Hướng dẫn học sinh trải nghiệm thực tế qua hoạt động làm đồ dùng trang trí từ vật liệu phèn chua

ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM HÓA HỌC

vectorstock.com/22606229

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN EBOOK PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Sáng kiến Hướng dẫn học sinh trải nghiệm thực tế tại phòng Bộ môn Hóa thông qua hoạt động làm đồ dùng trang trí từ vật liệu phèn chua WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

MỤC LỤC Trang LỜI CẢM ƠN…………………………………………………………………... 3 BÁO CÁO……………………………………………………………………….

4

A. SƠ LƢỢC LÝ LỊCH TÁC GIẢ…………………………………………... 4 B. SƠ LƢỢC ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH ĐƠN VỊ…………………………...

4

C. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN…………………....

6

I. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến………………………… 6 II. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến……………………………………..

7

III. Nội dung sáng kiến……………………………………………………..

7

1. Tiến trình thực hiện………………………………………………...

7

1.1. Xây dựng ý tưởng……………………………………………

7

1.2. Lập kế hoạch trải nghiệm, sáng tạo………………………….

11

1.3. Trang bị một số kĩ năng và kiến thức cần thiết trước khi trải nghiệm ……………………………………………………….......

12

1.4. Học sinh tiến hành thực hiện công việc……………………... 12 1.5. Đánh giá kết quả thực hiện…………………………………..

21

2. Thời gian và biện pháp tổ chức thực hiện sáng kiến………………. 21 3. Mức độ khả thi……………………………………………………..

29

D. HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƢỢC…………………………………………………..

30

I. Thực nghiệm khảo sát chất lượng học sinh khi đã qua trải nghiệm……...

30

1. Mục đích thực nghiệm……………………………………………... 30 2. Đối tượng thực nghiệm…………………………………………….. 30 3. Nhiệm vụ thực nghiệm…………………………………………….. 30 4. Nội dung thực nghiệm……………………………………………... 31 1

4.1. Đối với 46 học sinh có tham gia trải nghiệm ………………. 31 4.2 Đối với học sinh không tham gia trải nghiệm………………... 33 II. Kết quả thực nghiệm…………………………………………………….

35

III. Xử lý kết quả…………………………………………………………… 36 E. MỨC ĐỘ ẢNH HƢỞNG………………………………………………….

38

F. KẾT LUẬN………………………………………………………………… 38 PHỤ LỤC……………………………………………………………………….. 39 Phụ lục 1……………………………………………………………………. 39 Phụ lục 2……………………………………………………………………. 41 Phụ lục 3……………………………………………………………………. 43 Phụ lục 4……………………………………………………………………. 44 Phụ lục 5……………………………………………………………………. 45 Phụ lục 6……………………………………………………………………. 46 Phụ lục7…………………………………………………………………….. 47 Phụ lục 8……………………………………………………………………. 48 Phụ lục 9……………………………………………………………………. 48 TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………………...

49

NGƢỜI VIẾT BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CAM KẾT……... 50

2

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu có ý tưởng, sáng kiến cho tới khi thực hiện sáng kiến và đúc kết kinh nghiệm, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám Hiệu trường, quý đồng nghiệp và sự tin tưởng của các em học sinh. Với lòng biết ơn sâu sắc nhất, tôi xin gửi đến toàn thể Ban giám Hiệu, quý đồng nghiệp, giáo viên tổ Bộ môn Hóa, giáo viên chủ nhiệm và các em học sinh lời cảm ơn chân thành!

Bài viết không tránh khỏi những thiếu sót là điều chắc chắn, tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của quý thầy cô để công tác giảng dạy của tôi ngày càng đạt hiệu quả cao hơn.

Người thực hiện sáng kiến

Phạm Thị Thùy Trang

3

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG THPT VÕ THÀNH TRINH.

CỘNG HÕA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc An Giang, ngày 26, tháng 01, năm 2019

BÁO CÁO Kết quả thực hiện sáng kiến, cải tiến, giải pháp kỹ thuật, quản lý, tác nghiệp, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật hoặc nghiên cứu khoa học sƣ phạm ứng dụng

A. SƠ LƢỢC LÝ LỊCH TÁC GIẢ - Họ và tên: Phạm Thị Thùy Trang . Nam, nữ: Nữ.

- Ngày tháng năm sinh: 08 – 03 – 1982.

- Nơi thường trú: Ấp Tây Sơn – TT Núi Sập – Thoại Sơn – An Giang.

- Đơn vị công tác: THPT Võ Thành Trinh - Chức vụ hiện nay: Giáo viên.

- Trình độ chuyên môn: Thạc sĩ Hóa - Lĩnh vực công tác: Giảng dạy.

B. SƠ LƢỢC ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH ĐƠN VỊ Hiện nay, nền giáo dục Việt Nam đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của học sinh nhằm đào tạo nguồn nhân lực cho xã hội. Ban lãnh đạo và tập thể giáo viên của trường trung học phổ thông Võ Thành Trinh (thuộc xã Hòa Bình, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang) luôn nổ lực thay đổi và sáng tạo trong quá trình giảng dạy. Để thực hiện thành công việc chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền thụ một chiều” sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất. Đồng thời, phải chuyển cách đánh giá kết quả giáo dục từ nặng về kiểm tra trí nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng lực vận dụng kiến thức giải quyết vấn đề. Đặc biệt đánh giá năng lực vận dụng kiến thức các môn học vào cuộc sống. Coi trọng cả kiểm tra đánh giá kết quả học tập với kiểm tra đánh giá trong quá trình học tập để có thể tác động kịp thời nhằm nâng cao chất lượng của các hoạt động dạy học và giáo dục. Một trong những 4

đổi mới của nhà trường là tổ chức hoạt động trải nghiệm thực tế cho học sinh. Hoạt động này nhằm mục đích: - Hướng đến những phẩm chất và năng lực chung cho học sinh theo chương trình giáo dục mới, ngoài ra còn thúc đẩy việc hình thành các năng lực đặc thù như: năng lực khám phá và sáng tạo cho học sinh.

- Giúp học sinh nuôi dưỡng và phát triển đời sống tình cảm, những ý tưởng mới; tạo ý chí và động lực cho các hoạt động của mình.

- Hướng đến việc hình thành nhân cách tốt đẹp và tích cực hóa bản thân của học sinh, rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.

- Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả chất lượng giáo dục; thúc đẩy sự tham gia của gia đình, cộng đồng vào công tác giáo dục. Đối với các phòng bộ môn cũng cần tổ chức hướng dẫn học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm để hình thành các năng lực đặc thù cho học sinh.

Môn Hoá học là một môn khoa học có sự kết hợp giữa lí thuyết và thực nghiệm.

Vì vậy các điều kiện về cơ sở vật chất của chương trình hóa học mới cũng giống như chương trình hiện hành hiện nay. Các trường cần phải có các thiết bị dạy học tối thiểu đầy đủ, tạo điều kiện cho học sinh thực hiện các thí nghiệm và hoạt động trải nghiệm, tìm tòi, khám phá khi học môn Hóa học.

Thông qua hoạt động trải nghiệm của bản thân về hóa học, mỗi học sinh vừa là người tham gia, vừa là người kiến thiết và tổ chức các hoạt động cho chính mình nên học sinh không những biết cách tích cực hóa bản thân, khám phá bản thân, điều chỉnh bản thân mà còn biết cách tổ chức hoạt động, tổ chức cuộc sống và biết làm việc có kế hoạch, có trách nhiệm, tỉ mỉ, cẩn thận. Đặc biệt, ở giai đoạn này, mỗi học sinh cũng bắt đầu xác định được năng lực, sở trường, và chuẩn bị một số năng lực cơ bản cho người lao động tương lai và người công dân có trách nhiệm. Đồng thời thông qua hoạt động trải nghiệm hóa học, học sinh hứng thú học tập môn Hóa hơn, giúp học sinh dễ dàng định hướng nghề nghiệp hơn.

Trong điều kiện thực tế hiện nay, phòng Bộ môn Hóa của trường trung học phổ thông Võ Thành Trinh có không gian vừa đủ cho 1 lớp học và có thể chuẩn bị một số 5

thiết bị dạy học về dụng cụ, hoá chất, các đồ dùng trực quan cho bài thí nghiệm biễu diễn và thí nghiệm thực hành. Tuy nhiên vẫn cần phải sử dụng video thí nghiệm, thí nghiệm mô phỏng, thí nghiệm ảo... với sự hỗ trợ của các phương tiện kĩ thuật như máy tính, máy chiếu, Internet, một số phần mềm hóa học cơ bản để thay thế cho các thí nghiệm với hóa chất gây nguy hiểm, độc hại nhằm đảm bảo an toàn, sức khỏe cho giáo viên và học sinh.

Trong bối cảnh vừa nêu ở trên, thì đề tài “Hướng dẫn học sinh trải nghiệm thực tế tại phòng Bộ môn Hóa thông qua hoạt động làm đồ dùng trang trí từ vật liệu phèn chua” là một giải pháp có tính khả thi cao, được triển khai xây dựng với mong muốn góp một phần nhỏ bé để nâng cao chất lượng dạy học môn Hóa học, nhằm phát triển một số phẩm chất và năng lực cho học sinh của trường trung học phổ thông Võ Thành Trinh.

- Tên đề tài: “Hướng dẫn học sinh trải nghiệm thực tế tại phòng Bộ môn Hóa thông qua hoạt động làm đồ dùng trang trí từ vật liệu phèn chua”.

- Lĩnh vực: Hóa học.

C. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI, SÁNG KIẾN I. Thực trạng ban đầu trƣớc khi áp dụng sáng kiến Nuôi tinh thể là một trào lưu rất được giới trẻ Việt Nam quan tâm. Nuôi tinh thể phèn chua đảm bảo được yếu tố an toàn, dễ làm, ít tốn kém. Hoạt động này còn bổ ích vì kích thích tình yêu môn Hóa học và mọi đối tượng học sinh trung học đều có thể tham gia.

Tình hình học tập môn Hóa học của học sinh trường trung học phổ thông Võ Thành Trinh năm học 2018-2019 như sau: -Đa số các em học sinh ngoan, có ý thức cao trong học tập và có mục tiêu học tập đúng đắn. Các em luôn muốn được vận dụng kiến thức vào trải nghiệm thực tế nhằm để hình thành kĩ năng nghiên cứu, kích thích tư duy sáng tạo, tăng cường tính chủ động học tập, tự giác thu thập kiến thức Hóa học cần thiết cho bản thân.

-Đối với học sinh lớp 10, nhìn chung điểm tuyển sinh đầu vào thấp (khoảng 10 điểm). Do đó đa số các em bị quên phần lớn kiến thức cũ, cảm thấy bị áp lực khi học

6

môn Hóa. Một bộ phận nhỏ học sinh còn lười học, chưa có động cơ thái độ học tập tốt, nên dẫn đến học yếu hoặc chán học Hóa.

II. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến Theo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hoạt động trải nghiệm là một bộ phận bắt buộc trong kế hoạch giáo dục. Hoạt động trải nghiệm giúp cho nội dung giáo dục không bị hạn chế trong sách vở, mà gắn liền với thực tiễn đời sống xã hội; gắn lí thuyết với thực hành.

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo nuôi hoa phèn từ tinh thể phèn chua không những thỏa mãn đam mê nghiên cứu khoa học của nhiều đối tượng học sinh mà còn để lại nhiều kỉ niệm đẹp, rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, tinh thần trách nhiệm, đồng thời thắp lên ước mơ cho các em về cuộc sống. Từ những khối phèn chua rất bình thường không có tính thẩm mĩ, với sự sáng tạo nghiên cứu và quyết tâm của học sinh, các em đã tạo ra những sản phẩm lung linh dùng để trang trí, góp phần làm cho cuộc sống trở nên tươi đẹp.

Trước thực trạng học tập của học sinh, để đáp ứng yêu cầu định hướng tiếp cận năng lực của chương trình giáo dục mới bao gồm nhóm năng lực chung, năng lực chuyên biệt, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thể chất; trong phương pháp giáo dục môn Hóa cần thiết phải tăng cường hoạt động trải nghiệm sáng tạo hóa học cho học sinh. Một trong những hoạt động trải nghiệm hóa học thú vị, thu hút sự đam mê, tạo niềm vui trong học tập cho học sinh là nuôi tinh thể phèn chua. Nuôi tinh thể phèn chua dễ làm, không độc hại, ít tốn kém. Mặt khác, việc tạo ra các sản phẩm trang trí đa dạng mới lạ và đẹp tử các tinh thể phèn chua luôn kích thích sự đam mê sáng tạo của học sinh. Từ đó học sinh cảm thấy tự tin, thích môn Hóa, chủ động, hứng thú chinh phục kiến thức hóa.

III. Nội dung sáng kiến (Tiến trình thực hiện, thời gian thực hiện, biện pháp tổ chức…)

1. Tiến trình thực hiện: bao gồm 5 giai đoạn 1.1. Xây dựng ý tƣởng Giáo viên phổ biến, tuyên truyền với học sinh về các cuộc thi nuôi tinh thể trên mạng internet. Lập danh sách học sinh muốn tham gia trải nghiệm.

7

Học sinh tham khảo cách nuôi tinh thể phèn chua và sáng tạo ra sự khác biệt với cái đã công bố; viết nhật kí trải nghiệm.  Giới thiệu phèn chua Kali alum hay phèn chua là muối sunfat kép của kali và nhôm. Tên Việt Nam phổ biến là "phèn chua".

Phèn chua thu được từ khoáng chất tự nhiên Alunit (Alunite) hay Phèn đá.

Phèn chua được sử dụng rộng rãi để xử lý nước, thuộc da, vải chống cháy, bột nở, tẩy trắng, trị bệnh ngoài da,…  Mô tả phèn chua Phèn chua thường tồn tại ở dạng tinh thể màu trắng hoặc dạng bột trắng, khi hòa tan trong nước tạo thành dung dịch không màu.

Phèn chua là loại muối có tinh thể to nhỏ không đều, không màu hoặc trắng, cũng có thể trong hay hơi đục. Đơn tinh thể phèn chua có hình bát diện đều, cứng, trong suốt và phản chiếu ánh sáng giống như thủy tinh. Đa tinh thể phèn chua gồm nhiều đơn tinh thể phèn chua phát triển dính vào nhau có hình dạng góc cạnh không đều, dễ vỡ và đục hơn hạt đơn tinh thể, phản chiếu ánh sáng lấp lánh.

Hình 1. Tinh thể phèn chua.

8

 Thành phần hóa học của phèn chua Phèn chua là hợp chất ion, với hai cation khác nhau là K+ và Al3+, còn anion là các gốc SO42–.

Công thức phân tử: K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O. Khả năng hòa tan của phèn chua trong nước phụ thuộc vào nhiệt độ.  Một số tính chất của Phèn chua Phèn chua là hợp chất không độc, có vị chát và chua, làm se lưỡi. Ít tan trong nước lạnh nhưng lại tan rất nhiều trong nước nóng nên phèn rất dễ tinh chế bằng cách cho kết tinh lại trong nước. Khi tan vào nước, nó thu nhiệt.

Nhiệt độ nóng chảy: 92- 93oC. Nhiệt độ sôi: 200oC. Phèn chua có một đặc điểm là khi đốt nóng tới 92oC thì chảy trong nước kết tinh, để nguội sẽ đông đặc thành một khối vô định hình và trong suốt. Đốt nóng tới 100oC thì mất 5 phân tử nước kết tinh, tới 120oC mất thêm 4 phân tử nước kết tinh nữa, rồi tới 200oC thì chuyển thành muối hoàn toàn khan, phồng lên như một cái nấm trắng và xốp. Đó là phèn phi. Điểm bốc cháy: không dễ bốc cháy.

Tính ổn định: ổn định ở điều kiện bình thường, không bị chảy rửa, không tan trong cồn tuyệt đối (C2H5OH tinh khiết). Khi hòa tan vào nước, một phần cho phản ứng thủy phân tạo kết tủa keo Al(OH)3. Chính kết tủa này giúp cho phèn chua có nhiều ứng dụng trong thực tế.

Hình 2. Phèn chua bán trên thị trường.

9

Bảng 1. Danh sách học sinh tham gia trải nghiệm sáng tạo làm đồ dùng trang trí từ vật liệu phèn chua.

Thứ tự

Họ và tên

Lớp

Thứ tự

1

Nguyễn Thị Huỳnh Như

10C9

24

Nguyễn Hồng Huy

10C4

2

Lâm Thị Hồng Tươi

10C9

25

Lê Thị Bảo Thu

10C4

3

Trần Thị Duy

10C9

26

Lê Văn Tiến

10C4

4

Nguyễn Hiếu Lễ

10C9

27

Huỳnh Phú Quý

10C4

5

Trương Vĩnh Kỳ

10C9

28

Nguyễn Thị Kim Anh

10C4

6

La Tuyết Minh

10C2

29

Lê Công Tạo

10C4

7

Huỳnh Thị Yến Như

10C9

30

Phan Thị Ngọc Son

10C4

8

Nguyễn Thị Tú Huyên

10C9

31

Phạm Thị Kim Yến

10C4

9

Trần Thanh Tuyền

10C9

32

Dư Thị Kim Quyên

10C1

10

Nguyễn Như Ý

10C9

33

Nguyễn Thị Vân Anh

10C1

11

Huỳnh Thị Mai Phương

10C9

34

Đoàn Thanh Trúc Như

10C1

12

Phạm Thị Cúc Hương

10C8

35

Nguyễn Ngọc Trâm

10C1

13

Nguyễn Hồ Như Quỳnh

10C8

36

Ngô Ngọc Trầm

10C1

14

Dương Thị Thùy Dương

10C8

37

Phan Thị Kim Anh

10C1

15

Phạm Thị Ngọc Hân

10C8

38

Cao Kim Cương

10C1

16

Nguyễn Thị Diễm My

10C4

39

Phan Văn Huy

10C1

17

Phạm Thị Bích Liên

10C4

40

Trần Thị Huyền

10C2

18

Huỳnh Thị Diệu Hiền

10C4

41

Đỗ Thị Huỳnh Như

10C2

19

Nguyễn Thị Việt Trinh

10C4

42

Phan Thị Mỹ Vân

10C2

20

Trần Thị Mộng Nghi

10C4

43

Hồ Thị Kim Xoàn

10C2

21

Võ Thị Thanh Ngân

10C4

44

Trần Việt Tiến

10C2

22

Võ Thị Mọng Nhi

10C4

45

Trần Hữu Nhân

10C2

23

Nguyễn Thị Bích Trâm

10C4

46

Đỗ Thị Hoàng Mai

10C2

10

Họ và tên

Lớp

1.2. Lập kế hoạch trải nghiệm, sáng tạo Giáo viên đóng vai trò cố vấn, kiểm tra sổ nhật ký của học sinh, đôn đốc và khích lệ học sinh.

Học sinh phải định hình những công việc như sau:  Cần làm gì?  Bầu tổ trưởng: chọn trong số 45 học sinh có tên trong danh sách tham gia trải nghiệm; có vai trò quản lý tổ, báo cáo và tham mưu kịp thời với giáo viên hướng dẫn.  Tập hợp các ý tưởng sáng tạo, chọn lọc các ý tưởng khả thi. Có 3 ý tưởng: hoa mai, hoa lan và hoa sen.  Học sinh sẽ chia thành 3 nhóm tương ứng với 3 ý tưởng ở trên. (Lưu ý ưu tiên học sinh cùng lớp chung 1 nhóm để tiện xếp lịch).  Mỗi nhóm lại bầu ra 1 người làm nhóm trưởng; có vai trò quản lý nhóm và liên hệ báo cáo tình hình với tổ trưởng. Tổ chức ở đâu vào thời gian nào?  Học sinh trải nghiệm tại phòng Bộ môn Hóa.  Thời gian vào các buổi chiều từ 21-26/01/2019 Những ai thực hiện ?  Giáo viên hướng dẫn luôn giám sát hoạt động của học sinh khi trải nghiệm.  Học sinh các nhóm. Cần những gì về cơ sở vật chất, thiết bị, đồ dùng… để thực hiện ?  Thiết bị bao gồm: 2 thùng nhựa vuông 30 lít, 1 dây điện trở nấu nước (hàng chất lượng chính hãng), 1 nhiệt kế, 1 đũa khuấy bằng gỗ, 1 khăn lọc, 10 chậu thủy tinh, 2 kiềm, 10 kéo, 1 búa, 45 chậu sành, 10 mâm nhựa, 1 miếng xốp.  Nguyên liệu bao gồm: 10 kg phèn chua, 0,5 kg dây nhôm có vỏ bọc màu vàng, xanh, đỏ (loại nhỏ), 1 kg dây nhôm loại vừa, 1 chai nước sơn màu hồng, 10 chai sơn bóng, 1 miếng xốp bitis màu xanh lá, 5 kg xi măng trắng.

Lúc này, vai trò của nhóm trưởng, tổ trưởng và cả tập thể được phát huy. Các em vừa là người thu thập và xử lý thông tin, phân tích tình hình và tổ chức nhóm để bàn bạc đi đến thống nhất nội dung công việc cần làm.

11

Ở giai đoạn này, học sinh tự ghi chép. Tùy theo các em có thể viết trong vở theo trình tự về nội dung, hình thức, công tác chuẩn bị, thời gian, địa điểm, đối tượng tham gia,… hoặc các em xây dựng bằng sơ đồ, bảng biểu… Như vậy, ngay từ hoạt động này, các em được bộc lộ nhiều khả năng: ngôn ngữ, giao tiếp, phân tích, phán đoán, lắng nghe, cách trình bày, tổng hợp, tính toán… Đó là cái đích mà giáo viên đang rất cần ở các em. Vì thế phát huy vài trò của học sinh từ bước 2 là quan trọng để các em làm tốt các giai đoạn tiếp theo.

1.3. Trang bị một số kĩ năng và kiến thức cần thiết trƣớc khi trải nghiệm Ngoài việc tìm hiểu, học hỏi thông qua mạng internet, học sinh cần được giáo viên hướng dẫn kĩ lưỡng kiến thức về thiết bị điện, kiến thức về nhiệt độ tan và kết tinh của phèn; trang bị một số kĩ năng như sau:  Kĩ năng làm việc nhóm.  Kĩ năng sử dụng thiết bị điện.  Kĩ năng đun nấu phèn chua trong nước.  Kĩ năng quản lý thời gian.  Kĩ năng quan sát, phán đoán.  Kĩ năng uốn dây nhôm tạo hình lá và hoa các loại hoa mai, hoa lan, hoa sen.

Trong quá trình học sinh thực hiện giai đoạn này, giáo viên cần theo dõi, giúp đỡ học sinh việc chuẩn bị thực sự phải an toàn về mọi mặt: sức khỏe, tác phong, lời nói, ăn mặc, đồ dùng, dụng cụ,... phục vụ cho hoạt động. Đặc biệt giáo viên có thể tập huấn, hướng dẫn cho các em các kĩ năng nền cần thiết: cách ghi chép, phỏng vấn hoặc dự đoán tình huống nảy sinh khi thực hiện, cách giải quyết…

1.4. Học sinh tiến hành thực hiện công việc Trong quá trình các em thực hiện, giáo viên cần giúp đỡ và theo dõi. Giáo viên cần quan tâm đến những tình huống nảy sinh và sự sáng tạo trong cách giải quyết của các em. Điều này giúp giáo viên có thể đánh giá đúng những phẩm chất năng lực của các em.

Tổ trưởng phân công công việc cho từng nhóm tương ứng với ý tưởng nhóm đã chọn ban đầu.

12

Tạo khuôn và bể nuôi tinh thể phèn chua

Làm sạch phèn chua

Tạo dung dịch phèn chua quá bão hòa

Nuôi tinh thể phèn chua

Tạo hình và trang trí vật liệu phèn chua

Hình 3. Sơ đồ quy trình thực hiện các bước nuôi tinh thể phèn chua. Bƣớc 1: Tạo khuôn và bể nuôi phèn Tạo khuôn nuôi phèn chua:  Uốn dây nhôm thành hình hoa mai, hoa lan, hoa sen và lá của chúng. Riêng lá sen thì dùng miếng xốp bitis cắt thành hình.  Dùng sơn, sơn lên cánh và lá hoa cho đẹp màu.

Hình 4. Khuôn hoa mai và hoa lan.

13

Hình 5. Khuôn lá sen và hoa sen Tạo bể nuôi phèn chua: dùng chậu thủy tinh.

Hình 6. Bể chứa dung dịch nuôi phèn chua.

14

Bƣớc 2: Làm sạch phèn chua  10 kg phèn chua mua ở chợ về được tán nhỏ bằng búa rồi cho vào thùng nhựa chứa 5 lít nước sạch, đảo đều. Sau đó vớt hết phèn chua chưa tan ra mâm nhựa. Lấy khăn lược phần nước phèn chua để bỏ bụi bẩn. Sau đó để yên 2 giờ, gạn lấy phần nước trong, loại bỏ phần cặn bẩn dưới đáy thùng. Lặp lại tương tự một lần nữa cho phèn chua thật sạch.  Qua 2 lần rửa, lọc ta được khoảng 9 kg phèn và khoảng 10 lít nước phèn chua ở nhiệt độ thường.

Hình 7. Phèn chua đã được làm sạch. Bƣớc 3: Tạo dung dịch phèn quá bão hòa  Cho thêm 15 lít nước vào phần phèn chua và nước lọc (bước 2), sau đó đun nóng và khuấy đều nước phèn chua trên bếp sao cho phèn tan hết (70°C).  Sau đó ngưng đun, để nguội đến 36°C rồi lọc lấy phần nước phèn chua cho vào bể nuôi đã chuẩn bị sẵn.

15

Hình 8. Học sinh nghiên cứu tạo dung dịch phèn chua quá bão hòa.

Hình 9. Dung dịch phèn chua quá bão hòa.

16

Bƣớc 4: Nuôi tinh thể phèn chua  Dùng miếng xốp cố định cho khuôn nuôi không chạm vào đáy châu thủy tinh.  Cho khuôn nuôi vào bể nuôi phèn chua (đã thực hiện ở bước 1), giữ ổn định trong 2-3 giờ ở nhiệt độ phòng.  Lấy khuôn nuôi phèn chua ra và đợi phèn chua khô sau một giờ ta đã có được các tinh thể phèn chua rất đẹp mắt .

Hình 10. Chuẩn bị nuôi tinh thể phèn chua

Hình 11. Nuôi tinh thể phèn chua 17

Hình 12. Tinh thể phèn chua bám vào khuôn

18

 Bƣớc 5: Trang trí vật liệu phèn chua Dùng sợi dây nhôm loại vừa gấp làm 4 rồi quấn chặt vào nhau để tại thân. Sau khi hoàn thành bước nuôi phèn chua, ta tiến hành quấn hoa và lá vàothân trang trí để tạo sản phẩm. (Sự đa dạng và phong phú của sản phẩm là do cách chúng ta tạo hình khuôn nuôi phèn chua).

Hình 13. Học sinh đang uốn hoa phèn

Hình 14. Hoa sen từ vật liệu phèn chua 19

Hình 15. Đồ dùng trang trí từ vật liệu phèn chua 20

1.5. Đánh giá kết quả thực hiện Việc các em được tham gia đầy đủ vào từng giai đoạn sẽ giúp hình thành và rèn luyện các phẩm chất năng lực cần thiết: năng lực tổ chức, năng lực giao tiếp, tự giải quyết vấn đề… Do đó giáo viên không nên coi nhẹ một giai đoạn nào. Đây là giai đoạn cuối cùng của hoạt động, Học sinh tự đánh giá lại quá trình hoạt động. Hội đồng tự quản duy trì trực tiếp hoặc học sinh tự viết ra giấy, sau đó Hội đồng tự quản tổng hợp lại các ý kiến.

Nội dung đánh giá phải được tổng hợp lại từ việc xây dựng ý tưởng đến tất cả các giai đoạn tổ chức thực hiện; kết quả công việc và ý nghĩa của nó; những bài học kinh nghiệm về mọi mặt; những sáng kiến mới nào có thể áp dụng trên lớp học hoặc hoạt động ngoài lớp học tiếp theo,…Thông qua đây, giúp học sinh sẽ có khả năng tư duy sâu hơn; việc giao tiếp được mạnh dạn, tự tin; ý thức trách nhiệm của các em được bộc lộ.  Tuyên dƣơng cá nhân có thành tích tốt:  Do tập thể bầu chọn các cá nhân có nhiều sáng tạo, có biểu hiện tốt trong mọi mặt của hoạt động.  Có thể mời 1 vài giáo viên bộ môn hóa cùng với giáo viên hướng dẫn chấm chọn ra các sản phẩm xuất sắc nhất. Mời cô Võ Thái Tường Vi, tổ trưởng Bộ môn Hóa và cô Nguyễn Thị Hoàng Oanh, giáo viên Bộ môn Hóa làm giám khảo).  Phần thưởng là vở học sinh do nhà trường tài trợ.  Những mặt đạt được: Hoạt động trải nghiệm thực tế thực tế tại phòng Bộ môn Hóa thông qua hoạt động làm đồ dùng trang trí từ vật liệu phèn chua rất hay và bổ ích vì qua đó học sinh được:  Nâng cao hiểu biết về muối sunfat, gọi tên phèn chua theo thuật ngữ và danh pháp hóa học, biết được công thức phân tử, công thức cấu tạo và hình dạng tinh thể phèn chua, cảm thấy thích học hóa hơn, môn Hóa rất thú vị và bổ ích.  Tình cảm bạn bè tương thân tương ái.

21

 Tạo môi trường cạnh tranh tích cực, lành mạnh, tinh thần quyết tâm không bỏ cuộc.  Phát huy được trí sáng tạo, óc thẩm mĩ...  Không còn tự ti mặc cảm, tự tin khẳng định bản thân.  Biết cách tổ chức công việc, phân bố thời gian hợp lý, tuân thủ quy tắc an toàn khi trải nghiệm tại phòng bộ môn hóa.  Rèn được rất nhiều kĩ năng về: giao tiếp; quan sát; sử dụng một số vật dụng như kìm, kéo; sử dụng thiết bị điện; …  Rèn luyện sự khéo léo của tay, tính cẩn thận, tỉ mỉ…  Những mặt chưa làm được: Thời gian trải nghiệm không nhiều (do học chính khóa và trái buổi) nên không có sản phẩm để bán.

Có một số học sinh chưa ý thức cao khi tham gia trải nghiệm.  Kiến nghị:  Tổ chức hoạt động trải nghiệm nuôi tinh thể phèn chua ở các năm tiếp theo.  Tổ chức nhiều hoạt động thực tế khác tại phòng Bộ môn Hóa và trong tiết học trên lớp của bộ môn Hóa học.

Bảng 2. Danh sách đề nghị khen thƣởng.

Thứ tự

Họ tên

Lớp

Nội dung khen thƣởng

1

Trần Việt Tiến

10C2

2

Trần Hữu Nhân

10C2

3

Hồ Thị Kim Xoàn

10C2

Giải nhất: sản phẩm đẹp

4

Nguyễn Thị Huỳnh Như

10C9

Giải nhì: sản phẩm đẹp

5

Phạm Thị Kim Yến

10C4

Giải ba: sản phẩm đẹp

22

Có tinh thần tập thể, có ý thức trách nhiệm, sáng tạo

2.Thời gian và biện pháp tổ chức thực hiện sáng kiến Thời gian từ 14-26/01/2019 bao gồm các công việc như sau:  Từ 14-20/01/2019:  Nghiên cứu lại công việc nuôi tinh thể đã làm trong năm trước. Đồng thời tìm hiểu qua mang internet xem các thành tựu nổi bật về nuôi tinh thể trong nước và trên thế giới.  Nghiên cứu điều kiện cơ sở vật chất của phòng Bộ môn Hóa. Tham mưu với tổ chuyên môn và Ban Giám hiệu về hoạt động trải nghiệm.  Tuyên truyền cho học sinh về nội dung của hoạt động trải nghiệm này (chủ yếu là học sinh tại các lớp 10 mà tôi đang phụ trách giảng dạy).  Từ 21-26/01/2019:  Lập danh sách học sinh đăng kí tham gia trải nghiệm (phải có sự đồng ý của phụ huynh).  Lập kế hoạch tổ chức hoạt động trải nghiệm, nộp kế hoạch lên tổ bộ môn và ban giám hiệu ký duyệt. Tiến hành hướng dẫn học sinh tham gia trải nghiệm tại phòng Bộ môn Hóa.  Tổ chức tổng kết đánh giá hoạt động và trưng bày sản phẩm vào ngày Hội Xuân 2019 của trường.

23

 Một số hình ảnh lƣu niệm của học sinh với sản phẩm trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa (từ Hình 16 – Hình 26) đã đƣợc trƣng bày trong ngày Hội Xuân 2019 – trƣờng THPT Võ Thành Trinh.

Hình 16. Sản phẩm trải nghiệm

24

Hình 17. Gian trưng bày sản phẩm trải nghiệm

Hình 18. Nhóm học sinh trong Đội Kết nối Sáng tạo 25

Hình 19. Nhóm học sinh lớp 10C9

Hình 20. Em Duy, lớp 10C9

Hình 21. Em Kim Anh lớp 10C8

26

Hình 22. Nhóm học sinh lớp 10C4

Hình 23. Nhóm học sinh trải nghiệm 27

Hình 24. Em Xoàn lớp 10C2, đạt giải sản phẩm trải nghiệm đẹp nhất

Hình 25. Nhóm học sinh lớp 10C2 28

Hình 26. Ban giám khảo chấm sản phẩm trải nghiệm

3. Mức độ khả thi: Đề tài tương đối dễ làm, mọi đối tượng học sinh đều có thể tham gia trải nghiệm; không đòi hỏi dụng cụ, thiết bị phức tạp; hóa chất không độc hại, giá thành tương đối rẻ, có thể mua với số lượng lớn; có thể triển khai bất cứ lúc nào trong năm học. Có thể lặp lại hoạt động trải nghiệm này sau mỗi năm học.

Sản phẩm là đồ dùng trang trí rất đẹp và tương đối bền, có thể bán ra thị trường.

29

D. HIỆU QUẢ ĐẠT ĐƢỢC I. Thực nghiệm khảo sát chất lƣợng học sinh khi đã qua trải nghiệm 1. Mục đích thực nghiệm Mục đích thực nghiệm sư phạm là để kiểm chứng kết quả giả thuyết khoa học của đề tài, kiểm tra hiệu quả của hoạt động trải nghiệm. Đồng thời kết quả của thực nghiệm sư phạm sẽ góp phần khẳng định tính khả thi của đề tài sáng kiến kinh nghiệm.

2. Đối tƣợng thực nghiệm Đa số học sinh của 5 lớp: lớp 10C1, 10C2, 10C4, 10C8, 10C9 trường trung học phổ thông Võ Thành Trinh. Để chọn đối tượng cho quá trình thực nghiệm tôi đã tìm hiểu khả năng và kết quả học tập của những lớp mà chúng tôi dự định thực nghiệm thông qua các biện pháp: + Trao đổi với giáo viên chủ nhiệm. + Thời khóa biểu học tập của lớp. + Phòng thí nghiệm thực hành môn Hóa học của trường. + Phòng thư viện của trường về các tài liệu có liên quan về mođun môi trường.

Trong đó, lớp 10C1 và 10C2 có đa số học sinh đạt loại khá, giỏi môn Hóa; lớp 10C4, 10C8 và 10C9 có đa số học sinh đạt loại trung bình, 1 số đạt loại yếu môn Hóa.

3. Nhiệm vụ thực nghiệm Tiến hành điều tra, thăm dò nắm tình hình học tập của các em học sinh đối với lớp thực nghiệm.

Tiến hành hướng dẫn học sinh trải nghiệm thực tế tại phòng Bộ môn Hóa thông qua hoạt động làm đồ dùng trang trí từ vật liệu phèn chua mà đề tài đã nghiên cứu.

Kiểm tra, thu thập số liệu, xử lý kết quả thực nghiệm để đánh giá hiệu quả của đề tài nghiên cứu.

30

4. Nội dung thực nghiệm 4.1. Đối với 46 học sinh có tham gia trải nghiệm (danh sách theo Bảng 1) Bảng 3. Điều tra năng lực chuyên biệt của môn Hóa học Năng lực chuyên biệt

1. Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học

2. Năng lực thực hành hóa học

Ý kiến của học sinh

Câu hỏi khảo sát Câu 1: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng bộ môn hóa, em có gọi được tên phèn chua theo thuật ngữ và danh pháp hóa học không?

Tổng số ý kiến

Có, em có thể vận dụng

20

Có, em hiểu chúng

24

Biết, không hiểu lắm

2

Em không biết

0

Câu 2: Sau khi trải nghiệm Có, em có thể vận dụng sáng tạo tại phòng bộ môn Có, em hiểu chúng hóa, em có hiểu biết về cấu tạo và hình dạng tinh Biết, không hiểu lắm thể phèn chua không?

Em không biết

20

Câu 3: Sau khi trải nghiệm Có, em quan sát rất kĩ sáng tạo tại phòng bộ môn hóa, em có quan sát được Có, nhưng không rõ sư lớn dần của mầm tinh Em không nhìn thấy thể phèn chua không?

46

Kĩ năng

24 2 0

0 0 Có Không

Giao tiếp và quan sát 46 hiện tượng tốt hơn

0

Câu 4: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng bộ môn Sử dụng thành thạo một số vật dụng như kìm, hóa, em có được kĩ năng 46 kéo; sử dụng thiết bị nào sau đây? điện; …

0

Đôi tay khéo léo hơn, tỉ 46 mỉ, cẩn thận hơn 3. Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học

Có, dựa vào nhiệt độ của Câu 5: Sau khi trải nghiệm dung dịch quá bão hòa sáng tạo tại phòng bộ môn Có hóa, em có nắm được cách nuôi đa tinh thể phèn chua không?

Không

31

0 44 2 0

Bảng 4. Điều tra năng lực chung

Năng lực chung

Câu hỏi khảo sát

Câu 1: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng bộ môn hóa, em có muốn tiếp tục nghiên cứu sáng tạo về nuôi tinh thể không?

1. Năng lực tự chủ và tự học

Câu 2: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng bộ môn hóa, em có thích được trải nghiệm nhiều nội dung khác nữa không?

Câu 3: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng bộ môn hóa, em có thích học môn hóa hơn không?

2. Năng lực giao tiếp và hợp tác

3. Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo

Câu 4: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng bộ môn hóa, em có thích được làm chung với các bạn không?

Câu 5: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng bộ môn hóa, em có nắm được cách nuôi đa tinh thể phèn chua không?

32

Ý kiến của học sinh

Tổng số ý kiến

Có, rất thích

46

Bình thường

0

Không thích

0

Có, rất thích

46

Bình thường

0

Không thích

0

Có, rất thích

46

Bình thường

0

Không thích

0

Có, rất thích

46

Bình thường

0

Không thích

0

Có, dựa vào nhiệt độ của dung dịch quá bão hòa

44

Có

2

Không

0

4.2. Đối với học sinh không tham gia trải nghiệm (nhóm đối chứng) Bảng 5. Danh sách học sinh tham gia khảo sát đối chứng Thứ tự

Họ và tên

Lớp

Thứ tự

Họ và tên

Lớp

1

Lê Thị Linh Đa

10C9

24

Lê Minh Hiếu

10C4

2

Nguyễn Thị Kim Anh

10C9

25

Nguyễn Thành Nam

10C4

3

Huỳnh Thị Mỹ Trân

10C8

26

Trương Khánh Vân

10C4

4

Võ Thành Trung

10C8

27

Phan Nguyễn Nhật Tiến

10C4

5

Nguyễn Thị Cẩm Ly

10C8

28

Nguyễn Phú Sang

10C4

6

Nguyễn Thị Thủy Tiên

10C8

29

Võ Thị Mỹ Phúc

10C4

7

Nguyễn Minh Nhựt

10C8

30

Đặng Hoàng Lam

10C4

8

Nguyễn Lê Diễm Thúy

10C8

31

Võ Phúc Chương

10C1

9

Hồ Hồng Thắm

10C8

32

Võ Văn Phương

10C1

10

Lê trần Thảo Duy

10C2

33

Võ Ngọc Mỵ

10C1

11

Võ Thị Ngọc Ly

10C2

34

Trương Anh Thy

10C1

12

Nguyễn Minh Trung

10C2

35

Phan Ngọc Trâm

10C1

13

Trần Thị Cẩm Nhung

10C2

36

Trần Văn Nhàng

10C1

14

Trần Thị Diễm Quỳnh

10C2

37

Nguyễn Thị Minh Anh

10C1

15

Trần Thị Như Quyền

10C2

38

Văng Thị Kim Anh

10C1

16

Nguyễn Thị Thanh Xuân

10C2

39

Nguyễn Thị Ánh Xuân

10C1

17

Huỳnh Kim Hương

10C2

40

Nguyển Hồng Sơn

10C1

18

Mai Thanh Tuyền

10C2

41

Nguyễn Thanh Hải

10C1

19

Nguyễn Thị Thùy Linh

10C4

42

Nguyễn Thị Cẩm Tiên

10C1

20

Nguyễn Thị Minh Thy

10C4

43

Võ Lan Anh

10C1

21

Đoàn Văn Thanh

10C4

44

Huỳnh Thị Mỹ Tiên

10C1

22

Tạ Anh Thư

10C4

45

Nguyễn Sơn Tùng

10C1

23

Văn Huỳnh Khang

10C4

46

Lê Huỳnh Hương

10C1

33

Bảng 6. Điều tra năng lực chuyên biệt của môn hóa học

Năng lực chuyên biệt

Ý kiến của học sinh

Câu hỏi khảo sát

Có, em có thể vận dụng được Câu 1: Em có gọi được tên Có, em hiểu chúng phèn chua theo thuật ngữ và danh pháp hóa học không?

Em biết nhưng không hiểu lắm Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học

Tổng số ý kiến 0 0 25

Em không biết

21

Có, em có thể vận dụng được

0

Câu 2: Em có hiểu biết về Có, em hiểu chúng cấu tạo và hình dạng tinh thể phèn chua không?

Em biết nhưng không hiểu lắm Em không biết

0 25 21

Bảng 7. Điều tra năng lực chung

Năng lực chung

Câu hỏi khảo sát

Câu 1: Em có thích học môn Hóa không?

Năng lực tự chủ và tự học

Câu 2: Em có thích được trải nghiệm sáng tạo tại phòng bộ môn hóa không?

Câu 3: Khi thấy sản phẩm trải nghiệm sáng tạo phòng Bộ môn Hóa, em có muốn tham gia trải nghiệm nuôi tinh thể phèn chua không?

34

Ý kiến của học sinh

Tổng số ý kiến

Có, rất thích

25

Bình thường

10

Không thích

11

Có, rất thích

46

Bình thường

0

Không thích

0

Có, rất thích

46

Bình thường

0

Không thích

0

II. Kết quả thực nghiệm Bảng 8. So sánh kết quả giữa 46 học sinh tham gia trải nghiệm (Nhóm A) và 46 học sinh không tham gia trải nghiệm (Nhóm B- Nhóm đối chứng).

Năng lực

Năng lực tự chủ và tự học

Nhóm A

Nhóm B

Có, em có thể vận dụng được

20

43,5%

0

0%

Có, em hiểu chúng

24

52,2%

0

0%

Em biết nhưng không hiểu lắm

2

4,3%

25

54,3%

Em không biết

0

0%

21

45,7%

Có, em có thể vận dụng được

20

43,5%

0

0%

24

52,2%

0

0%

2

4,3%

25

54,3%

Em không biết

0

0%

21

45,7%

Có, rất thích

46

100%

25

54,3%

Câu 1: Sự yêu thích Bình thường môn hóa?

0

0%

10

21,7%

Không thích

0

0%

11

23,9%

Câu 2: Thích được Có, rất thích trải nghiệm sáng tạo tại phòng bộ môn Bình thường

46

100%

46

100%

0

0%

0

0%

Không thích

0

0%

0

0%

Câu 3: Mong muốn Có, rất thích tham gia trải nghiệm nuôi tinh thể phèn Bình thường chua?

Không thích

46

100%

46

100%

0

0%

0

0%

0

0%

0

0%

Câu 1: Gọi tên phèn chua theo thuật ngữ và danh pháp hóa Năng lực chuyên biệt sử dụng ngôn ngữ hóa học

Tổng số ý kiến (%)

Nội dung câu hỏi Ý kiến của học khảo sát về sinh

học?

Câu 2: Hiểu biết về Có, em hiểu chúng cấu tạo và hình dạng Em biết nhưng tinh thể phèn chua? không hiểu lắm

hóa không?

35

III. Xử lý kết quả Thu thập kết quả điều tra được thể hiện trong Bảng 3, Bảng 4, Bảng 6, Bảng 7 và Bảng 8 ta thấy: Trước khi áp dụng sáng kiến, năng lực của học sinh chưa được chú trọng phát huy. Sự yêu thích môn hóa chủ yếu tập trung ở những học sinh khá giỏi (54,3%), rất nhiều học sinh tỏ ra thờ ơ (21,7%) hoặc không thích học hóa (23,9%) nhưng các em rất mong muốn được trải nghiệm thực tế hóa học (100%).

Sau khi áp dụng sáng kiến lên 46 học sinh thì ở các em được hình thành và phát huy rất rõ nét các năng lực chuyên biệt, năng lực chung, năng lực cộng nghệ, năng lực thể chất và cả năng lực tin học. Vì trong quá trình trải nghiệm, đòi hỏi các em phải chủ động tra cứu, tìm tòi kiến thức từ sách vở và mạng internet. Các em phải lập kế hoạch, phân bố thời gian, dự kiến cộng việc. các em phải hợp tác làm việc nhóm, đồng thời không ngừng sáng tạo để khẳng định bản lĩnh của mình. Các em phải có một sức khỏe tốt, dẻo dai và ý chí kiên định. Từ những nỗ lực không ngừng trong khi trải nghiệm, các em đạt được thành công nhất định, nó làm thay đổi thế giới quan khoa gọc của các em về cuộc sống, từ đó các em trưởng thành hơn.

100% học sinh ở nhóm sau khi trải nghiệm đều yêu thích môn hóa, có kiến thức chuyên biệt ở mức vận dụng 43,5%, hiểu 52,2%, biết 4,3%, không biết 0%.

Nhưng chỉ có 54,3% học sinh ở nhóm không trải nghiệm yêu thích môn hóa, có kiến thức chuyên biệt ở mức vận dụng 0%, hiểu 0%, biết 54,3%, không biết 45,7% Từ kết quả khảo sát cho thấy 100% học sinh ở 2 nhóm đều thích trải nghiệm sáng tạo, các em thích được nghiên cứu, thích được vận dung kiến thức hóa học vào thực tế. Từ đó các em cảm thấy môn Hóa học là một bộ môn thật sự rất quan trọng để giải quyết những vấn đề trong cuộc sống thực tế của các em hiện tại và tương lai sau này.

Ngoài ra, trong quá trình áp dụng thử đề tài sáng kiến về nuôi tinh thể phèn chua trước đó tại trường trung học phổ thông Võ Thành Trinh đã mang lại cho học sinh kết quả đáng trân trọng. Bằng chứng là giải khuyến khích “Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh An Giang lần thứ VII năm 2018” của 2 em Ngô Văn Đạt và em Lưu Minh Trọng ( hiện nay đều là học sinh lớp 11C1 của trường) với đề tài “Vật Liệu Phèn Chua”.

36

Hình 26. Giấy khen giải khuyến khích khuyến khích “Cuộc thi Sáng tạo thanh

thiếu niên nhi đồng tỉnh An Giang lần thứ VII năm 2018” của 2 em Ngô Văn Đạt và em Lưu Minh Trọng- Học sinh lớp 11C1, trường Trung học Phổ thông Võ Thành Trinh.

37

So với các hoạt động trải nghiệm hóa học khác, thì hoạt động nuôi tinh thể phèn chua là dễ thực hiện, ít tốn kém, tạo sản phẩm đẹp có ứng dụng cao trong đời sống. Vì tinh thể phèn chua có hình dạng đẹp, trong suốt, phản chiếu ánh sáng như thủy tinh nên được dùng làm vật dụng trang trí và có thề bán ra thị trường nên hoạt động này cũng được xem là hoạt động khởi nghiệp cho những ai đam mê lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ này.

E. MỨC ĐỘ ẢNH HƢỞNG Từ những minh chứng đã nêu trong rất nhiều nội dung mà đề tài sáng kiến đã đề cập tới, thì ứng dụng của vật liệu tinh thể phèn chua hoàn toàn có thể được sáng tạo và phát huy hơn nữa. Ngoài ra, còn có các cuộc thi nuôi tinh thể trên thế giới và trong nước đang rất thu hút học sinh, sinh viên tham gia. Mặt khác, chuyên đề nuôi tinh thể là một phần chương trình trong 11 của hệ thống giáo dục phổ thông mới. Với những gì vừa nêu và những gì đã đạt được thì đề tài “Hướng dẫn học sinh trải nghiệm thực tế tại phòng Bộ môn Hóa thông qua hoạt động làm đồ dùng trang trí từ vật liệu phèn chua” có thể được áp dụng ở tất cả các phòng Bộ môn Hóa của các trường phổ thông trên toàn quốc.

F. KẾT LUẬN Với mục tiêu dạy học tiếp cận năng lực cho học sinh và những kết quả đã đạt được từ việc áp dụng sáng kiến thì đề tài sáng kiến có tính khả thi và đem lại hiệu quả giáo dục rất lớn cho học sinh. Ngoài ra, đề tài hướng dẫn học sinh trải nghiệm sáng tạo; không phải nuôi tinh thể phèn chua đơn thuần; mà là nghiên cứu để làm ra những sản phẩm trang trí có giá trị sử dụng cao (bình hoa) từ vật liệu phèn chua; đây chính là điểm mới của đề tài. Đề tài không dừng lại ở các sản phẩm đơn giản mà sẽ hướng đến một tầm cao hơn nhằm khẳng định giá trị mới cho 1 loại vật liệu vốn bình thường mà rất quen thuộc với người dân Việt Nam là Phèn Chua.

38

PHỤ LỤC Phụ lục 1: PHIẾU ĐIỀU TRA VỀ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIÊM SÁNG TẠO TẠI PHÕNG BỘ MÔN HÓA CỦA HỌC SINH THAM GIA TRẢI NGHIỆM Trƣờng: THPT Võ Thành Trinh Lớp: 10C …

Họ và tên ………………………………

Sau gần một năm học tại lớp, các em hãy đưa ra những cảm nghĩ và nhận xét của mình theo các tiêu chí chỉ ra dưới đây. Với các ô trống, đánh dấu vào ô muốn chọn và để trống nếu không chọn.

Câu 1: Em có thích đƣợc trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa không?

Không thích Thích Rất thích Câu 2: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có gọi đƣợc tên phèn chua theo thuật ngữ và danh pháp hóa học không?

Có, em có thể vận dụng được Có, em hiểu chúng Em biết nhưng không hiểu lắm Em không biết Câu 3: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có hiểu biết về cấu tạo và hình dạng tinh thể phèn chua không?

Có, em có thể vận dụng được Có, em hiểu chúng Em biết nhưng không hiểu lắm Em không biết Câu 4: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có quan sát đƣợc sƣ lớn dần của mầm tinh thể phèn chua không?

Có, em quan sát rất kĩ Có, nhưng không rõ Em không nhìn thấy 39

Câu 5: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có đƣợc kĩ năng nào sau đây?

Kĩ năng

Có

Không

Giao tiếp và quan sát hiện tượng tốt hơn Sử dụng thành thạo một số vật dụng như kìm, kéo; sử dụng thiết bị điện; … Đôi tay khéo léo hơn, tỉ mỉ, cẩn thận hơn Câu 6: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có nắm đƣợc cách nuôi đa tinh thể phèn chua không?

Có, dựa vào nhiệt độ của dung dịch quá bão hòa Có Không Câu 7: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có thích đƣợc làm chung với các bạn không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Câu 8: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có thích đƣợc trải nghiệm nhiều nội dung khác nữa không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Câu 9: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có muốn tiếp tục nghiên cứu sáng tạo về nuôi tinh thể không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Câu 10: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có thích học môn Hóa hơn không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Hòa Bình, ngày 14, tháng 02, năm 2019 Ngƣời trả lời ký và ghi rõ họ tên

40

Phụ lục 2: PHIẾU TỔNG HỢP ĐIỀU TRA VỀ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIÊM SÁNG TẠO TẠI PHÕNG BỘ MÔN HÓA CỦA NHÓM HỌC SINH THAM GIA TRẢI NGHIỆM Số lượng học sinh trả lời được ghi tương ứng với từng nội dung của câu hỏi: Câu 1: Em có thích đƣợc trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa không?

Không thích Thích Rất thích

Câu 2: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có gọi đƣợc tên phèn chua theo thuật ngữ và danh pháp hóa học không?

Có, em có thể vận dụng được Có, em hiểu chúng Em biết nhưng không hiểu lắm Em không biết

Câu 3: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có hiểu biết về cấu tạo và hình dạng tinh thể phèn chua không?

Có, em có thể vận dụng được Có, em hiểu chúng Em biết nhưng không hiểu lắm Em không biết

Câu 4: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có quan sát đƣợc sƣ lớn dần của mầm tinh thể phèn chua không?

Có, em quan sát rất kĩ Có, nhưng không rõ Em không nhìn thấy Câu 5: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có đƣợc kĩ năng nào sau đây?

Kĩ năng Giao tiếp và quan sát hiện tượng tốt hơn Sử dụng thành thạo một số vật dụng như kìm, kéo; sử dụng thiết bị điện; … Đôi tay khéo léo hơn, tỉ mỉ, cẩn thận hơn 41

Có

Không

Câu 6: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có nắm đƣợc cách nuôi đa tinh thể phèn chua không?

Có, dựa vào nhiệt độ của dung dịch quá bão hòa Có Không Câu 7: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có thích đƣợc làm chung với các bạn không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Câu 8: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có thích đƣợc trải nghiệm nhiều nội dung khác nữa không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Câu 9: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có muốn tiếp tục nghiên cứu sáng tạo về nuôi tinh thể không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Câu 10: Sau khi trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa, em có thích học môn hóa hơn không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Hòa Bình, ngày 14, tháng 02, năm 2019 Thƣ ký tổng hợp ký và ghi rõ họ tên, lớp

42

Phụ lục 3: PHIẾU ĐIỀU TRA VỀ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIÊM SÁNG TẠO TẠI PHÕNG BỘ MÔN HÓA CỦA NHÓM HỌC SINH ĐỐI CHỨNG Trƣờng: THPT Võ Thành Trinh Lớp: 10C …

Họ và tên ………………………………

Sau gần một năm học tại lớp, các em hãy đưa ra những cảm nghĩ và nhận xét của mình theo các tiêu chí chỉ ra dưới đây. Với các ô trống, đánh dấu vào ô muốn chọn và để trống nếu không chọn.

Câu 1: Em có thích học môn Hóa không?

Có, rất thích Bình thường Không thích

Câu 2: Em có thích đƣợc trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa không?

Không thích Thích Rất thích Câu 3: Em có gọi đƣợc tên phèn chua theo thuật ngữ và danh pháp hóa học không?

Có, em có thể vận dụng được Có, em hiểu chúng Em biết nhưng không hiểu lắm Em không biết Câu 4: Em có hiểu biết về cấu tạo và hình dạng tinh thể phèn chua không?

Có, em có thể vận dụng được Có, em hiểu chúng Em biết nhưng không hiểu lắm Em không biết Câu 5: Khi thấy sản phẩm trải nghiệm sáng tạo phòng Bộ môn Hóa, em có muốn tham gia trải nghiệm nuôi tinh thể phèn chua không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Hòa Bình, ngày 14, tháng 02, năm 2019 Ngƣời trả lời ký và ghi rõ họ tên 43

Phụ lục 4: PHIẾU TỔNG HỢP ĐIỀU TRA VỀ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM SÁNG TẠO TẠI PHÕNG BỘ MÔN HÓA CỦA NHÓM HỌC SINH ĐỐI CHỨNG Số lượng học sinh trả lời được ghi tương ứng với từng nôi dung trả lời của câu hỏi: Câu 1: Em có thích học môn Hóa không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Câu 2: Em có thích đƣợc trải nghiệm sáng tạo tại phòng Bộ môn Hóa không?

Không thích Thích Rất thích Câu 3: Em có gọi đƣợc tên phèn chua theo thuật ngữ và danh pháp hóa học không?

Có, em có thể vận dụng được Có, em hiểu chúng Em biết nhưng không hiểu lắm Em không biết Câu 4: Em có hiểu biết về cấu tạo và hình dạng tinh thể phèn chua không?

Có, em có thể vận dụng được Có, em hiểu chúng Em biết nhưng không hiểu lắm Em không biết Câu 5: Khi thấy sản phẩm trải nghiệm sáng tạo phòng Bộ môn Hóa, em có muốn tham gia trải nghiệm nuôi tinh thể phèn chua không?

Có, rất thích Bình thường Không thích Hòa Bình, ngày 14, tháng 02, năm 2019 Thƣ ký tổng hợp ký và ghi rõ họ tên, lớp

44

Phụ lục 5: DANH SÁCH HỌC SINH THAM GIA TRẢI NGHIỆM Thứ tự

Họ và tên

Lớp

Thứ tự

Họ và tên

Lớp

1

Nguyễn Thị Huỳnh Như 10C9

24

Nguyễn Hồng Huy

10C4

2

Lâm Thị Hồng Tươi

10C9

25

Lê Thị Bảo Thu

10C4

3

Trần Thị Duy

10C9

26

Lê Văn Tiến

10C4

4

Nguyễn Hiếu Lễ

10C9

27

Huỳnh Phú Quý

10C4

5

Trương Vĩnh Kỳ

10C9

28

Võ Thị Phương Thanh

10C9

6

La Tuyết Minh

10C2

29

Lê Công Tạo

10C4

7

Huỳnh Thị Yến Như

10C9

30

Phan Thị Ngọc Son

10C4

8

Nguyễn Thị Tú Huyên

10C9

31

Phạm Thị Kim Yến

10C4

9

Trần Thanh Tuyền

10C9

32

Dư Thị Kim Quyên

10C1

10

Nguyễn Như Ý

10C9

33

Nguyễn Thị Vân Anh

10C1

11

Huỳnh Thị Mai Phương

10C9

34

Đoàn Thanh Trúc Như

10C1

12

Phạm Thị Cúc Hương

10C8

35

Nguyễn Ngọc Trâm

10C1

13

Nguyễn Hồ Như Quỳnh

10C8

36

Ngô Ngọc Trầm

10C1

14

Dương Thị Thùy Dương 10C8

37

Phan Thị Kim Anh

10C1

15

Phạm Thị Ngọc Hân

10C8

38

Cao Kim Cương

10C1

16

Nguyễn Thị Diễm My

10C4

39

Phan Văn Huy

10C1

17

Phạm Thị Bích Liên

10C4

40

Trần Thị Huyền

10C2

18

Huỳnh Thị Diệu Hiền

10C4

41

Đỗ Thị Huỳnh Như

10C2

19

Nguyễn Thị Việt Trinh

10C4

42

Phan Thị Mỹ Vân

10C2

20

Trần Thị Mộng Nghi

10C4

43

Hồ Thị Kim Xoàn

10C2

21

Võ Thị Thanh Ngân

10C4

44

Trần Việt Tiến

10C2

22

Võ Thị Mọng Nhi

10C4

45

Trần Hữu Nhân

10C2

23

Nguyễn Thị Bích Trâm

10C4

46

Đỗ Thị Hoàng Mai

10C2

45

Phụ lục 6: DANH SÁCH HỌC SINH THAM GIA KHẢO SÁT ĐỐI CHỨNG Thứ tự

Họ và tên

Lớp

Thứ tự

Họ và tên

Lớp

1

Lê Thị Linh Đa

10C9

24

Lê Minh Hiếu

10C4

2

Nguyễn Thị Kim Anh

10C9

25

Nguyễn Thành Nam

10C4

3

Huỳnh Thị Mỹ Trân

10C8

26

Trương Khánh Vân

10C4

4

Võ Thành Trung

10C8

27

Phan Nguyễn Nhật Tiến

10C4

5

Nguyễn Thị Cẩm Ly

10C8

28

Nguyễn Phú Sang

10C4

6

Nguyễn Thị Thủy Tiên

10C8

29

Võ Thị Mỹ Phúc

10C4

7

Nguyễn Minh Nhựt

10C8

30

Đặng Hoàng Lam

10C4

8

Nguyễn Lê Diễm Thúy

10C8

31

Võ Phúc Chương

10C1

9

Hồ Hồng Thắm

10C8

32

Võ Văn Phương

10C1

10

Lê Trần Thảo Duy

10C2

33

Võ Ngọc Mỵ

10C1

11

Võ Thị Ngọc Ly

10C2

34

Trương Anh Thy

10C1

12

Nguyễn Minh Trung

10C2

35

Phan Ngọc Trâm

10C1

13

Trần Thị Cẩm Nhung

10C2

36

Trần Văn Nhàng

10C1

14

Trần Thị Diễm Quỳnh

10C2

37

Nguyễn Thị Minh Anh

10C1

15

Trần Thị Như Quyền

10C2

38

Văng Thị Kim Anh

10C1

16

Nguyễn Thị Thanh Xuân

10C2

39

Nguyễn Thị Ánh Xuân

10C1

17

Huỳnh Kim Hương

10C2

40

Nguyển Hồng Sơn

10C1

18

Mai Thanh Tuyền

10C2

41

Nguyễn Thanh Hải

10C1

19

Nguyễn Thị Thùy Linh

10C4

42

Ngô Thị Cẩm Tiên

10C1

20

Nguyễn Thị Minh Thy

10C4

43

Võ Lan Anh

10C1

21

Đoàn Văn Thanh

10C4

44

Huỳnh Thị Mỹ Tiên

10C1

22

Tạ Anh Thư

10C4

45

Nguyễn Sơn Tùng

10C1

23

Văn Huỳnh Khang

10C4

46

Lê Huỳnh Hương

10C1

46

Phụ lục 7: GIẢI KHUYẾN KHÍCH CUỘC THI SÁNG TẠO THANH THIẾU NIÊN NHI ĐỒNG TỈNH AN GIANG LẦN THỨ VII NĂM 2018

47

Phụ lục 8: GIẤY KHEN CỦA SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO AN GIANG

Phụ lục 9: ĐĨA CD VỀ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM LÀM ĐỒ DÙNG TRANG TRÍ TỪ VẬT LIỆU PHÈN CHUA

48

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. http://vinacryst.hnue.edu.vn/ 2. Nguồn Wikipedia tiếng việt 3. http://chemistry.about.com/cs/howtos/ht/alumcrystal.htm.

4. Sách giáo khoa hóa học lớp 8, 9, 12 NXB GD. 5. http://vietnamnet.vn/ Dự thảo môn Hóa học chương trình giáo dục phổ thông mới.

6. Các nguồn khác trên internet.

49

CAM KẾT CỦA NGƢỜI THỰC HIỆN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Tôi cam đoan những nội dung báo cáo trên đây là đúng sự thật.

Xác nhận của đơn vị áp dụng sáng kiến

Người thực hiện sáng kiến

Phạm Thị Thùy Trang

50