buurten september 2015

afgiftekantoor sint-genesius-rode P 008347

BUURTEN

België - Belgique P.B. - P.P. 1640 Sint-Genesius-Rode 1 BC 3352

SINT-GENESIUS-RODE • JAARGANG 17, NR 6 • SEPTEMBER 2015 MAANDELIJKS TIJDSCHRIFT (NIET IN JANUARI-JULI-AUGUSTUS) UITGAVE VAN GEMEENSCHAPSCENTRUM DE BOESDAALHOEVE EN VZW ‘DE RAND’

FR • DE • EN

traductions • Übersetzungen • translations

2-3 Verhuis rusthuis De Groene Linde 6-7 Manu De Greef Meer dan 40 jaar in Congo

13-15 Topdag Gordelfestival op 6 september Ontdek de Herisemmolen

© TDW

10-11 Hannelore Bedert opent cultuurseizoen

Vandaag telt rusthuis De Groene Linde 103 bewoners. Zes mensen maken er gebruik van het kortverblijf. 84 bewoners hebben intussen spullen klaargezet om op dinsdag 8 september naar een nieuwe kamer te verhuizen. De verhuizing van de bewoners naar het moderne gebouw dat vlak naast het oude rusthuis werd opgetrokken, is een historische gebeurtenis voor het OCMW van Sint-Genesius-Rode. ‘De Groene Linde staat er al sinds 1978’, legt OCMW-voorzitter Xavier Deleenheer uit. ‘Het is dus een oud gebouw. De kamers zijn klein, het sanitair is niet voorzien op de zorg die de mensen vandaag nodig hebben en ze passen ook niet in onze visie. We willen een rusthuis waar de mensen graag wonen en waar ze niet het idee hebben dat ze in een ziekenhuis verblijven.

Twintig jaar geleden werd er voor het eerst gepraat over een nieuwbouw, tien jaar geleden zijn de eerste plannen opgemaakt. Er is dus een hele weg afgelegd.’

Rusthuis De Groene Linde verhuist naar nieuw gebouw

© Tine De Wilde

V.l.n.r.: Steve Waeyaert, Xavier Deleenheer en Els Wets

84 bewoners van woonzorgcentrum De Groene Linde verhuizen op 8 september naar hun nieuwe kamer in de nieuwbouw die het OCMW optrok op de site aan de Zoniënwoudlaan. De grote verhuizing gebeurt op één dag, maar de voorbereidingen begonnen al maanden geleden.

‘Het is een grote operatie, maar het is haalbaar’, zegt directrice Els Wets van De Groene Linde.

2

Het gebouw zal voorzien worden van de nieuwste snufjes. ‘Daar profiteren zowel de bewoners als het personeel van’, zegt OCMWsecretaris Steve Waeyaert. ‘De kamers zullen groter zijn en ruimtes kunnen met schuifdeuren aangepast worden. Zo kan er veel op maat ingericht worden. In de badkamers zijn er inloopdouches waarin ook stoeltjes en handgrepen kunnen worden geplaatst. Als bewoners een tillift nodig hebben, kunnen we die perfect gebruiken. Daarnaast zal een nieuw telefoniesysteem de veiligheid van de bewoners verbeteren, en zijn alle kamers uitgerust met nieuwe televisietoestellen. De bewoners kunnen ook snel op het internet. Meer en meer mensen hebben vandaag een tablet. Dan is het belangrijk dat ze vlot contact kunnen leggen met de buitenwereld. In het oude gebouw is dat nog een probleem.’

In het oude gebouw eten de mensen samen in de grote zaal, maar na de verhuizing kan er in kleine groepen gegeten worden, in de verschillende leefruimten. Voorzitter Deleenheer: ‘We hopen dat dit de drempel kan verlagen om samen te eten. We merken soms dat mensen liever op hun kamer blijven omdat ze bijvoorbeeld moeilijk kunnen stappen of zorg nodig hebben. Door hen in kleinere leefruimten te laten eten, hopen we dat ze zich meer op hun gemak voelen. Sociaal contact is immers echt belangrijk. Voor de grote activiteiten is er een grote zaal die uitgerust zal zijn met een projectiescherm en een nieuwe geluidsinstallatie.’

Samen met een stuurgroep heeft het rusthuis de verhuizing goed voorbereid. Op één dag tijd moet de verhuizing een feit zijn. Directrice Els Wets: ‘We hebben een draaiboek opgesteld.

OUD-NIEUW ’s Ochtends ontbijten de mensen nog in het oude gebouw. Nadien begint de verhuizing. We hebben de bewoners de voorbije maanden ook op de hoogte gehouden van de plannen. Aan de families hebben we gevraagd om er bij te zijn op de dag van de verhuizing. Zo kunnen de mensen wennen aan hun nieuwe kamer, met hun familie erbij. De bewoners kregen ook al een rondleiding in het nieuwe gebouw, zodat ze weten waar ze terecht komen.’ Als iedereen verhuisd is, eten ze ’s avonds meteen in het nieuwe gebouw. ‘Het wordt heel druk, maar we zien het zitten. Ik merk dat de bewoners blij zijn dat ze naar een compleet nieuw gebouw kunnen verhuizen, en ook het personeel werkt enorm goed mee. De mensen van de andere diensten in het OCMW boden zelfs spontaan hun hulp aan.’

Stationsstraat

Binnenkort beslist het OCMW wat er met het oude gebouw zal gebeuren. De meest recente vleugel wordt nog gerenoveerd. ‘Het project van de nieuwbouw werd begroot op 13,5 miljoen euro’, legt secretaris Waeyaert uit. ‘Omdat we het kostenplaatje onder controle hebben kunnen houden, vroegen we de gemeente om de vleugel waarin eerst een beperkte renovatie zou gebeuren toch volledig te vernieuwen. Dat maakt dat we in totaal 15 miljoen euro zullen investeren. Dat is goed nieuws voor de 27 bewoners die daar nu verblijven. Die werken starten ook deze maand en zullen acht maanden duren. De mensen daar zullen wel even moeten verhuizen, maar kunnen via een doorgang altijd terecht in het nieuwe gebouw.’

Wat er met de oudere delen van het leegstaande gebouw zal gebeuren, is nog niet zeker. ‘We denken er aan om er de administratieve diensten van het OCMW onder te brengen,’ zegt voorzitter Deleenheer, ‘maar ook assistentiewoningen zijn een optie, net als kinderopvang of een Huis van het Kind. We moeten nog bekijken wat de beste oplossing is, want verbouwen kost ook geld. We zijn al heel blij dat we dit konden realiseren.’

Het OCMW past de tarieven voor het wonen in het rusthuis aan. Nu bedraagt de gemiddelde ligdagprijs 46 euro. ‘In de toekomst zal die schommelen tussen 55 en 65 euro’, vertelt Deleenheer. ‘Het gaat wel om een prijs, waarin praktisch alles begrepen is. Voor televisie, internet en andere zaken hoeft niet meer bijbetaald te worden, en dat is met het huidige systeem anders.’

Bart Kerckhoven FR La maison de repos De Groene Linde attend avec impatience son déménagement 84 habitants du centre d’habitation et de soins De Groene Linde vont déménager le 8 septembre vers la nouvelle construction que le CPAS a fait ériger sur le site à l’Avenue de la Forêt de Soignes.

Le grand déménagement se fera en une seule journée, mais les préparatifs ont déjà commencé il y a des mois. Le CPAS va décider bientôt ce qu’il adviendra de l’ancien bâtiment. Le secrétaire du CPAS Waeyaert: ‘L’aile la plus récente est encore en rénovation.

Les travaux vont démarrer ce mois et prendront huit mois. C’est une bonne nouvelle pour les 27 habitants qui y séjournent en ce moment.’ Il n’a pas encore été déterminé ce que les parties plus anciennes du bâtiment vide vont devenir. ‘Nous envisageons d’y installer les services administratifs du CPAS,’ dit le Président du CPAS Deleenheer, ‘mais des habitations assistées sont aussi une option, tout comme une garderie d’enfants ou une Maison de l’Enfant.’

Sinds de aanleg van de spoorweg Brussel-Charleroi in 1874 speelde de Stationsstraat een belangrijke rol bij de stedelijke en economische ontwikkeling van het dorp. Herbergen en cafés lagen voordien vooral rond de kerk. Na 1874 kwamen er in de Stationsstraat tientallen cafés bij. Heel wat goederen, voornamelijk steenkool, werden op karren en kruiwagens aan- en afgevoerd van de trein naar het dorp. De nieuwe spoorweg zorgde er ook voor dat heel wat Rodenaars buiten hun eigen dorp werk zochten. Via het spoor kan je naar Brussel of elders pendelen. Bij het krieken van de dag of na de zware dagtaak hoefde je in de Stationsstraat niet van dorst om te komen: afspanningen en herbergen genoeg!

Op de oude foto zie je de oude Stationsstraat, die achter de huizen naar links draait. Het huis in het midden – met schilddak – staat er nog altijd. De huizen links ervan staan op de oude rooilijn en werden later afgebroken.

Tekst: Jan De Cock Nieuwe foto: Johan Stoffels

3

Stevig debat over nieuwe plannen voor dorpsplein

Š Bart Kerckhoven

UIT DE GEMEENTE

Uit de gemeenteraad van 24 juni

Sint-Genesius-Rode blijft een financieel gezonde gemeente, maar ziet heel wat geld in rook opgaan door een nieuwe afrekening voor de brandweerinterventies. Het gemeentebestuur voert subsidies in voor mensen die aankoppelen op de gescheiden rioleringen die worden aangelegd en een nieuw dorpsplein levert een pittig debat op tijdens de laatste gemeenteraad voor de zomervakantie.

Brandweerkosten Het schepencollege legt een aangepast meerjarenplan voor aan de gemeenteraad. Vooral de kosten voor de brandweer vallen op. De provinciegouverneur liet Sint-Genesius-Rode weten dat er nog 752.866 euro betaald moest worden voor de werkingskosten van de brandweer. Net als de andere gemeenten ging Sint-Genesius-Rode ervan uit dat de bijdragen uit 2014 een voorschot waren op de kosten van dat jaar, maar nu blijkt dat het gaat om een voorschot voor kosten van 2013. De eindafrekening van dat jaar is met 134.398 euro ook nog eens dubbel zo hoog. Het college heeft intussen wel voldoende geld opzijgezet om de brandweerkosten de komende jaren vlot te kunnen betalen. Ten slotte is er een lening afgesloten met voetbalclub RhodienneDe Hoek voor een bedrag van 30.000 euro 4

om de schulden bij de btw en andere schuldeisers af te lossen.

Shop in Rode De gemeenteraad keurt een toelage van 3.000 euro goed aan de vzw Shop in Rode. Die organisatie moet de gemeente en dan vooral de handelaars promoten. Sint-Genesius-Rode in de kijker plaatsen als commercieel centrum is een doel op zich. Met de toelage zal de organisatie stickers en pennen laten maken om Shop in Rode bij het grote publiek bekend te maken.

De vereniging zal ook de kleine kermis nieuw leven inblazen en de gemeente tijdens de feestdagen mooi inkleden.

Gescheiden riolering De gemeenteraad bespreekt een nieuw subsidiereglement dat de Rodenaren moet helpen bij het aansluiten op een

gescheiden riolering, waarbij afvalwater en hemelwater apart worden afgevoerd. Het aankoppelen op gescheiden rioleringen wordt eigenlijk een verplichting, want de gemeente misloopt zelf subsidies als inwoners dat niet doen. Om de mensen te helpen wordt er tot 1.000 euro per gebouw gesubsidieerd; voor grotere complexen en meergezinswoningen kan dat stijgen tot 2.000 euro. De oppositie stelt zich vragen bij het reglement. Zo is er nu al 400.000 euro gepland en nadien 100.000 euro per jaar, maar de raadsleden van Respect twijfelen of dat voldoende zal zijn om alle subsidies toe te kennen. Het schepencollege wil namelijk ook een inhaalbeweging doen en bewoners van straten die nog maar net gescheiden rioleringen kregen ook de kans bieden een subsidie te krijgen voor de gemaakte kosten. Net daarom

wordt er eerst een groot bedrag uitgetrokken. De gemeente zal dit najaar op informatievergaderingen bewoners van straten met een nieuwe riolering of bewoners van straten waar plannen zijn voor een gescheiden riolering inlichten over het reglement.

Speelzone op dorpsplein De aanpassingen aan het eerste ontwerp voor de heraanleg van het dorpscentrum worden besproken. ‘Het dorpsplein moet een aantrekkelijke ontmoetingsplaats worden voor alle inwoners. We kregen te horen dat in het eerste plan het plein maar een kale plaats was’, zegt schepen van Openbare Werken Miguel Delacroix (IC-GB).

Maar het aangepaste plan is volgens de oppositie ook niet de beste oplossing.

Er komt een grote speelheuvel op het plein. ‘We krijgen dit plan pas enkele dagen voor de zitting en dan blijkt het ook nog eens grondig gewijzigd te zijn’, zegt fractieleidster Anne Sobrie (Respect). ‘Het nieuwe ontwerp werd niet eens in de werkgroep dorpskernvernieuwing besproken, want die is al een jaar niet meer bij elkaar gekomen.’

Respect heeft vooral vragen bij een veel te groot speelplein, dat de helft van het plein zal inpalmen. Volgens de leden van Respect is er nooit aan de jeugd gevraagd of er wel nood is aan een speelplein in het centrum. In de gemeente zijn al veel pleintjes waar jongeren zich kunnen uitleven. Er rijzen vragen over de jaarmarkt, de kerstmarkt en andere activiteiten die er dan wellicht niet meer kunnen plaatsvinden. Ook over de invoering van een zone 30 is onduidelijkheid. De zitting wordt tot drie keer toe geschorst omdat het debat zo veel vragen oproept en de oppositie aanpassingen vraagt.

Schepen Delacroix belooft rekening te houden met de opmerkingen. ‘We vragen aan het studiebureau om de speelzone kleiner in te plannen’, zegt hij. ‘In september trekken we met de plannen naar de bevolking en de heraanleg van het dorpscentrum kan dan na de winter van volgend jaar van start gaan.’

Sprokkels Misschien heb je van de vakantie gebruik gemaakt om wat boeken te lezen die je bent gaan halen in Bib in het dorp? Nee hoor, dit is geen typefout, want enkel bij ons heet ‘de Bib’, zoals elke andere bibliotheek in Vlaanderen, kortweg ‘Bib’.

Het lidwoord ‘stoort’ de bevoegde schepen, die zich hier dan ook met hand en tand tegen verzet heeft. Dit leidt zelfs tot een logo dat uniek is in Vlaanderen: Bib zonder ‘de’. Bij de start van de vakantie ging het vroegere gebouw van JH Animoro tegen de vlakte. Voor vele Rodenaren een vreemde ervaring.

Gelukkig hebben ze nog hun herinneringen aan de vele legendarische momenten in het bewuste gebouw. Hoewel Rode met een gemiddelde prijs van 271.478 euro voor een woonhuis toch nog een dikke 70.000 euro boven het gemiddelde in Vlaanderen zit, zijn we al eventjes uit de top 5 van de duurste gemeenten verdwenen. Drie andere gemeenten met een bijzonder taalstatuut zitten daar wel nog bij. Kraainem spant de kroon met 362.879 euro, gevolgd door Wezembeek-Oppem (360.708 euro) en Linkebeek (336.380 euro).

Opmerkelijk is dat de woningprijzen in Vlaanderen op tien jaar tijd gewoonweg verdubbeld zijn. In De Hoek start de kleuterschool het nieuwe schooljaar met een eerste leerjaar. Dat betekent meer dan waarschijnlijk de uitbouw van een extra lagere school in onze gemeente. Hopelijk is je woning tijdens je vakantie gespaard gebleven van inbraak. De criminaliteitsstatistieken van 2014 geven aan dat vorig jaar 181 woningen in Rode ongewenst bezoek kregen. Het aantal inbraken gaat – behalve in 2013 – in stijgende lijn, ondanks alle inspanningen van onder meer de politie. We hebben er sinds midden juli een nieuwe graaf bij. De koning heeft de voormalige Europese president Herman Van Rompuy vorige maand de hoogste adellijke titel verleend. Wie dit jaar naar de Rodense jaarmarkt afzakt, zal even moeten wennen. De belangrijkste wijziging is dat we niet langer meer ‘de Linne’ (voor de jongere Rodenaren ‘de Lindestraat’) op en af zullen wandelen, maar dat de kraampjes opgesteld worden langs de straten rond de dorpskern. De Zoniënwoudlaan zal tijdens de jaarmarkt plaatselijk volledig afgesloten worden. Goed nieuws voor die andere steenweg. De werken aan de Steenweg naar Halle zijn – eindelijk – gestart. Nog een dikke maand en we kunnen opnieuw zonder de mensen op Ingendael lastig te vallen in één rechte lijn richting Halle rijden. Niet enkel de taxshift zette het land tijdens de vakantie in rep en roer; ook de boeren betoogden en een kleine spoorwegvakbond heeft een poging gedaan om het treinverkeer lam te leggen. Verder heb je ongetwijfeld de wenkbrauwen gefronst bij de ‘mayonaisewet’ en het verhaal over de kameel – die een dode kat bleek te zijn – langs de spoorlijn in Aywaille. Je merkt het, we blijven met onze Sprokkels de vinger aan de pols houden en staan stil bij de grote en de kleine dingen des levens. En nu allemaal weer aan de slag. Werk, werk, werk en nog eens werk!

Bart Kerckhoven

5

WEG UIT RODE

© Tine De Wilde

Manu De Greef over meer dan 40 jaar in Congo

‘Wie hier vrijwilligerswerk doet, neemt een les voor het leven mee naar huis’ Lubumbashi, de hoofdstad van de Congolese mijnprovincie Katanga, is al meer dan veertig jaar de thuisbasis van Manu De Greef. Deze voormalige Rodenaar laat er straatkinderen opnieuw naar school gaan en werkt er in een ziekenhuis. Hij startte er meerdere projecten op om de levenskwaliteit van de mensen daar te verbeteren, onder meer dankzij de gulle steun van de Rodenaars.

Het Afrikaanse verhaal van Manu De Greef begint in 1970. ‘Een jaar eerder kreeg ik mijn oproepingsbrief voor de legerdienst’, vertelt hij. ‘Ik had niet zo veel zin om naar het leger te gaan.

Mijn oudere broer had er zich een jaar lang verveeld, zo zei hij. De uitzonderingsmaatregel voor ‘gewetensbezwaarden’ bestond nog niet, maar als je echt geen legerdienst wilde doen, kon je je aanmelden voor vrijwilligerswerk in een ontwikkelingsland. Dat was dan 6

voor een periode van 24 maanden, dubbel zo lang als de legerdienst.’

En zo geschiedde. Manu kwam in Lubumbashi, in het zuiden van Congo, terecht. Na twee jaar keerde hij naar België terug, om in te treden bij de Don Boscokloostergemeenschap. Na zijn opleiding verhuisde Manu weer naar Congo. ‘Toen ik op mijn 21e als vrijwilliger naar Congo trok, was dat als avonturier, als iemand die de wereld

wilde zien. Als pater wilde ik de mensen helpen. De voorbije vier decennia heb ik verschillende dingen gedaan, maar een constante is toch de aandacht voor risicojongeren. We proberen zo veel mogelijk straatkinderen naar school te laten gaan, en hen opnieuw in contact te brengen met hun familie. Onderwijs is duur in Congo. Er is geen schoolplicht, en de staat houdt er zich eigenlijk niet mee bezig. Daardoor zijn er alleen de dure privéscholen, en de scholen van kloostergemeenschappen.’

Ambacht De Don Boscogemeenschap heeft onder meer een project waarmee de jongeren een ambacht leren, zoals metselaar, schoenmaker of koperslager.

‘In al die jaren zijn er honderden, duizenden jongeren en kinderen bij ons geweest. Natuurlijk zijn het niet allemaal succesverhalen. Als ik naar de gevangenis ga, zie ik regelmatig jongeren die bij ons geweest zijn. Maar er zijn ook straatkinderen die een mooi diploma behalen, een gezin stichten en hun leven op de rails hebben gekregen.

Dat geeft uiteraard veel voldoening.’

KOKEN MET GREET ‘Wat een groot probleem is, is dat veel jonge Congolezen, zodra ze een diploma hebben, naar het buitenland willen. Zeker door tv en internet is het de droom van elk Congolees kind om naar Europa te gaan. De ziekenhuizen in Zuid-Afrika zitten vol met Congolese artsen, omdat de lonen daar hoger liggen. Maar als hogeropgeleiden het land blijven verlaten, zal Congo er nooit bovenop geraken.’

Geuze In de meer dan veertig jaar waarin Manu De Greef in Lubumbashi verbleef, was hij al getuige van heel wat veranderingen. ‘Toen ik hier in 1970 aankwam, was Lubumbashi een stad met 300.000 inwoners. Vandaag wonen er meer dan twee miljoen mensen. Veertig jaar geleden waren er ook nog veel Belgen. Je kon in het Café de Bruxelles zelfs een geuze drinken. Vandaag is dat onvindbaar.’

‘Het gaat wel de goede kant op met de stad. In de regio zijn er heel wat mijnen – onder meer van koper en kobalt – maar in tegenstelling tot vroeger verdwijnen de opbrengsten daarvan niet in de winstcijfers van buitenlandse multinationals. Sinds kort zijn de uitbaters van de mijnen verplicht te investeren in infrastructuurwerken in de streek. Zo kan de bevolking eindelijk ook profiteren van de rijkdom uit de aarde.’

Vindingrijk Als Congo tegenwoordig in het nieuws komt, is dat zelden op een positieve manier. Corrupte politici, armoede, conflicten en oorlogen, kinderarbeid en kindsoldaten … ‘Armoede is een immens probleem. Een arbeider

verdient zo’n 100 dollar per maand.

Het is niet simpel om daarmee rond te komen. Zeker niet als je met dat bedrag nog eens zes, zeven of nog meer kinderen moet onderhouden. In de sloppenwijken is er vaak geen stromend water of elektriciteit. Maar de mensen zijn er enorm vindingrijk. Hoe ze met zo weinig middelen toch zo veel kunnen doen, is bewonderenswaardig.’

‘Congo en België zijn twee totaal verschillende planeten. Het contrast is enorm. Af en toe komen er vrijwilligers uit Europa bij ons. Hun ogen gaan hier open. Eigenlijk zou het niet slecht zijn als alle jongeren eens een tijdje vrijwilligerswerk zouden doen. Het zou een les voor het leven zijn.’

‘Maar er is niet alleen miserie hoor. De Congolezen zijn een aangenaam volk.

In België zijn de straten breed en mooi aangelegd, maar ze zijn leeg. In Congo speelt het leven zich af op de straat. Ze zijn er joviaal en warm; er is altijd een hartelijk contact.’

Geen pensioen ‘Ik heb echt mijn draai gevonden in Congo, ik zou nergens anders meer willen zijn. Als ik in België ben – vroeger was dat elke twee jaar twee maanden, maar dit jaar blijf ik hier maar één maand – hou ik via Skype contact met de mensen daar. Ik ben nu 65 jaar, maar aan mijn pensioen denk ik nog lang niet. Ik ga door zolang het kan. Werken geeft zo veel voldoening.

Ik ben dan ook enorm dankbaar voor de steun die veel Rodenaars de voorbije veertig jaar hebben gegeven.

Zonder hun hulp was dat allemaal niet mogelijk geweest.’

Wim Troch

DE Manu De Greef, mehr als 40 Jahre im Kongo Lumumbashi, die Hauptstadt der kongolesischen Bergbauprovinz Katanga, ist schon seit mehr als vierzig Jahren die Heimat von Manu De Greef. Dieser ehemalige Einwohner von Rode ermöglicht es dort Straßenkindern, erneut die Schule zu besuchen, und arbeitet dort in einem Krankenhaus. Er hat mehrere Projekte gestartet, um die Lebensqualität der Menschen vor Ort zu verbessern, unter anderem dank der großzügigen Unterstützung der Roder Bevölkerung. ‚Armut ist ein riesiges Problem hier. Ein Arbeiter verdient etwa 100 Dollar pro Monat. Es ist nicht einfach, damit zurecht zu kommen. Sicherlich nicht, wenn man mit diesem Betrag zudem sechs, sieben oder noch mehr Kinder versorgen muss. In den Elendsvierteln gibt es häufig kein fließendes Wasser oder Strom.

Aber die Menschen sind überaus erfindungsreich. Wie sie mit so geringen Mitteln doch noch so viel schaffen, ist bewundernswert.‘

Appelroosjesgebak Benodigdheden voor 6 personen > 1 vel kruimeldeeg, kant en klaar boter > 4 appelen > 2 eetlepels abrikozengelei > 2 eetlepels geroosterde amandelschilfers Voor de vulling: > 75 gr boter op kamertemperatuur en nog beetje extra > 1 ei > 75 gr poedersuiker > 75 gr amandelpoeder > 75 gr bloem > 6 taartvormpjes van 8 cm diameter steunvulling Bereiding: > Verwarm de oven voor op 190°. > Haal 6 cirkels uit het kruimeldeeg ter grootte van de vormpjes. > Beboter de taartvormpjes en bekleed ze met deeg. Duw licht aan. > Leg op elke taartbodem een vel bakpapier en vul met steunvulling. > Bak de taartjes 10 min. blind voor. > Laat ze af koelen op een rooster. > Verlaag de temperatuur naar 180°. > Roer voor de vulling de boter zacht en roer er het ei door. > Meng de poedersuiker met het amandelpoeder en doe bij het botermengsel. > Zeef de bloem en roer door het beslag. > Maak, met behulp van een dunschiller, lange linten van de appelen (met schil). > Vul de taartjes met het beslag. > Rol de appellinten tot roosjes en duw ze er zachtjes in. > Bestrijk met een beetje gesmolten boter. > Bak de taartjes 20 à 25 min.

Laat af koelen. > Doe de abrikozengelei in een pannetje met 1 eetlepel water en laat smelten. > Bestrijk er de taartjes mee en werk af met de geroosterde amandelschilfers.

Smakelijk, Greet

7

VERENIGINGSNIEUWS Jaarmarkt Rode kiest voor verandering en meer activiteiten Jaarmarktcomité zaterdag 26 september

Recreatief toernooi touwtrekken Nieuw op jaarmarkt Rode Jaarmarktcomité zaterdag 26 september

Dit jaar zal de jaarmarkt totaal anders zijn dan de vorige jaren, met een vernieuwd parcours en meer gespreide animatie over de hele markt. Zowel het gemeentebestuur als de handelaarsvereniging steunt deze nieuwe aanpak.

Het jaarmarktcomité organiseert dit jaar het eerste toernooi touwtrekken waaraan iedereen kan deelnemen. Er is een ludieke prijs voor de winnaars en voor alle deelnemende ploegen.

In de voormiddag zal Rodenaar Dirk De Dobbeleer een initiatie geven, enkele trucjes aanleren en de spelregels uitleggen. Samen met zijn broer Koen maakt Dirk deel uit van de GroeneKring-Oost-Pajot-Touwtrekploeg. Zij zullen met enkele leden aanwezig zijn op onze jaarmarkt.

Parcours Het jaarmarktparcours dat van oudsher een lang lint was langs de Fonteinstraat en de Lindestraat wordt hertekend en maakt nu een lus in de dorpskern. Het parcours loopt via de Fonteinstraat (tot aan de Lindestraat), langs de Zoniënwoudlaan en terug door de Kerkstraat.

Concreet zal de Zoniënwoudlaan op de jaarmarktdag afgesloten zijn van de Bosstraat tot aan de Rollebaan. Er komt een omleiding.

Animatie Om meer dynamiek in de jaarmarkt te brengen, vindt de animatie gespreid over het hele circuit plaats. Er is een podium op de hoek van de Zoniënwoudlaan en de Kerkstraat. Om 20.30 uur sluit een vuurwerk de jaarmarkt af.

Ook de reuzen Tist en Triene zullen terug op het appel zijn. Hun kleren worden nog wat bijgewerkt door Femma voor de viering van hun 60-jarig huwelijk. Er wordt ook geprobeerd om de viering met het koor en een dansgroep op te vrolijken.

We kunnen opnieuw een beroep doen op de medewerking van vele verenigingen die o.a. standen open houden en optredens verzorgen.

Garage sale De bewoners van de Kerkstraat organiseren opnieuw een garage sale, waarin Rodenaren hun tweedehandsspulletjes kunnen verkopen (meer info op garage.sale.1640@gmail.com). De standen zijn enkel voorbehouden voor Rodenaren, maar iedereen is uiteraard welkom om te komen snuisteren in alle spulletjes.

8

We beperken ons met dit eerste toernooi tot de klasse voor recreanten en richten ons op nieuwe ploegen en eenmalige deelnemers.

Een ploeg bestaat uit maximaal 6 mannen, waarbij 2 mannen vervangen mogen worden door 3 vrouwen of 3 mannen vervangen kunnen worden door 4 jongeren (tot 18 jaar).

Deze ploegen hebben recht op 2 reservetrekkers.

Een andere mogelijkheid zijn de gewichtsploegen die ongeacht hun samenstelling maximaal 580 kg wegen.

Een weging vindt ten laatste een half uur voor de wedstrijd plaats. Deze ploegen hebben slechts 1 reserve, die lichter moet zijn dan de persoon die hij vervangt.

Info en inschrijven: jaarmarkt.rode@telenet.be, met vermelding van de ploegnaam en de namen van de ploegleden. Inschrijven kan tot de dag voor de jaarmarkt.

Wat je het best meebrengt? Stevige schoenen (zonder metalen zolen) en talk (magnesiumpoeder) om een betere grip te krijgen. Eventueel een band voor rugsteun.

Alle ploegen trekken tegen elkaar.

Daarna volgt een kleine en een grote finale. Er wordt een damesklassement en een algemeen klassement bijgehouden.

De damesploegen komen ook in het algemeen klassement te staan.

Weggeefkast Femma Rode Centrum zaterdag 26 september vanaf 10 uur - jaarmarkt Rode Dit jaar schenken we schuimwijn van de Wereldwinkel en appelsap uit de boomgaarden van Beersel, met een hapje. Er is ook een weggeef kast. Breng jij ook iets mee waarmee je iemand anders blij kan maken? Vergeet niet een kaartje te hangen waarop je een boodschap schrijft voor wie het krijgt. Voorbeelden: een goed boek, huisraad, een kledingstuk, speelgoed ... Je mag zelf ook iets meenemen uit de weggeef kast.

Lever de spullen op voorhand in bij Rita Wauters, 02 381 20 64, rita.wauters@telenet.be.

Jaarlijks Okra-café Okra Sint-Genesius-Rode 26 en 27 september Ons Parochiehuis Ben je het slenteren langs de jaarmarktkramen even beu? Heb je zin in een fris drankje, een warm kopje koffie of een heerlijk stuk taart of een ander dessertje? Snak je naar een proper toilet? Spring dan zeker eens binnen in de foyer van Ons Parochiehuis en steun je plaatselijke Okra-afdeling.

Tweedehandsboekenbeurs Davidsfonds 26 en 27 september Ons Parochiehuis De grootste tweedehandsboekenbeurs uit de Zennevallei is opnieuw meer dan een bezoekje waard tijdens het jaarmarktweekend. Je kan er ook de nieuwe uitgaven van het Davidsfonds inkijken, wenskaarten kopen en posters van Muurkranten vinden. De bar is in de vakkundige handen van Okra.

De beurs is open op zaterdag 26 september van 9 tot 20 uur en op zondag 27 september van 10 tot 18 uur.

Wie boeken wil schenken, kan contact opnemen met Hildegard De Geyter (02 305 81 89).

Een nieuw seizoen Café Combinne vanaf 26 augustus tussen 19.30 en 22 uur – de Boomgaard Na een zomerpauze ontvangt Rita Denayer je vanaf 26 augustus opnieuw elke week in dienstencentrum de Boomgaard. Op woensdag kan je er tussen 19.30 en 22 uur een kopje koffie of thee drinken. In Café Combinne komen mensen van diverse culturen en met verschillende interesses samen. Anderstaligen oefenen er hun Nederlands. Mensen die liever luisteren, zijn ook welkom. Deelnemen en een drankje (water, koffie en thee) zijn gratis. Wie wil, kan naast de conversatietafel de eerste woensdag van de maand scrabble spelen.

Kernenergie na Fukushima UPV-Zoniën-West maandag 7 september 15.15 uur - de Boomgaard

Noteer nu al woensdag 14 oktober in jouw agenda. Die avond plannen we enkele bijzondere activiteiten in Café Combinne.

Locatie: dienstencentrum de Boomgaard, Vergeet-Mij-Nietjeslaan 8, Sint-Genesius-Rode Info: 02 381 14 51, info@deboesdaalhoeve.be, www.deboesdaalhoeve.be Café Combinne is een samenwerking van Arch’educ en vzw ‘de Rand’.

Pasar trekt ’t stad in: Vilvoorde Pasar Sint-Genesius-Rode zondag 13 september

Kernenergie blijft de actualiteit beheersen met de risico’s op ongevallen, nucleair afval en dreiging van atoombommen en terrorisme. De Belgische overheid wil oude kerncentrales heropenen, maar heeft de lessen uit het ongeval in Fukushima nog niet getrokken. De uiteenzetting schetst vanuit historisch perspectief en met een beeld van de evolutie in Fukushima enig Belgisch surrealisme op nucleair vlak.

Deelname: gratis Spreker: prof. dr. em. Gilbert Eggermont – VUB Locatie: dienstencentrum de Boomgaard, Vergeet-Mij-Nietjeslaan 8, Sint-Genesius-Rode Meer info: Annie Deheegher, 02 305 66 02, anniedeheegher@telenet.be Irma Janssens, 02 380 55 43, janssens_irma@hotmail.com

Initiatie schilderen op zijde Femma Rode Centrum maandag 28 september 9 tot 15 uur - Ons Parochiehuis Op zondag 13 september organiseert Pasar ’t Stad in Vilvoorde.

Pasar Rode en Kampeerclub Rode nemen om 10 uur in groep deel aan de gegidste en begeleide centrumwandeling.

Een stadsgids voert je 4 km (2 uur) langs historische locaties in de binnenstad en aan het water. De andere activiteiten op deze dag zijn vrij.

Prijs: 4 euro (leden Pasar), 6 euro (niet-leden Pasar), gratis (kinderen -12 jaar) Info en inschrijven: Rudy en Martine Decuyper-Lemer, Vaucampslaan 4, Huizingen, 0486 45 12 26 Raymond en Renilde Vermeulen-Vanvolsem, Guido Gezellestraat 116, Huizingen, 0475 53 57 54 pasar.rode@telenet.be, www.pasar.be/SintGenesiusRode

Omdat de eerste initiatie schilderen op zijde zo’n succes kende, wijden we er nu een volledige dag aan. De eerste sessie op 22 september was onmiddellijk volgeboekt, maar er is goed nieuws voor wie uit de boot viel: op maandag 28 september organiseren we een tweede initiatiedag. Van 9 tot 15 uur experimenteren en oefenen we. Iedereen heeft nu voldoende tijd om een (bijna) afgewerkt product mee naar huis te nemen.

Prijs: 50 euro (niet-leden), 40 euro (met Femmapas). Breng zelf je lunch mee. Wij zorgen voor de drank.

Inschrijven: Martine Devel, 02 305 95 04, martine_devel@hotmail.com.

9

Hannelore Bedert opent cultuurseizoen

De eeuwige twijfelaar zal altijd blijven bestaan Iets dat niet komt. Zo heet de derde plaat van Hannelore Bedert; een plaat waarop de naar Gent uitgeweken West-Vlaamse opnieuw haar messcherpe teksten laat horen. Ze gaan bij momenten tot op het bot en raken gevoelige snaren. Soms warm en zalvend, dan weer ijzingwekkend kil. Het resultaat is verrassend schoon, om een typisch Bedertwoord te gebruiken.

Bedert: ‘Het is ondertussen al mijn derde plaat. Of moet ik zeggen ‘maar’. Want als ik mezelf vergelijk met iemand als Raymond lijkt me dat nog altijd bitter weinig. Maar ik ben er trots op. Ik heb voor deze cd kunnen samenwerken met enerzijds mijn gitarist en tevens een van mijn beste maten Thomas Vanelslander – bekend van zijn werk voor Gorki, Arno en Raymond – en anderzijds Filip Tanghe, de livemixer van Balthazar. Dat zijn referenties die al tellen. Zoals het een echte singersongwriter past, heb ik het grootste deel van de nummers zelf geschreven, maar ik denk dat het zonder Thomas en Filip toch een heel andere plaat zou zijn geworden. Ik kan de songs wel schrijven en uitleggen hoe het 10

muzikaal moet klinken; de twee jongens hebben er een extra dimensie aan toegevoegd.’

‘Ik ben iemand die weet wat ze wil. Ik wist wat ik voor deze plaat precies voor ogen had. Ik was aanvankelijk vooral met het muzikale luik bezig. Iemand zei me dat je als muzikant nooit dezelfde muziek wil maken als je eigen muzikale helden. Ik begon me te ergeren dat ik een lied dat ik graag hoor nooit kon vertalen in een song die ik zelf had gemaakt, ook al wilde ik dat zo graag. Ik denk dat het voor mij een vertrekpunt was. Ik wou een plaat maken zoals ik dat wou. Het was een zoektocht naar een plaat die ik ook wou kopen in de winkel.’

De teksten snijden door merg en been en daarop komt het woord ‘ik’ vaak terug. Mogen we daaruit besluiten dat het een autobiografische plaat geworden is? ‘Het is een autobiografische plaat in die zin dat veel situaties die ik heb meegemaakt erop staan, maar uitvergroot zijn.

Mensen die me kennen, weten dat ik een heel gelukkige en vrolijke vrouw ben die niet zo donker is als je zou denken na het beluisteren van mijn plaat. (lacht) Ik heb alleen niet de behoefte om over vrolijke dingen te schrijven.

Als ik dan kleinere situaties ga uitvergroten, is dat enkel om een songtekst interessant te maken tot op het eind. ’t Is niet dat ik elke dag huilend en triest thuis zit.’

‘Veel nummers zijn vrij sober ingekleed. Ik weet eigenlijk niet of ik er bewust voor heb gekozen.

Ik heb wel het gevoel dat in de beslissing om een aantal dingen eenvoudig te houden toch een

© Tine De Wilde

NIEUWS UIT DE BOESDAALHOEVE rijkdom aan klankkleuren is ontstaan. Heel veel nummers leenden zich tot iets sobers en waren meer gebaat met een handvol instrumenten dan met overdaad. Ik weet niet of dat bewust is gebeurd, maar in het proces is het wel zo gelopen. Veel teksten zijn zeker breekbaar en frêle. Misschien is dat wel de jongvolwassen vrouw die nog op zoek is. Ik ben sowieso de eeuwige twijfelaar, of ik nu 15 of 31 ben. Geloof me, op mijn 54e zal ik nog even hard twijfelen. Ik vind het schoon dat iemand een zekere kwetsbaarheid durft te tonen. Als ik luister naar de laatste plaat van Raymond en ik hoor het openingsnummer Aan de meet, dan is dat liedje ook erg broos.

Ik vind het mooi dat iemand van 60 zich nog zo breekbaar kan opstellen. De eeuwige twijfelaar zal altijd blijven bestaan.’

Je nieuwe plaat vorig jaar betekende ook vernieuwde ambities. Hoe ver durf je te kijken? ‘Ik ben heel realistisch: ik speel vooral in Vlaanderen en Nederland. Ik ben dus beperkt. Toch ben ik blij dat ik elke keer weer een volgende plaat kan maken en veel kan spelen; alleen is het nog altijd crisis en dus wordt het lastiger. Ik blijf het leuk vinden dat mensen zitten te wachten op mijn platen, dat blijft deugd doen, zeker omdat ik zo kan doen wat ik erg graag doe. Als ik in het Engels zou schrijven, zou ik langer en meer kunnen toeren. Nu zit ik door de taal met een zekere beperking. Ik blijf daar vrij kalm bij, wat niet betekent dat ik niet ambitieus ben. Ik wil mezelf uitdagen in het kleine taalgebied dat er hier is, maar ondertussen blijf ik leergierig en mag ik dromen koesteren. Zo ben ik ondertussen aan een verhaal in Zuid-Afrika begonnen, waar ik enkele grote shows mocht spelen en waar hopelijk volgend jaar een vervolg op komt.

Steven Verhamme

Hannelore Bedert Iets dat niet komt (seizoensopener) zaterdag 19 september muziek Het wordt een opener in intieme setting (sfeervolle verlichting, knusse zitzakken) en voorzien van lekkere hapjes. Hannelore wordt voor deze gelegenheid ook begeleid door een strijkerssectie. Het wordt dus een meer dan uniek concert.

Ezelsoor Gratis boekenkaftdag woensdag 2 september familie Koop geen kaftpapier voor het nieuwe schooljaar, maar zak met je schriften en boeken af naar de Boesdaalhoeve. Kies bij aankomst 5 gratis vellen kaftpapier.

Vrijwilligers zetten je op weg en helpen je mee kaften. Heb je liever een uniek gekaft boek? Loop dan langs bij Jurgen Walschot of illustratoren van het Kinderuur.

Wie even genoeg heeft van al dat kaften, kan creatief aan de slag gaan in onze ateliers of genieten van de randanimatie. Aan de infostand kom je meer te weten over vrijetijdsactiviteiten voor kinderen. Je kan tickets kopen

voor (familie)voorstellingen en inschrijven voor workshops en stages.

Leerlingen van academies en humaniora’s uit Vlaams-Brabant ontwierpen kaftpapier, onder wie ook de eerstejaars van het Onze-Lieve-Vrouwinstituut.

Een ontwerp uit Rode werd uitgekozen en naar de drukker gestuurd.

Voor Ezelsoor zijn we nog op zoek naar vrijwillige kafters die ouders die nog nooit hebben gekaft kunnen helpen. Ook ouders met meerdere kinderen kunnen vaak een helpende hand gebruiken. Wil jij één of twee uurtjes helpen? Mail of bel naar nele. dherde@derand.be, 02 381 14 51.

Babbeltuur (4 tot 7 jaar) Kinderateliers Nederlands vanaf woensdag 30 september Babbeltuur is een wekelijks kinderatelier voor kinderen van 4 tot 7 jaar voor wie het Nederlands niet de moedertaal is.

Het kinderatelier is de ideale gelegenheid om gedurende 8 weken in het Nederlands te knutselen en te spelen. Aan het einde van deze 8 weken laten de kinderen tijdens een toonmoment zien wat ze geleerd en gemaakt hebben.

Taalverwerving is een complex leerproces. Je kan dus niet verwachten dat de kinderen na 8 ateliers vlot Nederlands kunnen spreken. De kinderen worden er in een Nederlandstalige context ondergedompeld; ze krijgen echter geen taalles.

Babbeltuur is bedoeld voor kinderen met een basiskennis Nederlands die het Nederlands als tweede of derde taal gebruiken en ook voor kinderen die nog geen Nederlands kennen.

Prijs: 70 euro per kind Het aantal plaatsen is beperkt tot maximaal 12 kinderen per groep.

Meebrengen: reservekleding en een schortje Telkens op woensdag van 14 tot 16 uur (1 groep) in GC de Boesdaalhoeve.

Voor gezinnen met kinderen van 6 tot 12 jaar.

Data: 30 september, 7, 14, 21 en 28 oktober, 18 en 25 november, 2 december

13 tot 17 uur – GC de Boesdaalhoeve gratis

Inschrijven/info: 02 381 14 51, info@deboesdaalhoeve.be

Meer info: www.ezelsoor.info

19.30 uur - GC de Boesdaalhoeve Tickets: 17 euro (basis), 15 euro (groep), 10 euro (studenten)

11

Tickets en info: 02 381 14 51, info@deboesdaalhoeve.be, www.deboesdaalhoeve.be

NIEUWS UIT DE BOESDAALHOEVE Leo Van Broeck Urbanity (lezing) donderdag 8 oktober vorming

Jan Leyers Zingt vrijdag 9 oktober muziek

Leo Van Broeck voert met Urbanity een radicaal pleidooi voor een ander ruimtegebruik waar individu, gemeenschap, overheid, privé én het milieu beter van worden. Een lezing over verdichting, ruimtegebruik, kwalitatieve hoogbouw en hoe om te gaan met de nog beschikbare ruimte.

Met de dikke radiohit Alles komt in orde in de achterzak, trekt Jan Leyers naar de theaterzalen. Hij bezingt de zin van het leven in het algemeen en dat van hemzelf in het bijzonder.

Met bitterzoete teksten en virtuoos gitaarspel neemt Leyers zijn publiek twee uur lang op sleeptouw.

20.30 uur GC de Boesdaalhoeve Tickets: 5 euro (basis), 3 euro (groep), 5 euro (studenten)

20.30 uur - GC de Boesdaalhoeve Tickets: 18 euro (basis), 16 euro (groep), 10 euro (studenten)

ACTIVITEITENKALENDER WANNEER

WAT / WIE

WAAR

wo

2

13.00

Gratis boekenkaftdag / Ezelsoor

GC de Boesdaalhoeve

wo

2

13.00

Cupcakes versieren / Femma Rode Centrum

GC de Boesdaalhoeve

za

5

Weekendje Noord-Brabant, Vincents homeland / vtbKultuur

Eindhoven

zo

6

8.00

Gordelfestival Topdag

GC de Boesdaalhoeve

ma

7

19.30

Naai- en breisalon / Femma Rode Centrum

Ons Parochiehuis

ma

7

15.15

Kernenergie na Fukushima / UPV Zoniën-West

de Boomgaard

di

8

13.30

Creanamiddag / Femma Rode Centrum

Ons Parochiehuis

vr

11

Kampeerweekend Stadjesdag (tot zondag 13/9) / Pasar Kampeerclub

Grimbergen

za

12

18.00 Viering 20-jarig bestaan / Basketclub De Rode Leeuwen

Cultureel Centrum

zo

13

10.00 Pasar trekt ’t stad in / Pasar Rode en Kampeerclub

Vilvoorde

ma

14

15.15

Café Nostalgie (film) / Dienstencentrum de Boomgaard

de Boomgaard

di

15

13.30

Petanquetoernooi / Dienstencentrum de Boomgaard

de Boomgaard

za

19

19.30

Seizoensopener Hannelore Bedert / GC de Boesdaalhoeve

GC de Boesdaalhoeve

zo

13

Stadjesdag / Pasar

Vilvoorde

ma

21

14.00

Gezond de winter door / Femma De Hoek

Parochiezaal De Hoek

di

22

9.00

Initiatie zijdeschilderen / Femma Rode Centrum

Ons Parochiehuis

za

26

9.00

Jaarmarkt / Jaarmarktcomité

Dorpscentrum

za

26

Jaarlijks Okra-café / Okra

Ons Parochiehuis

za

26

9.00

Tweedehandsboekenbeurs / Davidsfonds

Ons Parochiehuis

za

26

10.00 Weggeefkast / Femma Rode Centrum

zo

27

zo

27

10.00 Tweedehandsboekenbeurs / Davidsfonds

ma

28

9.00

Initiatie zijdeschilderen / Femma Rode Centrum

Ons Parochiehuis

wo

30

14.00

Babbeltuur (start reeks) / GC de Boesdaalhoeve

GC de Boesdaalhoe

SEPTEMBER

12

Jaarlijks Okra-café / Okra

Jaarmarkt Ons Parochiehuis Ons Parochiehuis

© Tine De Wilde

RAND-NIEUWS

Ontdek Herisemmolen tijdens Topdag Gordelfestival

Parel van industrieel erfgoed langs de Molenbeek Op zondag 6 september is het tijd voor de Topdag van het Gordelfestival. Op verschillende plaatsen in de Groene Gordel vind je wandelingen, fietstochten, animatie en optredens. Maar om een leuke dag te beleven hoef je die dag niet ver te lopen. In Sint-Genesius-Rode kan je onder meer deelnemen aan de Herisemwandeling. Of je 8 of misschien wel 21 km stapt, kies je zelf. Er zijn verschillende combinaties mogelijk.

Vanuit Huizingen en Sint-GenesiusRode kan je vertrekken voor de Herisemwandeling. Deze wandeling leidt je door het mooie, glooiende landschap van de regio. Onderweg passeer je onder meer langs het Lambiekcentrum in Beersel voor een proevertje en de Herisemmolen, een papiermolen van een oude kartonfabriek die dateert uit de 16e eeuw.

Vlaams-Brabant kende ooit een erg bloeiende papier- en kartonnijverheid en de Herisemmolen is hiervan één van de best bewaarde voorbeelden.

21 molens De Molenbeekvallei, een zijtak van de Zenne, mag gerust als bakermat van de Belgische papiernijverheid worden beschouwd. De beek heeft haar naam niet gestolen. Ondanks haar bescheiden lengte van zo’n 12 kilometer, dreef ze doorheen de geschiedenis niet minder dan 21 molens aan. In de diepte van de vallei ligt het besloten gebouwencomplex van de Herisemsite. De rode gebouwen en daken steken af tegen de groene achtergrond van glooiende weiden. De smidse, het oude koetshuis,

de schuur en stallingen, de kartonfabriek, de vierkante schoorsteen en het woonhuis vormen een van de mooiste Brabantse industriële sites.

Voor je de gebouwen betreedt, kijk je beter ook eens naar de grond. De Fabrieksstraat is geplaveid met wat in de volksmond geelbruine ‘vossenkoppen’ of ‘rossenkoppen’ heet. Deze stenen uit kwartsietrots zijn streekeigen en werden wat verder dan de molen ontgonnen. Ook het binnenplein van het Brusselse stadhuis is bestraat met

13

deze moeilijk te klieven steen. Dat de steen nu niet meer ontgonnen wordt, maakt hem erg zeldzaam.

Het ‘Herisemhof ’ is waarschijnlijk van Frankische oorsprong. De eerste vermelding vinden we terug in 1321, als eigendom van Godfried van Herisem. Er stond toen al een slijpmolen op de site. Ingewikkeld was de mechaniek niet: een eenvoudig waterrad liet een slijpsteen ronddraaien. De omwonende houthakkers, boeren en koolbranders wetten hier hun bijlen en ander gereedschap.

Tijdens de middeleeuwen strekte het Zoniënwoud zich immers tot hier uit.

Een riem papier Pas veel later, in 1536, wordt er voor de eerste keer gesproken over een papiermolen. De aanwezigheid van keizer Karel in Brussel deed de vraag naar papier – ter vervanging van het dure perkament – sterk toenemen. Het hof en de administratie van het ‘rijk waar de zon nooit onderging’ verbruikten vele riemen papier. Een ‘riem’ is een oude handelsmaat voor papier en komt overeen met 500 vellen. Tegenwoordig is de kleinste verpakkingseenheid voor kopie- en printpapier nog steeds 500 vellen, een vuistdikke stapel.

De grondstof voor het schrijf- en drukpapier was geen houtpulp zoals nu, maar wit linnen. Het linnen werd door voddenrapers, in de vorm van balen oude en versleten kleding, aan de molen geleverd. Het fijnste papier werd

verkregen uit wit ondergoed, afkomstig van de adel en burgerij in Brussel. In de papiermolens rond de hoofdstad werden ze tot blanke vellen verwerkt, om erna als afgewerkt product terug te keren naar de stad. Wie kon er lezen en schrijven? Voornamelijk de adel en burgerij. Recyclage is geen recente uitvinding!

Hoe werkte een papiermolen? De lompen werden fijngevezeld in stampof hamerbakken. Dat was een stenen trog waarin houten hamers via een as met kammen, aangedreven door het waterwiel, opgetild werden en terugvielen door hun eigen gewicht. Onder het stampen werd er water toegevoegd.

Als de brij voldoende fijn was gestampt, werd hij met water verdund in de schepkuip, waarbij de schepper met een schepraam de vezels uit het water zeefde. De vellen werden daarna uitgeperst en gedroogd.

Van papier naar karton In 1763 kocht Gillis Winderickx van zijn toekomstige schoonouders de Herisemmolen. Het is meteen ook de startdatum van de activiteiten van deze familie in Herisem. Door de economische crisis midden de 19e eeuw en de concurrentie van gemechaniseerde papierfabrieken, werd de artisanale papierproductie stopgezet. Om uit de impasse te geraken zette de familie in 1858 de stap naar kartonfabricage. Dat was geen golf karton, maar een dik, hard karton dat gebruikt werd in veel producten zoals schoenzolen, valiezen, dozen, verpakkingsmateriaal … Die

EN Main Gordelfestival day: Herisem walking tour Sunday, 6 September is the main day of the Gordelfestival. Walking tours, cycling trails, activities and entertainment will be featured at various locations in the Groene Gordel (Green Belt). You will have the opportunity in Sint-GenesiusRode to take part in the Herisem walking tour. You have the choice between covering 8 km or 21 km. Several combinations are on offer. Sights you will see along the way include ‘De Lambiek’ visitors’ centre (dedicated to Lambic beer) in Beersel and the Herisem mill, an old paper and cardboard mill dating back to the 16th century. The forge, the old coach house, barn and sheds, the cardboard factory, the square chimney and the residence together form one of the finest industrial sites in Brabant. The walking tour starts at any time between 8 am and 2 pm from the Boesdaalhoeve. The covers duo Bram & Lennert will be performing in the Boesdaalhoeve throughout the day.

For further details about the walking tour and the full programme: www.gordelfestival.be/topdag

14

waren erg gegeerd en werden zelfs tot in China uitgevoerd. Getuigen hiervan zijn de Chinese postkaarten met bestellingen die zich bevinden in het bedrijfsarchief.

De arbeidsomstandigheden in het kartonfabriekje waren niet altijd even aangenaam. In 1897 gebeurde er een vreselijk ongeluk. Joanna Lamiral, een werkster in de fabriek en 18 jaar oud, maakte tweewekelijks verschillende machines schoon. Tijdens het poetsen van de satineermachine werd de aandrijfas plots in werking gezet. Haar poetsvod werd gegrepen tussen twee tandwielen. In een reflex greep ze de vod en werd zo meegetrokken. Haar hele onderarm werd verbrijzeld door de ijzeren kamwielen. Door de centrale aandrijfassen met riemen konden ze de machine niet direct stilleggen. De kamwielen werden teruggedraaid en Joanna werd bevrijd. Op de binnenkoer van de fabriek werd haar arm afgezet. De geïmproviseerde operatietafel bestond uit enkele halmen stro.

Haar vader Pierre, die ook in de kartonfabriek werkte, mocht de kruiwagen van het bedrijf lenen om zijn dochter naar huis te brengen. In de molen kan je nog steeds de satineermachine zien die het ongeluk veroorzaakte.

Het ging de familie Winderickx voor de wind en er werd geïnvesteerd in verschillende werktuigen en nieuwe productielijnen: persen, maalbakken, lompentrommels en een kartonmechaniek die industrieel karton vervaardigde werden aangekocht.

Toch bleef het een kleine familieonderneming. In 1902 werkten er een 40-tal mannen, vrouwen en kinderen.

Een grote investering was de droogzaal, opgetrokken in 1874. In deze ruimte lagen holle ijzeren platen die men met stoom opwarmde om het karton op te drogen. Deze ruimte werd onlangs gerestaureerd en zal met de Open Monumentendag op 13 september te bezichtigen zijn.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de fabriek definitief stilgelegd. Het verval trad snel in. In 1979 werd de site – alle gebouwen met inbegrip van de machines en het omliggende landschap

RAND-NIEUWS – beschermd. Begin de jaren 90 begon de restauratie.

Dankzij deze inspanningen kan je nu genieten van dit prachtige monument met een rijk papier- en kartonverleden.

Tijdens het Gordelfestival is de site ook een terraspunt voor wie onderweg even op krachten wil komen.

Jan De Cock

Herisemwandeling Vertrekpunt: > Provinciedomein Huizingen, Henri Torleylaan 100, Beersel > GC de Boesdaalhoeve, Toekomstlaan 32b, Sint-Genesius-Rode Pendeldienst tussen Provinciedomein Huizingen en de Boesdaalhoeve.

Afstand: variaties mogelijk tussen de 8 en de 21 km Starten tussen 8 en 14 uur, aankomen voor 18 uur.

Overige activiteiten in Rode Optredens van Bram & Lennert

Het akoestische duo Bram & Lennert is een atypische coverband. ‘Weinig coverbands spelen enkel en alleen met akoestische gitaren. We spelen covers zonder te werken met een vaste setlist. Op het einde van de avond voelen we ons vaak een levende jukebox. We brengen ook heel wat medleys en mixen daarbij oud en nieuw, pop en alternatief.

Lady Gaga met Marco Borsato en MGMT? Het kan.’ doorlopend tussen 11 en 17 uur – terraspunt de Boesdaalhoeve Nieuw: run & bike door het Zoniënwoud Een run & bike is een combinatie van lopen en fietsen, in teamverband. De ene persoon loopt terwijl de andere fietst.

Je kiest zelf wanneer je wisselt en je kan deelnemen met teams van twee of drie personen. Er zijn mogelijke lussen van respectievelijk 11, 22 en 32 km. De parcours zijn de hele dag toegankelijk van 8 tot 18 uur. Starten kan tussen 8 en 14 uur. Er is ook een wedstrijd met tijdsopname om 10 uur.

Vertrek: GC de Bosuil, Witherendreef 1, Jezus-Eik (alle afstanden) GC de Boesdaalhoeve, Toekomstlaan 32b, Sint-Genesius-Rode (enkel 32 km)

BUURTEN is een uitgave van het gemeenschapscentrum de Boesdaalhoeve en vzw ‘de Rand’. Buurten komt tot stand met de steun van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en de provincie Vlaams-Brabant.

REDACTIERAAD Reindert De Schryver, Jan Decuypere, Gerald Dichtl, Greet Lebleu, Eva Schandevyl, Anne Sobrie, Johan Stoffels, Pascal Velkeneers, Cindy van Dijck VORMGEVING heartwork.be FOTOGRAFIE Tine De Wilde DRUK IPM printing nv EINDREDACTIE Veerle Weeck, Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel, veerle.weeck@derand.be HOOFDREDACTIE Geert Selleslach, 02 456 97 98, geert.selleslach@derand.be REDACTIEADRES GC de Boesdaalhoeve, Toekomstlaan 32B, 1640 Sint-Genesius-Rode tel. 02 381 14 51, info@deboesdaalhoeve.be, www.deboesdaalhoeve.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Eddy Frans, Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel VOOR INFO, TICKETS EN RESERVERINGEN Pascal Velkeneers en Karen Rodet (onthaalmedewerkers), Nele D’herde (verantwoordelijke dagelijkse leiding) en Reindert De Schryver (centrumverantwoordelijke).

Openingsuren: maandag van 13.30 tot 20 uur (tijdens schoolvakanties tot 17 uur), dinsdag, donderdag en vrijdag van 9 tot 12.30 uur en 13.30 tot 17 uur, woensdag van 13.30 tot 17 uur.

Buurten wordt ondersteund door de afdeling SintGenesius-Rode/Beersel van de Orde van den Prince.

Je vindt deze editie en het volledige archief van buurten op www.deboesdaalhoeve.be.

15

RODE IN BEELD

Op de lijn nr. 124 van de NMBS werd in 1933 een stopplaats ‘De Hoek’ toegevoegd. Tijdens het begin van WO II werd de brug over de Steenweg Grote Hut deels door bombardementen vernietigd. Een aandachtige reiziger kan de vernieuwingen onder aan de brug vandaag nog waarnemen. Dit treinstation is voor mij een van de lelijkste en meest angstaanjagende plaatsen in Rode.

Lees er nooit een stationsromanneke, want hier word je behekst door de lelijkste onduidelijke graffiti.

Tekst en foto: Johan Stoffels