Hoe Social Ben Jij?

Page 1

Hoe social ben jij?

www.canisius.nl

Hoe social ben jij?

Ben jij benieuwd hoe ‘social’ jij bent?

In dit boekje vind je veel informatie over social media, mediawijsheid en de afspraken hierover binnen Canisius. Maar ook een quiz, weetjes, tips voor veilig gebruik van social media en nog veel meer.

Veel leesplezier!

3

Welke social media gebruik jij?

We kennen ontelbaar veel social media waarmee we met elkaar communiceren. Zo gebruik je vast wel YouTube of TikTok, en gebruiken je ouders misschien wel Facebook, X (de nieuwe naam voor Twitter) of LinkedIn. In Nederland is de meest gebruikte app voor social media WhatsApp: 13,3 miljoen Nederlanders gebruiken Whatsapp om met elkaar te communiceren. Als je bedenkt dat er in Nederland 17.5 miljoen mensen wonen, dan is dat onwijs veel! Hiernaast kan je zien hoeveel mensen de meest gebruikte social media gebruiken, welke social media gebruik jij nog meer?

1. WhatsApp 13,3 miljoen gebruikers

2. YouTube 9,9 miljoen gebruikers

3. Facebook 9.9 miljoen gebruikers

4. Instagram 7.8 miljoen gebruikers

5. LinkedIn 5.0 miljoen gebruikers

6. Pinterest 4.6 miljoen gebruikers

7. TikTok 4.0 miljoen gebruikers

8. Snapchat 3.9 miljoen gebruikers

9. Twitter 3.1 miljoen gebruikers

10. Telegram 1.7 miljoen gebruikers Bron: Newcom, Social Media Onderzoek, 2023

4

Wist je dat?!

 Er worden elke minuut meer dan vijfhonderd uur aan video’s geüpload op YouTube.

 Nederlandse scholieren zitten gemiddeld vijf uur per dag op hun smartphone.

Ze pakken hem 85 keer per dag op. Daarvan gaat zeker drie uur naar social media.

 Ruim de helft vindt zichzelf verslaafd en zou minder op z’n telefoon willen zitten.

 Je kunt een boete krijgen van € 140,00 als de politie je betrapt op het gebruiken

van een telefoon tijdens het fietsen.

 Gemiddeld pest de helft van tieners minstens 1x per maand iemand online.

 De gemiddelde gebruiker van TikTok opent de app 19 keer per dag.

 Als je niet goed in je vel zit, helpt het enorm om flink te minderen. Al na een week zonder social media, is je somberheid verdwenen.

 Bijna iedereen (96% van de Nederlanders) heeft een smartphone.

Ken jij iemand zonder?

 Muziek luisteren op de fiets met twee oortjes in, is gevaarlijk, want de meeste

jongeren horen een claxon niet meer. Met één oortje in lukt dat wel.

Doe dus één oortje uit.

 Meisjes zitten meer op social media dan jongens.

5

JOUW ONLINE PRIVACY

Zonder dat je het weet, stuur je heel veel informatie rond over wat je doet, waar je bent en wie je bent.

Tip 1: Zet je ‘locatie’ uit wanneer je die niet gebruikt.

Tip 2: Plaats geen herkenbare foto’s van anderen en stuur ook nooit het 06-nummer van een vriend door. Eerst even vragen!

Tip 3: Geef een app geen toegang tot je camera, microfoon, adressenlijst en bestanden enz. als dat niet nodig is.

Tip 4: Als je rare WhatsAppjes krijgt van onbekende nummers, negeer ze. Bel buitenlandse nummers nooit terug.

Tip 5: Accepteer niet iedereen als vriend, controleer eerst of je ze kent.

Tip 6: Wie overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, komt beslist een keer in de problemen. Doe dat dus echt niet.

Tip 7: Laat online zo min mogelijk persoonlijke gegevens achter.

Zet dus ook geen foto’s online van je diploma, en stuur ook nooit een foto van je ID-bewijs naar iemand. Ook niet voor goedkope tickets!

Tip 8: Zet accounts op privé, dan kunnen alleen je vrienden zien wat je post.

Tip 9: Het doorsturen van seksueel getinte foto’s en beelden van verkeersslachtoffers, is strafbaar.

Tip 10: Eéns online = altijd online.

Bedenk dus goed wat je online zet of zegt.

6

GEVAREN VOOR JOUW PRIVACY

Virtuele diefstal Stelen op internet heet virtuele diefstal. Bijvoorbeeld: bezit in online games stelen door accountgegevens te ontfutselen. Of een online identiteit ‘stelen’ door inlogcodes en wachtwoorden te hacken.

Belediging, smaad en laster. Het is makkelijk om online mensen te beledigen of om iemands reputatie te beschadigen. Het is strafbaar.

Bijvoorbeeld: WhatsApp-stickers rondsturen van iemands gezicht, of kwetsende teksten te plaatsen onder foto’s van anderen.

Phishing ‘Vissen’ naar jouw gegevens, daar staat phishing voor. Bijvoorbeeld: een nep-mail sturen namens de bank. In die nep-mail wordt gevraagd om op een link te klikken. Klik je op die link, dan moet je allerlei persoonlijke informatie invullen en zo hebben ze toegang tot jouw gegevens.

1 2 7

3 4

Wachtwoorden zijn privé. Deel ze dus niet met anderen! (net als je tandenborstel)
Identiteitsfraude Bij ID-fraude gebruikt iemand jouw persoonsgegevens. Die vinden ze in gehackte databestanden van webwinkels bijvoorbeeld. Zo kunnen ze iemands accounts, 06-nummers en andere persoonsgegevens gebruiken. Dat gebeurt miljoenen keren per jaar.

'Online spelregels' op school.

Zeg wie je bent

• Vertel wie je bent, spreek voor jezelf en wees eerlijk.

• Reageer niet anoniem op berichten, posts, etc.

Toon respect en doe normaal

• Via social media praat je wel met elkaar, maar niet over een ander. Gedraag je online zoals je dat ook binnen (en buiten) de school hoort te doen.

• Stuur of plaats geen berichten die kwetsend, discriminerend of haatdragend zijn voor een ander, een groep of de school.

Denk na over foto's en filmpjes

• Filmen en fotograferen binnen de school is niet toegestaan, tenzij de locatieleiding hier toestemming voor heeft gegeven.

• Maak en publiceer geen foto’s, filmpjes of berichten waarmee je jezelf en/of anderen in de problemen kunt brengen.

Respecteer privacy

• Ga zorgvuldig om met vertrouwelijke informatie. Alles wat op internet wordt geplaatst, kan daar na lange tijd nog worden teruggevonden.

• Gebruik geen gegevens van medeleerlingen, medewerkers van school, andere mensen of zelfverzonnen personen.

8

Wat spreken we af op school?

Misbruik van social media wordt door Canisius niet geaccepteerd. We accepteren niet dat social media gebruikt worden om anderen te pesten, te kwetsen, te stalken, te bedreigen, zwart te maken, buiten te sluiten of op een andere manier te beschadigen. Als je je niet aan deze normale fatsoensnormen houdt, worden op school passende maatregelen getroffen.

Word je gepest of ken je iemand die wordt gepest, bijvoorbeeld via WhatsApp, meld dit dan bij je mentor. Maak een screenshot van de pesterijen, zodat we kunnen zien wat er daadwerkelijk is gezegd.

Als je met jouw gebruik van social media strafrechtelijk de fout ingaat, kunnen de school en andere beschadigde personen hiervan aangifte doen bij de politie.

HAHA!
%&$!# STOP PESTEN
9

Quiz, Hoe social ben jij?

Beantwoord de vragen, tel hoeveel punten jij krijgt per antwoord en lees hoe ‘social’ jij bent!

Vraag 1:

Eenmaal op vakantie aangekomen heb je geen 4G, wat doe je?

a. Ik zoek deze week wel een barretje met internet of vraag bij de receptie naar wifi.

b. Ik wil NU naar huis: een week zonder internet, dat trek ik echt niet!

c. Ik laat mijn telefoon in de koffer, rust!

Vraag 2: Hoe actief ben jij op Snapchat?

a. Ik vind het maar niets, dat Snapchat, en heb dus ook geen account.

b. Ik kijk een paar keer per week naar de snaps die mijn vrienden hebben gestuurd.

c. Ik gebruik Snapchat elke dag, en heb daarom ook streaks.

Vraag 3: Hoeveel uur beeldscherm per dag denk jij dat goed voor je is?

a. Ik denk minder dan één uur.

b. Ik denk ongeveer twee tot drie uur

c. Meer dan drie uur is volgens mij geen probleem.

10

Vraag 4: Hoe belangrijk is jouw smartphone voor jou?

a. Heel erg belangrijk.

b. Een beetje belangrijk.

c. Niet zo belangrijk.

ZO SOCIAL BEN JIJ!

0-5 PUNTEN

Jij bent redelijk social. Je hebt niet veel met online media en houdt bewust afstand. Je weet wel wat er allemaal kan en hebt genoeg kennis.

Vraag 5: Maak jij weleens afspraken met jezelf? Bijvoorbeeld: geen mobiel tot ik mijn huiswerk af heb?

a. Ja, dat probeer ik, maar als ik een berichtje ontvang, krijg ik het gevoel dat ik dat moet bekijken.

b. Nee, dat kan ik toch niet.

c. Ja, ik kan goede afspraken maken met mezelf.

6-10 PUNTEN

Jij bent zeker social. Je weet wat je kunt met social media, je kunt het positief inzetten, maar je houdt ook nog tijd over voor andere dingen.

11-15 PUNTEN

Jij bent gek op social media. Het liefste wil je de hele dag op de hoogte blijven. Best social, maar denk eraan dat je niet té veel met je telefoon bezig bent.

Punten Vraag 1 - a=2 b=4 c=0 Vraag 2 - a=0 b=1 c=2 Vraag 3 - a=1 b=2 c=3 Vraag 4 - a=2 b=1 c=0 Vraag 5 - a=2 b=4 c=1 11

Die app gebruik ik niet meer

Ben je een app zat? Dan verwijder je de app van je telefoon of tablet. Maar stel je voor dat je de Instagram niet meer leuk vindt, is de app verwijderen dan genoeg?

Doe je dat netjes, dan is er online nooit een spoor van jouw oude accounts of foto’s terug te vinden.

Nee! Alleen de app van je telefoon of tablet verwijderen is niet genoeg, want je hebt een account. Wat moet je dan wel doen?

Wanneer je voor een app een account hebt gemaakt, moet je altijd het account verwijderen als je wilt stoppen met de app.

Je kan een account bijna altijd verwijderen in de instellingen. Kun je het niet vinden? Google eerst even. Of vraag iemand te helpen. Het is altijd lastig om te vinden hoe je een account verwijdert. Waarom zou dat zijn?

12

Hoe zit dat precies met MB’s?

Hoeveel mobiele data heb jij? Een Gigabyte (1000 MB), of misschien wel onbeperkte data. Als je geen onbeperkte data hebt, is het slim om te weten hoeveel data je met verschillende acties verbruikt. En zelfs als je wel onbeperkte data hebt, heb je dat op vakantie waarschijnlijk niet. De grootste slurpers van data zijn streamen en videobellen. Videobellen kost ongeveer 600 MB per uur. Een film streamen op Netflix kost gemiddeld zelfs 2 gigabyte!

Een nummer op Spotify streamen? Dat verbruik verschilt: als je op de hoogste instellingen luistert, is dat ongeveer 150 MB.

Een andere grootgebruiker van je MB’s is social media. Als je een uurtje TikTokt in de auto, kost dat je makkelijk 850 MB, en een uurtje scrollen op YouTube Shorts net zoiets.

Een makkelijke manier om te zorgen dat je aan het eind van de maand nog MB’s over hebt, is door nummers en films thuis te downloaden. Buiten de deur gebruik je zoveel mogelijk wifi. Maar let op: openbare wifi bij horeca of in het openbaar vervoer is meestal onbeveiligd: tik dus geen wachtwoorden in, koop niets online en doe geen bankzaken. Whatsappen is geen probleem.

13

Advertenties

Heb jij weleens het gevoel dat advertenties iets

te goed bij je passen? Je had het net over nieuwe schoenen, en dan krijgt je daar iets later meteen

een advertentie voor te zien. Dat klopt! De grote

mediabedrijven doen veel moeite om precies te weten

waar jij in geïnteresseerd bent. Ze verdienen het

meeste geld met het laten zien van advertenties, en om de beste advertenties te kunnen laten

zien, willen ze alles over jou weten.

UP TO 40% OFF LIMITED TIME ONLYSALE SAVE UP TO 70% OFF SUPER SALE LIMITED TIME ONLY SALE UP TO 40% OFF 14

Zo gebruikt Google, de grootste zoekmachine, jouw zoekopdrachten om uit te zoeken wat je interessant vindt.

Je krijgt dan gepersonaliseerde resultaten

te zien als je iets opzoekt: precies op jou afgestemd. Bedrijven betalen veel geld om bovenaan in de zoekresultaten te komen.

En jij krijgt dus iets anders te zien dan je buurman, ook als je op hetzelfde zoekt. Wist je dat Instagram, Facebook en Whats-

App alle drie onderdeel zijn van hetzelfde bedrijf? Dat bedrijf heet Meta. Op Instagram kun je zelf zien wat Meta denkt dat jij interessant vindt.

Om dit te zien, ga je via Instellingen naar je Accountcentrum; daar klik je op Advertentievoorkeuren en dan op Advertentieonderwerpen. Hier zie je precies waar je in geïnteresseerd bent volgens Instagram.

Je kunt dat daar wel nog een beetje aanpassen. Als je op TikTok zit, en je ouders hebben geen tijdslot op je telefoon ingesteld, heb je misschien wel een paar keer

Waarom is het zo moeilijk om te stoppen met scrollen?

gehad dat je iets te lang op TikTok zat. Dit komt door de manier waarop TikTok is gemaakt: ook. TikTok leert heel snel wat jij wel en niet leuk vindt. Als je iets liket, iets bewaart, ergens een comment plaatst, en zelfs hoe lang je naar een video kijkt: alles wordt opgeslagen en zo leert het algoritme wat jij wilt zien. Elke keer dat jij iets ziet wat je leuk vindt, komt er een stofje vrij in je hersens: dopamine. Daardoor voel je een kleine explosie van blijheid. Ongeveer elke vijfde video is een video die je leuk vindt, en door die dopamine blijf je dan doorscrollen. Heel slim van TikTok! Als je dit wilt tegengaan, kun je bijvoorbeeld een tijdslimiet instellen. De app sluit dan na een bepaalde tijd automatisch af.

15

Wat mag er niet online?

7 TIPS

1. Doe aardig online: zo kom je zelf ook minder in de problemen. Maar doe geen dingen die je niet wilt.

2. Vertrouw je gevoel: voel je dat er iets niet klopt, luister daar dan naar en doe eventueel melding of vraag hulp.

3. Word je gepest of gestalkt via social media, verzamel bewijs en vraag hulp.

4. Vraagt iemand jou online vervelende dingen? Zeg dat je dat niet wilt en blokkeer die persoon.

5. Zie je dat iemand anders gepest wordt of buitengesloten? Praat erover. Doe wat jij wilt

 CYBERPESTEN  JE VOORDOEN ALS 

 IEMAND ANDERS  GROOMING (ONLINE KINDERLOKKEN)  SEXTING  WRAAKPORNO 

 EXPOSEN  BELEDIGING  SMAAD 

 LASTER  BEDREIGEN STALKEN  DOXING

(PERSOONSGEGEVENS VAN ANDEREN OPENBAAR MAKEN)  HAATZAAIEN 

 DOORSTUREN VAN SEKSUEEL GETINTE BEELDEN 

dat een ander zou doen als het jou zou overkomen.

6. Zet nooit zomaar je webcam aan met iemand die je alleen van internet kent.

7. Denk heel goed na voordat je foto’s online zet. Mag iedereen die foto eigenlijk wel zien? Ook volgend jaar nog, of over tien jaar? Eenmaal online, altijd online.

16

Ik denk dat iemand op mijn account zit

Wat als het mis gaat? Wat als jij ineens nepfoto’s van jezelf ziet of wat als jij niet meer kunt inloggen op je account?

17

1. Vraag direct om hulp aan een volwassene die je vertrouwt.

2. Maak screenshots van wat je ziet als bewijs.

3. Probeer in te loggen en je wachtwoord te wijzigen.

4. Meer weten? Ga naar Meldknop.nl

Bij identiteitsfraude kun je melding of aangifte doen bij de politie.

Neem dan mee:

- Data en tijdstippen

- Email- en internetadressen

- Gebruikersnaam/nickname

- Screenshots

18

Wachtwoorden

Sterke wachtwoorden zijn heel erg belangrijk. Maar je moet ze wel kunnen onthouden. Vaak moet je een wachtwoord maken met speciale tekens, cijfers, letters en hoofdletters. Hoe maak je dan een goed wachtwoord?

Gebruik een wachtwoordmanager: daar log je in met een wachtwoord, maar die onthoudt dan alle andere wachtwoorden die je gebruikt. Google en Apple hebben allebei wachtwoordmanagers ingebouwd op hun systemen. Dat is handig! Als je hier je wachtwoorden in zet, hoef je die dus niet zelf meer te onthouden, en ze maken ook zelf wachtwoorden aan als ergens een nieuw account maakt.

Maar hoe maak je een sterk hoofdwachtwoord?

1. Bedenk een zin die je goed kunt onthouden. Hoe langer hoe beter. Bijvoorbeeld

"Op mijn tafel staat een beer in een boot". Dit is de basis van je wachtwoord. (Gebruik hiervoor dus nooit je naam of adres, die zijn makkelijk te achterhalen.)

2. Het is belangrijk dat je deze zin kunt onthouden, want als je een wachtwoord opschrijft, is het meteen een stuk minder veilig.

3. Begin een paar woorden met een hoofdletter en vervang een paar letters door cijfers. Dan krijg je bijvoorbeeld? OpmijnTafelstaateenB33rineenB00t.

Zo blijft je wachtwoord makkelijk te onthouden.

4. Dit is je basis-wachtwoord. Met een speciaal teken erachter (# of ! bijv.) maak je het helemaal af.

19

Zo is jouw wachtwoord wel te onthouden toch?

Wil je weten of jouw wachtwoord sterk is?

Doe de test op veiliginternetten.nl/wachtwoorden

Wil je weten of jouw wachtwoord gelekt is?

20

5 Tips voor jou

1. Gebruik in games altijd een nickname. Zo ben je moeilijker te vinden.

2. Tag niet zomaar vrienden in foto’s en berichten en vraag anderen dat ook niet bij jou te doen.

3. Zet je profielen op privé. Zo kunnen alleen mensen die je hebt geaccepteerd jouw foto’s en video’s zien.

4. Ga niet ‘live’ op Snapchat, Instagram of TikTok.

5. Zet in Snapchat locatie alleen aan voor mensen die je vertrouwt, anders kan iedereen erachter komen waar je bent en waar je woont via snapmap.

3 Tips voor je ouders

1. Google eens je naam, of die van je kinderen, zo zie je wat er online staat van jullie.

2. Praat regelmatig over wat jullie online meemaken. Dan weet jij ook het verschil tussen appen en snappen. Zo nemen ze je eerder in vertrouwen als er iets misgegaan is.

3. Geef het goede voorbeeld: zet geen foto’s van je kinderen online zonder hen om toestemming te vragen. Zo leren ze dat het normaal is elkaars privacy te respecteren. Kinderen die veel op hun telefoon zitten, slapen vaak te weinig. Wie niet goed slaapt, kan niet goed leren en wordt sneller ziek.

Help ze ermee: zorg dat hun plezier op social media niet ten koste gaat van een goede nachtrust.

21

Handige websites

Meldknop.nl

Hier vind je allerlei informatie over hulp bij internetproblemen. Ook kun je via deze website de meldknop installeren. Die staat altijd in beeld als jij aan het internetten bent. Met één klik op de knop heb je dan direct hulp of advies.

Vraaghetdepolitie.nl

Op deze site kunnen kinderen scholieren vragen en antwoorden vinden over veiligheid, loverboys, internet, cybercrime en meer. Ook kun je op deze site chatten met politieagenten. Dat kan elke dinsdag- en donderdagavond om 19 uur. En op woensdagavond is er vaak een themachats: er is dan vaak een expert bij. Ook als je geen problemen hebt, ben je daar welkom.

22

Hoezomediawijs.nl

Alles over internet en mediawijsheid, speciaal voor jongeren: leuk, veilig en slim gebruik van (sociale) media. Met een woordenboek, filmpjes en een quiz.

Kindertelefoon.nl

Wil je gewoon eens overleggen met iemand, of je hart luchten? Dat kan anoniem via chat of telefoon met iemand van de Kindertelefoon. Zij kijken

nergens van op. Je kunt ook in gesprek met andere jongeren op het forum.

23

HELPWANTED.NL

Helpwanted.nl is dé hulplijn bij allerlei soorten online grensoverschrijdend gedrag. Je kunt gratis en anoniem chatten, mailen en bellen. Neem eens een kijkje! Ook ouders, docenten en andere opvoeders kunnen hier terecht.

Telefoonnummer voor opvoeders: 020-261 52 75.

Maak met jezelf en met klasgenoten de afspraak:

Wij doen niet aan shamen. Het verspreiden van beschamende foto’s of filmpjes, zoals met seks of geweld, stopt dus bij mij!

24
235716

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.