Bijloke Manufactuur 04.12.12

de puur muziek

de

04.12.12 | 20:00 | KRAAKHUIS

inalto Muziekcentrum HathorGentConsort & Femke Gyselinck Bijloke-manufactuur

inalto Gli ultimi cornetti / De ultieme cornetto’s Programma

Cornettospeler Lambert Colson kan via de Bijloke-Manufactuur zijn droom uitwerken. “Ik ben enorm gehecht aan dit instrument” zo vertelt hij enthousiast. De Laatste zucht van de cornetto in Venetië is dus een erg persoonlijk project, een zoektocht in de nevelen van de muziekgeschiedenis. Wanneer verdween de cornetto uit het Venetiaanse muziekleven? In 1629, toen de grote pest-epidemie een ware ravage aanrichtte? Nee, zo blijkt, want tot een eind in de 17de eeuw blijken er nog cornettospelers verbonden te zijn aan de San Marco. We weten bijvoorbeeld dat kapelmeester Giovanni Legrenzi in 1685 verschillende conettospelers engageerde.

Iedereen met enige naam of faam in het wereldje kwam in het laatste kwart van de 17de eeuw langs: Ziani, Krieger, Rosenmüller, Monferrato, Sartorio, Giovanni Paolo Colonna. De laatste stuiptrekkingen … In de 19de eeuw wist men zelfs niet meer wat een cornetto was, laat staan hoe ze zou geklonken hebben.Dat ‘klinkende’ aspect willen we in dit Manufactuur-project ook onderzoeken. Ik heb het gevoel dat iedereen vandaag op dezelfde uniforme manier speelt. Maar kan of moet het anders? Hoger, lager, met meer of minder versieringen? Dat willen we uitzoeken.

Een spannend parcours dat ikzelf en m’n ensemble samen met het publiek hier vanavond in De Bijloke willen bewandelen.”

Giovanni Legrenzi (1626-1690) Spirate Aurae Serenae Antonio Sartorio (1620-1680) Ad tantum triumphum Alessandro Scarlatti (1660-1725) Cara e dolce rimembrenza Antonio Caldara (1670-1736) Salve Pater Salvatoris Johann Rosenmüller (1619-1684) Sonata Quinta a 3 Giovanni Legrenzi (1626-1690) Durum cor ferreum pectus Een aantal nog te bepalen werken Bij druk van deze programmatoelichting lagen – geheel in de geest van de Bijloke-Manufactuur – nog niet alle werken vast. Ook de volgorde kan nog wijzigen.

Uitvoerders InAlto Alice Foccroulle | sopraan Lambert Colson | cornetto Adrien Mabire | cornetto Anais Ramage | dulciaan Marie Odile Vigreux | orgel

2

Hathor Consort & Femke Gyselinck Flow, my tears, fall from your springs Programma John Dowland (1563-1626) Lachrimae 1. Lachrimae Antiquae 2. Lachrimae Antiquae Novae 3. Lachrimae Gementes 4. Lachrimae Tristes 5. Lachrimae Coactae 6. Lachrimae Amantis 7. Lachrimae Verae

Uitvoerders Femke Gyselinck | dans Hathor Consort Romina Lischka | discantgamba Liam Fennelly | tenorgamba Thomas Baeté | tenorgamba Anne Bernard | basgamba Benoît Vanden Bemden | grootbasgamba Sofie Vanden Eynde | renaissanceluit

Voor haar nieuwste project grijpen gambaspeelster Romina Lischka en haar consort terug naar de Lachrimae (tranen) van John Dowland (1563-1626). “Een oude liefde” zo bekent ze. Dowland schreef zijn Lachrimae or seaven teares figured in seaven passionate pavans, with divers other pavans, galliards and allemands, set forth for the lute, viols, or violons, in five parts omstreeks 1604. De bundel begint met zeven ‘tranen’, zeven pavanes die hij karakteriseerde: Lachrimae Antiquae (oude tranen), Lachrimae Tristes (droeve tranen), Lachrimae Amantis (liefdestranen), Lachrimae Verae (echte tranen) enz. De melodie waarop het geheel gebaseerd is, was met Greensleeves de meest populaire tune van zijn tijd. Romina ontdekte het werk ten volle als student aan de Schola Cantorum in Basel. “Ik herinner het me nog goed. De Britse luitspeler Anthony Rooley schreef op een gegeven moment een tekst voor die Lachrimae. Samen met vijf viola da gambaspelers bracht hij ons samen in een cirkel, en het publiek daarrond. Het werd een magische reis. In De Bijloke wil ik die draad opnieuw opnemen, voor het eerst met m’n eigen consort.

Ik wil het ensemble met dit pièce-de-résistance op de kaart zetten, body geven. Choreografedanseres Femke Gyselinck (Rosas) voegt dans toe, een abstract element dat het publiek naast de muziek een neutraal platform wil bieden waarop ze hun gedachten en gevoelens kunnen projecteren. In India heb ik ooit aan voorstellingen gewerkt die oude en Indiase muziek, én dans combineren. Ik dans zelf graag, en dans en

3

muziek zijn zo innig met elkaar verbonden.

Het is wel de eerste keer dat ik zelf iemand uit de danswereld engageer. Het werk van Rosas, het gezelschap van Anne Teresa De Keersmaeker volg ik al een hele tijd. Ik hou van het abstracte karakter waarachter een sterke boodschap schuilgaat. Die combinatie leek me ook sprekend voor het Lachrimaeproject. Femke Gyselinck leidt de dansrepetities bij Rosas. Iemand met haar ervaring, iemand die weet hoe je een choreografie maakt, leek me ideaal. Ik begon informatie te verzamelen over het werk, over de periode waarin het geschreven werd. Waarom bijvoorbeeld zeven pavanes, toch ongebruikelijk in die tijd? Een verzameling instrumentale werken, dat gebeurde wel meer, maar een set zoals Dowland samenstelde niet. Waarom schreef Dowland zo’n donker werk, zo zwaar op de hand? De tijdsgeest zat er waarschijnlijk voor iets tussen. Elizabeth I regeerde over een Engeland verdeeld tussen katholieken en (opkomende) protestanten. De katholieken bestreed zij eerder om redenen van staatsveiligheid dan uit religieuze overwegingen. Anders dan continentaal Europa bleef Engeland oorlogsgeweld op eigen grondgebied bespaard. Vanaf 1585 kwam het o.a. om religieuze redenen wel in conflict met het machtige Spanje. De dodelijke dreiging van de Spaanse armada en uiteindelijke overwinning vormden iconi-

sche hoogtepunten. Het was ook de periode van The School of Atheism, ook wel gekend als The School of Night, een groep dichters en wetenschappers zoals Christopher Marlowe, George Chapman en Thomas Harriot met als centrale figuur Sir Walter Raleigh.

Zij waren ervan overtuigd dat luisteren naar droeve muziek zoals de Lachrimae van Dowland tot een transformatie bij de toehoorders zou leiden. De gevangen mens die weet te ontsnappen uit zijn versluierde bestaan. De Grieken kenden hun ‘melancholie’ en ook de Egyptenaren bogen er zich over in hun geschriften. Femke verwerkte al die informatie. Samen met de tekst van Flow, my tears (zie rechts), een lied waarvoor Dowland dezelfde basismelodie gebruikte als zijn Lachrimae, ging ze aan de slag. “Flow, my tears, fall from your springs!

Exiled for ever, let me mourn; Where night’s black bird her sad infamy sings, There let me live forlorn.” Dat leidde tot een eerste dansfragment, een choreografisch gedicht op de eerste pavane, de Lachrimae Antiquae (oude tranen). Het vormt het basisvocabularium voor de andere ‘tranen’ die vanavond in De Bijloke te zien en te horen zullen zijn. Op het ogenblik dat de muziek luchtiger aanvoelt, gaat het er ook in de dans minder hoekig aan toe, veeleer vloeiend. Op die manier zullen we de zeven pavanes uitwerken.”

Flow, my tears Flow, my tears, fall from your springs!

Exiled for ever, let me mourn; Where night's black bird her sad infamy sings, There let me live forlorn.

Down vain lights, shine you no more!

No nights are dark enough for those That in despair their lost fortunes deplore.

Light doth but shame disclose.

Never may my woes be relieved, Since pity is fled; And tears and sighs and groans my weary days Of all joys have deprived.

From the highest spire of contentment My fortune is thrown; And fear and grief and pain for my deserts Are my hopes, since hope is gone.

Hark! you shadows that in darkness dwell, Learn to contemn light Happy, happy they that in hell Feel not the world's despite.

5

MEER Bijloke-Manufactuur dit seizoen Maandag 18 februari 2013

Dinsdag 4 juni 2013

1. Katelijne Lanneau | blokfluit David Catalunya | clavisimbalum met hamertechniek Thomas Smetryns | compositie

1. Nadar Ensemble Thomas Smetryns | composities (grafische partituren) Componist en luitspeler Thomas Smetryns laat zijn grafische partituren creëren door het jonge en dynamische Nadar Ensemble. Hij streeft er naar om de kijker/ luisteraar een ‘concert intérieur’ te laten beleven. Een voorstelling voor versterkte koperplaten, een compositie die evolueert bij de gratie van het gebrek aan absoluut gehoor.

Een absolute primeur: de voorstelling van een nieuw instrument, nl. het clavisimbalum met hamertechniek, het middeleeuwse equivalent van de moderne piano. Als muzikale bouwstenen nemen ze werken uit o.a. de Codex Faenza (15de eeuw). Om de instrumenten ten volle ook in de hedendaagse tijd te plaatsen, componeert Thomas Smetryns bovendien nieuw werk.

2. Kevin Skelton | dans, tenor Thomas Baete | viola da gamba Bart Naessens | klavecimbel

2. Nog te bepalen

De Canadese tenor Kevin Skelton zoekt uit hoe hedendaagse dans en muziektradities uit de 17de eeuw samengaan. Purcell, Monteverdi en Schütz eigenzinnig benaderd.

Blijf het volgen op www.debijloke.be

6

Stuur ons jouw manufactuur-ideeën!

Muziekcentrum De Bijloke biedt jonge musici en ensembles een werkplek voor experiment. Onze bedoeling: in alle luwte composities, multimediale producties en/of muziektheaterproducties laten ontwikkelen zonder de onmiddellijke druk van het grote concertpodium. Per seizoen plannen we drie toonmomenten in waarop het resultaat te bekijken en te beluisteren is.

Geïnteresseerd?

Laat het ons weten en stuur een mail naar Frank Pauwels: Frank.Pauwels@debijloke.be

MEER romina lischka in de bijloke ZATERDAG 2 FEBRUARI 2013 | 20:00 Hathor Consort Romina Lischka | artistieke leiding Een nieuw ensemble is geboren. Violada-gambaspeelster Romina Lischka, die u vandaag aan het werk ziet in de BijlokeManufactuur, stelt deze keer haar eigen ensemble voor: het Hathor Consort.

Samen met de contratenor Marnix De Cat brengt ze een bloemlezing van Engelse consort songs. Die composities voor solozang omgeven door een consort, een familie dus, van gamba’s werden geschreven in de late 16de en vroege 17de eeuw.

Het is William Byrd die het genre haar mooiste momenten bezorgde. Een wonder van polyfonie op diepgravende spirituele teksten. Byrd schiep hiermee een waardige tegenpool voor het populaire Italiaanse madrigaal.

Romina lischka © Philip van ootegem

Meer info: http://bit.ly/PTuXDf

7

binnenkort WO | 05.12.12 | 20:00 Jean-Marie Machado (piano, compositie), Dave Liebman (saxofoon, compositie), Claus StĂśtter (trompet, bugel) & Psophos Quartet Jazz VR | 07.12.12 | 20:00 | Kraakhuis | UITVERKOCHT Theatre of Voices Byrd, Eccard, Gade, Skempton ZO | 09.12.12 | 16:00 | STAM Refter Bruce Dickey, Liuwe Tamminga Trabaci, Mayone, Da Palestrina, Gabrieli, Guami, Greco WO | 12.12.12 | 20:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64) Isabelle Faust (viool), Alexander Rudin (cello), Alexander Melnikov (piano) Schumann, Van Beethoven, Smetana VR | 14.12.12 | 20:00 | Kraakhuis Rolf Lislevand (luit, theorbe, barokgitaar), Kayhan Kalhor (spijkervedel) Iraanse en Europese improvisaties ZO | 16.12.12 | 15:00 Brussels Philharmonic & Vlaams Radio Koor & Octopus Symfonisch Koor, Michel Tabachnik (dirigent) Verdi: Requiem

WO | 19.12.12 | 20:00 | Kraakhuis Benjamin Van Esser, Daan Vandewalle, Keiko Shichijo Van Esser, Vandewalle, Shichijo, Nuyts, Blake ZO | 23.12.12 | 19:00 | UITVERKOCHT Collegium Vocale Gent, Philippe Herreweghe (dirigent) Bach: Weihnachtsoratorium WO | 09.01.13 | 14:00 | Kraakhuis Nathan Braude (altviool), Polina Leschenko (piano) Chopin, Schumann, Jongen, Franck ZA | 12.01.13 | 20:00 | LAATSTE TICKETS deFilharmonie, Philippe Herreweghe (dirigent), Isabelle Faust (viool) Schumann, Van Beethoven DI | 15.01.13 | 20:00 | Kraakhuis Dan Tepfer (piano) Improvisaties op de Goldbergvariaties WO | 16.01.13 | 20:00 | Miryzaal (Hoogpoort 64) Hugo Wolff Quartet Van Beethoven, Webern, Mendelssohn

Bespreekbureau Muziekcentrum De Bijloke Gent Colofon J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Tekst programmaboekje | Johan Van Acker Di - vr 10:00 - 12:00 & 13:00 - 17:00 | Za 13:00 - 17:00 v.u. | Daan Bauwens 09 269 92 92 | tickets@debijloke.be | www.debijloke.be Š Muziekcentrum De Bijloke Gent Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (www.gentmotors.be)