Broedkastenproject

Broedkastenproject Koolmezen ingezet tegen overlast eikenprocessierups

Na het verslag in de juni-Waardvogel werden geen nieuwe legsels meer geconstateerd ondanks trouwe bezoeken, alleen op de locatie Ingang Zuidbroek had Ewoud nog een nest met bijna vliegvlugge koolmeesjes. Wel een beetje bijzonder, want de eikenprocessierupsen (EPR’s), toch een grote voedselbron, begonnen zich juist te manifesteren - maar we hadden al geconstateerd dat de piek van de rupsen dit jaar flink uit de pas loopt met de meeste broedsels. Via druk mail- en app-verkeer gaven we elkaar interessante sites door over wijzen van monitoring en verloop van het rupsenseizoen elders. We kozen uiteindelijk voor een gangbare methode die ons goed te doen leek: per projectgebied zijn samen met boswachter Pieter Bieren vijf of zes eikenbomen in de buurt van een nestkast gekozen, om te monitoren op rupsen. Die markeerden we met SBB-linten en Dirk-Jan heeft ze met coördinaten op kaart gezet; het werd een soort sport om ze allemaal te vinden! Al was die ene eik waar nog een nestkastje aan hangt een eitje, eh, makkie. Henk heeft een ordelijke geest en nummerde ‘zijn’ bomen met watervaste stift op het lint. Slim!

Bij monitoren van een boom moet je wel op een veilig afstandje kunnen blijven, het best lukt het met een verrekijker en vanaf steeds ongeveer hetzelfde plek. De ‘projectbomen’ staan een flink aantal meters van een pad af, want van eiken langs een pad worden de nesten weggezogen door de aannemer. We noteren datum bezoek en aantal nesten per boom, nul is ook een meting. Voor de omvang van rupsennesten gebruiken we drie termen: tennisbal=klein, deken=plat tegen stam of tak, voetbal=groot. Het was best wennen; ook zitten nesten soms hoog in de takken en tegen het licht in kijken is lastig. We spraken af dat het niet erg is als de één een EPR-nest een deken en de ander een voetbal vindt, als je maar consequent blijft in je notities in je eigen gebied.

Hoe zou u deze nesten benoemen? Omdat de rupsen bij warm weer soms ‘in processie’ de grond in kruipen, of omdat in oude nesten die uit de boom gewaaid zijn nog brandharen aanwezig zijn, kun je zonder dat je er erg in hebt toch met haren in aanraking komen. In De Kwakels zaten vorig jaar veel grote nesten en ondanks dat het dit jaar overal een stuk minder was, kregen twee personen toch flink last. Het is echt geen pretje: het jeukt enorm, soms voelt het branderig en je kunt je dagen ellendig voelen! De één is er veel gevoeliger voor dan de ander: zo hebben de boswachter en ik de eiken ‘geknuffeld’ om de linten er omheen te kunnen aanbrengen en niets gemerkt. Overigens zag Pieter toen wel een koolmees foerageren op een EPR-nest - een mooie waarneming! Voor volgend jaar wordt dan ook de uitdaging: een foto van een mees met een rups in de snavel! EPR’s hebben een voorkeur voor oudere eiken. Niet al onze gemarkeerde eiken hebben dit jaar EPR-nesten, maar dat kan volgend jaar best heel anders zijn.