Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος Καλλιδρομίου 30 & Ζωοδόχου Πηγής, ΤΚ 11473 Αθήνα τηλ & φαξ: 210-3823.850 email: info@environ-sustain.gr | http://www.environ-sustain.gr
Τα Συνταγματικά όρια των Ιδιωτικοποιήσεων
Σελ: 1
Μαρία Καραμανώφ Σύμβουλος Επικρατείας, Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος
από 6
(απόσπασμα ομιλίας)
Ελληνικό, Κασσιόπη, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΗ, Σκουριές. Mια απλή ανάγνωση τοπωνυμίων και εταιρικών επωνυμιών από το ΦΕΚ είναι ικανή σήμερα να δημιουργήσει έντονα και τελείως διαφορετικά συναισθήματα σε τελείως διαφορετικούς ανθρώπους. Εκεί που ο ένας βλέπει ευκαιρίες για ανάπτυξη, ο άλλος θρηνεί για περιβαλλοντική καταστροφή και ο τρίτος βλέπει με απόγνωση τη χώρα του να χάνεται μέσα από τα χέρια του. Τι συμβαίνει πράγματι στη χώρα μας; Σίγουρα δεν πρόκειται πλέον για την παραδοσιακή σύγκρουση ανάμεσα στο περιβάλλον και την ανάπτυξη που δέσποσε τις προηγούμενες δεκαετίες, αφύπνισε τις συνειδήσεις, ενδυνάμωσε το περιβαλλοντικό κίνημα και προκάλεσε την πρωτοποριακή νομολογία του ΣτΕ. Τα πράγματα έχουν προχωρήσει πολύ από τότε, και η περιβαλλοντική κρίση αποδείχθηκε πως δεν ήταν παρά η κορυφή ενός παγόβουνου, που έκρυβε στη βάση του τεράστιες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις. Οι διαστάσεις αυτές βρίσκονται πίσω από τις αθρόες ιδιωτικοποιήσεις των τελευταίων ετών, που αυξάνονται καθημερινά με ραγδαίους ρυθμούς και έχουν θέσει το περιβάλλον σε δεύτερη μοίρα, καθώς όλοι διερωτώνται τι συνεπάγονται για τη χώρα οι ιδιωτικοποιήσεις, όχι μόνο σε περιβαλλοντικό, αλλά και σε κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Γι’ αυτό θα πρέπει ίσως να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά, και να κατανοήσουμε τη νομική και εντεύθεν την ουσιαστική βαρύτητα των αλλαγών που, κατά την προσωπική μου πάντοτε άποψη, πρόκειται να συμβούν στη χώρα. Η ιστορία των ιδιωτικοποιήσεων ξεκίνησε βαρύγδουπα στις αρχές της δεκαετίας του ’80, με πρωτεργάτες τους Ρήγκαν και Θάτσερ και με αφορμή τις πολυδιαφημισμένες, θα έλεγα, αποτυχίες του κρατικού παρεμβατισμού της μεταπολεμικής περιόδου. Πολλά μπορεί να λεχθούν για τις αποτυχίες αυτές, αλλά δεν είναι του παρόντος. Γεγονός είναι ότι η αντιπαράθεση, από τη μια, ενός κράτους δυσκίνητου, γραφειοκρατικού, διεφθαρμένου και ανίκανου να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις, και, από την άλλη, μιας αγοράς ευέλικτης και αποτελεσματικής, οδήγησαν με ευκολία πολιτικούς και κοινή γνώμη στην ιδέα της ιδιωτικοποίησης. Τι σημαίνει όμως ιδιωτικοποίηση; Με τον όρο αυτό υποδηλούται η σύγχρονη πρακτική των κρατών να αποξενώνονται από τις πάσης φύσεως κρατικές αρμοδιότητες και τους συναφείς προς αυτές πόρους, κινητούς και ακίνητους, και να μεταθέτουν αμφότερα στον ιδιωτικό τομέα. Είναι γεγονός ότι η πρακτική της συνεργασίας κράτους και ιδιωτικού τομέα για την καλύτερη εκτέλεση ενός δημόσιου έργου (λχ. οδοποιία), ή την παροχή μιας δημόσιας υπηρεσίας (λ.χ. σιδηροδρομικές συγκοινωνίες κ.λπ.), κατείχε ανέκαθεν σημαντική θέση στο δημόσιο δίκαιο και είχε παραγάγει καλά αποτελέσματα. Όμως όλες αυτές οι παραδοσιακές συμβάσεις ανάθεσης έργου και παραχώρησης δημοσίων υπηρεσιών δεν έχουν τίποτα κοινό με τις σύγχρονες