THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG E-BOOK NHẰM PTNL TỰ HỌC CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG CẤU TRÚC TẾ BÀO

THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG E-BOOK MÔN SINH HỌC

vectorstock.com/28062415

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG SÁCH ĐIỆN TỬ (E-BOOK) NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG CẤU TRÚC TẾ BÀO, SINH HỌC 10 VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA KOTOBEE (VNU - UED) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

CHƢƠNG 2 THIẾT KẾ SÁCH ĐIỆN TỬ DẠY HỌC CHƢƠNG “CẤU TRÚC CỦA TẾ BÀO”, SINH HỌC 10 2.1. Giới thiệu khái quát về chƣơng trình Sinh học 10 Chƣơng trình Sinh học hiện hành mang tính chất Sinh học đại cƣơng, cung cấp cho học sinh những kiến thức khái quát trên cơ sở tổng kết những kiến thức phổ thông về Sinh học đã đƣợc học ở THCS về các dạng sống thuộc các cấp độ khác nhau và các quá trình sống cơ bản ở cấp độ tế bào, cơ thể, các quy luật cơ bản của sự sống trong quá trình phát sinh, phát triển và tiến hóa trong mối quan hệ với các điều kiện vô cơ hữu cơ của môi trƣờng sống, nhằm hoàn thiện những kiến thức phổ thông về Sinh học.

Chƣơng trình sinh học THPT hiện hành gồm 7 phần: Giới thiệu chung về thế giới sống, Sinh học tế bào, Sinh học vi sinh vật (lớp 10), Sinh học cơ thể (lớp 11), Di truyền học, Tiến hóa và Sinh thái học (lớp 12) Nội dung chƣơng trình Sinh học 10 ở THPT bố cục gồm 3 phần, đƣợc khái quát theo sơ đồ sau:

33

Hình 2.1. Sơ đồ nội dung chương trình Sinh học 10

2.1.1. Phân tích nội dung ki n thức chương cấu trúc t bào, phần sinh học t bào, sinh học 10 Trong chƣơng trình sinh học hiện hành, chƣơng cấu trúc tế bào với tổng số tiết: 6 tiết (5 tiết lí thuyết, 1 tiết thực hành) gồm các bài học và nội dung bài học đƣợc phân tích theo bảng dƣới đây:

34

Bảng 2.1. Bảng phân tích nội dung chương cấu trúc tế bào STT 1

Bài

Nội dung kiến thức

Tế bào nhân sơ (Bài

Tế bào nhân sơ chƣa có nhân hoàn chỉnh và có

7)

cấu trúc đặc trƣng gồm:  Thành tế bào: - Thành tế bào là Peptiđôglican - Vai trò: Quy định hình dạng tế bào  Màng sinh chất: - Cấu tạo từ 2 lớp photpholipit và Prôtêin - Vai trò: Bảo vệ tế bào  Vỏ nhày (ở 1 số vi khuẩn): - Bảo vệ vi khuẩn → Ít bị bạch cầu tiêu diệt  Lông và roi - Lông (Nhung mao): Giúp vi khuẩn bám vào tế bào chủ - Roi (tiên mao): Giúp vi khuẩn di chuyển  Tế bào chất: - Nằm giữa màng sinh chất và vùng nhân - Không có: Khung tế bào, hệ thống nội màng, bào quan có màng, chỉ có Ribôxôm - 1 số vi khuẩn có plasmit (là ADN dạng vòng nhỏ nằm trong tế bào chất của vi khuẩn)  Vùng nhân: - Chƣa có màng nhân - Vật chất di truyền là 1 phân tử ADN dạng vòng  Phân loại vi khuẩn: Dựa vào cấu tạo thành tế bào ngƣời ta chia

35

thành 2 loại vi khuẩn - Vi khuẩn gram+ (Thành tế bào dày, có màu tím khi nhuộm) - Vi khuẩn gram- (Thành tế bào mỏng, có màu đỏ khi nhuộm) Dùng kháng sinh đặc hiệu để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh  Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ - Kích thƣớc nhỏ (= 1/10 tế bào nhân thực).

Có thành tế bào là peptiđôglican - Tế bào chất: Không có: Khung tế bào, hệ thống nội màng, bào quan có màng. Chỉ có Ribôxôm - Nhân: Chƣa có màng nhân, vật chất di truyền là một phân tử ADN dạng vòng 2

Tế bào nhân thực

Tế bào nhân thực khác với tế bào nhân sơ ở

(Bài 8 + 9 +10)

điểm đã có nhân hoàn chỉnh, các bào quan có màng bao bọc. Các bào quan trong tế bào chất của tế bào nhân thực có cấu trúc và chức năng nhƣ sau:  Nhân tế bào - Đặc điểm cấu tạo: thƣờng có hình cầu, đƣợc bao bọc bởi hai lớp màng, bên trong là dịch nhân chứa chất nhiễm sắc và nhân con.

- Chức năng: là trung tâm điều khiển mọi hoạt động sống của tế bào ; lƣu giữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền.  Lƣới nội chất

36

- Đặc điểm cấu tạo: là tập hợp màng bên trong tế bào tạo nên hệ thống các ống và xoang dẹp thông với nhau. Dựa vào sự có mặt của ribôxôm hay không, ngƣời ta phân chia lƣới nội chất thành 2 loại: lƣới nội chất trơn và lƣới nội chất hạt.

- Chức năng: lƣới nội chất trơn tham gia vào quá trình tổng hợp lipit, chuyển hoá đƣờng và phân huỷ các chất độc hại ; lƣới nội chất hạt tham gia tổng hợp prôtêin.  Ribôxôm - Đặc điểm cấu tạo: kích thƣớc nhỏ bé, không có màng bọc, đƣợc cấu tạo từ hai thành phần chính là rARN và prôtêin.

- Chức năng: tổng hợp prôtêin cho tế bào.  Bộ máy Gôngi - Đặc điểm cấu tạo: là một chồng túi màng dẹp xếp liền kề nhƣng tách biệt nhau.

- Chức năng: là nơi lắp ráp, đóng gói và phân phối các sản phẩm của tế bào.  Ti thể - Đặc điểm cấu tạo: có hai lớp màng bọc, màng ngoài trơn nhẵn còn màng trong gấp khúc tạo các mào và trên đó cố định nhiều enzim hô hấp. Bên trong ti thể có chất nền chứa ADN và ribôxôm.

- Chức năng: cung cấp năng lƣợng (dƣới dạng ATP) cho mọi hoạt động sống của tế bào.

37

 Lục lạp - Đặc điểm cấu tạo: có hai lớp màng bọc, bên trong chứa chất nền cùng hệ thống các túi dẹt gọi là tilacôit. Trên màng lục lạp chứa nhiều chất diệp lục và các enzim quang hợp; trong chất nền của lục lạp chứa ADN và ribôxôm. Đây là bào quan chỉ có ở tế bào thực vật.

- Chức năng: là trung tâm quang hợp, tổng hợp nên các chất hữu cơ cần thiết cho cơ thể thực vật.  Không bào - Đặc điểm cấu tạo: có một lớp màng bọc, bên trong chứa dịch. Ở những loài sinh vật khác nhau thì dịch không bào chứa các thành phần khác nhau.

- Chức năng: duy trì áp suất thẩm thấu cho tế bào ; dự trữ các chất.  Lizôxôm - Đặc điểm cấu tạo: có một lớp màng bọc, bên trong chứa nhiều enzim thuỷ phân. Đây là bào quan chỉ có ở tế bào động vật.

- Chức năng: phân huỷ các tế bào già, bào quan già, các tế bào bị tổn thƣơng không còn khả năng phục hồi cũng nhƣ các đại phân tử.  Khung xƣơng tế bào - Đặc điểm cấu tạo: đƣợc tạo thành từ hệ thống các vi ống, vi sợi và sợi trung gian.

- Chức năng: giúp tế bào có đƣợc hình dạng

38

xác định và là nơi neo đậu của các bào quan.

3

Vận chuyển các chất qua màng sinh chất (Bài 11)

Màng sinh chất - Đặc điểm cấu tạo: gồm hai thành phần chính là phôtpholipit và prôtêin. Có tính bán thấm – nhân tố làm nên các chức năng sống của màng.

- Chức năng: là rào chắn chọn lọc, là nơi diễn ra quá trình trao đổi chất giữa tế bào với môi trƣờng bên ngoài.

Sự vận chuyển các chất qua màng sinh chất Các chất đƣợc vận chuyển qua màng tế bào theo một trong ba phƣơng thức: vận chuyển thụ động; vận chuyển chủ động; nhập bào và xuất bào.

- Vận chuyển thụ động là phƣơng thức vận chuyển các chất từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp (tuân theo cơ chế khuếch tán) và không tiêu tốn năng lƣợng.

- Vận chuyển chủ động có sự tham gia của các kênh prôtêin trên màng, cần đến năng lƣợng để vận chuyển các chất từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao.

- Nhập bào và xuất bào là kiểu vận chuyển các chất thông qua sự biến dạng của màng sinh chất. Đây cũng là phƣơng thức vận chuyển cần tiêu tốn năng lƣợng.

4

Thực hành: Thí

Trong bài thực hành các nội dung đƣợc hƣớng

nghiệm co và phản co đến nhằm mục đích giúp HS quan sát đƣợc các

39

nguyên sinh (Bài 12)

yếu tố môi trƣờng ảnh hƣởng đến sự đóng mở khí khổng.  Quan sát tế bào ban đầu Ban đầu tế bào đƣợc ngâm trong nƣớc cất → nƣớc thấm vào tế bào → tế bào trƣơng nƣớc → khí khổng mở ra.  Thí nghiệm co nguyên sinh Khi cho dung dịch muối vào tiêu bản, môi trƣờng bên ngoài trở lên ƣu trƣơng → nƣớc thấm từ tế bào ra ngoài → tế bào mất nƣớc → tế bào co lại, lúc này màng sinh chất tách khỏi thành tế bào → hiện tƣợng co nguyên sinh → khí khổng đóng.  Thí nghiệm phản co nguyên sinh Khi cho thêm nƣớc cất vào tiêu bản → môi trƣờng ngoài nhƣợc trƣơng → nƣớc lại thấm vào trong tế bào → tế bào từ trạng thái co nguyên sinh trở lại trạng thái bình thƣờng (phản co nguyên sinh) → khí khổng mở.  Điều khiển sự đóng mở của khí khổng Lỗ khí đóng hay mở phụ thuộc vào lƣợng nƣớc trong tế bào + Tế bào no nƣớc (trƣơng nƣớc) → lỗ khí mở + Tế bào mất nƣớc → lỗ khí đóng Điều khiển sự đóng mở của khí khổng thông qua điều chỉnh lƣợng nƣớc thẩm thấu vào trong tế bào.

40

2.2. Thiết kế cấu trúc chung của sách điện tử dạy học Chương cấu trúc tế bào Từ việc xác định đƣợc đối tƣợng sử dụng e-book, nhu cầu của ngƣời sử dụng, các mục tiêu giáo dục, các xu hƣớng sử dụng công nghệ thông tin phục vụ giảng dạy… nên cấu trúc của một chủ đề trong sách sẽ có giao diện gồm các mục chính nhƣ hình 2.2

Hình 2.2. Sơ đồ khái quát hóa nội dung một bài học - Tên chủ đề: Khái quát đƣợc vấn đề/nội dung đề cập đến trong e-book; - Nội dung lí thuyết: Đƣợc hệ thống trong mỗi chƣơng chủ đề nhỏ.

Mỗi một bài học sẽ các thông tin về nội dung kiến thức cho học sinh đọc hiểu. + Đặt vấn đề: Trình bày các nội dung đƣợc tóm tắt hoặc các hoạt động gợi động cơ học tập, kiến tạo tri thức cho học sinh. + Nội dung lí thuyết: Đây là phần trọng tâm của bài học, với các nội dung kiến thức đƣợc sắp xếp theo thứ tự hƣớng dẫn cùng các mô hình ảo, hệ thống ví dụ vận dụng giúp HS hiểu sâu, nắm vững kiến thức. + Phần mở rộng (em có biết): Cung cấp thêm những thông tin thực tế và mở rộng hơn kiến thức từ bài học đã thiết kế. Mục này có thể thiết kế một số bài viết liên quan đến kiến thức mở rộng giúp HS hiểu rõ hơn bài học và thêm yêu khoa học và môn Sinh học.

- Câu hỏi và bài tập: Gồm tất cả các bài tập có trong sách giáo khoa, bài tập bổ sung đƣợc hệ thống hóa và giải dƣới dạng tƣơng tác với ngƣời học.

41

- Hƣớng dẫn sử dụng: Trình bày cụ thể những nội dung có trong sách điện tử để ngƣời dử dụng có thể nhanh chóng đạt đƣợc mục đích dạy và học của mình. Gồm có mục hƣớng dẫn sử dụng e-book, Tƣ liệu học tập và mục lục tham khảo để ngƣời đọc có thể tìm kiến nguồn.

- Dạy học trực tuyến: e-book đƣợc thiết kế với mục đích nhằm nâng cao tính tƣơng tác giữa ngƣời dùng và tác giả. Mục tra cứu – hỏi đáp giúp ngƣời sử dụng có thể tra cứu những từ ngữ học thuật, tƣ liệu… Mục liên kết lớp học giúp ngƣời dùng có thể tƣơng tác với tác giả cũng nhƣ với những ngƣời dùng khác bằng cách tạo ra một không giang kết nối những ngƣời dùng qua việc tạo lớp học trên các ứng dụng nhƣ edmodo class dojo google classroom.

2.3 Nguyên tắc thiết kế e-book Để có đƣợc e-book chất lƣợng cao, quá trình xây dựng e-book đòi hỏi phải dựa trên những nguyên tắc sƣ phạm chặt chẽ. Sau đây là những nguyên tắc thiết kế e-book.

- Nguyên tắc thi t k về hình thức: e-book có thu hút đƣợc ngƣời đọc hay không phụ thuộc nhiều vào hình thức của nó. Giao diên chính của e-book đƣợc thiết kế công phu với các hiệu ứng chữ đặc sắc, đƣợc sắp xếp gọn gàng và nội dung cô đặc nhất. Các ngôn từ sử dụng trong e-book đơn giản, dễ hiểu.

Thống nhất về kích cỡ (size), kiểu chữ (font) và màu sắc ở các tiêu đề và nội dung. Tạo sự nhất quán trong các trang thiết kế.

- Nguyên tắc thi t k về nội dung: Các nội dung trong e-book đƣợc trình bày rõ ràng, dễ đọc. Các đoạn video, và phần thông tin cần trình bày một cách chi tiết, dễ hiểu và đƣợc thiết kế với tính tƣơng tác cao. Nội dung hƣớng dẫn của e-book đƣợc trình bày đảm bảo tính sƣ phạm, bên cạnh đó e-book cũng cung cấp cho ngƣời dùng kho trò chơi đƣợc chúng tôi thiết kế hoặc sƣu tầm có thể sử dụng trực tiếp cung cấp cho ngƣời dùng kho trò chơi đƣợc nhóm nghiên cứu thiết kế hoặc sƣu tầm.

42

- Nguyên tắc thi t k về tính thực tiễn: e-book ra đời là do nhu cầu thực tiễn và sau khi hoàn thành, nó quay lại phục vụ thực tiễn giảng dạy.

- Nguyên tắc thi t k về tính hiệu quả: e-book hƣớng tới các mục tiêu giúp GV, HS hình thành, rèn luyện và nâng cao kỹ năng ứng dụng các phần mềm trong học tập thông qua sử dụng e-book. Hỗ trợ GV, HS trong quá trình dạy và học. Cung cấp cho ngƣời dùng các ý tƣởng, các mẫu trò chơi có sẵn.

Hệ thống các bài luyện tập – kiểm tra để giúp ngƣời đọc có thể ôn luyện, tự đánh giá kiến thức, kỹ năng thƣờng xuyên.

2.4. Quy trình thiết kế sách điện tử Tại Việt nam có rất ít quy trình thiết kế sách điện tử trong dạy học sinh học. Do đó, nghiên cứu này dựa trên nguyên tắc ở trên đã đƣa ra quy trình thiết kế e-book phục vụ trong dạy học sinh học với 5 bƣớc đƣợc mô tả nhƣ dƣới đây.

Hình 2.3. Các bước xây dựng e-book

43

Bước 1: Phân tích mục tiêu kiến thức và kỹ năng của nội dung môn học cần đạt được Khi xây dựng nội dung bài học, ngƣời thiết kế chỉ ra các mục tiêu về kiến thức, kỹ năng, thái độ và năng lực hình thành mà sau khi học xong học sinh có thể đạt đƣợc.

- Xác định tên: xác định tên chƣơng sách, tên bài học cụ thể.

- Mục tiêu của bài học: những nội dung cơ bản và ý nghĩa thực tiễn của chƣơng trình sinh học 10 + Kiến thức: Trình bày đƣợc các nội dung về sinh học tế bào (thành phần, cấu trúc của tế bào), vi sinh vật học (vi khuẩn, vi rút) + Kỹ năng: Khả năng sử dụng công nghệ thông tin trong tìm kiếm, tổng hợp và phân tích thông tin thu đƣợc để có thể giải quyết đƣợc những vấn đề đã đặt ra + Thái độ: Nâng cao nhận thức và trách nhiệm trong việc bảo vệ cơ thể cũng nhƣ bảo về môi trƣờng.

Bước 2: Phát triển các kịch bản sư phạm và công nghệ sẽ được sử dụng Cần xây dựng một bộ khung để ngƣời đọc dễ hình dung và có một cái nhìn xuyên suốt, nhất quán về tính logic của nội dung, cấu trúc, phƣơng pháp, và kĩ thuật triển khai nội dung bài học. Cụ thể nhƣ sau: - Mục tiêu của bài học (bài học này để làm gì?)

- Nội dung của bài (đâu là nội dung cốt lõi, đâu là nội dung mở rộng?)

- Phƣơng pháp triển khai (ngƣời dạy cần làm gì, ngƣời học cần làm gì?)

- Hình thức triển khai - Đặc điểm khái quát về đối tƣợng sử dụng - Tính khả thi của các yếu tố công nghệ khi truyền tải nội dung Khi xây dựng kịch bản cũng nhƣ khung của e-book cần lựa chọn công nghệ thiết kế với các công cụ đa phƣơng tiện phù hợp giúp cho việc thể hiện nội dung đƣợc hiệu quả, lựa chọn giao diện thân thiện với học sinh, tính toán khả năng đáp ứng ý đồ sƣ phạm về mặt kĩ thuật và tính khả thi về kinh tế…

Bước 3: Tích hợp nội dung bài học với công cụ đa phương tiện

44

Ngƣời dùng cần lựa chọn, phân loại, sắp xếp những học liệu liên quan đến nội dung bài giảng theo các tiêu chí phục vụ cho nội dung cốt lõi, nội dung cơ cản, nội dung bổ sung. Sau đó cần lựa chọn và phối hợp các công cụ kỹ thuật công nghệ phù hợp để thiết kế các nội dung của e-book nhƣ: - Lựa chọn phần mềm/tiện ích để số hóa văn bản, số liệu; - Âm thanh, hình ảnh, clip sẽ lựa chọn phầm mềm/tiện ích xử lí đồ họa ra sao - Lựa chọn các phầm mềm, công cụ hỗ trợ học tập, đánh giá, kiểm tra, mô phỏng.

Bước 4: Thiết kế và đóng gói bài học Dựa trên khung e-book đã thiết kế ở các bƣớc trên, ngƣời soạn sẽ phát triển các nội dung chi tiết. Sử dụng các định dạng về font chữ, tranh ảnh, audio, video… sao cho phù hợp với định dạng chung của e-book và dễ dàng trong việc xuất file khi hoàn thiện.

Bước 5: Kiểm tra và đánh giá hiệu quả sử dụng Giáo viên kiểm soát việc sử dụng e-book của học sinh. Đồng thời, hỗ trợ và giải quyết các thắc mắc của học sinh trong quá trình sử dụng e-book.

Sau khi hoàn thành bài học, giáo viên có thể lấy ý kiến đánh giá của học sinh về giao diện, nội dung bài học (kiến thức quá khó, lƣợng bài tập quá ít, hình ảnh minh họa chƣa sinh động…) để có những hƣớng điều chỉnh cải tiến cho e-book.

2.5. Ví dụ minh họa thiết kế sách điện tử dạy học chƣơng cấu trúc tế bào 2.5.1. Phân tích mục tiêu ki n thức và kỹ năng cần đạt t ong chương cấu trúc t bào, sinh học 10.

Bƣớc đầu tiên để xây dựng đƣợc ebook cần xác định đƣợc mục tiêu về kiến thức và kỹ năng mà HS cần đạt đƣợc trong chủ đề bài học. Từ đó có thể xây dựng đƣợc kịch bản về nội dung cần có trong ebook. Với nội dung chính của chƣơng xoay quanh về cấu trúc của tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực, cũng nhƣ phƣơng thức trao đổi chất của hai loại tế bào này với môi trƣờng.

Sau khi học xong chƣơng này, HS cần có đƣợc trình bày ở bảng 2.2

45

Bảng 2.2. Yêu cầu cần đạt về mục tiêu kiến thức, kỹ năng của HS sau khi học xong chương cấu trúc tế bào Yêu cầu cần đạt

Nội dung - Mô tả đƣợc kích thƣớc, cấu tạo và chức năng của các thành phần cấu tạo nên tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực.

- Phân tích đƣợc mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng của thành tế bào (ở tế bào thực vật) và màng sinh chất.

- Nêu đƣợc cấu tạo phù hợp với chức năng của tế bào chất.

Kiến thức

- Trình bày đƣợc cấu trúc giúp thực hiện những chức năng quan trọng của nhân tế bào.

- Trình bày đƣợc cấu tạo và mối quan hệ chức năng giữa các bào quan trong tế bào.

- Phân tích đƣợc những đặc điểm khác nhau về mặt cấu tạo của tế bào thực vật và động vật.

- Phân tích đƣợc sự giống và khác nhau giữa tế bào nhân sơ và nhân thực, cho thấy sự phù hợp về cấu tạo để thích nghi với môi trƣờng sống.

- Quan sát đƣợc hình vẽ từ đó lập đƣợc các bảng biểu so sánh về đặc điểm cấu tạo của các dạng cấu trúc.

- Thực hành làm tiêu bản và quan sát đƣợc tế bào sinh

Kỹ Năng

vật nhân sơ (vi khuẩn).

- Làm đƣợc tiêu bản hiển vi tế bào nhân thực đồng thời quan sát đƣợc nhân và một số bào quan trên tiêu bản đó.

46

2.5.2. Phát triển các kịch bản nội dung ki n thức t ong chương cấu trúc t bào và công nghệ sẽ được sử dụng.

GV lên ý tƣởng thiết kế của mình phù hợp với mục tiêu về kiến thức và kỹ năng đã đặt ra, tiếp theo là lựa chọn các tài liệu cần thiết cho quá trình thiết kế bài học: lựa chọn nội dung đƣa vào, các hình ảnh mô phỏng, thí nghiệm ảo hoặc các video minh họa cho bài học.

Xuất phát từ động cơ học tập của học sinh là muốn nắm chắc đƣợc kiến thức mới và vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế cũng nhƣ vận dụng kiến thức ở những mức độ khác nhau, GV có thể lên khung bài giảng dựa trên động cơ học tập của học sinh.

Dựa trên hệ thống mục tiêu dạy học chƣơng cấu trúc tế bào, cần phải đảm bảo việc phải quan sát đƣợc, hệ thống hóa đƣợc kiến thức cũng nhƣ phân biết cách tổng hợp thông tin, GV có thể thiết kế đƣa vào với những câu hỏi gợi mở vấn đề về cấu trúc tế bào để tăng tính mò, hấp dẫn cho HS.

Hình 2.4. Giao diện sách điện tử ở phần đặt vấn đề Với nội dung của bài học, cần đƣa vào lƣợng kiến thức vừa đủ nhƣng dƣới dạng kích thích các giác quan của HS để tăng tính tìm tòi khám phá của HS. Với nội dung của bài tế bào nhân sơ, có thể giới thiệu nội dung dƣới dạng một video, ở cuối video có tổng hợp cũng nhƣ khái quát lại nội kiến thức.

47

Hình 2.5. Giao diện sách điện tử phần nội dung bài học.

Bài tập trƣơng cấu trúc tế bào chủ yếu là phần lí thuyết và dễ gây nhầm lẫn, HS thƣờng khó ghi nhớ đƣợc đặc điểm của các bào quan cũng nhƣ chức năng của các bào quan. Dựa vào nội dung cần đạt chúng tôi xây dựng các câu hỏi trắc nghiệm nhỏ đan xen trong từng nội dung kiến thức và ở cuối mỗi bài sẽ có thêm một bài luyện tập đƣợc tích hợp dƣới dạng trò chơi.

Hình 2.6. Giao diện sách điện tử ở phần bài tập

48

Ở mục em có biết, với mục tiêu của bài học và mong muốn mở rộng thêm kiến thức cho HS, phần thông tin đƣợc đƣa vào trong sách điện tử có thể đƣợc truyền tải dƣới dạng một câu chuyện, hoặc một game nhỏ để tìm hiểu về kiến thức xung quanh. Để tăng thêm sự hỗ trợ cũng nhƣ tƣơng tác từ GV cho HS, chúng tôi sẽ đƣa thêm những lớp học nhỏ online để hỗ trợ giải đáp thắc mắc hoặc là nơi chia sẻ các thông tin mà HS sƣu tầm đƣợc.

2.3.3. Tích hợp nội dung bài học t ong chương cấu trúc t bào v i đa phương tiện.

Dựa trên kịch bản đã xây dựng về nội dung mong muốn đƣợc truyền tải trong sách điện tử, chúng tôi đã sử dụng phần mềm thiết kế kotobee auther là nền tảng chính để làm bộ khung cho sách điện tử. Để minh họa cho các phần kiến thức đƣợc đƣa vào dƣới dạng text hoặc video hay audio, ngƣời thiết kế có thể sử dụng các tiện ích có sẵn trên phần mềm kotobee Authe nhƣ: Image, Audio, Video, Galery,… nhƣ đã giới thiệu ở trên.

Ngoài ra để hỗ trợ thêm cho việc sử dụng ebook hiệu quả ngƣời thiết kế có thể tích hợp giữa phần mềm Edpuzle với Kotobee. Edpuzle là phần mềm cho phép chỉnh sửa video, vào giúp ngƣời tạo video biết ngƣời xem đang dừng ở đâu hay đã xem đến giai đoạn nào trong video. GV có thể thiết kế video, chèn những câu hỏi trắc nghiệm ở những phần nhất định của video để HS có thể trả lời và ghi nhớ kiến thức ngay lập tức, đồng thời GV cũng đã vận dụng đƣợc phƣơng pháp dạy học ―động não‖ cho HS thông qua hình thức tự học ở nhà. Khi liên kết với edpuzle thì HS cần đăng kí tài khoản để sử dụng, thông qua đó, GV sẽ kiểm soát đƣợc HS đã làm bài tập hay chƣa.

49

Hình 2.7. Giao diện web Edpuzle để xử lí video

Hình 2.8. Giao diện chương sách có liên kết với edpuzle Với phần bài tập, dựa trên mục tiêu và đặc thù của nội dung kiến thức chƣơng sinh học tế bào phần lớn là lí thuyết về các khái niệm và các đặc điểm cấu trúc, chức năng, GV có thể dùng tiện ích thiết kế câu hỏi trắc nghiệm có ngay trên kotobee. Tuy nhiên nếu muốn các dạng câu hỏi trắc nghiệm đa dạng hay tạo ra các cuộc thi nhỏ giữa các học sinh, có thể tích hợp thêm việc thiết kế trò chơi trên Kahoot, quizizz hay Widget, và chèn link sang Kotobee.

50

Với mục em có biết để đƣa thông tin dƣới dạng phim hoạt hình có thể chèn thêm các hình ảnh động, hoặc các audio lồng tiếng hoặc các video phim hoạt hình để tăng tính hứng thú cho HS.

Hình 2.9. Giao diện phần em có biết. Để HS có thể tƣơng tác với GV và các HS trong lớp, GV có thể tạo ra một không gian lớp học theo bài học, hoặc theo các lớp học trên lớp trên nền tảng của google classroom hoặc classdojo để HS có thể tƣơng tác với nhau.

Hình 2.10. Giao diện phần hỗ trợ - tương tác.

51

2.3.4. Thi t k và đóng gói bài học mẫu t ong chương cấu trúc t bào.

Ebook sau khi thiết kế xong sẽ đƣợc chuyển tới GV bộ môn Sinh học giảng dạy sinh học 10 dùng trong dạy học chƣơng cấu trúc tế bào. Gửi tới HS để sử dụng ebook trong hoạt động học tập ở nhà và trên lớp.

2.3.5. Kiểm t a và đánh giá hiệu quả sử dụng sách điện tử trong các bài học của chương sinh học t bào.

Tổng hợp các phiếu nhận xét của GV và HS về ebook để đánh giá hiệu quả sử dụng của ebook. Dựa trên các ý kiến đóng góp để rút kinh nghiệm, hoàn thiện, bổ sung nội dung, chỉnh sửa hiệu ứng và tiện ích sao cho phù hợp và giúp sử dụng ebook có hiệu quả.

2.6. Sử dụng ebook trong dạy học chƣơng cấu trúc của tế bào 2.6.1. Hư ng dẫn sử dụng e-book chương cấu trúc của t bào Căn cứ vào mục đích và đối tƣợng sử dụng sách điện tử, chúng tôi đã sử dụng phần mềm Kotobee Auther để thiết kế và giới thiệu một sản phẩm minh họa ứng dụng trong giảng dạy môn sinh học lớp 10. Một ƣu điểm của phần mềm Kotobee Author là có thể thiết kế các câu hỏi trắc nghiệm một cách tiện lợi. Học sinh có thể kiểm tra và đánh giá nhanh mức độ hiểu bài thông qua các bài kiểm tra này.

Sách điện tử này có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo cho giáo viên theo cách hỗ trợ năng lực tự học của học sinh. Để khai thác triệt để kiến thức bài học và phát triển khả năng này, giáo viên cần: - Nắm chắc nội dung bài, cần liên hệ kiến thức mở rộng, vận dụng.

- Hiểu biết về đặc điểm, tính năng của phần mềm đã sử dụng.

- Xác định đúng các năng lực cần hình thành và phát triển thông qua các nội dung đã chọn.

2.6.2. Một số chú ý để sử dụng ebook có hiệu quả Dựa trên cấu trúc và mục đích thiết kế của ebook nhƣ trên là giúp HS tự học tập ở nhà trƣớc và sau khi học xong lý thuyết, rèn luyện kỹ năng tƣ duy

52

bài tập và phát triển năng lực tự học. Sau đây là những lƣu ý để sử dụng ebook có hiệu quả trong dạy và học: - GV cần thiết kế những hoạt động học tập có sự lồng ghép với những tiện ích có trên ebook để tăng sự tƣơng tác giữa HS và sách điện tử.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể dựa trên những hoạt động đƣợc thiết kế trên ebook để HS thực hiện và có sự kiểm tra việc hoàn thành.

- HS cần chủ động tìm hiểu bài trƣớc khi lên lớp đồng thời tự củng cố kiến thức bài học trong sách điện tử.

- HS tự làm các dạng bài kiểm tra, trắc nghiệm khách quan, tự luận để đánh giá năng lực của mình.

- HS xem các hình ảnh và phim thí nghiệm để dễ ghi nhớ và khắc sâu kiến thức.

- HS dùng tính năng hỗ trợ giải đáp để trao đổi ý kiến với GV và các HS khác để có thể nắm chắc hơn kiến thức.

2.7. Thiết kế, xây dựng hoạt động dạy học có sử dụng E-book trong thiết ế bài dạy chƣơng cấu trúc của tế bào sinh học 10 Trong “Chương cấu trúc tế bào” chúng tôi tiến hành xây dựng hoạt động dạy học 4 bài gồm Bài 7 và Bài 8 +9 +10 có sử dụng sách điện tử trong dạy học.

2.7.1 Giáo án bài 7: T bào nhân sơ Trong bài 7, GV cần hƣớng dẫn HS hoàn thành những mục tiêu sau: * Kiến thức: - Trình bày đƣợc đặc điểm của tế bào nhân sơ - Giải thích đƣợc TB nhân sơ với kích thƣớc nhỏ thì có lợi ích gì?

- Trình bày cấu trúc và chức năng của các bộ phân cấu tạo nên tế bào VK. - Trình bày đặc điểm của tế bào nhân thực * Kĩ năng: - Rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, khái quát hoá kiến thức

53

- Rèn luyện kỹ năng hoạt động nhóm, hoạt động độc lập * Thái độ: Yêu thích bộ môn, có niềm tin vào khoa học

 Về phương tiện giảng dạy: - Ở nhà: GV hƣớng dẫn HS sử dụng sách điện tử trên máy tính để tự học ―chương cấu trúc tế bào‖ phục vụ học tập trực tuyến bao gồm các nội dung lý thuyết, bài tập, video…

- Trên lớp: SGK, phấn, bảng, giáo án, máy chiếu  Về phương pháp giảng dạy: - Kết hợp các phƣơng pháp: vấn đáp, giảng giải, công não, thảo luận nhóm, giải quyết vấn đề… (sử dụng trong giờ học trên lớp)  Tiến trình dạy học: Bảng 2.3. Tiến trình dạy học có sử dụng sách điện từ trong bài 7 Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

* Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm chung của t bào nhân sơ (15 phút)

I. Đặc diểm chung của tế - HS tìm hiểu bài mới

bào nhân sơ

- GV: dẫn dắt vào bài trƣớc ở nhà, đọc trƣớc

- Đại diện: Vi khuẩn

thông qua phần giới thiệu phần đặt vấn đề trong

- Chƣa có nhân hoàn

mở đầu của e – book, kết sách giáo khoa.

chỉnh (Nhân chƣa có

hợp với các ví dụ minh

màng bao bọc)

họa bên ngoài về giới

- Tế bào chất không có hệ

nguyên sinh và khởi sinh.

- HS dựa vào thông tin

thống nội màng, không có

- GV dựa vào thông tin trong e-book kết hợp với

các bào quan có màng bao

vừa cung cấp cho HS, yêu ví dụ của GV đƣa ra có

bọc

cầu HS xác định tế bào thể trả lời: giới khởi sinh.

- Tế bào có kích thƣớc

nhân sơ ở giới nào?

nhỏ

- GV yêu cầu HS tiếp tục đến với hoạt động 2 trong - HS chú ý xem video và

54

e-book, hƣớng dẫn HS có thể trả lời. xem video và trả lời hai Nhân chƣa có màng bao câu hỏi:

bọc

+ TB nhân sơ có đặc điểm nào? + Tại sao lại gọi là sinh - HS vào link padlet trên vật nhân sơ?

e-book để cùng thảo luận

- GV lựa chọn công cụ các câu hỏi:

- Kích thƣớc tế bào càng

tích hợp với padlet.vn - HS có thể trả lời: 1 Kg

nhỏ , S/V càng lớn trao

trong e-book đƣa ra câu khoai tây củ nhỏ

đổi chất và năng lƣợng

hỏi thảo luận:

với môi trƣờng nhanh

+ Gọt 1Kg khoai tây củ - Trao đổi chấtvà năng

chóng tế bào sinh truởng,

to và 1 Kg khoai tây củ lƣợng với môi trƣờng

phát triển, sinh sản nhanh

nhỏ thì phần nào nhiều vỏ nhanh và nhiều

hơn.

hơn? Vì sao?‖ + Sinh vật nhân sơ có - TB càng lớn vận chuyển kích thƣớc nhỏ thì có ƣu các chất càng chậm điểm gì? + Sự vận chuyển các chất bên trong tế bào có phụ thuộc vào kích thƣớc tế bào không?

II. Cấu tạo của tế bào

- GV dựa trên kết quả của

nhân sơ

các nhóm, hiển thị trên

- Cấu tạo gồm 3 thành

màn hình, chấm điểm và - HS chú ý nghe hƣớng

phần:

giúp HS rút ra kết luận.

+ Màng sinh chất.

dẫn từ GV và thao tác.

* Hoạt động 2: Tìm hiểu

+ Tế bào chất .

cấu tạo của t bào nhân

+ Vùng Nhân

sơ (20 phút)

- HS xem video và hoàn

55

Ngoài ra còn có: lông,

- GV yêu cầu HS xem và thành các nhiệm vụ yêu hoàn thành các nhiệm vụ cầu trong video. trong đoạn video về cấu tạo tế bào nhân sơ trong - HS xem hết video và e-book.

hoàn thành các yêu cầu có

- GV theo dõi hoạt động trong video của HS và mức độ hoàn - HS xác định đƣợc các thành của HS thông qua thành phần cấu tạo và tiện ích edpuzle đƣợc tích chức năng của từng bộ hợp trong e-book,

phận

- GV yêu cầu HS hoàn thành nhiệm vụ trong 10 - HS chú ý lắng nghe. phút.

- GV đƣa ra hình vẽ yêu cầu HS xác định tên các bộ phận và chức năng của các thành phần trong cấu tạo của tế bào nhân sơ.

- GV chiếu thêm video về nhuộm vi khuẩn: Dựa vào cấu trúc thành Tb chia VK làm 2 loại: VK Gram+ và GramGram+

có

VK thành - HS nhanh chóng di

peptidoglucan dày (bắt chuyển về nhóm đã đƣợc màu thuốc tím),

Vi GV chia.

khuẩn Gram- có thanh peptidoglucan mỏng (bắt màu thuốc nhuộm đỏ).

56

roi, vỏ nhầy, thành tế bào.

Thành Tb có liên quan tới việc sử dụng thuốc kháng - HS chú ý lắng nghe. sinh.

- Củng cố (5 phút) GV tổ chức trò chơi: - HS chú ý về nhà sử ―ghép hình siêu đẳng‖.

dụng e-book học bài cũ và

Luật chơi: Trong vòng 3 chuẩn bị bài mới. phút các nhóm ghép đúng vị trí và cấu tạo của tế bào nhân sơ. Nhóm nào ghép xong sớm nhất sẽ đƣợc cộng 2 điểm. Với mỗi chú thích hình đúng nhóm đƣợc cộng 2 điểm.

- GV tổng kết trò chơi, nhận xét giờ học. * Dặn dò (3 phút) - GV yêu cầu HS về xem video về cấu tạo tế bào nhân sơ. Xem thêm thông tin có thể em chƣa biết và hoàn thành phần bài tập có trong e-book.

2.7.2. Giáo án chủ đề “t bào nhân thực” Với chủ đề tế bào nhân thực đƣợc ghép nội dung kiến thức từ 3 bài 8, 9 và 10 của chƣơng cấu trúc tế bào, sinh học 10. GV cần hƣớng dẫn HS đạt đƣợc những mục tiêu sau: * Kiến thức: - So sánh TB nhân sơ và TB nhân thực, TBTV và TBĐV

57

- Nêu đƣợc cấu tạo và chức năng của nhân, ribôxom, ti thể, lục lạp.

- Trình bày đƣợc cấu tạo và chức năng của màng sinh chất. Và cấu trúc bên ngoài màng sinh chất.

- Nêu đƣợc cấu trúc và chức năng của không bào và lizoxom. * Kĩ năng: - Rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích, tổng hợp, khái quát hoá kiến thức - Rèn luyện kỹ năng hoạt động nhóm, hoạt động độc lập * Thái độ: - Vận dụng hiểu biết vào trồng trọt Đối với chủ đề ―tế bào nhân thực‖ GV có thể dạy trong 3 tiết học và lồng ghép sử dụng e-book trong quá trình dạy học.

Bảng 2.4. Tiến trình hoạt động dạy học có sử dụng sách điện tử chủ đề tế bào nhân thực Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Nội dung

GV giúp HS hệ thống bài

Đặc điểm của tế bào

cũ thông qua link quizizz - HS mở link quizizz trên

nhân thực

đƣợc tích hợp trên e- e-book để hoàn thành bài

* Kích thƣớc lớn.

book.

* Gồm 3 thành phần:

tập.

GV chia lớp thành 4 – 6

- Màng sinh chất

nhóm hoạt động nhóm.

- TBC: + Cú hệ thống nội

Các nhóm cùng mở công - HS ổn định nhóm

màng.

cụ tích hợp với padlet.vn

+ Cú bào quan cú

trong e-book hoàn thành

màng bao bọc

yêu cầu của GV.

- HS vào công cụ padlet

- GV yêu cầu 2 nhóm đƣợc tích hợp trong etrình bày về đặc điểm book. chung của tế bào nhân thực, 2 nhóm trình bày về đặc điểm chung của tế - HS dựa trên câu trả lời

58

- Nhân : Đã có nhân hoàn chỉnh.

bào nhân sơ.

của nhóm bạn để đƣa ra

- GV chiếu hính ảnh thảo điểm khác nhau. luận của các nhóm trên padlet. và yêu cầu các nhóm chỉ ra những đặc điểm tế bào nhân thực

I. Nhân tế bào

khác với tế bào nhân sơ.

1. Cấu trúc

- GV giúp HS rút ra kết

- Hình dạng: hình cầu

luận.

- Kích thƣớc vào khoảng

* Hoạt động: Tìm hiểu - HS ổn định tổ chức nhóm

5 micromet

các bào quan của t bào

- Bên ngoài đƣợc bao bọc

nhân thực

bởi 2 lớp màng trờn màng

- GV chia lớp thành 4 - Thành viên của các nhóm

có các lỗ nhân

nhóm, áp dụng kĩ thuật nhanh chóng đi đến các

- Bên trong là dịch nhân:

dạy học theo góc. Ở mỗi góc và xem video.

chứa chất nhiễm sắc( gồm

góc yêu cầu HS xem và

ADN liên kết với protein)

hoàn thành các video trên - Các thành viên xem video và nhân con. ebook.

và hoàn thành nhiệm vụ ở

2. Chức năng:

- Các video đã đƣợc xử lí mỗi góc.

Chứa thông tin di truyền

qua edpuzle.

và là trung tâm điều khiển

- Trong vòng 5 phút,

mọi hoạt động sống của tế

thành viên của mỗi nhóm

bào.

sẽ tỏa đi 4 góc, thu nhận

II. Lƣới nội chất

thông tin đồng thời hoàn

* Gồm 2 loại lƣới nội

thành nhiệm vụ ở mỗi

chất:

góc.

+ Lƣới nội chất trơn

+ Góc 1: Xem video về - Thành viên các nhóm trở

(không có hạt)

nhân tế bào

về thảo luận hoàn thành

+ Lƣới nội chất hạt

+ Góc 2: Lƣới nội chất

bảng

1. Lƣới nội chất hạt

59

+ Góc 3: Riboxom

* Cấu tạo:

+ Góc 4: Bộ máy Gongi

- Là hệ thống xoang dẹp 1

- Sau khi hết thời gian - Đại diện nhóm trình bày

đầu nối với lƣới nội chất

hoạt động ở các góc, các kết quả thảo luận.

trơn , 1 đầu nối với màng

thành viên trở về nhóm

nhõn

của mình, cùng nhau - HS nhận xét bài chéo và

- Trờn màng có nhiều hạt

hoàn thành bảng về cấu rút ra kết luận.

ribôxôm đính

tạo và chức năng của 4

* Chức năng:

bào quan vừa đƣợc tìm

- Tổng hợp prôtêin tiết ra

hiểu ở 4 góc.

- HS chú ý và làm theo

khỏi tế bào cũng nhƣ các

- Các nhóm trình bày kết hƣớng dẫn của HS.

protein cấu tạo nên màng

quả thảo luận.

tế bào.

- GV cho HS nhận xét

- Hình thành túi mang để

chéo và rút ra kết luận bài

vận chuyển pr mới tổng

học.

hợp đƣợc

Củng cố:

2. Lƣới nội chất trơn

- GV yêu cầu HS tham

* Cấu tạo:

gia trò chơi đƣợc tích hợp

- Là hệ thống ống thông

qua Widget trên e-book.

với nhau, nối tiếp lƣới nội

Ti t 1 GV có thể dừng tại

chất hạt

nội dung ki n thức này.

- Trên đó có đính nhiều enzim. * Chức năng - Tổng hợp lipit, chuyển hoá đƣờng , phân huỷ các chất độc hại đối với cơ thể.

III. Riboxom 1. Cấu tạo

60

- Riboxom là bào quan nhỏ chƣa có màng bao bọc , cấu tạo từ các phân tử rARN và protein.

2. Chức năng -Tham gia vào quá trình tổng hợp protein cho tế bào.

IV. Bộ máy gôngi 1. Cấu tạo - Bào quan cú màng đơn - Hệ thống các túi dẹp xếp - HS ổn định tổ chức nhóm

chồng lên nhau, nhƣng tách biệt nhau theo hình vòng cung

- Thành viên của các nhóm

2. Chức năng

nhanh chóng xem video.

- Thu gom đóng gói ,

Tiết 2:

biến đổi và phõn phối sản

GV nhắc lại kiến thức ở

phẩm từ nơi sản xuất đến

bài trƣớc và chia nhóm

nơi sử dụng..

HS chuẩn bị cho tiết tiếp

V. Ti thể

theo.

- Các thành viên xem video 1. Cấu tạo :

* Hoạt động: Tìm hiểu và hoàn thành nhiệm vụ cá các bào quan của t bào

nhân.

- Phía ngoài là màng kép bao bọc.

- GV chia lớp thành 6

+ Màng ngoài trơn nhẵn

nhóm, áp dụng kĩ thuật

+ Màng trong gấp nếp tạo

mảnh ghép. GV phân HS

thành các mào, trên mào

xem và hoàn thành các

có chứa enzim hô hấp

video trên ebook theo số

- Bên trong chất nền của

61

thứ tự.

ti thể: chứa AND và

- Các video đã đƣợc xử lí

riboxom

qua edpuzle.

- Thành viên các nhóm

2. Chức năng

- Trong vòng 5 phút, thảo luận hoàn thành bảng

- Là nơi tổng hợp ATP :

thành viên của mỗi nhóm

cung cấp năng lƣợng cho

sẽ xem video, thu nhận

mọi hoạt động sống.

thông tin đồng thời hoàn

VI. Lục lạp

thành nhiệm vụ ở mỗi - Đại diện nhóm trình bày

1.Cấu tạo

video để thu nhận thông kết quả thảo luận.

- Phía ngoài có 2 lớp

tn.

màng trơn nhẵn bao bọc.

- HS nhận xét bài chéo và

+ Video 1: Xem video về rút ra kết luận.

- Bên trong gồm 2 thành

Lục lạp

phần:

+ Video 2: Ty thể

- HS chú ý và làm theo

+Chất nền stroma chứa

+ Video 3: Không bào

hƣớng dẫn của HS.

AND và ribôxom .

+ Video 4: Lizoxom

+ Hệ thống túi dẹt gọi

- Sau khi hết thời gian

tilacoit.

hoạt động cá nhân, các

. Màng tilacoit có chứa

thành viên cùng nhau

diệp lục và enzim hô hấp.

hoàn thành bảng về cấu

. Các tilacoit xếp chồng

tạo và chức năng của 4

lên nhau tạo thành cấu

bào quan vừa đƣợc tìm

trúc grana.

hiểu ở 4 video.

2. Chức năng

- Các nhóm trình bày kết

- Là nơi diễn ra quá trình

quả thảo luận.

quang hợp (chuyển năng

- GV cho HS nhận xét

lƣợng ánh sáng thành

chéo và rút ra kết luận bài

hoỏ trong các hợp chất

học.

hữu cơ).

- GV mở rộng kiến thức

VII. Một số bào quan hác

cho HS thông qua phần

62

em có biết có trong e-

1. Không bào

book.

- Cấu tạo: có màng đơn bao bọc, bên trong dịch bào chứa chất hữu cơ, ion khoáng tạo áp suất thẩm - HS ổn định tổ chức nhóm

thấu - Chức năng: + Dự trữ chất dinh dƣỡng, chứa chất phế thải + Giúp TB hút nƣớc + Chứa sắc tố thu hút côn trùng

- Thành viên của các nhóm

2. Lizoxom

nhanh chóng xem video.

- Cấu tạo : Lizoxom là một bào quan với 1 lớp màng bao bọc - Chức năng : phân hủy các tế bào già, các tế bào

- Các thành viên xem video bị tổn thƣơng không có và hoàn thành nhiệm vụ cá

khả năng phục hồi.

nhân.

VIII. Màng sinh chất

Tiết 4:

1. Cấu tạo:

GV nhắc lại kiến thức ở

-Gồm 2 thành phần chính

bài trƣớc và chia nhóm

phôtpholipit và prôtêin.

HS chuẩn bị cho tiết tiếp

+ 2 Lớp Phôtpholipit

theo.

quay đuôi kị nƣớc vào

* Hoạt động: Tìm hiểu

nhau và đầu ƣu nƣớc ra

màng t bào và các cầu

phía ngoài để tiếp xúc với

trúc ngoài màng

- Thành viên các nhóm

63

môi trƣờng nƣớc.

- GV chia lớp thành 4 thảo luận hoàn thành bảng

+Protenin : - bám màng

nhóm, áp dụng kĩ thuật bể

- xuyên màng

cá. GV phân HS xem và

+ Có các sợi glicoprotein

hoàn thành các video trên

nhƣ các giác quan.

ebook về màng tế bào và

+ Các phân tử colesteron

một số cấu trúc ngoài

xen kẽ trong lớp photpho

màng tế bào.

- Đại diện nhóm trình bày

lipit.

- Các video đã đƣợc xử lí kết quả thảo luận.

2. Chức năng

qua edpuzle.

- Trao đổi chất với môi

- HS nhận xét bài chéo và

- Trong vòng 5 phút, rút ra kết luận.

trƣờng có tính chọn lọc

thành viên của mỗi nhóm

nên màng có tính bán

sẽ xem video, thu nhận - HS chú ý và làm theo

thấm.

thông tin đồng thời hoàn hƣớng dẫn của HS.

- Thu nhận thông tin lí

thành nhiệm vụ ở mỗi

hoá từ bên ngoài

video để thu nhận thông

- Màng sinh chất có các

tn.

dấu chuẩn là glycoprotein

+ Video 1: Xem video về - HS vào đƣờng link

nên các tế bào trong cùng

màng tế bào

quizizz GV đã gửi.

một cơ thể có thể nhận

+ Video 2: Các cấu trúc

biết nhau và nhận biết tế

ngoài màng tế bào.

bào lạ .

- Sau khi hết thời gian

- Là nơi định vị của nhiều

hoạt động cá nhân, các - HS chú ý lắng nghe và

loại enzim.

thành viên cùng nhau thực hiện khi ở nhà.

- Ghép nối các tế bào

hoàn thành bảng về cấu

thành mô.

tạo và chức năng của các

IX. Các cấu trúc bên

cấu trúc nói trên. Các

ngoài màng sinh chất.

nhóm sẽ đi tìm các chìa

1. Thành tế bào

khóa để hoàn thành sơ đồ

*Cấu tạo:

tƣ duy về màng tế bào

- Thành tế bào có cấu tạo

64

các cấu trúc bên ngoài

chủ yếu bằng xelulozo,

màng.

còn ở nấm kitin

- Các nhóm trình bày kết

*Chức năng : quy định

quả thảo luận.

hình dạng tế bào và bảo

- GV cho HS nhận xét

vệ tế bào

chéo và rút ra kết luận bài

1. Chất nền ngoại

học.

bào

- GV mở rộng kiến thức

* Cấu tạo chủ yếu bằng

cho HS thông qua phần

sợi glicoprotein kết hợp

em có biết có trong e-

với các chất vô cơ và hữu

book.

cơ khác

Củng cố:

* Chức năng : giúp tế bào

GV tổ chức chơi Kahoot

liên kết và tạo nên các mô

đã đƣợc link trên e-book.

nhất định giúp tế bào thu

Yêu cầu HS tham gia, nội

nhận thông tin.

dung là phần kiến thức về sinh vật nhân thực.

Dặn dò: - GV yêu cầu HS xem lại các video về các bào quan của tế bào nhân thực, đọc phần ―em có biết‖ và trao đổi thắc mắc trên

lớp

học

online

―classdojo‖ đã đƣợc tích hợp trên e-book.

65

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 Ở chƣơng 2 của luận văn, từ việc phân tích nội dung chƣơng cấu trúc tế bào cho thấy sự phù hợp trong việc xây dựng e-book sử dụng trong giảng dạy. Đó là cơ sở cho việc: - Hoàn thiện cơ sở thực tiễn hƣớng tới vận dụng sách điện tử trong dạy và học.

- Tiến hành xây dựng quy trình thiết kế sách điện tử trong môn sinh học nói chung và các môn học khác nói riêng.

- Xây dựng và thiết kế các hoạt động dạy học chƣơng cấu trúc tế bào, sinh học 10 với sự hỗ trợ của công cụ Kotobee Anthor.

- Thiết kế các giáo án minh họa cho việc sử dụng sách điện tử trong dạy học.

- Xây dựng đƣợc thang đo đánh giá mức độ của năng lực tự học nhằm áp dụng và việc kiểm chứng tính hiệu quả của việc sử sụng e-book trong dạy và học giúp HS phát triển năng lực tự học.

66