Zoogdieren in opmars

Zoogdieren in opmars We willen er meer over weten!

Jaap Graveland en Marco Snijder

Waarnemingen van bevers en boommarters nemen toe, ook een otter deed de Krimpenerwaard aan. Met moderne techniek zijn zoogdieren makkelijker waar te nemen dan voorheen. Zoogdieren zijn spannend! Redenen genoeg om te verkennen of we meer over zoogdieren te weten kunnen komen. Een aantal mensen heeft ons al verteld dat ze belangstelling hebben om ‘iets met zoogdieren te doen’. Daarom organiseren we een informatieavond. We hopen dat wat leden aandacht willen gaan geven aan deze interessante groep, waar we nog zo weinig van weten. D

Spannende ontwikkeling bij de zoogdieren Een paar jaar terug bereikten bevers de Lek en de Hollandse IJssel vanuit plekken waar ze waren uitgezet. De afgelopen twee jaar waren er waarnemingen van bevers in de Krimpenerwaard zelf en nu zitten er minstens twee burchten midden in onze waard. Twee jaar geleden zag SBB-beheerder Ivan Broer een boommarter op beelden van wildcamera opgesteld in het Loetbos. Muskusrattenvangers en anderen vertellen dat er nu al op meer plekken boommarters zitten. Drie jaar terug werd een otter in de Hollandse IJssel gezien, vorig jaar was er een betrouwbare waarneming in de Krimpenerwaard zelf, en werden spraints gevonden: uitwerpselen die de otter gebruikt om zijn route of territorium te markeren. Misschien was deze otter alleen een passant en is hij al weer vertrokken. Maar toch, in de Reeuwijkse plassen worden al een paar jaar achtereen jongen geboren en net gebouwde faunapassages in de N228 en de N210 maken verspreiding in de Krimpenerwaard makkelijker. Reeën zijn intussen vaste bewoners in het Loetbos en de Krimpenerhout. En bij een recente inventarisatie van vleermuizen in de Overtuin werden vier soorten aangetroffen, waaronder de tot de verbeelding sprekende grootoorvleermuis.

Nieuwe techniek maakt waarnemen van zoogdieren makkelijker De meeste zoogdiersoorten zijn ’s nachts actief. Maar er komt steeds meer en steeds goedkopere apparatuur beschikbaar om zoogdieren toch waar te nemen. Wildcamera’s met infrarood- of bewegingssensoren maken automatisch foto’s of video’s van zoogdieren die ‘voor de camera’ verschijnen. Bat detectoren zetten de voor mensen niet te horen sonargeluiden van vleermuizen om in wel hoorbaar geluid en omdat vleermuissoorten hun eigen roepritme en toonhoogte hebben, zijn ze daarmee te determineren. Bat loggers maken dit nog makkelijker: ze registreren de roep van vleermuizen over een periode van meerdere uren en analyseren met ingebouwde software om welke soorten het gaat. Met de resultaten kun je bijvoorbeeld in een dorp meer gericht onderzoek doen: hoeveel vleermuizen zitten er dan precies en waar ziten de slaapplaatsen of kraamlocaties? We weten nauwelijks iets over onze zoogdieren De meeste zoogdierwaarnemingen zijn nu min of meer toevallig. Veel waarnemingen worden niet geregistreerd in Waarneming.nl.

Eigenlijk weten we nauwelijks iets over onze zoogdieren. Daar willen we verandering in brengen. Je kunt niet zomaar onderzoekjes gaan doen aan alle zoogdieren. De groepen verschillen sterk in hun gedrag en daar moet je bij het waarnemen of tellen rekening mee houden. Grofweg zijn er vier groepen: - Muizen. Die zijn het beste te inventariseren met ‘live traps’: inloopvallen die je regelmatig controleert om te zien of er dieren in zitten. Hiervoor worden bijvoorbeeld zogenaamde “muizenkampjes” georganiseerd: in een te onderzoeken gebied zet je een serie vallen neer, die je elke 8 uur langsloopt. Door het uitpluizen van braakballen, vooral die van de kerkuil, kom je ook veel te weten over aantallen en verspreiding van muizen. Maar je mist natuurlijk de kick van het zien van de levende dieren en van naar buiten gaan. - Vleermuizen. Daarvoor hebben we de bat detectors en bat loggers. Op de tegels rond en in vensterbanken van woningen kun je keuteltjes aantreffen van vleermuizen die een verblijf in de spouw, achter de bekisting rond een dakgoot of elders in een woning of

Otter, foto: Ellen van den Adel Ruige dwergvleermuis in nestkast, foto: Rob Haan, Biesbosch 26 okt 2017

Dwergmuis op rietpluim, foto: Merijn van den Hoogenhoff, 30 okt 2016