Αρωματικά και Φαρμακευτικά Φυτά

Υποστήριξη και Διαχείριση των Σχεδίων Δράσης του έργου “Μια Νέα Αρχή στα ΕΠΑΛ” μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σελίδα 2

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.

Εισαγωγή ..………………………………………………………………………..

3

2.

Δενδρολίβανο ……………………………………………………………………

4

3.

Αρμπαρόριζα …………………………………………………………………….

5

4.

Λεβάντα …………………………………………………………………………..

6

5.

Δυόσμος …………………………………………………………………………..

7

6.

Θυμάρι ……………………………………………………………………………

8

7.

Ρίγανη …………………………………………………………………………….

9

8.

Φασκόμηλο ………………………………………………………………………

10

9.

Μέντα ……………………………………………………………………………..

11

10.

Τσάι του βουνού …………………………………………………………………

12

11.

Δάφνη ……………………………………………………………………………..

13

12.

Κρόκος ……………………………………………………………………….……

14

13.

Δίκταμος …………………………………………………………………………..

15

14.

Μελισσόχορτο …………………………………………………………….……...

16

15.

Βαλεριάνα ………………………………………………………………….……..

17

16.

Σέλινο ……………………………………………………………………….…….

18

17.

Μαϊντανός ………………………………………………………………….…….

19

18.

Βασιλικός ………………………………………………………………….……...

20

19.

Χαμομήλι ………………………………………………………………….……...

21

20.

Μαντζουράνα …………………………………………………………….……...

22

21.

Λουΐζα …………………………………………………………………….………

23

22.

Βιβλιογραφία …………………………………………………………….………

24

Σελίδα 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το φυτικό βασίλειο περιλαμβάνει τουλάχιστον 350.000 διαφορετικά είδη. Ανάμεσά τους, εκτιμάται ότι υπάρχουν περίπου 18.000 είδη αρωματικών φυτών και 60.000 είδη φαρμακευτικών φυτών. Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά (Α/Φ) ανήκουν σε τουλάχιστον πενήντα οικογένειες (π.χ. Apiaceae, Asteraceae, Geraniaceae, Labiatae, κ.λ.π.) Η Ελλάδα, σε σχέση με την έκτασή της, διαθέτει ιδιαίτερα πλούσιους φυτογενετικούς πόρους και έναν εξαιρετικά υψηλό αριθμό διαφορετικών φυτών. Η φυτική βιοποικιλότητα της Ελλάδας είναι από τις πλουσιότερες της Ευρώπης και περιλαμβάνεται στα «θερμά σημεία» βιοποικιλότητας του πλανήτη. Οι αυτόχθονοι φυτογενετικοί πόροι της Ελλάδας περιλαμβάνουν περισσότερα από 6.000 αυτοφυή είδη και υποείδη, τα οποία αποτελούν σχεδόν το 50% των αυτοφυών φυτών ολόκληρης της Ευρώπης. Μεγάλο ποσοστό αυτών (περίπου 13-15%) είναι ενδημικά φυτά της Ελλάδας (δεν απαντούν πουθενά αλλού στον πλανήτη) και πολλά είναι σπάνια ή χαρακτηρίζονται ως απειλούμενα. Η Μακεδονία και η Θράκη, ειδικότερα, κατέχουν έκταση που αναλογεί στο 16,2% της Ελληνικής επικράτειας. Η διάκριση ανάμεσα σε πολλά αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά (Α/Φ) δεν είναι σαφής, καθώς πολλές φορές έχουν και τις δύο ιδιότητες. Ο όρος αρωματικά αποδίδεται πρωτίστως σε φυτά με ευχάριστη για τον άνθρωπο οσμή και οι χρήσεις αυτών συνοδεύονται με την παρασκευή αρωμάτων και άλλων εύοσμων προϊόντων (π.χ. φυτά που προσδίδουν οσμή και γεύση στα τρόφιμα). Ο όρος φαρμακευτικά αποδίδεται σε φυτά που παράγουν βιολογικώς δραστικές ενώσεις με θεραπευτική δράση για τον άνθρωπο. Κατά κανόνα τα φυτά αυτά συνδέονται με μια μακροχρόνια εμπειρική χρήση και λαϊκή παράδοση. Τα Α/Φ φυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε ως ξηρό ή χλωρό φυτικό υλικό, είτε ως παραλαμβανόμενο αιθέριο έλαιο. Τα αποξηραμένα φύλλα (δρόγες) χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ροφημάτων, στην βιομηχανία τροφίμων και ποτών, στην κονσερβοποιία, στη ζαχαροπλαστική, καθώς και για τη λήψη ορισμένων φαρμακευτικών ουσιών. Τα Α/Φ φυτά στη μαγειρική χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικά είτε φρεσκοκομμένα, είτε ξηρά ή αλεσμένα. Συχνά, η ξηρή δρόγη έχει περισσότερο συμπυκνωμένο άρωμα από ότι το φρέσκο υλικό (π.χ. δυόσμος, δενδρολίβανο, θυμάρι, μελισσόχορτο, ρίγανη, φασκόμηλο). Σήμερα, η χρήση των αιθέριων ελαίων των Α/Φ φυτών είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη. Το αιθέριο έλαιο αποτελεί ένα πολύπλοκο μείγμα ουσιών που παράγει το Α/Φ φυτό. Κάθε αιθέριο έλαιο έχει χαρακτηριστική οσμή και ξεχωριστές ιδιότητες που οφείλονται στα επιμέρους συστατικά του και τις αναλογίες τους (τα οποία μπορεί να είναι έως εκατοντάδες). Το αιθέριο έλαιο ενός Α/Φ φυτού μπορεί να παραληφθεί με τεχνικές σε συμπυκνωμένη μορφή και να αποτελέσει εμπορικό προϊόν. Είναι γνωστό ότι η ποιότητα του αιθέριου ελαίου επηρεάζεται από μια σειρά παραγόντων, όπως η τοποθεσία και το μικροκλίμα της φυτείας, το μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται για την εξαγωγή του ελαίου, ο βαθμός ωριμότητας του φυτού την ημέρα της συλλογής του, ακόμα και η συγκεκριμένη ώρα της ημέρας που θα συλλεχθεί το φυτό.

Σελίδα 4

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

Τα άνθη του δενδρολίβανου Τα φύλλα του δενδρολίβανου ελκύουν τις μέλισσες και έτσι ανακουφίζουν από τη δυσπεαποτελούν πηγή για την παψία και τις ήπιες διαταραχές ραγωγή μελιού. Τα φύλλα του του γαστρεντερικού σωλήνα. φυτού περιέχουν αιθέριο Χρησιμοποιείται ως χολαγωέλαιο με κύρια συστατικά βογό, εφιδρωτικό, διουρητικό, νεόλη, κινεόλη, κ.ά. Επίσης, εμμηναγωγό, καθαρτικό και περιέχει φαινοτονωτικό. λικές ενώσεις με Επίσης, χρη«Πλύσεις και μπάνια με αφέψημα του κυριότερους εκ- φυτού είναι ευεργετικά για το δέρμα.» σιμοποιείται προσώπους για την αφλαβονοειδή ντιμετώπιση και φαινολικά οξέα. της κεφαλαλγίας, διαταραχών της εμμήνου ρύσεως, σε προΑποτελεί εναλλακτική λύση βλήματα μνήμης, σε διαέναντι των συνθετικών αντιοστρέμματα και μώλωπες. ξειδωτικών και το αιθέριο έλαιό του και εκχυλίσματά του χρησιμοποιούνται ως “συντηρητικό” σε τροφές και ποτά.

Στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν για τον τέτανο, τους δε σπόρους του για τη θεραπεία της παράλυσης. Έχει το-

νωτικές και αντισηπτικές ιδιότητες. Καταπολεμά την αναιμία, την αϋπνία και τη ζαλάδα. Ως καλλυντικό, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μορφή ατμού για βαθύ καθαρισμό του προσώπου. Η κομπρέσα από δεντρολίβανο ξεπρήζει τα πρησμένα μάτια, ενώ χαρίζει λάμψη, βελτιώνει το σκούρο χρώμα, δρα κατά της πιτυρίδας και συνιστάται για τα λιπαρά μαλλιά, θεωρείται αναζωογονητικό για το μπάνιο κι έχει αποσμητική δράση στο ποδόλουτρο. Ως λοσιόν, σταματά την τριχόπτωση, ενώ από τα φύλλα και τα άνθη του παράγεται αιθέριο έλαιο.

Σελίδα 5

Η αρμπαρόριζα είναι συγποιούνται επίσης στην οινοχρόνως αποιία και στη ρ ω μ α τ ι κ ό «Για να αρωματίσετε τα γλυκά του βιομηχανία ακαι καλλω- κουταλιού, τις κομπόστες, τις ρωμάτων. Θεωμαρμελάδες, τα λικέρ προσθέστε πιστικό φυρείται από τα αρμπαρόριζα.» τό. Πολύ πιο δραστικά συχνά φυεντομοαπωθητιτεύεται σε κήπους και καλκά φυτά που μπορούμε να λιεργείται σε γλάστρες στα φυτέψουμε στον κήπο και σε μπαλκόνια για καλλωπιστιγλάστρα στο μπαλκόνι μας. κή χρήση. Παράλληλα, τα Θεραπευτικές δράσεις, φύλλα της συλλέγονται και ιδιότητες και χρήσεις: χρησιμοποιούνται για αρωματισμό σε γλυκά του κουτα•τονώνει το νευρικό σύστηλιού, σε μαρμελάδες, σε κομα μπόστες, σε παγωτά καθώς •είναι επουλωτικό, διουρηκαι σε λουκούμια. Χρησιμοτικό και αντιδιαβητικό

•ενδείκνυται σε όσους υποφέρουν από κατάθλιψη και υπερένταση •για τις πέτρες στα νεφρά •ανακουφίζει από τη ναυτία και τις ημικρανίες •για τους πόνους της αρθρίτιδας •μειώνει τη χοληστερόλη •βοηθά στην ακμή λόγω της αντιμικροβιακής της δράσης •το τσάι της είναι κατάλληλο για τις ζαλάδες της εγκυμοσύνης •είναι ηρεμιστικό και χαλαρωτικό, κατά του στρες

Σελίδα 6

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

Είναι φυτό αρωματικό, φαρδιαφόρων προϊόντων. μακευτικό, μελισσοτροφικό Έχει αντισηπτικές και επουκαι καλλωπιστικό, γνωστό λωτικές ιδιότητες. Τα άνθη από την αρχαιότητα και ετου τοποθεκτός από αφέτούνται ψημα χρ η “Αντικαταθλιπτική, βοηθά στην στις ντουσ ι μ ο π ο ι ε ί τ α ι αντιμετώπιση ψυχολογικού σοκ λάπες, τις πάρα πολύ και και την ένταση της ημέρας.» αρωματίτο αιθέριο ζουν και έλαιό του. Χρηδιώχνουν το σκώρο. Χρησισιμοποιείται στην αρωματομοποιείται στην αρωματοποιία, σαπωνοποιία, αλλά ποιία και την σαπωνοποιία. και κάποια άλλα έκδοχά του Επίσης θεωρούνται ότι ενερστη ζωγραφική της πορσελάγούν κατά του βήχα, του νης, στην παρασκευή βερνιάσθματος, του κοκκίτη, της κιών και στον αρωματισμό

γρίπης και της λαρυγγίτιδας. Η λεβάντα καταπραΰνει τους νευρόπονους του στομάχου και ηρεμεί το νευρικό σύστημα, γιατί δρα ως χαλαρωτικό. Είναι ιδανικό για τις αϋπνίες και το στρες, βοηθά τις ημικρανίες και τους πονοκεφάλους. Αποτελεί παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για την ανακούφιση των ήπιων συμπτωμάτων του άγχους και της ψυχικής εξάντλησης και είναι υπναγωγό.

Σελίδα 7

Tα φύλλα του δυόσμου, φρέ•δρα ενάντια στους κολισκα ή αποξηραμένα, χρησικούς, τα αέρια του στομάμοποιούνται στη μαγειρική, χου, της ναυτίας και του εμεστη φαρμακοβιοτού μηχανία ως βελ- «Εάν βάλουμε το δυόσμο σε χλιαρό •είναι τιωτικό γεύσης νερό, μπορούμε να κάνουμε γαργάρα για εξαιρετικαι οσμής, σε διά- να βοηθήσουμε στην θεραπεία της κά διουφορα φαρμακευ- αμυγδαλίτιδας, της ουλίτιδας, καθώς ρητικός, τικά σκευάσματα και φλεγμονές του ρινοφάρυγγα.» α ν τ ι και στην αρωματοβιομηχανία για τον αρωσπασμωδικός και εφιδρωτιματισμό σαπουνιών και την κός παρασκευή αρωμάτων.

• μειώνει τα τριγλυκερίδια Θεραπευτικές δράσεις και •είναι ηρεμιστικός και ενιχρήσεις σχύει τη μνήμη •Έχει αντιφλεγμονώδη, α•κατά του λόξιγκα ντιοξειδωτική και ανοσορυθ•έχει ευεργετική επίδραση μιστική δράση στο νευρικό σύστημα και κά-

νει καλό σε πονοκέφαλο, ημικρανία, ταχυπαλμία, τρεμούλα, αϋπνία και σπασμούς •το έλαιό του δρα ως προστατευτικό από επιζήμιες ακτινοβολίες και χημειοθεραπείες •κατά των παθήσεων του δέρματος, τη θεραπεία των σκασμένων χεριών και της πιτυρίδας •για την αρθρίτιδα και τους ρευματισμούς •διεγείρει τη χολική έκκριση σε περίπτωση ίκτερου και άλλες ασθένειες του ήπατος και της χολής

Σελίδα 8

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

και του έντονου βήχα Στη μελισσοκομία τα θυμάρ ι α χ ρ ησ ι μ ο π ο ι ο ύ ν τα ι •σκοτώνει τα μικρόβια ως βασικά φυτά για την πα•καταπολεμά την ατονία και ραγωγή αρωματικού μελιού. το άγχος, την ψυχική και Είναι ένα βότανο γνωστό σωματική εξάντληση, την για τις αρωματικές και φαρκατάθλιψη μακευτικές του και την α«Λέγεται ότι τα άτομα που υποφέρουν ιδιότητες. πάθεια από αϋπνίες, κοιμούνται ευχάριστα αν

Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις

•γενικά χρησιμοποιείται σαν τονωτικό και δυναμωτικό του οργανισμού

βάλουν ένα βλαστάρι θυμαριού κάτω από το μαξιλάρι τους.»

•Χρησιμοποιείται κατά της ουλίτιδας, της τερηδόνας και της οδοντικής πλάκας •γαργάρες με αφέψημα θυμαριού έχουν καλά αποτελέσματα κατά του πονόλαιμου

•χρησιμοποιείται εξωτερικά σαν λοσιόν για μολυσμένα τραύματα

•βοηθά στις αναπνευστικές και πεπτικές λοιμώξεις •βοηθά στην αντιμετώπιση της διάρροιας •έχει καλά αποτελέσματα στη λαρυγγίτιδα, φαρυγγίτιδα και αμυγδαλίτιδα •για τις βαθιά εγκατεστημένες λοιμώξεις των πνευμόνων Αιθέριο έλαιο: 1-5 σταγόνες μέσα στη μπανιέρα με χλιαρό νερό, κάνουμε ένα πολύ καλό ιαματικό μπάνιο, εάν υποφέρουμε από ρευματισμούς ή αρθρίτιδες.

Σελίδα 9

Είναι φυτό αρωματικό, φαρ•συντελεί στη ρύθμιση του τυμπανιμακευτικό, αρσμού, διεγείτυματικό και «Η ρίγανη είναι ένα καλό ροντας την μελισσοτροφικό, συντηρητικό για κρεμώδη τρόφιμα, έκκριση της γνωστό από την όπως μαγιονέζα και σάλτσες για χολής αρχαιότητα. Πε- σαλάτες.» ριέχει αιθέριο •θεωρείται έλαιο, η περιεκτικότητα του ασφαλές εμμηναγωγό οποίου ποικίλει ανάλογα με •για τους πόνους των μυών το είδος και την περιοχή.

•το λάδι της είναι αποτελεΈχει ευρεία χρήση ως καρύσματικό για την αντιμετώπικευμα στη μεσογειακή μαση της ακμής γειρική.

•κατά των μολύνσεων

πνοής

Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις:

•κατά της αρθρίτιδας

•για κράμπες ποδιών

•για την αντιμετώπιση του άσθματος

•βοηθάει στην υπέρταση και την αρτηριοσκλήρυνση

•Έίναι ισχυρό αντιοξειδωτικό

•κατά της δυσάρεστης ανα-

•για τα έλκη και τις πληγές της κατάκλισης •για τις μολύνσεις της ουροδόχου κύστης •για τα εγκαύματα •για τους πόνους των δοντιών •κατά του βήχα, της γρίπης και του κρυολογήματος •για τους χρόνιους ρευματισμούς •για τις ψείρες της κεφαλής

Σελίδα 10

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

•Παρεμποδίζει την εφίδρωΈχει έντονη αρωματική οσμή ση και καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές ιδιότητες •έχει αντιβιοτική, αντιμυκητου, ως αφέψημα και ως κατιακή, αντισπασμωδική και ρύκευμα. Στη μαγειρική υπογλυκαιμική δράση χρησιμοποιείται για τον α• α σ κ ε ί ρωματισμό διαβλεννολυτιφόρων ζωμών, «Βοηθά στα τσιμπήματα από κουνούπια κή δράση και σφήκες, τρίβοντας με τα φρέσκα φαγητών και φύλλα του φασκόμηλου, το ερεθισμένο (βήχας, ιγτου ξιδιού ενώ σημείο.» μορίτιδα). θεωρείται και •με τη μορμελισσοτροφικό φυτό παρέφή αφεψήματος είναι ιδανιχοντας μέλι εκλεκτής ποιότηκό για την θεραπευτική του τας. Χρησιμοποιείται και στόματος σε περίπτωση στην αρωματοποιία. τραυματισμών, άφτρων, φαρυγγίτιδας και κατά της ουΘεραπευτικές ιδιότητες και λίτιδας χρήσεις

•δρα κατά του σακχάρου, των ρευματισμών, της ουρικής αρθρίτιδας και της διάρροιας •τονώνει και αναζωογονεί τους κουρασμένους και πονεμένους μύες. Ανακουφίζει τις κράμπες •βελτιώνει τη μνήμη αλλά και τη διαδικασία επεξεργασίας πληροφοριών.

•έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και παρέχει ένα χαλαρωτικό αίσθημα στο λαιμό •διευκολύνει τη χώνεψη, προκαλεί τη διούρηση

Σελίδα 11

ραπευτική διότι έχουν σπαΗ μέντα είναι ιδιαίτερα δησμολυτικές, αντιφλεγμονώμοφιλές φυτό, τόσο για τις δεις, τονωτιαρωματικές, κές, αντιμιόσο και τις «Φαίνεται ότι βοηθάει τη μνήμη, κροβιακές και γευστικές του για αυτό το λόγο, συνιστάται σε αιμοστατικές ιδιότητες. περιόδους εξετάσεων.» ιδιότητες. Τα άνθη και τα φύλλα της μέντας χρησιμοποιούνται στο μαγείρεμα, στη φαρμακευτική καθώς και σε πολλά τυποποιημένα προϊόντα. Η μέντα είναι πλούσια σε αιθέρια έλαια τα οποία χρησιμοποιούνται στη λαϊκή θε-

Το κύριο δραστικό συστατικό είναι το αιθέριο έλαιο. Έχει αρκετές θεραπευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται ευρύτατα στη βιομηχανία αρωμάτων. Ως αφέψημα ή ως αιθέριο έλαιο είναι αναλγητικό, κα-

τά της αϋπνίας και βοηθητικό σε πονοκεφάλους. Το αιθέριο έλαιο της μέντας έχει αποδειχθεί ότι έχει αντιμικροβιακή δράση. Χρησιμοποιείται στις οδοντόπαστες, σε προϊόντα στοματικής υγιεινής καθώς επίσης και τις τσίχλες, ως αρωματικό. Τα φύλλα της μέντας αποτελούν παραδοσιακό φαρμακευτικό προϊόν φυτικής προέλευσης για τη συμπτωματική ανακούφιση από πεπτικές διαταραχές, όπως η δυσπεψία και το φούσκωμα.

Σελίδα 12

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

Τσάι του βουνού ή σιδερί- ση των κρυολογημάτων, της της… Το αυτοφυές βότανο ρινικής συμφόρησης, των ατων ορεινών περιοχών της ναπνευστικών προβλημάτων Ελλάδας αποτελεί ένα από και του επίμονου βήχα τα πιο αναγνωρίσιμα κι α- •ανακουφίζει από τη δυσπεγαπημένα βότανα της χώρας ψία και το στομαχόπονο μας. Περιέχει •είναι πληθώρα συ- «Στα βουνά της Ελλάδας εντοπίζονται τ ο ν ω τι στατικών όπως περίπου 17 είδη. Τα περισσότερα είναι κό και φλαβονοειδή, αυτοφυή σε βραχώδεις περιοχές με υψηλό διουρηδ ι τ ε ρ π έ ν ι α , υψόμετρο, η ασύστολη συλλογή του τ ι κ ό , φ α ι ν υ λο π ρ ο - σχεδόν τα απειλεί με εξαφάνιση.» βοηθώπάνια, ιριδοειν τ α ς δή, μονοτερπένια. στις περιπτώσεις νεφρολιθίαΘεραπευτικές δράσεις και χρήσεις •Είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό για την αντιμετώπι-

σης •είναι ισχυρό στυπτικό και χρησιμοποιείται ενάντια στη διάρροια, την κολίτιδα και

τους κολικούς του πεπτικού.

•καταπραϋντικό του πεπτικού, εφιδρωτικό, αποτοξινωτικό, θερμαντικό και σπασμολυτικό για το αναπνευστικό •έχει χαλαρωτική και αγχολυτική δράση •βοηθά στην αναιμία χάρη στο σίδηρο που περιέχει •είναι διεγερτικό του εγκεφάλου και των μυών Το τσάι του βουνού σε αντίθεση με τα υπόλοιπα δεν έχει διεγερτική δράση και μπορεί άνετα να καταναλώνεται και το βράδυ πριν τον ύπνο.

Σελίδα 13

• η αποξηραμένη σκόνη των φύλλων της χρησιμοποιείται στις ρινορραγίες. Συμβόλιζε για τους προγόκαι είναι πολύτιμη κατά των νους μας, κρυολογημάτων, την ευημερίτης βρογχίτιδας «Το αιθέριο έλαιο της δάφνης α και προκαι του ρινικού χρησιμοποιείται για μασάζ σε στάτευε τα πιασμένους μυς.» κατάρρου. σπίτια από • έχει ιδιότητες την κακοτυσπασμολυτικές, χία και τους κεραυνούς, αρωματικές, πεπτικές, χολαόπως πίστευαν. Ακόμη και γωγές και εφιδρωτικές σήμερα όμως, η δάφνη ταυ• δρα κατά των στοματικών τίζεται με τη δόξα, τη νίκη ελκών και την υπεροχή.

• η σκόνη των φύλλων της Θεραπευτικές δράσεις και δάφνης έχει αντιπυρετικές χρήσεις: ιδιότητες.

• Έχει χωνευτικές ιδιότητες • εξωτερικά, χρησιμοποιεί• έχει αντισηπτική δράση. ται για την αντιμετώπιση συνιστάται ως αποχρεμπτικό των ρευματικών πόνων.

• εισπνοή ως αιθέριο έλαιο σε αρωματιστή, σε μικρές ποσότητες, βοηθά στην αφύπνιση και τόνωση του οργανισμού.

• στη λαϊκή θεραπευτική θεωρείται ως αντιρρευματικό, εναντίον της παραμορφωτικής αρθρίτιδας .

• εμποδίζει την τριχόπτωση.

• για τα διαστρέμματα και τις θλάσεις των μυών • η σκόνη των φύλλων όταν πουδράρεται πάνω σε έλκη επιταχύνει την επούλωσή τους.

Σελίδα 14

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

Το ελληνικό σαφράν εκτός ξινωτικό για το συκώτι από την νοστιμιά που χαρί•σε μικρές ποσότητες καθυζει στο φαγητό, περιέχει πολστερεί την εξέλιξη του γήραλές φαρμακευτικές ιδιότητες. τος και τονώνει τον εγκέφαΤα κύρια θεραπευτικά συλο στατικά του είναι η πικρο•ανακουφίζει από ψυχιατρικροκίνη και η κροκίνη. Πεκές παθήσεις και ιδιαίτερα ριέχει επίσης βιταμίνη Β12, από την λυκοπίνη, ζεακατάθλιξανθίνη, α-β «Το σαφράν είναι πλούσιο σε αντιψη και καροτένιο κα- βακτηριακές, αλλά και απολεπιστικές την αγχώθώς περιέχει ιδιότητες. Αυτό το καθιστά πολύ χρήσιμο δη διατακαι βιταμίνη C, στον καθαρισμό της ακμής, αλλά και τη ραχή σίδηρο, κάλιο βελτίωση της χροιάς του δέρματος.»

•κατά της και μαγνήσιο. νόσου του Θεραπευτικές δράσεις και Αλτσχάιμερ χρήσεις •μειώνει τα συμπτώματα του •Τονωτικό και ηρεμιστικό μεταβολικού συνδρόμου του στομάχου •βοηθάει στην απώλεια βά•ανακουφιστικό και αποτο-

ρους •ανακουφίζει από τους πόνους της περιόδου •από τους πόνους του στομάχου •από τους πόνους των νεφρών •διεγείρει την όρεξη και διευκολύνει την πέψη •μειώνει την χοληστερίνη και εμφανίζει αντιθρομβωτική δράση •μειώνει την αρτηριακή πίεση •βοηθά σε κρίσεις άσθματος, στη ναυτία, τις πεπτικές διαταραχές και τις ενοχλήσεις κατά την οδοντοφυΐα •ανακουφίζει από πολλές ψυχιατρικές παθήσεις.

Σελίδα 15

Πρόκειται για λυτικό, στυπτιδ υ σ ε ύ ρ ε τ ο «Είναι σπάνιο, διότι ο τόπος που το κό, επουλωτικό, φυτό, από παράγει (Κρήτη), είναι μικρός και οι καταπραϋντικό κατσίκες το βόσκουν επειδή τους τα πιο σητων πόνων του αρέσει.» μαντικά μεστομαχιού και λιτογόνα, των εντέρων. Είιδιαίτερα γνωστό για την ναι ακόμη διουρητικό, χολακαταπραϋντική του δράση γωγικό, έμμηναγωγό, κατακατά του πόνου. Βρίσκεται πολεμά τις αμοιβάδες, καταμόνο στα πιο απόκρημνα πραΰνει τον πονοκέφαλο βράχια των βουνών της και τον πονόδοντο. ΕυεργεΚρήτης και σε υψόμετρο πετικό σε περιπτώσεις νευριρίπου 1400 μέτρα. κών διαταραχών, στο σκορβούτο, σε διαλείποντες πυρεΟ δίκταμος είναι φυτό τονωτούς. Το δίκταμο έχει αντιτικό και διεγερτικό του πεσηπτική δράση, τονωτική πτικού συστήματος, σπασμο-

και αντισπασμωδική. Χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και κατά της γρίπης και του κρυολογήματος. Δρα σπασμολυτικά και συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων, ανακουφίζει από πονοκεφάλους, και στομαχικές διαταραχές, πονόδοντους και αποστήματα. Ενεργεί επίσης, ως αντιδιαβητικό, εμμηναγωγό αλλά και ως αφροδισιακό.

Σελίδα 16

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

βοηθούν στην καταπολέμηΟνομάστηκε έτσι από την ση βακτηρίων ιδιαίτερη αγάπη που του •χρησιμοποιείται σαν αγχοέχουν οι μέλισσες, λόγω της λυτικό, ήπιο καταπραϋντικό υψηλής περιεκτικότητας των •ανακουφίζει ανθέων του «Τα φύλλα του μελισσόχορτου, με τη την ένταση σε νέκταρ. γλυκιά γεύση και το άρωμα λεμονιού, και το στρες, Τα φύλλα είναι άριστη προσθήκη για τα ποντς μειώνοντας του αναδύ- φρούτων, τα κρασιά και τους χυμούς.» έτσι την κατάο υν μια θλιψη έντονη μυρωδιά λεμονιού •ασκεί τονωτική επίδραση και χρησιμοποιούνται ιατριστην καρδιά και το κυκλοκώς για τη θεραπεία μιας φορικό σύστημα ποικιλίας διαταραχών.

•βοηθά στην αντιμετώπιση Θεραπευτικές δράσεις του έρπητα του στόματος •Περιέχει πολυφαινόλες που

•βελτιώνει τη διάθεση και την πνευματική απόδοση •βοηθά στην ανακούφιση από τις εμμηνορροϊκές κράμπες •το εκχύλισμα από μελισσοβότανο έχει εξαιρετικά υψηλή αντιοξειδωτική δράση •ανακουφίζει το λείο μυϊκό ιστό της πεπτικής οδού, αποτελώντας ένα πολύ καλό χωνευτικό Τα θρυμματισμένα φύλλα, όταν τρίβονται στο δέρμα, χρησιμοποιούνται ως απωθητικό κουνουπιών.

Σελίδα 17

Η βαλεριάνα είναι αυτοφυές κή υπερένταση, τον πονόδοφυτό που χρησιμοποιείται ντο, την ισχιαλγία, τους πόαπό την αρνους περιόδου. χαιότητα μέΗ βαλεριάνα «Αν έχετε πονοκέφαλο, μπορείτε να χρι σήμερα έχει χρησιμοπιείτε ένα αφέψημα βαλεριάνας για τις ηρεμι- βράζοντας 10 γραμμάρια φύλλα ή ποιηθεί για υστικές και αγ- ρίζα βαλεριάνας σε ένα λίτρο νερό.» στερικές καταχολυτικές ιστάσεις, υπερδιότητές του. διέγερση, αϋπνία, ημικρανία, κράμπες, κολικούς του εΘεραπευτικές ιδιότητες ντέρου, ρευματικούς πόνους, Συνιστάται για την αρθρίτιδυσμηνόρροια, νευρικές καδα, την κολίτιδα, τη διάρταστάσεις. Οι κύριες χρήσεις ροια, τον πονοκέφαλο και της είναι για ηρεμιστικούς την υπέρταση, το σύνδρομο και υπνωτικούς λόγους, ενώ του ευερέθιστου εντέρου, την χρησιμοποιείται παράλληλα εμμηνόπαυση, την ψωρίαση, σαν αντισπασμωδικό και ητους ρευματισμούς, τη νευρι-

ρεμιστικό. Προτείνεται επίσης για ανησυχία και νευρολογικές διαταραχές του ύπνου. Η βαλεριάνα χρησιμοποιείται σαν ηρεμιστικό ακόμα και κατά τη διάρκεια της ημέρας σε περιπτώσεις υπερέντασης. Για να καταπολεμήσετε την αϋπνία, αφήστε για 45 λεπτά µία χούφτα φύλλα βαλεριάνας σε δύο κούπες βραστό νερό, σκεπάζοντας καλά το σκεύος για να µην κρυώσει το αφέψημα. Πίνετε 3-4 φορές την ημέρα, καθώς και 3045 λεπτά πριν από τον ύπνο.

Σελίδα 18

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

Το Σέλινο είναι ένα από τα •το φρέσκο φυτό είναι διουπιο γνωστά αρωματικά βόρητικό, τονωτικό, ορεκτικό τανα που χρησιμοποιούμε και χωνευτικό στην κουζίνα μας. Τόσο το •βοηθάει στη μείωση της χοάρωμα όσο και η γεύση του, ληστερόλης το καθιστούν •οι σπόροι εξαιρετικό συτου μειώ«Δρα ενάντια στην κατάθλιψη, μπλήρωμα σε νουν τα επίηρεμεί τα νεύρα και προωθεί τον σαλάτες, σούπες πεδα του καλό ύπνο.» και άλλες μασακχάρου γειρικές συνταστο αίμα, γές. Οι σπόροι του χρησιμοβοηθώντας στη ρύθμιση του ποιούνται στην αρωματοποιδιαβήτη ία.

•τονώνει το στομάχι και δρα Θεραπευτικές δράσεις και ενάντια στις πέτρες των νεχρήσεις φρών •Οι καρποί του έχουν χωνευτικές ιδιότητες

•οι σπόροι του είναι ιδιαίτερα ευεργετικοί για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, όταν συνδέεται με κατάθλιψη •βοηθά στο αδυνάτισμα •ο χυμός του βοηθά και τονώνει αυτούς που εργάζονται πνευματικά •έχει αντιπυρετικές ιδιότητες •βοηθά στο άσθμα και την καταρροή •καταπολεμά τις φλεγμονές •αποτοξινώνει •συμβάλλει στην καλή υγεία των δοντιών

Σελίδα 19

Ο μαϊντανός είναι το πιο δημοφιλές βότανο στον κόσμο. Έχει πολλές ευεργετικές ιδιότητες, μεγάλη θρεπτική αξία και οφέλη για την υγεία. Το φρέσκο μυρωδικό που χρησιμοποιούμε πιο συχνά είναι ο πλατύφυλλος μαϊντανός. Έχει πιο έντονο άρωμα από τις σγουρές ποικιλίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται περισσότερο σαν γαρνιτούρα. Ο μαϊντανός είναι πλούσιος σε βιταμίνες Β12, Κ, Α και C, καθώς και σε Β-καροτένιο. Επιπλέον είναι μια καλή πηγή φολλικού οξέως και σιδή-

ρου. Έχει υψηλή περιεκτικόμαντική αντικαρκινική δράτητα σε χλωροφύλλη και χάση. Καταναλώνοντας σε καρη στην αντιβακτηριδιακή θημερινή βάση λίγο μαϊντατης δράση, αποτρέπει τον νό, μειώνουμε ή σταθεροποιπολλαπλασιασμό των βλαούμε τα επίπεδα αρτηριακής βερών βακτηριδίων για τον πίεσης, αποτρέποντας το ρίοργανισμό. Μέσω της χλωσκο εμφάνισης υπέρτασης. ροφύλλης, ο μαϊντανός βοηΤο πράσινο «βότανο», είναι θά στην καταπολέμηση της εξαιρετικό διουχρόνιας καρητικό, το οποίο «Το λάδι μαϊντανού βοηθά στην κοσμίας του συμβάλλει στην γρήγορη θεραπεία κατά της στόματος. Τα τριχόπτωσης και στην ενυδάτωση καλύτερη λεια ι θ έ ρ ι α του δέρματος.» τουργία του νεέλαια που φρού. Βοηθάει περιέχονται στον μαϊντανό, στη διατήρηση της υγείας είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά, των οστών. ενώ ταυτόχρονα έχουν ση-

Σελίδα 20

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

επιχείλιου έρπητα Ο Βασιλικός αποτελεί ισχυρό φυσικό εντομοαπωθητικό, •συνιστάται στις ημικρανίες, είναι προσαρμογόνο βότανο τους πονοκεφάλους και την που βοηθά στη μείωση της ναυτία κορτιζόλης στον οργανισμό •το αιθέριο έλαιό του ανακαι αποτελεί ένα από τα πιο κουφίζει δημοφιλή βότανα από το Χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, της ευτυχίας. βήχα, τη στη φαρμακοβιομηχανία, στην

Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις

γρίπη και το κρύωμα, την κατάθλιψη και την ατονία και καταπραΰνει από τα τσιμπήματα από τα έντομα και τα φίδια

αρωματοθεραπεία και ευρέως στην ποτοποιία.

•Το τσάι από βασιλικό βοηθάει στην πέψη και καταπραΰνει το έντερο •το εκχύλισμα βασιλικού δρα ευεργετικά στις περιπτώσεις στοματίτιδας και

•επίσης, τονώνει το νευρικό σύστημα, καταπολεμάει το

στρες, το άγχος, την πνευματική κόπωση και βοηθά στη συγκέντρωση •έχει αντισηπτικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες και θεωρείται εξαιρετικό εφιδρωτικό •η κατανάλωση φύλλων βασιλικού με λάδι, καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα •ενισχύει τη μνήμη.

•ανακουφίζει από τις κράμπες στο στομάχι, γαστρική καταρροή, εμετό, εντερική καταρροή, εντερίτιδα •απωθεί τα κουνούπια

Σελίδα 21

Το χαμομήλι είναι ένα πασίσεις φλογώσεων γνωστο βότανο. Το γένος •τονωτικό, χωνευτικό του περι•κατά της κράλ α μ β ά ν ε ι «Χρησιμοποιείται σαν βασικό μπας του στομάπερισσότερα συστατικό σε πολλά καλλυντικά και χου, της δυσπεαπό 70 είδη, προϊόντα καθαρισμού και ψίας και των μεενυδάτωσης.» ωστόσο στην τεωρισμών Ελλάδα α•κατά της ανορεξίας, των παντά ένα μόνο είδος. στομαχικών διαταραχών και Θεραπευτικές δράσεις και της αεροφαγίας χρήσεις •κατά της δυσκοιλιότητας •Αντισπασμωδικό, κατά του •διουρητικό, αντιπυρετικό κρυολογήματος, απολυμα•κατά της δυσμηνόρροιας ντικό •κατά του υστερισμού και •κατά των κολικών των νευρικών πονοκεφάλων •κατά των ρευματισμών •είναι ευεργετικό για το συ•ανακουφίζει σε περιπτώκώτι

•τονώνει το ανοσοποιητικό •μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά των κολικών πόνων των νηπίων •ανακουφίζει από τους πόνους της περιόδου •βοηθά στο άσθμα •έχει την ικανότητά να ηρεμεί τα νεύρα και να ανακουφίζει την ψυχική διέγερση •μειώνει σημαντικά το άγχος και την κατάθλιψη •για την ακμή, το έκζεμα, τις φλεγμονές, τα εγκαύματα

Σελίδα 22

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

σπασμωδικές και τονωτικές Στην Ελλάδα υπάρχει σαν ιδιότητες αυτοφυές ωστόσο συνηθίζεται να καλλιεργείται από •είναι καλή για πονοκεφάτην αρχαιότητα. Χρησιμολους και αϋπνία, ίλιγγο, ημιποιείται στην κρανία, ααρωματοποιία, «Η μαντζουράνα χρησιμοποιείται σαν π ώ λ ε ι α την μαγειρική, αρωματικό αλλά και σαν συντηρητικό μνήμης και την ζαχαρο- σε ποτά και γλυκά.» επιληψία πλαστική και •για τη ρισαν θεραπευτινίτιδα και τις αμυγδαλές κό υλικό.

•για τις φλεγμονές των ούΘεραπευτικές δράσεις, ιδιότητες και χρήσεις •Συνιστάται για τη ρινοφαρυγγίτιδα •έχει αποχρεμπτικές, αντι-

• γαστροπροστατευτική και καταπραϋντική, για τα προβλήματα του στομάχου και όλου του γαστρεντερικού συστήματος •χρησιμοποιείται για τη βρογχίτιδα και το άσθμα •για τους ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους

λων και της γλώσσας

•έχει ισχυρές μυοχαλαρωτικές και αναλγητικές ιδιότητες

•ενδείκνυται για τους τυμπανισμούς, τους μετεωρισμούς και τη δυσκοιλιότητα

•ο χυμός του φυτού, σταματά τον πόνο και το βούισμα στα αυτιά

Σελίδα 23

Η λουίζα είναι ένα πολύ ενδιαστημα και το φέρον αρωματικό φυτό με χρήστομάχι σιμες φαρμακευτικές δράσεις, •ηρεμεί και τονώνει το νευριαλλά ταυτόχρονα και ένα εντυκό σύστημα πωσιακό καλ•ανακουφίζει λωπιστικό φυαπό ημικρατό για τον κή- «Λιώνει» η Λουΐζα το λίπος; νίες πο ή τη βερά- Οι ουσίες που περιέχει η Λουΐζα δεν •έχει αντιπυμπορούν να έλθουν σε επαφή με το λίπος του ντα μας. σώματος σας ώστε να το «λιώσουν», απλώς η ρετική δράση Θ ε ρ α π ε υ τ ι - έντονη διουρητική δράση της θα σας κάνει να •διουρητικές χάσετε υγρά που είναι αποθηκευμένα στον κές ιδιότητες ιδιότητες λιπώδη ιστό και θα αυξήσει τον μεταβολισμό. Έχει αντι•ιδανική για φλεγμονώδη, την αντιμετώαντισπασμωδική και αντιμι- πιση διάρροιας και αιμορρακροβιακή δράση που το κατα- γίας τάσσει σε εξαιρετικό βότανο •για την καταπολέμηση για την αντιμετώπιση αρκετών άσθματος ασθενειών, συγκεκριμένα: •για την καταπολέμηση κα•καταπραΰνει το πεπτικό σύ- κοσμίας στόματος

•ως κατάπλασμα, ανακουφίζει από νευρικούς πόνους και πόνους στα αυτιά Έγχυμα: Aφού βράσει το νερό στο μπρίκι, το αποσύρετε από τη φωτιά, προσθέτετε τη συνιστώμενη δόση του βοτάνου και το αφήνετε σκεπασμένο για 5 λεπτά. Tο σουρώνετε και το πίνετε.

Aφέψημα: Tο αφέψημα ενδείκνυται για τα σκληρά φύλλα και τις ρίζες των βοτάνων. Στην περίπτωση αυτή, βράζετε το βότανο μαζί με το νερό για 5 λεπτά, το σουρώνετε και το πίνετε.

Σελίδα 24

ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1.

Δρ Ελένη Μαλούπα, Δρ Κατερίνα Γρηγοριάδου, Δρ Διαμάντω Λάζαρη, Δρ Νικόλαος Κρίγκας, 2013, Καλλιέργεια, μεταποίηση και διασφάλιση ποιότητας των ελληνικών Αρωματικών και Φαρμακευτικών φυτών

2.

Δρ Ιωάννα Καραμπούκη, Ειδική Γεωργία Ι, Αρωματικά/Φαρμακευτικά & Βιομηχανικά φυτά

3.

https://mag.sigmalive.com/article/16574/loyiza-i-allios-horto-toy-theoy-ta-ofeli-tiskai-oi-hriseis-tis

4.

https://www.onmed.gr/diatrofi/story/312029/louiza-kai-adunatisma-telika-kaiei-tolipos-i-ochi

5.

https://www.naturanrg.gr/loyiza-to-loyloydi-me-tis-magikes-idiothtes/

6.

https://enallaktikidrasi.com/2016/06/menta/

7.

https://www.onmed.gr/ygeia/story/372994/oi-therapeytikes-idiotites-tis-mentasvideo

8.

https://www.mednutrition.gr/portal/efarmoges/leksiko-diatrofis/15915-levanta

9.

https://enallaktikidrasi.com/2016/05/armparoriza-idiotites-xrisi/

10.

https://www.mistikakipou.gr/gnoriste-tin-armparoriza/

11.

http://teleytaiaexodos.blogspot.com/2017/04/dafnh.html

12.

http://back-to-nature.gr/2013/02/blog-post_2128.html

13.

https://enallaktikidrasi.com/2017/04/rigani/

14.

https://enallaktikidrasi.com/2016/03/thumari-idiotites-kai-tropoi-xrisis/

15.

https://enallaktikidrasi.com/2018/03/selino-therapeutikes-draseis-tropoi-xrisis/

16.

https://www.itrofi.gr/fytika/votana/article/321/faskomilo-votano-tis-athanasias

17.

https://enallaktikidrasi.com/2016/04/faskomilo-idiotites-xrisi/

18.

https://enallaktikidrasi.com/2017/04/krokos-safran-idiotites/

19.

https://runningmagazine.gr/2015/01/10

20.

https://www.proionta-tis-fisis.com/diosmos-o-aromatikos-idiotites/

21.

https://enallaktikidrasi.com/2017/04/dyosmos-therapeutikes-draseis-tropoi-xrisis/

22.

https://www.newsbeast.gr/health/arthro/521071/oi-euergetikes-idiotites-pou-eheito-tsai-tou-vounou

23.

https://enallaktikidrasi.com/2018/02/tsai-vounou-therapeutikes-idiotites-tropoixrisis/

24.

https://www.itrofi.gr/fytika/votana/article/588/melissohorto-ena-votano-meeyergetikes-idiotites

25.

https://enallaktikidrasi.com/2016/03/melissoxorto-idiotites-kai-xrisi/

26.

http://www.healingpowerpharmacy.gr/botana/Valeriana

Τομέας Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος του 2ου ΕΠΑ.Λ. Σερρών Μεραρχίας 153 Τηλ. 2321039906 Πληροφορίες: Χάψαλη Δέσποινα

Ο Τομέας Γεωπονίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος του 2ου ΕΠΑ.Λ. Σερρών έχει 2 τμήματα στην Β΄ τάξη και τις εξής 4 ειδικότητες στην Γ΄ τάξη: Επισκεφθείτε την τοποθεσία μας στο Web!

1.

Τεχνικός Φυτικής Παραγωγής

https://despinaha.webnode.gr/

2.

Τεχνικός Ζωικής Παραγωγής

3.

Τεχνικός Ανθοκομίας και Αρχιτεκτονικής Τοπίου

4.

Τεχνικός Τεχνολογίας Τροφίμων και Ποτών

Τομεάρχης: Χάψαλη Δέσποινα

Το παραπάνω αρχαιοελληνικό ρητό του Κλεόβουλου του Λίνδιου ισχύει για την χρήση όλων των Βοτάνων!!!