DẠY HỌC VỚI CÁC BÀI TOÁN TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN THEO STEM PHẦN KHỐI ĐA DIỆN VÀ KHỐI TRÒN XOAY

DẠY HỌC VỚI CÁC BÀI TOÁN THỰC TIỄN

vectorstock.com/30416001

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM DẠY HỌC VỚI CÁC BÀI TOÁN TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN THEO STEM PHẦN KHỐI ĐA DIỆN VÀ KHỐI TRÒN XOAY CHO HỌC SINH LỚP 12 CHỦ ĐỀ THIẾT KẾ LON NƯỚC NGỌT (03 TIẾT – HÌNH HỌC 12), NGÔ TRÍ HẢI WORD VERSION | 2022 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

MỤC LỤC Phần một. ĐẶT VẤN ĐỀ

Trang 4

AL

I. Lí do chọn đề tài 1. Mục đích nghiên cứu h ng h nghiên cứ 3 Những đóng gó mới của đề tài

CI

4

FI

Phần hai. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

OF

I CƠ SỞ KHOA HỌC 1 C sở lý l ận 1 1 Thực tiễn và thực tế Tình h ống

1 3 Tình h ống thực tiễn 1 4 Bài to n chứa tình h ống thực tiễn 1.4.1. Bài toán

7 7 7 7 7 8 8

Bài to n chứa tình h ống thực tiễn

8

1.5. STEM và dạy học theo định h ớng STEM

9

1.5.1. STEM và giáo dục STEM

9

1 5 1 1 Kh i niệm STEM

9

Gi o dục STEM

QU

1.5.1

Y

NH

14

ƠN

1

7

9 9

b) C c mức độ dụng gi o dục STEM trong gi o dục hổ thông 1.5.2. Dạy học theo định h ớng gi o dục STEM

10 11

M

a Kh i niệm gi o dục STEM

12

1.6.1. Q y trình thiết kế 1 6 Tiến trình bài học/ chủ đề STEM

12

KÈ

1.6. Quy trình thiết kế và tổ chức dạy học theo định h ớng giáo dục STEM

1.6.3. Cấ trúc chủ đề dạy học môn To n theo định h ớng gi o dục STEM

13 16

DẠ Y

20 1 6 4 C c hình thức tổ chức gi o dục STEM C sở thực tiễn 21 II MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG VÀ BIỆN HÁ THIẾT KẾ, TỔ CHỨC DẠY HỌC VỚI CÁC BÀI TOÁN CHỨA TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN THEO 22 ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM HẦN KHỐI ĐA DIỆN VÀ KHỐI 1

TRÒN XOAY CHO HỌC SINH LỚ 1

AL

1 Một số định h ớng thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối 22 tròn xoay cho học sinh lớ 1

ƠN

OF

FI

CI

Một số biện h thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 1 2.1. Một số biện pháp thiết kế c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 12 2.1.1. Biện pháp 1: Lựa chọn những mô hình, hình ảnh, khối thực tế, vấn đề của thực tiễn có thể giải thích đ ợc bằng những tri thức Hình học 1 hoặc giải q yết đ ợc nhờ mô hình hóa to n học, những hình ảnh, những mô hình thực tế…để thiết kế thành hệ thống bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM 2.1 1 1 Mục đích của biện h 2.1 1 Căn cứ của biện h

22

22

23

23 23 25 25 33

QU

Y

NH

2.1 1 3 C ch thực hiện biện h và c ch sử dụng c c bài to n thiết kế đ ợc a C ch thực hiện biện h b) Cách sử dụng c c bài to n thiết kế đ ợc 2.1.2. Biện h : Liên t ởng bài to n “To n học th ần túy” với một tình h ống thực tiễn để thiết kế thành hệ thống bài to n chứa tình h ống thực tiễn 34 mới theo định h ớng gi o dục STEM từ mô hình to n học của bài to n đó 34 2.1.2.1 Mục đích của biện h 34 2.1.2.2. Căn cứ của biện pháp

KÈ

M

2.1.2.3. C ch thực hiện biện h 2.2 Vận dụng thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay vào dạy học một số chủ đề STEM cho học sinh lớ 1 2.2 1 Vận dụng thiết kế một số chủ đề gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay vào dạy học một số chủ đề STEM cho học sinh lớ 1 2.2.2. Tổ chức dạy học chủ đề STEM với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 1

DẠ Y

III THỰC NGHIỆM SƯ HẠM 1 MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM 1 1 Mục đích thực nghiệm

34 47 47 48 48 48

2

47

TỔ CHỨC THỰC NGHIỆM

48

AL

Nhiệm vụ của thực nghiệm

3 Nhận xét kết q ả thực nghiệm PHẦN BA: KẾT LUẬN Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI 3 ĐỀ XUẤT

OF

1 KẾT QUẢ THỰC HIỆN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

48 49 51 51 51 52 53 55

DẠ Y

KÈ

M

QU

Y

NH

ƠN

PHỤ LỤC

CI

48

1 Chọn đối t ợng thực nghiệm Kết q ả thực nghiệm

FI

1

3

PHẦN MỘT: ĐẶT VẤN ĐỀ

AL

1. Lí do chọn đề tài

FI

CI

Hiện nay, với sự bùng nổ của công nghệ và khoa học, xã hội đứng tr ớc những th ch thức lớn về nhiề mặt nh biến đổi khí hậ , cạn kiệt tài ng yên…và đặc biệt là gi o dục Mục tiê của gi o dục không đ n th ần chỉ là tr yền thụ kiến thức trong nền tảng tri thức loài ng ời đã gây dựng q a bao đời mà cao h n cả là mục tiê bồi d ỡng h t triển năng lực đặt vấn đề, giải q yết vấn đề, tìm kiếm thông tin, th thậ , xử lí số liệ , năng lực hợ t c, năng lực s ng tạo,…để kh m h những tri thức mới, h ng h mới, vấn đề mới, c ch giải q yết mới

ƠN

OF

Tr ớc tình hình đó, Nghị q yết 9 về đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT x c định mục tiê cụ thể đối với gi o dục hổ thông là: “Ch yển mạnh q trình gi o dục từ chủ yế trang bị kiến thức sang h t triển toàn diện năng lực và hẩm chất ng ời học Học đi đôi với hành; lí l ận gắn với thực tiễn; gi o dục nhà tr ờng kết hợ với gi o dục gia đình và gi o dục xã hội ” T t ởng này hoàn toàn hù hợ với x thế h t triển gi o dục trên thế giới hiện nay.

M

QU

Y

NH

Để đạt đ ợc mục tiê đó, ở n ớc ta trong những năm q a, công c ộc đổi mới gi o dục đã đ ợc Đảng, nhà n ớc và toàn xã hội q an tâm Hiện nay, ngành gi o dục đã và đang tích cực triển khai đổi mới một c ch mạnh mẽ, đồng bộ, toàn diện về cả mục tiê , nội d ng, h ng h , h ng tiện dạy học, cũng nh h ng h kiểm tra đ nh gi kết q ả học tậ của học sinh để tạo ra đ ợc những lớ ng ời lao động mới mà xã hội đang cần Gi o dục cần có những điề chỉnh cả về nội d ng ch ng trình cũng nh h ng h tổ chức dạy học theo h ớng tăng c ờng gắn kết giữa lý th yết với thực hành, lý l ận với thực tiễn, nhà tr ờng gắn với gia đình và xã hội điề này đ ợc thể hiện ngay trong “Ch ng trình gi o dục hổ thông tổng thể” (Ban hành kèm theo Thông t số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 6 th ng 1 năm 018 của Bộ tr ởng Bộ Gi o dục và Đào tạo Trong ch ng trình này, định h ớng dạy học tích hợ đã đ ợc x c định rõ và một trong những định h ớng tích hợ mới đ ợc đề cậ là tích hợ theo định h ớng gi o dục STEM Định h ớng này đã đ ợc thể hiện trong ch ng trình tổng thể, ch ng trình môn học ở c c cấ , bậc, lớ học

DẠ Y

KÈ

Gi o dục STEM là một trong những định h ớng gi o dục tích hợ đã đ ợc h t triển mạnh ở Mỹ ( 01 , Th i Lan ( 014 , Canada ( 015 , Úc ( 009 và đã đem lại những thành tự tốt cho gi o dục của c c q ốc gia này “Bản chất của gi o dục STEM là thông q a việc tích hợ c c môn học để trang bị cho ng ời học khả năng vận dụng tổng hợ những kiến thức và k năng cần thiết liên q an đến c c l nh vực khoa học, công nghệ, k th ật và to n học vào giải q yết c c tình h ống và yê cầ của thực tiễn” Thông q a gi o dục STEM, học sinh đ ợc tự làm chủ kiến thức, h t triển c c hẩm chất năng lực Và nh vậy gi o dục STEM hoàn toàn hù hợ với c c mục tiê của ch ng trình gi o dục hổ thông mới Trong Ch ng trình gi o dục hổ thông năm 018, gi o dục STEM vừa mang ngh a thúc đẩy gi o dục 4

FI

CI

AL

c c l nh vực khoa học, công nghệ, k th ật và to n học vừa thể hiện h ng h tiế cận liên môn, vận dụng kiến thức liên môn giải q yết vấn đề thực tiễn, h t triển năng lực và hẩm chất ng ời học Định h ớng gi o dục STEM là hù hợ với việc đổi mới ch ng trình gi o dục hổ thông theo định h ớng h t triển hẩm chất và năng lực Đối với Việt Nam, định h ớng gi o dục STEM cũng đã đ ợc triển khai ở một số tr ờng và b ớc đầ cũng đã có đ ợc những kết q ả tốt, t y nhiên nhìn ch ng vấn đề này còn kh mới, khó thực hiện đối với cả gi o viên và học sinh cũng nh c c cấ q ản lí gi o dục

ƠN

OF

Tr ớc bối cảnh hiện nay cũng đã có một số công trình nghiên cứ về thiết kế một số chủ đề dạy học STEM; Một số công trình nghiên cứ về những bài to n có nội d ng thực tế, giải c c bài to n có nội d ng liên môn và thực tế, h t triển khả năng ứng dụng to n học vào thực tế, nâng cao năng lực vận dụng To n học vào thực tiễn, dạy học To n học theo h ớng gắn với thực tế ở c c tr ờng hổ thông Nh ng ch a có công trình nào nghiên cứ một c ch đầy đủ có hệ thống ở n ớc ta đ a ra c c biện h cụ thể để thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM nhằm vận dụng vào ch ng trình gi o dục hiện hành và đ ứng ch ng trình gi o dục hổ thông mới 018 để gó hần hình thành và h t triển c c hẩm chất và năng lực cho học sinh

NH

Vì những lý do trên, t c giả chọn đề tài nghiên cứ là: “Thiết kế và tổ chức dạy học với các bài toán chứa tình huống thực tiễn theo định hướng giáo dục STEM phần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớp 12”.

2. Mục đích nghiên cứu:

ch

QU

Y

- Đối với giáo viên: Nâng cao năng lực thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM - Đối với học sinh: h t triển c c hẩm chất và năng lực đ ng trình gi o dục hổ thông mới 018

2. Phư ng h

ứng yê cầ của

nghiên cứ

M

- Phương pháp nghiên cứu lí luận:

KÈ

Nghiên cứ c c tài liệ về tâm lí học; lí l ận và h ng h dạy học ở tr ờng hổ thông; Lí l ận và h ng h dạy học liên q an đến vấn đề nghiên cứ - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

DẠ Y

+ Khảo s t điề tra + hỏng vấn trao đổi + Nghiên cứ sản hẩm

- Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm

5

Tổ chức dạy học thực nghiệm và thực nghiệm s

hạm

DẠ Y

KÈ

M

QU

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

AL

3. Những đóng gó mới của đề tài - Làm rõ c sở lí luận và thực tiễn về ý ngh a, vai trò q an trọng của hệ thống bài toán chứa tình huống thực tiễn đối với việc thực hiện mục tiêu dạy học môn Toán trong tr ờng trung học phổ thông trên c sở làm sáng tỏ vai trò ứng dụng đầy ý ngh a của toán học trong thực tiễn, đặc biệt là vận dụng các bài toán chứa tình huống thực tiễn đó vào tổ chức dạy học theo định h ớng giáo dục STEM cho học sinh lớp 12.

- Xây dựng đ ợc một số biện pháp thiết kế và tổ chức dạy học với các bài toán chứa tình huống thực tiễn theo định h ớng giáo dục STEM phần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớp 12 - Xây dựng bài dạy minh họa với các bài toán chứa tình huống thực tiễn theo định h ớng giáo dục STEM phần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớp 12.

6

PHẦN HAI: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

AL

I. CƠ SỞ KHOA HỌC 1. C sở lý l ận 1.1. Thực tiễn và thực tế

FI

CI

Theo Từ điển Tiếng Việt: “Thực tiễn” là “những hoạt động của con người, trước hết là lao động sản xuất, nhằm tạo ra những điều kiện cần thiết cho sự tồn tại của xã hội”, còn “thực tế” là “tổng thể nói chung những gì đang tồn tại, đang diễn ra trong tự nhiên và trong xã hội, có quan hệ đến đời sống con người” (Từ điển Tiếng Việt, Tr ng tâm từ điển ngôn ngữ, Hà Nội, Hoàng hê ( 003

OF

Nh vậy, giữa kh i niệm “thực tiễn” và kh i niệm “thực tế” có sự hân biệt, trong đó thực tiễn là một dạng tồn tại của thực tế nh ng không chỉ tồn tại kh ch q an mà trong đó có hàm chứa hoạt động cải tạo, biến đổi thực tế với một mục đích nào đó của con ng ời

ƠN

1.2. Tình h ống

Tình h ống: Sự diễn biến của tình hình, về mặt cần hải đối hó (theo ngh a từ điển ;

DẠ Y

KÈ

M

QU

Y

NH

Theo Ng yễn B Kim ( 006 : Một tình h ống đ ợc hiể là một hệ thống hức tạ gồm chủ thể và kh ch thể, trong đó chủ thể là ng ời, còn kh ch thể lại là hệ thống nào đó 1.3. Tình h ống thực tiễn Cũng theo từ điển Tiếng Việt, tình h ống là “sự diễn biến của tình hình, có mặt cần phải đối phó” Nh vậy, theo ngh a này tình h ống tự nó đã chứa đựng một yê cầ cần đ ợc giải q yết (“có mặt cần hải đối hó” Theo t c giả Ng yễn B Kim: “Một tình h ống đ ợc hiể là một hệ thống hức tạ gồm chủ thể và kh ch thể, trong đó, chủ thể có thể là ng ời, còn kh ch thể lại là một hệ thống nào đó Trong đó: Hệ thống đ ợc hiể là một tậ hợ c c hần tử cùng với những q an hệ giữa những hần tử của tậ hợ đó Tham khảo c c định ngh a và q an điểm trên, trong hạm vi đề tài này, khi nói đến “tình h ống thực tiễn”, ta có thể hiể : Tình h ống thực tiễn là loại tình h ống mà trong kh ch thể của nó chứa đựng c c yế tố mang nội d ng thực tế, trong đó có c c hoạt động t c động của con ng ời nhằm biến đổi thực tế Tình h ống thực tiễn là loại tình h ống mà để giải q yết nó cần hoạt động vật chất có mục đích, mang tính lịch sử - xã hội của con ng ời nhằm cải biến tự nhiên và xã hội Mặt kh c, đồng tình với q an điểm của M ller & B rkhardt ( 007 là cần đặt gi o dục to n học trong mối q an hệ biện chứng “To n học bắt ng ồn từ thực tiễn và trở về hục vụ thực tiễn”, trong hạm vi dạy học to n ở tr ờng hổ thông, chúng tôi q an niệm tình h ống thực tiễn theo ngh a mở; bao gồm cả thực tiễn học tậ môn To n, thực tiễn học tậ c c môn học kh c cùng với thực tiễn đa dạng trong c ộc sống Ở đó, kiến thức to n học đ ợc sử dụng theo nhiề c ch ở nhiề 7

NH

ƠN

OF

FI

CI

AL

môn học kh c nha nh Vật lí, Hóa học, Sinh học, Địa lí, K th ật, trong công việc và trong c ộc sống hằng ngày của mỗi học sinh Tóm lại, ta có thể hiể tình h ống thực tiễn là tình h ống x ất h t từ thế giới bên ngoài l nh vực to n học, không có c c đối t ợng, kí hiệ , cấ trúc to n học Trong những tình h ống này, thông tin có thể không đầy đủ, dữ liệ có thể q nhiề hoặc q ít, yê cầ đặt ra th ờng không rõ ràng dẫn đến có nhiề c ch để giải q yết, tùy th ộc vào khía cạnh mà ng ời mô hình hóa q an tâm 1.4. Bài to n chứa tình h ống thực tiễn 1.4.1. Bài toán Theo G olya: “Bài to n là nh cầ hay yê cầ đặt ra sự cần thiết hải tìm kiếm một c ch có ý thức h ng tiện thích hợ để đạt tới một mục đích t y trông thấy rõ ràng nh ng không thể đạt đ ợc ngay” Theo c c t c giả L N Landa và A.N. Leontiev thì “bài to n là mục đích đã cho trong những điề kiện nhất định, đòi hỏi chủ thể (ng ời giải to n cần hải hành động, tìm kiếm c i ch a biết trên c sở mối liên q an với c i đã biết” Nh vậy, một bài to n hải có c c giả thiết (những điề kiện nhất định đã biết và c c câ hỏi kết l ận (c i ch a biết, cần tìm kiếm Theo Trần V i “bài to n là một tình h ống đòi hỏi t d y và sự tổng hợ c c kiến thức đã đ ợc học tr ớc đó để giải” Ngoài ra, bài to n hải đ ợc sự chấ nhận của học sinh Nế học sinh từ chối chấ nhận c c th ch thức thì thời điểm đó, nó không hải là bài to n cho em học sinh đó - Theo Ng yễn B Kim ( 011 thì có thể q an niệm bài to n là một tình h ống mà mục tiê của chủ thể là tìm yế tố ch a biết nào đó dựa vào một số những yế tố cho tr ớc ở trong kh ch thể

Y

1.4.2. Bài to n chứa tình h ống thực tiễn

QU

Trong hạm vi dạy học to n, mỗi bài to n đ ợc đ a vào để học sinh giải q yết và th ờng gọi là một bài tậ đối với c c em Nh vậy có thể xem xét về mặt dạy học thì bài to n đối với học sinh đ ợc cho d ới dạng một bài tậ to n Có nhiề c ch hân loại bài tậ to n, theo những tiê chí kh c nha

M

Căn cứ vào mục đích nghiên cứ của đề tài này, c c bài tậ to n đ ợc hân làm loại: bài to n “To n học th ần túy” và “Bài to n chứa tình h ống thực tiễn”

DẠ Y

KÈ

- Bài to n “To n học th ần túy” là bài to n chỉ giải q yết đặt ra trong nội bộ to n học, với c c yê cầ , chẳng hạn: giải, tính gi trị hàm số, tìm gi trị lớn nhất và chỉ liên q an tới c c tri thức to n học Một trong những gi trị q an trọng của c c bài to n “To n học th ần túy” là giú học sinh hiể rõ h n hoặc sâ h n c c kiến thức to n học đ ợc học tạo điề kiện rèn l yện c c k năng cần thiết q a việc giải to n Việc giải q yết tốt những bài to n này cũng gó hần ch ẩn bị tốt cho việc ứng dụng học trong thực tiễn - Bài to n chứa tình h ống thực tiễn: Theo Bùi H y Ngọc thì “Bài to n thực tiễn là một bài to n mà trong giả thiết hay kết l ận có c c nội d ng liên q an đến thực tiễn” T c giả han Thị Tình cũng đ a ra q an niệm “Bài to n thực tiễn là bài toán 8

CI

AL

mà trong nội d ng của giả thiết hay kết l ận có chứa đựng yế tố liên q an đến c c hoạt động thực tiễn” Nh vậy, có thể thấy, bài to n chứa tình h ống thực tiễn là bài to n mà trong giả thiết hoặc dữ kiện của bài to n chứa đựng c c tình h ống xảy ra từ thực tiễn c ộc sống hoặc cũng có thể hiể rộng h n là từ nghiên cứ học tậ c c môn học kh c Nói c ch kh c, bài to n chứa tình h ống thực tiễn là bài to n mà yê cầ hay nh cầ cần đạt đ ợc là giải q yết đ ợc vấn đề mà c c tình h ống thực tiễn đặt ra.

OF

FI

T y nhiên, ranh giới giữa bài to n “To n học th ần túy” và bài to n chứa tình h ống thực tiễn cũng chỉ là t ng đối Bởi lẽ, trong thực tế dạy học to n ở tr ờng hổ thông, nhiề bài tậ to n đ ợc xây dựng dựa trên chính nh cầ thực tiễn của việc xây dựng và thực hiện Ch ng trình môn To n (với mục đích để học sinh đ ợc tiế cận, nhận thức và vận dụng to n học theo yê cầ ở mức độ hổ thông 1.5. STEM và dạy học theo định hướng giáo dục STEM 1.5.1. STEM và giáo dục STEM

ƠN

1.5.1.1. Kh i niệm STEM

STEM là th ật ngữ viết tắt của c c từ Science (Khoa học , Technology (Công nghệ , Engineering (K th ật và Mathematics (To n học

QU

1.5.1.2. Gi o dục STEM

Y

NH

STEM là th ật ngữ rút gọn đ ợc sử dụng khi bàn đến c c chính s ch h t triển về Khoa học, Công nghệ, K th ật và To n học của Mỹ Th ật ngữ này lần đầ tiên đ ợc giới thiệ bởi Q ỹ Khoa học Mỹ (NSF vào năm 001 Tr ớc đó, năm 1990, NSF dùng th ật ngữ SMET t y nhiên th ật ngữ này có c ch h t âm giống từ “SMUT” (một từ có ý ngh a không tích cực , vì vậy SMET sa nay đ ợc đổi thành STEM.

DẠ Y

KÈ

M

a Kh i niệm gi o dục STEM Trong Ch ng trình gi o dục hổ thông năm 018: “Giáo dục STEM là mô hình giáo dục dựa trên cách tiếp cận liên môn, giúp học sinh áp dụng kiến thức khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán học vào giải quyết một số vấn đề thực tiễn trong bối cảnh cụ thể” Nh vậy, trong Ch ng trình gi o dục hổ thông năm 018, giáo dục STEM vừa mang ý ngh a thúc đẩy gi o dục c c l nh vực khoa học, công nghệ, k th ật và to n học vừa thể hiện h ng h tiế cận liên môn, h t triển năng lực và hẩm chất ng ời học Đặc biệt là h t triển c c năng lực đặc thù của c c môn học th ộc l nh vực STEM cho học sinh Đó là khả năng vận dụng kiến thức, k năng liên q an đến c c môn Khoa học, Công nghệ, K th ật To n học, biết liên kết c c kiến thức để giải q yết c c vấn đề thực tiễn hỏng theo ch trình STEM, gi o dục STEM đặt học sinh tr ớc những vấn đề thực tiễn ("công nghệ" hiện tại cần giải q yết, đòi hỏi học sinh hải tìm tòi, chiếm l nh kiến thức khoa học và vận dụng kiến thức để thiết kế và thực hiện giải h giải q yết vấn đề ("công nghệ" mới Nh vậy, mỗi bài học STEM sẽ đề cậ và giao cho học sinh giải 9

CI

AL

q yết một vấn đề t ng đối trọn vẹn, đòi hỏi học sinh hải h y động kiến thức đã có và tìm tòi, chiếm l nh kiến thức mới để sử dụng Q trình đó đòi hỏi học sinh hải thực hiện theo "Q y trình khoa học" (để chiếm l nh kiến thức mới và "Q y trình k th ật" để sử dụng kiến thức đó vào việc thiết kế và thực hiện giải h ("công nghệ" mới để giải q yết vấn đề Đây chính là sự tiế cận liên môn trong gi o dục STEM, dù cho kiến thức mới mà học sinh cần hải học để sử dụng trong một bài học STEM cụ thể có thể chỉ th ộc một môn học

b) C c mức độ

OF

FI

Nh vậy, gi o dục STEM là một h ng thức gi o dục nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức khoa học gắn liền với ứng dụng của chúng trong thực tiễn, q a đó h t triển cho học sinh năng lực h t hiện và giải q yết vấn đề cùng với những năng lực kh c t ng ứng, đ ứng đ ợc yê cầ của sự h t triển kinh tế – xã hội

dụng gi o dục STEM trong gi o dục hổ thông

- Dạy học các môn học theo phương thức giáo dục STEM

NH

ƠN

Đây là hình thức tổ chức gi o dục STEM chủ yế trong nhà tr ờng Theo c ch này, c c bài học, hoạt động gi o dục STEM đ ợc triển khai ngay trong q trình dạy học c c môn học STEM theo tiế cận liên môn C c chủ đề, bài học, hoạt động STEM b m s t ch ng trình của c c môn học thành hần Hình thức gi o dục STEM này không làm h t sinh thêm thời gian học tậ - Tổ chức các hoạt động trải nghiệm STEM

QU

Y

Trong hoạt động trải nghiệm STEM, học sinh đ ợc kh m h c c ứng dụng khoa học, kỹ th ật trong thực tiễn đời sống Q a đó, nhận biết đ ợc ý ngh a của khoa học, công nghệ, kỹ th ật và to n học đối với đời sống con ng ời, nâng cao hứng thú học tậ c c môn học STEM Đây cũng là c ch thức để th hút sự q an tâm của xã hội tới gi o dục STEM Để tổ chức thành công c c hoạt động trải nghiệm STEM, cần có sự tham gia, hợ t c của c c bên liên q an nh tr ờng tr ng học, c sở gi o dục nghề nghiệ , c c tr ờng đại học, doanh nghiệ

KÈ

M

Trải nghiệm STEM còn có thể đ ợc thực hiện thông q a sự hợ t c giữa tr ờng tr ng học với c c c sở gi o dục đại học, gi o dục nghề nghiệ Theo c ch này, sẽ kết hợ đ ợc thực tiễn hổ thông với thế về c sở vật chất của gi o dục đại học và gi o dục nghề nghiệ

DẠ Y

C c tr ờng tr ng học có thể triển khai gi o dục STEM thông q a hình thức câ lạc bộ Tham gia câ lạc bộ STEM, học sinh đ ợc học tậ nâng cao trình độ, triển khai c c dự n nghiên cứ , tìm hiể c c ngành nghề th ộc l nh vực STEM Đây là hoạt động theo sở thích, năng khiế của học sinh - Tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học, kĩ thuật

10

AL

Gi o dục STEM có thể đ ợc triển khai thông q a hoạt động nghiên cứ khoa học và tổ chức c c c ộc thi s ng tạo khoa học kỹ th ật Hoạt động này không mang tính đại trà mà dành cho những học sinh có năng lực, sở thích và hứng thú với c c hoạt động tìm tòi, kh m h khoa học, kỹ th ật giải q yết c c vấn đề thực tiễn

1.5.2. Dạy học theo định hướng STEM

OF

FI

CI

Tổ chức tốt hoạt động câ lạc bộ STEM cũng là tiền đề h t triển hoạt động s ng tạo khoa học kỹ th ật và triển khai c c dự n nghiên cứ trong kh ôn khổ c ộc thi khoa học kỹ th ật dành cho học sinh tr ng học Bên cạnh đó, tham gia câ lạc bộ STEM và nghiên cứ khoa học, k th ật là c hội để học sinh thấy đ ợc sự hù hợ về năng lực, sở thích, gi trị của bản thân với nghề nghiệ th ộc l nh vực STEM. - Một chủ đề STEM đầy đủ sẽ hội tụ cả bốn thành tố của STEM nh :

ƠN

+ Khoa học: C c q y l ật tự nhiên, xã hội

+ Công nghệ: Q y trình sản x ất ra sản hẩm học tậ + K th ật: Thiết kế, chế tạo đẽo gọt,

NH

+ To n học: Ý ngh a c c con số, hình dạng, hé tính, số l ợng liên q an đến sản hẩm chế tạo - Một bài học STEM có c c đặc tr ng sa :

Y

+ Bài học STEM tậ tr ng vào c c tình h ống và c c vấn đề mang tính thực tiễn liên quan đến vấn đề xã hội, kinh tế, môi tr ờng cần đ ợc giải q yết

QU

+ Bài học STEM th ờng đ ợc h ớng dẫn bằng c c q

trình thiết kế k th ật

M

+ Bài học STEM đặt học sinh vào hàng loạt những câ hỏi - đ về thực hành và những kh m h có kết thúc mở Trong c c bài học STEM, con đ ờng học tậ STEM có kết thúc mở trong một q trình không q ràng b ộc Điề ràng b ộc, nế có chỉ là c c vật liệ đ ợc c ng cấ sẵn

DẠ Y

KÈ

Gi o dục STEM về bản chất đ ợc hiể là trang bị cho ng ời học những kiến thức và kỹ năng cần thiết liên q an đến c c l nh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ th ật và To n học C c kiến thức và kỹ năng này hải đ ợc tích hợ , lồng ghé và bổ trợ cho nha , giú học sinh không chỉ hiể biết về ng yên lý mà còn có thể thực hành và tạo ra đ ợc những sản hẩm trong c ộc sống hàng ngày Gi o dục STEM sẽ th hẹ khoảng c ch giữa hàn lâm và thực tiễn, tạo ra những con ng ời có năng lực làm việc “tức thì” trong môi tr ờng có tính s ng tạo cao và sử dụng trí óc có tính chất công việc ít lặ lại Gi o dục STEM có đặc tr ng không hải là để học sinh trở thành những nhà to n học, nhà khoa học, kỹ s hay những kỹ th ật viên mà là h t triển cho học sinh c c kỹ năng có thể đ ợc sử dụng để làm việc và h t triển trong thế giới công nghệ 11

AL

hiện đại ngày nay Vâng, đó chính là kỹ năng STEM Kỹ năng STEM đ ợc hiể là sự tích hợ , lồng ghé hài hòa từ bốn nhóm kỹ năng là: Kỹ năng Khoa học, kỹ năng Công nghệ, kỹ năng Kỹ th ật và kỹ năng To n học

OF

FI

CI

Một trong những h ng h dạy và học mang lại hiệ q ả cao nhất cho gi o dục STEM là h ng h “Học q a hành” - “Learning by doing” h ng h “Học q a hành” giú học sinh có đ ợc kiến thức từ kinh nghiệm thực hành chứ không hải chỉ từ lý th yết Bằng c ch xây dựng c c bài giảng theo chủ đề và dựa trên thực hành, học sinh sẽ đ ợc hiể sâ về lý th yết, ng yên lý thông q a c c hoạt động thực tế Chính c c hoạt động thực tế này sẽ giú học sinh nhớ kiến thức lâ h n, sâ h n Học sinh sẽ đ ợc làm việc theo nhóm, tự thảo l ận tìm tòi kiến thức, tự vận dụng kiến thức vào c c hoạt động thực hành rồi sa đó có thể tr yền đạt lại kiến thức cho ng ời kh c Với c ch học này, gi o viên không còn là ng ời tr yền đạt kiến thức nữa mà sẽ là ng ời h ớng dẫn để học sinh tự xây dựng kiến thức cho chính mình

ƠN

1.6. Quy trình thiết kế và tổ chức dạy học theo định hướng giáo dục STEM 1.6.1. Q y trình thiết kế

NH

Để thiết kế một chủ đề STEM theo định h ớng h t triển năng lực cho học sinh, ta thực hiện theo c c b ớc sa : ước 1. ác định đối tư ng th i gian hình thức tổ chức ch đ STEM - Đối tượng: Cần x c định đối t ợng hù hợ với chủ đề trên c sở nội d ng b m s t với ch ng trình hổ thông của Bộ Gi o dục và Đào tạo

QU

Y

- Thời gian: Cần x c định thời gian hù hợ gồm cả thời gian ch ẩn bị, thời gian thực hiện Mỗi chủ đề theo h ớng dẫn của Sở gi o dục và đào tạo Nghệ An nên thực hiện từ 3 tiết trở lên

M

- Hình thức tổ chức: Có thể tổ chức trong giờ học chính tại c c hòng học của nhà tr ờng hoặc tại c c c sở sản x ất, hòng STEM c c doanh nghiệ , c c tr ờng đào tạo nghề ước 2. Nêu vấn đ thực tiễn

KÈ

Gi o viên nê vấn đề thực tiễn bằng nhiề hình thức nh : một câ ch yện, một tình h ống thực tiễn, bài tậ thực tiễn, dự n học tậ giải q yết c c vấn đề thực tiễn, hoạt động trải nghiệm s ng tạo, hoạt động nghiên cứ khoa học… làm cho học sinh x ất hiện nh cầ giải q yết vấn đề thực tiễn

DẠ Y

ước . t c u h i định hướng hình thành tư ng c a ch đ hệ thống kiến thức STEM trong ch đ C c câ hỏi tậ tr ng vào c c nội d ng: Chủ đề nhằm mục đích gì? Nhiệm vụ chính trong chủ đề là gì? Chủ đề có ý ngh a gì trong thực tiễn? Kiến thức môn học STEM nào liên q an? …

12

AL

Ý t ởng chủ đề h ớng tới c c vấn đề thực tiễn gì liên q an để giải q yết đ ợc vấn đề thực tiễn

CI

Xây dựng hệ thống kiến thức th ộc l nh vực STEM trong chủ đề C c kiến thức c c môn STEM liên q an cần x c định trọng tâm, liên q an trực tiế chủ đề, do đó khi xây dựng chủ đề STEM cần thiết hải hợ t c giữa gi o viên c c bộ môn ước 4. ác định mục tiêu c a ch đ

hu n bị các m u v t h a chất dụng cụ vị tr đ thực hiện ch đ

OF

ước .

STEM.

FI

Cần x c mục tiê về kiến thức, k năng và th i độ cần đạt đ ợc sa khi thực hiện chủ đề STEM cho học sinh Mục tiê cần rõ ràng, có tính khả thi hù hợ với năng lực học sinh và điề kiện địa h ng

ƠN

Trên c sở nội d ng, mục tiê chủ đề, giáo viên ch ẩn bị hoặc h ớng dẫn học sinh ch ẩn bị đầy đủ c sở vật chất, dụng cụ … cần thiết để tổ chức thực hiện chủ đề

NH

ước . ác định đư c uy trình (các hoạt động ho c chuỗi hoạt động) kĩ thu t giải uyết vấn đ thực tiễn bằng ứng dụng STEM và thực hiện đư c các hoạt động giải uyết vấn đ thực tiễn.

Giáo viên xây dựng q y trình tổ chức, thực hiện chủ đề STEM theo c c hoạt động một c ch rành mạch, rõ ràng, dễ thực hiện

Y

T y nhiên, ở mức độ cao h n, giáo viên chỉ nê mục tiê chủ đề, yê cầ đạt đ ợc, c ng cấ c sở vật chất cần thiết yê cầ học sinh tự xây dựng c c b ớc và thực hiện chủ đề

QU

Một trong những gi trị cốt lõi ch ng trình thực hiện chủ đề STEM là tr yền cảm hứng về khả năng s ng tạo của c nhân, giúp phát triển c c đặc điểm của c nhân s ng tạo: tính trôi chảy, tính linh hoạt, tính độc đ o, tính tỉ mỉ ước 7. áo cáo kết uả nêu các kiến nghị đ xuất mới

KÈ

M

Sa khi thực hiện chủ đề, học sinh b o c o kết q ả q trình ứng dụng STEM giải q yết vấn đề thực tiễn, có thể đề x ất một số vấn đề mới h t sinh, ý t ởng mới liên q an đến chủ đề Gi o viên kết l ận vấn đề, tổng kết 1.6.2. Tiến trình bài học/ chủ đề STEM Theo tài liệ tậ h ấn STEM của Bộ gi o dục, tiến trình bài học/ chủ đề STEM thực

DẠ Y

hiện nh s đồ sau (H.1.Trang 14).

Tiến trình bài học STEM t ân theo q y trình k th ật nê trong q y trình không đ ợc thực hiện một c ch t yến tính b ớc kia mà có những b ớc đ ợc thực hiện song hành, t là việc "Nghiên cứ kiến thức nền" đ ợc thực hiện đồng

trên nh ng c c "b ớc" (hết b ớc nọ mới sang ng hỗ lẫn nha Cụ thể thời với "Đề x ất giải 13

AL

h "; "Chế tạo mô hình" đ ợc thực hiện đồng thời với "Thử nghiệm và đ nh gi ", trong đó b ớc này vừa là mục tiê vừa là điề kiện để thực hiện b ớc kia Vì vậy, mỗi bài học STEM đ ợc tổ chức theo 5 hoạt động nh sa :

CI

Xác định vấn đề

Toán

Lí

Hóa

FI

Nghiên cứu kiến thức nền

Sinh

Tin

CN

OF

(Nội dung dạy học theo chương trình được sắp xếp lại phù hợp)

Đề xuất các giải pháp/bản thiết kế

ƠN

Lựa chọn giải pháp/bản thiết kế Chế tạo mô hình (nguyên mẫu)

NH

Thử nghiệm và đánh giá Chia sẻ và thảo luận

Y

Điều chỉnh thiết kế

QU

H.1. Tiến trình bài học/ chủ đề STEM Hoạt động 1: ác định vấn đ

KÈ

M

Trong hoạt động này, gi o viên giao cho học sinh nhiệm vụ học tậ chứa đựng vấn đề, trong đó học sinh hải hoàn thành một sản hẩm học tậ cụ thể với c c tiê chí đòi hỏi học sinh hải sử dụng kiến thức mới trong bài học để đề x ất, xây dựng giải h và thiết kế ng yên mẫ của sản hẩm cần hoàn thành Tiê chí của sản hẩm là yê cầ hết sức q an trọng, bởi đó chính là "tính mới" của sản hẩm, kể cả sản hẩm đó là q en th ộc với học sinh; đồng thời, tiê chí đó b ộc học sinh hải nắm vững kiến thức mới thiết kế và giải thích đ ợc thiết kế cho sản hẩm cần làm

DẠ Y

– Mục đích: X c định tiê chí sản hẩm; h t hiện vấn đề/nh cầ – Nội d ng: Tìm hiể về hiện t ợng, sản hẩm, công nghệ; đ nh gi về hiện t ợng, sản hẩm, công nghệ

14

AL

– Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: C c mức độ hoàn thành nội dung (Bài ghi chép thông tin về hiện t ợng, sản hẩm, công nghệ; đ nh gi , đặt câ hỏi về hiện t ợng, sản hẩm, công nghệ

CI

– C ch thức tổ chức hoạt động: Gi o viên giao nhiệm vụ (nội d ng, h ng tiện, c ch thực hiện, yê cầ sản hẩm hải hoàn thành ; Học sinh thực hiện nhiệm vụ (q a thực tế, tài liệ , video; c nhân hoặc nhóm ; B o c o, thảo l ận (thời gian, địa điểm, c ch thức ; h t hiện/ h t biể vấn đề (gi o viên hỗ trợ

FI

Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức n n và đ xuất giải pháp

ƠN

OF

Trong hoạt động này, học sinh thực hiện hoạt động học tích cực, tự lực d ới sự h ớng dẫn của gi o viên Trong bài học STEM sẽ không còn c c "tiết học" thông th ờng mà ở đó gi o viên "giảng dạy" kiến thức mới cho học sinh Thay vào đó, học sinh tự tìm tòi, chiếm l nh kiến thức để sử dụng vào việc đề x ất, thiết kế sản hẩm cần hoàn thành Kết q ả là, khi học sinh hoàn thành bản thiết kế thì đồng thời học sinh cũng đã học đ ợc kiến thức mới theo ch ng trình môn học t ng ứng – Mục đích: Hình thành kiến thức mới và đề x ất giải h

NH

– Nội d ng: Nghiên cứ nội d ng s ch gi o khoa, tài liệ , thí nghiệm để tiế nhận, hình thành kiến thức mới và đề x ất giải h /thiết kế – Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: C c mức độ hoàn thành nội d ng (X c định và ghi đ ợc thông tin, dữ liệ , giải thích, kiến thức mới, giải h /thiết kế

QU

Y

– C ch thức tổ chức hoạt động: Gi o viên giao nhiệm vụ (Nê rõ yê cầ đọc/nghe/nhìn/làm để x c định và ghi đ ợc thông tin, dữ liệ , giải thích, kiến thức mới ; Học sinh nghiên cứ s ch gi o khoa, tài liệ , làm thí nghiệm (c nhân, nhóm ; B o c o, thảo l ận; Gi o viên điề hành, “chốt” kiến thức mới và hỗ trợ học sinh đề x ất giải h /thiết kế mẫ thử nghiệm

M

Hoạt động 3: Lựa chọn giải pháp

KÈ

Trong hoạt động này, học sinh đ ợc tổ chức để trình bày, giải thích và bảo vệ bản thiết kế kèm theo th yết minh (sử dụng kiến thức mới học và kiến thức đã có ; đó là sự thể hiện cụ thể của giải h giải q yết vấn đề D ới sự trao đổi, gó ý của c c bạn và gi o viên, học sinh tiế tục hoàn thiện (có thể hải thay đổi để bảo đảm khả thi bản thiết kế tr ớc khi tiến hành chế tạo, thử nghiệm

DẠ Y

– Mục đích: Lựa chọn giải h /bản thiết kế – Nội d ng: Trình bày, giải thích, bảo vệ giải h /thiết kế để lựa chọn và hoàn thiện – Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: Giải h /bản thiết kế đ ợc lựa chọn/hoàn thiện 15

AL

– C ch thức tổ chức hoạt động: Gi o viên giao nhiệm vụ (Nê rõ yê cầ học sinh trình bày, b o c o, giải thích, bảo vệ giải h /thiết kế ; Học sinh b o c o, thảo l ận; Gi o viên điề hành, nhận xét, đ nh gi và hỗ trợ học sinh lựa chọn giải h /thiết kế mẫ thử nghiệm

CI

Hoạt động 4: hế tạo m u thử nghiệm và đánh giá

OF

– Mục đích: Chế tạo và thử nghiệm mẫ thiết kế

FI

Trong hoạt động này, học sinh tiến hành chế tạo mẫ theo bản thiết kế đã hoàn thiện sa b ớc 3; trong q trình chế tạo đồng thời hải tiến hành thử nghiệm và đ nh gi Trong q trình này, học sinh cũng có thể hải điề chỉnh thiết kế ban đầ để bảo đảm mẫ chế tạo là khả thi – Nội d ng: Lựa chọn dụng cụ/thiết bị thí nghiệm; chế tạo mẫ theo thiết kế; thử nghiệm và điề chỉnh.

ƠN

– Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: Dụng cụ/thiết bị/mô hình/đồ vật… đã chế tạo và thử nghiệm, đ nh gi

NH

– C ch thức tổ chức hoạt động: Gi o viên giao nhiệm vụ (lựa chọn dụng cụ/thiết bị thí nghiệm để chế tạ , lắ r … ; Học sinh thực hành chế tạo, lắ r và thử nghiệm; Gi o viên hỗ trợ học sinh trong q trình thực hiện Hoạt động 5: hia sẻ thảo lu n đi u chỉnh Trong hoạt động này, học sinh đ ợc tổ chức để trình bày sản hẩm học tậ đã hoàn thành; trao đổi, thảo l ận, đ nh gi để tiế tục điề chỉnh, hoàn thiện

Y

– Mục đích: Trình bày, chia sẻ, đ nh gi sản hẩm nghiên cứ

QU

– Nội d ng: Trình bày và thảo l ận – Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: Dụng cụ/thiết bị/mô hình/đồ vật đã chế tạo đ ợc + Bài trình bày b o c o

KÈ

M

– C ch thức tổ chức hoạt động: Gi o viên giao nhiệm vụ (mô tả rõ yê cầ và sản hẩm trình bày ; Học sinh b o c o, thảo l ận (bài b o c o, trình chiế , video, d ng cụ/thiết bị/mô hình/đồ vật đã chế tạo… theo c c hình thức hù hợ (tr ng bày, triển lãm, sân khấ hóa ; Gi o viên đ nh gi , kết l ận, cho điểm và định h ớng tiế tục hoàn thiện 1.6.3. Cấ trúc chủ đề dạy học môn To n theo định hướng gi o dục STEM

DẠ Y

Q a nghiên cứ và thực hiện dạy học chủ đề STEM, ta có thể dùng cấ trúc đ n giản nh sa : Chủ đề STEM: …………………………..

1. Tên chủ đề: ………………….

(Số tiết: ………………..)

16

2. Mô tả chủ đề:

AL

3. Mục tiêu: a. Kiến thức:

CI

b. Kĩ năng c. Định hướng phát triển phẩm chất:

FI

d. Định hướng phát triển năng lực: 4. Thiết bị:

OF

5. Tiến trình dạy học: Hoạt động chính

Thời lượng

Hoạt động 1: Giao nhiệm vụ - x c định yêu Số tiết: ... cầu dự án

ng n thiết kế.

NH

Hoạt động 3: B o c o h

ƠN

Hoạt động : Nghiên cứ kiến thức nền và 1 tiết - 1 tuần (HS tự học ở nhà chuẩn bị bản thiết kế để báo cáo. theo nhóm).

Số tiết:…

Hoạt động 4: Chế tạo mẫu, thử nghiệm và 1 tiết - 1 tuần (HS tự học ở nhà đ nh gi theo nhóm).

Hoạt động 5: B o c o và đ nh gi kết quả

Số tiết: …

A Mục đích: B Nội d ng:

QU

Y

Hoạt động 1. XÁC ĐỊNH YÊU CẦU CỦA DỰ ÁN (Số tiết: …)

M

C Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: D C ch thức tổ chức hoạt động:

KÈ

Bước 1. Đặt vấn đề Bước 2. Làm bài toán.

Bài toán:

DẠ Y

Bước 3. Giao nhiệm vụ cho học sinh và x c lậ yê cầ đ nh gi sản hẩm I Nghiên cứ sâ h n bài to n trên với những vấn đề thực tế q a bài to n: …

II. Trình bày b o c o nghiên cứ về “…………………… ” Yê cầ đối với bản thiết kế 17

AL

TT Yêu cầu Trình bày bản thiết kế rõ ràng, chính xác.

2

Giải thích rõ vì sao thiết kế sản phẩm đó

3

Nê rõ đ ợc vai trò, đặc điểm, tác dụng (vận chuyển, chi hí…

4

Trình bày b o c o sinh động, hấp dẫn.

OF

FI

CI

1

Tổng điểm

ƠN

Phiếu đánh giá số 1

NH

TT Tiêu chí

Điểm tối Điểm đa được

Trình bày bản thiết kế rõ ràng, chính xác.

2

2

Giải thích rõ vì sao thiết kế sản phẩm đó

3

3

Nê rõ đ ợc vai trò, đặc điểm, tác dụng (vận 3 chuyển, chi hí…

4

Trình bày b o c o sinh động, hấp dẫn.

2

Tổng điểm

10

M

QU

Y

1

đạt

KÈ

Hoạt động 2. NGHIÊN CỨU KIẾN THỨC VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP (HS tự học tự nghiên cứu và x y dựng bản thiết kế nhà trong th i gian 1 tiết đến 1 tuần) A Mục đích:

DẠ Y

B Nội d ng:

C Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: D C ch thức tổ chức hoạt động: Hoạt động 3. TRÌNH BÀY VÀ BẢO VỆ DỰ ÁN ……………(Số tiết: …

18

A Mục đích:

AL

B Nội d ng: C Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: Bước 1. GV tổ chức cho từng nhóm b o c o h

CI

D C ch thức tổ chức hoạt động: ng n thiết kế;

Bước 2. C c nhóm kh c nhận xét, nê câ hỏi;

FI

ước . GV nhận xét, đ nh gi c c bài b o c o (theo hiế đ nh gi kết, ch ẩn ho c c kiến thức liên q an.

Tổng

ƠN

OF

ước 4. GV giao nhiệm vụ cho c c nhóm về nhà triển khai thiết kế sản hẩm theo bản thiết kế; ghi lại c c điề chỉnh (nế có của bản thiết kế sa khi đã hoàn thành sản hẩm và ghi giải thích; gợi ý c c nhóm tham khảo thêm c c tài liệ hục vụ cho việc chế tạo thử nghiệm sản hẩm (SGK, internet và tham khảo thêm ý kiến t vấn của GV bộ môn (nế thấy cần thiết Hoạt động 4. NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO VÀ TH (HS tự làm nhà 1 tiết đến 1 tuần)

NH

A. Mục đích:

NGHIỆM

B. Nội d ng:

C. Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: D. C ch thức tổ chức hoạt động:

Y

ước 1. HS tìm kiếm, ch ẩn bị c c vật liệ dự kiến và c c kiến thức liên q an

QU

ước 2. HS tạo đ ợc mô hình mô tả việc việc thiết kế …………… ; ước . HS so s nh với c c tiê chí đ nh gi sản hẩm ( hiế đ nh gi số 1 ước 4. HS điề chỉnh lại vật liệ và thiết kế, ghi lại nội d ng điề chỉnh và giải thích lí do (nế cần hải điề chỉnh ;

KÈ

M

ước . HS hoàn thiện bảng ghi danh mục c c vật liệ và tính gi thành chế tạo sản hẩm; ước . HS b o c o và tập trình bày.

Trong q trình chế tạo sản hẩm, GV đôn đốc, hỗ trợ, ghi nhận hoạt động của các nhóm HS.

DẠ Y

Hoạt động 5. TRÌNH BÀY PHƯƠNG ÁN THIẾT KẾ ………….

VÀ THẢO LUẬN (Số tiết: …

A. Mục đích:

19

B. Nội d ng:

AL

C. Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: D. Cách thức tổ chức hoạt động:

CI

ước 1. C c nhóm lần l ợt b o c o, bảo vệ công trình:

ước 2. GV và HS đặt câ hỏi, nhận xét và công bố kết q ả chấm sản hẩm theo tiê chí của hiế đ nh gi số 1;

OF

1.6.4. C c hình thức tổ chức gi o dục STEM

FI

ước . GV gợi mở về việc tìm hiể kiến thức và mở rộng, cùng HS cho ý kiến để nâng cấ sản hẩm

ƠN

- Hoạt động gi o dục STEM trong nhà tr ờng th ờng đ ợc tổ chức d ới hai dạng là: Tích hợ trong c c môn học đ ợc thực hiện trong hoạt động dạy học bộ môn và tích hợ trong c c hoạt động gi o dục mang tính tậ thể, hong trào, c ộc thi, ngoại khóa nh ng vẫn l ôn đảm bảo mục tiê là h t triển năng lực học sinh theo định h ớng thế kỉ XXI, đặc biệt là năng lực s ng tạo

NH

- Dạy học c c môn học th ộc lĩnh vực STEM (dạy trên lớ . Đây là hình thức tổ chức gi o dục STEM chủ yế trong nhà tr ờng Theo c ch này, c c bài học, hoạt động gi o dục STEM đ ợc triển khai ngay trong q trình dạy học c c môn học STEM theo h ớng tiế cận liên môn C c chủ đề, bài học, hoạt động STEM b m s t ch ng trình của c c môn học thành hần Hình thức gi o dục STEM này th ờng không làm h t sinh thời gian học tậ

QU

Y

- Hoạt động trải nghiệm STEM. Trong hoạt động trải nghiệm STEM, học sinh đ ợc kh m h c c thí nghiệm, ứng dụng khoa học, k th ật và to n học đối với đời sống con ng ời, nâng cao hứng thú học tậ c c môn học STEM Đây cũng là c ch thức để th hút sự q an tâm của xã hội tới gi o dục STEM

KÈ

M

Để tổ chức thành công c c hoạt động trải nghiệm STEM, cần có sự tham gia, hợ t c của c c bên liên q an nh tr ờng hổ thông, c sở gi o dục nghề nghiệ , c c tr ờng đại học, doanh nghiệ Trải nghiệm STEM còn có thể đ ợc thực hiện thông q a sự hợ t c giữa tr ờng hổ thông với c c c sở gi o dục đại học, gi o dục nghề nghiệ Theo c ch này sẽ kết hợ đ ợc thực tiễn hổ thông với thế về c sở vật chất của gi o dục đại học và gi o dục nghề nghiệ

DẠ Y

C c tr ờng hổ thông có thể triển khai gi o dục STEM thông q a hình thức câ lạc bộ Tham gia câ lạc bộ STEM, học sinh đ ợc học tậ nâng cao trình độ, triển khai các dự n nghiên cứ , tìm hiể c c ngành nghề th ộc l nh vực STEM Đây là hoạt động theo sở thích, năng khiế của học sinh, diễn ra định kì, trong cả năm học Tổ chức tốt câ lạc bộ STEM cũng là tiền đề để triển khai c c dự n nghiên cứ trong kh ôn khổ c ộc thi khoa học k th ật dành cho học sinh tr ng học hổ thông Bên cạnh đó tham gia câ lạc bộ STEM còn là c hội để học sinh thấy đ ợc 20

AL

sự hù hợ về năng lực, sở thích, gi trị của bản thân với nghề nghiệ th ộc l nh vực STEM

CI

- Hoạt động nghiên cứ khoa học- kĩ th ật. Ngoài hai hoạt động trên Gi o dục STEM còn có thể đ ợc triển khai thông q a hoạt động nghiên cứ khoa học và tổ chức c c c ộc thi s ng tạo khoa học k th ật với nhiề chủ đề kh c nha th ộc c c l nh vực robot, năng l ợng t i tạo, môi tr ờng, biến đổi khí hậ , nông nghiệ công nghệ cao

OF

FI

Hoạt động này không mang tính đại trà mà chỉ cho những học sinh có năng lực, sở thích và hứng thú với c c hoạt động tìm tòi, kh m h khoa học, k th ật giải q yết c c vấn đề thực tiễn Tổ chức tốt c c hoạt động s ng tạo khoa học k th ật là tiền đề để triển khai c c dự n nghiên cứ trong kh ôn khổ c ộc thi khoa học k th ật dành cho học sinh tr ng học đ ợc tổ chức hằng năm

ƠN

2. C sở thực tiễn

NH

Nội d ng thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM kh khó đối với c c em tr ng học hổ thông, c c em thấy đây là nội d ng rất trừ t ợng, hàn lâm Vì vậy, việc thiết kế và thực hiện c c hoạt động dạy học theo định h ớng gi o dục STEM giú học sinh kh m phá đ ợc c c kiến thức, hình thành k năng là rất khó khăn và hiệ q ả ch a cao Và đây là nội d ng còn mới đ ợc c c tr ờng tr ng học hổ thông trên cả n ớc mới đ a vào dạy học

QU

Y

Nhiề gi o viên mới chỉ b ớc đầ nghiên cứ đến gi o dục môn To n theo định h ớng Gi o dục STEM

M

Đối với học sinh: Chất l ợng đại trà của học sinh còn yế Số học sinh tự mình tiế th và giải đ ợc c c bài to n không nhiề Hầ hết ch a lựa chọn đúng h ng h sử dụng kiến thức để ứng dụng vào giải bài tậ trong bối cảnh thực tế Vì vậy dẫn đến việc kiến tạo nên hệ thống c c bài to n có hần bị hạn chế Chẳng hạn: + Yế về định h ớng biến đổi giải c c bài to n;

KÈ

+ Yế về năng lực nhận dạng và x c định h

ng h

giải to n;

DẠ Y

+ Yế về năng lực ch yển đổi bài to n; +) Ngoài ra trong q trình giải bài tậ To n, học sinh th ờng yếu trong việc ch yển đổi ngôn ngữ, yế về khả năng q y lạ về q en Dẫn đến, việc khai th c c c bài to n và hệ thống c c bài to n liên q an gặ khó khăn; đồng thời dẫn đến những sai lầm

21

OF

FI

CI

AL

II. MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG VÀ BIỆN PHÁP THIẾT KẾ TỔ CHỨC DẠY HỌC VỚI CÁC BÀI TOÁN CHỨA TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM PHẦN KHỐI ĐA DIỆN VÀ KHỐI TRÒN XOAY CHO HỌC SINH LỚP 12 Để thiết kế và dạy học c c chủ đề gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 1 , tr ớc hết, tôi đã thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn th ờng c c bài to n có nhiề yế tố kỹ th ật, trên ý t ởng của c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn đó ta dễ dàng xây dựng c c chủ đề STEM và việc giải c c bài to n đó cũng là việc c ng cấ kiến thức nền và giải h khoa học cho c c em thực hiện c c sản hẩm của chủ đề STEM 1. Một số định hướng thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định hướng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 12

ƠN

Định hướng 1: C c bài to n đ a ra hải hục vụ nội d ng gi o dục hổ thông, hù hợ với yê cầ đổi mới căn bản toàn diện gi o dục Việt Nam trong giai đoạn hiện nay: Nội d ng gi o dục hổ thông bảo đảm tinh giản, hiện đại, thiết thực, thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM

NH

Định hướng 2: Mỗi biện h nhằm định h ớng cho gi o viên To n Tr ng học hổ thông có thể xây dựng đ ợc một số bài to n chứa tình h ống thực tiễn để sử dụng trong q trình dạy học theo định h ớng gi o dục STEM Cụ thể nh sa :

Y

- Có biện h để xây dựng bài to n chứa tình h ống thực tiễn giú học sinh tìm tòi, h t hiện, kh m h những tri thức trong bài học, hỗ trợ cho học sinh tiế cận kh i niệm, định lí và thực hiện chủ đề STEM

QU

- Có biện h để xây dựng bài to n chứa tình h ống thực tiễn giú cho học sinh thấy đ ợc ý ngh a, gi trị thực tiễn của những tri thức to n học giải q yết tình h ống thực tiễn - Có biện h để xây dựng bài to n chứa tình h ống thực tiễn giú học sinh đào sâ , mở rộng kiến thức

KÈ

M

- Có biện h nhằm xây dựng bài to n chứa tình h ống thực tiễn để đ nh gi năng lực hiể biết to n, vận dụng To n học vào thực tiễn của học sinh - Có biện h để xây dựng bài to n chứa tình h ống thực tiễn giú học sinh l yện tậ , củng cố kiến thức, k năng thông q a tính to n c c c c yế tố to n học Yê cầ : Trong mỗi biện h

cần trình bày rõ:

DẠ Y

-Mục đích của biện h ; -Căn cứ của biện h ; -C ch thực hiện biện h dạy học To n

và c ch sử dụng c c bài to n đã xây dựng đ ợc trong

22

AL

Định hướng 3: C c bài to n hải xây dựng sao cho hù hợ với trình độ, năng lực học sinh và những kiến thức To n và liên môn cho học sinh lớ 1 để từ đó có thể thiết kế và tổ chức dạy học đ ợc một số chủ đề STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay.

DẠ Y

KÈ

M

QU

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

2. Một số biện h thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định hướng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 12 2.1. Một số biện pháp thiết kế c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định hướng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 12 Theo kinh nghiệm tôi đã tổ chức thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 1 là xoay q anh hai biện h chính: + Lựa chọn những vấn đề của thực tiễn có thể giải thích được bằng những tri thức Hình học 12 hoặc giải q yết được nhờ mô hình hóa to n học những hình ảnh những mô hình thực tế…để thiết kế thành hệ thống bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định hướng gi o dục STEM + Liên tưởng bài to n “To n học th ần túy” với một tình h ống thực tiễn để thiết kế thành hệ thống bài to n chứa tình h ống thực tiễn mới theo định hướng gi o dục STEM từ mô hình to n học của bài to n đó.

Từ hai biện h đó, rèn l yện cho học sinh k năng ch yển từ bài to n to n học sang bài to n thực tiễn và ch yển từ bài to n thực tiễn sang bài to n to n học thông qua xây dựng c c câ hỏi và bài tậ rèn l yện trong q trình dạy học với mục đích: Khả năng ch yển từ bài to n to n học sang bài to n thực tiễn và ch yển từ bài to n thực tiễn sang bài to n to n học là khả năng rất q an trọng, nó hản nh năng lực vận dụng to n học vào thực tiễn của học sinh Nó là hai thao tác trái ng ợc nha nh ng lại bổ s ng, giú cho học sinh thành thạo trong việc vận dụng to n học vào thực tiễn Việc ch yển đổi từ tình h ống thực tiễn sang bài to n to n học (hay là to n học hóa tình h ống thực tiễn cho ta thấy đ ợc bản chất to n học của c c tình h ống thực tiễn Việc ch yển từ bài to n to n học sang bài to n thực tiễn giú học sinh thấy đ ợc ứng dụng của to n học với thực tiễn; ý ngh a của kiến thức, kỹ năng to n học với thực tiễn, q a đó có hứng thú học tậ h n và vận dụng vào thực hiện c c chủ đề STEM 2.1.1. Biện pháp 1: Lựa chọn những mô hình hình ảnh khối thực tế vấn đề của thực tiễn có thể giải thích được bằng những tri thức Hình học 12 hoặc giải q yết được nhờ mô hình hóa to n học những hình ảnh những mô hình thực tế…để thiết kế thành hệ thống bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định hướng gi o dục STEM 2.1.1.1. Mục đích của biện h Xây dựng đ ợc bài to n hoặc hệ thống bài to n nhằm giải thích đ ợc một số vấn đề trong thực tiễn giú cho học sinh thấy đ ợc ý ngh a của những tri thức to n học 23

DẠ Y

KÈ

M

QU

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

AL

hổ thông và biết sử dụng mô hình To n học hóa để giải q yết một vấn đề và thiết kế đ ợc sản hẩm STEM 2.1.1.2. Căn cứ của biện h + Căn cứ vào mục tiê dạy học môn To n Để dạy học môn To n có hiệ q ả, ng ời gi o viên không chỉ giú cho học sinh nắm vững những tri thức To n học trong ch ng trình, mà hải làm cho học sinh hiể đ ợc những tri thức To n học đó đ ợc bắt ng ồn, nảy sinh từ đâ , hoàn thiện nh thế nào, To n học có liên hệ và có ứng dụng vào thực tiễn ra sao?

Theo Zemelman, Daniels, và Hyde (1998 : “Mục tiê của gi o viên to n là giú đỡ học sinh h t triển năng lực to n học Năng lực to n học đó giú học sinh cảm nhận đ ợc rằng to n học là hữ ích và có ý ngh a, giú họ tin rằng họ có thể hiể đ ợc và dụng đ ợc to n học” + Căn cứ vào ý ngh a và q y trình của việc mô hình hóa To n học: Mô hình to n học: Một mô hình to n học là một cấ trúc to n học mô tả gần đúng đặc tr ng của một hiện t ợng nào đó, một mô hình to n học bao gồm c c đối t ợng to n học và mối q an hệ giữa c c đối t ợng đó Mô hình ho to n học: Để vận dụng kiến thức to n học vào việc giải q yết những tình h ống của thực tiễn, ng ời ta hải to n học hóa tình h ống đó, tức là xây dựng một mô hình to n học thích hợ cho hé tìm câ trả lời cho tình h ống Q trình này đ ợc gọi là mô hình ho to n học Một vài cấ trúc to n học c bản có thể dùng để mô hình ho là c c đồ thị, h ng trình (công thức hoặc hệ h ng trình hay bất h ng trình, chỉ số, bảng số hay c c th ật to n Mô hình ho to n học cho hé học sinh kết nối to n học nhà tr ờng với thế giới thực, chỉ ra khả năng dụng c c ý t ởng to n, đồng thời c ng cấ một bức tranh rộng h n, hong hú h n về to n học, giú việc học to n trở nên ý ngh a h n Dựa vào q y trình mô hình hóa to n học của Kaiser và Bl m trong [ 4, tr.100], Ok Ki Kang trong [25], và của nhiề t c giả kh c, ta có thể nhận thấy đ ợc rằng nói ch ng q y trình mô hình hóa to n học bao gồm một số b ớc c bản sau: Bước 1: Hiểu tình huống thực tế, xác định các yếu tố có ý nghĩa quan trọng nhất trong hệ thống và xác lập các qui luật mà chúng ta phải tuân theo, có thể đưa vào các điều kiện và giả thiết phù hợp, có thể lý tưởng hóa, đơn giản hóa vấn đề để từ đó tạo ra một mô hình thực tế của tình huống (mô hình trung gian).

Bước 2: Mô hình thực tế được toán học hóa, tức là được thông dịch sang ngôn ngữ toán học để dẫn đến một mô hình toán học của tình huống ban đầu. Chúng ta nên lưu ý rằng là ứng với vấn đề đang xem xét có thể có nhiều mô hình toán học khác nhau, việc xác định, đưa ra mô hình phụ thuộc vào việc chúng ta đánh giá yếu tố nào của hệ thống và mối liên hệ nào giữa chúng là quan trọng.

24

DẠ Y

KÈ

M

QU

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

AL

Bước 3: Sử dụng các công cụ toán học để khảo sát và giải quyết bài toán hình thành ở Bước 2. Căn cứ vào mô hình đã xây dựng cần phải chọn hoặc xây dựng phương pháp giải cho phù hợp.

Bước 4: Phân tích và kiểm định lại các kết quả thu được trong Bước 3. Ở đây người ta phải xác định mức độ phù hợp của mô hình và kết quả tính toán với vấn đề thực tế. Chúng ta lưu ý rằng: đây là một bước quan trọng giúp cho người thực hiện nhận ra rằng giải pháp đó liên quan chặt chẽ đến ngữ cảnh. Đây cũng là bước quan trọng khi mà sự mạnh, yếu của mô hình được xem xét, thảo luận.

Bước 5: Báo cáo giải thích, dự đoán kết quả. Đây là một bước đòi hỏi người thực hiện cần có kinh nghiệm sử dụng ngôn ngữ để trình bày những ý tưởng toán học. Ở đây, chúng ta sẽ phản ánh được chất lượng tư duy của người thực hiện. Các báo cáo nên bao gồm các tài liệu về quá trình tiến hành, cũng như các dự đoán và câu trả lời cuối cùng.

Trên đây là năm b ớc của q trình mô hình hóa to n học, l ý rằng có nhiề biến thể của q y trình này Ở B ớc 4, có thể xảy ra một trong hai khả năng: Khả năng thứ nhất: Mô hình và c c kết q ả tính to n hù hợ với thực tế Khi đó chỉ cần tổng kết lại c ch đặt vấn đề, mô hình to n học đã xây dựng, c c th ật to n đã sử dụng, kết q ả th đ ợc Khả năng thứ hai: Mô hình và kết q ả không hù hợ với thực tế Lúc này hải tìm ng yên nhân Có thể đặt ra những câ hỏi sa : - C c kết q ả tính ở b ớc thứ ba có đủ độ chính x c không? Để trả lời, ng ời ta hải kiểm tra lại c c th ật to n, c c q y trình, c c tính to n đã sử dụng Ở đây, ng ời ta tạm chấ nhận rằng mô hình to n học (và cũng có ngh a là mô hình tr ng gian xây dựng nh vậy là thỏa đ ng - Mô hình to n học xây dựng nh thế đã thỏa đ ng ch a? Nế ch a thì hải xây dựng lại Với loại câ hỏi này, ta tạm chấ nhận mô hình tr ng gian đã xây dựng, nh ng hải xem xét lại mô hình to n học đã lựa chọn - Mô hình tr ng gian xây dựng có hản nh đ ợc đầy đủ hiện t ợng thực tế không ? Nế không thì cần hải rà so t lại b ớc một xem có yế tố, q i l ật nào bị bỏ sót không 2.1.1.3. C ch thực hiện biện h và c ch sử dụng c c bài to n thiết kế được a C ch thực hiện biện h Tr ớc hết gi o viên lựa chọn những tình h ống thực tiễn đã đ ợc giới thiệ trong s ch gi o khoa, trong c c tài liệ tham khảo và tìm ra c ch giải thích cho những tình h ống thực tiễn đó Sa đó cần hải xây dựng bài to n hoặc hệ thống bài to n trong c c hiế học tậ , gợi mở cho học sinh từng b ớc giải thích đ ợc tình h ống thực tiễn Hoặc có thể tổ chức thảo l ận, học hợ t c, giao bài tậ lớn, seminar, dự án cho học sinh về những tình h ống thực tiễn để đào sâ , mở rộng những kiến thức To n học 1

25

AL

Ví dụ: Thiết kế bài toán chứa tình huống thực tiễn liên q an đến diện tích xung quanh và diện tích toàn phần và thể tích khối trụ tròn xoay

KÈ

M

QU

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

Bài toán chứa tình huống thực tiễn được thiết kế như sa : “ Công ty Cô-ca -cô -la Việt Nam đặt hàng bạn đánh giá việc đóng hàng hiện tại của họ. Đặc biệt bạn được yêu cầu thẩm định lon nước giải khát Cô-ca -cô -la và xác định xem các kích cỡ của lon như thế nào để lượng nhôm tiêu tốn cho mỗi lon ít nhất nhưng vẫn đảm bảo thể tích của mỗi lon là 330 ml (1ml = 1cm3)”.

Yê cầ : B o c o gởi về Công ty Cô-ca -cô -la Việt Nam nên bao gồm: • C c kích cỡ bạn đề nghị cho l ợng nhôm ít nhất • Lời giải thích hay việc tính to n của bạn ủng hộ cho c c kích cỡ đề nghị đó • Sự so s nh giữa kích cỡ thật và kích cỡ đề nghị; một sự bàn l ận về c c kích cỡ này Công ty Cô-ca -cô -la Việt Nam chân thành cảm n bạn về việc giú tậ đoàn có tr ch nhiệm ch ng với môi tr ờng Chúc may mắn!

DẠ Y

Lon Cô – ca- cô – la 330 ml trên thị trường Chúng ta bắt đầ quy trình mô hình hóa toán học bao gồm một số b ớc c bản sau: ước 1.

y dựng mô hình thực tế:

Vấn đề đặt ra là thiết kế lon có thể tích 330 ml nh ng sử dụng l ợng nhôm ít nhất cho mỗi lon C c th ật ngữ, số liệ chính: lon, kích cỡ, l ợng nhôm ít nhất, thể tích 330 ml 26

V 2.330  .

2 x x

NH

S2  2 x h  2 x

ƠN

OF

FI

CI

AL

Những biến số liên q an và những kết q ả khi xem xét c c giả thiết: • Hình dạng, kích cỡ của lon hụ th ộc vào việc lựa chọn mô hình th ờng đ ợc sử dụng với c c biến số t ng ứng • L ợng nhôm t ng ứng với bề mặt của lon đ ợc thiết kế hụ th ộc vào diện tích của bề mặt đó • Thể tích của lon đ ợc thiết kế hụ th ộc vào việc chọn hình dạng và c c kích cỡ ở trên ước 2. y dựng mô hình toán học: Ng ời ta th ờng sử dụng hình trụ để thiết kế lon, vì vậy ở đây ta sử dụng hình trụ làm mô hình cho việc giải q yết bài to n này Lúc đó ta hải tìm b n kính của đ y lon và chiề cao của lon để trả lời câ hỏi đặt ra Vấn đề được ch yển về bài to n: “Tìm bán kính và chiều cao của hình trụ để diện tích toàn phần nhỏ nhất biết thể tích khối trụ là 330 ml” Để th ận tiện trong việc tính to n sa này, ta lấy đ n vị cm để tính b n kính và chiề cao của lon và làm tròn đến hàng hần chục Gọi x, h (x>0, h >0 lần l ợt là b n kính đ y lon và chiề cao của lon, lúc đó diện tích hai đ y của lon là S1  2 x2 , Diện tích x ng q anh của thùng:

Diện tích toàn hần của lon Cô-ca -cô -la:

Y

S  S1  S2  2 x 2 

660 . x

QU

Bây giờ ta có bài toán: Xác định x để biểu thức S đạt giá trị nhỏ nhất. ước . Giải uyết vấn đ toán học: Dùng đạo hàm lậ bảng biến thiên để tìm gi trị nhỏ nhất của biể thức:

M

S  S1  S2  2 x 2 

660 . x

KÈ

Ta dễ dàng tìm đ ợc S đạt gi trị nhỏ nhất khi x  3 lon Cô-ca -cô -la là h 

165



 3.7 , lúc đó chiề cao của

330  7.5 và h  2 x .  x2

DẠ Y

Nh vậy nhà thiết kế nên sử dụng hình trụ với b n kính 3,7 (cm và chiề cao 7 5 (cm để tạo thành lon có thể tích 330 ml và l ợng nhôm sử dụng là nhỏ nhất Nhận xét: Ta có thể sử dụng bất đẳng thức Côsi để tìm gi trị nhỏ nhất của S nh sau: S  S1  S2  2 x 2 

660 330 330  3302   x2   )  2.3 3 x 2x 2x 4

27

330 330 . x =3 2x 2

AL

Do đó S bé nhất khi: x 2 =

ước 4. Th m định mô hình:

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

Ta có thể sử dụng c c hình dạng lon kh c nh hình lăng trụ,… d nhiên lúc đó c ch thức giải q yết vấn đề sẽ t ng ứng với mô hình lựa chọn Ngoài ra, ng ời học có thể dùng bảng tính trong Excel để giải q yết bài to n theo việc thử những gi trị kh c nha của b n kính hình trụ nế ch a có kiến thức về đạo hàm T y nhiên việc khó khăn nhất khi sử dụng c ch này để tìm gi trị nhỏ nhất của S là nên bắt đầ thử gi trị nào của x Việc này sẽ đ ợc khắc hục nế ng ời học sử dụng chức năng vẽ đồ thị của một số hần mềm (chẳng hạn GS để giới hạn khoảng gi trị của b n kính Q a đồ thị đó, ta có thể giới hạn khoảng thử của b n kính và tăng dần b n kính theo từng 0,1 Với các kích cỡ đã lựa chọn ta có h  2 x (Ta có thể xem nh h= x Trong tr ờng hợ một khối trụ có thể tích bất kỳ cho tr ớc, việc chọn b n kính và chiề cao nh thế nào để có đ ợc hình trụ có diện tích toàn hần nhỏ nhất ước : áo cáo kết uả và giải th ch cho l i giải. Ở b ớc này, sa khi đo kích cỡ thật của lon Cô-ca -cô -la Việt Nam đang dùng hiện tại là h =10,8 (cm ta thấy giữa kích cỡ đề nghị và kích cỡ đang sử dụng kh c nha Chúng ta có thể giải thích cho sự kh c biệt này nh sa : Dạng lon đang thiết kế là tr yền thống của c c tậ đoàn n ớc giải kh t, có thể tậ đoàn còn q an tâm đến yế tố thẩm mỹ và kích cỡ hiện tại hù hợ với tay cầm của nhiề kh ch hàng trên toàn thế giới Nhận xét: Ta có thể cho học sinh tìm tòi mở rông bằng c ch: Sử dụng các

QU

thao tác khái uát h a ho c tương tự đ đưa ra bài toán mới: Từ bài toán toán học trên, giáo viên có thể yêu cầu học sinh đưa ra những bài toán thực tiễn mới có nội dung tương tự, chẳng hạn: Bài to n tư ng tự 1: Công ty chuyên sản xuất bao bì đựng sản phẩm sữa nhận

M

đơn đặt hàng sản xuất hộp đựng sữa có thể tích 1dm3 . Các nhân viên thiết kế phân

KÈ

vân giữa làm hộp đựng dạng hình trụ hay hình hộp chữ nhật đáy hình vuông. Hỏi công ty sẽ làm hộp hình gì để chi phí nguyên liệu nhỏ nhất.

Hướng dẫn giải TH1: Nế làm hình trụ có b n kính đ y là x(dm) và chiề cao là h(dm) AM GM 1 2 2 2 S  2  xh  2  x   2  x  3 3 2  5,5 (dm2 ) tp 2 x x TH : Nế làm hình hộ chữ nhật có đ y hình v ông cạnh x(dm) và cao h(dm) AM GM 1 4 V  x 2 .h  1  h  2  Stp  4 xh  2 x 2   2 x 2  6 x x

DẠ Y

Ta có V   x 2 h  1  h 

28

FI

CI

AL

Lời bình: Thực tế c c loại thực hẩm, n ớc ống có loại dùng hình trụ (c c loại n ớc giải kh t nh coca, e si… có loại hình hộ (nh sữa… Nế tính to n chi tiết ta thấy cùng 1 đ n vị thể tích, nế làm hình hộ thì đó sẽ là hình lậ h ng, nh ng đa số chúng ta thấy c c hộ đựng sữa là dạng hình hộ th ờng (là do đặc tính riêng về chi tiết q ảng c o trên sản hẩm, do c ch bảo q ản sữa trong tủ lạnh và đôi khi do tính tiện dụng cầm nắm vì thế c c bài to n về chi hí sản x ất vật liệ cần hải đi sâ s t h n vào đời sống, tìm hiể k nh cầ tiê dùng, sự hài lòng kh ch hàng Do đó nhiề khi cần hải “tốn tiền cho vật liệ ” ài toán tương tự 2: Người ta cần làm một cái bồn chứa dạng hình trụ có thể tích toàn phần của bồn chứa đạt giá trị nhỏ nhất.

OF

1000 lít bằng inox để chứa nước, tính bán kính R của hình trụ đó sao cho diện tích Hướng dẫn giải Gọi h và R lần l ợt là chiề cao và b n kính đ y (đ n vị: m (mét)) 1 R 2

Stp  2R 2  2Rh  2R 2  2R

ƠN

Ta có: V  hR 2  1  h 

1 2  2R 2   R  0  2 R R

NH

Cách 1: Khảo s t hàm số, th đ ợc f  R min  R  3 1  h  Cách 2: Dùng bất đẳng thức:

2

1 3

1 4 2

1 1 1 1 1  2R 2    3 3 2R 2 . .  3 3 2 2 R R R R R 1 Dấ bằng xảy ra khi và chỉ khi R 3  2

QU

Y

Stp  2R 2  2Rh  2R 2  2R

Bài to n tư ng tự 3: Một nhà máy cần thiết kế một chiếc bể đựng nước hình trụ bằng tôn có nắp, có thể tích là 64  m3  . Tìm bán kính đáy r của hình trụ sao cho hình trụ được làm ra tốn ít nhiên liệu nhất.

M

Hướng dẫn giải Gọi hình trụ có chiề cao h , độ dài đ ờng sinh l , b n kính đ y r .

KÈ

Ta có: V   r 2 h  h 

64 64 64  2 l  2 2 r r r

Để tốn ít nhiên liệ nhất thì diện tích toàn hần nhỏ nhất Ta có: Stp  2Sday  S xq  2 r 2  2 rl  2 r 2 

128 . r

128 với r  0 . r 128 Ta có f   r   4 r  2 ; f   r   0  r  3 32 . r Lậ bảng biến thiên ta có f  r  đạt GTNN khi r  3 32 .

DẠ Y

Xét hàm số f  r   2 r 2 

29

Bài to n tư ng tự 4: Công ty sữa VINAMILK chuyên sản xuất các hộp sữa Ông

AL

thọ hình trụ có thể tích bằng 314 cm3. Chi phí nguyên liệu làm 2 phần nắp hộp sữa là 200đ /cm2 và chi phí nguyên liệu phần vỏ bao quanh hộp sữa là 400đ/cm2. Hỏi

CI

bán kính đáy của hộp là bao nhiêu để chi phí làm hộp đựng sữa là ít nhất (Lấy   3,14 )

FI

Hướng dẫn giải

Mặt khác ta có chi phí làm vỏ hộp là: T  400Sxq  200Sd  400.2 Rh  200.2 R 2 200  R2 ) R

Xét hàm số 200 100 100  R2    R 2  3 3 1002 R R R

NH

F( R ) 

ƠN

Khi đó: T  400 (2 Rh  R 2 )  400 (

OF

Ta có V  Sh  314   R 2 .h  R 2 .h  100

Dấu bằng xảy ra  R3  100  R  3 100 (cm) .

Bình luận: Ta có thể tổng q t hóa “Bài to n t ;“Bài to n t

ng tự 3” ;“Bài to n t

ng tự ”

ng tự 4” nh sa :

Cần phải thiết kế các hộp đựng dạng hình trụ có nắp đậy

Y

h

QU

như hình bên để đựng các sản phẩm đã được chế biến, có dung tích V  cm3  . Hãy xác định chiều cao h và bán kính

2R

nhất?

M

R của mặt đáy hộp đựng để khi sản xuất tiết kiệm vật liệu

KÈ

Hướng dẫn giải Diện tích hai đ y: 2 R 2 2V V ( với V   R 2 h  h  2 ) R R 2 V Để tiết kiệm vật liệu nhất thì: f ( R)  2 R 2  nhỏ nhất.

R V V 2V ;h  f '( R)  4 R  2  R  3 2 2 R  V  3     2 

DẠ Y

Diện tích mặt xung quanh: 2 Rh 

30

Bài to n tư ng tự 5: Khi sản xuất vỏ lon sữa Ông Thọ hình trụ, các nhà sản xuất

AL

luôn đặt chỉ tiêu sao cho chi phí sản xuất vỏ lon là nhỏ nhất, tức là nguyên liệu ( sắt tây) được dùng là ít nhất. Hỏi khi đó tổng diện tích toàn phần của lon sữa là

CI

bao nhiêu, khi nhà sản xuất muốn thể tích của hộp là V cm3

OF

FI

Hướng dẫn giải Đây là bài to n vừa kết hợ yế tố hình học và yế tố đại số Yế tố hình học ở đây là c c công thức tính diện tích toàn hần, diện tích x ng q anh, thể tích của hình trụ Còn yế tố đại số ở đây là tìm gi trị nhỏ nhất của Stp Ta có yế tố đề bài cho V (*)  R2  2. R 2  2 R.h

Stp  S xq  2Sday

V  V    2   R 2   R. 2   2   R 2   R R   

ƠN

V  B.h   R 2 .h  h 

NH

Đến đây ta có hai h ớng giải q yết, đó là tìm đạo hàm rồi xét y '  0 rồi vẽ bảng biến thiên tìm gi trị nhỏ nhất T y nhiên, ta có thể làm nhanh bằng bất đẳng thức Cauchy.

Ta nhận thấy ở đây chỉ có một biến R và bậc của R ở hạng tử thứ nhất là bậc , nh ng bậc của R ở hạng tử thứ chỉ là 1 Vậy làm thế nào để khi dụng bất đẳng thức Ca chy triệt tiê đ ợc biến R Ta sẽ tìm c ch t ch

V thành R

hạng tử bằng

nha để khi nhân vào triệt tiê đ ợc R2 ban đầ Khi đó ta có nh sa :

QU

Y

V V  V 2  3 Stp  2.   R 2    2.3  2R 2R  4 

Bài to n tư ng tự 6: Người ta cần chế tạo một ly dạng hình cầu tâm O, đường kính 2R. Trong hình cầu có một hình trụ tròn xoay nội tiếp trong hình cầu. Nước chỉ chứa được trong hình trụ. Hãy tìm bán kính đáy r của hình trụ để ly chứa được

KÈ

M

nhiều nước nhất.

DẠ Y

Hướng dẫn giải

31

CI

AL

Gọi h và r là chiề cao và b n kính đ y của hình trụ Bài to n q y về việc tính h và r hụ th ộc theo R khi hình chữ nhật ABCD nội tiế trong hình tròn (O,R thay đổi về V  r 2 h đạt gi trị lớn nhất Ta có: AC2  AB2  BC2  4R 2  4r 2  h 2

FI

1    1  V    R 2  h 2  h     h 3  R 2 h   0  h  2R  4    4  2R  3  V '     h2  R2   h   3  4  4 9

Vậy V  Vmax  R 3 3  h 

2R 3

Lúc đó:

ƠN

1 4R 2 2R 2 R 6 r2  R2  .  r 4 3 3 3

OF

Lậ bảng biến thiên ta đ ợc:

Bài to n tư ng tự 7: Từ một miếng tôn hình vuông cạnh a(cm) người ta muốn cắt

NH

ra một hình chữ nhật và hai hình tròn có cùng đường kính để làm thân và các đáy của một hình trụ. Hỏi khối trụ được tạo thành có thể tích lớn nhất bằng bao nhiêu, biết rằng các cạnh cảu hình chữ nhật song song hoặc trùng với các cạnh ban đầu

Y

của tấm tôn.

QU

Hướng dẫn giải Ta có c ch để cắt hình để tạo thành hình trụ +) Cách 1: Cắt thành hần: Một hần có kích th ớc x và a. Một hần có kích th ớc a-x và a. hần có kích th ớc x và a để làm hai đ y và hần có kích th ớc a-x và a c ộn dọc để tạo thành thân (tạo thành hình trụ có chiề cao bằng a Điề kiện

M

 ax 2 a 3 a  là x  thì V  .

2 4  1 4   1

KÈ

+) Cách 2: Cắt nh trên Nh ng hần có kích th ớc a-x và a c ộn ngang để làm thành thân (tạo thành hình trụ có chiề cao là a-x Điề kiện là x 

a



DẠ Y

hình tròn cắt ra hải bằng với hần đ y của hình chữ nhật Khi đó V  Xét hàm số V  Ta có V 

  a  x  x2

 a  x x 4

4 2

do ch vi của   a  x  x2 4

.

a

, với x  .

a   1 .

4 2



3



32

a 3   1 .

4 2

AL

Vậy thể tích lớn nhất của khối trụ đ ợc tạo thành là:

CI

Bài to n tư ng tự 8: Một chiếc hộp hình trụ được dùng để chứa 1 lít dầu. Kích thước hình trụ thỏa điều kiện gì để chi phí về kim loại dùng để sản xuất vỏ hộp là tối thiểu.

OF

FI

Hướng dẫn giải Gọi b n kính đ y và chiề cao của chiếc hộ hình trụ lần l ợt là R, h điề kiện R, h  0 .

Chi hí sản x ất hộ hụ th ộc vào diện tích bề mặt của vỏ hộ hải sử dụng Chi hí nhỏ nhất khi diện tích toàn hần của hộ nhỏ nhất Stp  S xq  2Sđ  2 Rh  2 R 2

Theo giả thiết thể tích chiếc hộ hình trụ bằng 1 lít nên ta có:  R 2 h  1  h 

1  R2

1 2  2 R 2   2 R 2 2 R R 3 1 2 4 R  2 , Cho Stp  0  R  3 Stp   2  4 R  2 2 R R

ƠN

 Stp  2 R.

Stp

3

– 0

0

QU

Y

Stp

1 2

NH

0

R

Vậy Stp nhỏ nhất khi R  3

 

Stp min

1 1 h 1 1 h     2  h  2R 2 3 1 2 R R R .

2

Bài to n tư ng tự 9: Công ty sữa Vinamilk chuyên sản xuất các hộp sữa hình trụ

M

có thể tích bằng 314 cm3. Chi phí nguyên liệu làm 2 phần nắp hộp sữa là 200đ

KÈ

/cm2 và chi phí nguyên liệu phần vỏ bao quanh hộp sữa là 400đ/cm2. Hỏi bán kính đáy của hộp là bao nhiêu để chi phí làm hộp đựng sữa là ít nhất (Lấy   3,14 ).

DẠ Y

Hướng dẫn giải: Ta có V  Sh  314   R 2 .h  R 2 .h  100 Mặt khác ta có chi phí làm vỏ hộp là: T  400Sxq  200Sd  400.2 Rh  200.2 R 2 Khi đó: T  400 (2 Rh  R 2 )  400 (

200  R2 ) R

33

200 100 100  R2    R 2  3 3 1002 R R R

AL

Xét hàm số F( R ) 

Dấu bằng xảy ra  R3  100  R  3 100 (cm) .

FI

CI

Bài to n tư ng tự 10: Một lọ nước hoa được thiết kế vỏ dạng nón, phần chứa dung dịch nước hoa là hình trụ nội tiếp hình nón trên. Hỏi để vẫn vỏ lọ nước hoa là hình nón trên. Tính tỉ lệ giữa x và chiều cao hình nón để cho lọ nước hoa đó chứa được nhiều dung dịch nước hoa nhất.

ƠN

OF

Hướng dẫn giải

ME BE r x Rx  hay   AD BD R h h 2 2 R x Thể tích hình trụ là V   . 2  h  x  h 2 2Vh Ta có  x 2  2h  2 x   R2 Vì h, , R là c c hằng số nên V sẽ lớn nhất khi và chỉ khi x2   2h  2 x  lớn nhất Vì

Y

NH

Đặt BE=x thì có

QU

x  x   2h  2 x   2h (là hằng số nên tích của nó x 2  2h  2 x  đạt gi trị lớn nhất khi 3 và chỉ khi x  2h  2x hay x  h 2

b) Cách sử dụng c c bài to n thiết kế được

KÈ

M

Có nhiề c ch để sử dụng c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn nh đ a vào đề kiểm tra, lồng ghé thích hợ vào một số hoạt động của bài học… Nh ng mục tiê của đề tài này là từ c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn thiết kế đ ợc, gi o viên dễ dàng xây dựng một số chủ đề dạy STEM và c c bài to n đó trang bị l ôn kiến thức nền, h ng n để thiết kế sản hẩm STEM

DẠ Y

Ví dụ: Từ bài to n ta vừa thiết kế trên, dễ dàng thiết kế và dạy học chủ đề STEM: THIẾT KẾ LON NƯỚ NGỌT 2.1.2. Biện h 2: Liên tưởng bài to n “To n học th ần túy” với một tình h ống thực tiễn để thiết kế thành hệ thống bài to n chứa tình h ống thực tiễn mới theo định hướng gi o dục STEM từ mô hình to n học của bài to n đó 1.1.2.1. Mục đích của biện h

34

DẠ Y

KÈ

M

QU

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

AL

Biện h này nhằm tạo ra những bài to n chứa tình h ống thực tiễn gắn với thực tiễn từ bài to n To n học th ần túy nhờ hoạt động liên t ởng trong t d y 2.1.2.2. Căn cứ của biện h + Căn cứ vào vai trò của liên t ởng Liên t ởng, ngh a là nhân một sự việc, hiện t ợng nào đó mà ngh tới sự việc, hiện t ợng kh c có liên q an Theo tâm lí học liên t ởng, sự h t triển nhận thức là q trình tích lũy c c mối liên t ởng Sự kh c biệt về trình độ nhận thức đ ợc q y về số l ợng c c mối liên t ởng, q y về tốc độ hoạt hóa về c c mối liên t ởng đó Trong c c mối liên t ởng, đòi hỏi hải có sự sàng lọc nhằm tìm đ ợc mối liên hệ mà trong đó tri thức hiện có hù hợ với sự liên t ởng để đồng hóa hoặc nhờ sự liên t ởng đó mà điề ứng để điề chỉnh giả th yết nhằm giải q yết vấn đề + Căn cứ vào vai trò của ch yển hóa s hạm: Hiện t ợng ch yển giao có lẽ là hiện t ợng q an trọng nhất, nh ng lại ít đ ợc biết nhất trong q y trình dạy - học Ch yển hóa kiến thức đ ợc coi là ứng dụng một giải h đã biết cho một tình h ống ch a biết từ tr ớc tới lúc đó Ch yển hóa dựa trên c sở năng khiế tổng q t hóa và khả năng trừ t ợng hóa 2.1.2.3. C ch thực hiện biện h Từ c c định h ớng đã nê ở trên, trong tr ờng hợ có thể, x ất h t từ mô hình To n học đã có để xây dựng đ ợc bài to n chứa tình h ống thực tiễn hay gọi là thiết kế bài to n chứa tình h ống thực tiễn từ bài to n “To n học th ần túy” với hoạt động cụ thể sa : X ất h t từ bài to n “To n học th ần túy”, lựa chọn tình h ống thực tiễn hù hợ để xây dựng thành bài to n chứa tình h ống thực tiễn mới Để thiết kế đ ợc bài to n chứa tình h ống thực tiễn từ một bài to n “To n học th ần túy” đã có (với một mô hình To n học đ ợc x c định thì tr ớc hết ng ời thiết kế cần x c định đ ợc c c tình h ống thực tiễn “t ng thích” (theo ngh a là có cùng mô hình Toán học Q trình này cũng cần đến sự ch yển đổi ngôn ngữ, từ ngôn ngữ To n học sang ngôn ngữ tự nhiên trong đời sống Ng ời xây dựng có thể thực hiện c c thao t c t ng tự ho , kh i q t ho để thay đổi mô hình To n học của bài to n, từ đó có thêm c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn t ng ứng C ch khai th c này có thể sử dụng đ ợc cho gi o viên và kể cả học sinh T y nhiên, đối với từng đối t ợng thì yê cầ thực hiện từng b ớc có sự kh c nha Đối với gi o viên khi thực hiện chỉ cần x c định đ ợc mô hình To n học để từ đó tìm kiếm c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn có mô hình To n học t ng ứng Ngoài những điề trình bày ở trên, cần l ý thêm một số điểm khi khai th c c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn: - Đó là nội d ng To n học đ ợc sử dụng để giải bài to n nói ch ng không v ợt q nội d ng ch ng trình - Tình h ống trong To n học đ ợc chọn lựa càng hong hú, đa dạng thì càng gó hần làm cho học sinh hứng thú, thấy rõ h n ng ồn gốc và ứng dụng vào thực tiễn, vào c ộc sống của To n học, đồng thời cũng gó hần h t triển năng lực giải q yết vấn đề thực tiễn của học sinh 35

QU

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

AL

- Hoạt động khai th c c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn x ất h t từ c c bài to n “To n học th ần túy” nê trên có thể thực hiện theo 4 b ớc cụ thể sa đây: Bước 1: Nghiên cứ chủ đề dạy học về c c định lí, công thức, q y tắc th ộc chủ đề đó để tìm kiếm c c mô hình To n học - Việc tìm kiếm, lựa chọn mô hình To n học q yết định rất nhiề đến c c b ớc tiế theo để thiết kế bài to n, đặc biệt là việc lựa chọn, tìm kiếm tình h ống t ng thích Có thể sẽ dễ dàng khi tìm kiếm tình h ống t ng thích với mô hình nào đó Song cũng có thể gặ khó khăn đối với một mô hình To n học kh c Bước 2: Tìm c c tình h ống có nội d ng thực tiễn hù hợ với mô hình To n học đã x c định Để thực hiện b ớc này cần chọn “đại l ợng” (ở đây là c c yế tố, hiện t ợng, sự vật, q an hệ,… liên q an đến tình h ống thực tiễn t ng thích với biến Đây sẽ là b ớc khó nhất, q an trọng nhất đối với q trình thiết kế tình h ống thực tiễn Q trình tìm c c tình h ống thực tiễn sẽ cần hải gắn liền với một bối cảnh nhất định Yê cầ ng ời thiết kế hải tìm kiếm, hải có trí t ởng t ợng, khả năng liên t ởng, liên kết, biết liên hệ c c nội d ng To n học với thực tiễn Bước 3: X c định điề kiện của c c “đại l ợng” và điề chỉnh c c yế tố để hù hợ với tình h ống thực tiễn Trong việc x c định điề kiện c c “đại l ợng” cần chú ý đến điề kiện (có tính lý th yết của biến trong mô hình To n học và c c điề kiện cụ thể trong thực tiễn, c c yế tố cần thông q a c c dữ kiện, kết nối trong c c q an hệ mang tính chất “lý t ởng” Về mặt lí th yết To n học, bài to n có thể có c c điề kiện tối , t y nhiên khi gắn với bối cảnh cụ thể thì nó cần hải hù hợ với điề kiện thực tế Đây cần đ ợc xem là một b ớc rất cần thiết trong q trình tìm kiếm bài to n chứa tình h ống thực tiễn Bước 4: h t biể bài to n Sa khi đã tìm ra điề kiện hù hợ với bối cảnh cụ thể có thể h t biể một tình h ống mà học sinh cảm thấy q en th ộc trong đời sống hằng ngày Chẳng hạn có thể xây dựng đ ợc bài to n chứa tình h ống thực tiễn từ mô hình To n học đã nê trên nh sa : Ví dụ 1. Từ bài to n hình học th ần túy “khối hộ chữ nhật và khối trụ có cùng thể

M

tích thì khối nào có diện tích toàn hần nhỏ nhất”, đi xây dựng bài to n chứa tình

KÈ

h ống thực tiễn

Bước 1: Yê cầ học sinh nhắc lại công thức tính diện tích toàn hần của khối hộ

DẠ Y

chữ nhật và khối trụ Bước 2: Tìm trong thực tiễn c c vật vừa có dạng hình hộ chữ nhật, hình trụ

36

Học sinh có thể kể ra rất nhiề vật trong thực tiễn có dạng hình hộ chữ nhật,

AL

hình trụ nh hộ b nh, hộ sữa,…giáo viên có thể yê cầ học sinh tìm mối liên hệ giữa bài to n to n học trên với c c vật vừa tìm đ ợc

CI

Học sinh liên t ởng tới việc sản x ất bao bì cho c c sản hẩm có dạng hình hộ

chữ nhật, hình trụ trong thực tiễn Chẳng hạn nế m ốn sản x ất hộ sữa với thể

FI

tích cho tr ớc thì nên chọn bao bì dạng hình hộ chữ nhật hay hình trụ để tiết kiệm chi hí làm bao bì nhất

OF

Bước 3: Bài to n hải thỏa mãn c c vật đ ợc sản x ất hải có thể tích nhất định Bước 4: h t biể bài to n:

Một nhà sản xuất sữa có hai phương án làm hộp sữa. Hộp sữa có dạng khối hộp

ƠN

chữ nhật hoặc hộp sữa có dạng khối trụ. Nhà sản xuất muốn chi phí bao bì càng thấp càng tốt (tức diện tích toàn phần của hộp nhỏ nhất), nhưng vẫn phải chứa được một thể tích 1dm3 cho trước. Khi đó diện tích toàn phần của hộp sữa bé nhất

NH

trong hai phương án trên là bao nhiêu?

Nế học sinh làm tốt bài to n hình học th ần túy ở trên thì dễ dàng trả lời đ ợc

Y

câ hỏi mà nhà sản x ất đ a ra bằng việc đi đ nh gi diện tích toàn hần của từng

QU

khối khi biết thể tích ban đầ mà nhà sản x ất đề nghị nh sa : Các phư ng n giải q yết: Phư ng n 1:

Làm bao bì theo hình hộ chữ nhật đ y hình v ông cạnh x chiề cao h:

KÈ

M

Lúc này ta hải tìm cạnh hình v ông x và chiề cao h của hình hộ để trả lời câ hỏi đặt ra Vấn đề được ch yển về bài to n: “Cho hình hộp chữ nhật chiều cao h và có đáy là hình vuông cạnh x. Tìm x và h sao cho diện tích toàn phần hình hộp đó phải nhỏ nhất.”

Phư ng n 2:

DẠ Y

Làm theo dạng hình trụ : b n kính x chiề cao h

Lúc này ta hải tìm cạnh hình v ông x và chiề cao h của hình hộ để trả lời câ hỏi đặt ra Vấn đề được ch yển về bài to n: 37

OF

FI

CI

AL

“Cho hình trụ chiều cao h và bán kính đáy là x (h>0, x>0) . Tìm x và h sao cho diện tích toàn phần hình đó phải nhỏ nhất.”

ước . Giải uyết vấn đ toán học: Phư ng n 1:

ƠN

Hình ảnh hộp sữa hình trụ

KÈ

M

QU

Y

NH

Làm bao bì theo hình hộ chữ nhật đ y hình v ông cạnh x chiề cao h

Hình ảnh hộp sữa hình hộp

DẠ Y

Thể tích: V  Sd  h  x 2 h Từ V = hx2 = 1 h

1 x2

Để ít tốn vật liệ nhất thì diện tích toàn hần hải nhỏ nhất 38

Dùng h

ng h

1 2  2x2   2x2 2 x x

AL

Stp  S xq  S2 đáy  4 xh  2 x 2  4 x

đạo hàm lậ bảng biến thiên ta tìm đ ợc:

CI

MinStp  6 xẩy ra khi: x  1  h  1

Nhận xét: Nế dùng bất đẳng thức Côsi ta có:

1 2 2 2 2 2 2 2 3  2 x    2 x  3. . .2 x  6 x2 x x x x

FI

Stp  S xq  S2 đáy  4 xh  2 x 2  4 x

OF

Vậy MinStp  6 xẩy ra khi:

2  2 x 2  x3  1  x  1  h  1 x

ƠN

Nế ta làm theo dạng hình hộ thì nhà thiết kế cần làm hình lậ là 1dm.

ng có cạnh

NH

Phư ng n 2:

h

Làm theo dạng hình trụ với b n kính x chiề cao h

Y

V   x 2h  1 1 h  x2

ng h

KÈ

Dùng h

M

QU

S  S  S 2 đáy  2 xh  2 x 2 tp xq 1  2 x  2 x 2  x2 

2  2 x 2 x

đạo hàm lậ bảng biến thiên ta tìm đ ợc: Min S tp  5,54 khi x  0,54dm  h  1,084

DẠ Y

Nhận thấy h = x

Nhận xét: Nế dùng bất đẳng thức Côsi ta có:

39

1

 x2

CI

1 S S S  2 xh  2 x 2  2 x  2 x 2 tp xq 2đáy  x2

AL

V   x 2h  1  h 

FI

2 1 1 1 1   2 x 2    2 x 2  33 . .2 x 2  33 2  5,54 x x x x x

OF

Min Stp  5,54. Đẳng thức xẩy ra khi:

ƠN

1 1  2 x 2  x3   x  0,54dm  h  1,084 x 2

Nế làm bao bì dạng hình trụ thì ng ời thiết kế hải làm hộ sao cho đ ờng

NH

cao bằng đ ờng kính đ y

Nhận xét: - Theo tính toán ở trên cả hai hộp đều có thể tích là 1dm3 nhưng diện tích toàn phần của hộp lập phương lớn hơn hộp hình trụ do vậy chi phí vật liệu để làm hộp dạng lập hình lập phương là tốn kém hơn. Vì thế để nhà máy chọn bản thiết kế của mình thì người thiết kế nên chọn dạng hình trụ để làm hộp.

QU

Y

- Trên thị trường hiện nay có rất nhiều mẫu mã khác nhau. Đó là các công ty đã thiết kế có dạng hộp sữa hình hộp chữ nhât, hình lập phương… là do những tính năng ưu việt khác của các dạng hộp đó.

- Đến đây học sinh có thể dễ dàng trả lời câ hỏi mà nhà sản x ất đ a ra, đồng thời thấy đ ợc vai trò của To n học trong thực tiễn, thấy hứng thú h n trong việc

M

học to n đặc biệt là nội d ng hình học không gian và gi o viên có thể yê cầ học sinh có thể tổng q t hóa bài to n trên, ta đ ợc bài to n:

KÈ

Một nhà sản xuất sữa có hai phương án làm hộp sữa. Hộp sữa có dạng khối hộp chữ nhật hoặc hộp sữa có dạng khối trụ. Nhà sản xuất muốn chi phí bao bì càng thấp càng tốt (tức diện tích toàn phần của hộp nhỏ nhất), nhưng vẫn phải chứa

DẠ Y

được một thể tích V cho trước. Khi đó diện tích toàn phần của hộp sữa bé nhất trong hai phương án trên là bao nhiêu?.

Hướng dẫn giải q yết bài to n: 40

AL

h

CI

R

b

Trường hợ 1: Hộ sữa hình trụ

a

V 2V , Stp  2 R 2  2 Rh  2 R 2  2 R R V V Á dụng bất đẳng thức Ca chy cho bộ ba số d ng 2 R 2 , , R R V V V V Ta có Stp  2 R 2    3 3 2 R 2 . .  3 3 2V 2 (*) R R R R

OF

Trường hợ 2: Hộ sữa hình hộ chữ nhật Thể tích không đổi

FI

Thể tích không đổi V   R 2 h  h 

ƠN

V V V V V  ; Stp  2ab  2  a  b  h  2ab  2a.  2b.  2  ab    ab ab ab b a  V V Á dụng bất đẳng thức Ca chy cho bộ ba số d ng ab; ; a b V V Ta có Stp  2.3 3 ab. .  6 3 V 2 (**) a b

NH

V  abh  h 

Y

Xét hai kết q ả ta thấy (* nhỏ h n Vậy diện tích toàn hần của hộ sữa bé nhất là Stp  3 3 2V 2 (đvdt

QU

Ví dụ 2. Từ bài to n th ần túy:

“Cho x, y z là các số thực dương thỏa mãn: 4x+y+z=130. Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức P=xyz.

M

Nếu ta đặt z= 50-2x>0 ; y= 80-2x>0; x>0 thì ta có P  x(50  2 x)(80  2 x).

Bước 1: Ta liên tưởng ngay bài toán thuần túy:

KÈ

“Cho hình hộp chữ nhật có 3 cạnh tương ứng là 50-2x; 80-2x; x. Tìm x để hình hộp chữ nhật có được thể tích lớn nhất”

DẠ Y

Bước 2: Tìm c c tình h ống có nội d ng thực tiễn hù hợ với mô hình To n học đã x c định Để thực hiện b ớc này cần chọn “đại l ợng” (ở đây là c c yế tố, hiện t ợng, sự vật, q an hệ,… liên q an đến tình h ống thực tiễn t ng thích với biến, tức là chúng ta cần chọn đại l ợng trong thực tiễn nào t ng ứng với x, y trong bài to n trên Đây sẽ là b ớc khó nhất, q an trọng nhất đối với q trình thiết kế tình h ống thực tiễn Q trình tìm c c tình h ống thực tiễn sẽ cần hải gắn liền với một bối cảnh nhất định Yê cầ ng ời thiết kế hải tìm kiếm, hải có trí t ởng 41

h

OF

FI

CI

AL

t ợng, khả năng liên t ởng, liên kết, biết liên hệ c c nội d ng To n học với thực tiễn Bước 3: X c định điề kiện của c c “đại l ợng” và điề chỉnh c c yế tố để hù hợ với tình h ống thực tiễn Chẳng hạn với mô hình To n học nê trên thì ng ời thiết kế có thể ngh đến mối q an hệ giữa diện tích và ch vi của một hình chữ nhật Cụ thể là nế xem x và y t ng ứng là chiề rộng và chiề dài của một hình chữ nhật thì tình h ống sa đây có thể đặt ra: “làm thế nào để làm đ ợc một c i thùng không nắ dạng hình hộ chữ nhật dùng để dự trữ n ớc ngọt có thể tích lớn nhất ?”

Bước 4: h t biể bài to n: Trong một xưởng cơ khí, sau đợt tham gia học tập, người chủ tổ chức thi để đánh giá trình độ tay nghề của các học viên. Sau khi kiểm tra xong các nội dung cơ bản, người chủ giao cho mỗi người mỗi tấm tôn hình chủ nhật có kích thước

ƠN

80cm x 50cm và yêu cầu cắt đi ở bốn góc vuông những hình vuông bằng nhau để khi gấp lại thì được một cái thùng không nắp dạng hình hộp dùng để dự trữ nước ngọt cho các chiến sĩ ở đảo xa.

NH

y dựng mô hình toán học: Ng ời này cũng cắt một hình v ông cạnh x ( 0 < x < 50 và ng ời này quan

Y

tâm đến việc tạo thành c i thùng sao cho thể tích lớn nhất

M

50

QU

x

80

KÈ

Vấn đề được ch yển về bài to n th ần túy: “Cho hình hộp chữ nhật có 3 cạnh tương ứng là 50-2x; 80-2x; x. Tìm x để hình hộp chữ nhật có được thể tích lớn nhất”.

DẠ Y

Giải uyết vấn đ toán học: Thể tích c i thùng tạo thành là: V  x(50  2 x)(80  2 x).

Nhân t ng ra và dùng h

ng h

đạo hàm lậ bảng biến thiên ta đ ợc kết q ả: 42

603  18000(cm2 ).

12

AL

V

Dấ “=” xẩy ra khi x = 10

CI

Vậy từ tính to n ng ời này sẽ cắt hình v ông có cạnh bằng nha và bằng 10cm.

ƠN

OF

FI

Nhận xét 1: Ta có thể sử dụng bất đẳng thức Côsi để tìm gi trị nhỏ nhất của V nh sa : V  x(50  2 x)(80  2 x) 6 x  80  2 x  100  4 x 3  12V  6 x(80  2 x)(100  4 x)  ( )  60 3 3 3 60 V   18000(cm 2 ) 12 Đẳng thức xảy ra khi: 6x  80  2x  100  4 x

NH

Suy ra x = 10.

Vậy từ tính to n ng ời này sẽ cắt hình v ông có cạnh bằng nha và bằng 10cm.

Nhận xét 2:

Y

Đề thi minh họa kỳ thi tr ng học hổ thông Q ốc gia năm 017 của Bộ gi o dục

QU

và đào tạo có câu: “Câu 10. Cho một tấm nhôm hình vuông cạnh 12 cm. Người ta cắt ở bốn góc của tấm nhôm đó bốn hình vuông bằng nhau, mỗi hình vuông có cạnh bằng x (cm), rồi gập tấm nhôm lại như hình vẽ dưới đây để được một cái hộp không nắp. Tìm x để hộp nhận được có thể tích lớn nhất.”

KÈ

M

Nh vậy, câ này chính là một tr ờng hợ đặc biệt của tình h ống trên với lời giải là: 1 4

Thể tích của hộ là V  (12  2 x)2 .x  .4 x(12  2 x)2  4 x3  48x 2  144 x Dùng h

DẠ Y

Vậy x =

ng h

đạo hàm lậ bảng biến thiên ta có MaxV=1 8 khi x=

thì thể tích hộ lớn nhất

Chú ý: - Ta có thể sử dụng bất đẳng thức Côsi để tìm giá trị nhỏ nhất của V như sau: Thể tích của hộp là:

43

AL

1 1 (4 x  12  2 x  12  2 x)3 (12  2 x)2 .x  .4 x(12  2 x) 2  .  128 4 4 27

Dấu bằng xảy ra khi 4x  12  2x  x  2 .

CI

Vậy x = 2 thì thể tích hộp lớn nhất

- Ta cũng có thế thiết kế bài toán chứa tình huống thực tiễn từ bài toán đơn thuần như sau:

OF

FI

“Từ một tấm bìa cứng hình vuông cạnh a , người ta cắt bốn góc hình vuông bằng nhau rồi gấp lại tạo thành một hình hộp không nắp. Tìm cạnh của hình vuông bị cắt để thể tích hình hộp là lớn nhất”.

Bước 1: Yêu cầu học sinh nhắc lại công thức tính thể tích hộp, tìm độ dài các cạnh của hình hộp được tạo thành.

ƠN

Bước 2: Liên tưởng trong thực tiễn với các đồ vật hình hộp, việc tạo thành các hình hộp từ các nguyên liệu có sẵn, mối quan hệ của bài toán toán học trên với việc tạo thành các khối hộp này.

Bước 4: Phát biểu bài toán

NH

Bước 3: Khối hộp được tạo thành có chiều cao chính là cạnh của hình vuông bị cắt. Nếu gọi cạnh của hình vuông là x thì 0 <x < a .

Y

“Có một tấm nhôm hình vuông có cạnh là 24cm. Người ta cắt ở bốn góc của tấm nhôm đó bốn hình vuông bằng nhau, mỗi hình vuông có cạnh là x(cm) rồi gấp tấm nhôm lại được một cái hộp không nắp. Hỏi thể tích lớn nhất của cái hộp là bao nhiêu?”.

QU

Giáo viên có thể đặt vấn đề như sau: Nếu xuất phát từ một tấm nhôm hình chữ nhật và thực hiện cắt như bài toán trên thì hướng giải quyết có giống nhau không?

Giáo viên đưa ra bài toán thực tiễn và yêu câu học sinh giải quyết:

KÈ

M

Có một tấm nhôm hình chữ nhật có chiều dài bằng 24(cm), chiều rộng bằng 18(cm). Người ta cắt ở bốn góc của tấm nhôm đó bốn hình vuông bằng nhau, mỗi hình vuông có cạnh bằng x (cm) rồi gấp tấm nhôm lại được một cái hộp không nắp. Hỏi thể tích lớn nhất của cái hộp là bao nhiêu?

DẠ Y

Giáo viên yê cầ học sinh h t biể c c bài to n có nội d ng t ng tự ài toán tương tự 1: Một bác thợ gò hàn làm một chiếc thùng hình hộp chữ nhật (không nắp) bằng tôn thể tích 665,5 dm3 . Chiếc thùng này có đáy là hình vuông cạnh x(dm) , chiều cao h(dm) . Để làm chiếc thùng, bác thợ phải cắt một miếng tôn như hình vẽ. Tìm x để bác thợ sử dụng ít nguyên liệu nhất.

44

Hướng dẫn giải 665,5 x2

2662 2662 Diện tích toàn hần là S  x  4 xh  x   S '  2x  2 ; x x S '  0  x  11 Lậ bảng biến thiên ta thấy khi x  11 thì S đạt gi trị nhỏ nhất

x

2

h

x

CI

2

h

AL

Ta có thể tích hình hộ là: V  x 2 h  665,5  h 

h

h

OF

FI

Vậy để sử dụng ít ng yên liệ nhất thì b c thợ xây hải cắt một miếng tôn có đ y là hình v ông cạnh 11(dm) . ài toán tương tự 2: Một hộp không nắp được làm từ một mảnh các-tông theo mẫu như hình vẽ. Hộp có đáy là một hình vuông cạnh x  cm  , chiều cao h  cm  và có thể tích là V  500  cm3  .Tìm x sao cho diện tích của mảnh các-tông là nhỏ nhất.

Thể tích là V  500  x 2 .h  h  Thay h vào (*) ta có:

ƠN

Hướng dẫn giải Gọi S là diện tích mảnh c c-tông, ta có: S  4hx  x2 . Đặt f  x   4hx  x2 , x   0;    * .

500 . x2

Bảng biến thiên 

f  x



QU

Y

x f  x

NH

500 2000 .x  x 2  x 2  .

2 x x 3 3 2000 2  x  10  Ta có f   x   2 x  2   y  0  x  10 . x x2 f  x   4.

10



0



KÈ

M

mi n Hàm số f  x  đạt gi trị nhỏ nhất tại x  10 .

Hay diện tích S của mảnh c c-tông nhỏ nhất khi x  10 .

Ta có thể cho học sinh xây dựng bài to n tổng q t sa : Bài toán tổng quát: Một hộp không nắp được làm từ một mảnh các tông theo mẫu trên. Hộp có đáy là một hình vuông cạnh x (cm), chiều cao h (cm) và có thể tích là V cm3 . Tìm x sao

DẠ Y

cho diện tích S(x) của mảnh các tông là nhỏ nhất.

Hướng dẫn giải Diện tích mảnh c c tông: S( x )  x2  4hx mà V  hx 2  h 

V (cm) x2

45

=> S( x ) đạt gi trị nhỏ nhất khi x 2 

2V  x  3 2V x

Bình l ận: ài toán trên sử dụng đi m rơi c a rất nhanh cụ th : S( x )

T auchy nên cho ra kết uả

2V 2V  x2    3 3 4V 2 (Áp dụng x x

T

dương).

2V  x  3 2V x

auchy cho

số

FI

Dấu bằng c khi và chỉ khi x 2 

AL

V 4V .x  x 2  2 x x

CI

=> S( x )  x 2  4.

Vậy x  3 2V

nhiêu thì thể tích máng xối lớn nhất ? x

3m

ƠN

OF

Bài to n tư ng tự 3: Để làm một máng xối nước, từ một tấm tôn kích thước 0,9m  3m người ta gấp tấm tôn đó như hình vẽ dưới. Biết mặt cắt của máng xối (bị cắt bởi mặt phẳng song song với hai mặt đáy) là một hình thang cân và máng xối là một hình lăng trụ có chiều cao bằng chiều dài của tấm tôn. Hỏi x  m  bằng bao

NH

0,3m

0,9m

3m

xm

x

0,3m 0,3m

(c Mặt cắt

QU

Y

(a Tấm (b) Máng tôn xối Hướng dẫn giải Gọi h là chiều cao của lăng trụ Vì chiề cao lăng trụ bằng chiều dài tấm tôn nên thể tích máng xối lớn nhất khi diện tích hình thang cân (mặt cắt) lớn nhất

0,3m

h 2 x  0,3 BC   x  0,3 2

B

C h 0.3m

KÈ

M

Ta có S   x  0,3

h

 0,3

DẠ Y

ĐK:  0,3

2

2

0.3m

 x  0,3 

A

2

4

 x  0,3  4

2

 0;  0,3  x  0,9 

Khi đó: S

1 2 2  x  0,3 4.  0,3   x  0,3 4

Xét hàm số 46

f  x    x  0,3 4.  0,3   x  0,3 ;  0,3  x  0,9 

 f   x   4.  0,3   x  0,3   x  0,3 2

4.  0,3   x  0,3 2

4.  0,3   x  0,3   x  0,3 x  0,3 2



2  x  0,3

2

2

4.  0,3   x  0,3 2

2



0,36  2 x  x  0,3

4.  0,3   x  0,3 2

2

FI

 x  0,3 f   x   0   x 2  0,3x  0,18  0    x  0, 6

2

AL

2

CI

2

OF

Lập bảng biến thiên, dựa vào bảng biến thiên ta thấy f  x  lớn nhất khi x  0, 6 Vậy thể tích máng xối lớn nhất khi x  0,6m .

NH

ƠN

Bài to n tư ng tự 4: Một hộp đựng chocolate bằng kim loại có hình dạng lúc mở nắp như hình vẽ dưới đây. Một phần tư thể tích phía trên của hộp được dải một lớp bơ sữa ngọt, phần còn lại phía dưới chứa đầy chocolate nguyên chất. Với kích thước như hình vẽ, gọi x  x0 là giá trị làm cho hộp kim loại có thể tích lớn nhất, khi đó thể tích chocolate nguyên chất có giá trị là V0 . Tìm V0

Y

Hướng dẫn giải Phân tích: Đây là một dạng bài to n ứng dụng thực thể kết hợ với cả hần tính thể tích khối đa diện ở hình học và hần tìm gi trị lớn nhất, gi trị nhỏ nhất của một đa thức đã học ở ch ng I hần giải thích Tr ớc tiên ta nhận thấy V   6  x 12  2 x  x  2 x  x  6   2 x  x2  12 x  36   2 x3  24 x 2  72 x

QU

2

Xét hàm số f  x   2 x3  24 x2  72 x trên  0;6 

 0;6

M

x  6 f '  x   6 x 2  48 x  72; f '  x   0   x  2 Khi đó max f  x   f  2   64 (đvtt).

KÈ

Đến đây nhiề em vội vã khoanh C mà không đắn đo gì T y nhiên, nế vội vã nh vậy là c c em đã đã sai, bởi đề bài yê cầ tìm thể tích chocolate ng yên chất 1 4

mà không hải là thể tích Tức là thể tích cần tính bằng 1  

3 thể tích hộ , tức là 4

DẠ Y

3 .64  48 (đvtt) 4

Bài to n tư ng tự 5: Tại Người ta muốn thiết kế một bể cá bằng kính không có nắp với thể tích 72dm3 và chiều cao là 3dm. Một vách ngăn (cùng bằng kính) ở giữa, chia bể cá thành hai ngăn, với các kích thước a, b (đơn vị dm) như hình vẽ.

47

AL

Tính a, b để bể cá tốn ít nguyên liệu nhất (tính cả tấm kính ở giữa), coi bề dày các tấm kính như nhau và không ảnh hưởng đến thể tích của bể.

3 dm

Có: V  72  3.ab  72  a 

24 (*) b

CI

Hướng dẫn giải

b dm

a dm

FI

Bể c tốn ít ng yên liệ nhất ngh a là diện tích toàn hần nhỏ nhất

216  6b  24 b

OF

Ta có diện tích toàn hần của bể c là: Stp  3.3a  ab  2.b3 

216 216  6b  24  2 .6b  24  96 b b 216  6b  b  6  b  0  Từ (*), ta suy ra: a  4 .

Dấ bằng xảy ra khi và chỉ khi: b

Á dụng bất đẳng thức Côsi: Stp 

KÈ

M

QU

Y

NH

ƠN

2.2. Vận dụng thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định hướng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay vào dạy học một số chủ đề STEM cho học sinh lớ 12 2.2.1. Vận dụng thiết kế một số chủ đề gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay vào dạy học một số chủ đề STEM cho học sinh lớ 12 Trên c sở đã thiết kế c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay ở hần trên, gi o viên nêu vấn đề thực tiễn thông q a bài tậ chứa tình h ống thực tiễn làm cho học sinh x ất hiện nh cầ giải q yết vấn đề thực tiễn và thiết kế đ ợc một số chủ đề STEM nh : Thiết kế lon n ớc ngọt; Thiết kế bể c cảnh; Thiết kế lò sấy; Thiết kế mũ sinh nhật hình nón; Thiết kế bình chữa ch y mini thông minh; Thiết kế thùng đựng rác thông minh; Thiết kế m i nhà hình kim tự th ; Thiết kế lọ n ớc hoa; Thiết kế hộ q à tr ng th Ví dụ: Thiết kế minh họa chủ đề STEM: “Thiết kế lon nước ngọt” ở hần hụ lục 2.2.2. Tổ chức dạy học chủ đề STEM với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 12.

(Minh họa ở hần hụ lục III. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

DẠ Y

1. MỤC ĐÍCH NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM 1.1. Mục đích thực nghiệm Thực nghiệm s hạm là một khâ q an trọng nhằm kiểm chứng tính khả thi của đề tài và khả năng dụng vào thực tế một c ch có hiệ q ả nhằm nâng cao chất l ợng dạy và học bộ môn To n ở nhà tr ờng hổ thông 48

1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm

AL

Trong hạm vi thời gian và khả năng tiến hành thực nghiệm, tôi tậ tr ng nhằm giải q yết những nhiệm vụ c bản sa :

CI

- Tiến hành c c hoạt động khai th c, xây dựng, sử dụng bài to n, đặc biệt là bài toán chứa tình h ống thực tiễn theo c c c ch mà đề tài đề x ất, gi o viên tham gia thực nghiệm làm việc c nhân và trao đổi nhóm, đ nh gi tậ thể c c kết q ả

FI

- Sa bài học, tiến hành bài kiểm tra ngắn 15 hút theo định h ớng hình thành và h t triển năng lực giải q yết vấn đề s ng tạo cho học sinh Rút ra c c kết l ận và đ nh gi tính khả thi của đề tài

OF

2. TỔ CHỨC THỰC NGHIỆM 2.1. Chọn đối tượng thực nghiệm

ƠN

- Q trình thực nghiệm của đề tài đã đ ợc c c thầy cô tr ờng tr ng học hổ thông (TH T của thị xã Hoàng Mai và h yện Q ỳnh L (TH T Hoàng Mai; TH T Hoàng Mai 2; THPT Q ỳnh L 1; TH T Q ỳnh L tiến hành dụng và mang lại hiệ q ả rất tốt.

NH

- Nội d ng thực nghiệm: Đề tài đã đ ợc tôi dụng thử trong nhiề năm Năm học 2020-2021, tôi chọn 4 lớ ở tr ờng TH T Hoàng Mai sa : Lớ thực nghiệm

Lớ đối chứng

Số học sinh

Lớ

Số học sinh

12A3

39

12A2

31

35

12A7

33

QU

12A6

Y

Lớ

Bảng 1: C c lớ và số học sinh tham gia thực nghiệm - C c lớ thực nghiệm: Sử dụng dạy học theo h ớng của đề tài ng h

dạy học tr yền thống

M

- C c lớ đối chứng: Sử dụng chủ yế c c h 2.2. Kết q ả thực nghiệm

KÈ

Sa khi dạy xong ch ng 1, hình học 1 , tôi đã giao nhiệm vụ cho học sinh thực hiện ở nhà và cho học sinh làm bài kiểm tra ngắn (thời gian 15 phút) trên lớ ở cả lớ thực nghiệm và lớ đối chứng Kết q ả nh sa :

DẠ Y

Lớ

Thực nghiệm

Sĩ số

Điểm 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

12A3

39

0

0

0

0

0

0

0

10 22

6

1

12A6

35

0

0

0

0

0

0

0

14 15

5

1 49

31

0

0

0

0

0

5

8

8

8

2

0

12A7

33

0

0

0

0

0

3

11 14

4

1

0

ảng 2:

i m lớp thực nghiệm và đối chứng

Xế loại

AL

12A2

Lớ hực nghiệm

Lớ đối chứng

(12A3, 12A6)

(12A2, 12A7)

CI

ối chứng

%

Tổng

%

Giỏi (9-10 điểm

13

17,6

3

4,7

Khá (7-8 điểm

61

82,4

34

53,1

Trung bình (5-6 điểm

0

0,0

27

42,2

Yế (<5 điểm

0

0.0

0

0,0

ƠN

OF

FI

Tổng

ảng : Tổng h p kết uả thực nghiệm

DẠ Y

KÈ

M

QU

Y

NH

3. Nhận xét kết q ả thực nghiệm Tr ớc tiên, tôi m ốn nói về sự ch yển biến hong c ch học tậ của học sinh khi c c em tiế nhận một sự trải nghiệm đầy thú vị trong chính lớ học của mình C c em học tậ sôi nổi h n, thảo l ận nhiề h n, hăng h i h t biể h n và biết giải q yết c c tình h ống và s ng tạo, nhất là những em học sinh sợ học môn To n Kết q ả kiểm tra đã chứng minh rằng, ở c c lớ thực nghiệm 100% số học sinh đạt tỉ lệ điểm kh và giỏi cao h n nhiề so với tỉ lệ này ở c c lớ đối chứng Thực tế, tôi nhận thấy việc tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM có hiệ q ả h n hẳn so với tiết dạy thông th ờng về điểm số học tậ , chất l ợng và không khí giờ học Q a triển khai, chúng tôi th đ ợc một số sản hẩm dùng làm mô hình dạy học hoặc để học sinh c c khóa sa tham khảo, tạo hứng thú học tậ cho c c em Mặt kh c, q a c c tiết dạy học theo chủ đề STEM, nhiề học sinh thực sự đam mê, thích tìm tòi, s ng tạo, đ a ra nhiề ý t ởng hay, chế tạo ra nhiề sản hẩm lý thú, bổ ích

50

PHẦN BA: KẾT LUẬN 1. KẾT QUẢ THỰC HIỆN

QU

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

AL

Đề tài này thực sự rất cần thiết để gi o viên dạy Ch ng trình s ch gi o khoa hiện hành tiế cận với Ch ng trình gi o dục hổ thông mới 018 Trong Hội thảo khoa học Q ốc gia về: “Nghiên cứ và dạy học to n đ ứng yê cầ đổi mới gi o dục hiện nay ” do tr ờng Đại học Vinh tổ chức (Th ng 9/2019), Đề tài này đã đ ợc bản thân tôi trích một hần để gửi b o c o và đ ợc đăng trên kỷ yế Hội thảo Đề tài này cũng đ ợc tôi xây dựng và dụng trong q trình dạy học từ năm 2018 đến nay Năm học 2018- 019 đề tài cũng ứng dụng vào tổ chức hoạt động trải nghiệm câ lạc bộ khoa học tự nhiên và đời sống và để lại ấn t ợng sâ sắc Đề tài này rất hù hợ để ôn tậ cho học sinh ch ẩn bị cho kỳ thi tr ng học hổ thông Q ốc gia 021 sắ tới Q a q trình dụng đề tài mấy năm nay cùng với bản thân tôi ra đề thi thử tốt nghiệ tr ng học hổ thông, tôi khai thác một số tình h ống trong đề tài này làm một số câ trắc nghiệm và đ ợc c c em học sinh rất thích thú, hăng say làm bài và đã làm tốt c c câ đó Từ đó, ta đã tạo điề kiện để hình thành và h t triển năng lực cho c c em học sinh, đặc biệt là năng lực giải q yết vấn đề và s ng tạo, hợ t c, giao tiế , sử dụng công nghệ thông tin… đ ợc h t triển mạnh mẽ từ đó tạo niềm say mê, hứng thú trong học tậ Kết q ả có thể nói rất khả q an: Không những đa số c c em đã xây dựng và sử dụng tốt c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn đ ợc to n học hóa trong c ộc sống, mà các em còn thiết kế đ ợc nhiề sản hẩm STEM hong hú Mặt kh c, đề tài còn gó hần vào hong trào thi đ a đổi mới h ng pháp, s ng tạo trong dạy học Nhiề giáo viên đ ợc nâng cao hiể biết nhất định về gi o dục STEM và vận dụng gi o dục STEM vào dạy học bộ môn để th đ ợc hiệ q ả Năng lực tổ chức dạy học theo định h ớng gi o dục STEM của giáo viên sau khi dự giờ c c tiết học này cũng đ ợc nâng lên Gi o viên cũng đã hiể rõ h n c ch thiết kế và tổ chức dạy học theo định h ớng này 2. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI

DẠ Y

KÈ

M

Đề tài có ý ngh a q an trọng trong việc hình thành và h t triển hẩm chất và năng lực cho học sinh đ ứng Ch ng trình hổ thông mới 018 và vận dụng cho Ch ng trình gi o dục hiện hành B ớc đầ đã hình thành cho c c em một thói q en tự học, tự nghiên cứ , tự kh m h , đồng thời giú c c em linh hoạt h n, chủ động h n và không rậ kh ôn m y móc trong việc giải to n Mặt kh c, q a nội d ng của đề tài sẽ gó hần vào việc gi o dục c c em yê to n học nói ch ng và kiến thức về To n 12 nói riêng, biết dụng vào thực tiễn để giải q yết nhiề tình h ống trong thực tiễn Đồng thời, thông q a học sinh, có thể tạo nên một sức lan tỏa đầy sức th yết hục có tính khoa hoc rất lớn trong gi o dục cộng đồng về ứng dụng của to n trong c ộc sống chúng ta Tr ớc mắt khi nhiề tr ờng hổ thông ch a trang bị đ ợc c sở vật chất hục vụ cho dạy học STEM cũng nh ch a có mô hình liên kết với c c c sở đào tạo ch yên nghiệ về STEM thì việc “Thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng 51

AL

gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 1 ” nói riêng và cho môn toán nói chung thật sự là một h ớng đi hù hợ và hiệ q ả để từng b ớc đ a gi o dục STEM vào nhà tr ờng 3. ĐỀ XUẤT

OF

FI

CI

-Việc “Thiết kế và tổ chức dạy học với c c bài to n chứa tình h ống thực tiễn theo định h ớng gi o dục STEM hần khối đa diện và khối tròn xoay cho học sinh lớ 1 ” nói riêng và cho môn to n nói ch ng đòi hỏi gi o viên hải đầ t thời gian, sự s ng tạo, hải ch ẩn bị k nội d ng và c c điề kiện thực hiện Do vậy gi o viên hải nắm vững không những tri thức khoa học mình giảng dạy, am hiể sâ sắc h ng h l ận nhận thức khoa học mà còn hải hiể sâ rộng c c kiến thức cần lồng ghé tích hợ vào - Có thế mở rộng hạm vi của đề tài: Xây dựng thêm nhiề chủ đề STEM trong ch ng trình Toán Tr ng học hổ thông cũng nh đ ợc đối với môn học kh c

ƠN

-Tổ (nhóm ch yên môn cần tiế tục rà so t ch ng trình, s ch gi o khoa hiện hành để h t hiện những nội d ng có liên q an đến với nha để xây dựng c c chủ đề STEM và kế hoạch cụ thể để triển khai thực hiện

NH

-Về hình thức tổ chức: Có thể dạy ở trên lớ hoặc vận dụng trong hoạt động ngoại khóa, hoạt động trải nghiệm s ng tạo, dạy học theo định h ớng STEM

M

QU

Y

Trên đây là kết q ả tìm tòi, s y ngh , học hỏi và q trình thể hiện của tôi thực sự đã mang lại hiệ q ả đ ng kể trong dạy học Trong q trình giảng dạy, thói q en liên hệ thực tiễn c ộc sống theo định h ớng gi o dục STEM để đào sâ nghiên cứ c c góc cạnh trong to n học trên là một điề rất cần thiết cho h t triển t d y và kích thích tính tích cực kh m h của c c em học sinh gó hần vừa giú c c em nắm chắc kiến thức lẫn thực hành và gi o dục kỹ năng sống cho c c em Vẫn còn nhiề điề cần khai th c sâ h n chắc chắn ta sẽ tìm đ ợc nhiề vấn đề thú vị mà tôi ch a làm đ ợc trong hạm vi đề tài này Với t t ởng l ôn học hỏi cầ tiến, hoàn thành tốt nhiệm vụ gi o dục và mong m ốn gó sức cho sự nghiệ gi o dục Tôi sẽ tiế tục nghiên cứ tiế và rất mong đ ợc đón nhận những gó ý bổ ích của Q í vị Gi m khảo và bạn bè đồng nghiệ để đề tài càng hong hú và hữ ích h n

DẠ Y

KÈ

Xin chân thành cảm n!

52

AL

TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Bộ Gi o dục và Đào tạo (2019 . Tài liệu tập huấn cán bộ quản lý, giáo viên về xây dựng chủ đề giáo dục STEM trong giáo dục trung học.

[2]. Đại học VinUniversity (2019 . Tài liệu tập huấn STEM cho giáo viên THPT.

CI

[3]. Ng yễn Văn Biên Tưởng D y Hải (đồng chủ biên (2019 . Giáo dục STEM trong nhà trường phổ thông”. Nhà x ất bản Gi o dục Việt Nam

FI

[4]. Ng yễn Thành Hải (2019 . Giáo dục STEM/STEAM từ trải nghiệm thực hành đến tư duy sáng tạo, Nhà x ất bản Trẻ

OF

[5]. Ng yễn Thanh Nga (chủ biên (2017 . Thiết kế và tổ chức chủ đề STEM cho học sinh THCS và THPT, Nxb Đại học s hạm T Hồ Chí Minh, T Hồ Chí Minh.

ƠN

[6]. Lê Xuân Quang (2017). Dạy học môn công nghệ phổ thông theo định hướng giáo dục STEM. L ận n tiến sỹ tr ờng ĐHS Hà Nội [7]. Ch Cẩm Th (2016 . Bài học từ thay đổi đào tạo/bồi dưỡng giáo viên từ ngày hội STEM và ngày Toán học mở ở Việt Nam, số 61(10), tr. 195- 01 Tạ chí Khoa học Tr ờng Đại học s hạm Hà Nội

NH

[8]. Trần Th i Toàn Phan Thị Thanh Hội (2017 . Rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn cho học sinh thông qua ứng dụng mô hình STEM, Kỷ yếu Hội thảo khoa học giáo dục STEM trong chương trình Giáo dục phổ thông mới, Nhà x ất bản Đại học S hạm T Hồ Chí Minh

Y

[9]. Trần Anh T ấn (2016 . Nâng cao năng lực sư phạm cho giáo viên thông qua tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo Nhà x ất bản Gi o dục Việt Nam

Đà Nẵng

QU

[10]. Ng yễn Nhất Lang (2003 Tuyển tập các bài toán thực tế hay và khó, Nxb

M

[11]. Klein. F, Toán học ứng dụng (Bản dịch), Triề Tất Thắng, (1985), Nxb

KÈ

Khoa học và Kỹ th ật [12]. Ngô Thúc Lanh, Đoàn Q ỳnh Ng yễn Đình Trí (2000), Từ điển toán học thông dụng, Nxb Gi o dục

DẠ Y

[13]. Frrxôv. V (2001), Toán học lí thú, Nxb Văn hoá Thông tin.

[14]. Perelman IA. I (1987), Toán ứng dụng trong đời sống, Nxb Thanh Hoá.

[15]. Phạm Ph (1998 Ứng dụng toán sơ cấp giải các bài toán thực tế, Nxb Giáo

53

dục

AL

[16]. Pukhnatsev Iu. V, Popov Iu. P (1987), Hãy tập vận dụng toán học (Tập 1), Nxb Khoa học và Kỹ th ật

CI

[17]. Đỗ Văn Quân, Đặng Ánh T yết (2005 Tư tưởng HCM về “Học để làm

-

FI

việc” một trong 4 trụ cột của giáo dục hiện đại, Tạ chí Gi o dục, (106 , tr 3-5.

OF

[18]. Đoàn Q ỳnh (Tổng chủ biên Ng yễn H y Đoan (Chủ biên Ng yễn X ân Liêm Ng yễn Khắc Minh Đặng Hùng Thắng (2007 , Đại số và Giải tích 11(Nâng cao), Nxb Gi o dục

ƠN

[19]. Roegirs Xavier (1998), Khoa sư phạm tích hợp hay làm thế nào để phát triển các năng năng lực ở nhà trường (Bản dịch), Nxb Gi o dục

Viện nghiên cứ S

NH

[20]. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên giáo viên THPT (Chu kỳ 3 (2004-2007)), hạm, Hà Nội

[21]. Tài liệu bồi dưỡng giáo viên (Môn toán học), Bộ Giáo dục và Đào tạo

Y

(2006), Nxb Gi o dục

QU

[22]. Ng yễn Văn Th ận (2004 Góp phần phát triển năng lực tư duy lôgíc và sử dụng chính xác ngôn ngữ toán học cho học sinh đầu cấp THPT trong dạy học Đại số, L ận n Tiến sỹ Gi o dục học, Tr ờng Đại học Vinh

M

[23]. Ng yễn Cảnh Toàn Phép duy vật biện chứng với việc học, dạy và nghiên

KÈ

cứu toán học, Nxb Đại học Q ốc gia Hà Nội

DẠ Y

[24]. Gabriele Kaiser (2004), Mathematical Modelling in School – Example and Experiences.

[25]. Ok Ki Kang (2012), Teaching mathematical Modeling in school mathematics, Sung Kyun Kwan University, Korea.

[26]. Sanders M. (2009). "STEM, STEMEducation, STEMmania", Technology Teacher, 68(4), pp. 20-26.

54

PHỤ LỤC 1

AL

Chủ đề STEM: THIẾT KẾ LON NƯỚC NGỌT

CI

1. Tên chủ đề: THIẾT KẾ LON NƯỚC NGỌT (Số tiết: 03 tiết: TC4+TC5+TC6 – Hình học12)

FI

2. Mô tả chủ đề:

NH

ƠN

OF

Dự n “Thiết kế lon n ớc ngọt” là một ý t ởng dạy học theo định h ớng gi o dục STEM cho đối t ợng HS lớ 12. Từ thực tiễn c c lon n ớc ngọt trên thị tr ờng, ta có thể đ a ra lon n ớc ngọt, một lon theo mẫ cũ (lùn, mậ , một lon theo mẫ mới (cao, ốm , yê cầ HS vận dụng kiến thức của môn to n, môn vật lí để so s nh và làm rõ: Hình dạng nh thế nào thì tối ? Lon mẫ nào sẽ tiết kiệm ng yên liệ cho nhà sản x ất? Sa khi tính to n, HS hải nhận xét đ ợc: Lon mẫ cũ tiết kiệm ng yên liệ h n lon mẫ mới T y nhiên, vấn đề đặt ra là: Tại sao nhà sản x ất hiện nay lại bỏ mẫ cũ để chấ nhận cho ra mẫ mới? Sa khi thảo l ận, HS rút ra đ ợc kết l ận là: Chấ nhận tốn kém nhiên liệ nh ng lợi nh ận sẽ tăng lên vì đ nh trúng vào thị hiế của ng ời tiê dùng, sản hẩm sẽ đ ợc tiê thụ nhiề h n…

QU

Y

Từ đó, đòi hỏi HS tính to n kích th ớc lon hợ lí HS sẽ tìm hiể , vận dụng c c kiến thức về khối đa diện và khối tròn xoay, đồng thời học sinh cũng tham gia công việc của nhà thiết kế từ việc dựa trên c c kiến thức để lên ý t ởng đến đề ra bản thiết kế và thực hiện việc chế tạo

KÈ

M

Để thực hiện dự n, HS sẽ nghiên cứ kiến thức th ộc ch ng 1và – Hình học 1 , bao gồm những kiến thức về diện tích; thể tích…Đồng thời, HS cần h y động c c kiến thức về Tin học, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Mỹ th ật nh : Tra cứ đ ợc thông tin nhờ việc sử dụng công nghệ thông tin ; Áp suất trong môn Vật lí, công thức cấ tạo của n ớc ngọt q a môn Hóa học, bản vẽ thiết kế q a môn Công nghệ và tính thẩm mỹ của c c sản hẩm q a môn Mỹ th ật…

3. Mục tiêu:

DẠ Y

Sa khi hoàn thành chủ đề, HS có khả năng:

a. Kiến thức: – Trình bày đ ợc c c kh i niệm ch ng về ch kiến thức nền liên q an;

ng 1 và

hình học 1 và c c

55

AL

– Nhắc lại c c kiến thức của môn Vật lí về s ất, môn Hóa học về công thức cấ tạo của n ớc ngọt, môn Công nghệ về bản vẽ thiết kế; môn Mỹ th ật về trang trí lon n ớc ngọt và tính thẩm mỹ của c c sản hẩm…

CI

– Tính to n, thiết kế, vẽ và trình bày đ ợc ý t ởng về lon n ớc ngọt dựa vào việc nghiên cứ c c kiến thức về khối đa diện và khối tròn xoay

FI

– Xây dựng sản phẩm bản thiết kế dựa trên sự tích hợp các kiến thức của môn Toán với các môn khoa học nh Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Mỹ thuật…

– Tra cứ đ ợc thông tin nhờ việc sử dụng công nghệ thông tin.

OF

b. Kĩ năng

NH

c. ịnh hướng phát tri n ph m chất:

ƠN

- Học sinh biết vẽ c c hình không gian - Học sinh biết s tầm hoặc làm c c mô hình của hình trụ, hình cầ ; hình hộ chữ nhật; hình lậ h ng…trong thực tế - Học sinh biết vận dụng công thức tính diện tích x ng q anh, diện tích toàn hần, thể tích của khối liên q an - Học sinh biết làm c c bài to n thực tế liên q an đến Hình học 1 của ch ng 1 và ch ng – Có tinh thần tr ch nhiệm, hòa đồng, giú đỡ nha trong nhóm, lớ ; – Yê thích môn học, thích kh m h , tìm tòi và vận dụng c c kiến thức học đ ợc vào giải q yết c c vấn đề thực tiễn c ộc sống;

Y

– Có ý thức t ân thủ c c tiê ch ẩn k th ật

QU

d. ịnh hướng phát tri n năng lực: - Năng lực tự chủ và tự học về những vấn đề liên q an đến Hình học 1 của ch ng 1 và ch ng - Năng lực nghiên cứ kiến thức khoa học và thực nghiệm ng n

KÈ

M

- Năng lực giải q yết vấn đề một c ch s ng tạo, cụ thể là đ a ra đ ợc h thiết kế nh thế nào để có đ ợc kết q ả tối nhất;

- Năng lực giao tiế và hợ t c nhóm để thống nhất bản thiết kế và hân công thực hiện từng hần nhiệm vụ cụ thể tạo ra h ng n thiết kế lon n ớc ngọt

DẠ Y

- Năng lực ngôn ngữ, tính to n, tìm hiể tự nhiên và xã hội, công nghệ, tin học, thẩm mỹ 4. Thiết bị: Tổ chức dạy học chủ đề, GV sẽ h ớng dẫn HS sử dụng một số thiết bị sa :

- Ng yên liệ : Giấy bìa, c c mô hình về lon n ớc ngọt; giấy A0; giấy trang trí.

56

- Dụng cụ: Kéo, bút, băng keo, th ớc đo .

AL

5. Tiến trình dạy học:

CI

Hoạt động 1. XÁC ĐỊNH YÊU CẦU CỦA DỰ ÁN THIẾT KẾ LON NƯỚC NGỌT (Tiết TC4 – 45 phút)

FI

A. Mục đích:

OF

- X c định đ ợc sản hẩm cần chế tạo là “Lon n ớc ngọt” với c c c c thông số về k th ật cho tr ớc nh : kích th ớc (ch vi, chiề cao, , loại vật liệ - X c định đ ợc c c tiê chí đ nh gi sản hẩm, từ đó định h ớng thiết kế sản hẩm B. Nội d ng:

Y

NH

ƠN

– GV và học sinh cùng thảo l ận về c c loại lon n ớc ngọt đang có trên thị tr ờng hiện nay Từ thực tiễn trên, GV tổ chức cho HS thảo l ận để hình thành nên c c ý t ởng mới bằng c ch nghiên cứ thiết kế lon n ớc ngọt sao cho hợ lí, vấn đề kích cỡ, chất liệ của lon n ớc ngọt để có hiệ q ả tối GV giao nhiệm vụ cho HS thực hiện một dự n học tậ “Thiết kế lon n ớc ngọt” dựa trên những kiến thức về những vấn đề liên q an đến Hình học 1 của ch ng 1 và ch ng và c c kiến thức Tin học, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Mỹ th ật đã b ớc đầ tìm hiể từ hoạt động thảo l ận này.

– GV thống nhất với HS về c c tiê chí đ nh gi bản thiết kế, đ nh gi sản hẩm thiết kế cũng nh kế hoạch triển khai dự n

QU

C. Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: – Kết thúc hoạt động, HS cần đạt đ ợc sản hẩm thỏa mãn những yê cầ sau:

M

– Một bản tiê chí về kích th ớc, chất liệ có sẵn trên thị tr ờng hoặc sẵn có quanh ta.

KÈ

– Một bản ghi ché x c định nhiệm vụ hải làm của từng nhóm: Thiết kế lon nước ngọt – Bảng tiê chí đ nh gi bản thiết kế sản hẩm; – Kế hoạch thực hiện với c c mốc thời gian và nhiệm vụ rõ ràng.

DẠ Y

D. C ch thức tổ chức hoạt động: ước 1. Đặt vấn đề

Từ thực tiễn c c lon n ớc ngọt trên thị tr ờng, ta có thể đ a ra lon n ớc ngọt, một lon theo mẫ cũ (lùn, mậ , một lon theo mẫ mới (cao, ốm , yê cầ 57

CI

AL

HS vận dụng kiến thức của môn to n, môn vật lí để so s nh và làm rõ: Hình dạng nh thế nào thì tối ? Lon mẫ nào sẽ tiết kiệm ng yên liệ cho nhà sản x ất?

Sa khi tính to n, HS hải nhận xét đ ợc: Lon mẫ cũ tiết kiệm ng yên liệ h n lon mẫ mới T y nhiên, vấn đề đặt ra là: Tại sao nhà sản x ất hiện nay lại bỏ mẫ cũ để chấ nhận cho ra mẫ mới? Để tìm hiể c ch làm này chúng ta sẽ cùng thực hiện giải c c bài to n sa

FI

ước 2. Làm hai bài toán.

OF

– GV tổ chức chia nhóm HS HS theo từng nhóm thống nhất vai trò, nhiệm vụ của c c thành viên trong nhóm; – GV nê rõ những yê cầ cho HS khi làm bài tậ kh m h .

Bài toán:

ƠN

Công ty Cô-ca -cô -la Việt Nam sản x ất lon n ớc ngọt cần thiết kế hộ đựng n ớc ngọt cho một loại sản hẩm mới của nhà m y thể tích 660 cm3 Nế bạn là nhân viên thiết kế bạn sẽ làm nh thế nào để nhà m y chọn bản thiết kế của bạn

QU

Y

NH

Báo cáo gởi về Công ty Cô-ca -cô -la Việt Nam nên bao gồm: • Các kích cỡ bạn đề nghị cho l ợng nhôm ít nhất.

• Lời giải thích hay việc tính toán của bạn ủng hộ cho các kích cỡ đề nghị đó • Sự so sánh giữa kích cỡ thật và kích cỡ đề nghị; một sự bàn luận về các kích cỡ này.

Công ty Cô-ca -cô -la Việt Nam chân thành cảm n bạn về việc giúp tậ đoàn có trách nhiệm chung với môi tr ờng. Chúc may mắn!

C c hư ng n giải q yết: Phư ng n 1:

Làm bao bì theo hình hộ chữ nhật đ y hình v ông cạnh x chiề cao h:

KÈ

M

Lúc này ta hải tìm cạnh hình v ông x và chiề cao h của hình hộ để trả lời câ hỏi đặt ra Vấn đề được ch yển về bài to n: “Cho hình hộp chữ nhật chiều cao h và có đáy là hình vuông cạnh x. Tìm x và h sao cho diện tích toàn phần hình hộp đó phải nhỏ nhất.”

DẠ Y

Ta có, thể tích: V  Sd  h  x 2 h Từ V = hx2 = 1 h

1 x2

Để ít tốn vật liệ nhất thì diện tích toàn hần hải nhỏ nhất 58

Dùng h

ng h

1 2  2x2   2x2 2 x x

AL

Stp  S xq  S2 đáy  4 xh  2 x 2  4 x

đạo hàm lậ bảng biến thiên ta tìm đ ợc:

CI

MinStp  6 xẩy ra khi: x  1  h  1

Nhận xét: Nế dùng bất đẳng thức Côsi ta có:

1 2 2 2 2 2 2 2 3  2 x    2 x  3. . .2 x  6 x2 x x x x

FI

Stp  S xq  S2 đáy  4 xh  2 x 2  4 x

OF

Vậy MinStp  6 xẩy ra khi:

2  2 x 2  x3  1  x  1  h  1 x

ƠN

Nế ta làm theo dạng hình hộ thì nhà thiết kế cần làm hình lậ là 1dm.

ng có cạnh

NH

Phư ng n 2:

h

Làm theo dạng hình trụ : b n kính x chiề cao h

Lúc này ta hải tìm cạnh hình v ông x và chiề cao h của hình hộ để trả lời câ hỏi đặt ra

Y

Vấn đề được ch yển về bài to n:

DẠ Y

KÈ

M

QU

“Cho hình trụ chiều cao h và bán kính đáy là x (h>0, x>0) . Tìm x và h sao cho diện tích toàn phần hình đó phải nhỏ nhất.”

Ta có:

Dùng h

V   x 2h  1 1 h  x2 S  S  S 2 đáy  2 xh  2 x 2 tp xq 1  2 x  2 x 2  x2 

ng h

2  2 x 2 x

đạo hàm lậ bảng biến thiên ta tìm đ ợc:

59

Min S tp  5,54 khi x  0,54dm  h  1,084

AL

Nhận thấy h = x Nhận xét: Nế dùng bất đẳng thức Côsi ta có: 1

CI

V   x 2h  1  h 

 x2

2 1 1 1 1  2 x 2    2 x 2  33 . .2 x 2  33 2  5,54 x x x x x

OF



FI

1 S S S  2 xh  2 x 2  2 x  2 x 2 tp xq 2đáy  x2

Min Stp  5,54.

ƠN

Đẳng thức xẩy ra khi:

1 1  2 x 2  x3   x  0,54dm  h  1,084 x 2

NH

Nế làm bao bì dạng hình trụ thì ng ời thiết kế hải làm hộ sao cho đ ờng cao

KÈ

M

QU

Y

bằng đ ờng kính đ y

Hình ảnh lon nước nghọt hình trụ

ước . Giao nhiệm vụ cho HS và x c lậ yê cầ đ nh gi sản hẩm

DẠ Y

I. Nghiên cứ sâ h n bài to n trên với những vấn đề thực tế q a bài toán: Tại sao không hải là hình cầ , hình hộ chữ nhật mà lại là hình trụ?

Hình trụ thì tỷ lệ giữa b n kính đ y và chiề cao là bao nhiê ? Hình hộ thì

tỷ lệ giữa đ ờng cao và cạch của hộ nh thế nào?

60

OF

FI

CI

AL

* Nế lon nước có thiết kế hình cầ

QU

Y

NH

ƠN

Về mặt lý th yết vỏ lon hình cầ sẽ có diện tích bề mặt nhỏ h n đồng ngh a với việc tốn ít ng yên vật liệ h n, ngoài ra lon hình cầ không có góc cạnh nên sẽ không có điểm yế , do s ất đ ợc dàn đề lên vỏ Nhưng sẽ là một sai lầm lớn nếu ứng dụng vỏ lon hình cầu trong thực tiển vì lon nước không thể đứng vững trên mặt phẳng được. Hơn nữa, việc lưu trữ và vận chuyển các lon nước hình cầu rất bất tiện. Các lon nước sẽ chỉ trượt qua trượt lại gây khó khăn trong quá trình vận chuyển. Ngoài ra, chúng ta sẽ chỉ tận dụng được 74% không gian khi xếp chồng các lon nước hình cầu Vậy còn hình hộ chữ nhật thì sao?

DẠ Y

KÈ

M

Lon n ớc hình hộ chữ nhật có thể giải q yết trọn vẹn các vấn đề của lon n ớc hình cầ Lon hình hộ cho diện tích chứa n ớc lớn h n, có thể đứng vững vàng trên mặt hẳng, lại tận dụng đ ợc 100% không gian khi xế chồng lên nhau. nhưng lại khiến bạn gặ rắc rối khi cầm ống. Thiết kế hình hộp sẽ khiến việc cầm nắm lon nước trở nên bất tiện, cạnh góc vuông cũng có thể làm bạn bị thương nếu vô tình va phải khi uống. Bên cạnh đó, các góc vuông chính là điểm yếu của thiết kế này, nên sẽ cần nhiều nguyên liệu hơn để gia cố các góc cạnh của lon. * C ối cùng, thiết kế lon khả thi nhất ra đời - vỏ lon hình trụ tròn

61

AL CI FI OF

Y

NH

ƠN

Vỏ lon hình trụ ra đời với sự kết hợ của cả 2 thiết kế trên. Khi nhìn từ trên x ống, thiết kế sẽ giống hình cầ Còn khi nhìn từ cạnh sang, vỏ lon sẽ giống thiết kế hình hộ chữ nhật Và cũng giống nh lon hình cầ , lon hình trụ tròn cũng không có điểm yế , do áp lực đ ợc dàn đề ra vỏ lon. Khả năng tận dụng không gian khi vận chuyển của loại lon hình trụ tuy kém một chút so với hình hộp chữ nhật, nhưng vượt trội so với cấu tạo lon hình cầu, Ngoài ra, một nguyên nhân rất thực tế nữa khiến các nhà sản xuất quyết định lựa chọn thiết kế này, đó là vỏ lon hình trụ dễ sản xuất hơn so với 2 loại vỏ lon kia.

Hãy tiế cận bài toán của nhà toán học: Ta đã biết không nên thiết kế lon n ớc ngọt hình cầ Theo c ch thông th ờng ta làm bao bì dạng hình hình trụ Nh vậy cần x c định xem hai dạng trên thì dạng nào sẽ ít tốn vật liệ h n II. Trình bày b o c o nghiên cứ về “Thiết kế lon nước ngọt”

QU

Yê cầ của dự n: Dựa vào c c kiến thức của ch ng 1và – Hình học 1 , bao gồm những kiến thức về diện tích; thể tích …Đồng thời, HS cần h y động c c kiến thức về Tin học, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Mỹ th ật có liên quan, các em hãy cùng tham gia nghiên cứ “Thiết kế lon nước ngọt”

KÈ

M

C c nhóm trình bày bản b o c o về sản hẩm “Thiết kế lon nước ngọt” mà nhóm mình thấy hù hợ nhất GV và HS thống nhất kế hoạch triển khai tiế theo Thời lượng

Hoạt động 1: Giao nhiệm vụ dự án

Tiết TC4

DẠ Y

Hoạt động chính

Hoạt động : Nghiên cứ kiến thức nền và 1 tuần (HS tự học ở nhà theo chuẩn bị bản thiết kế để báo cáo. nhóm).

Hoạt động 3: B o c o h

ng n thiết kế.

Tiết TC5

62

ng n 1 tuần (HS tự làm ở nhà theo nhóm)

Hoạt động 5: B o c o và đ nh gi kết quả

AL

Hoạt động 4: Chỉnh sửa và đ a ra h hợp lí

Tiết TC6

CI

– GV nhấn mạnh là c c nhóm có 1 t ần tiế theo để nghiên cứ kiến thức liên q an (Xem Hồ s học tậ của nhóm với c c bài tậ h ớng dẫn HS tự học ở nhà ng n thực hiện

FI

– C c nhóm triển khai xây dựng bản thiết kế sản hẩm và h để b o c o trong t ần tiế theo

OF

– Bài trình bày bản thiết kế sẽ đ ợc đ nh gi theo c c tiê chí trong hiế đ nh gi số 1 Yê cầ đối với bản thiết kế

ƠN

TT Yêu cầu

Trình bày bản thiết kế rõ ràng, chính xác.

2

Giải thích rõ vì sao thiết kế sản phẩm đó

3

Nê rõ đ ợc vai trò, đặc điểm, tác dụng (vận chuyển, chi hí…

4

Trình bày b o c o sinh động, hấp dẫn.

NH

1

QU

Y

Tổng điểm

Phiếu đánh giá số 1

2

Giải thích rõ vì sao thiết kế sản phẩm đó

4

Điểm tối Điểm đa được

đạt

2 3

Nê rõ đ ợc vai trò, đặc điểm, tác dụng (vận 3 chuyển, chi hí…

DẠ Y

3

Trình bày bản thiết kế rõ ràng, chính xác.

KÈ

1

M

TT Tiêu chí

Trình bày b o c o sinh động, hấp dẫn.

2

Tổng điểm

10

63

AL

Hoạt động 2. NGHIÊN CỨU KIẾN THỨC VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP (HS tự học tự nghiên cứu và x y dựng bản thiết kế nhà trong 1 tuần) A. Mục đích:

FI

CI

HS tự học đ ợc kiến thức nền liên q an thông q a việc nghiên cứ s ch gi o khoa, mạng Internet, c c tài liệ tham khảo về c c kiến thức th ộc ch ng 1và – Hình học 1 , bao gồm những kiến thức về diện tích; thể tích …Đồng thời, HS cần h y động c c kiến thức về Tin học, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Mỹ th ật từ đó x c định đ ợc c sở khoa học của việc thiết kế đúng yê cầ .

OF

B. Nội d ng:

ƠN

Từ yê cầ /tiê chí đ nh gi sản hẩm, HS tự tìm hiể c c kiến thức nền liên q an từ s ch gi o khoa, tài liệ tham khảo hay tìm hiể trên internet... nhằm hoàn thành câ hỏi, bài tậ đ ợc giao và từ đó có kiến thức để thiết kế lon n ớc ngọt.

NH

HS sẽ trình bày những kiến thức mình tự học đ ợc thông q a việc trình bày b o c o về bản thiết kế sản hẩm đ ứng c c tiê chí đ nh gi trong hiế đ nh gi số 1.

C. Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: Kết thúc hoạt động, HS cần đạt đ ợc c c sản hẩm sa :

QU

Y

– Bản ghi ché những kiến thức nền th ộc ch ng 1và 2 – Hình học 1 , bao gồm những kiến thức về diện tích; thể tích …Đồng thời, HS cần h y động c c kiến thức về Tin học, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Mỹ th ật – Hồ s thiết kế:

+ Thông tin về kích cỡ, chất liệ , mà sắc cho lon n ớc ngọt trong vở và trong Hồ s học tậ của nhóm;

M

+ Bản thiết kế sản hẩm trên ower oint D. C ch thức tổ chức hoạt động:

DẠ Y

KÈ

– HS theo nhóm tự học kiến thức th ộc ch ng 1và – Hình học 1 , bao gồm những kiến thức về diện tích; thể tích …Đồng thời, HS cần h y động c c kiến thức về Tin học, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Mỹ th ật và hoàn thành câ hỏi, bài tậ trong Hồ s học tậ của nhóm – HS làm việc theo nhóm để h c thảo những thông tin về kích th ớc, số liệ , tiê chí cần đảm bảo – HS trao đổi và tìm sự hỗ trợ của GV c c bộ môn liên q an: 64

AL

+ GV h ớng dẫn HS c ch đọc tài liệ , đọc s ch gi o khoa, tìm kiếm thêm tài liệ từ c c ng ồn thông tin kh c nha Kết nối HS với những GV bộ môn kh c để hỗ trợ HS khi cần thiết GV yê cầ Hs ghi những kiến thức c bản vào vở.

CI

+ GV hỗ trợ, gợi ý HS những ý t ởng về mặt lí th yết và ý t ởng thiết kế sản hẩm Kh yến khích HS nê thắc mắc và hỗ trợ HS tìm hiể , giải đ thắc mắc

FI

– HS tự hoàn thiện bản b o c o về thiết kế q ả bóng trên giấy A0 hoặc bằng bài trình bày trên ower oint và tậ l yện c ch thức trình bày; ch ẩn bị câ hỏi và câ trả lời để bảo vệ q an điểm của nhóm

OF

Hoạt động . TRÌNH BÀY VÀ BẢO VỆ DỰ ÁN THIẾT KẾ LON NƯỚC NGỌT (Tiết T – 45 phút)

ƠN

A. Mục đích:

NH

HS trình bày đ ợc kiến thức th ộc ch ng 1 và 2 – Hình học 1 , bao gồm những kiến thức về diện tích; thể tích …Đồng thời, HS cần h y động c c kiến thức về Tin học, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Mỹ th ật thông q a việc b o c o bản thiết kế và giải thích tại sao lại lựa chọn sản hẩm này HS thực hành đ ợc kỹ năng thiết kế và th yết trình, hản biện; hình thành ý thức về cải tiến, h t triển bản thiết kế sản hẩm

Y

B. Nội d ng:

ng n thiết kế (đã ch ẩn bị ở

QU

– GV yê cầ c c nhóm lần l ợt trình bày h nhà và giải thích lựa chọn h ng n này;

– GV tổ chức HS thảo l ận, bình l ận, nê câ hỏi và bảo vệ ý kiến về bản thiết kế; tiế th và điề chỉnh bản thiết kế (nế cần ;

M

– GV ch ẩn ho c c kiến thức nền liên q an cho HS; yê cầ HS chỉnh sửa, ghi lại c c kiến thức này vào vở

KÈ

C. Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: Kết thúc hoạt động, HS cần đạt đ ợc c c sản hẩm sa : – Hồ s thiết kế lon n ớc ngọt đã hoàn thiện theo gó ý

DẠ Y

– Bài ghi kiến thức liên q an đ ợc ch ẩn ho trong vở của HS D. C ch thức tổ chức hoạt động: ước 1. GV tổ chức cho từng nhóm b o c o h

ng n thiết kế;

ước 2. C c nhóm kh c nhận xét, nê câ hỏi; 65

Tổng

AL

Bước . GV nhận xét, đ nh gi c c bài b o c o (theo hiế đ nh gi kết, ch ẩn ho c c kiến thức liên q an

FI

CI

ước 4. GV giao nhiệm vụ cho c c nhóm về nhà triển khai thiết kế sản hẩm theo bản thiết kế; ghi lại c c điề chỉnh (nế có của bản thiết kế sa khi đã hoàn thành sản hẩm và ghi giải thích; gợi ý c c nhóm tham khảo thêm c c tài liệ hục vụ cho việc chế tạo thử nghiệm sản hẩm (SGK, internet và tham khảo thêm ý kiến t vấn của GV bộ môn (nế thấy cần thiết NGHIỆM

OF

Hoạt động 4. NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO VÀ TH (HS tự làm nhà 1 tuần) A. Mục đích:

NH

ƠN

HS cho ra một bản thống kê hoàn chỉnh về thiết kế lon n ớc ngọt, c ch thức thực hiện, mô hình mô tả, th yết trình về lí do chọn h ng n này Q a đó học đ ợc c c công thức th ộc ch ng 1 và 2 – Hình học 1 , bao gồm những kiến thức về diện tích; thể tích …Đồng thời, HS cần h y động c c kiến thức về Tin học, Vật lí, Hóa học, Công nghệ, Mỹ th ật B. Nội d ng:

QU

Y

HS làm việc theo nhóm ở nhà hoặc trên hòng thí nghiệm để cùng chế tạo sản hẩm; ghi ché lại công việc của từng thành viên, c c điề chỉnh của bản thiết kế (nế có và giải thích lí do điề chỉnh (kh yến khích sử dụng công nghệ để ghi hình q trình chế tạo sản hẩm GV đôn đốc, hỗ trợ HS (nế cần trong q

trình c c nhóm chế tạo sản hẩm

C. Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh: Kết thúc hoạt động, HS cần đạt đ ợc sản hẩm sa :

M

Đ a ra h ng n đúng yê cầ , đ đ nh gi , th yết trình

ứng c c tiê chí đ nh gi trong hiế

KÈ

D. C ch thức tổ chức hoạt động: ước 1. HS tìm kiếm, ch ẩn bị c c vật liệ dự kiến và c c kiến thức liên q an ước 2. HS tạo đ ợc mô hình mô tả việc việc thiết kế lon n ớc ngọt;

DẠ Y

ước . HS so s nh với c c tiê chí đ nh gi sản hẩm ( hiế đ nh gi số 1

ước 4. HS điề chỉnh lại vật liệ và thiết kế, ghi lại nội d ng điề chỉnh và giải thích lí do (nế cần hải điề chỉnh

66

AL

ước . HS hoàn thiện bảng ghi danh mục c c vật liệ và tính gi thành chế tạo sản hẩm; ước . HS b o c o và tậ trình bày

CI

Trong q trình chế tạo sản hẩm, GV đôn đốc, hỗ trợ, ghi nhận hoạt động của các nhóm HS.

OF

FI

Hoạt động . TRÌNH BÀY PHƯƠNG ÁN THIẾT KẾ LON NƯỚC NGỌT VÀ THẢO LUẬN (Tiết T – 45 phút) A. Mục đích:

ƠN

HS giới thiệ và chứng minh sự hù hợ của sản hẩm với điề kiện thực tế cũng nh đ ứng đ ợc c c tiê chí đ nh gi sản hẩm đã đặt ra ( hiế đ nh gi số 1 B o c o và bảo vệ h ng n thiết kế sản hẩm, HS thực hành đ ợc kỹ năng th yết trình và hản biện kiến thức liên q an; hình thành ý thức về cải tiến, h t triển sản hẩm

NH

B. Nội d ng:

C c nhóm HS trình bày, giới thiệ về c ch thức thực hiện, h ng thức sản s ất sản hẩm kết hợ với việc giải thích kiến thức c c môn học liên q an GV và HS đặt câ hỏi để làm rõ nội d ng

Y

C. Dự kiến sản hẩm hoạt động của học sinh:

QU

Kết thúc hoạt động, HS cần đạt đ ợc: Bản thiết kế lon n ớc ngọt và c ch triển khai thực hiện D. C ch thức tổ chức hoạt động:

M

ước 1. C c nhóm lần l ợt b o c o, bảo vệ công trình:

KÈ

– Nhóm trình bày về kích cỡ, chất liệ , h ng thức sản s ất sản hẩm; những điề chỉnh trong q trình chế tạo sản hẩm và giải thích lí do (nế có ; giải thích c ch tính gi thành sản hẩm; – Đồng thời, c c GV và HS cùng kiểm nghiệm lại c c vấn đề bên thực hiện đề

DẠ Y

ra.

ước . GV và HS đặt câ hỏi, nhận xét và công bố kết q ả chấm sản hẩm theo tiê chí của hiế đ nh gi số 1; ước 4. GV gợi mở về việc tìm hiể kiến thức và mở rộng, cùng HS cho ý kiến để nâng cấ sản hẩm 67

DẠ Y

KÈ

M

QU

Y

NH

ƠN

OF

FI

CI

AL

PHỤ LỤC 2 Ảnh học sinh thực hiện chủ STEM: Thiết kế lon nước ngọt - Hình ảnh học sinh đang thảo l ận nhóm và đại diện nhóm lên th yết trình và bảo vệ sản hẩm:

68

69

DẠ Y

M

KÈ Y

QU ƠN

NH

CI

FI

OF

AL