK BIJ BIJNA ALLE VOETVORMEN HOOGWAARDIGE, 2-VOUDIGE INLEGZOOL VOOR EEN ZACHT LOOPCOMFORT

Pijnlijke of vermoeide voeten, houdingsklachten of teenafwijkingen? Er zijn veel uiteenlopende voetklachten en -aandoeningen die verholpen, beperkt of verlicht kunnen worden. Op woensdagen vanaf 13.00 uur in de even weken is registerpodoloog Michel Visser bij ons aanwezig voor een gratis voetanalyse en het aanmeten van correctiezolen. Bel voor een afspraak naar 058 - 216 24 96 of mail naar: leeuwarden@kamsmaschoenen.nl.

In diverse kleuren verkrijgbaar

Maak je outfit af met de Sneakers EN instappers VAN VERBANDSCHOENEN! In diverse MODELLEN EN kleuren VERKRIJGBAAR te Ook ellen best via:

www.kamsmaschoenen.eu

Enige paren op zicht is altijd mogelijk! s

liteit kwa van zorg sma! Kam

Leeuwarden Nieuwe Oosterstraat 24, T. 058 – 216 24 96 www.kamsmaschoenen.nl

Uw schoenspecialist


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.