Xây dựng một số hình thức và chương trình hoạt động ngoại khóa hóa học ở trường Trung học phổ thông

ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM HÓA HỌC

vectorstock.com/22606229

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN EBOOK PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Sáng kiến Xây dựng một số hình thức và chương trình hoạt động ngoại khóa hóa học ở trường Trung học phổ thông WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

1

PHẦN I. MỞ ĐẦU I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Xu thế phát triển chung của phương pháp dạy học ngày nay là biến chủ thể nhận thức thành chủ thể hành động. Đặt người học vào vị trí trung tâm của quá trình dạy học với quan điểm thầy thiết kế, trò thi công và quá trình dạy học là dạy cách học chứ không phải dạy kiến thức.

Năm học 2015-2016 theo chủ chương dạy và học của Bộ GD & ĐT là: dạy học theo chủ đề, tùy theo tình hình đặc điểm của nhà trường; giáo dục trải nghiệm sáng tạo của học sinh; tăng cường dạy học bên ngoài lớp học. Để phát huy tính độc lập sáng tạo và đáp ứng nhu cầu, tìm hiểu mở rộng kiến thức, cập nhật thông tin cho người học, bên cạnh việc đổi mới nâng cao hiệu quả trong dạy học chính khoá thì đẩy mạnh ngoại khoá là một trong những con đường thực hiện phương pháp đổi mới dạy học Ngoại khoá là hình thức dạy học ngoài giờ góp phần bổ sung, nâng cao, cập nhật kiến thức mới rèn luyện kĩ năng hoạt động, phát huy tính độc lập sáng tạo, vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn. Đồng thời tăng cường kiến thức học tập, giáo dục thế giới quan khoa học lòng yêu lao động, yêu cuộc sống. Ngoại khoá có thể được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau ở từng môn học và cấp học.

Hoá học là môn khoa học thực nghiệm. Thực tế cho thấy đối với học sinh phổ thông thì đây là một môn học khó và rất ít học sinh yêu thích. Vì vậy để có thể nâng cao hứng thú học tập cho học sinh thì giáo viên cần sử dụng ngoại khóa Hóa học trong quá trình giảng dạy. Ngoại khoá hoá học giúp cho học sinh hiểu, học sinh biết được các hiện tượng xảy ra xung quanh ở trong cuộc sống thực chất đều có nguồn gốc là do phản ứng hoá học. Do đó ngoại khoá sẽ làm cho học sinh yêu thích bộ môn hoá học hơn.

Hiện nay ở trường phổ thông, hoạt động ngoại khoá hoá học chưa được tổ chức thường xuyên nếu có tổ chức thì cũng chưa phong phú về hình thức và nội dung, do đó hoạt động này đạt hiệu quả chưa cao. Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên phổ thông là phải rèn luyện kĩ năng tổ chức, xây dựng các hình thức và nội dung hoạt động ngoại khoá, để làm được điều đó thì mồi giáo viên cần rèn luyện kĩ năng tổ chức, và xây dựng các kế hoạch ngoại khóa. Thông qua quá trình học tập và nghiên cứu ,đã được trực tiếp tham gia và theo dõi nhiều hoạt động ngoại ví dụ như: dạ hội hóa học, Olympic hóa học, tri thức trẻ… Từ thực tiễn giảng dạy tại trường THPT NHO QUAN A, chúng tôi đã trực tiếp tiến hành xây dựng các kế hoạch ngoại khóa đồng thời từ những chương trình ngoại khóa của đồng nghiệp, chúng tôi thấy rằng việc dạy học áp dụng ngoại khóa đặt được hiệu quả cao và tạo sự hứng thú học tập, tinh thần làm việc tập thể, tính năng động cho học sinh giúp các em tránh xa các cám dỗ ngoài xã hội.

Tuy nhiên việc thực hiện ngoại khóa còn gặp nhiều khó khăn. Chính vì những lí do trên nên năm học 2015-2016 này chúng tôi tiến hành phát triển chương trình ngoại khoá: “Vui học hoá-hoá học vui” thành sáng kiến khoa học: “Xây dựng một số hình thức và chương trình hoạt động ngoại khoá hoá học ở trường Trung học phổ thông”

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

2

II. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ Hoạt động ngoại khoá được đề cập rất nhiều trong sách lí luận dạy học tuy nhiên chưa cụ thể các nội dung và hình thức các hoạt động ngoại khoá mà chỉ dừng lại ở việc nêu lên một số hình thức một cách khái quát.

III. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI

III.1 Mục đích của đề tài Nghiên cứu thực tế hoạt động ngoại khóa ở trường phổ thông Nêu bật được tầm quan trọng của hoạt động ngoại khóa ở trường phổ thông Xây dựng một số hình thức và nội dung hoạt động ngoại khoá Hoá học cho học sinh THPT. III.2. Nhiệm vụ của đề tài Sưu tầm, nghiên cứu các tài liệu liên quan đến hoạt động ngoại khóa Tìm hiểu hoạt động ngoại khoá Hoá học ở một số trường THPT - Xây dựng một số hình thức và nội dung ngoại khoá Hoá học ở trường THPT. - Tiến hành thực nghiệm sư phạm các nội dung trong trường THPT.

IV. GIẢ THIẾT KHOA HỌC Hoạt động ngoại khóa là một hoạt động cần thiết đặc biệt với bộ môn Hóa học nếu xây dựng được một chương trình ngoại khóa có hiệu quả thì nâng cao sự hứng thú học tập của học sinh. Vì vậy khi đề tài thành công sẽ là tài liệu tham khảo cho học sinh và giáo viên phổ thông.

V. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU V.1. Đối tượng nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu: Học sinh THPT. - Chủ thể nghiên cứu: Chương trình Hoá học THPT. V.2.Phạm vi nghiên cứu Hoạt động ngoại khoá Hoá học cho học sinh THPT.

VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VI.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận - Phân tích tài liệu thu được, tập hợp các thông tin liên quan đến vai trò, hình thức, nội dung hoạt động ngoại khoá Hoá học.

- Sắp xếp các tài liệu thông tin thu thập được theo hệ thống VI.2. Phương pháp điều tra quan sát Xây dưng phương pháp điều tra Trao đổi ý kiến với một số giáo viên, học sinh THPT để đánh giá mức độ thành công của các nội dung thực nghiệm đồng thời tham khảo ý kiến góp ý, tiếp thu ý tưởng và kinh nghiệm phục vụ cho xây dựng nội dung khoá luận, tiến hành các hoạt động ngoại khoá.

VII. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI Lần đầu tiên đề tài nghiên cứu về lĩnh vực hoạt động ngoại khóa. Mặc dù vẫn còn nhiều thiếu xót nhưng đề tài này đã góp phân giúp giáo viên có thể chủ động, biết cách xây dựng một chương trình ngoại khóa, tổ chức một hoạt động ngoại khóa thành công cả về nội dung và hình thức.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

3

PHẦN II. NỘI DUNG CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA I. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA 1. Khái niệm.

Ngoại khoá là hình thức dạy học ngoài lớp, không quy định bắt buộc trong chương trình, hoạt động dựa trên sự tự nguyện tham gia của một số hay số đông học sinh có hứng thú, yêu thích bộ môn và ham muốn tìm tòi, sáng tạo các nội dung học tập Hoá học, dưới hướng dẫn của giáo viên.

2. Những điểm khác biệt giữa hoạt động ngoại khoá với các hình thức dạy học khác.

• Là hình thức hoạt động ngoài giờ trên lớp, không được quy định trong chương trình ngoại khoá.

• Là hoạt động tự nguyện của một số cá nhân hay một nhóm học sinh có cùng hứng thú, sở thích, mối quan tâm về một vấn đề nào đó của nội dung học tập.

• Giáo viên không trực tiếp hoạt động cùng học sinh nhưng phải là những người hướng dẫn, tổ chức, tư vấn và có thể trong nhiều trường hợp cần thiết còn là người chỉ, điều khiển các hoạt động ngoài giờ của học sinh.

• Nội khoá thường liên quan với nội dung học tập trong chương trình và phù hợp với hoàn cảnh của địa phương và đặc điểm của các thành viên tham gia.

• Không tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động ngoại khoá với các hình thức tương tự như trên lớp.

3. Ý nghĩa của hoạt động ngoại khoá Hoá học.

Hoạt động ngoại khoá có ý nghĩa rất lớn trong quá trình học tập của học sinh và giảng dạy của giáo viên vì: • Khối lượng tri thức nhân loại trong đó có tri thức Hoá học ngày càng tăng lên một cách nhanh chóng. Thế kỷ XXI được coi là một thế kỷ của công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Ngành Hoá học hiện đại đã và đang được phát triển nhằm mục đích làm thay đổi một số thói quen công nghiệp, nông nghiệp lạc hậu. Thông qua hoạt động ngoại khóa còn nâng cao hiệu quả dạy học Hóa học, góp phần tích cực vào việc nâng cao, mở rộng vốn tri thức, rèn luyện kỹ năng hoạt động, tăng cường hứng thú học tập bộ môn và giáo dục long yêu thiên nhiên, quê hương đất nước. Trong phạm vi nhà trường chỉ có thể cung cấp những kiến thức cơ bản nhất của Hoá học, còn rất nhiều kiến thức đòi hỏi người học phải tự tìm hiểu, bổ sung. Ngoại khoá là một trong những con đường để người học bổ sung, mở rộng thêm những kiến thức cho mình, khám phá tri thức chưa được đề cập trong chương trình chính khoá.

• Mỗi cá nhân là một chủ thể của hoạt động học tập. Hoạt động ngoại khoá sẽ phát huy tiềm năng cá nhân về thực hành trí nhớ, lập luận, quan sát, thực hành, giao tiếp.

• Nhờ hoạt động ngoại khoá, người học được mở rộng, bổ sung, cập nhật các kiến thức Hoá học cần thiết, rèn luyện và củng cố vững chắc các kĩ năng học tập có được trong các giờ học trên lớp.

• Tham gia ngoại khoá còn tăng thêm những tri thức thực tế, từ đó biết áp dụng tri thức Hoá học vào đời sống hàng ngày.

• Hoạt động ngoại khoá rèn luyện cho người học khả năng thích nghi, chủ động, rèn luyện kĩ năng nghiên cứu, giáo dục thế giới quan khoa học, lòng yêu thiên nhiên, Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

4

yêu đất nước, yêu lao động, tinh thần tập thể, tinh thần cộng đồng, thói quen quan sát, phán xét, suy luận…hứng thú học tập. Đó cũng là tiền đề quan trọng để rèn luyện những phẩm chất của con người lao động mới, đáp ứng yêu cầu của xã hội và mục têu của giáo dục.

• Hoạt động ngoại khoá rèn luyện cách thức làm việc tập thể. Hoạt động ngoại khoá là những hoạt động tập thể, qua đó học sinh rèn luyện được cách thức làm việc tập thể như có sự phân công công việc, phân nhiệm, có người chỉ huy, điều khiển, có trao đổi bàn bạc, có kiểm tra đôn đốc…

• Hoạt động ngoại khoá tạo điều kiện phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu.

Trong quá trình hoạt động ngoại khoá sẽ giúp giáo viên phát hiện được những học sinh có năng khiếu Hoá học, say mê Hoá học.Từ đó bồi dưỡng những học sinh đó trở thành những học sinh giỏi. Đặc biệt phát hiện được năng lực của những học sinh có khả năng tổ chức hoạt động tập thể tốt để bồi dưỡng học sinh trở thành một cán bộ Đoàn, Đội xuất sắc.

4. Nguyên tắc chung khi tổ chức hoạt động ngoại khoá.

• Tổ chức hoạt động ngoại khoá phải phù hợp với đặc điểm tâm lí, trình độ nhận thức, hoàn cảnh học tập của người tham gia, phù hợp với điều kiện vật chất, thời gian, đặc điểm của nhà trường, địa phương…

• Nội dung ngoại khoá phải kết hợp chặt chẽ với nội khoá nhằm bổ sung, mở rộng, củng cố và vận dụng kiến thức nội khoá vào thực tiễn đồng thời gây hứng thú học tập, phát huy năng lực sở trường vốn có của mỗi cá nhân.

• Tạo cơ hội điều kiện để lôi cuốn tất cả mọi người cùng tham gia vào các hoạt động ngoại khoá phù hợp với năng lực, hoàn cảnh của từng người. Kích thích tinh thần học tập.

• Đề cao vai trò chủ động, tính tích cực, sáng tạo, tạo điều kiện cho người tham gia quen dần và biết tự quản toàn bộ quá trình hoạt động.

• Luôn đổi mới, đa dạng hoá các hình thức ngoại khoá cho phù hợp với nhu cầu, hứng thú của người tham gia.

• Tranh thủ sự giúp đỡ, ủng hộ của nhà trường phụ huynh, các cơ quan, đoàn thể, chuyên gia…về chuyên môn, phương tiện, tài liệu và về vật chất.

II. THỰC TRẠNG CỦA VIỆC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG Qua tìm hiểu tôi rút ra một số kết quả như sau: • Số lượng ngoại khóa rất ít, chưa đáp ứng được yêu cầu, tác dụng vốn có của các hoạt động ngoại khóa Hóa học.

•Về hình thức tổ chức ngoại khóa: Chủ yếu là hình thức thi trả lời kiến thức giữa các đội. Các hình thức ngoại khóa khác chưa được chú trọng như: thí nghiệm vui, trò chơi Hóa học, kể chuyện Hóa học, thơ ca Hóa học …Do đó học sinh ít được tham gia.

• Về phía giáo viên: Các giáo viên đều cho rằng hoạt động ngoại khóa Hóa học nếu được tổ chức thường xuyên, có kế hoạt với nội dung phong phú, hình thức hấp dẫn sẽ nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Tuy nhiên, do nhiều lí do như: kinh phí, kinh nghiệm tổ chức…mà thực tế hiện nay hoạt động ngoại khóa chưa được chú trọng và quan tâm đúng mức.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

5

• Về phía học sinh: phần lớn các em chưa được tham gia các buổi hoạt động ngoại khóa. Các em đã tham gia đều cảm nhận được tác dụng của hoạt động ngoại khóa đem lại niềm vui, hứng thú học tập thêm yêu môn học, thấy mình mạnh dạn hơn … Khi được hỏi các em điều mong muốn mình sẽ được tham gia vào hoạt động ngoại khóa và muốn được thường xuyên tham gia các hoạt động như vậy. * Quy định tổ chức hoạt động ngoại khóa ở trường PTTH. Ngoại khóa là một hình thức tổ chức dạy học có tiềm năng to lớn trong việc nâng cao hiệu quả dạy học hiện nay. Tuy nhiên ở trường phổ thông do có nhiều lí do khác nhau nên ngoại khóa chưa phát huy được tác dụng vốn có.

Hiện nay ở bậc THPT ngoài thời gian học chính khóa, Bộ Giáo Dục đã quy định có 4 tiết hoạt động ngoài giờ trong tháng theo chủ điểm nhất định thành môn học do giáo viên chủ nhiệm đảm nhận.

III. MỘT SỐ HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA HÓA HỌC A. Một số hình thức ngoại khóa cơ bản. Đây là những hoạt động được tổ chức phổ cập cho cả lớp, một khối hay toàn trường. Chúng có thể được dưới nhiều hình thức như: Nói chuyện ngoại khóa, tham gia câu lạc bộ Hóa học…

Qua hình thức này có thể giới thiệu lịch sử của Hóa học, những phát minh, kinh nghiệm, ứng dụng của hóa học trong cuộc sống. Biết được thực tế các dây chuyền sản xuất Hóa học thông qua tham quan thực tế. Từ đây để giới thiệu về Hóa học một cách dễ dàng hơn.

1. Nói chuyện ngoại khóa.

Hình thức này có thể nhờ một thầy giáo hoặc một người nào đó hiểu biết sâu về lịch sử Hóa học, kinh nghiệm trong ngành Hóa học để trình bày về lịch sử của Hóa học, những phát minh, ứng dụng của Hóa học, giới thiệu về phương pháp và kinh nghiệm học Hóa học.

2. Tham quan Tham quan là một hoạt động quan sát trực tiếp các sự vật hiện tượng cần nghiên cứu trong thực tế tự nhiên, môi trường sản xuất hàng ngày.

Tham quan là một hình thức tổ chức dạy học ngoài lớp để bổ sung kiến thức thêm cho học lý thuyết.

VD: Khi học bài Phân Bón nên cho bọc sinh đi tham quan các cơ sở sản xuất phân bón của địa phương.

Tùy theo yêu cầu, mục đích và đối tượng, điều kiện về kinh tế, thời gian, tùy thuộc và kế hoạch đã định ra mà lựa chọn địa điểm tham quan thích hợp.

Các bước tổ chức tham quan: Bước 1: Chuẩn bị.

- Xác định mục, đích nội dung tham quan, địa điểm, thời gian, lộ trình, phương tiện, các cơ sở vật vất phục vụ khác.

- Các thông tin cần thiết về hiện trường cần biết trước khi tham quan.

- Dự kiến các phương pháp sử dụng chủ yếu trong tham quan (quan sát, phỏng vấn…) kèm theo sự chuẩn bị về các dụng cụ giấy bút, máy chụp ảnh, quay phim…

- Dự kiến hình thức tổ chức học tập, có sự chuẩn bi trước các nhóm.

- Chọn (phân công hoặc mời) người thuyết minh, người hướng dẫn tham quan.

Bước 2: Tiến hành tham quan.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

6

- Lắng nghe người hướng dẫn, tôn trọng nội quy, quan sát thu thập thông tin, suy nghĩ trả lời câu hỏi giáo viên đặt ra hay câu hỏi của bạn trong nhóm - Cần quan tâm tới các yếu tố chủ yếu, nổi bật trong nội dung tham quan.

Bước 3: Tổng kết tham quan.

- Trao đổi thông tin cho nhau để đưa ra những vấn đề chung.

- Viết bài thu hoạch về nội dung tham quan.

- Báo cáo kết quả tham quan.

3. Câu lạc bộ Hóa học.

Là một hình thức hoạt động ngoài giờ dựa trên sự tham gia tự nguyện của các học sinh, giúp học sinh được tìm hiểu, mở rộng kiến thức và liên hệ kiến thức Hóa học với nhau, để giải thích,vận dụng và định hướng các hoạt động thực tiễn.

Câu lạc bộ Hóa học có thể thu hút học sinh của toàn trường hoặc mỗi khối lớp thành một câu lạc bộ. Số lượng học sinh trong mỗi câu lạc bộ khoảng 30-40 người.

Mỗi câu lạc bô có một giáo viên có kiến thức và kỹ năng về tổ chức hoạt động tập thể, nhiệt tình sáng tạo làm cố vấn.

Mỗi câu lạc bộ nên co ban lãnh đạo được bầu theo kì hạn (1kỳ hay 1 năm) gồm cá học sinh giữ vai trò chủ yếu: - Chủ tịch câu lạc bộ: Chịu trách nhiệm liên hệ với các thầy cô giáo, triệu tập và chủ trì tổ chức các cuộc họp, lãnh đạo câu lạc bộ xây dựng kế hoạch hoạt động trong học kì, trong năm học.

- Thư ký: Ghi chép biên bản các cuộc họp, soạn thảo các thông báo, nhận các báo cáo hoạt động của các thành viên.

- Thủ kho: Quản lí tài liệu, sách thiết bị, dụng cụ của mỗi câu lạc bộ. Hoạt động độc lập của học sinh có vai trò rất quan trọng cho sự thành công của câu lạc bộ. Giáo viên chỉ là người chỉ dẫn, hỗ trợ kinh phí, động viên, khuyến khích, tạo các điều kiện thuận lợi cho câu lạc bộ hoạt động.

Câu lạc bộ Hóa học có thể hoạt động theo chủ đề nhất định như: “Thiết kế mô hình học tập”, “vui cùng hóa học”, “trò chơi hóa học”, “sáng tác thơ ca tiểu phẩm”…

Câu lạc bộ có định kì sinh hoạt hàng năm, hàng tuần hoặc hàng tháng vào cá thời gian thích hợp. Nội dung chủ yếu dành việc thả luận các đề tài chung liên quan đến chương trình học tập nội khóa. Thực hiện các hoạt động nhằm mở rộng, bổ sung kiến thức, phát huy sáng tạo, đưa lại niềm vui, hứng thú học tập.

Hoạt động của câu lạc bộ có thể tổ chức tại sân trường, trong phòng với nhiều hình thức: +Kể chuyện Hóa học. +Báo cáo chuyên đề. +Thi thiết kế đồ dùng học tập. +Tổ chức trò chơi Hóa học. +Thi tìm hiểu kiến thức. +Trình bày một vấn đề khoa học. +Thi hùng biện. +Thư giản cùng hóa học.

4. Tổ Hóa học.

Tổ Hóa học là một loại hình tổ chức cơ bản của hoạt động ngoại khóa Hóa học, vì Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

7

tính chất gọn nhẹ, dễ tập hợp các học sinh có cùng sở thích, hứng thú và thuận tiện cho tổ chức các hoạt động ngoài giờ theo những chuyên đề nhất định.

Mỗi tổ khoảng 10 - 15 học sinh gồm học sinh tất cả các khối lớp. Mỗi tổ chức Hóa học theo khối lớp có tên riêng. Dựa vào nguyện vọng và sở trường có thể xây dựng các tổ theo cá chuyên đề.

VD: “Tổ thiết kế mô hình học tập”, “Tổ văn hóa, văn nghệ”, “Tổ vui cùng Hóa học”…

Trong mỗi tổ học sinh bầu ra một tổ trưởng, tổ phó. Giáo viên đóng vai trò cố vấn, góp ý đề tài hoạt động, tư vấn về cách thức hoạt động và giới thiệu các tài liệu, phương tiện, nhắc nhở học sinh duy trì hoạt động có nề nếp và hiệu quả.

Trong mỗi tổ có thể chia thành nhiều nhóm nhỏ. Mỗi nhóm bao gồm cá học sinh cùng khối lớp, mỗi khối lớp có thể có nhiều nhóm từ 2 - 3 học sinh.Mỗi nhóm như vậy có nhiệm vụ riêng.

Tổ phải có kế hoạch cho từng tháng và cả năm, căn cứ vào kế hoạch này các thành viên trong tổ sắp xếp công việc của mình một cách chủ động và suy nghĩ về biện pháp thực hiện một cách hợp lí.

Hình thức hoạt động của tổ Hóa học rất phong phú và đa dạng: +Báo cáo một vấn đề Hóa học. +Thi sáng tác thơ ca Hóa học. +Thiết kế đồ dùng học tập. +Tổ chức trò chơi. +Sưu tầm thông tin Hóa học trong cuộc sống.

B. Một số nội dung trong tổ chức hoạt động ngoại khóa.

1. Thi tìm hiểu kiến thức.

Thi tìm hiểu kiến thức là hình thức phổ biến trong ngoại khóa Hóa học. Đây là hình thức đòi hỏi người tham gia phải trả lời các câu hỏi và giải các bài tập có liên quan đến Hóa học. Người tham gia phải vừa nắm chắc kiến thức Hóa học, có kỹ năng Hóa học vừa phải có óc suy nghĩ sáng tạo. Đây cũng được coi là một “trò chơi trí tuệ” giúp tăng cường sự hiểu biết kiến thức phát triển tư duy cho người tham gia.

Thi tìm hiểu kiến thức có thể tổ chức trong các buổi sinh hoạt“câu lạc bộ”, “ngoại khóa”của trường. Thời gian mỗi buổi thi không dài, chỉ cần thực hiện trong 60 phút hoặc được tổ chức trong các buổi ngoại khóa Hóa học có lồng ghép các nội dung khác thì thời gian cho nội dung này khoảng 15 - 20 phút.

Trong đề thi cho một buổi thi nên kết hợp nhiều câu hỏi khác nhau trong các phần thi khác nhau. Trong đó có cả loại câu hỏi yêu cầu suy luận, câu hỏi yêu cầu trí nhớ, câu hỏi về kỹ năng và câu hỏi về sự nhanh trí, sáng tạo, thông minh.

Trong các buổi ngoại khóa nếu người dự thi không trả lời được câu hỏi thì câu hỏi đó dành cho khán giả ở dưới trả lời. Xong mỗi câu hỏi khi người dự thi trả lời xong, ban giám khảo nên công bố đáp án đúng để người dự thi, cổ vũ có cơ hội đối chiếu, kiểm tra kết quả của mình, đồng thời nắm thêm các kiến thức cần thiết. Đề thi có thể dưới các hình thức sau: + Ô chữ. + Trắc nghiệm. + Trả lời nhanh. + Nhìn tranh đoán vật.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

8

1.1. Ô chữ. Ô chữ gồm các câu hỏi từ hàng ngang và câu hỏi từ khóa hay hàng dọc.

Nếu người chơi trả lời đúng từ hàng ngang sẽ biết được chữ cái của từ khóa. * Những chú ý khi xây dựng ô chữ: • Kiến thức bám sát chương trình phổ thông, chỉ nên dùng các kiến thức mà các em đã được học trên lớp.

• Mở rộng thêm một số kiến thức Hóa học có liên quan đến đời sống sinh hoạt hàng ngày.

• Trong ô chữ nên có câu hỏi dễ và khó kích thích sự tích cực của học sinh, tuy nhiên không nên dùng quá nhiều câu hỏi khó, dễ gây chán nản.

• Có thể xây dựng ô chữ theo chủ đề kiến thức đã học trong chương trình phổ thông hoặc theo kiến thức tổng hợp tuỳ theo mục đích dùng để ôn chương trình hay ôn tập chung.

• Ô chữ xây dựng theo cấu trúc gồm một số từ hàng ngang và một khóa từ hành dọc.

1.2. Trắc nghiệm.

Học sinh sẽ hứng thú học tập khi thấy tầm quan trọng, ý nghĩa môn Hóa học trong cuộc sống. Từ kiến thức đã học giúp học sinh giải thích được các hiện tượng trong tự nhiên, trong cuộc sống, nhìn cuộc sống dưới con mắt Hóa học. Vì vậy chúng ta cần phải tạo những bộ câu hỏi ứng dụng kiến thức Hóa học vào đời sống.

Bộ câu hỏi trắc nghiệm có thể đưa ra dưới “dạng nhiều lựa chọn” hoặc “dạng đúng sai”.

Hình thức này chỉ cần đưa ra câu hỏi còn người chơi chọn đáp án đúng nhất. * Những chú ý khi xây dựng bộ câu hỏi trắc nghiệm: • Có những ứng dụng các em không biết, với những đáp án đưa ra dựa vào tính chất của các chất để suy luận và lựa chọn đáp án.

• Ứng dụng của Hóa học rất rộng, nên đưa những câu hỏi ứng dụng mà các em đã học, có kết hợp với những câu hỏi ngoài nhưng phải gần gũi với đời sống nhằm mục đích cung cấp thêm kiến thức cho các em.

VD: Phân đạm là loại phân chứa nguyên tố dinh dưỡng A: N B: P C: K D: Fe 1.3. Trả lời nhanh.

Với trò chơi này chúng ta đưa ra những câu hỏi ngắn để học sinh trả lời câu hỏi theo kiểu điền từ vào ô trống. Người chơi chọn câu trả lời chính xác để điền vào ô trống ấy. Đây là một trò chơi được mô phỏng theo chương trình đường lên đỉnh olympia.

Chúng ta thấy rằng những câu hỏi trong chương trình này là những chương trình gần gũi với học sinh nhưng khi đi thi tạo cho các em những áp lực, mà nhiều em không thể trả lời những câu hỏi dường như rất đơn giản. Đây cũng là một trong những hình thức giúp các em rèn luyện trí nhớ, sự nhạy bén và tư duy.

VD: Nguyên tố … có tính chất oxi hóa mạnh nhất trong các nguyên tố. ĐA: Flo * Những điểm chú ý khi xây dựng câu hỏi.

• Cách đặt câu hỏi phải rõ ràng, học sinh đọc và hiểu ý nghĩa của câu hỏi để đưa ngay đáp án và đoạn ô trống, chứ không phải suy nghĩ ý của câu hỏi ấy hỏi gì.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

9

• Câu hỏi và đáp án không quá dài.

• Có thể xây dựng câu hỏi theo chủ đề, theo khối lớp.

1.4. Nhìn tranh đoán vật.

Học sinh gắn liền với thực hành (dụng cụ và hóa chất). Vì vậy, hiện nay sách giáo khoa mới đã đưa ra nhiều hình ảnh của các chất, dụng cụ thí nhiệm, tranh ảnh của các nhà Hóa học để giúp cho việc học gắn với thực tiễn hơn. Tuy nhiên các em được học lý thuyết nhiều nhưng thực hành lại ít do những điều kiện khách quan cũng như chủ quan. Bởi vậy chúng ta có thể tạo trò chơi xung quanh các chủ đề như: • Nhìn ảnh đoán dụng cụ. Qua các dụng cụ Hóa học, trò chơi giúp các học sinh biết và khỏi bỡ ngỡ khi vào phòng thí nghiệm.

• Nhìn ảnh đoán hóa chất. Nhìn vào hình khó có thể nhận biết được đó là hóa chất nào, nhiều hóa chất nhìn bề ngoài trông giống nhau. Để tránh sự khó khăn khi các em chơi có thể kèm theo một dữ kiện về hóa chất đó vừa giúp các em biết hóa chất mà mình đã học, vừa biết thêm thông tin về hóa chất ấy.

VD:

Được dùng để lưu hóa cao su, chế tạo diêm (S) 2. Thí nghiệm vui Thực hành hóa học là một bài học rất khó trong quá trình dạy và học hóa học.

Trước khi làm thực hành các em phải học thuộc lý thuyết và làm quen với hóa chất, dụng cụ, cách tiến hành. Hầu hết những hóa chất trong hóa học rất độc như axit, nước clo, nước brom…, nếu không cẩn thận dễ gây ra tai nạn trong quá trình làm thí nghiệm. Vì vậy mỗi khi làm thí nghiệm thường gây ra áp lực tâm lý cho các em. Để cho việc thực hành hóa học tốt hơn và gây sự hứng thú, hồi hộp trong thí nghiệm thì giáo viên phổ thông nên giới thiệu một số thí nghiệm vui cho học sinh.

VD: Thí nghiệm không có lửa cũng có khói.

Quấn một ít bông vào một đầu của hai chiếc đũa thủy tinh (hoặc đũa tre), nhúng một đầu có quấn bông của một đũa vào axit HCl đặc và đũa kia vào nước amoniac đậm đặc (25%) rồi đưa 2 đầu đũa lại gần nhau, khói trắng sẽ xuất hiện.

Giải thích: Do HCl +NH3 → NH4Cl Khói trắng là muối NH4Cl 3. Thư giãn cùng Hóa học Hóa học không chỉ tạo ra những trò chơi bằng những câu hỏi kiến thức, mà chúng ta còn giúp học sinh thư giãn bằng những câu chuyện vui về các nhà Hóa học, chuyện cười Hóa học…

Trong khi thư giản các em có thể vận dụng kiến thức đã học để tìm đáp án cho câu đố dượi dạng thơ ca và tình huống. Từ đó các em khắc sâu được tính chất, những ứng dụng của những kiến thức đã học.

Luôn quan niệm rằng, Hóa học rất khô và khổ. Vì vậy, hãy đưa các em đến với thế giới Hóa học với bao điều kì thú đang chờ đón, với những hiện tượng ly kỳ đang cần lời giải đáp, giúp các em nhận ra rằng kiến thức mà các em được học có ý nghĩ thiết thực, có thể vận dụng để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống. Điều đó làm cho Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

10

các em tin tưởng, cầu tiến trong học tập, hình thành thói quen ưa thác mắc, ưa tìm tòi khám phá những điều mới lạ, trong khả năng tư duy, sáng tạo để giải những bài toán cuộc đời.

VD:1. Muối gì làm bột nở Đem trộn lẫn bột nhào Trong sản xuất bánh xốp Bánh phòng tôm, bánh bao. ĐA: (NH4)2CO3

CHƯƠNG II: XÂY DỰNG NGÂN HÀNG CÂU HỎI CHO CHƯƠNG TRÌNH NGOẠI KHÓA HÓA HỌC

I. TRÒ CHƠI Ô CHỮ I.1. Ô CHỮ VỀ CHƯƠNG LIÊN KẾT HÓA HỌC 1. Người phát minh ra bảng HTTH vào năm 35 tuổi (mendeleev) 2. Một trong ba loại mạng tinh thể kim loại phổ biến (lục phương) 3. Các ion Na+ Mg2+, al3+ có cùng số… (electron) 4. Nguyên tử mất một số electron sẽ thành … (cation) 5. Sự biến thiên bán kính nguyên tử theo chiều giảm dần điện tích hạt nhân trong một chu kỳ (tăng) 6. Loại xen phủ hình thành liên kết σ (trục) 7. Tập hợp các nguyên tố có cấu hình tương tự nhau gọi là gì? (nhóm) 8. Đại lượng đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử khi tạo thành liên kết hóa học (độ âm điện) 9. Kim loại duy nhất ở thể lỏng trong điều kiện thường (thủy ngân) 10. Thuyết do stayler và pauling đề ra để giải thích sự hình thành phân tử CH4 (lai hóa) 11. Sự hình thành các loại liên kết trong phân tử phần lớn tuân theo quy tắc nào?(bát tử) 12. Mạng tinh thể kim cương thuộc loại tinh thể nào? (nguyên tử) 13. Trong phân tử BaCl2, Ba có … 2+ (điện hóa trị) 14. Liên kết trong phân tử cacl2 (ion) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 + Ô chữ hàng dọc: (electron hóa trị) Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

11

I.2. Ô CHỮ VỀ CHƯƠNG HALOGEN 1. Nguyên tố mà theo tiếng Hi Lạp có nghĩa là “hôi thối” (brom) 2. Nguồn chính để điều chế iot (rong biển) 3. Dung dịch gồm nacl và naclo gọi là gì? (nước gia- ven) 4. Điều kiện để phản ứng giữa hidro và clo xảy ra (ánh sáng) 5. Một loại muối dùng để nhận biết gốc halogen (bạc nitrat) 6. Hiện tượng iot không nóng chảy mà biến thành thành hơi khi đun nóng nhẹ ở áp suất khí quyển (sự thăng hoa) 7. Axit có tính oxi hóa mạnh nhất trong dãy axit có oxi của clo (hipocloro) 8. Sản phẩm thu được khi cho clo tác dụng với vôi tôi ở 300C (clorua vôi) 9. Một loại khoáng vật chứa Flo (criolit) 10. Dung dịch 5% Iot trong ancol gọi là gì? (cồn iot) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 + Ô chữ hàng dọc: (bệnh bướu cổ) I.3.Ô CHỮ VỀ CHƯƠNG OXI –LƯU HUỲNH 1. Một loại hóa chất dùng để phân biệt khí SO2 và CO2 (brom) 2. Chất xúc tác dùng trong phản ứng điều chế O2 từ KClO3 (mangan đioxit) 3. Tên gọi sản phẩn khi dùng H2SO4 98% hấp thụ SO2 (oleum) 4. Màu của muối cadimi sunfua (vàng) 5. Hiện tượng khi nhỏ dung dịch BaCl2 vào dung dịch H2SO4 (kết tủa trắng) 6. Người ta sử dụng tính chất vật lý này của H2SO4 đặc để làm khô không khí ẩm (hút ẩm) 7. Một kim loại bị thụ động trong H2SO4 đặc, nguội (nhôm) 8. Loại quặng phổ biến dùng để sản xuất axit sunfuric (pirit) 9. Ở nhiệt độ phòng, lưu huỳnh đơn tà sẽ chuyển thành dạng lưu huỳnh nào?(tà phương) 10. Tên gọi chung của các hợp chất CFC làm suy giảm tầng ozon (Freon) 11. Tính chất hóa học đặc trưng của khí hiđrosunfua (khử mạnh) 12. Khí tạo ra khi S tác dụng với H2SO4 đậm đặc (sunfua rơ) 13. Khí hấp thụ được tia tử ngoại mặt trời (ozon) 14. Mùi của khí hiđrosunfua (trứng thối) Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

12

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 + Ô chữ hàng dọc: (bảo vệ môi trường) I.4. Ô CHỮ VỀ CHƯƠNG HYĐROCACBON 1. Dựa vào tính chất vật lý nào của xăng dầu mà người ta không dùng nước để dập tắt các đám cháy của xăng dầu(nhẹ hơn nước) 2. Điều kiện xảy ra phản ứng giữa ankan và halogen (ánh sáng) 3. Thành phần chính của khí thiên nhiên hóa lỏng (butan) 4. Chất xúc tác trong phản ứng điều chế CH4 từ CH3COONa (vôi tôi) 5. Số đồng phân của C5H12 (năm) 6. Thành phần chính của khí thiên nhiên (metan) 7. Trạng thái của ankan có số cacbon từ C1 → C4 (khí) 8. Xicloankan chỉ có khả năng tham gia phản ứng mở vòng với chất nào (hidro) 9. Cơ chế phản ứng của halogen hóa ankan (gốc dây chuyền) 10. Thành phần chính của nến (parafin) 11. Chất xúc tác dùng trong phản ứng cracking ankan (palatin) 12. Tên gọi chung của các hiđrocacbon no, mạch vòng (xicloankan) 13. Phản ứng đặc trưng của ankan (thế) 14. Người ta thường chất này để điều chế CH4 trong phòng thí nghiệm (nhôm các bua) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

13

11 12 13 14 + Ô chữ hàng dọc: (nguồn nhiên liệu) I.5. Ô CHỮ VỀ CHƯƠNG ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI 1. Phương pháp thường sử dụng để điều chế các kim loại (điện phân) 2. Tính chất hóa học đặc trưng của kim loại (tính khử) 3. Quá trình xảy ra khi thanh sắt nguyên chất để trong không khí ẩm (ăn mòn điện hóa) 4. Sản phẩm thu được ở catot sau khi điện phân dung dịch CuSO4 (đồng) 5. Đặc tính quan trọng của những hợp kim Al – Mg, Cu – Zn (không gỉ) 6. Phương pháp dùng C, H2, CO khử oxit kim loại ở nhiệt độ cao (nhiệt luyện) 7. Một phương pháp để bảo vệ kim loại chống ăn mòn và tạo vẻ đẹp cho vật (mạ điện) 8. Phản ứng xảy ra trong quá trình ăn mòn kim loại (oxi hóa khử) 9. Nguyên nhân gây ra tính dẫn điện, dẫn nhiệt, ánh kim của kim loại (electron tự do) 10. Môi trường thu được sau khi điện phân dung dịch AgNO3 (axit) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 + Ô chữ hàng dọc: (pin điện hóa) II. TRẮC NGHIỆM KIẾN THỨC 1. Phân đạm là loại phân chứa nguyên tố dinh dưỡng: A. N B. P C. K D. Fe 2. Phân đạm hai lá có công thức: A. (NH4)2SO4 B. NH4NO3 C. NH4Cl D. (NH4)2CO3 3. Trong các loại phân sau, loại nào chứa hàm lượng nitơ nhiều nhất: A.. (NH4)2SO4 B.NH4NO3 C. CO(NH2)2 D. NaNO3 4. Loại phân nào sau đây không phải là phân đạm: A. Urê B. (NH4)2CO3 C. Amniac lỏng D. Ca3(PO4)2 5. Phần lớn cây trồng lấy nitơ chủ yếu dưới dạng: A. NO3 B. NH4+ C. N2 D.Trong các hợp chất hữu cơ Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

14

6. Phân lân có chứa nguyên tố dinh dưỡng: A. N B. P C. K D. Zn 7. Môi trường thích hợp nhất để bón phân supephotphat đơn cho cây: A. > 7 B.≈ 7 C. < 7 D. Thích hợp tất cả các loại môi trường 8. Cây trồng lấy nguyên tố P dưới dạng: A. PO43- B. HPO42-, H2PO4C. P2O5 D. Cả 3 đều đúng 9. Các loại lá, thân, vỏ, nhánh non được vùi tươi xuống ruộng gọi là: A. Phân bắc B.Phân chuồng C. Phân xanh D. Nước giải 10. Tác dụng của thuốc 6.6.6: A. Trừ sâu B. Trừ nấm bệnh C. Trừ cỏ dại D. Cả ba đều đúng 11. Tác dụng của thuốc 2,4 – D: A. Trừ sâu B. Trừ nấm bệnh C. Trừ cỏ dại D. Cả ba đều đúng 12. Đồng sunfat (CuSO4.5H2O) là loại thuốc: A. Trừ sâu B. Trừ nấm bệnh C. Trừ cỏ dại D.Cả ba đều đúng 13. Khi cây mắc bệnh lá nhỏ, người ta thường phun muối của kim loại nào sau đây: A. Fe B. Cu C. Zn D. Mn 14. Ở tầng đối lưu, khí chiếm thể tích nhiều nhất là: A. Ar B. N2 C. CO2 D. O2 15. Khí gây ra hiệu ứng nhà kính nhiều nhất là: A. CH4 B. N2 C. CO2 D. H2O 16. Hơi thủy ngân xâm nhập vào cơ thể theo đường: A. Hô hấp B. Tiêu hóa C. Da D. Cả 3 đều đúng 17. Ozon tập trung nhiều nhất ở tầng: A..Đối lưu B. Bình lưu C. Trung lưu D. Nhiệt lưu 18. Chất chủ yếu gây nên mùi cá ươn cho nước là: A. Phenol B. Amin C. Brom D.Hiđro sunfua 19. Chất gây nên mùi trứng thối cho nước là: A. Phenol B. Amin C. Brom D. Hiđro sunfua 20. Axit đóng góp phần chính trong hiện tượng mưa axit: A. HCl B. HNO3 C. H2SO4 D.H2S 21. Trong đất, hàm lượng nguyên tố hóa học chiếm tỷ lệ nhiều nhất: A. Silic B. Nhôm C. Oxi D. Sắt 22. Ở những nơi khai thác vàng, môi trường không khí bị ô nhiễm bởi nguyên tố: A. Hg B. Fe C. Cu D. Cd 23. Trong các chất sau đây, chất khử trùng cho nước tốt nhất là: A. Cl2 B. Iot C. KMnO4 D. O3 24. Ở các nhà máy sản xuất ăcquy, môi trường bị nhiễm bởi kim loại: A. Sn B. Hg C. Pb D. Cd 25. Nước thải nhà máy đường chứa chủ yếu: A. Polisacarit B. Xenlulozơ C. Mantozơ D. Glucozơ 26. Dầu mỏ có nguồn gốc từ: A. Hữu cơ B.Vô cơ C.Cả vô cơ và hữu cơ D.Tùy từng vùng địa lý 27. Thành phần chủ yếu của khí thiên nhiên là: A. Metan B. Etan C. Propan D. Butan 28. Khí dầu mỏ gồm các hiđrocacbon có số cacbon từ: Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

15

A. C1 – C4 B. C5 – C10 C.C11 – C15 D. C16 – C20 29. Xăng gồm các hiđrocacbon có số cacbon từ: A. C1 – C4 B. C5 – C10 C. C11 – C15 D. C16 – C20 30. Nước có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới là: A. Venezuela B.Iran C. Irac D. Ả Rập Saudi 31. Thành phần chính của khí lò cốc: B. CH4 C. C2H4 D. CO2 A. H2 32. Tên gọi thông thường của metandehit là: A. Cồn khô B. Nước đá khô C. Băng khô D.Cồn rắn 33. Kim loại nào có thể được dùng như một loại nhiên liệu: A. Natri B. Nhôm C. Magie D. Sắt 34. Thành phần chính của đèn cầy: A. Ankan B. Anken C. Ankin D. Aren 35. Trong các loại sau, hàm lượng tinh bột chứa nhiều nhất trong: A. Khoai tây B. Đậu Hà Lan C. Ngô D. Chuối xanh 36. Tinh bột có vị : A. Ngọt B. Chua C. Đắng D. Không có vị 37. Trong cam, chanh, dứa có chứa nhiều axit: A. Axit malic B. Axit xitric C. Axit tatric D.Axit succinic 38. Trong các loại đường sau, loại đường nào ngọt nhất: A. Saccarozơ B. Fructozơ C. Mantozơ D. Glucozơ 39. Loại đường nào sau đây có chứa nhiều nhất trong sữa: A. Saccarazơ B. Mantozơ C. Lactozơ D. Glucozơ 40. Trong mía, củ cải đường, loại đường nào sau đây chứa nhiều nhất: A. Glucozơ B. Fructozơ C. Mantozơ D. Saccarozơ 41. Trong lúa nảy mầm có chứa nhiều: B. Mantozơ C. Fructozơ D. Galactozơ A. Glucozơ 42. Khi thủy phân tới cùng đường saccarozơ, ta thu được: A. Glucozơ B. Fructozơ C. Glucozơ + Fructozơ D. Glucozơ + Glactozơ 43. Hợp chất dễ gây ngộ độc có trong sắn: A. Xyanua B. Clorua C. Sunfua D. Nitrat 44. Trong công nghiệp thực phẩm, khi làm đồ hộp người ta thường cho axit gì để chống mối: A. Axit benzoic B. Axit xitric C. Axit sunfuric D. Axit clohiđric 45. Giấy bọc ngoài viên kẹo có thể ăn được, được làm từ: A. Tinh bột B. Protit C. Lipit D. Glucozơ 46. Để trứng gà không bị hỏng, người dân thường ngâm trứng gà trong: A. Nước B. Nước vôi C. Rượu D.Giấm 47. Thành phần chính gây nên mùi tanh của cá: A. Trimetyl amin B.Dimetylamin C. Metyl amin D. Cả 3 đều sai 48. Để khử mùi tanh của cá người ta thường dùng: B. Chanh C. Giấm D.Cả 3 chất trên A. Rượu Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

16

49. Mùi thơm của hoa quả là do: A. Este B. Axit hữu cơ C. Anđehit D. Terpen 50. Thành phần chính của tinh dầu xả, bạc hà, hương nhu, cam bưởi là: A. Terpen B. Este C. Axit hữu cơ D. Andehit 51. Thiếu Iot sẽ gây cho con người bệnh: A. Bướu cổ B. Đau đầu C. Gây mù D. Còi xương 52. Giấm ăn có chứa từ 2 – 5% axit: A. Axit axetic B. Axit tatric C. Axit fomic D. Axit lactic 53. Thành phần chính của lòng đỏ trứng: A. Gluxit B. Protit C. Lipit D.Amino axit 54. Để cao su đông tụ thành tảng, người ta cho vào mũ cao su chất: A. Amoniac B. Andehit focmit C. Axit axetic D. Este 55. Để tăng tính đàn hồi của cao su ở nhiệt độ cao, trong quá trình chế hóa ta cho thêm vào cao su chất: A. N B. P C. S D. C 56. Thành phần chính của bông là: A. Xenlulozơ B. Protit C. Pectin D. Sáp 57. Trong các loại sợi sau đây, loại nào là sợi hóa học: A. Sợi bông B. Tơ visco C. Len D.Sợi tơ tằm 58. Hợp chất cao phân tử thiên nhiên bền nhất là: A. Đay B. Bông C. Gai D. Tơ nhện 59. Nhựa nào được mệnh danh là “Vua các loại nhựa”: A. Politetraflo etilen B.Polimetylmetacrylat C. Polivinyl clorua D.Polietilen 60. Nồi chống dính thường được quét một lớp : A. Polimetyl metacrylat B.Politetrafloetilen C. Polietilen D. Polivinyl clorua 61. Để chế tạo thấu kính, răng giả, kính khó vỡ, bồn rửa… người ta dùng: A. Polimetyl metacrylat B.Polietilen C. Polieste D. Polibutađien 62. Vàng trắng là hợp kim của: A. Au + Pt B. Au + Pd C. Au +Ag D. Au +Zn 63. Được ví như “những chất mang hương sắc cho đời”: A. Stiren B. Este C. Benzen D. Tecpen 64. Nguyên tố kim loại được con người phát hiện sớm nhất: A. Au B. Ag C. Cu D. Fe 65. Liti được giữ trong: A. Dầu hỏa B. Xăng C. Lọ tối D. Parafin 66. Hợp kim giữa đồng và kẽm được gọi là: A. Đồng thau B. Đồng thanh C. Đồng đỏ D. Đồng đen 67. Vỏ hộp đựng thức ăn thường làm bằng: A. Thiếc B. Sắt C. Sắt tây D. Nhôm 68. Ngọc có màu xanh đen do trong ngọc có chứa nguyên tố: A. Cu B. Fe C. Co D. Cr 69. Hợp kim đuyra là hợp kim của Al với nguyên tố : Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

17

A. Cu B. Mn C. Fe D. Si 70. Trong tên lửa, nguyên tố dùng làm chất oxi hóa cho nhiên liệu lỏng là: A. Oxi B. Flo C. Cacbon D. Clo 71. Chất đánh bóng dùng trong kem đánh răng là: A. Magie oxi B. Titan oxit C. Silic oxit D. Kẽm oxit 72. Thuốc gây mê thường được sử dụng trên bàn mổ là: A. Đimetyl ete B. Đietyl ete C. Amoniac D.Etylen clorua 73. Khí hóa lỏng dùng trong bật lửa là: A. Metan B. Etan C. Butan D. Pentan 74. Sau khi có tuyết lớn, để cho băng chậm đông các xe phun chất: A. Nước B. Rượu C. Ete D. Nước muối 75. Để hấp thụ các chất độc, trong các mặt nạ phòng độc có chứa chất: A. Silicagen B. Than hoạt tính C. CuSO4 khan D. MgCl2 76. Thành phần của cồn iot: A. I2 + KMnO4 B. I2 + H2O C. I2 + rượu etylic D.I2 + xeton 77. Vũ khí hóa học đầu tiên: A. Chất độc đioxin B. TNT C. 2,4 D D. Khí Clo 78. Những người thợ lặn thường bôi chất gì để chống cá mập: A. Đồng axetat B. Phèn C. Than D.Canxi sunfat 79. Trong hộp thuốc lá, lớp màu trắng bạc trên các tờ giấy được tráng một lớp kim loại: D. Ni A. Zn B. Ag C. Sn 80. Nén khí CO2 dưới áp suất cao và nhiệt độ thấp ta thu được: A. Băng khô B. Khí than khô C. Băng phiến D.Đá khô 81. Khi mở các chai nước ngọt có ga, ta thấy có nhiều bọt khí thoát ra, đó là khí: A. N2 B. CO2 C. H2 D. O2 82. Bình cứu hỏa dùng để dập tắt dầu có chứa: A. NaHCO3 + Al2(SO4)3 B.Na2CO3 + H2SO4 C. CHCl3 D. CCl4 83. Vỏ đồng hồ đeo tay thường lấp lánh ánh bạc do được mạ: C. Ni D. Zn A. Ag B. Cr 84. Các loại chữ mạ vàng trên bìa sách là hợp kim của đồng với: A. Ni B. Sn C. Zn D. Fe 85. Khi các đồ vật bằng đồng chuyển sang màu đen, người ta dùng nước gì để đánh cho đồng sáng lên: A. NaOH B. Na2CO3 C. HCl loãng D. NH3 86. Thành phần chính của đầu que diêm là: A. KClO3 B. Bột than củi C. P D. S 87. Để chống những sinh vật kí sinh bám vào đáy tàu, người ta thường cho thêm vào trong sơn: A. Cu2O B. CuO C. FeO D. Fe2O3 88. Trong dịch dạ dày của người có chứa axit: A. H2SO4 B. H2CO3 C. HCl D. H3PO4 89. Nhóm nguyên tố tham gia vào thành phần tạo khung xương: B. P, C C. Ca, F D. C, F A. Ca, P Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

18

90. Nguyên tố tham gia vào thành phần tạo ngà rằng: A. F B. Ca C. P D. C 91. Khi axit trong dạ dày nhiều sẽ làm cho con người nôn ọe, ợ chua. Khi đó người bệnh uống thuốc dạ dạy có chứa: A. Al(OH)3 B. Fe(OH)3 C. NaOH D.Ca(OH)2 92. Người tiết ra axit gì mà các loại muỗi rất thích: D. Axit axetic A. Axit lactic B. Axit butyric C. Axit caproic 93. Muối của kim lọai nào sau đây được dùng làm thuốc xổ trong y tế: A. Mg B. Fe C. Ba D. Ca 94. Gạch ngói sau khi nung có màu đỏ gây nên bởi oxit: A. Oxit crom B. Oxit coban C. Oxit đồng D. Oxit sắt 95. Thủy tinh có màu xanh lục gây nên bởi: A. Đồng (II) B. Coban (III) C. Sắt (III) D. Sắt (II) 96. Để cho thủy tinh có màu xanh nước biển, người ta cho thêm vào oxit: A. NiO B. Fe2O3 C. CuO D. CoO 97. Trong kính đổi màu, người ta cho thêm chất gì để làm chất cảm quang: A. AgCl B. CuCl2 C. PbCl2 D. ZnCl2 98. Mặt sau của các tấm thủy tinh được tráng một lớp: A. Thủy ngân B. Kẽm C. Bạc D. Thiếc 99. Nguyên liệu dùng để làm cửa kính các máy bay phản lực: A. Thủy tinh hữu cơ B. Poli stiren C. Poli propen D. Poli etilen Để dập tắt Natri đang cháy, người ta dùng: 100.

A. Khí cacbonic B. Nước C. Rượu D. Cát khô * Ý nghĩa tên gọi nguyên tố hóa học 1. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Bình minh” A. Vàng (Au) B. Bạc (Ag) C. Đồng (Cu) D. Platin (Pt) 2. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “sáng bóng” A. Vàng (Au) B. Bạc (Ag) C. Đồng (Cu) D. Platin (Pt) 3. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “nước bạc” A. Bạc (Ag) B. Chì (Pb) C. Kẽm (Zn) D. Thủy ngân (Hg) 4. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “nặng” A. Chì (Pb) B. Urani (U) C. Molipđen (Mo) D. Niken 5. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “dễ nóng chảy” A. Gecmani (Ge) B. Niken (Ni) C. Thiếc (Sn) D. Xeri (Ce) 6. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “đá” A. Kẽm (Zn) B. Niken (Ni) C. Đồng (Cu) D. Xeri (Ce) 7. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Sinh ra nước” A. Oxi (O) B. Hiđro (H) C. Cacbon (C) D.Nitơ(N) 8. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Sinh ra axit” A. Hiđro (H) B. Lưu huỳnh (S) C. Oxi (O) D. Nitơ (N) 9. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Hôi thối” A. Flo (F) B. Clo (Cl) C. Brom (Br) D. Iot (I) 10. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Không phản ứng” A. Heli (He) B. Neon (Ne) C. Agon (Ar) D. Kripton (Kr) Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

19

11. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Tia”: A. Urani (U) B. Ruteni (Ru) C. Lantan (La) D. Radi (Ra) 12. Theo tiếng La Tinh cổ, nguyên tố có nghĩa là “Tím”: A. Flo (F) B. Clo (Cl) C. Brom (Br) D. Iot (I) 13. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố mang tên nước Nga cổ A. Gali (Ga) B. Ruteni (Ru) C. Hafni (Hf)D. Reni (Re) 14. Theo tiếng Hi Lạp, nguyên tố có nghĩa là “cầu vồng” là: A. Iridi (Ir) B. Osmi (Os) C. Platin (Pt) D. Iot (I) 15. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Màu xanh da trời” A. Crom (Cr) B. Xesi (Cs) C. Đồng (Cu) D. Tali (Tl) 16. Theo tiếng Hi lạp, nguyên tố có nghĩa là “Cành mới màu xanh” A. Crom (Cr) B. Xesi (Cs) C. Tali (Tl) D. Đồng (Cu) 17. Theo tiếng Hi lạp, nguyên tố có nghĩa là “Không duy trì sự sống” A. Agon (Ar) B. Photpho (P) C. Thủy ngân (Hg) D.Nitơ (N) 18. Theo tiếng Hi Lạp, nguyên tố có nghĩa là “Thuộc về mặt trời” B. Hidro (H) C. Oxi (O) D. Cacbon (C) A. Heli (He) 19. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Quả đất” A. Silic (Si) B. Telu (Te) C. Hidro (H) D. Oxi (O) 20. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Đỏ thẫm” A. Nhôm (Al) B. Crom (Cr) C. Rubidi (Rb) D. Sắt (Fe) 21. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Trắng bạc” A. Bạc (Ag) B. Thủy ngân (Hg) C. Thiếc (Sn) D. Platin (Pt) 22. Theo tiếng Hy Lạp, nguyên tố có nghĩa là “Vàng lục” A. Brom (Br) B. Flo (F) C. Clo (Cl) D. Iot (I) 23. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố có nghĩa là “Sống ẩn náu” A. Actini (Ac) B. Vàng (Au) C. Radi (Ra) D. Lantan (La) 24. Tên nguyên tố có nghĩa là “Sao thần nông” A. Xeri (Ce) B. Urani (U) C. Neptuni (Np) D. Plutoni (Pu) 25. Tên nguyên tố có nghĩa là “Sao thiên vương” A. Xeri (Ce) B. Urani (U) C. Neptuni (Np) D. Plutoni (Pu) 26. Tên nguyên tố có nghĩa là “Sao Hải Vương” A. Xeri (Ce) B. Urani (U) C. Neptuni (Np) D. Plutoni (Pu) 27. Tên nguyên tố có nghĩa là “Sao Diêm Vương” A. Xeri (Ce) B. Urani (U) C. Neptuni (Np) D. Plutoni (Pu) 28. Theo tiếng La Tinh, nguyên tố mang tên cổ của nước Pháp A. Gali (Ga) B. Gecmani (Ge) C. Ruteni (Ru) D. Stronti (Sr) 29. Nguyên tố mang tên nhà hóa học: A. Curi (Cm) B. Mendelevi(Md) C. Nobeli (No) D. Cả 3 30. Nguyên tố mang tên nước Đức: A. Gali (Ga) B. Gecmani (Ge) C. Ruteni (Ru) D. Stronti (Sr) III.CÂU HỎI ĐIỀN KHUYẾT *. Nhà hóa học – Quốc gia 1. J.J. Thomson là nhà vật lý người ........ (Anh) 2. Ernest Rutherford là nhà vật lý người ........ (Anh) 3. Niels Bohr là nhà vật lý người ........( Đan Mạch) Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

20

4. D.M. Menđelêeep là nhà hóa học người ........ (Nga) 5. A.Becquerel là nhà vật lý người ........ (Pháp) 6. Linus Carl Pauling là nhà hóa học và vật lý người ........ (Mỹ) 7. A.M.Butlerow là nhà hóa học người ........ (Nga) 8. Marie Curielà nhà vật lý người ........( Ba lan) 9. W. Pauli là nhà vật lý người ........ (Thụy Sĩ) 10.

F. Hund là nhà vật lý nguời ........ (Đức) 11.

H.Le Chatelier là nhà hóa học người ........ (Pháp) 12.

Robert Boyle là nhà hóa học người ........ (Anh) 13.

A.L. Lavoisier là nhà hóa học người ........ (Pháp) 14.

Frideric Wohler là nhà hóa học người ........ (Đức) 15.

B. J. Liebig là nhà hóa học người ........ (Đức) 16.

F.A.Kekule là nhà hóa học người ........ (Đức) 17.

Avogadro là nhà hóa học người ........ (Ý) 18.

Michael Faraday là nhà bác học ........ (Anh) 19.

Anphert Nobel là nhà hóa học người ........ (Thụy Điển) 20.

G.N Lewis là nhà hóa học người ........ (Mỹ) 21.

J.N.Bronsted là nhà hóa học người ........ (Đan Mạch) 22.

Jacob Berzelius là nhà hóa học người ........ (Thụy Điển) 23.

A.Becquerel là nhà vật lý người ........ (Pháp) 24.

John Dalton là nhà hóa học người ........ (Anh) 25.

Humphry Davy là nhà hóa học người ........ (Anh) * Kiến thức phổ thông 1. Nguyên tố ... có tính oxi hóa mạnh nhất trong tất cả các nguyên tố. (Flo) 2. Nhiệt độ của kim loại càng cao thì thì tính dẫn điện của kim loại càng ... (Giảm) 3. Canxi oxit còn được gọi là ... (vôi sống) 4. Trong phân tử KMnO4, Mn có số oxi hóa là ... (+ 7) 5. Nguyên tố ... là phi kim mạnh nhất. (Flo) 6. Loại liên kết hóa học trong trong phân tử NaCl là liên kết ... (ion) 7. Người ta quy ước lấy độ cứng của ... để so sánh độ cứng của các chất. (kim cương) 8. Nước đá có khối lượng riêng ... khối lượng riêng của nước lỏng. (nhỏ hơn) 9. Mạng tinh thể kim cương thuộc loại tinh thể ... (nguyên tử) 10. Quá trình oxi hóa là quá trình ... electron. (nhường) 11. Chất oxi hóa là chất ... electron. (thu) 12. Trong dịch vị dạ dày của người và động vật có axít ... (HCl) 13. Người ta thường dùng ... để diệt trùng nước sinh hoạt, hồ bơi. (Clo) 14. Số oxi hóa của nguyên tử Clo trong clorua vôi CaOCl2 là ... (+1 và -1) 15. Dung dịch gồm NaCl và NaClO gọi là nước ... (Gia-ven) 16. Người ta dùng ... để tẩy uế hố rác, chuồng trại. (Clorua vôi) 17. Dung dịch axit ... không thể chứa trong lọ thủy tinh.( HF).

18. Từ rong biển người ta có thể điều chế được nguyên tố ... (iốt) 19. Khi đi từ HF, HCl, HBr, HI tính axít ... (tăng dần).

20. Đốt cháy kim cương ta thu được … (Khí CO2) 21. Dung dịch là hỗn hợp giữa dung môi và … (chất tan) 22. … là những nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân. (nguyên tố hóa học) Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

21

23. O3 có tính oxi hóa … so với O2. (mạnh hơn) 24. H2O có tính oxi hóa … so với H2O2. (yếu hơn) 25. Số oxi hóa của nguyên tố oxi trong hợp chất H2O2 là … (-1) 26. Nguyên tử Oxi có … electron độc thân. (2) 27. Oxi phản ứng với tất cả các kim loại trừ vàng, bạc và… (Pt) 28. Nguyên tử nhỏ nhất là nguyên tử … có bán kính khoảng 0,053 nm (H) 29. Khi sục khí Clo qua dung dịch xút, ta thu được … (nước Gia-ven) 30. Ozon tập trung nhiều nhất ở tầng ... (bình lưu) 31. Lưu huỳnh có hai dạng thù hình là lưu huỳnh tà phương và lưu huỳnh ... (đơn tà) 32. Đốt cháy H2S trong không khí, khí H2S cháy với ngọn lửa màu ... (xanh nhạt) 33. Hàm lượng nguyên tố ... quyết định độ đạm trong mắm (N) 34. Trong dung dịch H2SO4 đặc và nguội, sắt ... (thụ động hóa) 35. Cho mẫu quỳ tím vào dung dịch Na2CO3, quỳ tím có màu ... (xanh) 36. Cho mẫu quỳ tím vào dung dịch KCl, giấy quỳ có màu ... (tím) 37. Trong các chất khí, khí ... tan nhiều nhất trong nước. (NH3) 38. Khi nhiệt phân muối Cu(NO3)2 ta thu được khí ... (NO2, O2) 39. Thuốc súng đen là hỗn hợp của 75% ..., 10%S, 15%C. (KNO3) 40. Nguyên tố của sự sống và tư duy là ... (P) 41. Ruột bút chì được làm từ ... (than chì) 42. Hỗn hợp gồm một thể tích HNO3 đặc trộn với 3 thể tích HCl gọi là ... (nước cường thủy) 43. Axit vô cơ nào có chứa nitơ có số oxi hóa + 3 (HNO2) 44. Hidrocacbon no mạch hở có 2 tên gọi là parafin và … (ankan) 45. Hidrocacbon chia làm 3 loại … (no, không no, thơm) 46. Các hợp chất hữu cơ nhất thiết phải có nguyên tố … (C) 47. Al, Zn, Cr là những kim loại … (lưỡng tính) 48.… là nguyên tố phổ biến thứ hai trong vỏ trái đất. (silic) 49. Muối CdS có màu … (vàng) 50. Dãy đồng đẳng của ankan có số C từ C1→C4 tồn tại ở trạng thái … (khí) 51. Dãy đồng đẳng của ankan có số C từ C5→C17 tồn tại ở trạng thái … (lỏng) 52. Dãy đồng đẳng của ankan có số C > C18 là tồn tại ở trạng thái … (rắn) 53. Nhiệt độ sôi của ankan … khi mạch C tăng lên. (tăng) 54. Khi cracking một ankan ta thu được ankan và …(anken) 55. Khi đốt cháy hidrocacbon, nếu n H O > n CO , hidrocabon đó thuộc họ …(ankan) 56. Cho đất đèn vào trong nước, thấy thoát ra khí…(C2H2) 57. Điều kiện để phản ứng giữa clo và ankan xảy ra là ... (ánh sáng) 58. Thành phần chủ yếu của khí thiên nhiên là … (CH4) 59. Thành phần chính của dầu mỏ là ankan, anken và ... (aren) 60. Loại cao su đầu tiên được trùng hợp là … (cao su buna) 61. Cao su ... có cấu tạo tương tự như cao su thiên nhiên. ( isopren) 62. Axit là những chất có khả năng ... (cho proton) 63. Bazơ là những chất có khả năng ... ( nhận proton) 64. Ngoài tính bazơ, amoniac còn thể hiện tính ... (khử) 65. Trong dung dịch anilin, giấy quỳ có màu ... ( tím) 66. Tính bazơ của anilin ... so với tinh bazơ của amoniac. (yếu hơn) 67. Dung dịch chứa khoảng 40% ... trong nước được gọi là foman. (anđehit fomic) 2

2

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

22

68. Rượu bậc I bị oxi hóa bởi CuO thành ... (anđehit) 69. Rượu bậc II bị oxi hóa bởi CuO thành ... (xeton) 70. Từ NaCl điều chế ra Na chỉ có một phương pháp là … (điện phân nóng chảy) 71. Hợp chất của natri khi cháy cho ngọn lửa màu ... (vàng) 72. Nước có chứa nhiều ion Ca2+, Mg2+ gọi là ... (nước cứng) 73. Hợp chất của kali khi cháy cho ngọn lửa màu ... (tím) 74. Xenlulozơ có nhiều nhất trong ... (bông) 75. Sắt tráng kẽm ở dạng các tấm mỏng gọi là ... (tôn) 76. ... là kim loại dẫn điện tốt nhất. ( Ag) 77. Fe, Mn, Cr thuộc nhóm kim loại … (đen) 78. … là kim loại duy nhất ở điều kiện thường là chất lỏng. ( Hg) 79. Sản phẩm của quá trình quang hợp cây xanh là khí … (O2) 80. Đồng thau là hợp kim của đồng và … (kẽm) IV. NHÌN TRANH ĐOÁN VẬT 1. DỤNG CỤ.

Bình hút chân không

Phểu

Đũa

Phểu Buchner

Nhiệt kế

Pipette

Bình tam giác

Bình nhỏ giọt

`Cối chày sứ

Giấy lọc

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

Ống đong

Đèn cồn

23

Lọ 2. HÓA CHẤT

Chén sứ Là hợp chất của Crom Đáp án: Cr(OH)3 Được dùng để lưu hóa cao su, chế tạo diêm. Đáp án: S

Kẹp ống nghiệm Khi ngậm nước có màu xanh.

Dùng để phát hiện dấu vết của nước trong các chất lỏng. Đáp án: CuSO4 Một loại muối dùng để điều chế oxi trong phòng thí nghiệm. Đáp án: KClO3

Chất xúc tác thường được dùng để điều chếu chế oxi trong phòng thí nghiệm. Đáp án: MnO2 Thành phần chính của cát. Đáp án: SiO2

Thành phần chính của quặng hemantit đỏ. Đáp án: Fe2O3

Là muối của kim loại bari, không tan được trong bất cứ axit nào. Đáp án: BaSO4

Khí được tạo ra khi cho đồng tác dụng với axit nitric. Đáp án: NO2

Thành phần chính của đá vôi.

Thành phần chính của khoáng Florit Đáp án: CaF2

Đáp án: CaCO3

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

Muối thường được dùng để tráng gương. Đáp án: AgNO3

24

V. THÍ NGHIỆM VUI (Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh biễu diễn một số thí nghiệm vui làm cho học sinh hứng thú khi học môn hóa học) 1. Cách chảy máu tay Lấy dung dịch FeCl3 nồng độ 3- 5% (màu vàng nhạt) bôi vào lòng bàn tay và nói đó là cồn iot để sát trùng. Dung dịch KSCN nồng độ 3- 5% (không màu) làm nước để rửa lưỡi dao (dao cùn nhưng được đánh sáng bóng). Lướt nhẹ lưỡi dao trên lòng bàn tay, lập tức “máu” sẽ chảy ra.

Giải thích: Do có phản ứng FeCl3 + 3KSCN → Fe(SCN)3 + 3KCl Màu đỏ máu 2. Lột “da” bàn tay Bôi một lớp mỏng glixerin lên lòng bàn tay, sau đó bôi một lớp colodion lên trên. Đợi khô rồi bôi tiếp một lớp colodion khác, cho đến khi được lớp colodion có màu ngà nâu, giống màu da tay.

Xoa lên lớp colodion dung dịch muối sắt (III). Dùng dung dịch KSCN để rủa lưỡi dao.

Dùng dao cứa vào lòng bàn tay để lột lớp da bằng colodion, máu sẽ chảy ra.

3. Đốt cháy bàn tay Nhúng cả bàn tay và cổ tay vào chậu nước rồi nhỏ vài giọt axeton vào lòng bàn tay.

Châm lửa vào lòng bàn tay, axeton sẽ bắt lửa và cháy rất nhanh. Với vài giọt axeton, khi cháy nhiệt tỏa ra chỉ đủ làm bay hơi một phần nước trên tay. Vì thế ta chỉ thấy cảm giác hơi nóng chứ không bỏng.

4. Đốt khăn không cháy Nhúng ướt khăn rồi nhỏ lên khăn vài giọt axeton rồi đốt. Cầm một góc khăn rồi vung mạnh, một lát sau lửa tắt, khăn vẫn còn nguyên vẹn.

5. Mực bí mật a. Dùng đũa thủy tinh chấm vào dung dịch H2SO4loãng để viết lên giấy rồi hơ lên ngọn lửa đèn cồn, nét chữ sẽ hóa đen. b. Dùng đũa thủy tinh chấm vào dung dịch muối coban (màu hồng) để viết lên giấy màu hồng sẽ không nhìn thấy, hơ giấy trên ngọn lửa đèn cồn nét chữ sẽ hóa xanh.

6. Pháo dây nhiều màu Thành phần chính để cuốn pháo dây là KClO3 và chất dễ cháy là bột than (5g KClO3 + 2g bột than).

- Muốn ngọn lửa có màu vàng đẹp thì thêm 1g lưu huỳnh và 1,5g bột natrioxalat.

- Muốn ngọn lửa màu xanh lá cây thêm 2,5g BaCO3 và 1g CuCO3.

- Muốn lửa màu tím thêm 2g phèn nhôm – kali.

- Muốn lửa màu đỏ thêm 2g stronti nitrat.

7. Pháo dây đơn giản Trộn các chất lấy tỉ lệ khối lượng như sau: 68% KNO3 + 15% bột S +12% bột than + 5% bột Mg Tất cả đều lấy khô trừ (bột S) và nghiền thành bột mịn riêng từng thứ. Trộn kĩ hỗn hợp. Cắt giấy bản thành những bản rộng 3cm. Rải đều hỗn hợp lên băng giấy rồi cuộn lại theo cách vê, xoắn. Khi cháy, Mg sẽ phát ra những tia sáng trắng, rất đẹp.

8. Pháo hoa trên mặt bàn Nghiền riêng từng thứ gồm đường kính 4g và KClO3 4g thành bột rồi trộn lẫn cẩn Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

25

thận trên một tờ giấy.

Chia hỗn hợp thành 4 phần bằng nhau. Thêm vào phần 1 muối NaCl, phần 2 muối KCl, phần 3 muối Ca(NO3)2, phần 4 muối CuCl2. Đổ các hỗn hợp trên thành đống hình nón, cách nhau khoảng 20cm trên một miếng sắt tây, đặt trên mặt bàn.

Dùng ống nhỏ giọt (pipet) để nhỏ H2SO4 đậm đặc vào các hỗn hợp trên chúng sẽ bùng cháy cho các ngọn lử có màu vàng, tím, đỏ gạch và xanh lá cây.

Giải thích: Do có phản ứng xảy ra theo phương trình sau: 4 KClO3 + 2 H2SO4 → 2 K2SO4 + 4 ClO2↑ +O2↑ + 2 H2O ClO2 là khí màu vàng nâu có tính oxi hóa rất mạnh, nó oxi hóa đường làm cho đường cháy. Màu ngọn lửa do các ion kim loại có trong các muối tạo ra.

9. Trứng chui vào bình Dùng bình cầu thủy tinh, cổ dài để thu đầy khí NH3 (bằng cách đẩy không khí) rồi nút kín (NH3 được điều chế bằng cách đun nóng dung dịch NH3 đậm đặc).

Chọn trứng hơi to hơn miệng bình, luộc chín kĩ, bóc vỏ, mở nút bình cầu và rót nhanh vào bình vài ml nước rồi đậy bình bằng đầu nhọn quả trứng, trứng sẽ từ từ chui vào bình. Lúc trứng bắt đầu di chuyển, ta dốc ngược bình để trứng chui ngược sẽ hấp dẫn hơn.

Có thể tẩm trứng bằng dung dịch phenolphtalein, khi chui vào bình trứng sẽ có màu hồng.

Muốn lấy trứng ra, ta lựa cho đầu nhọn quả trứng chui vào cổ bình cầu rồi đun nóng bình, không khí trong bình nở vì nhiệt, tạo áp suất đẩy quả trứng đi ra.

10. Hoa nhiều màu Chuẩn bị một bông hoa bằng giấy hoặc bằng vải có màu trắng, ta tẩm bông hoa bằng dung dịch phenolphtalein. Nhúng bông hoa vào dung dịch NaOH loãng bông hoa sẽ có màu hồng, nhúng tiếp vào dung dịch HCl loãng hoa sẽ mất màu.

VI. VUI CÙNG HÓA HỌC 1. Axit gì đây?

Bạn hãy đọc đoạn thơ sau và cho biết đây là axit gì? (viết công thức phân tử) ?

1) Axit gì nhận biết 2) Axit gì cùng sắt Bằng quỳ tím đổi màu Tạo muối sắt hai, ba Thêm vào bạc nitrat Tùy điều kiện dung dịch Tạo kết tủa trắng phau?

Còn làm sắt trơ ra?

3) Axit gì làm tan 4) Axit gì không bền Cả kim loại Đồng, Bạc…

Có tên, không thấy mặt, Phi kim phốt pho, than… Điều chế muối cho kiềm Dù dung dịch đậm nhạt?

Cùng oxit tương tác?

5) Axit gì có tên 6) Axit gì mà…béo Thông thường thì không gọi Không no nữa, mới hay?

Tính chất bạn đừng quên: Thủy phân dầu vừng, lạc…

Là axit rất yếu?

Thu được axít này?

7) Axit gì em nhỏ 8) Axit gì tan nhiều Ba anh lớn cùng chị Tính axit, tính khử, Thân mang Clo nguyên tử Cả hai cùng mạnh đều Hơn kém một oxi?

So những chất cùng họ?

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

26

9) Axit gì thuốc nổ Lại còn điều lạ hơn: Có thể điều chế nó Từ hợp chất “Tính thơm”?

11) Axit gì gốc no Phân tử hai nhóm chức Ứng dụng điều chế tơ Trùng ngưng cùng chất khác 13) Axit gì đầu bảng Phân hủy dần lúc khan?

Nên cần được bảo quản Bỏ vào nước cho tan?)

2. Khí gì?

15) Khí gì có tính độc Là thành phần khí than Vẫn thường được ứng dụng Trong ngành luyện gang thép 17) Khí gì mang tên nước Ở khu vực Á Châu Cao su được tổng hợp từ Từ khí đó khởi đầu 19) Khí gì muốn bảo quản Phải đậy kín nắp bình Vì hễ bật nắp ra Là khí khác hình thành 3. Muối gì đây?

21) Muối gì chứa kali Giúp cho cây chịu hạn Tăng cường hấp thụ đạm Tạo ra nhiều bột đường?

23) Trong sản xuất bánh xốp Bánh phồng tôm bánh bao?

25) Muối gì dùng tẩy uế Khu chuồng trại chăng nuôi Tẩy vải cho thật trắng Trước khi nhuộm màu tươi?

27) Muối gì khi bị thiếu Với lượng chẳng là bao Mà gây bệnh bứu cổ Nơi xa biển vùng cao?

29) Muối gì làm thuốc pháo Nổ vang ngày hội vui Muốn màu lửa xanh, đỏ…

Thêm muối gì bạn ơi?

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

10) Axit gì hai lần Tan trong nước một ít Điện ly chỉ một phần Lại là chất khí độc?

12) Axit gì đứng đầu Trong dãy chất đồng đẳng Có trong kiến vàng nâu Đốt đâu ran buốt nóng?

14) Axit gì bạn ơi Lên men từ rượu nhạt?

Thiếu nó xin đừng mời Những món ngon: nem, chả…

16) Khí gì có tên gọi Từ mặt trời mà ra Khí hiếm nhưng chẳng thiếu Trong vũ trụ bao la 18) Khí gì mà phân tử Có một liên kết đôi Một chút dùng kích thích Quả xanh gần chín rồi 20) Khí gì làm vũ khí Trong cuộc đại chiến tranh Chế từ hai khí khác Gây ngạt thở rất nhanh 22) Muối gì dùng tẩy trắng Mang nặng mùi Clo Bảo quản nơi râm mát Mong bạn hãy nhớ cho?

24) Xây nên nhà ta ở Và sản xuất xi măng?

26) Muối gì làm ra xút Nhưng cần nhất khi ăn Tạo sô da, phương pháp Gắn với tên Le-blăng?

28) Muối gì dùng làm thuốc Chữa bệnh đau dạ dày Nhiều khi cơn đau quặn Uống muối này hết ngay?

30) Muối gì sắc tím đậm Pha loãng có màu hồng Ta thường ngâm rau sống Rửa vết thương sát trùng?

27

31) Muối gì dùng đắp tượng 32) Muối gì cùng tinh bột Làm phấn và đắp khuôn Từ không màu thành xanh Chẳng may ta trượt ngã Ta dùng để nhận biết Bó bột khi gãy xương?

Khi ozon tạo thành?

33) Muối gì mà đắt thế 34) Muối gì chống cá mập Chuyên dùng để tráng gương Khi lặn xuống biển sâu Nhờ amoniac Ngửi mùi chúng khiếp sợ Hoặc nhờ dung dịch đường?

Và chạy trốn cho mau?

35) Muối gì dễ phân hủy 36) Muối gì chế oxi Nhờ nhiệt độ hồ quang Ở trong phòng thí nghiệm Giải phóng ra axit Là những chất dễ kiếm Tẩy gỉ cho mối hàn?

Có bán trên thị trường?

37) Muối gì tạo váng cứng 38) Muối gì làm thuốc ảnh Trên mặt nước hố vôi Tráng lên mặt cuộn phim Đàn kiến qua lại được Dưới tác dụng án sáng Đang trắng hóa thành đen Với bỏ lại sinh sôi?.

39) Muối gì chống nấm bệnh 40) Muối gì mà khi bón Cho cà chua, khoai tây Cây bốc lên rất nhanh Khi đông về giá lạnh Nhưng để gần bếp lửa Giảm năng suất của cây?

Nó sẽ nổ tan tành?

41) Muối gì trộn với xút 42) Muối gì rất cần thiết Và xúc tác là vôi Cho ăn uống hàng ngày Đem đun lên một lát Trộn thêm muối nào nữa Metan thoát ra rồi?

Bướu cổ sẽ khỏi ngay?

4. Thơ hóa học Người ta thường nói hóa học “khô” và “khổ”, nhưng có nhiều bài thơ về hóa học làm cho quá trình học dễ hơn và lãng mạn hơn như: Bài ca hóa hữu cơ, bài ca hóa trị (1,2), ben zen, cô gái hữu cơ, cô gái ni tơ, hóa học là gì, natri, khối lượng nguyên tử, tình hóa học, tính tan của muối.

(Do khuôn khổ có hạn nên tôi chỉ đưa ra 2 bài thơ minh họa)

Hoá học là gì?

Là hóa học – nghĩa là chai với lọ Là bình to, bình nhỏ… đủ thứ bình Là ống dài, ống ngắn xếp linh tinh Là ống nghiệm, bình cầu xếp bên nhau như hình với bóng. * Là hóa học nghĩa là làm phản ứng Cho bay hơi, ngưng tụ, thăng hoa Nào là đun, gạn, lọc, trung hòa Oxi hóa, chuẩn độ, kết tủa. * Nhà Hóa học là chấp nhận “đau khổ” Đứng run chân, tay mỏi lắc, mắt mờ Nhưng tìm ra triệu chất bất ngờ Khiến cuộc đời nghiêng mình bên hóa học.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

28

Tình hoá học Em giận giữ như là chất axit Anh dối gian tựa như những chất bazơ Mơ mộng nhiều hai đứa vướng vào thơ Thành muối, nước, ta hững hờ khắp lối * Các-bon-nic em làm anh nhức nhói Chloride anh la lối um sùm Hydrogen ta làm nổ lung tung Chất xúc tác cũng đang hùn nhau đó * Lấy hữu cơ ta phân chia thật rõ Cac-bon này anh thổ lộ con tim Hydrogen em quả thật yếu mềm Nên phải chịu nằm im làm chất đốt * Anh vô cớ cứ thế mà thề thốt Sodium Chloride em dại dột vô cùng Cứ ngỡ rằng thật lòng anh cùng chung Tạo chất muối đến vùng tình non nước

Nếu biết thế em tạt axit trước Cho mặt anh đầy lỗ nhỏ lỗ to Mà Bazờ anh ơi đừng có lo Tuy hai đứa thật khờ nhưng hút đó * Em bên này đồng thau oxi hóa Bởi cuộc tình phản ứng hóa vô cơ Đời lên men bởi giông tố mưa sa Và kim loại giờ đã pha chất rỉ * Làm xúc tác tại anh không bền chí Để bây giờ phản ứng chẳng xảy ra Cần thời gian tìm hiểu thêm đó mà Sao anh vội bỏ qua tình hóa chất? * Ngày tháng qua em một mình chưng cất Ngày lại ngày em tất bật thêm vôi Giờ Canxi đã trơ cúng lại rồi Ai kêu anh An-kan hoài mãi mãi * Em đứng đó trong đồng đen kim loại Hóa trị 2 vẫn tim nhói tình đầu Giờ hóa xanh không còn chất đồng thau Của năm cũ em một màu sáng chói

CHƯƠNG III: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM III.1. Mục đích thực nghiệm • Đánh giá tính khả thi của đề tài • Tìm hiểu sự hứng thú của học sinh đối với các chương trình ngoại khóa • Từ việc tổng kết phiếu kiểm tra để biết được sự thành công, hạn chế của đề tài.

• Tích hợp liên môn các môn học vào buổi ngoại khóa

III.2. Chuẩn bị thực nghiệm • Xác định trình độ học sinh • Lựa chọn đối tượng thực nghiệm • Chuẩn bị phương tiện kĩ thuật • Chuẩn bị phiếu điều tra để lấy ý kiến của học sinh về các trò chơi trong chương trình ngoại khóa.

III.3. Tổ chức thực nghiệm : Chúng tôi tiến hành thực nghiệm sư phạm với nội dung giáo án như sau: I. TÊN HỒ SƠ DẠY HỌC: TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN TRONG BUỔI NGOẠI KHÓA “VUI HỌC HÓA- HÓA HỌC VUI” II. MỤC TIÊU DẠY HỌC Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

29

Trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta thường gặp rất nhiều hiện tượng liên quan đến kiến thức Hóa học. Hiện nay với sự thay đổi của Bộ Giaó Dục về nội dung các bài thi có nội dung tích hợp liên môn giữa các môn học. Nhóm giáo viên chúng tôi đã mạnh dạn đề ra một số giải pháp vận dụng kiến thức các môn :Toán học, vật lý, lịch sử, sinh học, địa lí,công nghệ, văn học, tin học, giáo dục công dân, thực hành hóa học, tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường để giải quyết tốt các vấn đề liên quan đến buổi ngoại khóa “ VUI HỌC HÓA- HÓA HỌC VUI” 1. Mục tiêu về kiến thức, kĩ năng, thái độ - Hướng dẫn học sinh tham gia dự án - Thiết kế được dự án học tập : Đạt được các yếu tố chính : Kiến thức liên môn ứng dụng vào thực tiễn, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin.

- Giải thích các vấn đề liên quan giữa kiến thức SGK và thực tiễn cuộc sống trong buổi ngoại khóa.

- Các kiến thức môn học cần thiết khi tham gia dự án : Toán học, vật lý, lịch sử, sinh học, địa lí, công nghệ, văn học, tin học, giáo dục công dân, thực hành hóa học, tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường.

1.1. Kiến thức - Toán học : Tính toán lượng hóa chất phù hợp để làm thí nghiệm đạt kết quả cao.

- Vật lý : Sự chênh lệch áp suất , hiện tượng sấm sét, tính dẫn điện, dẫn nhiệt của kim loại, tia tử ngoại mặt trời.

- Lịch sử : Học sinh nắm được lịch sử của các nhà bác học nổi tiếng: Mendeleep, Noben…

- Sinh học : +Vai trò của enzim trong nước bọt. + Yếu tố gây ra sự ô nhiễm môi trường và sức khỏe con người(CO2, N2) - Địa lí: Đặc điểm tầng khí quyển.

- Công nghệ: Tác dụng của phân đạm đối với cây trồng.

- Văn học: Sử dụng các câu thơ, ca dao, tục ngữ, hình thức đóng kịch tạo hứng thú cho học sinh.

- Tin học : Thiết kế trình chiếu phần mềm Microsoft Powerpoint và chiếu trên máy chiếu Projector, sử dụng mạng Internet tham khảo, Videoclip mô tả quá trình xây dựng dự án học tập.

- Giáo dục công dân: Tuyên truyền , giáo dục về nạn mê tín dị đoan: “Ma trơi”, giáo dục ý thức bảo vệ tài nguyên nước ta, sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả các tài nguyên.

- Thực hành hóa học: Cách làm thí nghiệm chính xác, an toàn đạt kết quả cao 1.2. Kĩ năng - Rèn kỹ năng giải quyết vấn đề trước tập thể - Kỹ năng thu thập thông tin SGK, quan sát và trình bày 1 vấn đề.

- Kĩ năng ra quyết định khi vận dụng kiến thức vào thực tế - Kỹ năng lắng nghe, hoạt động nhóm.

- Rèn kỹ năng khai thác tranh, khai thác thông tin.

- Rèn kĩ năng vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề về môi trường.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

30

- Kĩ năng liên kết các kiến thức giữa các phân môn: Toán học, vật lý, lịch sử, sinh học, địa lí, công nghệ, văn học, tin học, giáo dục công dân, thực hành hóa học, tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường.

- Liên hệ thực tế về các vấn đề cấp thiết trong xã hội : Ô nhiễm môi trường, ý thức của con người trước biến đổi khí hậu….

1.3. Thái độ - Liên hệ thực tế đất nước và suy nghĩ về hướng phát triển kinh tế – xã hội, môi trường của nước ta.

- Nhận thức được tính tất yếu của toàn cầu hóa, khu vực hóa. Từ đó xác định trách nhiệm bản thân trong việc học tập và đóng góp vào việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội tại địa phương.

- Xác định được trách nhiệm của bản thân đối với các vấn đề về dân số, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và các vấn đề xã hội khác tại địa phương.

-Tích cực, chủ động; giáo dục học sinh ý thức bảo vệ môi trường, yêu quý và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên - Nghiêm túc, hợp tác tốt, linh hoạt trong các hoạt động vận dụng kiến thức liên môn trong việc lĩnh hội kiến thức , phát huy khả năng tìm tòi ,sáng tạo, liên hệ thực tiễn với nhiều môn học giúp học sinh phát triển toàn diện hơn.

- Yêu thích môn Hóa học cũng như các môn khoa học khác như: Toán học, vật lý, lịch sử, sinh học, địa lí, công nghệ, văn học, tin học, giáo dục công dân, thực hành hóa học, tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường.

2. Vận dụng kiến thức liên môn trong chuyên đề Toán học, vật lý, lịch sử, sinh học, địa lí, công nghệ, văn học, tin học, giáo dục công dân, thực hành hóa học, tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường.

III. ĐỐI TƯỢNG DẠY HỌC CỦA DỰ ÁN - Học sinh khối 10,11,12 trường THPT Nho Quan A. - Số lượng: 50học sinh - Học sinh có ý thức học tập, tham gia tích cực vào các hoạt động dạy học.

IV. Ý NGHĨA DỰ ÁN DẠY HỌC 1. Ý nghĩa của dự án đối với thực tiễn dạy học.

- Giúp học sinh vận dụng được tất cả các kiến thức đã học của nhiều môn để tìm hiểu và nắm bắt được một cách dễ dàng nội dung kiến thức của chuyên đề.

- Học sinh vận dụng được kiến thức để giải quyết nhiều vấn đề khác trong quá trình học tập.

- Học sinh yêu thích môn học hơn.

- Giúp học sinh tiết kiệm được thời gian học tập mà vẫn mang lại hiệu quả nhận thức cao, đặc biệt tránh được những biểu hiện cô lập, tách rời từng kiến thức. Vì dạy học theo quan điểm tích hợp là một xu hướng tất yếu của dạy học hiện đại.

- Học sinh được rèn luyện thói quen, tư duy nhận thức một vấn đề nào đó một cách có hệ thống và logic.

- Gắn kết được các kiến thức, kĩ năng và thái độ của các môn khoa học khác với nhau làm cho học sinh yêu thích môn học hơn 2. Ý nghĩa của dự án đối với thực tế.

- Học sinh có hành động cụ thể, thiết thực để xây dựng và bảo vệ quê hương thông qua các hành động hàng ngày.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

31

- Tuyên truyền gia đình, người thân và nhân dân có thói quen tốt và hành động phù hợp trong cuộc sống.

- Có định hướng nghề nghiệp phù hợp.

V. THIẾT BỊ DẠY HỌC - Sách giáo khoa, các tư liệu có liên quan chuyên đề - Các tranh ảnh, vidieo, thí nghiệm hóa học, trang phục thời trang tự làm - Máy chiếu, máy vi tính, mạng Internet, máy quay phim, đầu đĩa vidieo phục vụ dạy dự án…

VI. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC VÀ TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Mục tiêu dạy học . 1.1. Kiến thức: - Toán học : Tính toán lượng hóa chất phù hợp để làm thí nghiệm đạt kết quả cao.

- Vật lý : Sự chênh lệch áp suất , hiện tượng sấm sét, tính dẫn điện, dẫn nhiệt của kim loại, tia tử ngoại mặt trời.

- Lịch sử : Học sinh nắm được lịch sử của các nhà bác học nổi tiếng: Mendeleep, Noben…

- Sinh học : +Vai trò của enzim trong nước bọt. + Yếu tố gây ra sự ô nhiễm môi trường và sức khỏe con người(CO2, N2) - Địa lí: Đặc điểm tầng khí quyển.

- Công nghệ: Tác dụng của phân đạm đối với cây trồng.

- Văn học: Sử dụng các câu thơ, ca dao, tục ngữ, hình thức đóng kịch tạo hứng thú cho học sinh.

- Tin học : Thiết kế trình chiếu phần mềm Microsoft Powerpoint và chiếu trên máy chiếu Projector, sử dụng mạng Internet tham khảo, Videoclip mô tả quá trình xây dựng dự án học tập.

- Giáo dục công dân: Tuyên truyền , giáo dục về nạn mê tín dị đoan: “Ma trơi”, giáo dục ý thức bảo vệ tài nguyên nước ta, sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả các tài nguyên.

- Thực hành hóa học: Cách làm thí nghiệm chính xác, an toàn đạt kết quả cao 1.2. Kĩ năng - Rèn kỹ năng giải quyết vấn đề trước tập thể - Kỹ năng thu thập thông tin SGK, quan sát và trình bày 1 vấn đề.

- Kĩ năng ra quyết định khi vận dụng kiến thức vào thực tế - Kỹ năng lắng nghe, hoạt động nhóm.

- Rèn kỹ năng khai thác tranh, khai thác thông tin.

- Rèn kĩ năng vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề về môi trường.

- Kĩ năng liên kết các kiến thức giữa các phân môn…

- Liên hệ thực tế về các vấn đề cấp thiết trong xã hội : Ô nhiễm môi trường, ý thức của con người trước biến đổi khí hậu….

1.3. Thái độ - Liên hệ thực tế đất nước và suy nghĩ về hướng phát triển kinh tế – xã hội của nước ta.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

32

- Nhận thức được tính tất yếu của toàn cầu hóa, khu vực hóa. Từ đó xác định trách nhiệm bản thân trong việc học tập và đóng góp vào việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội tại địa phương.

- Xác định được trách nhiệm của bản thân đối với các vấn đề về xã hội, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và các vấn đề xã hội khác tại địa phương.

-Tích cực, chủ động; giáo dục học sinh ý thức bảo vệ môi trường, yêu quý và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên - Nghiêm túc, hợp tác tốt, linh hoạt trong các hoạt động vận dụng kiến thức liên môn trong việc lĩnh hội kiến thức, phát huy khả năng tìm tòi ,sáng tạo, liên hệ thực tiễn với nhiều môn học giúp học sinh phát triển toàn diện hơn.

2. Phương pháp 2.1. Phương pháp dạy học Phương pháp dạy học nêu vấn đề và giải quyết vấn đề, động não, dạy học dự án, thảo luận nhóm, dạy học ứng dụng công nghệ thông tin 2.2. Phương pháp kiểm tra đánh giá - Đánh giá kiến thức, kỹ năng và năng lực hoạt động của học sinh.

- Đánh giá năng lực vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề của thực tiễn.

- Đánh giá kết quả học tập theo ba công đoạn cơ bản: thu thập thông tin; phân tích và xử lí thông tin; xác nhận kết quả học tập để điểu chỉnh hoạt động học.

- Giáo viên đánh giá, học sinh tự đánh giá, học sinh đánh giá lẫn nhau.

3. Nội dung chuyên đề Nội dung 1: Chào hỏi Thể lệ như sau:Các đội chơi tự giới thiệu về đội của mình bằng các hình thức: hò, vè, thơ ca, hát, đóng kịch …..

Yêu cầu các đội chơi phải giới thiệu được các thành viên của đội mình trong thời gian tối đa 10 phút.

- Điểm tối đa cho phần chào hỏi là : 20 điểm Nội dung 2: Phần thi Chung sức Luật chơi như sau Các đội chơi sẽ cùng chung sức tìm từ chìa khóa cửa ô chữ sau đây: Có 8 ô hàng ngang và một dãy từ chìa khóa -Câu hỏi của từng ô lần lượt được mở ra -Trả lời đúng câu hỏi sẽ tìm được một chữ hoặc một số chữ của từ chìa khoá - Đội nào phất cờ trước đội đó có quyền trả lời, nếu trả lời sai đội còn lại có quyền trả lời, mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm - Cả ba đội không trả lời được khán giả có quyền trả lời - Sau 5 câu hỏi các đội mới có quyền đoán từ chìa khoá, đội nào đoán được ở thời điểm này sẽ được 50 điểm, trả lời sai bị loại khỏi phần chơi - Khi tất cả các ô hàng ngang được mở ra, đội nào có tín hiệu trước thì được trả lời nếu đúng ghi được 30 điểm.

- Nếu các đội chưa tìm được từ chìa khoá, chương trình sẽ gợi ý, nếu trả lời đúng được 20 điểm, nếu sau 10 giây hai đội không trả lời được thì khán giả được quyền trả lời Nội dung 3: Phần thi Khán giả Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

33

Nội dung 4 :Phần thi Thời trang hóa học: - Các đội chơi trình diễn các bộ thời trang do đội mình tự sáng tạo ra bằng các chất liệu hóa học được tận dụng đã qua sử dụng - Bộ trang phục đẹp, trình diễn nghệ thuật tối đa 30 điểm Nội dung 5: Hiểu biết hóa học * Các đội lần lượt trả lời câu hỏi * Có 9 câu hỏi, mỗi câu suy nghĩ trong thời gian 10 giây * Mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm * Nếu không trả lời được, đội chơi khác có quyền trả lời câu hỏi.

4. Thiết kế tiến trình dạy học: 1. Ổn định: (05phút) 2. Hai MC của chương trình Ngoại Khoá đọc tuyên bố lý do,giới thiệu đại biểu:(02 giáo viên hóa học làm MC dẫn chương trình) Kính thưa quý vị đại biểu khách quý,các thầy giáo, cô giáo cùng toàn thể các em học sinh thân mến!Nhân dịp kỉ niệm 33 năm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 kết hợp với kế hoạch nhiệm vụ năm học 2015 – 2016 của trường THPT Nho Quan A - Nhằm tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích để các em học sinh thể hiện tài năng, trí tuệ, sự sáng tạo, giao lưu, học hỏi và chia sẻ những kinh nghiệm trong học tập cũng như trong cuộc sống.

- Đa dạng hóa các hình thức giáo dục nhằm tăng cường tính chủ động và hiệu quả tiếp thu kiến thức, góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh. Được sự đồng ý của Chi ủy, BGH nhà trường, Tổ Lý hóa tổ chức Buổi ngoại khóa với chủ đề ‘vui học hóa- hóa học vui” ngày hôm nay Đến dự buổi ngoại khóa ngày hôm nay chúng tôi xin chân trọng giới thiệu có : -Thầy: Quách Đức Hiển – Bí thư chi bộ- Hiệu trưởng nhà trường.

- Thầy : Đinh Thanh Hồng – Phó bí thư chi bộ - Phó hiệu trưởng nhà trường - Cô: Đinh Thị Hồng - Phó hiệu trưởng nhà trường - Thầy: Vương Khả Tuấn - phó hiệu trưởng nhà trường Các thày cô là tổ trưởng chuyên môn, đại diện cho các bộ môn trong nhà trường cùng đông đủ các thày cô giáo của tổ lý hóa cũng về dự. Đề nghị chúng ta nhiệt liệt chào mừng Sau đây tôi xin thông qua nội dung chương trình của buổi ngoại khóa: Phần 1. Phần thi Chào hỏi Phần 2. Phần thi chung sức Phần 3. Thời trang hóa học Phần 4: Hiểu biết về hóa học Phần 5 :Thí nghiệm và ảo thuật hóa học vui Trong mỗi cuộc thi chúng ta không thể thiếu những người cầm cân ,nẩy mực đó chính là thành phần của ban giám khảo.sau đây tôi xin trân trọng giới thiệu thành viên trong ban giám khảo gồm 03 thành viên: 1.Thầy Nguyễn Phong Cầm - GV môn Vật Lý trường THPT Nho Quan A 2. Cô Nguyễn thị khánh Ly - GV môn Hoá Học trường THPT Nho Quan A 3. Cô Trịnh Thị Thanh - GV môn Hoá Học trường THPT Nho Quan A Để giúp cho ban giám khảo ghi chép lại số điểm của 3 đội chơi sau đây tôi xin giới thiệu ban thư ký gồm: Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

34

1.Cô Nguyễn Thị Phương Thuý - GV môn Vật Lý trường THPT Nho Quan A 2.Cô Trương Thị Thu Hường - GV môn Vật Lý trường THPT Nho Quan A Về cổ động viên: - Trong suốt quá trình thi đấu phải cổ động đội chơi hết mình, không lộ đáp án cho bạn biết.

- Đến phần thi Cổ động viên , CĐV có cơ hội trả lời, đáp án đúng sẽ được nhận phần thưởng của Ban tổ chức.

- Trong phần thi Chung sức và phần thi hiểu biết kiến thức hóa học nếu các đội chơi không giải được ô chữ thì cổ động viên có cơ hội trả lời câu trả lời đúng xẽ nhận được phần quà của BTC Trong chương trình hôm nay, Chúng ta gồm 3 đội chơi, mỗi đội chơi gồm 5 thành viên.Các đội chơi sẽ trải qua 4 phần thi: Chào hỏi, Chung sức, Thời trang hóa học, Kiến thức hiểu biết về hóa học 3.Tiến trình buổi Ngoại khoá.

Hoạt động giáo viên và học Nội dung chính sinh *Hoạt động 1: Phần thi Chào hỏi (20-30 phút) GV:Thông qua Thể lệ như 1.Đội 1 đóng kịch sau:Các đội chơi tự giới thiệu KỊCH : Ai Quan Trọng Hơn Có một hôm thế giới vật chất xung quanh chúng ta về đội của mình bằng các tranh luận về tầm quan trọng hình thức: hò, vè, thơ ca, của mình đối với cuộc sống hát, đóng kịch …..

Au: đi ra sân khấu ,vừa đi vừa hát “chưa có bao - Yêu cầu các đội chơi giờ đẹp như hôm nay, non nước mây trời làm ta mê phải giới thiệu được các thành viên của đội say” Ta là một kim loại quý hiếm làm giàu cho đất mình trong thời gian nước,có ta thì mới có tiền,có đô la tối đa 10 phút.

- - Điểm tối đa cho phần Đã bao giờ nghe câu: Tiền là tiên là phật Là sức bật của lò xo chào hỏi là : 20 điểm Là thuớc đo của lòng người Hs:lắng nghe và chuẩn bị tham Là nụ cười của tuổi trẻ gia thi Là sức khoẻ của tuổi già Ta có thể làm điên đảo cuộc sống xã hội,vì ta mà con GV:Sau đây xin mời đội 1 tự người có thể bán rẻ lương tâm,tan nát cuộc sống gia giới thiệu đội của mình đình.Điều này chứng tỏ ta quý giá nhất,ta là số 1.

Hs:Đội 1 giới thiệu bằng hình Đúng lúc đó Ag từ đâu đi tới: Đẹp dịu dàng mà không chói loá chính là họ Ag nhà ta thức đóng kịch Vừa nhìn thấy Au ,Ag nói giọng mỉa mai: ‘Đứng xa thì ngỡ Thuý Kiều Gv:Đội Sáng tạo đã hoàn Lại gần mới biết người yêu chí phèo’ thành xuất sắc phần thi của Au: Ôí giời,tự tin quá nhề,người ta thường nói mình,xin cổ động viên 1 tràng “lấp lánh như vàng, sang như bạc’ pháo tay để cổ vũ cho đội Nhà ngươi có khoe mẽ thế nào cũng chỉ xếp sau ta Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

35

Sáng tạo nào

thôi.

Hs:cổ động viên vỗ tay

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

36

Vận dụng liên môn: - Hóa học: Tính chất của một số nguyên tố Au, Ag, C, O2, H2O.(Chương I- SGK Hóa học 9) - Văn học: +Sử dụng các câu thơ, hình thức đóng kịch. +Nhân vật bụt trong truyện cổ tích tạo nên yếu tố bất ngờ - Địa lí: Đặc điểm tầng ozon hiện nay( bài 11- SGK địa lí 10 cơ bản) - GDCD và tích hợp bảo vệ môi trường: +Giáo dục cho HS ý thức bảo vệ môi trường (bài 15- Công dân với các vấn đề cấp thiết của nhân loại - SGK GDCD 10; bài 13- Chính sách tài nguyên và bảo vệ môi trường - SGK GDCD 11) +Nhắn nhủ với mọi người tiền bạc không mua được tất cả mọi thứ trên đời (phần II- Công dân với đạo đức- SGK GDCD 10) +Giáo dục HS không nên đố kị với người khác( bài 13- Công dân với cộng đồng-SGK GDCD 10)

Ag: Ngươi đừng tự kiêu thế nhé,thế nhà ngươi không biết ah ‘Được Ag thì may,được Au thì xui’ Au:Thế ngươi hỏi các bạn học sinh ở đây xem,thấy ta trên đường thì có nhặt không?

C Vênh váo : haha Au,Ag thì đã là gì ta là kim cương còn quý hơn các ngươi nhá Au,Ag đồng thanh nói: À thì ra là họ nhà C ,có gì mà khoe,khiếp một màu đen xì xì,xấu chứ có gì mà đẹp từ Quảng Ninh ra ah?

C: Các ngươi coi thường ta quá, ta là kim cương quý giá ,rắn chắc.Nhiều quý cô xinh đẹp lộng lẫy là nhờ có ta.Ta còn là nguyên liệu khí đốt,thế các ngươi có dùng năng lượng khí đốt không?

Au,Ag: Dùng tiền mua được hết C: Ối giời,thế mà cũng nói,không có lấy đâu ra mà mua Oxi đi vào: Ú….tin khẩn cấp .Theo dự báo tầng ozon sắp bị thủng,không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng, khí CO2 tăng làm cho trái đất đang nóng dần lên, sóng thần, lũ lụt xảy ra liên tục.Cứ thử hỏi loài người đeo đầy Ag, Au kim cương mà không có ta thì có sống được không? Cuộc sống này có được là do ta đây này(vỗ ngực) Au,Ag,C: nói một thôi một hồi cũng vậy thôi,bây giờ người ta chỉ quan trọng vẻ bè ngoài thôi.

O2 :Ôi dào “tốt mã dẻ cùi” ta có thể oxihoá các ngươi bất cứ lúc nào,các ngươi nghe đây này: ‘Đất thiếu oxi đất ngừng ngừng hơi thở” H2O: ‘ Cây thiếu nước cây sống sống làm sao’ Các bác cứ tranh cãi nhau làm gì cho tốn nước bọt rồi lại cần đến tôi đây Các bác biết rồi đấy :nhịn đói 3 ngày chưa chết,nhưng nhịn nước 3 ngày là chết rồi đấy..,rồi “nhất nước nhì phân” O2 xen vào: nhưng thành phần cấu tạo nên ngươi lại có ta,tóm lại ta quang trọng nhất.

Au,Ag,C đồng thanh: ta quan trọng nhất,ta quan trọng nhất….ta…..

Bỗng bầu trời đổi sắc,bụt hiện ra : Tất cả các con đều do trời sinh ra,mỗi con dều có tầm quan trong riêng để làm giàu đẹp cho cuộc sống.Các con có quan hệ chặt chẽ với nhau để trái đất ngày càng tươi đẹp hơn.

Tất cả cùng đồng thanh: chúng con hiểu rồi ạ

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

37

GV:Vừa rồi chúng ta đã được nghe đội 1 giới thiệu về các thành viên trong đội của mình, vậy đội chơi thứ 2 sẻ giới thiệu bằng cách nào đây,chung ta sẽ cùng theo dõi Hs:sau khi đóng kịch xong đại diện đội Sức mạnh giới thiệu đội chơi của mình.

Vận dụng liên môn: -Hoá học : Giải thích hiện tượng ma trơi ( bài P và hợp chất P- SGK Hóa cơ bản 11) - Giáo dục công dân: Hiện tượng mê tín dị đoan vẫn còn tồn tại ở nhiều nơi trong xã hội của chúng ta.Hiện tượng này cần được bài trừ để xã hội phát triển, văn minh hơn. (bài 10- Quan niệm về đạo đứcSGK GDCD 10) - Văn học: Sử dụng hình thức đóng kịch

Bụt tiếp lời: ta nghe nói trường THPT NHO QUAN A đang tổ chức ngoại khoá về hoá học để chào mừng ngày nhà giáo việt nam 20-11.Ta sẽ biến các con thành đội chơi mang tên Sáng Tạo nhé.

Chúng con đồng ý ạ. Đại diện đội chơi giới thiệu thành viên trong đội : đội chơi chúng tôi gồm 5 thành viên - Thu Hương (Au); Diệu Linh ;Thu Hiếu(O2);Hưng (H2O); Nhật Ánh(C) Đội chúng tôi đến đây với tinh thần giao lưu ,học hỏi rất mong quý vị và các bạn cổ vũ nhiệt tình.

2.Đội 2 đóng kịch: KỊCH: MA TRƠI Dẫn truyện: Câu chuyện kể về Long-học sinh đúp lại lớp 11 hai năm,học rất kém môn Hoá Long: ăn cơm xong no quá,tí phải rurbonj con Loan,con Ngân đi ra chỗ bãi đất trống ở đầu làng,nghe đâu sáng nay thằng Tuấn nó bảo ở đấy có ma trơi,đến thử xem sao.

Dẫn truyện:30 phút sau Long sang nhà Loan ,Ngân hàng xóm với Long,học lực trung bình lại vướng nỗi thích thể hiện,học dưới Long 1 lớp Long:Ê… chúng mày có muốn đi xem ma không?

Loan: em không đi đâu,hôm qua vừa bị Bố bắt ở quán net,giờ đang phải ngồi cắm rễ ở bàn học đây này.

Ngân: à !!!em cũng nghe nói rồi,đã thế Mẹ lại còn kể hôm nọ bác Trang ở xóm trên xuống đây thăm người thân đi qua đấy gặp ma sợ quá ba chân bốn cẳng chạy về,lại còn không ăn uống gì mấy ngày liền nên em sợ lắm.

Long: Loan,mày từ bao giờ mà chăm chỉ thế?nhìn anh đây này học hành chăm chỉ 2 năm,sáng dậy sớm hơn Gà,tối ngủ muộn hơn Chó mà vẫn đúp đấy thây.Cứ đi đ không phải sợ.Còn con Ngân,sao mày nhát thế bình thường mày thích thể hiện lắm cơ mà! Đúng lúc ấy Bố Mẹ của Loan trong nhà nói vọng ra:Loan ơi bố mẹ đi thăm người ốm đây,mày ở nhà nhớ trông coi cửa giả cận thận nghe chưa con.

Long :chúng mày thấy chưa,đi nhanh lên kẻo muộn Trên đường đi cả ba gặp Huế-bạn học cùng lớp của Long Huế:ê ,chúng mày đi đâu đấy?

Long:bọn tao đi bắt ma ở bãi đất trống đầu làng ấy,mày đi không?

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

38

Huế:trên đời này làm gì có ma,tao không tin đâu,chúng mày cứ suy diễn linh tinh.

Long: thế mày bảo mấy cái bóng xanh cứ lặp loè ở đầu làng là gì,tao nghĩ là có ma đấy Long: thế mày có đi khôn thì bảo?mau lên kẻo muộn Huế: ừ thì đi Một lúc sau cả bốn đúa đã đến được bãi đất trống nhưng vẫn chưa thấy con ma xuất hiện,cả lũ quyết định ở lại đợi thêm một luc nữa Huế sốt ruột: đấy tao bảo làm gì có ma.thôi về di Long : đợi tí nữa Bỗn nhiên có cơn gió lạnh thổi qua,cả bốn nhìn thấy xa xa theo làn gió lạnh xuất hiện một cái bóng xanh đang từ từ tiến về phía của họ Huế sợ quá :Ma……m…a…..ma rôi chạy một mach quay về Long: ma thật kìa chúng mày Long ,Loan,Ngân thấy con ma đuổi theo Huế cũng bất giác giật mình,đứng im không giám cử động Long nghĩ bụng: con Huế chết chắc,mình khôn quá,đã bảo người đời dạy có sai bao giờ ,trong 36 kế nhiều lúc đứng yên cũng là thượn sách hahaha…..

Loan với Ngân còn chưa hết sợ thì tý lại hết hồn vì điệu cười của Long Loan: anh cười gì mà ghê thế?

Vừa lúc ấy lại có một bóng xanh lập loè xuất hieenjtrong gió Ngân: anh Long ơi…..lại nó nữa kìa Loan bật khóc: ối giời ơi ,biết vậy con nghe lời bố mẹ ở nhà trông nhà cho xong,huhu con mới 16 tuổi thôi vẫn còn ngây thơ trong sáng và yêu đời lắm huhu…

Ngân: cuộc đời ơi,tao xin lỗi vì vẫn chưa xem nốt 25 tập siêu nhân Gao và 13 tập siêu nhân điện quang,hix,thế mà giờ lại sắp phải hy sinh tại đây.

Long: tỏ ra bình tĩnh chúng mày đừng sợ,cứ ở yên đấy tao mang tỏi đây rồi tao sẽ đưa chúng mày toàn thây trở về.

Lại kể đến Huế trong lúc đang chạy về nhà vì vội quá nên đâm phải một người Huế: aaaaaaaa Cô giáo Tâm: em Huế phải không? Có chuyện gì mà hét ầm lên thế?

Huế định thần lại: a ,là cô Tâm dạy Hoá đây Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

39

GV:Đội 2 đã hoàn thành phần thi chào hỏi một cách xuất sắc,tiếp theo chương trình mời tất cả quý thầy cô cùng các em HS: theo dõi phần thi của đội số 3 Hs:đội 3 đọc thơ

mà.Ôi cô ơi,ở bãi đất trống ý ạ……….có …có ma Cô giáo Tâm:các em lại nghe dân làng đồn thổi đúng không?

Huế:không,không đâu cô em với bạn Long,em Loan,em Ngân vừa nhìn thấy xong mà ,à mà bạn Long với em Ngân,em Loan hình như vẫn còn ở đấy cô ạ.

Cô giáo Tâm:đâu,em dẫn cô ra đó đi Long:kia có phải cô Tâm với con Huế không nhỉ?

Loan,Ngân: đúng rồi!!!

Cô giáo Tâm đã đưa cả lũ về nhâ và giả thích cho các em ấy nghe về hiện tượng Ma Trơi.Thật ra khi xá và động vật đã chết se giải phóng ra một lương P dưới dạng photphin(PH3) và điphotphin(P2H4)2 chất này bốc cháy trong không khí dưới dạng quang,nên ta thấy những đốm sáng xanh lập loè.hiện tượng này xảy ra cả ban ngày và ban đêm nhưng ban ngày ta không nhìn thấy được.

Huế:a hay quá ,chúng em cảm ơn cô đã gips bon em mở mang tầm mắt ạ Ngân: cô ơi,cô còn gì hay kể nốt cho bon em nghe với ạ,cái này còn hay hơn cả siêu nhân mà em hay xem ấy chứ.

Long:đúng là cái đồ trẻ con Cô Tâm: Được thôi,nhưng cô sẽ không nói luôn đâu,nếu muốn biết nhiều hơn thì cô bật mí nhá,sắp tới trường mình có tổ chức chương trình chào mừng ngày nhà giáo việt nam 20-11 của tổ Lý Hoá,nếu các em tham gia các em sẽ biết thêm nhiều điều thú vị xung quanh chúng ta từng ngày các em thấy thế nào?

Cả 4 đưa đông thanh:chúng em rất muốn tham gia ạ Cô Tâm:được rồi ,vậy hãy đặt tên cho đội chúng ta nhé,đội Sức Mạnh có được không?

Huế: hay qua cô ạ Long:vậy hãy quay lại cùng chào khán giả nào!!!

Long:Đội chơi của chúng tôi gồm 5 thành viên:Ngân;Loan;Huế;Tâm;và tôi Long đên đây với tinh thần chơi hết mình rất mong được học hỏi giao lưu cùng các bạn 2 đội.

3.phần thi của đội 3: Em là cô gái N2 Tên thật azot ai ngờ chi đâu Không màu cũng chẳng mùi gì Sự sống không được duy trì trong em

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

40

Vận dụng liên môn: - Hoá học: Tính chất của nito (bài 7- Nitơ và hợp chất nitơ SGK hóa cơ bản 11; bài 9-Axit nitơric- muối nitơrat- SGK hóa cơ bản 11) - Văn học: Sử dụng hình thức đọc thơ.

Không sợ thiếu o xigen Nên em vẫn cứ hiền lành như ai Nhà em ở chu kỳ 2 Có 5 điện tử lớp ngoài bao che Mùa đông cho chí mùa hè Ở ô thứ 7 anh về thăm em Bình thường em rất ít quen Người ta thường chế sao hiền thế cô Cứ như dòng họ khí trơ Ai mà ngỏ ý làm ngơ không cần Tuổi em mười bốn mùa xuân Vội chi tính chuyện ái ân làm gì Thế rồi năm tháng trôi đi Có anh bạn trẻ oxi gần nhà Bình thường anh chẳng lân la Đến khi giông bão anh đà quen em Gần lâu rồi cũng nên quen Nitơ oxit sinh liền ra ngay Không bền nên chất khí này Bị oxihoá liền ngay tức thì Thêm một nguyên tử oxi Sinh màu nâu xẫm chất gì độc hơn Bơ vơ cuộc sống cô đơn Thông thần thấy vậy bắt luôn về nhà Gọi luôn hoàng tử nước ra Ghép luôn chồng vợ thật là ác thay Hờn căm khí bốc lên đầy Nên thân chịu cảnh đắng cay một bề Đêm đông gió rét mưa về Oxi chẳng trọn lời thề cùng em Vì cùng dòng họ á kim Cho nên cô bác hai bên bất bình Oxi vì đó buồn tình Bỏ em đơn độc một mình bơ vơ Đầu xóm có anh hiđro Nhưng anh có dịp vẫn chưa tỏ tình Phòng riêng em ở một mình Nhìn gương chỉ thấy một mình trong gương Hiđrolại có ý thương Rủ luôn anh Fe thường thường sang chơi Anh Fe lém lỉnh nhất đời Đến chơi hôm ấy tiết trời nóng ran Lựa lời khuyên nhủ hỏi han Nhưng em nên lấy anh chàng H2 Thì thầm chuyện nhỏ chuyện to

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

41

Em còn suy nghĩ đắn đo làm gì Duyên tình hội ngộ mấy khi Để người nhỏ nhắn mấy khi thêm phiền Từ đó vợ chồng thảo hiền Ơn ai làm mối nên duyên vợ chồng Cùng chung nhịp đập con tim Phenol tươi tắn lại thêm sắc hồng Ngày đêm chung sức chung lòng Chúng em ra ruộng giúp đồng lúa xanh Đừng quên em nhé nghe anh N2 cô gái hiền lành như em!!! Đội Thông thái xin giới thiệu đội chúng tôi hôm nay Hs:Đại diện của đội Thông thái đến đây với 5 thành viên :Hạnh ;Tình;Phúc;Tiên;và lên giới thiệu đội chơi của mình tôi Linh .Chúng tôi đến đây với tinh thần học mà vui,vui mà học ring quà về là chính.rất mong được sự GV:Như vậy 3 đội chơi đã hoàn cổ vũ của các thầy cô giáo và cac bạn . thành phần thi của mình,xin Ban giám khảo cho biết số điểm của 3 đội sau phần thi chào hỏi của mình.

Giám khảo: công bố điểm của 3 đội chơi GV:Như vậy qua phần thi đầu tiên thứ hạng của 3 đôi như sau Dẫn đầu là đội sô .. với … điểm,tiếp theo là đội 2 với … điểm và cuối cùng là đội với …điểm Xin một tràng pháo tay thật to để cổ vũ cho các đội chơi tiếp tục bước sang phần thi thứ 2 có tên gọi Phần thi Chung sức Hs:vỗ tay *Hoạt động 2: Phần thi Chung sức( 10-15 phút) 1.Giải ô chữ: GV:Thông báo thể lệ cuộc thi --Hàng ngang số 1 gồm 8 chữ cái: Tên gọi 1 khoáng Các đội chơi sẽ cùng chung sức vật có thành phần chính là MgCO ( ĐA: Magiezit3 tìm từ chìa khóa cửa ô chữ sau Chữ cái trong từ khóa A) đây: Có 8 ô hàng ngang và một dãy --Hàng ngang số 2 gồm 6 chữ cái: Chất khi tan trong từ chìa khóa nước phân li thành ion là chất…(ĐA: Điện li- Chữ - Câu hỏi của từng ô lần lượt cái trong từ khóa I) được mở ra Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

42

-Trả lời đúng câu hỏi sẽ tìm được một chữ hoặc một số chữ của từ chìa khoá - Đội nào phất cờ trước đội đó có quyền trả lời, nếu trả lời sai đội còn lại có quyền trả lời, mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm - Cả ba đội không trả lời được khán giả có quyền trả lời - Sau 5 câu hỏi các đội mới có quyền đoán từ chìa khoá, đội nào đoán được ở thời điểm này sẽ được 50 điểm, trả lời sai bị loại khỏi phần chơi - Khi tất cả các ô hàng ngang được mở ra, đội nào có tín hiệu trước thì được trả lời nếu đúng ghi được 30 điểm.

- Nếu các đội chưa tìm được từ chìa khoá, chương trình sẽ gợi ý, nếu trả lời đúng được 20 điểm, nếu sau 10 giây hai đội không trả lời được thì khán giả được quyền trả lời Trên đây là một số thể lệ chính của phần thi Chung sức.

Rất mong các thí sinh và cổ động viên thực hiện tốt.

--Hàng ngang số 3 gồm 4 chữ cái: Nguyên tố chiếm khoảng 80% thể tích của không khí( ĐA: Nito- Chữ cái trong từ khóa T) --Hàng ngang số 4 gồm 8 chữ cái: Hạt rất nhỏ ,không mang điện, thường được cấu tạo từ 3 hạt e,p,n (ĐA: Nguyên tử - Chữ cái trong từ khóa T) --Hàng ngang số 5 gồm 5 chữ cái: Vật liệu được cấu tạo chủ yếu từ đất sét và cao lanh như: gạch,sành sứ…( ĐA: Đồ gốm- Chữ cái trong từ khóa Đ, Ố, M) --Hàng ngang số 6 gồm 7 chữ cái: Lít là đơn vị của đại lượng nào? (ĐA: Thể Tích- Chữ cái trong từ khóa Ể) --Hàng ngang số 7 gồm 8 chữ cái: Hiện tượng tứ rắn sang khí và ngược lại không qua trạng thái lỏng là gì?( ĐA: Thăng hoa- Chữ cái trong từ khóa H) --Hàng ngang số 8 gồm 5 chữ cái: Nguyên tố nhẹ có thể là nguyên liệu tương lai không gây ô nhiểm môi trường?(ĐA: Hidro - Chữ cái trong từ khóa O)

Và ngay sau đây chúng ta cùng bước vào sự lựa chọn của đội Thông thái HS:Các đội chơi lựa chọn hàng ngang và trả lời theo hướng dẫn của 2MC. GV:2 MC gợi ý từ chìa khoá: từ chìa khoá gồm 10 chữ cái : Đây

là phần thưởng quý giá nhất -Từ chìa khóa HOA ĐIỂM TỐT mà các em học sinh tặng các thầy cô giáo nhân dịp ngày nhà giáo việt nam 20-11.là Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

43

phong trào đoàn trường thường xuyên phát động thi đua lập thành tích chào mừng ngày 20-11.

HS:trả lời GV:Tổng hợp điểm từ ban giám khảo .Như vậy qua phần thi thứ 2 thứ hạng của 3 đôi như sau Dẫn đầu là đội sô .. với … điểm,tiếp theo là đội 2 với … điểm và cuối cùng là đội với …điểm Xin một tràng pháo tay thật to để cổ vũ cho các đội chơi tiếp tục bước sang phần thi thứ 3 Từ đầu hội thi đến giờ chúng tôi thấy cổ động viên cả 3 khối chúng ta cổ vũ rất nhiệt tình.

Xin hỏi chúng ta có muốn tham gia trả lời câu hỏi để được nhận những phần thưởng của chương trình không ạ! Vâng sau đây là câu hỏi giành cho cổ động viên. *Hoạt động 3: Phần thi cho Khán giả(15phút) Câu 1: Bằng kiến thức Hoá học và địa lý em hay cho biết Vì sao trái đất có khuynh hướng nóng dần lên ? Đáp án : Có 2 nguyên nhân: -Do hoạt động của mặt trời, nguyên nhân từ vũ trụ, sự biến đổi trên trái đất như hoạt động của núi lửa, HS:xung phong dơ tay để trả lời các dòng hải lưu nóng và lạnh,…

-Do các hoạt động của con người trong công nghiệp cũng như trong đời sống làm cho hàm lượng CO2 trong không khí tăng lên. Và CO2 là màn chắn ngăn Vận dụng liên môn: cản nhiệt lượng trên mặt đất khuyếch tán ra bên ngoài bầu khí quyển.

- Hoá học: Tính chất của khí CO2( Bài 16- Hợp chất của Cacbon- SGK hóa 11) - Địa lý: Các yếu tố ảnh hưởng tới bầu khí quyển

GV:đọc nội dung câu hỏi cho khán giả.khán giả nào trả lời đúng sẽ được 1 phần quà của chương trình.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

44

- Tích hợp bảo vệ môi trường: Giúp HS có ý thức bảo vệ môi trường

Vận dụng liên môn: - Hoá học: Tính chất của amin (bài 9:Amin –SGK Hoá học lớp 12cơbản)

Câu 2 Bằng kiến thức môn Hoá học và công nghệ em hãy cho biết Vì sao khi nấu canh cá người ta thường dùng các chất chua như lá me,cà chua...? Đáp án : Cá thường có mùi tanh là do trong cá chứa một số amin là các hợp chất có tính bazơ vd:trimetyl amin Trong các chất chua có mặt một số axit có tác dụng trung hòa các amin có trong cá. Do đó mùi tanh sẽ bị mất đi.

Vận dụng liên môn: - Hoá học:Tính chất của tinh bột ,đường glucozo (bài 6 :Saccarozo- tinh bột xenlulozo SGK Hoá cơ bản 12) - Sinh học: Vai trò của enzim và sự chuyển hoá của enzim( bài :enzim và vai trò của enzim

Câu 3 Bằng kiến thức môn hoá học; sinh học; công nghệ em cho biết Tại sao khi nhai kĩ cơm lại thấy có vị ngọt? Đáp án : Tinh bột bị thuỷ phân bởi enzim amilaza Hoá học: tinh bột có công thức hoá học là

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

45

trong sự chuyển hóa vật chất(C6H10O5)n khi bị thuỷ phân dưới tác dụng của enzim SGK Sinh học cơ bản 10) amilaza tạo ra đường glucozo C6H12O6 nên ta thấy có vị ngọt.() - Công nghệ: - Kỹ thuật: Liên hệ câu tục ngữ: “Nhai kĩ no lâu Cày sâu tốt lúa’ GV:Xin hỏi cổ động viên của cả 3 khối có muốn tiếp tục chơi nữa không ạ.

Vâng còn rất nhiều câu hỏi và những phần quà hấp dẫn đang đợi chờ các bạn ở những phần sau Câu 4: Bằng kiến thức môn Hoá học; địa lý ; sinh học; Vận dụng liên môn: văn vật lý em Hãy giải thích câu ca dao sau: học,vật lý,hoá học,địa lý,sinh học GV:giải thích thêm cho học sinh ( bài 7:NITO;bài 12:Phân bón hoá học-SGKHoá học lớp 11 cơ bản) +Vật lý:Giáo dục HS biết khi sấm sét không đứng dưới gốc cây to, không cầm dụng cụ lao động bằng sắt tránh bị sét đánh chết ( bài 15- Dòng điện tong chất khí- SGK vật lý cơ bản 11)

“Lúa chiêm lấp ló đầu bờ Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên.” Đáp án: Khi có tiếng “sấm” thì N2 + O2 2NO ; 2NO + O2 2NO2 4NO2 + 2H2O + O2 4HNO3.

HNO3 đi kèm với nước mưa rơi xuống đất, kết hợp với các ion trong đất tạo thành các loại phân đạm có tác dụng tốt cho cây trồng.

Nghĩa đen của câu tục ngữ : Lúa vụ chiêm đang thì con gái(giai đoạn tăng trưởng nhanh) khi gặp mưa giông có sấm sét thì lúa phát triển nhanh và tươi tốt hơn.

Người Việt xưa ở đồng bằng bắc bộ có hai vụ lúa cổ truyền là vụ mùa gieo cấy vào mùa mưa nhiều(hè thu) và vụ chiêm gieo cấy vào cuối năm âm lịch(tháng chạp).

-Vật lý: mưa giông thường diễn ra vào mùa hè,khi có mưa giông thì kèm theo hiện tượng Sấm Sét.Sét là sự phóng điện giữa các đám mây tích điện trái dấu hoặc giữa đám mây với mặt đất.Khi hai đám mây tích điện trái dấu gần nhau hiệu điện thế của chúng có thể lên hàng triệu vôn, giữa hai đám mây có hiện tượng phóng điện tạo chớp.Không khí bị giãn nở đột ngột tạo âm thanh sinh ra Sấm.Nếu có đám mây giông tích điện đi gần mặt đất tới khu vực trống trải gặp các vật như:cây cối,người cầm cuốc giữa đồng thì có hiện tượng phóng tia lửa điện giữa đám mây và mặt đất.Đó la hiện tượng sét đánh.Tốc độ lan truyền của ánh sáng nhanh hơn so với tốc độ lan truyền của âm

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

46

Vận dụng liên môn: Hoá học; địa lý (bài 26: Oxi-Ozon –SGK cơ bản lớp 10)

thanh nên ta thấy có tia chớp trước khi nghe tiếng Sấm.

-Hoá học: Thành phần chủ yếu của không khí là O2 và N2 ,điều kiện thường 2 chất này không phản ứng với nhau,khi có Sấm Sét thì chúng phản ứng với nhau : N2 + O2 → NO NO + O2 → NO2 NO2 + H2O + O2 → HNO3 HNO3 theo nước mưa rơi xuống đất tác dụng với các chất có trong đất đá như: CaCO3 ; MgCO3;NH3….tạo ra các muối amoni, muối nitrat đó là các loại Đạm mà cây cối dễ đồng hoá ,quá trình quang hợp cũng dễ dàng hơn nhờ đó sau các trận mưa giông có Sấm ,chớp thì cây cối trở nên xanh tốt.

-Địa lý và Sinh học: Đạm rất cần cho đất và là chất dinh dưỡng cực kỳ quan trọng đối với cây trồng,đạm kích thích cho cây phát triển nhanh.Đạm có trong thành phần chính của clorophin;protit;các axitamin;ezim và nhiều loại vitaminA trong cây.Đạm thúc đẩy quá trình tăng trưởng của cây làm cho cây ra nhiều nhánh ,phân cành,ra lá,lá phát triển kích thước to,quang hợp mạnh,làm tăng năng xuất cây trồng.

-Văn học:Đó là tình yêu thiên nhiên,tình yêu con người trong lao động sản xuất ,khát khao chinh phục thiên nhiên.Từ quá trình lao động ông cha ta đã đúc kết nhiều kho báu và truyền miệng trong dân gian bằng những câu ca dao tục ngữ có vần điệu duyên dáng ,sinh động để lại cho con cháu.Chúng ta phải biết trân trọng,gìn giữ những kho báu và những thành quả đó.

Câu 5 Bằng kiến thức môn địa lý và hoá học em hay cho biết Vì sao sau cơn mưa không khí lại trở nên trong lành ? Đáp án : Có 2 nguyên nhân: -Nước mưa đã rửa hết bụi bẩn trong không khí.

-Sấm sét đã biến một lượng nhỏ oxi trong không khí thành ozon. Vì ozon có tính oxi hóa mạnh, có tính diệt khuẩn. tial?a ?i?n Pthh: 3O2  → 2O3

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

47

*Hoạt động 4: Phần thi THỜI TRANG(15phút) -Các bạn trong 3 đội trình diễn các bộ trang phục của GV:nhắc nhở 3 đội chơi đội mình có kèm theo thuyết trình các bộ trang phục.

Trong khi các bạn cổ động viên tham gia phần thi dành cho khán giả 3 đội chơi chuẩn bị trang phục cho phần thi tiếp theo GV:Khán giả: Đã từng xem người mẫu trong chương trình” Next top model”trình diễn chưa, có chuyên nghiệp ko. Sau đây chúng ta sẽ đến với các người mẫu đến từ Next top model- Trường THPT Nho Quan A trình diễn HS:vỗ tay cổ vũ cho 3 đội chơi GV:Thông báo thể lệ phần thi thời trang Hoá Học mỗi đội chơi tự thiết kế bộ trang phục từ các vật dụng có sẵn như:giấy nilon;lá cây….các bộ trang phục này đã được các đội chơi chuẩn bị từ trước - Các đội chơi trình diễn các bộ thời trang do đội mình tự sáng tạo ra bằng các chất liệu hóa học được tận dụng đã qua sử dụng - Bộ trang phục đẹp, trình diễn nghệ thuật ,thuyết trình hay và phù hợp tối đa 30 điểm HS:chú ý lắng nghe Vận dụng liên môn:Hoá học với bảo vệ môi trường -Không vứt rác bừa bãi -Giữ môi trường trong sạch - trồng nhiều cây xanh làm không khí trong lành GV:Dẫn dắt chuyển sang phần thi tiếp theo

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

48

*Hoạt động 5: Phần thi HIỂU BIẾT HOÁ HỌC(15phút) Hóa học là một môn khoa học thực nghiệm ,học hóa học không chỉ là làm bài tập mà còn có rất nhiều ứng dụng vào trong thực tiễn đời sống hằng ngày.sau đây chúng ta sẽ đến với phần thi tiếp theo GV:Thông qua thể lệ phần thi * Các đội lần lượt trả lời câu hỏi * Có 9 câu hỏi, mỗi câu suy nghĩ trong thời gian 10 giây * Mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm * Nếu không trả lời được, đội chơi khác có quyền trả lời câu hỏi HS:chú ý lắng nghe GV:Các đội chơi sẵn sàng chưa ạ,xin các cổ động viên 1 tràng pháo tay cổ vũ cho 3 đội chơi nào Khán giả:vỗ tay cổ vũ GV:lần lượt đọc các câu hỏi theo như đã trình chiếu HS:Các đội chơi phất cờ để có quyền trả lời GV: bổ xung thêm về nhà bác học Ivanôvich Mendeleep (Bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học được nghiên cứu ở chương II –Hoá học lớp 10 cơ bản)

Câu 1: Bằng kiến thức môn lịch sử em hãy trả lời Câu đó về nhà bác học với các dữ kiện sau: +Ông sinh năm 1834-1907? +Ông là người nước Nga, có một định luật mang tên ông? +Ông đã tìm ra một bảng sắp xếp các nguyên tố hoá học từ một giấc mơ?

Thời gian 3s bắt đầu:(ĐA: Ivanôvich Mendeleep) (-Tư liệu: Mendeleev - nhà hóa học, nhà hoạt động xã hội, nhà sư phạm nổi tiếng nước Nga. Cống hiến vĩ đại nhất của ông là nghiên cứu ra Bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hóa học (còn gọi là Bảng tuần hoàn Mendeleev). Đây là một cống hiến xuyên thời đại đối với lĩnh vực hóa học, là chìa khóa dẫn đến sự phát minh nhiều nguyên tố hóa học mới, là kim chỉ nam cho những nghiên cứu trong hóa học nói chung. Người sau mệnh danh ông là “thần cửa của khoa học Nga” Trên đây là một số hình ảnh về phát minh của ông: bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa hoc Ivanôvich Mendeleep

Vận dụng liên môn: Hoá học; lịch sử

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

49

Vận dụng liên môn:Hoá học; vật lý và đời sống (bài 26:Kim loại kiềm thổ và hợp chất quan trọng của kim loại kiềm thổ-SGK Hoá học 12 cơ bản) GV:giải thích thêm cho học sinh HS:chăm chú lắng nghe.

Câu 2 Khi đun nước uống sau một thời gian ấm đun xuất hiện lớp cặn. Hãy nêu cách tối ưu nhất để làm sạch lớp cặn trên? Đáp án : Dùng giấm ăn Giải thích: ấm nước dùng lâu ngày sẽ bị rất nhiều cặn vôi bám bên trong.Ta có thể làm sạch lớp cặn cứng đầu này bằng cách pha loãng giấm với nước,đổ vào ấm đun sôi bình thường trong khoảng 5 phút.Sau đó hãy để cho ấm tự nguội và nghỉ ngơi qua đêm trước khi rửa.Giấm sẽ loại bỏ cặn vôi bên trong một cách sạch sẽ và trả lại lớp ruột sạch sẽ cho ấm nươc của bạn.

Thành phần của nước có các ion Ca2+ khi nhiệt độ cao nó sẽ tạo thành đá vôi,thời gian dài sẽ tạo thành lớp cặn đá vôi theo phản ứng: Ca(HCO3)2 → CaCO3 ↓ + CO2 + H2O Giấm ăn có công thức hoá học là CH3COOH,nó sẽ hoà tan được đá vôi theo phản ừng hóc học sau: CH3COOH + CaCO3 → (CH3COO)2Ca +CO2+ H2O

Vận dụng liên môn: Hoá học; văn học

Câu 3 Muối gì sắc tím đậm Pha loãng có màu hồng Ta thường ngâm rau sống Rửa vết thương sát trùng Đáp án : Muối KMnO4 Giải thích: do KMnO4 có tính oxi hoá mạnh nên có khả năng sát trùng

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

50

Câu 4 Bằng kiến thức môn vật lý ; sinh học em hãy cho biết Vì sao khi mở bình nước ngọt có gas lại có nhiều bóng khí thoát ra? Khí đó là khí gì ? Đáp án : -Khí đó là khí CO2.

-Khi mở nắp áp suất bên ngoài thấp hơn so với áp suất trong chai, nên bóng khí sẽ thoát ra ngoài.

Gỉải thích :Nước ngọt không khác nước đường là mấy chỉ khác là có thêm khí CO2.Đây là khí thường Vận dụng liên môn: Hoá học; chỉ ưa bay vào không khí mà không thích bị giữ lại vật lý ; sinh học trong nước.ở nhà máy người ta dùng áp lực lớn để ép (bài 16 :Hợp chất của CacbonCO2 tan vào nước sau đó nạp vào bình và đóng kín SGK Hoá học cơ bản 11) +Ảnh hưởng của nhiệt độ tới sự lại tạo thành nươc ngọt Khi mở nắp bình uống nước ngọt áp xuất bên ngoài hòa tan 1 chất( bài 28- cấu tạo nhỏ hơn áp xuất bên trong chai nên bóng khí CO2 chất thuyết động học phân tử chim sổ lồng bay vào không khí.Vì vậy mà ta như chất khí – SGK vật lý cơ bản thấy bọt khí thoát ra.

10) Khi để lạnh ta uống mát mẻ hơn,giảm nhiệt đó là GV:giải thích thêm cho học do sự hoà tan của chất khí vào nước có liên quan mật sinh thiết vào nhiệt độ.Nhiệt độ càng thấp chất khí tan vào nước càng nhiều,bóng khí ít hơn .Khi ta uống nước ngọt vào dạ dày,dạ dày và ruột không hề hấp thụ khí CO2.Ở trong dạ dày nhiệt độ cao nên CO2 nhanh chóng theo đường miệng thoát ra ngoài mang theo một nhiệt lượng trong cơ thể làm ta cảm thấy dễ chịu sảng khoái.

Câu 5 Vận dụng liên môn: Huy chương đây đứng thứ ba - Hoá học: Tính chất của kim Sao tên hiệu đặt như là bé trai loại( bài 18- tính chất của kim Dẫn điện dẫn nhiệt cao tài loại- dãy điện hóa kim loạiLà gì ai biết đố ai đáp liền SGK hóa cơ bản 12) - Văn học: Sử dụng hình thức Đáp án : ĐỒNG ( Cu) Kim loại dẫn điện tốt nhất là Ag sau đó đến thơ Cu; Au; Al; Fe - Vật lí: Tính dẫn điện,dẫn nhiệt của kim loại

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

51

Vận dụng liên môn: - Hoá học: Tính chất của axit H2SO4( bài 33- Axit sufuaricmuối sunfat-SGK hóa cơ bản 10) - Văn học : Sử dụng thơ Vận dụng liên môn: Hoá học; Lịch sử

Câu 6 Axit gì cùng sắt Tạo muối sắt II,III Tuỳ điều kiện dung dịch Còn làm sắt trơ ra Đáp án : Axít H2SO4 Câu 7: Bằng kiến thức môn lịch sử em hãy trả lời Câu đố về các nhà bác học Ông sinh năm 1833-1896?

Hằng năm người ta thường trao giải thưởng cao quí mang tên ông trong nhiều lĩnh vực?

Toán học không được trao giải thưởng này ? ĐA:Alfred Nobel Alfred Bernhard Nobel (21 tháng10 năm 1833 – 10 tháng 12 năm 1896) là một nhà hóa học, một nhà kỹ nghệ, nhà sản xuất vũ khí, người phát minh ra thuốc nổ (dynamite) và một triệu phú ngườiThụy Điển. Ông dùng tài sản của mình để sáng lập ra Giải thưởng Nobel. Nguyên tố hóa học Nobelium được đặt theo tên của ông.

Alfred Nobel GV: Trình chiếu thí nghiệm cho học sinh quan sát HS:quan sát thí nghiệm Vận dụng liên môn: Hoá học; tin học; thực hành thí nghiệm +Tính chất hóa học kim loại kiềm( bài 25- SGK hóa cơ bản 12) +Tính chất của oxi( bài 29: Oxi- ozon SGK hóa cơ bản 10) GV:bổ xung Nếu khí O2 tinh khiết sản phẩm tạo thành còn có natripeoxit Na2O2 HS:Lắng nghe

Câu 8 Quan sát thí nghiệm sau và cho biết chất tạo thành sau phản ứng là gì? Đáp án: Na2O

Câu 9 Khí gì hấp thụ được Vận dụng liên môn: Hoá học; Tia tử ngoại mặt trời văn học; địa lý; vật lý.

Là lá chắn hữu hiệu GV:cung cấp thêm thông tin về Cho sự sống sinh sôi? tầng Ozon cho học sinh. Đáp án : Ozon Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

52

+Đặc điểm tầng khí quyển( Bài 11- SGK-địa lý cơ bản lớp10.) +Tính chất của ozon( bài 29: Oxi- ozon SGK hóa cơ bản 10)

Tầng Ozon là gì?

Khí Ozon gồm 3 nguyên tử oxy (03)Tầng bình lưu nằm trên tầng đối lưu với ranh giới trên dao động trong khoảng độ cao 50 km. Ở độ cao khoảng 25 km trong tầng bình lưu tồn tại một lớp không khí giàu khí Ozon (O3) thường được gọi là tầng Ozon. Hàm lượng khí Ozon trong không khí rất thấp, chiếm một phần triệu, chỉ ở độ cao 25 - 30 km, khí Ozon mới đậm đặc hơn (chiếm tỉ lệ 1/100.000 trong khíquyển).

Người ta gọi tầng khíquyển ở độ cao này là tầng Ozon. Nếu tầng Ozon bị thủng, một lượng lớn tia tử ngoại sẽ chiếu thẳng xuống Trái đất. Con người sống trên Trái đất sẽ mắc bệnh ung thư

GV:Tổng hợp số điểm của 3 đội chơi sau 4 phần thi Kết thúc phần thi thứ 4 hiện tại đội số đang dẫn đầu với … điểm Bám sát sau đó là đội số … với … điểm, và cuồi cùng là đội chơi số … với … điểm HS:vỗ tay GV:Dẫn dắt để chuyển sang phần thi cuối cùng Như chúng ta đã biết Hoá học là một môn khoa học vừa lý thuyết vừa thực hành.lý thuyết đi đôi với thực hành,thực hành để kiểm chứng lại lý thuyết 2MC cùng đọc bài thơ về Hoá Học HS:thích thú lắng nghe

THƠ HÓA HỌC Là hoá học nghĩa là chai là lọ Là bình to bình nhỏ đủ thứ bình Là ống dài ống ngắn xếp linh tinh Là ống nghiệm hình cầu xếp bên nhau như hình với bóng Là hoá học nghĩa là phản ứng Cho bay hơi ngưng tụ thăng hoa Nào đun gạn lọc trung hoà Oxi hoá chuẩn độ kết tủa Là hoá học là chấp nhận đau khổ Đứng run chân tay mỏi lắc mắt mờ Nhưng tìm được hàng triệu bất ngờ Khiến cuộc đời nghiêng mình bên hoá học.

Hoạt động 6: Phầnthi THÍ NGHIỆM VUI VÀ ẢO THUẬT HÓA HỌC(10phút) HS:Các đội chơi sẽ lên làm các Thí nghiệm 1: CHÂM NẾN KHÔNG CẦN LỬA thí nghiệm mà đội mình đã chuẩn bị từ trước -hoá chất: 5ml dung dịch H2SO4 đặc, KMnO4 rắn Khán giả:chăm chú theo dõi các Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

53

đội chơi thể hiện tài năng của mình.

GV: Ở phần thi này giáo viên sẽ giải thích thêm cho học sinh hiểu rõ hơn về bản chất các phản ứng xảy ra,và có thể cùng tham gia làm thí nghiệm vui với học sinh như: thí nghiệm pháo hoa mặt bàn,bắn cháy tàu chiến địch…..

-dụng cụ: đèn cồn;đũa thuỷ tinh -tiến hành: Lấy 1 lượng nhỏ KMnO4 rắn vào trong 1 chén sứ,dùng pipet lấy vài 3ml dung dịch H2SO4 đặc cho vào chén sứ.lấy đũa thuỷ tinh chấm vào hỗn hợp vừa thu dược sau đó châm vào bấc đèn cồn -hiện tượng: bấc đèn cồn tự bùng cháy -giải thích: H2SO4 đặc + KMnO4 → K2SO4 + HMnO4 Dưới tác dụng của H2SO4 đặc ,HMnO4 mất nước mạnh tạo ra Mn2O7 chất này có tính oxi hoá cực mạnh,bấc đèn bùng cháy khi tiếp xúc với nó.

Thí nghiệm 2: TRỨNG CHUI BÌNH

Vận dụng liên môn:Hoá học;Vật lý; thực hành

-hoá chất:dung dịch amoniac,nước cất; 1quả trứng gà đã luộc sẵn bóc bỏ vỏ.

Dung dịch phenolphtalein;giấy quỳ tím -dụng cụ: 1 bình cầu đựng dung dịch amoniac;1 bình cầu cổ dài để thu khí NH3 ;đèn cồn;giá sắt;ống dẫn khí -tiến hành: đổ khoảng 30ml dung dịch amoniac vào bình cầu,đậy kín bằng nút cao su có ống dẫn khí Đun nóng đều trên ngon lửa đèn cồn,cho ống dấn khí vào bình thu khí NH3,úp ngược bình vì NH3 nhẹ hơn không khí. Để mẩu giấy quỳ ẩm lên miệng bình ,khi nào mẩu giấy hoá đỏ chứng tỏ đã thu đầy bình khí NH3 Đặt nhanh quả trứng đã nhúng vào chậu nước lên miệng bình - hiện tượng: quả trứng từ từ chui vào bình - giải thích: do khí NH3 tan nhiều trong nước làm áp xuất trong bình giảm so với áp xuất bên ngoài không khí,do đó quả trứng sẽ bị hút vào trong bình -nếu nhúng quả trứng vào dung dịch phenolphtalein thì khi chui vào bình quả trứng sẽ có mà hồng rất đẹp do NH3 tan trong nước tạo môi trường bazo làm phenolphtalein chuyển sang màu hồng.

Thí nghiệm 3:CẮT CHẢY MÁU TAY -HOÁ CHẤT: dung dịch KSCN;dung dịch muối sắt III (FeCl3 hoặc Fe2(SO4)3) -DỤNG CỤ: 1 chiếc dao cùn

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

54

-tiến hành: dùng dung dịch FeCl3 màu vàng nhạt xoa vào lòng bàn tay nói rằng đó là nước iot loãng để sát trùng khi cắt Dùng dung dịch KSCN để rửa lưỡi dao(dính lại càng nhiều càng tốt) Cầm dao cùn cứa vào lòng bàn tay - hiện tượng: có những giọt máu đỏ chảy xuống -giải thích: do có phản ứng sau xảy ra : FeCl3 + 3KSCN → Fe(CNS)3 + 3KCl Dung dịch Fe(CNS)3 thu được có màu đỏ máu nên người xem tường là máu tay chảy ra.

Thí nghiệm 4: ĐỐT CHÁY BÀN TAY(ĐỐT KHĂN KHÔNG CHÁY -hoá chất: dung dịch axeton (CH3)2CO; bao diêm GV:Như vậy chúng ta đã cùng -cách tiến hành: nhúng cả bàn tay hoặc cổ tay vào trải qua các phần thi vô cùng chậu nước.Nhỏ vài giọt axeton vào lòng bàn tay,đưa gay cấn nhưng không kém phần nhanh que diêm đang cháy vào lý thú.Sau đây xin mời đại diện -hiện tượng:bàn tay sẽ bắt lửa và bốc cháy rất Ban giám khảo lên tổng hợp số nhanh(axeton cháy rất nhanh chỉ cảm thấy hơi nóng) điểm của 3 đội chơi -giải thích: axeton là chất cháy rất nhanh và bắt lửa Ban giám khảo: thông báo điểm rất mạnh.Với vài giọt axeton khi cháy nhiệt lượng toả của 3 đội chơi ra chỉ làm bay hơi 1 phần nước trên da tay,vì thế ta thấy hơi nóng.

Dẫn chương trình:Nh− vËy cuéc thi cña chóng ta ® t×m ra -lưu ý:ta có thể làm thí nghiệm này với khăn cũng được ®−îc ®éi th¾ng cuéc cña cuéc Nhúng ướt 1 chiếc khăn mùi xoa ,nhỏ lên khăn vài thi ngµy h«m nay lµ ®éi … víi giọt axeton rồi đốt,khi khăn cháy cầm 1 góc khăn sè ®iÓm lµ…. vung mạnh,một lúc sau lửa tắt,chiếc khăn vẫn HS:hò reo Dẫn chương trình: tổng hợp và nguyên vẹn bế mạc buổi ngoại khoá Sau ®©y lµ ®Õn phÇn trao phÇn thưởng xin mêi Đội số …..®øng ë vÞ trÝ sè 3 lªn nhËn gi¶i th−ëng cña ban tæ chøc xin mêi Đội số …..vÒ nh× cña cuéc thi lªn nhËn gi¶i th−ëng cña ban tæ chøc xin mêi Đội số ….. vÒ nhÊt cña cuéc thi lªn nhËn gi¶i th−ëng cña ban tæ chøc BTC xin ch©n träng kÝnh mêi thµy gi¸o ĐINH THANH HỒNG- Phó Hiệu trưởng nhà trường lªn trao gi¶i th−ëng cho c¸c ®éi ®¹t gi¶i ngµy h«m nay xin ch©n träng k×nh mêi thµy ®Ò nghÞ chóng ta h·y cho mét trµng ph¸o tay thËt rßn r· ®Ó chóc mõng BÕ m¹c : KÝnh thưa c¸c thÇy c« gi¸o và toµn thÓ c¸c em. chóng ta ®· tr¶i qua cuéc thi v« cïng hÊp dÉn vµ Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

55

®Çy kÞch tÝnh vµ chư¬ng tr×nh cña chóng ta ®· chän ra ®ưîc ®éi ch¬i xuÊt s¾c nhÊt cña chư¬ng tr×nh. th«ng qua chư¬ng tr×nh còng mong c¸c em cÇn cè g¾ng h¬n n÷a trong häc tËp ®Ó kh«ng phô lßng mong mái cña cha mÑ cña thÇy c«. cuèi cïng xin ®ưîc kÝnh chóc c¸c thÇy c« gi¸o lu«n m¹nh khoÎ c«ng t¸c tèt . chóc c¸c em lu«n ngoan ngo·n häc giái ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tich cao. chư¬ng tr×nh ngo¹i khãa cña chóng ta ngµy h«m nay ®Õn ®©y lµ kÕt thóc hÑn gÆp l¹i chóng ta trong nh÷ng cuéc thi lÇn sau .

VII. KIỂM TRA , ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ : VII.1. Mục đích kiểm tra, đánh giá: • Đánh giá tính khả thi của dự án • Tìm hiểu sự hứng thú của học sinh đối với các chương trình ngoại khóa • Từ việc tổng kết phiếu kiểm tra để biết được sự thành công, hạn chế của dự án.

VII.2. Chuẩn bị • Xác định trình độ học sinh • Lựa chọn đối tượng kiểm tra • Chuẩn bị phương tiện kĩ thuật • Chuẩn bị phiếu điều tra để lấy ý kiến của học sinh về các trò chơi trong chương trình ngoại khóa.

VII.3. Tổ chức kiểm tra: • Đối tượng: Học sinh trường THPT Nho Quan A tham gia vào buổi ngoại khóa • Địa điểm: Tại trường THPT Nho Quan A- Nho Quan – Ninh Bình.

• Cách tiến hành: Sau buổi ngoai khóa chúng tôi phát phiếu “thăm dò ý kiến” - Hướng dẫn học sinh điền vào phiếu khảo sát VII.4. Kết quả kiểm tra , đánh giá: Tổng số phiếu phát ra: 50 phiếu, số phiếu không hợp lệ: 0 phiếu, số phiếu hợp lệ: 50 phiếu. * chú ý: phiếu không hợp lệ là: - Một câu đánh nhiều lựa chọn - Không đánh đủ số câu VII.5. Kết quả : * Kết quả của 3 đội chơi: Phần thi Đội Sáng tạo Đội Sức Mạnh Đội Thông Thái Chàohỏi 19 18 17 Chung sức 30 40 20 Thời trang 27 30 25 hóa học Hiểu biết 30 40 20 Tổng 106 128 82 Giải Nhì Nhất Ba Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

56

* Kết quả khi thăm dò ý kiến học sinh: Khi thu các phiếu khảo sát về và được sử lý kết quả theo phương pháp toán học, chúng tôi thu được kết quả sau: 1) Các em có hay tham gia các chương trình ngoại khóa hóa học của trường không?

Lựa chọn Thường xuyên Bình thường Ít Không Tần số 8 35 05 02 Tỉ lệ (%) 16 70 10 0,4 2) Các em đã từng chơi các dạng trò chơi hóa học như thế này chưa?

Lựa chọn Có Không Tần số 12 38 Tỉ lệ (%) 24 76 3) Sau khi chơi trò chơi này, em cảm thấy thế nào?

Thích Bình thường Không thích Lựa chọn Rất thích Tần số 20 19 10 01 Tỉ lệ (%) 40 38 20 0,2 4) Những trò chơi này có thú vị không?

Lựa chọn Rất thú vị Thú vị Bình thường Không thú vị Tần số 21 20 08 01 Tỉ lệ (%) 42 40 16 0,2 5) Những trò chơi này có cần thiết, bổ ích cho các em không?

Lựa chọn Rất cần thiết Cần thiết Bình thường Không cần thiết Tần số Tỉ lệ (%)

24 48

20 40

06 12

0 0

6) Những trò chơi này giúp các em ôn tập được kiến thức như thế nào?

Lựa chọn Rất nhiều Nhiều Ít Không ôn được gì cả Tần số

23

22

05

0

Tỉ lệ (%)

46

44

10

0

7) Những trò chơi này có giúp các em thư giãn không?

Lựa chọn Có Không Tần số Tỉ lệ (%)

48 96

02 0,4

8) Trò chơi các em thích nhất? Vì sao?

Trò chơi Ô chữ ( Hiểu Khán giả Thí Thư giản Thời phần thi biết nghiệm cùng hóa trang chung sức) vui học (phần hóa học Chào hỏi) Tần số 6 7 6 21 5 5 Tỉ lệ (%) 12 14 12 42 10 10 Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

57

* Nhận xét: Mỗi trò chơi có sự hứng thú khác nhau đối với mỗi học sinh, có những em thích trò chơi này, có những em thích trò chơi khác. Nhưng khi được hỏi “em thích trò chơi nào nhất?” thì đa số các em đều nói thích thí nghiệm vui. Sau đây là một số ý kiến của các em.

“Thí nghiệm vui như là một trò ảo thuật các em thường thấy trên ti vi, không ngờ hóa học diệu kì đến vậy” ( Nguyễn Thị Trang Linh – 10E - Trường THPT Nho Quan A) “Em thích nhất trò chơi thư giãn cùng hóa học ở phần Chào hỏi. Em không ngờ rằng trong hóa học lại có những bài thơ hay như vậy, thơ giúp em yêu môn hóa học hơn” (Phạm Minh Hiếu – 10E- Trường THPT Nho Quan A) “ Em thích nhất phần thi dành cho khán giả vì có rất nhiều câu hỏi liên quan đến thực tế giúp em vận dụng được với các môn học khác”(Hoàng Thị Hải Yến – 10D- Trường THPT Nho Quan A) 9) Cảm nghĩ của em sau khi chơi những trò chơi này?

Qua việc khảo sát phần lớn các em đều thấy thích thú với những trò chơi này, sau đây là một số ý kiến của các em: “Thích, nó rất bổ ích cho em, giúp em hiểu biết nhiều hơn và có thể ôn lại kiến thức được rất nhiều các môn học cho mình” ( Trương Khánh Huyền– 11A – Trường THPT Nho Quan A) “Em rất vui khi được tham gia ngoại khóa, em rất ít được tham gia các chương trình như thế này. Nếu em được thường xuyên chơi những trò chơi như thế này thì em sẽ mạnh dạn hơn và cảm thấy hóa học không phải là môn học khó” (Lê Thị Mơ – 12G – Trường THPT Nho Qwuan A) 10) Các em có thích học môn hóa học không?

Lựa chọn Rất thích Thích Bình thường Không thích Tần số 23 20 5 2 Tỉ lệ (%) 46 40 10 0,4 VII.6. Kết luận Trong các tiết học ngoại khóa, giờ sinh hoạt, chúng tôi đã tiến hành khảo sát trên một số lớp và dựa vào ý kiến của các giáo viên trường THPT Nho Quan A đã tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi hóa học, đều nhận thấy rằng: các em rất thích thú với các trò chơi hóa học, sau khi chơi xong việc học tập của các em có hiệu quả hơn, nhất là những trò chơi này giúp các em ôn tập được nhiều kiến thức của các môn học khác. Nội dung buổi ngoại khóa có thể mở rộng hơn nữa với quy mô liên trường.

VII.7. Những thuận lợi và khó khăn VII.7.1. Thuận lợi - Được sự giúp đỡ nhiệt tình từ phía ban giám hiệu nhà trường cùng các thầy cô giáo bộ môn - Có đầy đủ trang thiết bị của hóa học, có máy tính, máy chiếu, phòng bộ môn - Học sinh ngoan, lễ phép, tạo điều kiện thuận lợi để tiến hành khảo sát VII.7.2. Khó khăn Vì trong ngân hàng câu hỏi có rất nhiều nên trong một thời gian ngắn chúng tôi không thể khảo sát hết được.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

58

MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA TRONG QUÁ TRÌNH DẠY HỌC - HS tham gia phần thi Chào hỏi

Đội Sức Mạnh

Đội Sáng Tạo Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

59

Đội Thông Thái - HS tham gia phần thi Thời trang hóa học

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

60

-HS tích cực tham gia phần thi Hiểu biết hóa học và Dành cho khán giả Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

61

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

62

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

63

- HS tham gia phần thi Thí nghiệm

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

64

Trao giải thưởng cho các đội chơi

Giải ba

Giải Nhì Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

65

Giải Nhất - Thành viên 3 đội chơi

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

66

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

67

- Một số phiếu thăm khảo ý kiến học sinh:

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

68

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

69

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

70

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ I. KẾT LUẬN Sau một thời gian nghiên cứu, chúng tôi đã hoàn thành xong cơ bản những mục đích, nhiệm vụ đề ra cụ thể.

I.1 Nghiên cứu tổng quan về hoạt động ngoại khóa I.2 Xây dưng ngân hàng câu hỏi cho chương trình ngoại khóa hóa học gồm: • Ô chữ: 5 ô chữ • Câu hỏi nhiều lựa chọn: 100 câu • Ý nghĩa tên gọi nguyên tố: 30 câu • Câu hỏi điền khuyết: 80 câu • Nhà hóa học – quốc gia: 25 câu • Nhìn tranh đoán vật: 27 tranh • Thí nghiệm vui: 10 thí nghiệm • Thư giản cùng hóa học: 42 bài thơ – axit gì đây, khí gì đây, muối gì đây, 2 bài thơ hóa học.

I.3 Tiến hành thực nghiệm sư phạm : Sau khi thực nghiệm xong, chúng tôi đã thu được những phản hồi của học sinh và giáo viên với nhiều ý kiến khả quan.

Ngoại khóa hóa học rất cần thiết, bổ ích cho học sinh. Do đó phải làm cho chương trình ngoại khóa ngày càng phong phú và đa dạng hơn. Chương trình ngoại khóa chỉ được thành công khi có những đội ngũ tổ chức giàu kinh nghiệm và sáng tạo. Với thời gian và khuôn khổ có hạn nên đề tài mới chỉ xây dựng được một số hoạt động ngoại khóa hóa học cơ bản, chúng tôi hy vọng rằng những năm tiếp theo đề tài sẽ được phát triển thêm với nhiều hình thức ngoại khóa, để làm cho chương trình ngoại khóa của chúng ta ngày càng phong phú cả về nội dung và hình thức.

II. ĐỀ NGHỊ • Đối với học sinh phải tích cực, chủ động, sáng tạo hơn nữa trong việc tham gia vào các buổi hoạt động ngoại khóa.

• Đối với nhà trường phổ thông tạo điều kiện về cơ sở vật chất, tổ chức một nhóm chuyên phụ trách về chuơng trình ngoại khóa cũng như thường xuyên tổ chức các buổi ngoại khóa cho học sinh.

• Đối với giáo viên, trong những tiết dạy nên kết hợp thêm vào những trò chơi như ô chữ, trắc nghiệm…để làm cho học sinh hiểu và nắm được bài nhanh nhất.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

71

LỜI CẢM ƠN Do thời gian thực hiện đề tài có hạn nên đề tài của chúng tôi không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong được đồng nghiệp quan tâm giúp đỡ và đóng góp ý kiến để đề tài của chúng tôi được hoàn chỉnh hơn.

Qua đây ,chúng tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường THPT Nho Quan A, tổ Lý - Hóa trường THPT Nho Quan A đã tạo điều kiện giúp đỡ để chúng tôi nghiên cứu, triển khai và hoàn thành tốt đề tài này.

Chúng tôi xin trân trọng cảm ơn !

Xác nhận của cơ quan, đơn vị

Nho Quan, ngày 09 tháng 05 năm 2016 Người thực hiện dự án Phạm Thị Phương Thủy Phạm Ngọc Mai

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

72

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Duy Ái – Truyện kể các nhà bác hóa học (NXB Giáo Dục) 2. Nguyễn Cương – Thí nghiệm thực hành (NXB Đại Học Sư Phạm) 3. Hoàng Nhâm – Hóa học vô cơ (T1 – T2 – T3)- (NXB Giáo Dục) 4. Nguyễn Xuân Trường – Vui cùng hóa học (NXB Khoa học và Giáo Dục) 5. Thế Trường – Hóa học các câu chuyện lý thú (NXB Giáo Dục) 6. Thế Trường (chủ biên) – Phan Tất Đắc – Văn Tường – Hóa học lý thú (NXB Văn hóa – Thông tin) 7. Vũ Bội Tuyền – Hóa học thật diệu kì (T1- T2) - (NXB Thanh niên) 8. Huỳnh Văn Út – Đố vui hóa học (NXB Giáo Dục) 9. Hóa học và ứng dụng số 10,11,12 (2008) và số 1,2,3,4 (2009) 10. Sách giáo khoa hóa học 10,11,12 (NXB Giáo Dục) 11. Sách giáo khoa các môn học vật lí, sinh học, giáo dục công dân, địa lí (NXB Giáo Dục) Một số trang web 1. Hoahocvietnam.com 2. google.com 3. Thư viện trực tuyến violet

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

73

PHỤ LỤC 1 PHIẾU THAM KHẢO Ý KIẾN Các em học sinh thân mến!

Trong buổi ngoại khóa “VUI HỌC HÓA – HÓA HỌC VUI” ngày hôm nay để đánh giá khách quan hiệu quả của hoạt động này, mời các em cùng tham gia vào quá trình đánh giá. + Đánh dấu (x) vào ô vuông có câu trả lời tương ứng với sự lựa chọn + Điền thông tin vào phần để trống (…) trong phiếu điều tra THÔNG TIN CÁ NHÂN: Họ và tên:………………………….Giới tính: Nam Nữ Trường: ……………………….

Lớp: ………………………….. Ý KIẾN CÁ NHÂN 1) Các em có hay tham gia các chương trình ngoại khóa hóa học của trường không?

Thường xuyên

Bình thường

Ít

Không

2) Các em đã từng chơi các dạng trò chơi hóa học như thế này chưa? có

không

3) Sau khi chơi trò chơi này, em cảm thấy thế nào?

Rất thích

Thích

Bình thường

Không thích

4) Những trò chơi này có thú vị không?

Rất thú vị

Thú vị

Bình thường

Không thú vị

5) Những trò chơi này có cần thiết, bổ ích cho các em không?

Rất cần thiết

Cần thiết

Bình thường

Không cần thiết

6) Những trò chơi này giúp các em ôn tập được kiến thức như thế nào?

Rất nhiều

Nhiều

Ít

Không ôn được gì cả

7) Những trò chơi này có giúp các em thư giãn không? có

không

8) Trò chơi các em thích nhất………………………………………………...

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

74

Vì sao? ……………………………………………………............................... ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………….

9) Cảm nghĩ của em sau khi chơi những trò chơi này……………………... ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………….

10) Các em có thích học môn hóa học không?

Rất thích

Thích

Bình thường

Không thích

Lý do em thích: ………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….

Lý do em không thích:…………………………………………………. …………………………………………………………………………………

Cảm ơn các em đã giúp chúng tôi thực hiện cuộc khảo sát này. Chúc các em đạt kết quả tốt trong học tập.

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

75

PHỤ LỤC 2 BẢNG: ĐÁP ÁN VUI CÙNG HÓA HỌC Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21

Đáp án HNO3 (nitric) HCl (clohidric) C6H5OH (phenic) HClO (hipoclorơ) Ađipic Picric CO (cacbon mono oxit) HClO4(peclorơ) NO (nito II oxit) Butađien) KCl (NH4)2CO3.

CaOCl2 Muối Iot Muối KClO3 CaSO4.2H2O AgNO3 NH4Cl Muối CaCO3.

CuSO4 CH3COONa

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

Câu 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42

Đáp án H2SO4 (sunfuric) H2CO3 (cacbonic C17H33COOH (Oleic) HI (iotdic) H2S (sunfuhiđric) HCHO (Focmic) CH3COOH (axetic) He Etilen COCl2 NaClO CaCO3 Muối NaCl Muối NaHCO3 KMnO4 Muối KI Muối (CH3COO)2Cu KMnO4 và KClO3 Muối AgBr Muối NH4NO3 Muối iot

76

MỤC LỤC PHẦN 1: MỞ ĐẦU.......................................................................1 I. Lý do chọn đề tài...............................................................................................1 II. Lịch sử nghiên cứu vấn đề..............................................................................2 III. Mục đích nhiệm vụ của đề tài.......................................................................2 III.1. Mục đích của đề tài.......................................................................................2 III.2. Nhiệm vụ của đề tài.......................................................................................2 IV. Giả thiết khoa học..........................................................................................2 V. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu......................................................................2 V.1. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................2 V.2. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................2 VI. Phương pháp nghiên cứu..............................................................................2 VI.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận..................................................................2 VI.2. Phương pháp điều tra quan sát.....................................................................2 VII. Đóng góp của đề tài.....................................................................................2 PHẦN 2: NỘI DUNG...................................................................3 CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ........................3 I. Khái quát về hoạt động ngoại khoá................................................................3 1. Khái niệm..........................................................................................................3 2. Những điểm khác biệt giữa hoạt động ngoại khoá với các hình thức dạy học khác........................................................................................................................3 3. Ý nghĩa của hoạt động ngoại khoá hoá học.......................................................3 4. Nguyên tắc chung khi tổ chức hoạt động ngoại khoá........................................4 II. Thực trạng của việc tổ chức hoạt động ngoại khoá ở trường phổ thông ..4 III. Một số hình thức hoạt động ngoại khoá hoá học.......................................5 A. Một số hình thức ngoại khoá cơ bản.............................................................5 1. Nói chuyện ngoại khoá......................................................................................5 2. Tham quan.........................................................................................................5 3. Câu lạc bộ hoá học............................................................................................6 4. Tổ hoá học.........................................................................................................6 B. Một số nội dung trong tổ chức hoạt động ngoại khoá ................................7 1. Tìm hiểu kiến thức.............................................................................................7 1.1. Ô chữ..............................................................................................................8 1.2. Trắc nghiệm....................................................................................................8 1.3. Trả lời nhanh...................................................................................................8 1.4. Nhìn tranh đoán vật........................................................................................9 2. Thí nghiệm vui..................................................................................................9 3. Thư giãn cùng hoá học......................................................................................9 CHƯƠNG II: XÂY DỰNG NGÂN HÀNG CÂU HỎI CHO CHƯƠNG TRÌNH NGOẠI KHOÁ HOÁ HỌC.................................................................................10 I. Trò chơi ô chữ................................................................................................10 II. Trắc nghiệm kiến thức.................................................................................13 III. Câu hỏi điền khuyết ...................................................................................19 III.1. Nhà hoá học - quốc gia...............................................................................19 Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016

77

III.2. Kiến thức phổ thông...................................................................................20 IV. Nhìn tranh đoán vật....................................................................................22 IV.1. Dụng cụ......................................................................................................22 IV.2. Hoá chất.....................................................................................................23 V. Thí nghiệm vui .............................................................................................24 VI. Vui cùng hoá học ........................................................................................25 VI.1 Axit gì đây?.................................................................................................25 VI.2. Khí gì?........................................................................................................26 VI.3. Muối gì đây? .............................................................................................26 VI.4. Thơ hoá học...............................................................................................27 CHƯƠNG III: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ....................................................28 III.1. Mục đích thực nghiệm................................................................................28 III.2. Chuẩn bị thực nghiệm ...............................................................................28 III.3. Tổ chức thực nghiệm.................................................................................28 PHẦN 3: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ............................................69 I. Kết luận...........................................................................................................69 I.1. Nghiên cứu tổng quan về hoạt động ngoại khoá...........................................69 I.2. Xây dựng ngân hàng câu hỏi cho chương trình ngoại khoá hoá học............69 I.3. Tiến hành thực nghiệm sư phạm ……………………………………….69 II. Đề nghị ..........................................................................................................69 LỜI CẢM ƠN......................................................................................................70 TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................71 PHẦN PHỤ LỤC ...............................................................................................72

Sáng kiến môn hoá học năm 2015 - 2016