WIJ DECEMBER 2023
_ze r
GELD_PAGINA 4
DEMENTIE EN HET OMGAAN MET GELD Dementie maakt mensen kwetsbaar als het gaat om geld.
KO RTINGEN E N F I N AN CI Ë LE R E G E LI N G E N VO O R O UDER E N _PAG I N A 6
CO LU MN
OP DE KLEINTJES LETTEN Door Corrie van Randwijk, bestuurder De Merwelanden
BUDGET
INHO U D
AAN DE SLAG RECEPT
ACT UE E L
DEMENTIE EN HET OMGAAN MET GELD Soms merkt u aan kleine dingen of uw naaste nog goed met geld kan omgaan of niet. Een stapel ongeopende rekeningen kan een signaal zijn.
4
ACT UE E L
KORTINGEN EN REGELINGEN VOOR OUDEREN
6
WIJzer_2
WONTONS
12 PUZZE L E N
WOORDZOEKER & SUDOKU
15/16 D OE M E E ! !
QUIZ MEE EN WIN ‘N HIGH TEA Test uw kennis over geld en bankzaken. En... stuur de antwoorden naar ons op!
17
SLIMME BESPAARTIPS
9
I NF O R M AT I E
DE REIS VAN GELD
10 I NF O R M AT I E
IS ONS GELD TOEKOMSTVAST? De Merwelanden Cliëntenraad heeft het voor u in kaart gebracht.
18
Ik weet niet hoe het u vergaat, maar de afgelopen tijd let ik meer op de kleintjes en kijk ik ook kritischer naar mijn uitgaven. De vaste kosten en de lasten zijn voor iedereen merkbaar hoger en ook de wekelijkse boodschappen zijn veel duurder dan voorheen. Het is dan ook de moeite waard om de reclamefolders van de verschillende supermarkten met elkaar te vergelijken. Met veel interesse lees ik de acties en de weekaanbiedingen om mijn wekelijkse boodschappenlijstje te maken. Het maakt mij nog net geen koopjesjager, maar ik vind het wel een sport om bewust mijn inkopen te doen. Ook de overheid moet op de kleintjes letten. De politieke keuzes die worden gemaakt, zijn van groot belang voor de toekomst van de ouderenzorg. De vergrijzende samenleving zorgt, net als het klimaat en de woningbouw, voor grote vraagstukken met steeds hoger wordende kosten. Het wordt de grote uitdaging voor het nieuwe kabinet, om samen met ouderen, organisaties en de samenleving, de ouderenzorg nieuw vorm te geven en de kosten te beheersen. Als je op de kleintjes let, moet je je ook bewust zijn van de waarde van geld en dan denkt u waarschijnlijk als eerste aan de mogelijkheid om er iets mee te kopen. Bijvoorbeeld een terrasje pakken of een dagje uit. Geld is naast een betaalmiddel ook een spaarmiddel voor een “appeltje voor de dorst". Geld kunnen we ook gebruiken om te schenken of goede doelen mee te sponsoren. Het
blijft de uitdaging om balans te vinden in onze inkomsten en uitgaven. De waarde van het digitale geld en het internetbankieren is voor veel ouderen lastig om bij te benen en kan een drempel vormen om mee te blijven doen in de maatschappij. Tot voor kort had ik nog nooit gehoord over financiële geletterdheid. Het bestaat echt en er zijn zelfs cursussen voor om financieel vaardig te worden, zodat we gezonde financiële keuzes kunnen maken en verstandig met ons budget kunnen omgaan. De Wijzer gaat dit keer over geld en heeft o.a. verschillende budgettips. We wensen u veel leesplezier en hopen dat u, met de feestdagen in het vooruitzicht, de tips kunt gebruiken om op de “kleintjes te letten”.
fijne feest dagen!
Corrie van Randwijk
WIJzer_3
ACTU EEL
AC T U E E L
3
DEMENTIE
PINPAS OF CONTANT GELD? Doet uw naaste nog zelf boodschappen? Vraag dan hoe hij of zij die betaalt. Contant geld is soms handiger dan een pinpas. Als uw naaste de pinpas kwijtraakt of de pincode vergeet, kan hij of zij niet meer betalen. Ook bestaat het risico dat uw naaste meer uitgeeft dan verstandig is.
EN HET OMGAAN MET GELD
Dementie maakt mensen kwetsbaar als het gaat om geld. Soms merkt u aan kleine dingen of uw naaste nog goed met geld kan omgaan of niet. Een stapel ongeopende rekeningen kan een signaal zijn dat uw naaste de controle kwijtraakt. Het kwijtraken van een pinpas of geen pincode meer onthouden kan u ook aan het denken zetten. Misschien lukt (internet)bankieren ook niet meer. Maar er zijn ook andere risico’s die u misschien minder snel opmerkt. Uw naaste kan ook rekeningen twee keer betalen of grote bedragen pinnen. Of geld weggeven aan vreemden of geld verstoppen. Hoe kunt uzelf of een ander hierbij helpen zonder dat u het helemaal overneemt? Hieronder volgen een aantal tips die u kunt toepassen.
? oe
Gebruikt uw naaste zelfstandig zijn of haar pinpas en is het mogelijk om rood te staan op de betaalrekening? Dan is dat nu misschien niet meer verstandig. Stel voor om de bank te vragen deze kredietlimiet in te trekken, zodat uw naaste minder risico loopt om schulden te maken.
?
H 1
WIJzer_4
kunt u helpen
?
met geld ?
?
STEL VOOR OM MEE TE KIJKEN Misschien vindt u het lastig om voor de eerste keer over geldzaken te praten met uw naaste. Iemand die altijd zelfstandig zijn of haar financiën heeft geregeld, geeft dat meestal niet graag uit handen. Misschien vindt uw naaste het steeds lastiger worden om met geld om te gaan maar probeert hij of zij dat voor u te verbergen. Het is dan belangrijk dat u er zelf naar vraagt. U kunt bijvoorbeeld vragen hoe uw naaste het vindt om geldzaken alleen te moeten regelen. Lukt dat nog of levert dit soms problemen op? Ziet uw naaste er tegenop om met geldzaken aan de slag te gaan? Maakt hij of zij zich zorgen over geld? Stel uw naaste gerust en bied aan om te helpen. Via online bankieren kunt u goed in de gaten houden wat uw naaste uitgeeft en waaraan.
U kunt voorstellen om de pinpas voortaan thuis op een vaste plek te bewaren. Uw naaste hoeft zich dan geen zorgen meer te maken dat de pinpas kwijt kan raken. U kunt bijvoorbeeld één keer per week of één keer per maand samen een bedrag pinnen. Het boodschappengeld voor een week doet u in een portemonnee. Dat is overzichtelijker dan het geld voor een hele maand in een keer te geven.
DOE AUTOMATISCH WAT AUTOMATISCH KAN
2
Betaalt uw naaste veel rekeningen apart? Dat geeft veel kans op fouten. Vaste lasten en verzekeringen kunt u het beste laten afschrijven via een automatische incasso. Zo bent u altijd op tijd. Uw naaste kan dit aanvragen bij de betreffende organisatie die de rekening versturen.
“ WILT U UW NAASTE GAAN HELPEN BIJ DE FINANCIËLE Z AKEN, BESPREEK DIT DAN MET ANDERE FAMILIELEDEN”
Tips OMGA
AN ME
T GELD
VRAAG DE BANK OM HULP
4
Veel banken willen bankieren makkelijker maken voor mensen met dementie. Er komen steeds meer handige hulpmiddelen, zoals bijvoorbeeld bij de ABN AMRO. Zij werken met een financiële zorgcoach. Door middel van een afspraak kan de financiële zorgcoach u helpen via de telefoon, beeldbellen of via een afspraak bij u thuis. Het is gratis en bedoeld voor klanten die moeite hebben met bankieren.
HOUD DE FINANCIËLE SITUATIE GOED BIJ Gaat er iets fout? Het gebeurt regelmatig dat mensen met dementie dan de schuld aan hun naaste of mantelzorger geven. Uw naaste kan heel wantrouwend zijn en bijvoorbeeld denken dat er geld gestolen wordt. Dit kan binnen families veel spanningen geven. Wilt u uw naaste gaan helpen bij de financiële zaken, bespreek dit dan met de andere familieleden en vraag of zij u steunen. Nog beter is het om dit samen met een ander familielid te doen.
5
Belangrijk is om de financiële administratie goed bij te houden. Zo kunt u aantonen wat er met het geld gebeurt.
REGEL OP TIJD EEN VOLMACHT Het is verstandig dat uw naaste met dementie meteen na de diagnose een volmacht regelt. Op dat moment is uw naaste nog wilsbekwaam. Dat betekent dat hij/zij nog goed in staat is zelf beslissingen te nemen en een handtekening te zetten. Een volmacht kunt u bij de bank regelen. Wacht u te lang, dan lukt dit niet meer bij een notaris. Dan moet u naar de kantonrechter. Zonder volmacht kunt u bankzaken voor uw naaste misschien wel online regelen, maar u bent niet beschermd. Het is daarom verstandig om op tijd een en/of rekening te openen. Daarmee geeft uw naaste met dementie u het recht om overschrijvingen te doen.
6 WIJzer_5
ACTU EEL
AC T U E E L
extra
KORTINGEN
vergoedingen
nte gemee cht Dordre
& FINANCIËLE REGELINGEN VOOR OUDEREN
De prijzen lopen de laatste tijd steeds hoger op. Voor veel mensen is het lastig om rond te komen. Gelukkig zijn er veel financiële regelingen en kortingen speciaal voor ouderen. Het aantal regelingen is zo groot dat de nationale ombudsman heeft aangegeven dat te veel senioren hier geen gebruik van maken.
korting
zorgverzekering via een
ouderenbond
We staan hier graag even bij stil. We hebben niet de illusie dat we alle regelingen in dit stukje tekst kunnen bespreken, maar het kan geen kwaad om enkele regelingen kort aan te stippen.
kortin g
aow & ngen
Gelukkig is een groot deel van de regelingen bij iedereen bekend. Zo wordt de AOW keurig uitbetaald en worden de ouderen- en alleenstaandeouderenkorting vrijwel altijd goed verrekend door de Belastingdienst.
Heeft u geen recht op een volledige AOW en ligt uw inkomen lager dan de bijstandsnorm, dan heeft u wellicht recht op een AIO-aanvulling, ofwel een aanvullende inkomensvoorziening voor ouderen. Dit komt vooral voor bij mensen die enige tijd in het buitenland hebben gewoond.
Afhankelijk van uw inkomen heeft u wellicht recht op huur- of zorgtoeslag, dit moet u zelf aanvragen. Het is altijd de moeite waard om te kijken of u hiervoor in aanmerking komt.
i
n verreke
bus en tram
EN
van KORTING
A.I.O.
AANVULLING
HUUR- of zorg
toeslag
WIJzer_6
65+
korting 60+
daluren trein
Veel mensen willen het liefst zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Ook onze overheid stimuleert dit en zo heeft elke gemeente, dus ook de gemeente Dordrecht, regelingen om dit te bevorderen. In uitzonderlijke gevallen, zoals bij de hoge energieprijzen, verstrekt de gemeente Dordrecht extra vergoedingen in de vorm van een toeslag.
Het kan interessant zijn om lid te worden van een ouderenbond, zoals ANBO of KBO-PCOB. Via deze bonden is het mogelijk een zorgverzekering af te sluiten met kortingen op aanvullende verzekeringen en extra ondersteuning. Daarnaast bieden deze bonden ook verschillende diensten aan waar u gratis of tegen een kleine vergoeding gebruik van kan maken.
Het is ook mogelijk om korting te krijgen op leuke dingen. Zo krijgt iedereen vanaf 65 jaar 34% korting in bussen en trams, het is wel belangrijk te reizen met een persoonlijke OV-chipkaart.
Zo is het mogelijk voor de trein een kortingskaart te kopen, waarmee met 40% korting in de daluren gereisd kan worden. Voor iedereen boven de 60 jaar is het mogelijk voor een klein bedrag zeven vrije reisdagen te kopen.
Verder is het de moeite waard om altijd even te kijken bij het aanschaffen van kaartjes voor dierentuinen, pretparken of hotels of er seniorenkorting van toepassing is. Vaak betalen senioren hier een lager tarief.
koerrsteinkgaartjes
div parken, s etc. Dierenparken, hotel pret
WIJzer_7
AC TIV IT EITEN
VASTE ACTIVITEITEN
BU D GE T
ACTIVITEITENRUIMTE MAANDAG 10.00 - 11.30 uur € 15,85 p.m.
SLIMME BESPAARTIPS
CREAC LU B
VOOR SENIOREN
S C H I LDERC LU B
I N D E SP E L S AL ON B I L JA R T EN O.v.b.* 13.00 uur € 0,50
IN DE THEATERZAAL KOE RS BA L MAANDAG 19.00 - 21.00 uur € 6,85 p.m.
DE VROLIJKE NOOT VRIJDAG 10.30 - 11.30 uur GRATIS
WANTIJGYM DINSDAG** 10.30 - 11.30 uur GRATIS
cu l t u r ee l c afe
WOENSDAG 10.00 - 11.30 uur € 10,55 p.m.
HA N DWERKEN / N AAI C AF E WOENSDAG 13.30 - 15.30 uur € 8,45 p.m.
BR AI N T RAI N I N G WOENSDAG*** 10.00 - 11.30 uur € 8,45 p.m.
IN BR ASSER IE DE ONT MOET ING S PELLET J ES MAANDAG 13.30 - 15.00 uur GRATIS
K L AV E R J A S S EN
SJOELVERENIGING
WOENSDAG 19.00 - 22.00 uur € 3,00
DINSDAG 13.30 - 15.00 uur € 8,00 p.m.
*biljarten is alleen mogelijk als de biljartvereniging de biljarttafel niet zelf in gebruik heeft. **alleen voor bewoners van de Wantijtoren.
***Vergaderruimte 2e etage Merwedeflat.
WIJzer_8
BOODSCH APPEN SER VICE
Het is fijn om onbezorgd te kunnen genieten en leuke dingen te doen. Misschien valt uw AOW en pensioen tegen of moet u door de stijgende kosten iedere maand goed nadenken waar u uw geld aan uitgeeft. Hoe kunt u besparen op bepaalde uitgaven, zodat er toch ruimte is om elke maand iets leuks te ondernemen?
J U MBO VRIJDAG 13.00 - 15.00 uur € 2,50 Met de bus van De Merwelanden
M A A N D EL IJK S E ACTIV IT EITEN De maandelijkse activiteiten worden aangekondigd op de maandagenda in zowel de liften als op het inschrijfformulier welke u maandelijks in uw brievenbus vindt. Op het inschrijfformulier kunt u aangeven aan welke maandelijkse activiteiten u wilt deelnemen. Zorg ervoor dat u zich minimaal een week van te voren aanmeldt voor een uitstapje. Voorbeelden van maandelijkse activiteiten zijn: • Bingo (€ 5,50 voor 3 rondes) • Uitstapjes in de buurt met Drechthopper (€ 5,50 excl. kosten Drechthopper) • De thuisbios (gratis) • Bloemschikken (€ 18,50) • Listen to the music (muziek luisteren, gratis)
TIP 1: BELASTINGVOORDEEL Met de verandering van inkomen als senior, komen er mogelijk verschillende belastingvoordelen en toeslagen beschikbaar. Denk hierbij aan zorgtoeslag en huurtoeslag, maar er zijn ook andere belastingvoordelen waar u mogelijk aanspraak op kunt maken. De website van de belastingdienst biedt uitgebreide informatie over deze regelingen. Vergeet hierbij niet te kijken naar specifieke kortingen zoals ouderenkorting en alleenstaandenkorting, die uw financiële situatie verder kunnen verlichten.
1
TIP 2: VERZEKERINGEN EN ABONNEMENTEN NALOPEN
2
Ga kritisch door abonnementen heen en overweeg welke echt noodzakelijk zijn. Misschien zijn er tijdschriften, streamingdiensten of andere abonnementen die kunnen worden stopgezet of vervangen door meer betaalbare alternatieven. Maar beschikt u inmiddels ook over een smartphone waarop u de krant kunt lezen. Dat scheelt weer een kostenpost. Loop ook uw verzekeringen eens door. Als oudere verandert uw situatie en hierdoor kunnen er ook veranderingen ontstaan in uw verzekeringen. Denk hierbij aan de zorgverzekering, de aanvullende verzekering of de tandverzekering. Moet deze nog wel zo uitgebreid zijn, of kunt u beter kiezen voor een goedkoper pakket.
TIP 3: SENIORENKORTING
3
Ouderen hebben recht op diverse kortingen die het leven niet alleen aangenamer maken, maar ook de portemonnee ontlasten. Denk aan voordelige regelingen voor het openbaar vervoer, toegang tot musea en restaurants die speciale aanbiedingen hebben voor senioren. Hotels bieden vaak ook aantrekkelijke kortingen, waardoor een weekendje weg nog aantrekkelijker wordt. Struin gewoon het internet eens af op de vele mogelijkheden die er zijn en doe uw voordeel ermee.
TIP 4: DOE SLIMME AANKOPEN Een slimme benadering van uw financiën is het vergelijken van prijzen voordat u grote aankopen doet. Het loont de moeite om verschillende winkels of online platforms te verkennen om te zien waar de beste deal te vinden is. Overweeg daarnaast het aanschaffen van tweedehands items, omdat dit vaak een uitstekende manier is om geld te besparen.
4
WIJzer_9
IN F OR M AT IE
I N F O R MAT I E
DE REIS VAN GELD
bitcoin factory
GESCHIEDENIS & ONTWIKKELING
guldens uit 1840
In de hedendaagse wereld lijkt geld vaak vanzelfsprekend. We gebruiken het om te betalen voor goederen en diensten, om te sparen voor de toekomst en om ons leven vorm te geven. Maar hoe is geld veranderd van een ruilmiddel naar het betaalmiddel dat we vandaag de dag kennen? In dit artikel nemen we een reis door de geschiedenis van geld en bekijken we hoe het zich heeft ontwikkeld tot wat het nu is.
GELD ALS RUILMIDDEL De oorsprong van geld als ruilmiddel gaat duizenden jaren terug. In de beginfase van de menselijke geschiedenis ruilden mensen goederen en diensten rechtstreeks met elkaar. Als u bijvoorbeeld graan had en iemand anders had vee, kon u een directe ruilovereenkomst sluiten. Dit systeem had echter enkele ernstige beperkingen. Het was onhandig, want u moest een wederpartij vinden die precies wilde wat u had en omgekeerd. Bovendien
waren sommige goederen en diensten niet erg draagbaar of houdbaar, waardoor ze moeilijk te verhandelen waren.
“SOMMIGE GOEDEREN WAREN NIET ERG L ANG HOUDBAAR, WAARDOOR ZE MOEILIJK TE VERHANDELEN WAREN”
GELD ALS REKENMIDDEL Met de tijd ging geld verder dan alleen ruilen. Mensen begonnen geld te gebruiken om de waarde van dingen te meten. Deze overgang was een belangrijke stap richting de complexe financiële systemen die we vandaag de dag kennen. Banken verschenen en begonnen papieren beloften van betaling uit te geven in ruil voor goud of zilver. Dit was het begin van bankbiljetten.
GELD IN HET DIGITALE TIJDPERK
“MENSEN BEGONNEN GELD TE GEBRUIKEN OM DE WAARDE VAN DINGEN TE METEN”
Om deze problemen op te lossen, begonnen mensen te zoeken naar een universeel ruilmiddel dat gemakkelijk kon worden gebruikt. Als gevolg daarvan kwamen edelmetalen zoals goud en zilver op de voorgrond. Deze metalen waren duurzaam, draagbaar en gemakkelijk te delen. Ze werden in stukken gesneden of gemunt om als ruilmiddel te functioneren, zo ontstonden de vroegste vormen van geld.
OUDE MUNTEN DIE DOOR DE JAREN HEEN GEVONDEN ZIJN
WIJzer_10
De overgang van papieren valuta naar digitale valuta in de moderne tijd is een andere opmerkelijke mijlpaal in de evolutie van geld. Vandaag de dag bestaat het grootste deel van het geld alleen in elektronische vorm. Mensen kunnen digitaal geld overmaken, betalingen verrichten met creditcards en online bankieren via mobiele apps. Dit heeft het financiële systeem efficiënter gemaakt en wereldwijde handel en communicatie vergemakkelijkt. Geld heeft een opmerkelijke reis afgelegd van eenvoudige ruilhandel tot complexe digitale valuta. Tot aan de dag van vandaag is geld nog steeds aan het veranderen en ontwikkelen. Hoe zal ons betaalmiddel er over 20 jaar uitzien?
“ TEGENWOORDIG BESTAAT HET GROOTSTE DEEL VAN HET GELD ALLEEN IN ELEKTRONISCHE VORM” GOUDSTAVEN bij de nederlandsche bank
WIJzer_11
AC T U E E L
AAN D E S L AG / R ECEPT
SENIOREN
GELDZAKJES
VOORDEELPAS
WONTONS
INGREDIËNTEN KNAPPERIGE WONTONS MET EEN HEERLIJKE GARNALENVULLING Deze lekkere wontons noemen ze niet voor niets ‘geldzakken’. Mensen maken en eten ze vooral rond Chinees Nieuwjaar om geluk en geld te vieren. Binnenin zit gehakt en garnalen, wat goed past bij de smaken van koriander en sojasaus uit Thailand. Het zijn originele hapjes die u kunt serveren op feestjes of gewoon omdat u er zin in heeft. Het draait allemaal om geld en voorspoed!
BE R E I D I NG STAP 1: Dip de bosuien in heet water en verscheur ze in de lengte zodat je alleen maar lange, smalle strips overhoud. Zet ze even apart, deze heb je later nodig om de money bags mee dicht te te binden. STAP 2: Meng de garnalen met het gehakt, voeg vervolgens de korianderwortelen, wortelen, maïs, sojasaus en witte peper toe. Meng dit goed door elkaar. STAP 3: Neem een wontonvel en schep 1/2 el van de vulling erop. Vouw het wontonvel nu zo dicht zodat je een klein zakje overhoud. Bind het zakje dicht met een van de bosui strips. STAP 4: Verhit nu de olie in een wok op mediumhoog vuur. Zodra de olie warm genoeg is (circa 175 graden), bak je de geldzakken totdat ze mooi goudbruin zijn. Om te testen of de olie heet genoeg is, kun je een houten eetstokje in de olie houden. Zodra er kleine belletjes ontstaan rond de punt van het eetstokje, is de olie heet genoeg. STAP 5: Zodra de geldzakken mooi goudbruin zijn, haal je ze uit de wok. Laat ze even uitdruppen en heel even afkoelen, eventueel op een stukje keukenpapier. Herhaal dit met alle geldzakken.
VOOR 4 PERSONEN • 2 theelepels sojasaus • 1/2 theelepel kruiden peper wit • 1/2 theelepel Arachideolie • Bosuitjes in reepjes gesneden • 1 tl Korianderwortel in blokjes gesneden • 75 g Gamba’s fijngehakt • 300 g Gehakt • 2 tl Wortels: gesnipperd • 2 tl Suikermaïs • 15 Wontonvellen ontdooid • Zoetzure saus als dip
De Seniorenvoordeelpas is voor senioren die graag leuke dingen ondernemen en blij worden van korting. Met deze handige pas gaan er deuren open naar een wereld vol voordelen en kortingen.
WAAR KRIJGT U KORTING? Met een Seniorenvoordeelpas geniet u van een breed scala aan kortingen bij meer dan 4.000 webshops. Of u nu op zoek bent naar kleding, elektronica, huis- en tuinartikelen, dagjes weg, etentjes of andere producten, de pas biedt aantrekkelijke kortingen in diverse categorieën.
Na aanschaf moet u de pas registreren op de website. Dit omvat meestal het invullen van enkele persoonlijke gegevens en het creëren van een account. Binnen uw account kunt u door de beschikbare aanbiedingen en kortingen bladeren. De klantenservice van de Seniorenvoordeelpas staat graag voor u klaar om u verder te helpen bij eventuele vragen.
“U KUNT MET HET SENIORENVOORDEELPAS OOK BESPAREN OP DAGELIJKSE BENODIGDHEDEN” De Seniorenvoordeelpas biedt ook praktische voordelen, waarmee u kunt besparen op dagelijkse benodigdheden zoals boodschappen en gezondheidsdiensten. Maar ook van kortingen op financiële producten zoals telecom, energie en verzekeringen, waardoor u essentiële diensten tegen lagere kosten kunt verkrijgen.
Info MEER
INFOR
M AT I E
:
Website:
www.seniorenvoordeelpas.nl Telefoonnummer:
HOE WERKT DE SENIORENVOORDEELPAS?
085 0700 900
Om van de voordelen te profiteren, moet u eerst een Seniorenvoordeelpas aanschaffen. Dit kan via de website www.seniorenvoordeelpas.nl.
maandag t/m woensdag van 09:00 uur tot 12:00 uur
EET IJK!! SMAKEL WIJzer_12
WIJzer_13
AAN DE S L AG / K L EU R PL A AT
A A N D E SL AG
2X SUDOKU 4
2
7
3
7 4
4
5 6
8
3
1
4
1
5
3 9
1
7 7
8
4 9
5
8
1 5
3
9
9
4
3
8 2
8
4 9
8
4
6
1
8 3
7 3
8
2
WIJzer_14
6
8 5
7
6
3 1
7
4
9
4
WIJzer_15
A A N D E S L AG
A A N D E SL AG
p u z mee enzewl in!
H OE WER K T H ET ?
WOORDZOEKER thema GELD
QUIZ
• Beleef plezier aan deze quiz. • Stuur uw antwoorden vóór 15 januari naar redactie@demerwelanden.nl óf schrijf ze op en post ze in de brievenbus Verenigingen/Activiteiten in de Wantijtoren. • Duimen maar! • Wij brengen de winnaar persoonlijk op de hoogte.
Veel plezier!
MA A K KA NS OP EE N
HIGH TEA
1. Hoeveel briefgeld soorten heeft Nederland? (5 euro, 10 euro enzovoort) A. B.
5 soorten 7 soorten
C.
9 soorten
2. Welke kleur is het brief geld van 20 euro? A. B.
Groen Rood
C.
VOOR 2 PERSONEN IN DE BRASSERIE
Blauw
7. Hoe noemen we het als het saldo op een bankrekening in de min staat? A. B.
Rood staan Groen staan
C.
Blauw staan
3. Waarvan is ECB de afkorting? A. B. C.
Eerste Centrale Bank Europese Centrale Bank Europees Centrum Binnenland
8. Wat is rente? A. B.
4. Welk land is geen euroland? A. B.
Zweden Cyprus
C.
Spanje
5. In hoeveel landen kan je met de euro betalen? A. B.
BANKBILJETTEN CONTANT GELD MUNTEN REKENING SCHULDEN
WIJzer_16
BELEGGEN CREDITCARD INFLATIE PINNEN RUILMIDDEL SPAREN
BETALEN EURO LENINGEN PRIJZEN SALDO UITGEVEN
36 28
C.
20
C.
Als je meer geld op je bankrekening stort Een vergoeding die je betaald of ontvangt voor het lenen of uitgeven van geld Als je geld van je bankrekening haalt
9. Hoeveel muntsoorten worden er gebruikt in Nederland? A. B.
7 soorten 5 soorten
C.
6 soorten
6. Wat is het symbool van de euro?
10. Hoe noemen we betalen zonder dat de pincode ingevoerd hoef te worden?
A. B.
A. B.
$ €
C.
#
Snel-betaal EasyPay
C.
Contactloos
De winnaar van de quiz uit de vorige Wijzer is Gonnie Stam.
WIJzer_17
ACTU EEL
AC T U E E L
NIEUWS
VAN DE CLIËNTENRAAD VAN DE MERWELANDEN IS ONS MUNT- EN PAPIERGELD TOEKOMSTVAST ?
dagobert duck
maar de meeste munten die tegenwoordig als geld in gebruik zijn, hebben uitsluitend een zogenaamde ‘fiduciaire’ waarde.
papiergeld welke door de centrale overheid worden uitgegeven: bankbiljetten, zilverbons en muntbiljetten. DNB gaf tot 2002 bankbiljetten uit en vanaf dat jaar nam de Europese Centrale Bank (ECB) het over. De euro verving toen de gulden. Euromunten en bankbiljetten werden op 1 januari 2002 gelijktijdig ingevoerd in twaalf landen die onderdeel waren van de Europese Unie.
Papiergeld werd voor het eerst gebruikt in China. De oorsprong van het papiergeld is een soort ontvangstbevestiging voor handelaren en kooplieden om grote hoeveelheden zware koperen munten te vermijden bij grote handelstransacties.
LYDISCHE MUNT MUNTGELD EN PAPIERGELD Geld is een symbolische voorstelling van een zekere waarde. De afgelopen eeuwen kenden we vooral munten en briefjes als een vorm van geld en voordien werden reeds andere waardevolle materialen gebruikt, zoals schelpen en zout. Het eerste geld werd vervaardigd rond 770 v. Christus in China. Rond 640 v. Chr. werden in Lydië, nu West-Turkije, als eerste munten geslagen met een standaardgewicht en -afmeting. De munten bevorderden de handel, omdat handelaren geen kostbare tijd kwijt waren met het wegen van het zilver en goud; ze konden gewoon de munten tellen.
UW GELD IN EEN OUDE SOK BEWAREN?
In Europa verschenen echte bankbiljetten in de 17e eeuw in Zweden. De reden voor het papiergeld: Zweden had een ernstig tekort aan koper. Om een crisis af te wenden gaf de bank ‘kredietbiljetten’ uit. Zo ontstonden de eerste bankbiljetten van Europa.
FIRST EUROPEAN BANK NOTE Het eerste Nederlandse papiergeld werd in 1574 gemaakt in Leiden. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd Leiden door de Spanjaarden belegerd. In de afgegrendelde stad raakte het zilver op, daarom werden munten van papier gemaakt (noodgeld).
Oom Dagobert Duck of Scrooge McDuck (Scrooge betekent ‘vrek’), is een eend met menselijke eigenschappen. Hij is een steenrijke zakenmagnaat op gevorderde leeftijd en volgens verhalen ‘de rijkste eend ter wereld’. Zijn eigen geldpakhuis is de plek waar hij woont. Oom Dagobert staat met name bekend om zijn zuinigheid en gierigheid.
PINNEN: VEILIG, SNEL EN SIMPEL
Hij leeft zelf erg sober en probeert op elke mogelijke manier geld te besparen. Als het op geld verdienen aankomt, laat hij zich echter door niets of niemand tegenhouden. Hij zoekt voortdurend nieuwe mogelijkheden om meer geld te verdienen, zoals het afsluiten van een goede zakendeal of het vinden van een verborgen schat. Als zakenman gaat hij vaak agressief en doortastend te werk. In onze huidige (zaken)wereld zijn er voorbeelden te over van zulke zakenmensen.
In de 20e eeuw werd het ‘plastic geld’ geïntroduceerd. Een betaalpas of creditcard zorgden ervoor dat u bij een vakantie niet meer met pakken geld op pad hoefde te gaan. Zo kwam in Nederland de pinpas in opkomst en later ook de creditcard. In Nederland maken we meestal gebruik van een zogenaamde ‘debetkaart’, een creditcard waarbij het bestede bedrag aan het einde van de maand zonder verschuldigde rente van uw bankrekening wordt afgeschreven.
Uw geld zoals oom Dagobert in een pakhuis of in een oude sok bewaren is niet meer van deze tijd. Diefstal en verlies zijn behoorlijk grote risico’s. Het geld bij een vertrouwde bank parkeren voorkomt in ieder geval diefstal van uw contant geld. Daarnaast kan rente worden gegeven op uw spaargeld.
Het nadeel van ‘plastic geld’ is voor veel mensen het gemis van overzicht. Ze zien minder goed hoeveel ze uitgegeven hebben en wat ze nog kunnen besteden. Zo ontstaat er meer risico op geldproblemen.
LYDISCHE MUNTEN Van oudsher was de waarde van een munt gelijk aan de waarde van het materiaal waarvan de munt gemaakt was, zoals goud, zilver of koper,
Opmerkelijke eigenschappen van Dagobert Duck: • Wanneer hij denkt winst te maken, krijgen zijn pupillen de vorm van euro- of dollartekens. • Van iets weggeven of weggooien krijgt hij het op zijn zenuwen. • Hij wordt boos als hij een belangrijke zakendeal misloopt. • Zijn favoriete hobby is het zwemmen in geld. • Hij is allergisch voor vals geld, iets waardoor de zware Jongens regelmatig door de mand vallen. • Zijn lievelingswoord is ‘gratis’.
Sinds de oprichting van De Nederlandsche Bank (DNB) in 1814 zijn er in Nederland diverse soorten
gebouw van de nederlandsch e ba
OP VO LE ES V ER D ER
LG EN D E P A G
IN A
nk
WIJzer_18
WIJzer_19
AC TU EEL
AC T U E E L
Vervolg pagina 19
IS ONS MUNT- EN PAPIERGELD TOEKOMSTVAST ?
GELDPROBLEMEN Geldproblemen zorgen niet alleen voor stress en problemen, ze beïnvloeden ook uw omgeving en de gehele maatschappij. Als mensen heel erg in de geldproblemen zitten, kunnen ze vaak door de stress niet meer goed functioneren en lukt het ze vaak niet meer om er zelf uit te komen. Geldproblemen sluipen er vaak in, mensen hebben soms niet in de gaten hoe ernstig de problemen zijn en vragen daardoor niet op tijd om hulp. De meest voorkomende betalingsproblemen zijn: rekeningen te laat betalen, aanmaningen ontvangen, zorgverzekering niet kunnen betalen en belastingschulden. De laatste jaren komen steeds meer mensen in de geldproblemen door financiële fraude.
SCAM, SPAM EN PHISHING Er bestaan verschillende soort van fraude die grote gevolgen voor u kunnen hebben: • SCAM: oplichting. • SPAM: spam is vergelijkbaar met ongewenste post in uw brievenbus. Spam is niet alleen vervelend, het kan ook gevaarlijk zijn. • PHISHING: vissen naar uw gegevens. Cybercriminelen zenden u een e-mail om uw geld afhandig maken, proberen zo uw wachtwoorden en bankrekeninggegevens te achterhalen. Het is vooral zaak om goed op te letten. Oplichters worden steeds gehaaider, dus laat uw waakzaamheid niet verslappen! Een andere keer wellicht volgt meer informatie hierover en in de Wijzer van maart 2023 kunt u de nodige tips terugvinden.
WAT ZIJN CRYPTOMUNTEN ZOALS BITCOINS? De Bitcoin is meer waard dan ooit. Maar wat is dit digitale betaalmiddel eigenlijk, en wat kun je ermee? Cryptomunten (crypto) zijn geen gewoon geld, het is digitaal geld. Met andere woorden, ze bestaan niet in de vorm van bankbiljetten of munten, maar enkel digitaal. Crypto werkt anders dan traditionele munten. De euro en de dollar bijvoorbeeld, worden uitgegeven en gecontroleerd door een staat of een centrale bank. Crypto daarentegen functioneert zonder de tussenkomst van een centrale bank of een ander overheidsorgaan. Ze worden beheerd door een gemeenschap van gebruikers die crypto kopen via een speciale technologie, genaamd blockchain.
Is crypto echt geld ? Strikt genomen is crypto geen echt geld. Ze voldoen nog niet aan de drie functies van geld. Ze zijn: • Geen ruilmiddel en dus in tegenstelling tot de euro geen wettig betaalmiddel. • Geen waardereserve: de waarde van crypto is veel te instabiel. • Geen rekeneenheid: door het snelle verschil in waarde zijn crypto onhandig om de waarde van goederen en diensten betrouwbaar te vergelijken. Maar als crypto geen echt geld is, wat is dan hun doel en waarom zijn ze zo populair? Vaak kopen particulieren crypto met beleggingsdoeleinden en hopen ze de crypto later voor een hogere prijs te verkopen. Het speculeren in crypto komt door hun beweeglijke karakter, de waarde van de crypto kan namelijk eenvoudig omhoog of omlaag gaan. Wat kun je met een cryptomunt of een Bitcoin? In principe kun je er mee betalen, met name op websites. Fraudeurs maken er graag gebruik van, want ze kunnen zo anoniem blijven. Maar de meeste mensen gebruiken crypto als investeringsmiddel. Zo kan het aantal Bitcoins waarvoor je jaren geleden een hamburger kocht, nu ineens de waarde van een peperdure auto hebben. Is crypto betrouwbaar? Doordat crypto vaak als betaalmiddel wordt gebruikt door criminelen heeft het een onbetrouwbare reputatie. Ook worden cryptobeurzen
gehackt, waardoor criminelen er met de waarde vandoor gaan. Maar het voordeel van deze digitale munten is dat alle betalingen ermee volledig openbaar en voor iedereen in te zien zijn; iedereen kan controleren wat ermee gebeurt.
Is investeren in crypto gevaarlijk? DIT ZIJN DE TOP 5 RISICO’S IN HET KORT: 1. De waarde van crypto beweegt ontzettend snel op en neer. 2. Er is beperkte toezicht op cryptodienstverleners. 3. Er is geen vangnet als je
je geld verliest. 4. Wat crypto zijn en hoe ze werken is vrij ingewikkeld. 5. Er is makkelijk sprake van fraude.
Wat denkt u, wilt u toch een gokje wagen? Gok er dan maar op dat de zorg bij De Merwelanden gaat veranderen, we zijn flink aan het investeren om uw zorg toekomstvast te maken!
*Bronnen: De Nederlandse Bank, NIBUD, Geldfit, Kaspersky Lab en andere artikelen op het Internet
WIJzer_20
WIJzer_21
T E L E F O O N N UMMERS
ACTU EEL
Activiteiten 078 750 20 25 Administratie 078 750 20 80
R E DAC T I E W I J Z E R
Bewonerscommissie ’81 en 86’ 078 614 73 31
SPREEKUREN VINDEN PLAATS IN DE PASSAGE VAN DE MERWELANDEN
Brasserie 078 750 20 28
DOKTERSPREEKUREN STROOM Huisartsenzorg Spreekuur op afspraak: 078 - 204 8888 Maandag 13.00 uur Woensdag en vrijdag 8.00 uur Dr. Viljac Spreekuur op afspraak Donderdag 10.00 uur
PRIKLAB Star lab Maandag en donderdag 8.00 - 9.00 uur
W I J WE N S E N A L L E CL I Ë N T E N, V R IJW ILLIGER S, (ZOR G-)PR OFESSIONALS
Result lab Woensdag en vrijdag 8.30 - 9.00 uur
& A N D E R E BE T R O KKENEN BIJ DE MER WELANDEN
ZORGKAART NEDERLAND
DEEL UW ERVARING MET ONZE ZORG EN HELP ZO ANDEREN MET KIEZEN. Kwaliteit staat bij De Merwelanden hoog in het vaandel. Met onze medewerkers en vrijwilligers zetten wij ons dagelijks in om het leven van onze cliënten zo aangenaam mogelijk te maken. Wij zijn benieuwd hoe tevreden u bent over onze zorg. Wilt u uw ervaring met De Merwelanden delen op ZorgkaartNederland? Wij horen graag uw aandachtspunten of complimenten. Het achterlaten van een reactie op www.zorgkaartnederland.nl gebeurt anoniem en kost u slechts een paar minuten.
IJGT EEN
Fysiotherapie Vitaliz 06 461 033 04 Fysiotherapie Plein ’40-’45 078 613 59 27 Geestelijk verzorger 06 143 009 42 Huishouding 06 143 010 45 Huismeester Haringvlietstraat, hoofdgebouw, serviceflat 06 827 627 25 Huismeester Haringvlietstraat aanleunwoningen (renovatie), Volkerakweg, Wielingenstraat 06 459 200 26
K E R K V I E R I N GE N
Klantenservice 078 750 20 10
Katholieke vieringen • Woord en communieviering of eucharistieviering elke zaterdag 11.00 - 12.00 uur in de Kapel • Woord en communieviering elke dinsdag 10.00 - 10.30 uur in de Kapel
Linnenkamer 078 750 20 23
Protestantse dienst • Elke laatste donderdag van de maand 11.00 - 12.00 uur in de Kapel
DE MERWELANDEN KR
Cliëntenraad 06 156 649 35 / clientenraad@demerwelanden.nl
Kapsalon Van Pelt 078 616 68 38
F I J N E F E E S T DAGEN EN EEN GEZOND 2 0 2 4 TOE!
ZorgkaartNederland is een platform waarop cliënten en hun familie en/of mantelzorgers hun ervaring met een zorginstelling kunnen delen. De site is een initiatief van Patiëntenfederatie Nederland.
Casemanager 06 143 009 33
7.4 OP
De Belevingskerk (speciaal voor bewoners met dementie) • Elke eerste dinsdag van de maand 14.45 - 15.45 uur in de Kapel
Maatschappelijk werk 06 437 987 80 Pedicure 06 190 062 69 Podotherapie 06 517 937 95 Technische dienst 078 750 20 99 Thuiszorg / verzorging 078 750 20 53 (s.v.p. na 11.00 uur) Verpleging / kleinschalig wonen 078 750 20 70 Vrienden van De Merwelanden 06 437 987 80 Vrijwilligerscoördinator 06 383 322 65 Wijkverpleegkundigen 06 430 781 81, 06 143 010 88, 06 450 951 43 & 06 459 168 25 Winkel 078 750 20 24 Woningverhuur, meldingen en klachten 06 437 987 80 & 06 430 781 98
WIJzer_22
Klachtenfunctionaris klachtenfunctionaris@demerwelanden.nl
COLOFON Wijzer is een driemaandelijkse uitgave van De Merwelanden, bestemd voor cliënten en hun relaties. REDACTIEADRES Email redactie@demerwelanden.nl Telefoon 078 750 20 11 DRUK Drukkerij Dekkers Van Gerwen, Dordrecht VORMGEVING AmaiAmai / opmaak KARsd, Dordrecht OPLAGE 650 exemplaren
DE MERWELANDEN Adres Haringvlietstraat 515 3313 EM Dordrecht Telefoon 078 616 32 22 E-mail info@demerwelanden.nl Website www.demerwelanden.nl