De Bijloke Magazine - januari/februari 2014

Tweemaandelijks magazine van Muziekcentrum De Bijloke Gent Seizoen 2013-2014 / Nr 13

Verschijnt 5 x per jaar Afgiftekantoor: Gent X Erkenningsnummer: P608171

JANUARI - FEBRUARI

WWW.DEBIJLOKE.BE

Magazine

NIEUWE BRUGGEN OVER DE BOSPORUS TOMASZ STANKO & NEW YORK QUARTET

DE VELE GEZICHTEN VAN DE JOODSE DIASPORA

BERIO’S ANDERE STEMMEN

AGENDA

JANUARI 2014 DO ZA VR ZA

9 11 17 18

20:00 20:00 20:00 20:00

ZO DO VR ZO

19 23 24 26

15:00 20:00 20:15 16:00

MIRY CZ KH CZ

EMMANUELLE BERTRAND & PASCAL AMOYEL SYMFONIEORKEST VLAANDEREN MUSTAFA DOGAN DIKMEN & AKIS ENSEMBLE HESPÈRION XXI

CZ KH HA CZ

BELGISCHE KAMERFILHARMONIE PROFETI DELLA QUINTA CHIAROSCURO QUARTET DEFILHARMONIE, ROBBY CLEIREN & STEFAAN DEGAND (ACTEURS) WO 29 20:00 KH ANTIDUO & CHAMBERTONES VR 31 20:00 MIRY LOS MÚSICOS DE SU ALTEZA

BORODIN, SJOSTAKOVITSJ, ALKAN, BRAHMS LINDBERG, BARTÓK, BRAHMS MUZIEK VAN TURKSE MINDERHEDEN JOODSE, ARMEENSE EN TURKSE MUZIEK UIT HET 18DE-EEUWSE ISTANBUL | UITVERKOCHT NIEUWJAARSCONCERT STAD GENT MADRIGALEN EN HEBREEUWSE GEBEDEN VAN SALOMONE ROSSI MOZART, HAYDN, BEETHOVEN KIDCONCERT | DE FLADDERMUIS (6+) / MET INLEIDENDE WORKSHOP VAN 13:00 TOT 15:00 JAZZ VALLS, TORRES, SAN JUAN, DURÓN, LITERES, NEBRA

FEBRUARI 2014 WO 5 20:00 CZ

STANKO & NEW YORK QUARTET

DO VR DO DO

QUARTETTO PROMETEO REVUE BLANCHE YU-CHIEN TSENG & YURY MARTYNOV ENSEMBLE RESONANZ & JEAN-GUIHEN QUEYRAS RENÉ JACOBS & AKADEMIE FÜR ALTE MUSIK BERLIN SYMFONIEORKEST VLAANDEREN JERUSALEM CANTORS CONSORT LA MAIN HARMONIQUE ARTVARK SAXOPHONE QUARTET FEAT. CLARON MCFADDEN

6 7 13 13

20:00 20:00 14:00 20:00

MIRY CZ KH MIRY

VR 14 20:00 CZ ZA DO VR ZA

15 20 21 22

20:00 20:00 20:00 20:00

CZ KH CZ KH

JAZZ - OPGELET! DIT CONCERT WORDT VERPLAATST NAAR WO 12 MAART 2014.

WOLF, SCHUBERT BERIO FRANCK, DEBUSSY, RAVEL SCHREKER, SAUNDERS, RIHM, BERG MOZART, HAYDN | UITVERKOCHT SCHUBERT, KORNGOLD, STRAUSS JOODSE TRADITIES IN EEN ISLAMITISCHE OMGEVING WILLAERT, DE RORE, MARKÉAS JAZZ

TICKETS & INFO www.debijloke.be Bespreekbureau: J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent 09 269 92 92 Di tot vr: 10:00-17:00 (doorlopend) Zat: 13:00-17:00

Bijloke Bistro: wo-vr 11:30-22:00 (doorlopend) za 17:30-22:00 - zo 11:30-17:00 Bij concerten: 2 uur voor en na het concert www.bijlokebistro.be

LEGENDE ZALEN MIRY MIRYZAAL, CONSERVATORIUM | SCHOOL OF ARTS GENT, HOOGPOORT 64, 9000 GENT CZ CONCERTZAAL DE BIJLOKE, J. KLUYSKENSSTRAAT 2, 9000 GENT KH KRAAKHUIS DE BIJLOKE, J. KLUYSKENSSTRAAT 2, 9000 GENT HA HANDELSBEURS, KOUTER 29, 9000 GENT

COLUMN

MUZIEK ALS STEUNZOOL Ik moet negen jaar oud geweest zijn toen ik van mijn vader een plaat kreeg : een opname van Pétrouchka van Igor Stravinski, uitgegeven bij Deutsche Grammophon. Misschien had ik stiekem liever de plaat Love Gun van Kiss of het album Shpritsz van Herman Brood gekregen. Maar de enige manier dat ik me iets kon voorstellen bij de muzikale exploten van de rockhelden, was via de beschrijvingen door een klasgenoot van het programma Avro’s TopPop. De dag na de uitzending kon ik ‘s morgens op school niet snel genoeg de verhalen horen over hoe Blondie, Iggy Pop of Abba het er vanaf gebracht hadden. Ik leefde zelf namelijk op een muzikaal dieet van Pétrouchka, Hongaarse Dansen en Glenn Miller. Door een toeval ging ik in dezelfde periode bovendien elke twee weken met mijn grootmoeder naar de Opera in Gent.

In het begin ging mijn belangstelling vooral uit naar de taartjes (javanais) tijdens de entracte, maar gaandeweg verleiden de historische ensceneringen van de opera’s me naar de muziek. Zelfs als ik vandaag naar een concert ga, komen deze twee gebeurtenissen uit mijn kindertijd me vaak voor ogen. Misschien is het nog best te vergelijken met een steunzool in een schoen. Het is niet echt present, maar het heeft een richtinggevende werking.

Waarschijnlijk is het die fysieke beleving op jonge leeftijd, weliswaar van een specifiek genre, dat ervoor gezorgd heeft dat er vandaag geen dag voorbij gaat waar ik muziek wil herbeluisteren of nieuwe dingen wil ontdekken. Elke muzikale ontmoeting (live of op cd) maakt bij mij fascinatie en bewondering los.

Of het nu om pianosonates van Scarlatti gaat, Sparrow Mountain van het Carate Urio Orchestra van Joachim Badenhorst, Jesus never failed me yet van Gavin Bryars, Push the Sky Away van Nick Cave, of de Chappaqua Suite van Ornette Coleman. Keer op keer zet die muziek zich in me vast net zoals dat het geval was toen ik negen was. En met Ornette Coleman is er eigenlijk nog net iets meer aan de hand. In het recente verleden heeft het S.M.A.K. een paar collectie-tentoonstellingen gepresenteerd met als titel albumtitels van Ornette Coleman : Something Else!!!!, The Change of the Century, Tomorrow is the Question!. Ik noem het een eerbetoon van een museum aan een monument uit de jazz en de hedendaagse muziek. “Let’s play the music, not the decoration” heeft Ornette Coleman ooit ergens gezegd. Not the decoration!

PHILIPPE VAN CAUTEREN © ANNA DRIJBOOMS

PHILIPPE VAN CAUTEREN, ARTISTIEK DIRECTEUR S.M.A.K.

ELKE MUZIKALE ONTMOETING MAAKT BIJ MIJ FASCINATIE EN BEWONDERING LOS. KEER OP KEER ZET DE MUZIEK ZICH IN ME VAST NET ZOALS TOEN IK NEGEN WAS

•

DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI / 3

IN DE KIJKER

PROFETI DELLA QUINTA & JERUSALEM CANTORS CONSORT

DE VELE GEZICHTEN VAN DE JOODSE DIASPORA Wat hebben Felix Mendelssohn, Leonard Bernstein en Salomone Rossi met elkaar gemeen? Behalve hun briljante carrières als uitvoerend musicus en componist ook hun joodse origine, al blijkt dat bij de één al meer uit zijn composities dan bij de ander. Met welke muziek hingen die joodse roots samen en hoe droeg een componist als Rossi hiertoe bij? Twee uitzonderlijke concerten bieden hierop een antwoord.

4 / DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI

I

n tegenstelling tot wat stereotiepe of steriele denkbeelden over de joodse cultuur ons soms voorhouden, speelde het joodse muziekleven zich niet in een isolement af. In de meeste gevallen gaat het om muziekculturen die zich niet langer in het oorspronkelijke Israël bevinden, maar deel uitmaken van de breed uitwaaierende joodse diaspora.

VEELHEID AAN MUZIEKEN Uit die dialoog met de omringende cultuur ontstonden zeer uiteenlopende ‘joodse’ muziekstijlen. De veelheid aan ‘muzieken’ kunnen we al

vermoeden in de verschillende grote migratiegroepen die gewoonlijk worden onderscheiden. De Asjkenazische joden migreerden van Duitsland en Frankrijk naar Oost-Europa in de 15de eeuw, de Sefardische joden van het Iberische schiereiland naar het Ottomaanse Rijk, Noord-Afrika en WestEuropa (na hun verdrijving in 1492). De ‘oosterse’ joden bleven in het Midden-Oosten of verspreidden zich naar het Arabische schiereiland, de Kaukasus, Centraal-Azië en India. De vierde grote groep wordt gevormd door de Felasha of Ethiopische joden.

MOZARABISCHE INVLOEDEN Vóór de verdrijving van de joden uit Spanje en Portugal sijpelden in hun muziek heel wat invloeden door vanuit zowel de christelijke als de islamitische cultuur.

Het concert van het Jerusalem Cantors Consort laat horen hoe Andalusische tradities doorspekt waren met muzikale invloeden uit de middeleeuwse islamitische cultuur die vaak als ‘Mozarabisch’ wordt gelabeld. Muziek op Hebreeuwse teksten was liturgisch of religieus, maar refereert ook aan de lichtere Algerijnse stijlen uit de vroege 20ste eeuw en maakt gebruik van instrumenten die we onder meer in de Arabische > DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI / 5

PROFETI DELLA QUINTA © SUSANNA DRESCHER

ROSSI MAAKT EXPLICIET GEBRUIK VAN DE THEORBE

IN DE KIJKER project zeker niet uniek. Er zijn nog andere sporen van het gebruik van polyfonie in joodse synagoges rond de jaren 1630-1650, zowel in Venetië als in Ferrara.

JOODSE CANTORS © ELAD GABBAI

UITDAGING VOOR DE DRUKKER

wereld en in het hele Middellandse Zeebekken terugvinden, zoals de kanun en de ney.

ROSSI AAN HET HOF Van de joden in Italië geven we ons minder rekenschap. Zo speelde het leven van Salomone Rossi (ca.1570-ca.1630) zich af in en rond Mantua, waar hij zich als extern musicus bewoog rond het hof van de familie Gonzaga. Zijn madrigaalboeken liggen helemaal in de lijn van de nieuwe tendenzen in de muziek rond 1600: ze maken expliciet gebruik van een continuobegeleiding met chitarrone (theorbe) en promoten het nieuwe genre van de madrigali concertati.

titelpagina’s van zijn muziek prijkt steevast “Salomone Rossi, Hebreo” (Salomone Rossi, jood). Rossi’s positie als componist tussen hof en joodse gemeenschap wordt meteen tastbaar bij een stadsbezoek aan Mantua: het voormalige joodse ghetto ligt er onmiddellijk achter het hertogelijk paleis. Het werd bij valavond afgesloten, maar van Vincenzo Gonzaga kreeg Rossi het privilege om zich vrij door de stad te bewegen.

ROSSI’S PUBLICATIE WAS ONGEWOON, ZO BLIJKT UIT DE UITVOERIGE VERANTWOORDING DIE AAN DE MUZIEK VOORAFGAAT

ROSSI ALS JOOD Daarnaast componeerde Rossi vernieuwende polyfonie voor de joodse liturgie. Zijn joodse afkomst stak hij niet onder stoelen of banken, integendeel. Op de 6 / DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI

POLYFONIE IN JOODSE SYNAGOGES

Zijn bundel liturgische joodse muziek liet Rossi in 1623 in Venetië verschijnen onder de titel Hashirim asher lish’lomo (het lied van Salomon). Het is een selectie van de polyfonie op Hebreeuwse teksten die Rossi had gecomponeerd. De titel verwijst naar het bijbelse Hooglied en is een woordspeling op Rossi’s voornaam. Rossi’s publicatie was ongewoon, zo blijkt uit de uitvoerige verantwoording die aan de muziek voorafgaat. Anderzijds was zijn

Muzikaal sluit Rossi aan bij de contemporaine polyfone stijlen.

Die vult hij aan met typisch Hebreewse kenmerken, zoals het gutturale karakter van de taal en haar eigen accentuering, die heel vaak op de laatste lettergreep van een woord valt. De bundel was de eerste poging om muziek bij Hebreeuwse teksten te drukken, geen kleine uitdaging voor een drukker anno 1623.

GEEN SPOOR Enkele jaren na de publicatie van Rossi’s Hebreeuwse bundel kwam tijdelijk een eind aan het Gonzagarijk in Mantua. In juli 1630 werd Mantua langdurig belegerd door de troepen van de Duitse keizer Ferdinand II. Het ghetto werd vernietigd en de stad kampte met een zware pestepidemie. 130.000 inwoners van het hertogdom Mantua kwamen om. Sindsdien van Salomone Rossi geen spoor.

Wat rest, is zijn muziek.

•

DO 23 JANUARI 2014 20:00 Kraakhuis PROFETI DELLA QUINTA Madrigalen en Hebreeuwse gebeden van SALOMONE ROSSI

DO 20 FEBRUARI 2014 20:00 Kraakhuis Gratis inleiding in het auditorium om 19:15 JERUSALEM CANTORS CONSORT Joodse tradities in een islamitische omgeving

CLOSE-UP

BERIO’S ANDERE STEMMEN REVUE BLANCHE Luciano Berio (1925 – 2003) was één van die beruchte, radicale modernisten uit de jaren vijftig. Zo wordt hij doorgaans in één adem genoemd met Pierre Boulez, Karlheinz Stockhausen en Henri Pousseur. Zijn muziek getuigt van een fantastisch intellect: ze is doorwrocht en complex, hoogst origineel én vernieuwend. Discussies over de betekenis ervan voerde hij met zijn vriend, de semioticus-literator, Umberto Eco. >

LUCIANO BERIO © ARCHIEF ERFGENAMEN BERIO

DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI / 7

REVUE BLANCHE

CLOSE-UP

W

ie zich na bovenstaande alinea verwacht aan droge laboratoriummuziek, weinig toegankelijk experimentalisme of modernistisch materiaalfetisjisme, is eraan voor de moeite. Berio was een Italiaanse lyricus pur sang. Het grootste deel van zijn muziek steunt zonder twijfel op complexe artistieke construc-

tie, in de goeie oude Westerse traditie van Bach, Mozart en Beethoven.

HET LILLENDE LICHAAM Bij een geïnspireerde uitvoering openbaart ze zich als onvervalst en oprecht product van het “lillende lichaam” – een woordbeeld van Herman Sabbe, te mooi om hier niet te lenen. Ze klinkt intuïtief, grijpt aan en verbrijzelt in haar eentje

8 / DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI

het aura van ontoegankelijkheid en emotionele droogte dat al te vaak verbonden wordt met zijn generatie. En toch plooit ze zich nooit terug op de loutere herhaling van bekende en aanvaarde technieken (neostijlen).

ERVARING VAN HET ANDERE Berio’s muziek jaagt niet op emoties in een ingeburgerde, hapklare muzikale taal. De componist bleef met overgave het

nieuwe denken verklanken, zoekend naar de ervaring van het andere, naar muzikale emoties die niet in afgeronde verhalen konden gevat worden.

VOCALE TRADITIE Eén van die te verkennen domeinen was de menselijke stem, het lijf dat zonder interface lucht doet trillen, de oorsprong van alle muziek. Berio droeg de eeuwenlange vocale traditie van zijn land mee maar nestelde zich er niet in, dat blijkt ten overvloede uit zijn Sequenza III voor vrouwenstem.

RAUWE LIJFELIJKHEID Hij schreef het stuk voor zijn vrouw, de beroemde vocaliste Cathy Berberian. Samen met haar exploreerde hij de stem, zocht naar een heftige vorm van expressie, ergens tussen taal, lyriek en rauwe lijfelijkheid: het zingende, reciterende, dichtende, kreunende, smachtende, schreeuwende, sensuele

schien zelfs naar een glimp van (gedeelde?) oerzang.

WEB VAN ASSOCIATIES Als geen ander voor of na hem liet hij de meest verschillende uitdrukkingsvormen versmelten tot een nieuw, ‘postmodern’, veelvormig en veelgelaagd muzikaal kunstwerk.

Wie wil meeluisteren, komt terecht in een web van connecties en associaties, in verschillende werelden die niet altijd helder te onderscheiden zijn. Er is geen routebeschrijving maar gelukkig ook geen juiste weg, en het landschap is allesbehalve hermetisch afgesloten of onbegaanbaar, wél wijds en open.

•

VR 7 FEBRUARI 2014 20:00 Concertzaal Gratis inleiding in het auditorium om 19:15 REVUE BLANCHE LUCIANO BERIO

lichaam. Het hoeft eigenlijk niet te verbazen dat zijn zoektocht hem langs allerhande volksmuzieken leidde – een zoektocht naar vreemde uitdrukkingsvormen, naar andersheid. Mis-

CATHY BERBERIAN

BERIO ZOCHT NAAR EEN HEFTIGE VORM VAN EXPRESSIE, ERGENS TUSSEN TAAL, LYRIEK EN RAUWE LIJFELIJKHEID

DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI / 9

DAVID VIRELLES - THOMAS MORGAN - TOMASZ STANKO - GERALD CLEAVER © JOHN ROGERS

CLOSE-UP

“ONE OF THE MOST ORIGINAL AND CREATIVE JAZZ TRUMPET PLAYERS IN THE WORLD”

TOMASZ STANKO & NEW YORK QUARTET 10 / DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI

Trompettist Tomasz Stanko stelt dit jaar een nieuw en opwindend kwartet voor, in een dubbelalbum vol sterke thema’s, geïnspireerd spel en improvisatorische durf. Het album werd in juni 2012 in New York opgenomen, waar de bekende Poolse trompettist in de loop van het afgelopen decennium een vertrouwde verschijning is geworden.

N

ew York werd zijn standplaats om muziek te componeren, de kunstscène van de stad te absorberen en nieuwe ontwikkelingen in de muziek op de voet te volgen.

“Oorspronkelijk wou ik gewoon van de stad New York genieten, waar de jazz steeds zo belangrijk is geweest”, vertelt Stańko. Het duurde echter niet lang of Stańko was aan de slag met lokale musici, en al experimenterend kwam de samenstelling van zijn kwartet tot stand. “In New York vond ik drie fantastische kompanen”, zegt hij over David Virelles, Thomas Morgan en Gerald Cleaver.

Stańko’s New York Quartet maakt zijn debuut met een programma geïnspireerd door de poëzie van de Poolse dichteres, essayiste en Nobelprijswinnares Wisława Szymborska, die in 2012 overleed. Stańko schrijft in zijn korte toelichting bij de cd: “Het lezen van Szymborska’s woorden gaf mij veel ideeën en inzichten. Door haar te ontmoeten en met haar poëzie

HET IS GOED OM EEN OUDERE ARTIEST NIEUWE IDEEËN TE ZIEN NAJAGEN BEN RATLIFF, NEW YORK TIMES

bezig te zijn, kwam deze muziek tot stand.”

Pianist David Virelles (geboren in Santiago de Cuba, in 1983) is een van de meest originele pianisten van de recente jazzscene in de Verenigde Staten. Stańko

WO 12 MAART 2014 20:00 Concertzaal TOMASZ STANKO & NEW YORK QUARTET Jazz In samenwerking met het Pools Instituut & de Culturele Dienst van de Poolse Ambassade DIT CONCERT WERD DOOR ONVOORZIENE OMSTANDIGHEDEN VERPLAATST NAAR MAART.

zegt over hem dat hij “zich baseert op de Afrikaanse wortels van de muziek, terwijl zijn spel ook een Zuid-Amerikaanse melancholie in zich draagt die voor mij erg herkenbaar is”.

Bassist Thomas Morgan (geboren in Hayward, California, in 1981) en drummer Gerald Cleaver (geboren in Detroit, in 1963) kwamen al vaker voor in de ECM-catalogus (dé stal bij uitstek van Stańko).

Ze vormen een van de beste bass-en-drum-teams van de recente jazz en bieden aan solisten een schijnbaar moeiteloze muzikale steun, vrijheid en onafhankelijkheid om al spelend nieuwe perspectieven te ontplooien: “een absoluut unieke bassist en een ongelooflijke drummer”, in Stańko’s woorden.

Zijn drie nieuwe gezellen inspireren Thomasz Stańko tot zijn meest opwindende werk in jaren. “Het is goed om een oudere artiest nieuwe ideeën te zien najagen”, schreef Ben Ratliff van de NY Times over de eerste concerten van de groep.

•

DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI / 11

PUUR BIJLOKE

Een ‘Canzoniere’ is een liedboek. In het geval van Petrarca is het een monument.

Petrarca schreef weliswaar geen liederen, maar wel poëzie die zo’n sterke melodieuze en ritmische uitstraling had dat ze talloze componisten aanzette tot muziek.

LA MAIN HARMONIQUE

T

ussen 1540 en 1570 was zijn poëzie mateloos populair als tekstmateriaal voor talloze madrigalen, waarbij het werk van Adriaan Willaert en Cipriano De Rore toonaangevend was. Willaert werd door de volgende generatie beschouwd als de topcomponist van de prima prattica, waar de muziek nog haar wetten aan de tekst oplegde.

GEBOORTE VAN DE OPERA ‘Il divino Cipriano’ daarentegen werd door dezelfde jongeren naar voren geschoven als de man die had ingezien dat de tekst diende te domineren – de geboorte van de opera naderde met rasse schreden en nieuwe expressiemogelijkheden werden verkend.

NIEUW LICHT Het nieuwe werk van Alexandros

LA MAIN HARMONIQUE © LUSY LUX

DE EEUWIGE LAURA: ECHO’S VAN PETRARCA

DE COMPOSITIE VORMT EEN VERRE ECHO VAN DE INDRUKKEN OPGEROEPEN DOOR PETRARCA’S LIEFDESPOËZIE VR 21 FEBRUARI 2014 - 20:00 Concertzaal Gratis inleiding in het auditorium om 19:15 LA MAIN HARMONIQUE ADRIAEN WILLAERT, CIPRIANO DE RORE & ALEXANDROS MARKÉAS

12 / DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI

Markeas, They said that Laura was somebody else, baseert zich dan weer op Petrarca’s Canzoniere doorheen de bewerking en vertaling die Louis Aragon in 1947 publiceerde. De teksten vormen een weerslag van de lectuur van de poëzie van deze beide dichters. Vanuit de spanning tussen stabiliteit en fragmentatie werpt dit werk een nieuw licht op Petrarca’s creatie.

VERRE ECHO De titel zinspeelt op een frase die Aragon als opschrift gebruikte: de naam Elsa verwijst naar zijn eigen inspiratiebron.

De compositie legt als het ware een herinnering aan de lectuur van Aragons vertalingen vast en vormt een verre echo van de indrukken opgeroepen door Petrarca’s liefdespoëzie.

•

PUUR BIJLOKE

KLASSIEKERS MET VONKEN

RENE JACOBS © PHILIPPE MATSAS

René Jacobs is weer in Gent en we zullen het geweten hebben. Hij brengt enkele klassiekers van formaat samen in een combinatie die ongetwijfeld vonken oplevert: Mozart en Haydn met de Akademie für Alte Musik Berlin en de jonge Russische virtuoze Patricia Kopatchinskaja, die zich eigenzinnig en bevlogen uitleeft in Mozarts Vierde Vioolconcerto. Negentien was Mozart toen hij het componeerde. Wolfgangs tweede huzarenstukje is de “Linzer” symfonie, gecomponeerd op vier dagen tijd. Slotstuk is Haydns Symfonie 91, een meesterwerk uit de periode van zijn ‘grote’ symfonieën – kippenvel gegarandeerd!

VR 14 FEBRUARI 2014 - 20:00 CONCERTZAAL GRATIS INLEIDING IN HET KRAAKHUIS OM 19:15

RENÉ JACOBS & AKADEMIE FÜR ALTE MUSIK BERLIN MOZART & HAYDN UITVERKOCHT

EEN EEUW MUZIEKGESCHIEDENIS

QUEYRAS © MARCO BORGGREVE

Het Duitse Ensemble Resonanz en meestercellist Jean-Guihen Queyras zijn thuis in uiteenlopende repertoires, genres en stijlen. In De Bijloke overlopen ze een eeuw muziekgeschiedenis.

Schrekers Scherzo dateert uit 1900 en is nog helemaal geschreven in de laatromantische stijl van Mahler. Ondanks hun reputatie van radicale vernieuwers keerden de componisten uit de Tweede Weense School (Schönberg, Berg en Webern) het verleden de rug niet toe.

Muziek was voor Berg op de eerste plaats een medium om onzegbare dingen te vertellen. Van meet af aan heeft hij ook nooit een zo stringent onderscheid willen maken tussen oud en

nieuw, tussen tonaal en atonaal, tussen diatonisch en chromatisch.

Het celloconcerto van Rebecca Saunders serveert heel expressieve klanken die eerder het gevoel van een kwade beer oproepen dan een sierlijke zwaan of een lieflijk ruisend woud.

Wolfgang Rihm kreeg half de jaren 70, na gestudeerd te hebben bij Stockhausen, het predicaat een criticus van de avant-garde te zijn omdat hij emotie integreerde in modernistische technieken.

DO 13 FEBRUARI 2014 - 20:00 MIRYZAAL

ENSEMBLE RESONANZ & JEAN-GUIHEN QUEYRAS SCHREKER, SAUNDERS, RIHM & BERG

DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI / 13

PUUR BIJLOKE

Eén stad gespreid over twee continenten. Istanbul: in tweeën gekliefd door de Bosporus, verbonden door twee bruggen en een tunnel. Twee concerten in De Bijloke bouwen op hun beurt symbolische bruggen tussen Europese en Aziatische muziek.

NIEUWE BRUGGEN OVER DE BOSPORUS

M

ustafa Doğan Dikmen en zijn Akis Ensemble doen dat op 17 januari met een Turkstalig programma met Griekse, Armeense, joodse en Turkse muziek.

HET TRAKTAAT VAN CANTEMIR VORMT EEN FASCINERENDE SPIEGEL VAN HET INSTRUMENTALE OTTOMAANSE REPERTOIRE De volgende avond brengen Hespèrion XXI en Jordi Savall bruggenbouwer Dimitrie Cantemir (16731723) voor het voetlicht. Cantemir was prins van Roemenië, geleerde en componist. Al op jonge leeftijd

werd hij incontournable in de intelligentsia van Istanbul en zijn faam verspreidde zich snel.

GUNSTEN VAN DE SULTAN Op 11 juni 1714 werd hij lid van de Berlijnse Academie voor wetenschappen. Het register vermeldt: “sedert twintig jaar verblijvend in Istanbul, leerde hij de oosterse talen, schreef hij poëzie in Turkse stijl, componeerde muziek en won de gunsten van de Sultan, Vezir, en andere hooggeplaatsten”.

UOMO UNIVERSALE Cantemir was inderdaad een echte uomo universale met een knobbel voor filosofie, literatuur en talen – hij beheerste het Roemeens, Italiaans, Grieks, Latijn, Arabisch, Perzisch en Turks – maar ook voor geografie en wiskunde. Daarnaast

DIMITRIE CANTEMIR, 1716 © DESCRIPTIO MOLDAVIAE

componeerde hij en koesterde hij een levendige belangstelling voor de hem omringende muzikale culturen.

Zijn traktaat over Turkse muziek bevat heel wat transcripties, die een fascinerende spiegel vormen van het instrumentale Ottomaanse repertoire uit de late zeventiende eeuw.

•

VR 17 JANUARI 2014 - 20:00 Kraakhuis Gratis inleiding in het Auditorium om 19:15 MUSTAFA DOGAN DIKMEN & AKIS ENSEMBLE Muziek van Turkse minderheden

ZA 18 JANUARI 2014 - 20:00 Concertzaal Gratis inleiding in het Kraakhuis om 19:15 HESPÈRION XXI Joodse, Armeense en Turkse muziek uit het 18de-eeuwse Istanbul UITVERKOCHT

COLOFON Redactie: Daan Bauwens, Wendy Schelfaut, Robin D’hooge, Rozelien Callaerts, Frank Pauwels, Maarten Quanten, Kristof Roseeuw, Pieter Mannaerts, Philippe Van Cauteren / Vormgeving: Salvo – www.salvo.be / Drukwerk: SintJoris – Oostakker / Verantwoordelijke uitgever: Daan Bauwens, Muziekcentrum De Bijloke Gent vzw, Bijlokekaai 7, 9000 Gent

Met de steun van

Piano’s Maene Passion for Musicians

Uw pianospecialist sinds 1938 !

De beste merken onder één dak !

Steinway & Sons • Boston • Essex Doutreligne • Souter • Yamaha Kawai • Roland • Nord Nieuw - Tweedehands Akoestisch - Digitaal 12 stemmers-techniekers Restauratie-atelier Huurkoop en lange termijn huur 4 filialen : Gent, Antwerpen, Brussel en Ruiselede

NIEUW ADRES PIANO’S MAENE GENT vanaf 14 december 2013!

Pieter Van Reysschootlaan 2, 9051 Gent (vlakbij afrit Sint-Denijs-Westrem van de E40)

www.maene.be www.steinway.be

Bijloke programmaboekje november 2013.indd 1

15/11/2013 18:17:37

DE BIJLOKE MAGAZINE / SEIZOEN 2013-2014 / NR 13 JANUARI - FEBRUARI / 15

duik in de geschiedenis van gent Stadsmuseum Gent

B I J LO K E S I T E GO D S H U I Z E N LAAN 2, G E NT

Š P H I LE D E P R E Z

W W W. S TA M G E N T. B E