Jan Klaassens van Stel
Orthopedie bij Kamsma Schoenen in Leeuwarden
Elke donderdag in de ONEVEN weken is Jan Klaassens aanwezig bij Kamsma Schoenen in Leeuwarden.
schoenen jezelf kamsma gun
Heeft u vragen over blessures of wilt u advies over maatwerk correctiezolen?
Maak een afspraak met Kamsma Schoenen Leeuwarden en kom naar onze vestiging: 058-2162496
Een juiste correctie van de voet kan uitsluitend worden verkregen door een gipsafdruk van de onbelaste voet te maken. Dit model met de voetcorrectie wordt uitgegoten in een positief gipsmodel om vervolgens de correctiezool over dit model te persen.
Ervaring leert ons dat met een goede "uitlijning" van de voeten de
LEEUWARDEN
Nieuwe Oosterstraat 24
T. 058-2162496
Toen ik in 1970 achttien werd, wilde ik zoals iedere jongere zo snel mogelijk mijn rijbewijs halen. De lessen bij rijschool
De Haan uit Grou gingen voorspoedig, maar het duurde nog even voor ik vanuit
Hotel Van Dellen in de Langemarktstraat mijn toets der bekwaamheid mocht afleggen. Wel ging ik alvast op zoek naar een mooie auto voor een redelijke prijs.
EIGENAARDIG | Nan Bulthuis sloot na 53 jaar zijn kapperszaak
Een rubriek die terugkijkt op zaken die in de jaren zeventig en tachtig in Leeuwarden een begrip waren. In 1969 werkte Nan Bulthuis (79) bij de gerenommeerde Amsterdamse kapper Pasquale Capone. Deze flamboyante man, verre familie van Al Capone, wilde een tweede zaak openen bij het Rembrandtplein en Bulthuis moest deze salon draaiende houden.
Waar begint u en hoe pakt u dat aan? Douwe de Vries, energieambassadeur voor senioren, geeft iedere vrijdag in dbieb gratis advies.
Beste lezer,
Voor je ligt de 25 e editie van de Leeuwarder Seniorenkrant!
Begin 2018 kwam ik op het idee om een Seniorenkrant uit te brengen. Ik had echter geen idee of dat haalbaar zou zijn. Dan kun je twee dingen doen: of je doet een marktonderzoek of je begint en kijkt waar het schip strandt.
Ik heb het tweede gedaan. Ik heb mijn telefoon gepakt en bedrijven gebeld om te vragen of ze wilden adverteren om de vijftigplusser te bereiken. Dat lukte. Wel kwam ik er gaandeweg achter dat wat vroeger vijftigplus was nu zestigplus is. Ook de letters moesten wat groter, kreeg ik per brief van de lezers te horen.
Anita Terpstra deed voor mij de eindredactie. Ik plaatste meteen een oproep voor redactieleden. De enige eis was dat de minimale leeftijd zestigplus zou zijn. Martin van Mourik, Sara Kroos en Peter Teeuwen vormden de eerste, echte redactie van de Seniorenkrant.
WAT TE DOEN NA JE PENSIOEN?
PORTRET VAN EEN PENSIONADO
Je moet weten wat je na je pensioen gaat doen, anders val je in een gat, riep Sabine Hardus altijd. Zelf liet ze dat in eerste instantie na. Inmiddels gebruikt ze haar werkervaring om een zinvolle invulling aan haar leven te geven. In maandelijkse Meetups laat ze jong en oud stilstaan bij vraagstukken uit hun dagelijkse leven. Daar deelt Sabine haar kennis over filosofie in een socratisch gesprek.
De titel en eerste zin van het bij velen bekende kinderliedje. Ik vind de herfst een mooi jaargetijde. De geur verandert. De rustige, windstille dagen met nog een warme, heerlijke najaarszon. Vanuit het niets staan er paddenstoelen in het gras. De natuur in optima forma.
Gemeente Leeuwarden pakt straatintimidatie aan 12
Boekbespreking Annette Bons | In het verdwijnpunt beweegt iets van Bart Temme 13
Vrijwilligersfestival in Stadsschouwburg De Harmonie 13 Win kaartjes voor de voorstelling 'Krijst der safolle
Maak het oplichters niet te makkelijk! - Phishing en smishing
Jeltsje de Boer
Zet zich in voor het welzijn van ouderen, voorzitter van UVV Grou.
Riemie van Dijk Altijd op zoek naar verhalen die raken, blijven hangen en doorverteld worden.
Ritsko van Vliet
Plaatst het Leeuwarden van de jaren 60 en 70 in een persoonlijk perspectief.
Annette Bons Verzot op lezen; schrijft blogs en recensies over boeken.
Coverfoto Martijn Gijsbertsen
Ondertussen zijn we ruim vijf jaar verder. Martin en Sara zijn verhuisd en Peter stort zich volledig op vrijwilligerswerk, met als zwaartepunt zijn stichting Hobby om de Hoek. Lees er meer over op pagina 19. Tegenwoordig vind je artikelen van Jeltsje, Bert, Riemie, Boukje, Annette, Koesma en Ritsko in de krant.
Het hoofdthema van deze editie is Vrijwilligerswerk. Ontzettend veel mensen doen namelijk vrijwilligerswerk! We hebben een paar mooie interviews met Peter en Sabine.
Voor het coverinterview wisten we de wereldberoemde violiste Emmy Verhey te strikken. Zij woonde van haar zevende tot haar twaalfde in Leeuwarden. Aan die tijd bewaart ze goede herinneringen.
Graag wil ik vanaf deze plek Boukje veel beterschap wensen en we hopen dat je er snel weer bij bent!
Druk Mediahuis Noord Grafisch Bedrijf
Advertenties Doede Vellema | 06 15 37 22 55 | info@seniorenkrant.nl
Website www.seniorenkrant.nl
E-mailadres info@seniorenkrant.nl
Facebook www.facebook.com/LeeuwarderSeniorenkrant
Disclaimer Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed blijven vergissingen mogelijk. Wij kunnen daar echter geen aansprakelijkheid voor aanvaarden. Auteursrecht voorbehouden. ©2024
Koesma Basdew Sociaal bewogen en maatschappelijk geëngageerd, schrijft daarover op prikkelende wijze.
Boukje Wiersma Schrijft herkenbare, inspirerende verhalen met een mix van positiviteit en ontroering, eindredacteur.
Een uitgave van:
Leeuwarden –ZilverFitness is een sportprogramma speciaal voor 55 plussers. Begeleid door ervaren vaste coaches en in kleine groepen, maar zonder contract waar je lang aan vast zit. De functionele trainingen bevatten naast conditieverbetering ook bot- en spierversterkende oefeningen. ZilverFitness heeft 32 locaties in Nederland. Schrijf je via www.zilverfitness.nl in voor de gratis startbijeenkomst op woensdag 23 oktober van 10.3012.30 uur, met uitleg en proefles.
SPIERMASSA NEEMT AF
Ben-Anne (57) van ZilverFitness vertelt: “Na je dertigste neemt de botdichtheid af en worden je spieren langzaamaan wat dunner. Elk jaar lever je een klein beetje spiermassa in. Naarmate je ouder wordt gaat dat sneller en op 70-jarige leeftijd is dat gemiddeld 3 procent per jaar. Tien
jaar achter elkaar zo’n afname betekent dat je ongeveer 25 procent van je totale spiermassa kwijtraakt. Logisch dat sommige zaken dan moeilij-ker gaan.” Om juist die spiermassa te behouden, startte Ben-Anne 5 jaar geleden samen met zijn compagnon Malcolm (47) ZilverFitness.
BOT- EN SPIERVERSTERKENDE TRAINING
Volgens neurowetenschapper Erik Scherder houden beweging en krachttraining je afweersysteem op peil. Het houdt je lijf in conditie en verkleint het risico op ernstige gevolgen van o.a corona. De kans op dementie lijkt af te nemen. Ook de Gezondheidsraad adviseert om minimaal tweemaal per week bot- en spierversterkende oefeningen te doen, naast 150 minuten per week bewegen.
TRAINEN IN KLEINE GROEPEN
Je traint in kleine groepen, altijd onder leiding van een gediplomeerde vaste coach gedurende het gehele lesuur. Ben-Anne: “Het is daarbij de bedoeling dat de oefeningen zwaar genoeg zijn en dat je je spieren gaat voelen. Dat is nodig om sterker te worden. De grootste uitdaging zit in de houdingsspieren. Dit zijn de niet zichtbare, diepgelegen spieren rondom het bekken en tegen de ruggengraat aan. Zij zorgen voor een stabiele romp. Deze spieren train je niet door een wandeling, maar juist met losse gewichten en het hele lichaam.”
LEEFTIJD EN LESUREN
De leeftijd van de deelnemers ligt gemiddeld tussen de 55 en 75. De ZilverFitness lessen zijn momenteel op maandag t/m vrijdag tussen 9.30 en 11.30 uur en duren een uur.
GRATIS STARTBIJEENKOMST MET
UITLEG EN PROEFLES
Kijk op www.zilverfitness.nl voor het filmpje en schrijf je online in voor de startbijeenkomst op woensdag 23 oktober van 10.30-12.30 uur, of voor een gratis proefles op een andere datum.
Liever telefonisch contact?
Bel Ben-Anne op 030-752 35 48.
Adres: Pallasweg 26, 8938 AS Leeuwarden. In de sportschool van CrossFit Leeuwarden. In het oude Post NL gebouw op bedrijventerrein De Hemrik, in de buurt van de Makro.
Tekst en foto's: Ritsko van Vliet
HERINNERINGEN VAN EEN ZEVENTIGER AAN DE JAREN ZEVENTIG
Toen ik in 1970 achttien werd, wilde ik, zoals iedere jongere zo snel mogelijk mijn rijbewijs halen. De lessen bij rijschool De Haan uit Grou gingen voorspoedig, maar het duurde nog even voor ik vanuit Hotel Van Dellen in de Langemarktstraat mijn toets der bekwaamheid mocht afleggen. Wel ging ik alvast op zoek naar een mooie auto voor een redelijke prijs.
Iedere zichzelf respecterende dj reed in een sportauto, dus wilde ik dat ook. Ik heb toen heel wat proefritjes gereden. Dat was niet alleen een mooi tijdverdrijf voor iemand die alleen in de weekenden werkte, maar het gaf mij ook de nodige rijervaring. Vreemd dat ze mij nooit om een rijbewijs vroegen en ook niet eisten dat ik binnen een half uur weer terug moest zijn. Ik had alle tijd om in het centrum van Leeuwarden mijn mogelijke aankoop te showen. Een vreselijke grap haalden wij uit bij garage Van der Pol in Franeker. Een van mijn vrienden kroop stiekem in de kofferbak van een Citroën GS. Toen ik quasi geïnteresseerd met de verkoper langs de auto liep, vroeg ik of deze vierwieler wel genoeg kofferruimte had. Met een sierlijke beweging opende de vlotte prater de kofferbak. Het vervolg laat zich raden.
OP SLAG VERLIEFD
Bij garage Eerlich op het Zaailand stond een mooie Fiat 850 Spider Cabrio in de showroom. Ik was op slag verliefd. Een dieprode kleur, linnen inklapbaar dak en een Italiaans gestroomlijnde carrosserie. Ik zag mij al met open dak rijden op de Afsluitdijk richting Amsterdam. Naast mij een Friese schone met wapperende blonde haren. De prijs was redelijk, maar ik had wel een huurkoopcontract van IDM nodig om mijn droom te realiseren. Ik had een
probleem. Mijn rijexamen was twee weken verschoven (of ik had het verkeerd in mijn agenda gezet) en de garagehouder gaf mij slechts een week bedenktijd. Overigens was het een toppunt van zelfverzekerdheid dat ik ervan uitging dat ik gelijk de eerste keer zou slagen.
WETSOVERTREDER
Bang dat ik nooit weer zo’n mooie bolide voor deze prijs zou vinden (een gedachte die mij door de gewiekste verkoper was ingefluisterd), besloot ik de auto toch te kopen. Zenuwachtig haalde ik zonder rijbewijs de Fiat Spider op en reed via het Ruiterskwartier en de Westersingel richting de Pilotenespel. Op 611 woonde ik met mijn vader, die ik niets van mijn autoavontuur had verteld. Ik was van plan om de auto ongemerkt verderop bij de Koerierstersespel te parkeren. Voor ik zover was, kwam ik op de hoek van de Troelstraweg/Dammelaan nog in een lastige situatie. Vanwege een ongeluk moest ik op tegenliggers wachten om de gehavende auto te passeren. Door onwennigheid bij het optrekken, sloeg mijn motor af en kreeg ik de fraaie auto niet meer aan de praat. Twee politiemannen snelden toe, ze mompelden iets over een lege accu en duwden mij weer op gang. Ze moesten eens weten dat er een wetsovertreder achter het stuur zat.
COMPLIMENT
Ik besloot in een overmoedige bui in de cabriolet naar mijn rijexamen te rijden. Geroutineerd parkeerde ik de auto achteruit naast de Opel Kadett waar ik even later met een examinator de weg op zou gaan. Mijn rijinstructeur zag mij uitstappen en schudde zijn hoofd. Het examen haalde ik met gemak. Ik kreeg een compliment van de examinator over mijn anticiperen. Alsof ik al jaren reed. Trots haalde ik mijn rijbewijs op bij het stadhuis, niet beseffend hoeveel geluk ik had dat ik niemand in de rijbewijsloze periode had aangereden.
Van BOVAG garantie en ANWB keuringen was begin jaren zeventig nog geen sprake, dus het was best wel riskant om zonder extern advies een tweedehandsauto te kopen. Dat heb ik geweten. Ik werkte in die tijd in het Duitse Löningen, vijftig kilometer voorbij Ter Apel. De sportwagen stond of daar of in Leeuwarden bij een garage in de werkplaats. De gasten van de Eleven Crown Club dachten dat ik ruim in het geld zat want ik parkeerde geregeld een andere auto bij de discotheek. Opels en Fords van een autoverhuurbedrijf van de Oldegalileën. Dit omdat ik anders vanwege de slechte verbindingen van het openbaar vervoer niet op mijn werk kon komen. Een keertje begaf de Spider het vlak voor de Nederlandse grens. Ik besloot samen met een vriend de auto over de grens te duwen. Ik was wel lid van de ANWB, maar niet gedekt voor ADACservice. Toen de reparatiekosten mij te veel werden heb ik een paar keer de auto naar een parkeerplek met praatpaal even buiten Leeuwarden laten slepen. De ANWB monteur fikste vaak met technische hoogstandjes de ongemakken onder de motorkap, zodat ik weer een week kon rijden.
CHEVROLET IMPALA
Het was mijn nog steeds aanwezige verliefdheid dat ik de auto niet al met verlies verkocht had. Maar uiteindelijk verloste een ‘beun de haas’ mij van deze nachtmerrie door de auto als opknappertje voor een redelijke prijs over te nemen. Het huurkoopcontract bij IDM liep nog jaren door. Vaak stapte ik met contant geld het kantoor op de Westersingel binnen om net voor het verstrijken van de betalingstermijn mijn maandelijkse schuld af te lossen. Dat scheelde weer een fikse boete. Meer plezier beleefde ik aan een Chevrolet Impala die mijn goochelvriend Theo van der Geest en ik voor weinig geld overnamen van architect Van de Berg. De in onze ogen perfecte deal kwam tot stand omdat Theo's broer verkering had met zijn dochter. Op dat moment besefte ik voor het eerst dat een goed netwerk goud waard is. Dat de auto 1 op 4 reed was ons niet verteld. En dat vertelden wij anderen ook maar niet. ■
Wordjijonzenieuwevrijwillig coördinatorHumaantjes?
Wilt u zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, met maximale regie over uw leven? Dan is Nijlânstate een perfecte plek om samen te genieten van het leven, met vele voorzieningen en sociale activiteiten.
Hebjijeentalentvoorhetverbindenvanmensen?Wilje eenbetekenisvollebijdrageleverenaanjegemeenschap? Worddanvrijwilligcoördinatorvanhetmaatjesproject HumaantjesbijHumanitasinLeeuwarden! Alscoördinatorkoppeljevrijwilligersendeelnemersopeen zorgvuldigemanieraanelkaar.Jebegeleidtdevrijwilligers endenktactiefmeeoverdeverdereontwikkelingvandit project.Hebje8uurperweekbeschikbaar,woonjein(de buurtvan)Leeuwardenenbenjebetrokkenensociaal? Meerweten?Mailons
humaantjes.leeuwarden@humanitas.nl www.humanitas.nl/leeuwarden/humaantjes
‘Een persoonlijk en bijzonder afscheid voor iedereen.’
Margriet Zwart | uitvaartverzorger bij DELA
Zaterdag 12 oktober van 10.30 tot 15.00 uur houden we open huis. U bent van harte welkom om sfeer te proeven en diverse appartementen te bezichtigen.
Geniet van het ouder worden en uw vrije tijd!
Met mijn betrokken collega’s in de regio Leeuwarden help ik u om samen de uitvaart geheel naar wens vorm te geven. Er is vaak nog veel meer mogelijk dan u denkt. Met aandacht en zorg ondersteunen wij u voor, tijdens en na de uitvaart. Iedereen kan bij ons terecht voor een persoonlijk en bijzonder afscheid. Ook als er geen uitvaartverzekering is.
Wilt u meer informatie of een persoonlijk gesprek? Kijk op dela.nl/leeuwarden of bel 058 200 41 14
Het zal niemand zijn ontgaan dat de energieprijzen, zoals die van gas, de laatste enorm stijgen. Het verduurzamen van je koopwoning kan een manier zijn om kosten te verminderen. Veel ouderen willen wel, maar worstelen met de vraag hoe ze dat moeten doen. de gemeente leeuwarden heeft daarom sinds kort een energieambassadeur voor senioren: douwe de Vries.
gemeente Leeuwarden maakt jaar gebruik van Energiecoaches die minima helpen verduurzamen van hun Eén van hen is Klaas HofBehalve Energiecoaches zijn Energieambassadeurs: zij ondersteunen de coaches in de wijvan hen is Douwe de Vries
Het isoleren van uw woonkamer, dak of vloer, het vervangen van glas of dikkere gordijnen voor de ramen om de kou buiten te houden. Het zijn allemaal manieren om het comfort in uw huis te verhogen en de energierekening te verlagen.
Douwe heeft een achtergrond
techniek en was tot zijn pensidirecteur vastgoed van MCL en Noorderbreedte. Onderwerpen als verduurzaming stonden zorginstellingen hoog op de
stijgende energieprijzen moeite om de rekeningen te betalen. Als je moet rondkomen van je AOW en je wilt je woning verduurzamen, dan kan dat financieel gezien een behoorlijke uitdaging zijn.”
Meer coMfort en Minder ongelukken
DVerzilVerlening
e gemeente Leeuwarden zet al jaren Energiecoaches in die minima helpen met het verduurzamen van hun woning. Klaas en Douwe zijn daar ook onderdeel van. “Men denkt dat senioren ‘binnen’ zijn qua financiën, maar in de praktijk is dat niet altijd het geval. Volgens het CBS is er bij 20% van de senioren met een eigen woning sprake van armoede. Deze ouderen wonen vaak in slecht geïsoleerde woningen. Als je moet rondkomen van je AOW en je wilt je woning verduurzamen, dan kan dat financieel gezien een behoorlijke uitdaging zijn. Maar daar kunnen wij u mee helpen, zowel met advies en uitleg over de subsidies van de gemeente Leeuwarden. Omdat de vergoedingen gestapeld kunnen worden, kunt u vaak een groot deel van de werkzaamheden vergoed krijgen. Ook als u het laat doen door een vakman.”
je energierekening en zorgen voor meer wooncomfort, zoals tochtstrips, led-lampen en radiatorfolie. "Dit kan leiden tot een kostenbesparing van 10 tot 20%. Bij aanpassingen aan de woning, zoals dubbel glas en vloer- en/of dakisolatie kan dat nog hoger worden", weet Klaas.
Voor senioren met een koopwoning die geen of niet voldoende geld hebben om hun huis te verduurzamen, heeft de gemeente Leeuwarden een oplossing: de verzilverlening. Klaas: “Bij de verzilverlening wordt gekeken naar de overwaarde van de woning. De lening gaat tot 80% van de WOZ-waarde van de woning. De overwaarde kun je gebruiken om te investeren in je woning. De rente wordt jaarlijks bij de restschuld van de woning opgeteld. De lening wordt afgelost aan het einde van de looptijd, bij verkoop van de woning of bij overlijden van de langstlevende schuldenaar.” De gemeente is trouwens niet de enige met een regeling voor senioren, ook banken hebben die, maar: “De regels bij de gemeente zijn vaak net iets ruimer dan die de banken hanteren. Het is laagdrempeliger.” regie
Een afspraak maken met de Energieambassadeur senioren is een laagdrempelige en vrijblijvende manier om informatie op te doen over de mogelijkheden. Binnenkort worden er in dbieb inloopspreekuren georganiseerd waar senioren naartoe kunnen met hun vragen. Het pleidooi van Douwe is duidelijk: “Doe wat je kunt doen. Neem zelf de regie in handen.” ■
MEER COMFORT EN MINDER ONGELUKKEN
Voor meer informatie of contact: https://energieloketleeuwarden.nl/ gratis-energiecoach-aan-huis/
blijven wonen”, vertelt Douwe. Wie niet zo’n grote verbouwing wil of kan doen kan ook met kleine aanpassingen geld besparen op de energierekening en zorgen voor meer wooncomfort. Denk aan tochtstrips, LED lampen en radiatorfolie die met elkaar ook voor een besparing van 10 tot 20% zorgen.
VRAAG SUBSIDIE AAN
Er zijn op dit moment 3 subsidies voor woningeigenaren in de gemeente Leeuwarden:
• Subsidie Isolatie Eigen Woning
• Subsidie Friese Plus
• Subsidie Energiebesparende Woningmaatregelen
Deze subsidies kunt u stapelen en daardoor maximaal 7.150 euro aanvragen. De WOZwaarde van de woning moet wel lager zijn dan 268.000 euro en het energielabel moet D, E, F, of G zijn. Voor een aantal subsidies is er ook een inkomensgrens. Kijk op www.leeuwarden.nl voor alle informatie over de subsidies.
KOM LANGS OF MAAK EEN AFSPRAAK
Maar waar begint u en hoe pakt u dat aan? Douwe de Vries, energieambassadeur voor senioren, geeft iedere vrijdag in dbieb gratis advies.
Klaas raakten in gesprek energiearmoede onder seni“Senioren met een eigen dreigen een vergeten groep
worden”, vertelt Douwe. “Men deze groep ‘binnen’ is financiën, maar dat is lang niet geval. Volgens het CBS is van de senioren met een woning sprake van armoede. wonen in slecht geïso woningen en krijgen door
Senioren willen wel verduurzamen, maar weten vaak niet hóe, geeft Douwe aan. Daarom werd besloten hem tot Energieambassadeur senioren te benoemen. Verduurzamen betekent overigens niet alleen de woning zo kostenbesparend mogelijk maken, maar ook levensloopbestendig. Een traplift. Geen drempels. Een badkamer en slaapkamer op de begane grond. Maar ook: zit er een supermarkt, arts en apotheek in de
Een belangrijke vraag voor senioren is: aanpassen of verkassen?
Soms blijkt dat verkassen beter is dan verduurzamen, al is verhuizen tegenwoordig niet meer zo gemakkelijk. Er zijn immers steeds minder verzorgingstehuizen. En zo zijn er nog tal van andere vragen die leven onder deze doelgroep:
De meeste ouderen die Douwe en Klaas spreken willen tegelijk hun huis levensloopbestendig maken. Een traplift, geen drempels, een badkamer en slaapkamer op de begane grond. “Allemaal goede ideeën, want dan heb je én een beter geïsoleerd huis én meer wooncomfort én minder kans op ongelukken in huis waardoor je ook langer in je eigen huis kunt
• Waarom zou ik nog investeren in mijn woning?
• Wat kan ik doen aan het klimaat?
Ik wil de aarde beter achterlaten, wat kan ik doen?
Mijn woning energiezuinig maken is toch veel te duur?
Ik wil een traplift, maar kan ik dat betalen?
Kan ik in mijn eigen wijk blijven wonen nu ik steeds moeilijker ter been ben?
Kan ik nog lenen gezien mijn leeftijd?
Ik wil verhuizen, maar waar kan ik heen?
Ook deze winter een warm en comfortabel huis? Begin dan met de ‘jas’ van uw woning, zoals dak, vloer, muurisolatie of HR++ of triple glas. Maar waar begint u? Isoleren vraagt even wat uitzoekwerk. De Slimme Isolatiegids van de gemeente Leeuwarden heeft alvast wat voorwerk voor u gedaan en helpt u stap voor stap door het isolatieproces heen. Ook leest u in de gids welke subsidies u kunt aanvragen en hoe u ook met een klein budget grote stappen kunt zetten. Niet alles hoeft tegelijk en kies zelf waar u begint. U kunt het werk uiteraard ook laten doen door een vakman. Haal de gratis gids op in de hal van het gemeentehuis, download deze via www.leeuwarden.nl of vraag de gids telefonisch aan via 14058.
KOM NAAR DE DUURZAME MARKT: HAPPY ENERGY FESTIVAL!
Hoe hebben anderen hun huis energiezuinig gemaakt? En wat is handig voor het verduurzamen van uw huis? Kom op zaterdag 16 november inspiratie opdoen tijdens de Duurzame Markt! Voor jong en oud is er van alles te doen en te ontdekken. Laat u verrassen door de handige tips van de energiecoaches, duurzame producten en bedrijven en nieuwe ideeën om uw huis én leven groener te maken. De Duurzame Markt is van 12.00 tot 16.00 uur in de hal van het gemeentehuis. Toegang is helemaal gratis!
Iedere week is er inloopspreekuur in dbieb in Leeuwarden en Stiens. Kijk op de website van dbieb voor de tijden of neem telefonisch contact op via 14058 of mail naar energiecoach@leeuwarden.nl. We helpen u graag! ■
ZATERDAG 16 NOVEMBER VAN 12.00 TOT 16.00 UUR IN HET GEMEENTEHUIS
SUBSIDIES ...EN MEER! INNOVATIES & HANDIGE TIPS LOKALE INITIATIEVEN
Toegang is gratis!
Het klimaat verandert en de energiekosten stijgen. Daarom is energiebesparing nu belangrijker dan ooit. Wil je weten hoe je jouw huis energiezuiniger kunt maken? Of ben je benieuwd hoe anderen dat hebben gedaan? Kom dan naar de Duurzame Markt! Het wordt een dag vol met leuke activiteiten en veel inspiratie. Voor jong en oud is er van alles te doen en te ontdekken. Laat je verrassen door handige tips, duurzame producten en nieuwe ideeën om je huis én je leven groener te maken.
Meer weten over de Duurzame Markt? Scan de Qr-code.
Foto's: Martijn Gijsbertsen
EMMY VERHEY:
Emmy Verhey (75) was ruim vijftig jaar concertvioliste en trad over de hele wereld op. Ze werd geboren in Amsterdam, maar woonde van haar zevende tot en met haar twaalfde in Leeuwarden. Aan die tijd bewaart ze goede herinneringen.
Verhey woonde, samen met haar ouders en twee broers, in de Goudenregenstraat, op nummer 51. Ze ging naar de katholieke Sint Elisabethschool aan de Grote Kerkstraat, waar ze les kreeg van onder andere nonnen. ‘Er waren ook leraressen die geen zuster waren. Je had mevrouw Bruinsma en juffrouw Doodkorte. Meneer Bruinsma gaf les op de jongensschool.’
FRYSK ORKEST
De reden dat het gezin naar Leeuwarden verhuisde, was vanwege haar vader, die violist was. ‘Het was vlak na de oorlog en mijn vader kon geen werk vinden in Amsterdam. Hij werd aangenomen bij het Frysk Orkest, als tweede concertmeester. Mijn vader woonde eerst alleen in Leeuwarden, tot er een huis beschikbaar kwam in de Goudenregenstraat. Er was toen nog geen bebouwing, aan de achterkant grensden weilanden.’ Ze herinnert zich de slootjes, en salamanders. ‘We speelden op straat, badmintonnen, dat was de sport toentertijd.’
Haar oudste broer ging naar het gymnasium en richtte een kunstclub op: Beeb. ‘Dat was heel bijzonder in die tijd. Het was best een opzienbarende beweging, wat ze deden was erg ludiek. Zo hebben ze ’s nachts bijvoorbeeld eens op een naakt beeld, dat bij een fontein stond, een roze zwembroek geverfd. Ze hadden ook een eigen honk.’ De ouders van een van haar vriendinnen, ‘met haar ben ik nog steeds goed bevriend’, hadden een tv. ‘Iedere woensdagmiddag verzamelden de kinderen uit de straat zich daar om tv te kijken. Pipo de Clown. Tante Hannie, die zwaaide dan. En de Verrekijker, dat was een soort journaal.’ Een ander vriendinnetje woonde op de Schenkenschans, weet ze nog: ‘Op de steenfabriek, met hele leuke ouders en broers en zussen. Daar mocht ik af en toe naar toe en zelfs blijven slapen. Dat was feest!’
WONDERKIND
Op jonge leeftijd kreeg ze haar eerste vioolles, van haar vader. Ook haar moeder speelde viool, op amateurniveau. ‘Ik heb haar nooit horen spelen.’ Haar broers hoefden geen viool te spelen. Het werd als snel duidelijk dat Verhey een wonderkind was. Binnen een jaar speelde zij het vioolconcert in a klein en het dubbelconcert van Johann
Sebastian Bach. Ze was zo goed dat ze al vanaf haar achtste les kreeg van de Hongaars Nederlandse vioolpedagoog Oskar Back. ‘Soms reden we met vrienden mee, soms gingen we met de trein. Het kostte heel veel tijd.’ Om die reden besloot het gezin weer naar het westen te verhuizen, in de buurt van Arnhem. Haar vader vond werk bij het Gelders Orkest.
Op 12 jarige leeftijd (7 december 1961) maakte zij haar officiële debuut met het Frysk Orkest in Leeuwarden, waar ze de Havanaise van Saint Saëns vertolkte. Vijf jaar later was ze de jongste laureaat op het Internationaal Tsjaikovskiconcours in Moskou. Een eerste platencontract volgde. Een week na het concours studeerde zij af aan het Amsterdams Muzieklyceum met een 10 voor alle examens. Ook won ze het Nationaal Vioolconcours Oskar Back en het Tromp Muziekconcours.
“VIOOLSPELEN IS TOPSPORT. JE MOET IEDERE DAG TRAINEN, IEDERE DAG STUDEREN, ANDERS KLINKT HET NERGENS NAAR EN DAAR HAD IK GEEN ZIN MEER IN.”
Haar carrière bracht haar naar alle belangrijke muziekpodia in Europa, de Verenigde Staten, Israël, Zuid Korea en Japan. Ze werkte samen met wereldberoemde dirigenten, pianisten, cellisten en violisten. Verschillende componisten droegen werk aan haar op, zoals Tristan Keuris (Sonate voor viool en piano 1977), Theo Loevendie (Drones 1991), Robert Heppener (Vioolconcert 2009, onvoltooid) en Otto Ketting (Trio I 1988, Trio II 2009, Trio Dubrovnik 2012). Ze heeft meer dan 55 grammofoonplaten en cd’s op haar naam staan en ontving verschillende onderscheidingen. Zo is ze Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Ondertussen trouwde Verhey en kreeg ze twee dochters. Haar dochters traden niet in haar voetsporen. ‘Ze zagen mij vrij weinig als kind en dat wilden ze niet. Al houden ze wel veel van muziek.’
voorop, maar ondersteuning vanuit de gemeente bleef achterwege.”
MIJTER AAN DE WILGEN
Eind jaren zeventig kocht Verhey de Earl Spencer Stradivarius viool uit 1712, die ze bespeelde totdat ze eind jaren negentig een viool van Andrea Guarneri uit 1676 kocht. Deze bespeelde ze tot aan haar pensioen.
HOOGTEPUNTEN
Het leerde hem dat dergelijke initiatieven alleen succes kunnen hebben als ze van onderop komen en niet van bovenaf worden opgelegd. Welzijn, zingeving, activering, mensen in hun kracht zetten, de regie zo lang mogelijk bij de mensen laten: die thema’s lopen als rode draden door zijn leven. “Het woord samenleving zegt het al: je leeft sámen. Niet óver mensen praten, maar mét mensen.”
DE PLEK DIE HIJ
OF ZIJ VERDIENT
‘Ik heb een prachtige carrière gehad. Een hoogtepunt was de oudejaarsconference van Youp van ’t Hek. Hij had me gevraagd om drie weken met hem te toeren, daar heb ik ongelooflijk van genoten. En ik werd zo in de watten gelegd.’ Ook aan de toer die ze met het Nederlands Studenten Orkest ondernam, koestert ze warme herinneringen. ‘Ik was zeventien en de andere studenten waren allemaal wat ouder. We toerden drie weken door heel Nederland, de opbrengst van de concerten gingen naar het goede doel. Die weken bestonden uit studeren, optreden, na afloop naar een feestje en overdag in de bus slapen. Het was geweldig.’
PENSIOEN
In 2015 stopte ze, op 67jarige leeftijd. ‘Vioolspelen is topsport. Je moet iedere dag trainen, iedere dag studeren, anders klinkt het nergens naar en daar had ik geen zin meer in. Ik wilde mijn dagen vullen met familie, vrienden en kleinkinderen, musea en theaters bezoeken, wandelen, lezen. En ik
Als trouwambtenaar trouwde Harry zo’n duizend paren. Toen hij begon was hij net gescheiden. “Ik was bang dat mijn scheiding een beletsel zou zijn, maar dat was gelukkig niet het geval.” Hij had er veel plezier in, maar het was ook veel werk. “Het leek wel een beetje op wat ik deed als uitvaartbegeleider, namelijk: hoe krijg je iemand, in al zijn of haar facetten, positief op het podium? Hoe zet je iemand op de plek die hij of zij verdient.” Hij herinnert zich een trouwerij in het Stadhouderlijk Hof, in de Nassauzaal, op een bloedhete dag. Nadat de bruid haar jawoord had gegeven, wendde Harry zich tot de bruidegom met dé vraag. De bruidegom viel flauw. Een stuk of wat vrienden kwamen aansnellen en stelden Harry gerust. “Bij belangrijke emotionele beslissingen ging hij wel vaker onderuit, haha.”
doe een beetje vrijwilligerswerk, ik werk achter de balie bij Stadskasteel Zaltbommel. Ik kom nog steeds tijd tekort.’
VRIJWILLIGERSWERK
In de periode dat hij hoofdleider was van De Stins, nam hij de rol van Sinterklaas op zich, ondanks waarschuwingen. “Die jongeren maken je af, werd er gezegd.” Sinterklaas spelen zit in mijn DNA. Mijn vader speelde ook altijd voor Sinterklaas. Het is een kinderfeest waar alle kinderen thuis of op school even in het zonnetje gezet worden. Een positieve benadering geeft kinderen een zetje de goeie kant op. Het Sinterklaasfeest is daarom niet alleen voor kinderen, maar zeker ook voor opgroeiende jongeren. Ik heb voor al die leeftijden Sinterklaas gespeeld. Dat begon bij de Stins, in de Regina Bar, waar mijn jongeren kwamen, het JOK-gebouw, in buurtcentra, in peuterspeelzalen en als kers op de taart natuurlijk dertig jaar lang bij de Sinterklaasintocht van Leeuwarden. Samen met heel veel enthousiaste vrijwilligers, echte fans, een groots kinderfeest in de stad organiseren met aandacht voor iedereen en de ‘gelovige’ in het bijzonder. Vorig jaar heb ik met Sintgelok in Tryater de mijter aan de wilgen gehangen.”
Ze heeft genoeg adviezen voor mensen die bijna met pensioen gaan. ‘Ga vrijwilligerswerk doen. Het is fantastisch en broodnodig. Ik vind het fijn dat ik wat kan doen en betrokken ben bij de voortgang van het kasteel. Je komt weer in een andere groep terecht. Eens in de maand is er een bijeenkomst om over het reilen en zeilen van het kasteel te praten, het is gezellig, we drinken een kop koffie, je ontmoet nieuwe mensen. En o ja, neem een Museumjaarkaart, dan kun je overal naartoe. En denk vooral niet: daar ben ik te oud voor. Dat vind ik zo’n dooddoener. Ik zit op pilates, dat doet me veel goed. Blijf bewegen. Lopen is heerlijk, ik wandel veel met mijn hond. Ik heb een tijd geen hond gehad, maar merkte dat ik het wandelen ging missen. Ik heb het echt nodig. Tijdens het wandelen worden problemen op een soepele manier uiteengerafeld en opgelost.’ ■
Op zijn vijfenzeventigste begon Harry een eigen bedrijf, omdat hij regelmatig werd ingehuurd voor klussen. Hij noemde zijn bedrijf Tegare. Dat is Liwwadders voor samen. Een beter woord voor wie Harry is, wat hij doet en waar hij voor staat, is er niet. ■
Heeft u het gevoel dat u minder goed kunt horen dan u eerst deed? Of vindt uw omgeving dat uw gehoor slechter wordt? Kom dan eens bij ons langs.
Bij Hoorzorg Lousma nemen we écht de tijd om voor u de juiste hooroplossing te vinden. Kunt u niet bij ons langskomen? Dan komen wij bij u thuis, zonder extra kosten.
Gratis hoortest Hoortoestellen (5 jaar garantie)
Audiologische apparatuur Gehoorbescherming (op
Onze kringloopwinkel, groot 4300 m2, is ruimschoots voorzien van veel mooie en gebruikte artikelen. Kom langs en help ons met de aankoop van spullen uit een breed aanbod. Met de opbrengst ondersteunen we mensen in nood en diverse goede doelen.
De Lichtpuntloods is na drie maanden gesloten te zijn geweest weer open. De staf van de Lichtpuntloods vond het i.v.m. corona niet verantwoord om eerder open te gaan. Nu de maatregelen zijn versoepeld is besloten om weer open te gaan. Uiteraard met gepaste maatregelen, want veiligheid voorop! Zo zijn er handschoenen, mondkapjes en ontsmettingsmiddelen aanwezig. Ook zijn er looproutes voor de bezoekers. Om bij te houden hoeveel bezoekers binnen komen zijn er winkelmandjes aangeschaft. Buiten staat een partytent met een koffiehoek en een paar tafeltjes. TOT ZIENS IN DE LICHTPUNTLOODS!
In de Lichtpuntloods vindt u een grote collectie (antieke) kasten, tafels en stoelen, bankstellen, kleingoed, gereedschap, elektronica, kleding, schoenen, bedden, boeken enz. De opbrengsten komen geheel ten goede aan de Opvangboerderij van Lichtpunt. Hier worden mensen opgevangen die tussen wal en schip zijn geraakt, vaak als gevolg van psychosociale problemen.
In 1969 werkte Nan Bulthuis (79) bij de gerenommeerde Amsterdamse kapper Pasquale Capone. Deze flamboyante man, verre familie van Al Capone, wilde een tweede zaak openen bij het Rembrandtplein en Bulthuis moest deze salon draaiende houden. Zijn vader, die al vanaf 1936 in de Sexbierumerstraat kapsalon Bulthuis bestierde, stak daar een stokje voor: “Ben je nou helemaal besodemieterd, die man laat jou werken en haalt dan je kas leeg. Kom maar naar Leeuwarden, dan kun je mijn zaak overnemen.” En zo kwam Bulthuis, na wat omzwervingen, zoals Amsterdam en de HollandAmerika Lijn, terug in Leeuwarden. “Ik wilde eigenlijk kok worden, maar pa zag het wel zitten als ik het kappersvak inging. Hij stuurde me naar kapper De Jong in Drachten om het vak te leren, want vreemde ogen dwingen.”
Inmiddels had vader Bulthuis zijn zoon ingeschreven bij de Singel Kappersvakschool in Amsterdam. Als zestienjarige ging hij in de kost. In een stad die een vrijplaats was voor vrije geesten en waar extravagante types het nachtleven bepaalden. Voor Bulthuis een plek waar hij de nieuwste trends van het kappersvak ontdekte. Iets wat hij daarna zelf ook steeds zou opzoeken. “Ik heb daar geleerd dat een beetje show klanten trekt. Toen ik de zaak van pa overnam, was het nog veel opknippen en baard scheren. Ik wilde een trendy salon worden. Ik begon met het wassen van mannenhaar. Een extra service, maar ik deed het ook om gevoel bij het hoofd te krijgen. Dat knipt veel persoonlijker.” Vrij snel na de overname breidde hij de zaak uit met een damessalon. Velen zullen zich dameskapper Douwe Keeskamp nog herinneren die als barkeeper van Vat ’69 de overstap naar een baan voor overdag maakte.
Met de nodige pr stunts wist hij de media te vinden. “Ik kon goed met Harry de Haan en Piet Ammerlaan van het Leeuwarder Weekblad. Op een bepaald moment vertelde ik hen dat ik een nieuwe haarlak had, een revolutionaire. Een heel artikel in de krant. Belt er gelijk een andere Leeuwarder kapper: ‘dat verkoop ik ook’. Maar ja, die stond niet in het Leeuwarder Weekblad.” Ook bui
Tekst en foto's: Ritsko van Vliet
Een rubriek die terugkijkt op zaken die in de jaren zeventig en tachtig in Leeuwarden een begrip waren.
ten de kapsalon was hij actief. Zo behaalde hij in 2021 als vijfenzeventigjarige nog de tweede dan zwarte band in karate. “Ken je Actie Sportpiek nog? Heb ik meeopgericht. En ik ben nog steeds betrokken bij Sterke Yerke. Met onder andere reclameschilder Koos Reinsma en Douwe Keeskamp hadden wij een waterski stuntteam. Gingen we bij de Sinterklaasintocht als Pieten in piramidevorm door de grachten scheuren.”
“IK HEB BEGREPEN DAT JE OP DE TOPPEN VAN JE KUNNEN MOET STOPPEN. IK BEN BIJNA TACHTIG, DAN MAG DAT OOK.”
Bulthuis heeft alle trends meegemaakt. De vetkuif, lang haar in laagjes, permanent voor mannen, punk met spikes, het gabberkapsel, noem het maar op. Een echte show was het schroeien van het haar. Bulthuis ontdekte deze methode op een internationale kappersshow in New York en bracht dit als eerste naar het Nederland. “Ik depte watten in alcohol, stak ze aan met een aansteker en veegde langs het haar. Het leek erg spectaculair, maar de hele zaak rook naar verschroeid haar. Later kwamen bijna reukloze haarbranders op de markt.” Een telefoontje met Jeanet Stuurop, hoofd stadsredactie van de Leeuwarder Courant zorgde ervoor dat ook deze stunt de krant haalde.
Door zijn originele manier van knippen, trok hij de aandacht van bekende Friezen. In de jaren zeventig en tachtig behoorden onder andere cabaretier Rients Gratama, architect Abe Bonnema en kunsthandelaar Aiko van Hulsen tot zijn clientèle. “Rients riep eens in De Harmonie dat iedereen naar mijn zaak moest gaan. Dan zou hun haar er net zo mooi uitzien als dat van hem.”
Ook veel prominente dj’s en muzikanten werden door Bulthuis geknipt. Een aantal leden van de band Road waren vaste klant en dat bracht de
zwager van de Leeuwarder kapper op een idee. “Hij handelde in vrijetijdskleding. Hij tipte mij om blitse overhemden voor Road aan te schaffen en dan heel discreet ‘Nan Bulthuis Kappers’ op de achterkant te zetten. Zit op een dag Klaas Houwen van kledingzaak Wim Houwen en boetiek de Pimpernel bij mij in de stoel en zegt: ‘Ik stop met mijn kledingzaken’. Ik was verrast. ‘Ik begin een kapsalon,’ zei hij, terwijl hij me schalks aankeek. Dat was zijn manier om aan te geven dat hij mijn overhemdenactie niet waardeerde. En terecht.”
Bulthuis stond er al die jaren niet alleen voor. Zijn vrouw was zijn rechterhand. Ze was niet alleen kapster en schoonheidsspecialiste in de salon, maar regelde ook de financiële zaken. “Ze had alles strak in de hand, zodat ik mij volledig op het kappersvak kon concentreren. Sterker nog, op zaterdag, als Martha de kassa afsloot, stond ik naast haar en riep met een lach ‘Krijg ik ook wat?’.”
November 2023 ging de kapperszaak dicht. Nu is het tijd om samen ook overdag de genieten van het leven. Met een knipoog sluit Bulthuis het gesprek af, zittend in een van de kappersstoelen die er al vanaf 1970 staan. “Ik heb begrepen dat je op de toppen van je kunnen moet stoppen. Ik ben bijna tachtig, dan mag dat ook.” ■
Vraag de nieuwe winterbrochure nu aan!
Kerst in Duitse hanzesteden 3 dagen
Ervaar de magie van de adventstijd in de prachtige Hanzesteden Hamburg, Lübeck, Rostock en Wismar
Vertrek: 20 december 2024
Stamppottocht IJsselmeer - 25 oktober High Tea cruise Vechtdal - 30 oktober
Stamppottocht Weeribben - 29 oktober
Smokkeltocht - 22 november
Volkswagen - 28 november
Kaarsjesavond Pamtropica - 7 & 13 december
Kerstbreak Münster, Osnabruck & Bad Bentheim 2 dagen
Kom volledig is de kerstsfeer in de “Parel van Westfalen”.
Vertrek: 13 december 2024
Wintermagie Zwitserland 9 dagen
Vertrek: 14 januari 2025
Een bijzondere reis door de bijzonder mooie bergwereld van de Zwitserse Alpen. Maar liefst 5 treinreizen laten ons de machtige Alpenwereld zien. We maken een rit naar onder andere de Jungfraujoch en de Gornergrat. Daarnaast maken we tochten met de beroemde Golden Pass Express, de Glacier Express en de oudste van alle drie, de Bernina Express. Geniet van de geweldige omgeving en prachtige panorama’s onderweg. Reis o.b.v. halfpenion incl. treinreizen
De gemeente Leeuwarden neemt maatregelen om straatintimatie te verminderen en te voorkomen. Onder andere met deelname aan de publiekscampagne ‘Ben je oké?’. De campagneboodschap is: Zie je seksuele intimidatie? Vraag dan aan degene die het overkomt: ‘Ben je oké?’. Zo zorgen we er samen voor dat iedereen zich veilig voelt in Leeuwarden. De campagne is gestart op 12 augustus 2024.
Burgemeester Sybrand Buma: ‘Straatintimidatie wordt in de gemeente Leeuwarden niet getolereerd. Buiten dat het erg naar is als iemand op straat of op een ander openbare plek ongewenst seksueel wordt benaderd, is dit sinds 1 juli ook strafbaar.’
WAT TE DOEN BIJ
STRAATINTIMIDATIE
Neem ongewenst gedrag serieus. Kijk niet weg als je ziet dat iemand wordt lastiggevallen. Vraag: Ben je oké? Of stel een heel andere vraag om de pleger af te leiden. Blijf zichtbaar in de buurt. Het is belangrijk dat het gedrag gezien wordt. Soms is dat al genoeg. Vraag hulp van mensen die ook in de buurt zijn. Bel bij een ernstige situatie 112. Ga geen discussie aan met de dader. Bied hulp achteraf: vraag dan hoe het gaat en zeg dat je het vervelend vindt wat er gebeurde. Of vraag of je iets kunt doen, samen wachten of ergens naartoe lopen, iemand bellen of samen hulp zoeken.
Ben je oké? is een landelijke campagne van Rutgers, expertisecentrum seksualiteit. De campagne attendeert met name omstanders op hoe te handelen als ze zien dat iemand wordt lastiggevallen op straat. Dat is bijvoorbeeld nafluiten, seksueel getinte opmerkingen roepen of iemand achterna lopen. Dat zorgt voor een onveilig gevoel en dat willen we niet. Iedereen moet in Leeuwarden op straat en tijdens
het uitgaan gewoon zichzelf kunnen zijn en zich veilig voelen.
Er zijn uitingen van de Ben je oké? campagne op verschillende plekken in de stad en op sociale media te zien. Verder is er samen met Leeuwarden Student City aandacht besteed aan de Ben je oké? campagne bij de evenementen van LEIP!
MAAK MELDING
Naast deelname aan de campagne staat op de website van de gemeente Leeuwarden meer informatie over straatintimidatie. Er wordt onder andere uitgelegd wat je kunt doen als je met straatintimidatie geconfronteerd wordt. Er is een mogelijkheid om straatintimidatie te melden bij de gemeente via www.leeuwarden.nl/straatintimidatie.
Meer informatie over de campagne vind je op www.benjeoke.nl/ leeuwarden.
Tekst: Annette Bons
OVER DE SCHRIJVER
In januari 2014 woonde ik de lezing van Bart Temme bij over zijn boek ‘In het verdwijnpunt beweegt iets’, zijn debuut. Bart Temme studeerde Nederlandse Taal & Cultuur in Groningen. Hij doceert Nederlandse letterkunde aan NHL Stenden in Leeuwarden. In het verleden werkte hij als verkoper bij boekhandel Van der Velde in Leeuwarden. Hoe mooi is het dat nu zijn boek in de boekhandel ligt.
In 2020 koopt Bart Temme met zijn partner een huis aan de Emmakade in Leeuwarden. Temme verdiept zich in de geschiedenis van het huis. Als ze in de woonkamer een plafondschildering ontdekken, gaat Temme op onderzoek uit. Wie
is de maker van de schildering? Hij stuit op de naam van Andries van der Sloot (1883 – 1955) en ontdekt in archieven dat Van der Sloot wordt gerekend tot een van de belangrijkste impressionistische kunstschilders in Friesland.
HET BOEK
Het boek is een mix van fictie en non fictie. Of Van der Sloot ook daadwerkelijk de kunstschilder is die de plafondschilderij in woonkamer maakte, is niet zeker. Temme verdiepte zich in het leven van de kunstschilder, dat zeker niet over rozen ging. Hij ontdekt raakvlakken met zijn eigen leven. Dat gegeven bracht Temme tot het schrijven van het boek. Van der Sloot groeide op met een gevoel van onzekerheid, het
gevoel dat er altijd wel iemand was die iets meer kon dan hij. Oftewel: ‘ben ik wel goed genoeg?’. Het zijn gevoelens die Temme herkent.
Temme zou het mooi vinden als de lezers van zijn boek mee kunnen gaan in het verhaal en de vrijheid vinden om te bedenken hoe dingen gegaan zouden kunnen zijn, zoals hij zelf het leven van Andries van der Sloot heeft ingevuld aan de hand van de stukjes informatie die hij heeft gevonden.
RECENSIE
Wat mij betreft is dat doel behaald. Het verhaal intrigeerde me. De verhaallijnen van de beide levens lopen goed in elkaar over en er wordt een mooi tijdsbeeld geschetst. Het is
Iedereen die nieuwsgierig is naar vrijwilligerswerk in de regio Leeuwarden, is vrijdagmiddag 11 oktober welkom in De Harmonie.
Het Vrijwilligersfestival is dé plek om sfeer te proeven bij verschillende vrijwilligersorganisaties en te kijken wat voor vrijwilligerswerk er is te doen. Bezoekers kunnen van 13.30 tot 16.00 uur vrijblijvend kennis maken met zo’n 80 (vrijwilligers) organisaties.
De toegang is gratis en er is van alles te beleven. Ontdek in de teststraat welk vrijwilligerswerk bij je past of vind je maatje in het First Mates café. Neem een kijkje in de dierenambulance, rijd een rondje met een riksja of test je stressbestendigheid met een VR-bril.
Daarnaast is er persoonlijk advies te verkrijgen bij de zoektocht naar vrijwilligerswerk en zullen ook hapjes en drankjes niet ontbreken.
Daarnaast zal de campagne 100 dagen vrijwilligerswerk in de gemeente Leeuwarden worden
Uitgeverij kleine Uil / ISBN: 9789493323148
bijzonder om over het enerverende leven van een kunstschilder uit mijn stad te lezen. Overigens hangt in het Fries Museum geen schilderij van Van der Sloot, hoewel er diverse schilderijen in depot liggen. Bij een bezoek aan het Fries Landbouw. Museum trof ik daar een paar schilderijen van Van der Sloot en zijn zoon Bauke van der Sloot aan. En bij Bart Temme en zijn partner hangt in de woonkamer een zelfportret van Van Sloot. Daarmee is de cirkel rond. ■
afgesloten in bijzijn van wethouder Gijs Jacobsen met een ode aan vrijwilligerswerk door stadsdichter Marrit Jellema.
Het Vrijwilligersfestival is een initiatief van Amaryllis, de organisatie voor sociaal werk en vrijwilligerswerk in de gemeente Leeuwarden. Team Vrijwilligerswerk van Amaryllis ondersteunt vrijwilligers en organisaties. Dit onder andere door het samenbrengen van vraag en aanbod, het geven van informatie en advies en het organiseren van trainingen en kennissessies. Samen met de (vrijwilligersorganisaties) kijkt Amaryllis uit naar het Vrijwilligersfestival.
Kijk op op samenleeuwarden.nl/vrijwilligersfestival voor meer informatie over het Vrijwilligersfestival ■
Noord Nederlands Orkest
Verrassend Eigenzinnig Veelzijdig
Van Symfonische Soundtracks tot Tjaikovski, avondvullend tot krachtig kort.
Trakteer jezelf. Ontmoet het NNO. Concerten & tickets: nno.nu
Het NNO seizoen 2024/2025 in de Harmonie, Leeuwarden: Stabat Mater, Tjaikovski’s vioolconcert & Berlioz, Kerstconcert, Nieuwjaarsconcert, Valentijnsconcert, Haydn & Brahms, Symfonische Soundtracks, Familieconcert: Assepoester (6+), Matthaus Passion Ontdek het volledige aanbod op nno.nu/concerten
Het oudste nog werkende planetarium ter wereld
Ooit omhoog gekeken naar de sterren en planeten en je afgevraagd waar het nu echt om draait?
Bewonder nu UNESCO’s Werelderfgoed Koninklijk Eise Eisinga Planetarium. In voormalige universiteitsstad Franeker ontdek je ons universum met het oudste nog werkende planetarium ter wereld. Bij je bezoek kom je alles te weten over ons zonnestelsel in de Planetariumkamer.
Alleen toegang met een vooraf gereserveerd ticket via onze website
WWW.EISINGA-PLANETARIUM.NL Eise Eisingastraat 3 Franeker 0517-393070
Tekst: Jeltsje de Boer
De titel en eerste zin van het bij velen bekende kinderliedje. Ik vind de herfst een mooi jaargetijde. De geur verandert. De rustige, windstille dagen met nog een warme, heerlijke najaarszon. Vanuit het niets staan er paddenstoelen in het gras. De natuur in optima forma.
Als kind kon ik niet wachten tot de herfst kwam. In de tuin van de burgemeester stond een beukenboom en bij de buurman, de dierenarts, een kastanjeboom. We hadden stilzwijgend toestemming om beukennootjes en kastanjes te zoeken. Na schooltijd ging ik eerst thuis theedrinken, maar eigenlijk wilde ik het liefst meteen door om mijn tas te vullen, voordat andere kinderen de kans kregen om hun slag te slaan. Zo erg was het. Ik kreeg er werkelijk niet genoeg van. Toen mijn zoon oud genoeg was, kon ik in de herkansing. Neem van mij aan: ik was fanatieker dan hij aan het zoeken. Van die verzameldrang is gelukkig niets overgebleven. Ik neem alleen een mooie tak of vogelveertjes mee uit de natuur.
In de garage maakten we van schragen en een oude deur een herfsttafel. Voor de paddenstoelen, mos, takken en mooie bladeren gingen we naar het bos. Mijn moeder zei altijd dat er kabouters in de paddenstoelen woonden, dus we moesten kijken of er klompjes voor de deur stonden. Zo niet, dan mochten we een paar meenemen. Daar zat echt een rem op. Toen was het wel een item, maar niet met betrekking tot de verarming van de natuur. Tegenwoordig mag je ze niet meer meenemen. En het doet mij iedere keer zeer als ik zie dat een paddenstoel vernield is.
THEATERVOORSTELLING
Tussen 2017 en 2020 leerde ik bij Theater Veder een methode om wederkerig contact te maken met onder andere mensen met dementie. In de gevorderde fase kunnen ze nog het beste bij hun jeugdherinneringen komen. Met mijn ‘vedermaatje’ Wietske maakten we huiskamervoorstellingen op basis van eigen herinneringen. Afwisselend met poëzie en zang beleefden
we op vederlichte wijze avonturen uit onze jeugd. Wat hebben we een plezier gehad met de bewoners van de zorginstelling. Zij kwamen ook op verhaal en wij leerden van hun eerlijkheid en wijsheid.
SPINNEN
De herfst is een prachtig thema, gedroogde bladeren laten zien en voelen, stoofpeertjes laten proeven en ruiken, vertellen over de schatten van de herfst. En helaas ook een minder puntje: spinnen! Een kruisspin is prima als die in zijn web hangt, maar o jee, de huisspin. In augustus kijk ik ’s avonds al in het rond of er niet eentje mijn kant op komt rennen. Reken maar op bijval van de toehoorders, ik ben niet de enige die daar last van heeft. Ieder jaar zijn er wel minder spinnen, voor mij fijn, maar het klopt niet natuurlijk.
DE HERFST VAN JE LEVEN
Deze uitdrukking had op mij altijd een soort van negatieve lading. Met name als ik afscheidskaarten zie met vallende bladeren. Daar word ik niet vrolijk van. Gelukkig wel van de verjaardagskaarten die ik kreeg voor mijn 64e levensjaar. Ik ontving twee dezelfde vrolijke kaarten uit de serie Forever young. Ken je ze? Eentje met de tekst: “Sa lang as je mar lekker gek dwaan bliuwe, bliuwe je jong!” Dank je wel zus, ik kan er weer tegen om een jaar ouder te zijn. En deze dan: ‘Stay magic’. Heerlijk toch. ‘En bliuw it bern yn dysels’. I love it.
Leeftijd is slechts een getal, maar ik ben nieuwsgierig of ik in die categorie val. Ja, dus: tussen de 59 en 83 jaar ben je in de herfst van je leven. Op de site inspirerend.nl staat: Deherfstiseentijd vanloslaten.Deoudevormheeftzijntijdgehad. Het blad valt. De boom wordt kaal. Het leven trektzichterugindewortels. Zo, dat is mooi omschreven. Er is veel te lezen over deze veranderende tijd in je levenscyclus. Nog eentje die ik wil delen: ‘We beginnen met het inventariseren van alle dingen die we in de loop der jaren hebben verzameld en deze terugbrengen tot wat er echt toe doet.’
Onlangs moest ik afscheid nemen van een dierbare kennis die in de herfst van haar leven nog een heel actief leven had. Schilderen en muziek maken dreven deze creatieve, kleurrijke vrouw. De kracht en moed waarmee ze haar plotselinge
einde aanvaardde zal ik niet snel vergeten. Ik mocht een aantal kaarten uitzoeken uit haar eigengemaakte collectie. De mooiste bloemenkaarten kwamen voorbij en er zat één kaart tussen met een paddenstoel, rood met witte stippen. Deze kaart zal in mijn bezit blijven en wil ik graag met jullie delen. Met de gedachte: Leef! En weet dat je nog zoveel kunt betekenen voor een ander in de herfst van je leven.
BEWEGEN
Van alle leuke, positieve verjaardagswensen kan ik heerlijk nagenieten. En voel ik me weer een stuk jonger. Mijn gedachten gaan terug naar mijn jeugd toen ik behoorlijk lenig was. Ik ging even toetsen wat daarvan over is. Dan blijkt dat je hoofd en je lijf twee totaal verschillende dingen zijn. Behoorlijk hulpeloze bewegingen kwamen voort uit mijn poging om met een sprongetje één voor één mijn benen van voor naar achter te zwaaien. Ik kwam niet eens van de grond en de coördinatie was ook ver te zoeken. Ik schrok ervan, het is wel duidelijk dat ik daar zonder oefeningen niet meer mee wegkom. Voor mijn verjaardag kreeg ik van mijn lief een geluidsbox die kan worden gekoppeld aan de telefoon. Ik neem me voor om op stormachtige, herfstige regendagen me op muziek lekker uit te leven. Ik zie het al voor me, haha. En wellicht ga ik echt nog eens meedoen met Nederland in Beweging! En een fikse wandeling tegen de elementen van de natuur. Laat maar komen die najaarsstorm. ■
Herfst wat heb je te koop?
Duizend kilo blaren op een hoop
Zakken vol met wind
Ja, mijn kind
‘k Weet niet of jij dat aardig vindt
Herfst wat heb je te koop?
Paddestoelen, honderd op een hoop
‘k Zet ze voor je neer
Heus meneer
Dat doe ik alle jaren weer
Herfst wat heb je te koop?
Dikke zwarte wolken op een hoop
Alles in de stad
Gooi ik nat
Koop je van mij zo’n regenbad
Openingstijden:
Van Ark juwelier | Nieuwestad 18 | 8911 CS Leeuwarden
Telefoon: 058 - 212 92 91 | E-mail: info@vanarkjuwelier.nl
Webshop: www.vanarkjuwelier.nl
Losse maaltijd €€8,40 incl.bezorging/ BTW
Iedereen die gezond en lekker wil eten, kan bij ons terecht. Dus niet alleen ouderen, maar ook jonge mensen. Elke dag koken wij een gezonde, lekkere en gevarieerde maaltijd voor u. Traditionele Fryske stamppotten, gerechten met rijst en pasta... er is teveel om op te noemen. Ook vegetarische gerechten en dieetmaaltijden bereiden wij graag, zonder meerprijs.
Maaltijdservice aan Huis is onderdeel van de Interzorg Groep: voor al uw Thuiszorg, Woonzorg, Maatschappelijke Zorg en Maaltijdservice Foswerterstrjitte 71 | 9172 PS | Ferwert | 088 - 5180200 | www.interzorggroep.nl
Vul de antwoordkaart in en ontvang geheel vrijblijvend
2 maaltijden voor slechts � 10,-. Normaliter kost een maaltijd � 8,40. U kunt voor slechts � 1,15 een voorgerecht (soep) bijbestellen en voor slechts � 1,05 een nagerecht.
* Na het ontvangen van de antwoordkaart nemen wij zo snel mogelijk contact met u op over het leveren van de twee maaltijden.
✔ Ik maak gebruik van de proefactie en ontvang graag eenmalig 2 maaltijden voor slechts€€ 10,-
Naam:
Adres:
Woonplaats:
Telefoon:
E-mail:
Postzegel niet nodig
Maaltijdservice aan Huis
Antwoordnummer 6700 9172 ZX Ferwert
Je moet weten wat je na je pensioen gaat doen, anders val je in een gat, riep Sabine Hardus altijd. Zelf liet ze dat in eerste instantie na. Inmiddels gebruikt ze haar werkervaring om een zinvolle invulling aan haar leven te geven. In maandelijkse Meetups laat ze jong en oud stilstaan bij vraagstukken uit hun dagelijkse leven. Daar deelt Sabine haar kennis over filosofie in een socratisch gesprek.
We ontmoeten Sabine (73 jaar) in dbieb, waar ze actief is als gastvrouw en ook haar maandelijkse Meetups plaatsvinden. "Ik ben afgestudeerd als filosoof”, verklaart Sabine haar initiatief. “Ik heb bijna dertig jaar lang filosofie gegeven aan Havo en Atheneumleerlingen van scholengemeenschap Piter Jelles (daarvoor het Stedelijk Scholengemeenschap, red.). Ik kom uit de vroegere DDR en heb aan de RUG mijn studie filosofie voltooid. De eerste jaren hier als docent filosofie waren tropenjaren, want ik filosofeerde vooral in het Duits en in het Engels. Ik verzon allerlei werkvormen, waardoor ik minder Nederlands hoefde te praten. Ik splitste de klas bijvoorbeeld op in groepen en deelde briefjes uit met vragen over hun dagelijkse leven: wanneer voel jij je machteloos en wanneer machtig? Zo kwam vervolgens een gesprek op gang over wat macht eigenlijk betekent. Mijn werk was mijn hobby. Ik had het zo druk met het voorbereiden van mijn lessen dat ik ‘s avonds geen tijd had voor culturele afleiding. In de negentiger jaren was ik behalve leraar ook schoolde
Tekst: Riemie van Dijk, foto's: Simon van der Woude
Dit is het eerste artikel in een serie waarin Riemie van Dijk senioren vraagt naar het leven na hun pensioen. Hoe hebben zij dat ingevuld? Wat zijn tips waar anderen misschien iets aan kunnen hebben? Al ben je niet meer piep, er ligt nog een wereld voor je open.
caan en stoomde ik leerlingen klaar voor de vraag: wat ga ik worden? Dan vroeg ik hen: stel je voor dat we twintig jaar verder zijn, wat staat er dan op je visitekaartje en wat zou je daarvoor moeten kunnen? Toen ik geen leerlingen meer had, moest ik de vraag aan mezelf stellen.”
WAT NU?
“In 2016 stopte ik met werken. Samen met mijn man verhuisde ik naar Workum, waar onze zeilboot lag. Anderen heb ik altijd gezegd: als je met pensioen gaat, dan moet je weten wat je gaat doen. Zelf heb ik dat nagelaten. Mijn man en ik hadden het plan door Europa en verder te gaan zeilen. Uiteindelijk hebben we dat niet gedaan, maar wel hebben we zeiltochten gemaakt naar onder andere Zweden, Engeland en Frankrijk. Inmiddels hebben we een motorboot. Omdat ik niet kon aarden in Workum verhuisden we terug naar Leeuwarden. Wat nu? Onze zoon zei: ‘Mama, je moet een Meetup filosofie doen. Dat gebeurt overal in de wereld. Mensen die een leuke activiteit zoeken, kunnen zich via het Meetup platform aanmelden voor een activiteit. Waarom schrijf je niet een intro: ga filosofie doen?’”
MEETUPS IN EEN GALERIE, BIERHUIS LAMPIE EN DBIEB
“Dat idee sprak me aan. Ik weet van mezelf dat ik meer een publieksfilosoof ben dan een academische filosoof. Ik heb een enorm reservoir aan verhalen en werkvormen die ik kan gebruiken. In 2018 startte ik mijn eerste filosofiegroep in de toenmalige galerie Artemisia. Samen met de eigenaresse hield ik bijeenkomsten rond filosofie en kunst. Toen zij stopte met de galerie kwam ik met de filosofiegroep in Bierhuis Lampie terecht. De kroeg bleek soms een beetje te lawaaiig en toen ben ik hier in dbieb gaan vragen.”
De Filosofie Meetup Leeuwarden heeft inmiddels al 46 bijeenkomsten op de teller staan. “Iedereen kan zon
der verplichtingen lid worden van deze Meetup”, licht Sabine toe terwijl we via mijn tablet op de zoekterm https://www.meetup.com/nl NL/ Leeuwarden-filosofie-Meetup/ googelen. “Kijk, ruim 400 mensen tussen 20 en 70 jaar hebben zich inmiddels aangesloten bij onze community. Ben je eenmaal lid, dan kun je op de site zien welke onderwerpen wanneer aan de orde komen. Op basis daarvan kun je besluiten je in te schrijven. Daar moet je wel snel bij zijn, want vol=vol. Er is per keer ruimte voor 1216 mensen.”
GEEN KROEGPRAAT, GEEN DISCUSSIE
“Tijdens de Meetups stuur ik de gesprekken wel zo dat het geen kroegpraat wordt. Tenslotte willen deelnemers naar huis gaan met het idee dat ze iets hebben opgestoken. Nieuwelingen krijgen altijd een ‘receptenbriefje’ van me, waarin beschreven staat wat de essentie is van een socratisch gesprek. Het is géén discussie. Het gaat erom samen een vraag of probleem te verhelderen en soms op te lossen. Op de Meetup van 3 september stonden we bijvoorbeeld stil bij het thema tijd. Heb je het druk, druk, druk en leef je van afspraak naar afspraak? Of maak je ook ruimte voor verstilling en ver
traging? Naar aanleiding van door deelnemers gedeelde voorbeelden heb ik toen iets verteld over de twee gezichten van tijd die de filosofie onderscheidt: Chronos (de kloktijd) en Kairos (innerlijke tijd).”
VRAGEN STELLEN
EN NADENKEN
“Wat mij drijft? Bewustwording! Tijdens mijn werkende leven leerde ik kinderen vragen te stellen en na te denken. Mensen die geen vragen stellen en niet willen nadenken, daar vind ik iets van. Er zijn zoveel zaken in onze maatschappij die dat noodzakelijk maken. Neem populisme. Hoe kan het zijn dat ons land, dat als zesde scoort op een geluksonderzoek, zoveel populisme kent? Hoeveel populisme kan onze democratie verdragen? Of hoe verklaren we de privacy paradox? Aan de ene kant hebben we wetten om te voorkomen dat onze privacy wordt geschonden en aan de andere kant geven we alles weg. Neem AI: hoe denkbaar is het dat we in 2050 kunstmatige intelligentie ingebouwd hebben in onze hersenen? Er gebeurt zo veel in de wereld dat we moeten doordenken en waarover we ons moeten uitspreken om vooroordelen uit de weg te ruimen. Ik ben niet voor niets filosoof geworden.” ■
De Hulpmiddelenoutlet is een sociale onderneming zonder winstoogmerk. Er wordt werk geboden aan mensen die even een duwtje in de rug nodig hebben. Met hen werken we samen aan het betaalbaar houden van de zorg, aan meer circulariteit en het milieu.
In het assortiment zitten nieuwe artikelen en ‘artikelen als nieuw’. Hulpmiddelen die worden ingebracht, worden volledig gereinigd, zo nodig gerepareerd en verkocht. Vaak ‘als nieuw’, want veel hulpmiddelen worden in goede staat aangeleverd, aldus Roelof Bakker. Bakker is één van
de initiatiefnemers. “Mensen vinden het soms zonde om hulpmiddelen weg te doen, zeker als ze nieuw zijn aangeschaft. In dat geval nemen we het 'in consignatie'. Dat wil zeggen dat wij het hulpmiddel helemaal nakijken en plaatsen in onze winkel in Burgum. Wij verkopen het voor de eigenaar en spreken daar dan een verkooppercentage over af.”
Ook worden er verbruiksartikelen tegen de scherpst mogelijke prijs én nieuwe artikelen verkocht. “Niet altijd het allernieuwste model, maar dat zie je dan ook terug in de prijs,” vertelt Bakker. “Zo snijdt het mes aan vele kanten: we bieden werk aan mensen, we geven hulpmiddelen een tweede leven, het is goed voor het milieu én we werken samen aan het betaalbaar houden van de zorg.”
Hartverwarmend is dat na de start van de outlet in september veel mensen positief reageren. “Zo zie je maar dat de bewustwording, als het gaat om circulariteit en milieu, zeken geen modegril is. Wij hebben te maken met een generatie die zuinig is op
Wat vind jij van de LEEUWARDER SENIORENKRANT? Of wat mis je? Laat het ons weten op info@seniorenkrant.nl
Onder de inzenders verloten we 4 x TWEE KAARTJES voor de voorstelling 'KRIJST DER SAFOLLE FOAR WEROM' van Pier 21
MFC CAMMINGHABUREN LEEUWARDEN
Filmclub Kleare Kimen organiseert in samenwerking met NOVA-Noord op maandag 14 oktober een gezellige avond waar zelfgemaakte filmpjes worden vertoond.
Film en muziek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en daarom is er ook live (film)muziek, die wordt verzorgd door het duo Mick en Sugar en het dwarsfluitensemble Zoethout EnZo. Bij de eerste stomme films werd immers ook al live muziek gespeeld.
Wanneer: maandag 14 oktober 2024, aanvang 19.30 uur
Waar: Camminghastins, Lieuwenbrug 2 Leeuwarden Vragen? Mail naar: info@klearekimen.nl
spullen, die solidariteit ook nog hoog in het vaandel heeft staan,” zegt Bakker. “De oudere generatie geeft nog steeds het voorbeeld aan jongeren. En als we hiermee ook nog mensen zinvol en duurzaam werk kunnen bieden, dan is de cirkel rond.”
Mensen die meer informatie wensen over de Hulpmiddelenoutlet kunnen contact opnemen via de winkel of via de website www.hulpmiddelenoutlet.nl.
De Hulpmiddelenoutlet is tot stand gekomen met hulp van de versnellingsagenda NOF en is een initiatief van VOF Niemand aan de Zijlijn (www.nadz.nl) en Huijskes De Block & Partners (www.hdbpartners.nl).
Mevrouw Visser was de gelukkige winnaar van een actie die Medipoint, een thuiszorgwinkel in zorghulpmiddelen, organiseerde: win het aankoopbedrag van een rollator terug. Mevrouw Visser won zeshonderd euro en was erg blij. Op de foto overhandigt René Hoen, Assistent Regiomanager van Medipoint, haar een bosje bloemen.
Hij schreef vaak over controversiële onderwerpen. “Ik heb een mening die niet gangbaar is en wil de mensen aan het denken zetten. Zo heb ik een opiniestuk geschreven dat de pensioenleeftijd naar beneden moet in plaats van naar boven. Dan krijgen veel meer mensen de ruimte iets zinnigs met hun leven te doen. En het levert veel meer geld op. Maar op een gegeven moment vond de krant de rubriek niet meer passen.”
Daarnaast had Teeuwen zijn eigen stijl als ‘puzzelkoning’. “Ik maakte speciale puzzels, zoals een ruitpuzzel en een scrabblepuzzel. Maar uit een enquête kwam naar voren dat de mensen het retemoeilijk vonden”, vertelt hij enigszins beteuterd. Later is de prijspuzzel een anagrammenpuzzel geworden met elke keer een bepaald thema. “Dan moesten de mensen echt aan de slag. Ik wilde ze aanzetten tot nadenken. Op hoogtijdagen waren er wel tweehonderd inzendingen en de prijs was een boodschappenpakket van vijftig euro. Maar op het laatst merkte ik dat ik de energie niet meer kon opbrengen.”
De voormalige Noord Limburger, afkomstig uit het kloosterdorp Steyl, in de buurt van Tegelen, woont alweer een kwart eeuw in de Friese hoofdstad, in de wijk Westeinde. Nadat hij in Nijmegen wiskunde had gestudeerd, zocht hij het daarna nog noordelijker in Groningen voor een studie aan de Sociale Academie. Daar leerde hij zijn Leeuwarder vrouw Sjoukhilde kennen en dat bracht hem aan het einde van de vorig eeuw naar Fryslân.
Het gezin kreeg drie kinderen. Teeuwen werkte tien jaar bij de RDW in
Veendam als procesontwerper en informatie analist. Later vertaalde hij bij een ander bedrijf in Leeuwarden een Amerikaans elektronisch archiveringssysteem naar de Nederlandse markt. Daar werd hij van de een op de andere dag op 49 jarige leeftijd op straat gezet. “De ict is een harde wereld”, licht hij toe. Hij was daarna nog werkzaam als invaldocent wiskunde.
HOBBY OM DE HOEK
Na enkele jaren depressiviteit raapte hij zichzelf weer bij elkaar. Hij richtte in 2015 de stichting Hobby om de Hoek op. Het idee stamt uit 1997 na een bezoek aan zijn moeder. “Ze vroeg me om haar te helpen bij het aantrekken van haar steunkousen. Dat wilde ik wel, maar ik kon het niet. Toen vertelde ze me dat ze elke morgen van 7 tot 10 uur klaar moest zitten voor iemand die haar de steunkousen kwam aantrekken. En ’s avonds hetzelfde ritueel bij het uittrekken. Ze was altijd een hele actieve, sterke vrouw die nu was vereenzaamd.”
Hij zag dat er meer vrouwen waren zoals zijn moeder. In 2010 ging Teeuwen serieus met het idee aan de slag en in 2015 werd hij bekroond met de prijs Het beste idee van Fryslân. “Het idee is heel simpel. Als mensen ouder worden dan raken ze hun netwerk kwijt en belanden ze in een sociaal isolement”, zegt Teeuwen, die doelt op mensen die na hun pensioen, verhuizing naar een nieuwe omgeving, na een periode van mantelzorg of het verlies van hun partner vereenzamen. “Dan wordt het kringetje heel klein. Voor dit soort mensen is Hobby om de Hoek bedacht.”
De stichting maakt gebruik van een website, waarop mensen zich via
Tekst: Bert Kalteren, eigen foto's
Puzzelkoning Peter Teeuwen heeft na vijf jaar afscheid genomen als redacteur van de Leeuwarder Seniorenkrant. Hij verzorgde drie vaste rubrieken: een paginagroot opiniestuk, een column (‘Peter weet het beter’) en een karakteristieke puzzelpagina.
een antwoordformulier kunnen aanmelden. Vervolgens wordt samen met hen gekeken wat hun interesses en hobby’s zijn en aan de hand daarvan wordt een profiel opgesteld. Dan wordt gekeken of er iemand in de buurt woont met een soortgelijk profiel.“ Mensen hebben veel meer gemeenschappelijk dan ze zelf denken. Als je mensen een of twee contacten geeft dan merken we dat ze weer meedoen in de samenleving. Dit zou zich over heel Nederland moeten uitbreiden.”
APPELTJE VAN ORANJE
Hobby om de Hoek werd in 2024 genomineerd voor Appeltje van Oranje. Dat leverde hem een cheque van vijftienhonderd euro op, maar geen nominatie omdat hij in zijn eentje de stichting vormt. “Het enige wat ik doe is mensen met elkaar in verbinding brengen. De prijs van dertigduizend euro heb ik ook niet nodig. Hooguit om wat reclame te maken.”
"DE TWEEDE
STELREGEL IS: ‘OP U KOMT HET AAN.’ JE MOET HET ZELF DOEN EN NIET WACHTEN OP ANDEREN. HET IS JE EIGEN ZOEKTOCHT."
Toch blijkt het lastig om mensen te bereiken. Daarom wil Teeuwen een team opzetten van de stichting Met je Hart die evenementen voor ouderen in eigen omgeving organiseert. “Ze worden bijvoorbeeld naar een restaurant gebracht voor een schappelijk prijsje. Op die manier breng je mensen bij elkaar. In Leeuwarden bestaat dat niet. Dus wil ik zo’n team op poten zetten en daarvoor heb ik
nog vier of vijf mensen nodig om aansluiting te krijgen bij de landelijke organisatie. Vooral mensen met een auto.”
Teeuwen doet veel vrijwilligerswerk. Naast Hobby om de Hoek is Teeuwen ook wijkautochauffeur, een initiatief dat wordt gedragen door vrijwilligers die mensen op afspraak voor anderhalve euro van en naar Westeinde brengen. Hij schrijft voor het maandblad NMB van Mensa, een vereniging voor hoogbegaafden, waar hij lid van is, is actief als oudpapierophaler in de wijk en brengt in Bilgaard het krantje van de seniorenvereniging van Leeuwarden (LOS) rond.
Binnenkort gaat hij aan de slag voor het COA om een groep asielzoekers (analfabeten) de Nederlandse taal bij te brengen. Ook is hij secretaris bij de vrijmetselaarsloge Viglius in Leeuwarden voor onafhankelijke denkers. “Ik vind het leuk om te filosoferen. Mijn belangrijkste drijfveer is om een beter mens te worden: ‘Ken u zelve’. De tweede stelregel is: ‘Op u komt het aan.’ Je moet het zelf doen en niet wachten op anderen. Het is je eigen zoektocht. Dat spreekt me wel aan”, zegt Teeuwen. “Mijn sterrenbeeld is tweeling. Als iemand zegt dat het zwart is, dan zeg ik wit. Het is een levensfilosofie en daarin bestaat geen goed of kwaad. Dat is het etiket dat wij erop plakken.”
Teeuwen roept anderen op ook vrijwilligerswerk te doen. “Het maakt je leven zinvoller.” Op vrijdag 11 oktober wordt in De Harmonie door Amaryllis een vrijwilligersmarkt georganiseerd. Daar zal hij zelf ook aanwezig zijn met een stand van Hobby om de Hoek. ■
6 t/m 8 dec
Het ultieme uitje in december, voor jong en oud!
Face The Future is de titel van de nieuwe familieshow van Hans Klok, nog altijd de fastest magician in the world. Zijn nieuwe voorstelling is weer zo’n typische Hans Klok show: adembenemende illusies in sprinttempo, gekoppeld aan de atmosfeer van nostalgisch variete en eigentijdse technische hoogstandjes.
Daarin verwerkt de illusionist eigentijdse thema’s als Artificial Intelligence (AI) en Virtual Reality, technologische ontwikkelingen die natuurlijk spectaculair zijn. Het wordt volgens Klok ‘een ongelooflijke magische reis.’ Hij neemt het in de show op tegen zijn eigen avatar, een door AI gecreëerd virtuele dubbelganger. “Die dubbelganger moet me aanvankelijk helpen, maar dat pakt heel anders uit en ik moet de strijd met hem aangaan.”
Tijdmachine
Die strijd brengt Klok op allerlei plekken in de geschiedenis. Wij reizen mee in die tijdmachine. “Het is in feite het aloude verhaal van de strijd tussen goed en kwaad”, zegt Hans. “En voor mij de ideale vertelling om er de tijdmachine, dat ambachtelijke fenomeen uit het illusionisme, in te weven. Ik beland in het Oude Egypte, de Middeleeuwen en zelfs in de toekomst als de Apocalyps, de wereld bedreigt. Dat zijn natuurlijk prachtige ingrediënten voor de decors, attributen en belichting.”
Hans Klok komt naar Leeuwarden!
“Tussen De Harmonie in Leeuwarden en Las Vegas liggen duizenden kilometers, maar beide locaties zijn me even dierbaar.”
Diva’s of Magic
Uiteraard bevat de show ook de klassieke succesnummers. Zoals het verbijsterende zweefnummer en zijn virtuoze demonstratie hand-goochelen, dat dankzij een reusachtig LED-scherm voor iedereen zichtbaar is en waarbij je de illusionist letterlijk op de vingers kunt kijken. De komische mimespeler Kevin Gorczynski is de energieke sidekick op het podium. “Kevin en ik zijn een soort Batman en Robin. Uiteraard in het gezelschap van onze drie Diva’s of Magic.”
Goede beroepsbedrieger
Klok is inmiddels al 45 jaar illusionist. Vanaf het moment dat hij op zijn 10e verjaardag een goocheldoos kreeg, heeft hij zich op goochelen en illusie toegelegd. Twee jaar later al was hij Nederlands kampioen Goochelen. De rest is geschiedenis. “Nederland is altijd mijn thuisbasis gebleven” zegt Klok. “Tussen De Harmonie in Leeuwarden en het Excalibur Hotel & Casino in Las Vegas liggen dan wel duizenden kilometers, maar beide locaties zijn me even dierbaar. Als illusionist ben ik een zinsbegoochelaar, iemand die de zintuigen van de mens voor de gek houdt. Gewoon een beroepsbedrieger. Maar, mag ik wel zeggen, een hele goede.”
Iedereen wordt vroeg of laat geconfronteerd met de dood. Wanneer iemand overlijdt, komt er veel op nabestaanden af. Het is goed om je te realiseren dat je zelf vooraf veel kunt regelen. Heb je wel eens tegen een goede vriend gezegd: “Als ik er niet meer ben, moet jij voor de hond zorgen?”. Of je kleindochter beloofd dat zij jouw antieke kastje krijgt? Zulke uitspraken kunnen na je overlijden voor verwarring zorgen.
Tekst: Koesma Basdew
Elke fase in het leven heeft zijn eigen charme. Tijd is kostbaar, vliegt voorbij en wacht op niemand, tijd kun je niet bijkopen of terughalen. Mopperen over dingen die je niet kunt veranderen heeft geen zin. Je moet zelf de pareltjes eruit halen, dus maak ik nog wat mooie herinneringen met mijn mams.
Mijn moeder vraagt mij wel eens: “Wat ga je doen als ik er niet meer ben?” Ik reageer dan met: “Wat ga jíj doen als ik er niet meer ben?”
Ik wil ermee benadrukken dat morgen aan niemand beloofd is. Als ze zo’n vraag stelt, vraag ik me af wat er door haar heen gaat, waar die gedachte ineens vandaan
Het is begrijpelijk dat je tijdens je leven bepaalde bezittingen aan specifieke dierbaren gunt. Misschien heb je een bijzondere band met je petekind en wil je hem of haar iets waardevols nalaten. Of je wilt dat de postzegelverzameling naar je beste vriend gaat, omdat die ook fervent filatelist is.
Het probleem met mondelinge afspraken is dat jij er niet meer bent om te vertellen hoe je het hebt bedoeld. Als ze niet zwart op wit staan, kan het leiden tot discussie of zelfs ruzie tussen je nabestaanden.
Mensen denken slim te zijn door stickers met namen op bepaalde voorwerpen te plakken. Dat is echter geen oplossing, want juridisch is deze methode niet waterdicht. Stickers kunnen loslaten, verwijderd worden of onleesbaar zijn. Bovendien is het geen garantie dat je wensen daadwerkelijk uitge
voerd worden. De juiste oplossing: schriftelijk vastleggen en ondertekenen! Dit geldt zowel voor bezittingen, als voor financiële zaken, denk aan uitgeleend of geschonken geld.
TIP
Dit is een handgeschreven, gedateerd en ondertekend document waarin je specificeert wie welke bezittingen krijgt. Beschrijf de items duidelijk en vermeld de volledige naam van de beoogde ontvanger.
Een solide en veilige manier om wensen en gegevens vast te leggen is via het Digitaal Nalatenschapsdossier van de stichting RegisterExecuteur. Dit biedt overzicht én zorgt ervoor dat de informatie toegankelijk is voor de juiste personen na je overlijden.
TIP 3: LAAT JE ADVISEREN DOOR EEN DESKUNDIGE
Het voorbereiden van je nalatenschap is niet voor iedereen gesneden koek. Het kan ingewikkeld zijn, zeker als het gaat om specifieke wensen. Door hier nu al over na te denken en zaken vast te leggen, zorg je voor duidelijkheid en gemoedsrust niet alleen voor jezelf, maar ook voor je dierbaren. ■
ALS HET NIET
ZWART-OP-WIT
STAAT KAN HET
LEIDEN TOT
DISCUSSIE OF ZELFS
RUZIE TUSSEN JE NABESTAANDEN.
komt. Als ik doorvraag, vertelt ze hoe ze beetje bij beetje afbrokkelt en wat dat met haar doet. Ik benadruk wat ze allemaal nog wél kan. Het zijn soms droevige gesprekken, waar tranen bij komen kijken. Het mag er zijn, maar we blijven er niet in hangen. Later slaat haar bui om en bespreken we wat voor leuks we vandaag gaan doen, ze gaat douchen en trekt een mooie jurk aan.
Soms ben ik verrast over wat ze allemaal nog weet van lang geleden en soms stelt ze dezelfde vraag drie keer achter elkaar. Het is verbijsterend dat haar lange termijngeheugen zo goed intact is en dat wat ze mij net vroeg
vergeten is. Mijn moeder praat graag over vroeger en de streken die ze uithaalde. Dan giechelt ze als een schoolmeisje en hebben we samen lol.
Er zijn van die dagen dat mijn moeder nergens zin in heeft, de deur niet uit wil, niet goed eet of een slecht humeur heeft. Ik wil niks forceren, maar het doet wel wat met me. Ik zie hoe mijn moeder aan het vechten is voor haar bestaansrecht omdat er te veel bemoeienis is en dingen niet meer gaan zoals vroeger. Dan vallen er woorden. Maar ik ben een Bokje en laat me niet uit het veld slaan! Ik wil mijn moeder natuurlijk zo lang mogelijk bij me houden. ■
Het ministerie van justitie en veiligheid, de politie, het centrum voor criminaliteitspreventie en veiligheid (het ccv) en zes ouderenorganisaties hebben de handen ineen geslagen om voorlichting te geven over verschillende methodes van oplichting. Wij geven u graag tips om oplichting te voorkomen.
HOE GAAT EEN OPLICHTER TE WERK?
In een bericht (bijvoorbeeld een sms of e-mail) wordt gevraagd om te klikken op een link of om in te loggen. Die link kan bijvoorbeeld leiden naar een valse website van een bank, waarin u gevraagd wordt om uw gegevens in te vullen. Zo proberen internetcriminelen toegang te krijgen tot uw computer of persoonlijke gegevens. Deze manier om gegevens te achterhalen heet phishing (letterlijk: ‘hengelen’) als het gaat om e-mailberichten. Als dergelijke berichten via sms worden verzonden, wordt dat smishing genoemd. Met die gegevens kunnen internetcriminelen u vervolgens veel geld afhandig maken.
VALSE E-MAIL OF SMS
Ook wordt soms gevraagd om direct geld over te maken. Via deze valse berichten proberen internetcriminelen aan uw geld te komen. Het verschil tussen een nep- of een echt bericht is soms lastig te zien. Toch kunt u deze herkennen door te letten op de volgende punten:
• Gaat het om geld? Gaat het om belangrijke gegevens? Is er haast bij? Let op! Criminelen laten het lijken alsof iets heel urgent is. Dus: eerst checken, dan klikken.
• Check het e-mailadres van de afzender. Komt dat overeen met een eerdere e-mail die u van deze afzender gekregen hebt? Kijk naar de aanhef. Is deze onpersoonlijk (zoals ‘Geachte heer/ mevrouw’ of ‘Beste klant’)? Als u klant bent bij een bedrijf, dan zouden ze
uw naam wél weten.
WEBINAR
Catherine Keyl interviewde onder andere de Fraudehelpdesk over hulpvraagfraude. En de politie over phising. Deze talkshows, ook wel webinars genoemd, kunt u terugkijken op maakhetzeniettemakkelijk.nl/ senioren-en-veiligheid.
• Leg de mail naast een eerdere mail van die organisatie, waarvan u zeker weet dat die echt is. En vergelijk ze met elkaar.
WAT KUNT U ZELF DOEN?
• Klik nooit op een link van een mail die u niet vertrouwt en download geen bijlage.
• Twijfelt u? Bel dan de organisatie waar het om gaat (bijvoorbeeld uw bank) en zoek daarvoor zelf het telefoonnummer op. Gebruik niet het telefoonnummer uit de e-mail, want dit kan nep zijn.
• Gaat het om geld? Gaat het om belangrijke gegevens? Is er haast bij? Let op! Eerst checken, dan klikken.
• Controleer de link op checkjelinkje.nl.
MEER INFORMATIE?
Kijk op maakhetzeniettemakkelijk.nl
HOE GAAT EEN OPLICHTER TE WERK?
Bij de helpdeskfraude (ook wel Tech Support Scam genoemd) gaat het er meestal om dat u zomaar gebeld wordt door iemand die zich voordoet als medewerker van een helpdesk. Deze oplichter vertelt u dat er problemen zijn op uw computer en dringt erop aan snel maatregelen te nemen om het te verhelpen en grote(re) problemen te voorkomen. De oplichter wil u natuurlijk helpen, alleen moet daar wel voor betaald worden.
Een ander voorbeeld is een pop-up in het scherm met de waarschuwing dat uw computer is geïnfecteerd met een virus en een telefoonnummer waarnaar u moet bellen.
De oplichter vraagt of u hem toegang wil geven tot uw computer om het probleem ‘op te lossen’. Vervolgens wordt dan een ongewenst programma geïnstalleerd, waardoor hij mee kan kijken met uw computer. Nadat het zogenaamde probleem is opgelost, wordt om geld gevraagd. Daarvoor moet u inloggen in uw bankomgeving. De oplichter kijkt mee en past ongezien het te betalen bedrag aan naar een veel hoger bedrag.
WAT KUNT U ZELF DOEN?
• Wordt u zomaar gebeld door een medewerker van een helpdesk? Hang op! Bedrijven als Microsoft zullen u nooit bellen en zullen ook nooit naar uw beveiligingsinstellingen en/of wachtwoorden vragen.
• Als er een pop-upvenster of foutbericht wordt weergegeven met een telefoonnummer, bel dat nummer dan niet.
• Houd uw computer up-to-date.
• Installeer een goede virusscanner
MEER INFORMATIE? Kijk op fraudehelpdesk.nl
Meer weten?
Scan de QR-code of ga naar de
Van Wijnen 06 22927733 nieuwbouw@vanwijnen.nl
Makelaardij Hoekstra 058 2337 7382 nieuwbouw@makelaardijhoekstra.nl
