eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 1
1
05.02.2018 11:15
OL AV H . H AUGE
Seljefløyta Dikt
Samlaget Oslo 2018
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 3
05.02.2018 11:15
INNHALD
Forord .................................................................6 Til mine skaldar (1925)........................................9 Mi sjel, for verdi skal du aldri smyga (1925)...... 10 Makken (1925) ....................................................11 Katten og sporven (1927) .................................. 12 Vinterdag (1930).................................................13 Morgonkvede (1930) ......................................... 14 I Koraholet i Fatlaberget (1932).......................... 16 Aldeblom lyser som nysnø i hagen (1932)..........17 Unge møyar (1937)............................................. 19 I hagen (1937).....................................................20 Hella (1938)........................................................ 21 Når enga blømer sumarmål (1938)....................24 På kyrkjegarden (1938) ...................................... 25 Soldag (1938) .....................................................26 Sumarkveld (1938) ............................................ 27 Mot sylvblå ævar (1938) .....................................28 Vindal kveld (1938)............................................29 Haust i (1938)....................................................30 Haust ii (1938)....................................................31 Gleda (1938) ....................................................... 32 Dei fyrste vårblomane (1938) ............................34
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 4
05.02.2018 11:15
Fuglen og fisken (1938) ......................................36 Endå ein gong solblid dagen (1938) .................. 37 Eg fann att steinbenken (1938).......................... 38 Sumarmorgon i Ulvik (1938)............................. 39 Soldatvise (1940)...............................................43 Kjærleik sigrar yver dauden (1941) ...................45 Rutta-almen (1942)............................................47 Hardanger (1942)...............................................48 Til sunnanvinden (1943) ...................................49 Bygdeklokkaren (1944)......................................50 Framfødd (1944) ............................................... 53 John Rehn (1945) ............................................... 55 Flyet (1947) ........................................................ 57 Fjordbotn (1947)................................................58 Tvo graver (1947) ...............................................59 Bestemor (1948) ................................................ 60 Vestlandselv (1948)............................................62 Snigelen (1951) ................................................... 63 Me legg bekken i røyr (1953)................................65 Vegen (1968)....................................................... 67 I cella (1979)....................................................... 71 Set ikkje mi oske (?).......................................... 72
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 5
05.02.2018 11:15
F ØR E OR D
e t t e r ol av h . h a uge s død i 1994 vart pappkartongar med etterlatne dikt og utkast leverte til handskriftsamlinga på Bergen Offent lige Bibliotek. Her finn ein òg manuset til ei diktsamling kalla Seljefløyta, innskrive i seks kladde� bøker. 7. mai 1938 skreiv Hauge i dagboka: «Eg laga i stand ei samling av versa mine, so mykje eg hev dei og kalla samlingen Seljefløyta. Der er umlag 60 dikt, tenkjer eg. No førde eg dei inn i eit sterkt hefte so lenge.» Og litt seinare på sommaren (6. juli): «Gjort ferdug Seljefløyta. Diverre trur eg ikkje det er teneleg å gjera henne so stor; eg hev avstytt boka til det halve umlag. Ei bok på 80 sidor vilde vera høveleg, tenkte eg.» Manuset vart sendt til Olaf Norlis Forlag i Oslo i 1938. Året etter (17. april) kan ein lesa: «Fekk att diktsamlingen
6
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 6
05.02.2018 11:15
Seljefløyta frå Norli. Dikta var gode, men knapt uvanlege, segjer dei. Venta ikkje betre heller.» I 1930-åra sende den komande forfattaren ut eigne dikt til alt som fanst av nynorske blad og aviser: Sogningen, Gula Tidend, For bygd og by, Sogn og Fjordane m.fl. 25 dikt i denne boka er henta frå dette manuset frå 1930-åra. Dei andre 17 dikta er frå skilde tider, frå 1940 til det siste diktet med årstal, 1979. Det aller siste diktet er utan årstal, og funne etter Hauges død. Eg har kalla utvalet Seljefløyta av di 25 dikt her er henta frå det som kunne ha vore debutsamlinga til Olav H. Hauge. Son, 16. januar 2018 Bodil Cappelen
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 7
05.02.2018 11:15
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 8
05.02.2018 11:15
T I L M I N E SK A L DA R Til mine skaldar som med heilag glo min hug på leiting etter sanning sende og auga mitt mot nye heimar vende, gjev eg mitt kvad og all mi hylling no. Å, deira røyster med sin ljuve ljod er svaling åt mi sjel i alt elende! Dei tankeglim som dei for evigt tende, er stjernelyning yver livsens ro. Og desse stråler, skapt av eige yrke, skjelv fram utor det store sogemyrket og aukar støtt i fagerdom og styrke. Å, kunde desse gneistar i meg tenda nytt stråleglim, det kunde ogso henda at eg, som dei, mot framtid ljos fekk senda!
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 9
9
05.02.2018 11:15
MI SJEL FOR VERDI SKAL DU ALDRI SMYGA Mi sjel, for verdi skal du aldri smyga og aldri deg til rett og ære lyga og med falske perlor pryda deg! Som bi til blom mot sanning skal du flyga og vita venleik veg upp gull. Mi sjel, i gråt og kvida skal du beda, og aldri deg med vunne laurbær freda og med skillingsvisdom hugga deg! Men stolt skal du på livsens høgder meda og modig trå din krossarveg.
10
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 10
05.02.2018 11:15
MAKKEN At fuglen meg vanvyrder, trur eg so gjerne, han som so venglett i lufti kan svela. Eg, arming, ser korkje sol eller måne, men lyt i myrke moldgangar krela. Eg ynskjer so ofte eg fri kunde fjuka mot rømdene blåe frå motgang og møde. Men eg er berre makken i mold, mismætt av alle, fuglar til føde.
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 11
11
05.02.2018 11:15
K AT T E N O G S P ORV E N Han kom so bratt ein dag, katten, eg skyna det var noko sers, han hadde ein sporv i kjeften, og rumpa stod ende til vêrs. Han la frå seg sporven på hella og sette seg, veidaren sjølv. Men vips, var sporven på venger og fauk uppå mønekjøl. Der sat han so kvat og kvitra og song sitt Gud skje lov. Men katten vart radt forfjamsa og smaug seg skjemd um nov.
12
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 12
05.02.2018 11:15
V I N T E R DAG Under vinterhamen kviler bygdi mi ein frostklår dag, helgaprydd og skuldlaus smiler gøymd frå verdsens ville jag. Her er trygt. Sjå nutar skrider fram og held mot vidheim vakt medan fjorden krøkt seg vrider gjenom stengsla mest med makt. Storkna fossar, klaka bekker etter grov og giljar heng, sveipt og tetta deild og dekker av ei snøskreid, kvit og streng. Stengt ligg allting, frøyst til grunne, lagt av urtids-is i band. Enno har’kje vårsol runne yver dette vinterland!
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 13
13
05.02.2018 11:15
M ORG O N K V E DE Atter stig ein morgon renn og rodnar bjart. Dimne, dvalne skuggar bleike burte vart. – Friske vindar ruggar lauvtung topp og grein, doggi drys og blinkar tåreblank og rein. Bjarte blenk i rutor, glytt i glugg og skjol, sol og sæle tider yver alle bol. Bekkebrus i lider lokk og leik i lund sjå, kos fuglen nøyter slik ei morgonstund.
14
eljefløyta-3.-korrektur-9788252195910-kopi.indd 14
05.02.2018 11:15