9 minute read
Katrien Doms maakt internationaal naam met gebrande sculpturen
Branden en verkolen in de diepte…
Katrien Doms maakt internationaal naam met gebrande sculpturen
Er zijn al heel wat kunstenaars en hun werk gepasseerd in De Hoogstraatse Maand. Dit keer stellen we u een ‘specialleke’ uit de kunstwereld voor. De naam: Katrien Doms. Zonder waardeoordelen te vellen, de meeste kunstenaars gaan onder dak te werk met doek en verf, klei, steen, brons of welk ander materiaal dan ook. Katrien niet, zij werkt alleen buiten. En dat heeft alles te maken met de aard van haar werk: gebrande houtsculpturen. De techniek zit deels al in de benaming: zij werkt met hout, vuur, extreme hitte, en, toch niet zo gewoon, daardoor spelen de natuurelementen een belangrijke rol. De moeite dus om daar verder op in te gaan. Maar eerst, wie is Katrien?
Geboren is gelogen
Katrien Doms is een geboren en getogen Hoogstraatse. Geboren is gelogen, maar dat mag in het huidige Trump-tijdperk. Na de sluiting van en het inmiddels afgebroken St.-Annamoederhuis (huidige site Stede Akkers) werd uitgeweken naar Ekeren waar Katrien op 15 december 1977 het levenslicht zag. Haar ouders: Dirk en Paula Doms-Jansen, op hun beurt telgen van Fons (van de Friswit) en Maria Jansen-Swaegers, en van Leo (Leon) en Maria Doms-Aerts. Hoogstraatser kan haast niet. Laten we daarom over Ekeren verder geen drukte maken. Katrien woont in Hoogstraten met haar geliefde hond Lex in een kleine gerenoveerd boerderij in een doodlopend zijstraatje van de Achtelsestraat: het Kasteelbeekpad, dat gelijkloopt met de genoemde beek die midden door haar tuin loopt en waaraan ze inmiddels zeer gehecht is geraakt.
Einzelgänger
Ouders en grootouders waren allemaal zelfstandigen en dus, zoals algemeen aangenomen, was er niet veel tijd voor de kinderen en kleinkinderen? Wat Katrien betreft is dat een vooronderstelling die niet klopt. Naar eigen zeggen heeft zij een zeer gelukkige en warme jeugd gehad in eigen familie, in de Hoogstraatse kleuter- en de gemeenteschool. In het middelbaar op het Spijker en het Klein Seminarie begon het wat te haperen. Het ruime aanbod talen bleek niet haar ‘fort’ te zijn, gelukkig gingen wiskunde, fysica en de andere wetenschappelijke vakken haar beter te liggen.
Achteraf gezien had ze beter voor een technische richting gekozen weet ze nu, en was ze liever schrijnwerker geworden. Ook in de jeugdbeweging en het IKO vond ze minder haar draai. Naar eigen zeggen was ze te veel een einzelgänger die liever op haar eentje binnen zat te knutselen. Behalve als de drang om te gaan paardrijden de overhand haalde.
Catalaans
Na het secundair koos zij voor een opleiding binnenhuisarchitectuur aan het Instituut Henry van de Velde in Antwerpen. Op kot zijn en het studentenleven bezorgde haar weer een prachtige tijd. De opleiding zelf lag haar minder. Haar liefde voor de klassieke materialen met hun warme uitstraling en kleuren was niet in overeenstemming met de toen gangbare modernistische toepassingen van veel glas en beton. En toch is ze door de opleiding zoals ze zelf zegt ‘heen gefietst’.
Op zoek naar nog meer kennis en kunde besloot Katrien om met 4 vriendinnen een jaar in Barcelona te gaan studeren aan de Escola Massana. Een kunstacademie onder de vleugels van de universiteit van Barcelona. Geen lessen in het Spaans, maar in het Catalaans. Moeilijk te begrijpen maar gecompenseerd door een geweldige open geest voor eigen creativiteit. Daar was meer dan enkel staal en beton zoals in Antwerpen en ging een nieuwe wereld voor haar open. Een heerlijke tijdsbeleving.
Dan het volle leven in. Laat ons eens een open deur instampen, de studie brengt je de algemene kennis, de echte knepen van een vak leer je in de praktijk. Een 150tal projecten o.a. in Rotterdam en Luxemburg heeft ze ondertussen op haar actief. Freelance werkte ze samen met Kathleen van Zandweeghe. Designer zonder opleiding maar met forse werken in haar portefeuille. Vooral in Nederland maar o.a. ook een nieuw jasje voor het casino van Oostende. Katrien vond er een collega uit haar schooltijd terug, die haar de knepen van Autocad tekenen bijbracht, ze was zelf nog opgeleid met lat, tekenpen en -inkt en kalkpapier.
De wereld stort in
Op 28-jarige leeftijd krijgt Katrien de diagnose van baarmoederhalskanker. Haar wereld stort in. De operatie in Gasthuisberg Leuven draait volledig in de fout met als gevolg verdere operaties o.a. over de volledige lengte van haar beenaders, met complicaties zoals een bloedvergiftiging, en heel wat revalidaties. Kortom een verhaal van medische fouten, vol ellende, en hier niet de plaats om verder op in te gaan maar wel bepalend voor haar verdere levensloop vermits de eruit volgende fysieke en mentale ellende haar nog altijd confronteert met veel pijn en ongemak.
Dan rest een mens niet veel anders dan te proberen de draad terug op te nemen. Nog zo een open deur: het leven gaat immers verder. Haar praktijk hervat ze met o.a. een samenwerking met Dick Vervoordt, zoon van Axel, die haar introduceert bij 14 kopers van een appartement of bureau in de bekende Wijnegemse Kanaalsite. Om onder haar eigen naam, van de ruwbouw een instapklare optrek te maken. Uitvoeringen van a tot z met alles erop en eraan en met voor haar de zeer interessante omstandigheid een nog bredere kennis te verwerven over materialen en technieken.
En voor haar vooral de versterking van een al eerder opgebouwd netwerk van ‘echte’ ambachtslieden. De zorg voor het meer en meer verloren gaande ambacht kenmerkte eigenlijk al veel langer haar hele denkwereld. Herinner u ook dat ze eigenlijk schrijnwerker had willen worden. In dat geval had ze ineens de basis meegekregen voor o.a. de ophangsystemen waarmee ze nu zit te sukkelen bij de presentatie van haar gebrand houtwerk waarover we het later zullen hebben.
Maar helaas, 24 uur op 7 aan de slag met aanslepende gezondheidsperikelen en uitputting leiden ertoe dat afspraken met cliënten en aannemers onmogelijk worden en ze veroordeeld wordt tot de gang tussen bed en zetel.
De branding
Slechte momenten werden afgewisseld met goede, die Katrien ging gebruiken om thuis met alle soorten van materialen te experimenteren om ‘iets’ te maken - aanvankelijk vooral om de dag in een redelijke tevredenheid te kunnen afsluiten.
Onder het motto terug naar de natuur, terug naar de basics. En zo is het gekomen, het werd hout en vuur onder extreme hitte, zij het dat er eerst nog een 40-tal houtsoorten werden uitgetest om de ware te vinden. Hierbij flink geholpen door de adviserende Hoogstraatse Houthandel Janssens wiens werknemers, tussen haakjes gezegd, haar de ‘Madame met de Hoed’ noemen. Evenzeer bij ‘den Hubo’ is Katrien kind aan huis om van hun expertise van alles en nog wat te leren.
Maar gebrande houtsculpturen, wat moeten we ons daarbij voorstellen? Vrij letterlijk: één kant van een houten blok of balk(je) wordt verhit tot 900°C, wat gaat branden en verkolen in de diepte. Het middel om die hitte op te wekken is meer dan een staatsgeheim, slechts door enkele ingewijden gekend. Eens de vlam in de pan gaan ervaring en de weersomstandigheden (het proces wordt enkel en alleen in de buitenlucht uitgevoerd) hun rol spelen. De ervaring om de diepte van de ‘branding’ te bepalen, de weersomstandigheden, wind, warmte, koude, luchtvochtigheid…, die de branding een bepaalde richting kunnen doen uitgaan.
Handmatig
Om u een voorbeeld te geven, wanneer er een plotse windvlaag uit een bepaalde richting opsteekt kan één zijde van het houtoppervlak langer gaan branden, wat uiteraard het eindresultaat beïnvloedt en de onvoorspelbaarheid ervan in zich draagt. Wanneer vermoed wordt (ervaring) dat de vereiste ‘branddiepte’ bereikt is, wordt er geblust en wordt de houtskool volledig handmatig uitgeschraapt, wordt er met staalwol geschuurd, worden houtskoolresten uitgezogen en wordt er met de tuinslang gespoeld.
Al deze bewerkingen worden op die manier vele malen herhaald, of er wordt gewoonweg herbegonnen tot het gewenste eindresultaat (branddiepte, vorm en reliëf) is bereikt. Eenmaal zover (soms na een jaar van hard werken) wordt het stuk ter afwerking geolied en voorzien van een waslaag en ophangsysteem. Wat ons een echt kunstwerk laat zien, en niet een verbrand stuk hout dat onder het puin van een afgebrande hooischuur vandaan is gehaald. En het resultaat, van alles bijeen voor iemand met een beperkte fysiek, toch zwaar en vuil werk. Evenwel met de zeer gewaardeerde en met veel plezier geboden hulp van pa Dirk en ma Paula. Logistiek of mentaal, elk naar eigen vermogen.
De wereld in
En zo zijn er dan wel kunstwerken, maar die zijn niet gemaakt om in het tuinhuis opgestapeld te liggen. Die moeten bekendheid krijgen. Dus de nodige data op Instagram ingevoerd die totaal onverwacht werden opgepikt door de Londense Sarah Myerscough Gallery. Die een venster op de wereld opende en ondertussen ook het management van Katrien op zich heeft genomen.
Met als gevolg tentoonstellingen in o.a. de grote Belgische steden, in London, Parijs, Volterra, Miami, Sydney… Werken van haar hangen bij internationale beroemdheden, zelfs eentje in de New-Yorkse WTC-toren. Onlangs was er ook werk van haar te zien op Brafa (Brussels Art Fair) en in maart komt er werk op TEFAF (The European Fine Art Fair Maastricht), wereldwijd beschouwd als de belangrijkste beurs voor kunst, antiek en design. Haar belangrijkste werk, zo vindt ze zelf, hangt in het restaurant Dunas Dine in Duinbergen waar ‘Fons en Maria Friswit’ een appartement hadden en Katrien heerlijke zomers aan zee heeft doorgebracht.
De kunstwerken van Katrien Doms zijn zonder meer uniek. Ge moet het allemaal maar gedaan krijgen. (jaf/nad)
DE WERELD VAN SJAH
