Sáng kiến Dạy truyện hiện đại Việt Nam Ngữ văn 11 theo định hướng phát triển năng lực học sinh

BÁO CÁO KẾT QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

vectorstock.com/22575460

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Sáng kiến “Dạy truyện hiện đại Việt Nam trong chương trình Ngữ văn 11 - THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh” WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

BÁO CÁO KẾT QUẢ

FF IC IA L

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC TRƯỜNG THPT VĨNH YÊN

H

Ơ

N

CẤP: CƠ SỞ

O

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

N

Tên sáng kiến: Dạy truyện hiện đại Việt Nam trong chương trình

Y

Ngữ văn 11 - THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh

U

Tác giả sáng kiến: Trịnh Thị Hoài Giang

D

ẠY

KÈ

M

Q

Mã sáng kiến: 03.51.04

Vĩnh Phúc, năm 2020 1

FF IC IA L

BÁO CÁO KẾT QUẢ

Ơ

N

O

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

H

Tên sáng kiến: Dạy truyện hiện đại Việt Nam trong chương trình

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

Ngữ văn 11 - THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh

Vĩnh Phúc, năm 2020

2

BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN 1. Lời giới thiệu Ở thời nào cũng vậy, muốn đất nước phát triển thì phải quan tâm đầu tư

FF IC IA L

phát triển giáo dục bởi “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Điều đó đòi hỏi ngành giáo dục phải không ngừng đổi mới, người thầy phải không ngừng sáng tạo trong việc truyền thụ tri thức cho học sinh. Đổi mới trong dạy học là cách dạy hướng đến học sinh, phát huy được năng lực của học sinh.

Trong mấy năm gần đây, việc dạy học Ngữ văn trong nhà trường phổ

thông đã có nhiều chuyển biến; thể hiện rõ nhất là yêu cầu chuyển từ dạy học

O

nội dung sang dạy học phát triển năng lực. Vẫn là những nội dung dạy học cũ,

N

vẫn là các tác phẩm văn học trong sách giáo khoa hiện hành, nhưng cần hướng

Ơ

dẫn học sinh đọc hiểu, phân tích và đánh giá theo cách thức mới. Từ việc thầy

H

cô chủ yếu giảng văn, nói cho học sinh nghe cái hay, cái đẹp của tác phẩm theo

N

nhận thức và cảm thụ của mình sang tổ chức, hướng dẫn cho học sinh biết cách

nhận của các em.

Y

tiếp nhận, tự tìm hiểu cái hay, cái đẹp của tác phẩm bằng những hiểu biết và cảm

U

Truyện hiện đại Việt Nam – lớp 11 là một phần quan trọng của chương

Q

trình Ngữ văn 11 với những truyện ngắn chọn lọc nổi tiếng nhất trong đời văn

M

của Thạch Lam, Nguyễn Tuân, Nam Cao, Vũ Trọng Phụng đồng thời cũng là

KÈ

phần kiến thức trọng tâm trong các kì thi. Tuy nhiên, do thời gian quy định trên lớp có hạn, người dạy chưa chú trọng dạy kĩ năng tự học, học trò còn thụ động, chưa dành thời gian cần thiết cho việc tự học nên hiệu quả của việc học tập chưa

ẠY

cao. Xuất phát từ yêu cầu dạy học theo hướng phát triển năng lực và thực trạng

D

trên tôi chọn sáng kiến “Dạy truyện hiện đại Việt Nam trong chương trình Ngữ văn 11- THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh” với mong muốn cùng quý thầy cô và anh chị em đồng nghiệp chia sẻ phương pháp, hình thức dạy học phù hợp nhằm phát triển được các năng lực của học sinh.

3

2. Tên sáng kiến: “Dạy truyện hiện đại Việt Nam trong chương trình Ngữ văn 11- THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh” 3. Tác giả sáng kiến: - Họ và tên: Trịnh Thị Hoài Giang - Địa chỉ: 22- Thanh Giã 2- Khai Quang- Vĩnh Yên- Vĩnh Phúc

FF IC IA L

- Số điện thoại: 0945960159; Email: giangt1981@gmail.com 4. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:

- Trường THPT Vĩnh Yên- TP Vĩnh Yên- Tỉnh Vĩnh Phúc

5. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Dạy và học môn Ngữ văn cấp THPT

7. Mô tả bản chất của sáng kiến:

N

- Tính mới, tính sáng tạo của sáng kiến:

O

6. Thời gian áp dụng sáng kiến: từ tháng 9/2019 đến tháng 1/2020.

Ơ

+ Đóng góp cách vận dụng dạy học theo định hướng phát triển năng lực

H

học sinh vào dạy truyện hiện đại Việt Nam- lớp 11

M

Q

U

Y

N

+ Giúp học sinh hiểu: Những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm hoặc trích đoạn (Hai đứa trẻ - Thạch Lam; Chữ người tử tù Nguyễn Tuân; Hạnh phúc của một tang gia (Trích: Số đỏ) - Vũ Trọng Phụng; Chí Phèo - Nam Cao: sự đa dạng của nội dung và phong cách; các cảm hứng sáng tác lãng mạn, hiện thực, trào phúng; ý nghĩa nhân văn; nghệ thuật tả cảnh, tả người; Hiểu một số đặc điểm cơ bản của các thể loại: tiểu thuyết, truyện ngắn từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám 1945. + Đồng thời giúp học sinh phát triển các năng lực như: Năng lực tự học,

KÈ

tự giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực thẩm mỹ, hợp tác, công nghệ thông tin và truyền thông; Năng lực tái hiện và vận dụng kiến thức, Năng lực đọc-hiểu,

ẠY

giải mã văn bản, Năng lực sáng tạo, tạo lập văn bản, Năng lực vận dụng kiến

D

thức văn học vào cuộc sống 8. Thực trạng của vấn đề * Thực trạng việc dạy và học môn Ngữ văn ở trường THPT hiện nay Nói đến phương pháp dạy học ngữ văn ở nhà trường phổ thông hiện nay chúng ta nhận thấy có các hiện tượng phổ biến trong các giờ học văn: 4

- Giáo viên soạn bài và giảng dạy tác phẩm chưa có nhiều sáng tạo, phần lớn khai thác tác phẩm chủ yếu tập trung tìm hiểu nhân vật chính rồi đề cập đến phần nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Giáo viên thuyết trình bài giảng còn nhiều, hoạt động của học sinh không được phát huy.

- Việc phát huy năng lực học sinh chưa được giáo viên quan tâm đúng mức,

FF IC IA L

khâu kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh còn chậm đổi mới, chưa phát huy được tính tích cực của người học và năng lực của học sinh.

- Hiện tượng dạy học đọc chép trong môn văn. Thầy cô đọc trước, học sinh

chép sau, hay thầy cô vừa đọc vừa ghi bảng rồi học sinh chép theo. Trong cách dạy này học sinh tiếp thu hoàn toàn thụ động, một chiều.

O

- Học sinh học thụ động, thiếu sáng tạo. Tính chất thụ động thể hiện ở việc học thiếu hứng thú, học đối phó, về nhà chỉ còn biết học thuộc để trả bài và làm bài. Cách

N

học đó không có điều kiện tìm tòi, suy nghĩ, sáng tạo.

Ơ

- Học sinh không biết tự học, không có nhu cầu tự tìm hiểu, nghiên cứu, không

H

biết cách chủ động tự đọc SGK để tìm hiểu kiến thức, không biết cách phân biệt cái

N

chính và cái phụ, không biết tìm kiến thức trọng tâm để học, không biết từ cái đã biết mà suy ra cái chưa biết. Nói tóm lại là chưa biết cách tự học.

Y

- Học tập thiếu sự hợp tác giữa trò và thầy, giữa trò với trò. Nếu biết cách hợp

U

tác trong học tập, giữa thầy giáo và học sinh, học sinh với học sinh có thể nhắc nhở

Q

nhau, bổ sung cho nhau, làm cho kiến thức được toàn diện và sâu sắc.

- Học thiếu hứng thú, thiếu cảm hứng, thiếu lửa, thiếu niềm ham mê, mà thiếu

M

những động cơ nội tại ấy việc học tập thường ít có kết quả.

KÈ

Xuất phát từ thực trạng trên, tôi đã tiến hành khảo sát ý kiến của giáo viên (số

lượng 15 người, là những giáo viên đang trực tiếp giảng dạy các môn Ngữ văn trong

ẠY

trường và một số trường bạn), và học sinh (số lượng 300 em, là học sinh lớp 11) về thực trạng dạy học môn Ngữ văn nói chung trong trường phổ thông, kết quả thu được

D

như sau: Bảng 1: TỔNG HỢP KẾT QUẢ KHẢO SÁT Ý KIẾN HỌC SINH VÀ GIÁO VIÊN Câu hỏi và các phương án trả lời 5

Kết quả

HS SL

GV

TL %

SL

TL %

Câu 1: Khi giảng dạy môn Ngữ văn có sử dụng nhiều phương pháp, hình thức dạy học không? Học sinh có được tham gia vào các hoạt động của giáo

Thường xuyên

127

42,3

8

53,3

Thỉnh thoảng

175

60

13

86,7

Chưa bao giờ

0

0

0

0

128

42,7

6

40,0

172

57,3

10

66,7

98

32,7

5

33,3

HS được trình bày suy nghĩ, ý kiến của mình

125

41,7

8

53,3

Học sinh thấy thoải mái, hứng thú tham gia bài học

60

20,0

4

26,7

HS được phê phán ý kiến của người khác

48

16

5

33,3

Mất nhiều thời gian thảo luận cho 1 nội dung

46

15,3

7

46,7

Chỉ có nhóm trưởng/thư ký làm việc

70

23,3

6

40,0

HS không ghi chép được đầy đủ nội dung bài

58

19,3

3

20,0

KÈ

FF IC IA L

viên đưa ra không?

161

53,7

4

26,7

Rất hứng thú

53

17,7

6

40,0

Hứng thú

143

47,7

11

73,3

Không hứng thú

130

43,3

4

26,7

Câu 2: Hiệu quả học tập theo định hướng phát

O

triển năng lực học sinh

Được hợp tác với người khác

M

Q

U

Y

N

H

HS được nghe nhiều ý kiến khác nhau

Ơ

N

Giúp HS hiểu bài sâu hơn

Nhiều HS có cơ hội làm việc riêng (trong lúc thảo

ẠY

luận)

Câu 3: Mức độ hứng thú của HS khi tham gia trải

D

nghiệm sáng tạo?

6

Ngại

23

7,7

0

0

Rất ngại

15

5,0

0

0

Qua số liệu ở bảng 1, cho thấy: - Thứ nhất: Việc vận dụng, tổ chức kết hợp nhiều phương pháp, hình thức dạy học chưa được giáo viên chú trọng trong giờ dạy. Giáo viên có tổ chức hình thức hoạt

FF IC IA L

động nhóm nhưng còn mang tính hình thức. Thực tế là giáo viên chủ yếu sử dụng phương pháp phát vấn và thuyết trình. Do đó, việc kết hợp sử dụng đa dạng các hình thức, phương pháp dạy học chỉ là thỉnh thoảng. 60% học sinh khi được hỏi ý kiến đã

khẳng định thỉnh thoảng mới được tham gia hoạt động nhóm, được phát biểu tự do...

và 86,7 giáo viên thỉnh thoảng mới vận dụng đa dạng các hình thức và phương pháp

O

dạy học. Thực tế này cho thấy, nhận thức của giáo viên khi dạy tác phẩm về vai trò, hiệu quả của việc kết hợp đa dạng các hình thức dạy học để hình thành, phát triển kĩ

N

năng sống cho học sinh (đặc biệt là kĩ năng hợp tác) chưa đầy đủ và chưa sâu sắc.

Ơ

- Thứ hai: Giáo viên có chú ý tổ chức hoạt động nhóm trong quá trình giảng dạy

H

nhưng chưa đổi mới, chưa sáng tạo. Giáo viên tổ chức hoạt động nhóm thường cho

N

học sinh trả lời những câu hỏi có nội dung kiến thức trong sách giáo khoa, đơn giản chỉ là phát hiện vấn đề. Chỉ có khoảng 26,7% giáo viên được hỏi cho rằng đã giao nội

Y

dung thảo luận cho học sinh là những vấn đề có sự tranh cãi, có liên hệ thực tế cần

U

phát huy sáng tạo, cần thể hiện quan điểm riêng của học sinh.

Q

- Thứ ba: Giáo viên gần như ít tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho

M

học sinh. Học sinh không được tham gia các hoạt động như: đóng vai các nhân vật trong tác phẩm, phỏng vấn, vẽ tranh, làm thơ để hiểu thêm về các nhân vật trong tác

KÈ

phẩm. Vậy nguyên nhân nằm ở đâu, khi mà những hình thức tổ chức dạy học này vẫn được đánh giá là tích cực, tạo ra không khí học tập sôi nổi?

ẠY

* Nguyên nhân của những hạn chế đã phân tích ở trên xuất phát từ nhiều phía.

- Nguyên nhân chủ quan

D

+ Về phía phụ huynh và học sinh Do tâm lí chung của một bộ phận học sinh và phụ huynh bị ảnh hưởng bởi xu thế phát triển của nền kinh tế hiện đại nên chỉ hướng con cái của mình vào việc học một số môn khoa học tự nhiên, ngoại ngữ , tin học... để có lợi cho công việc, cho việc chọn nghề sau này mà ít hoặc không chú trọng đến môn Ngữ văn. Đa số phụ huynh 7

thường nghĩ rằng các con học văn hay thi vào khoa văn tương lai sẽ không rộng mở.

Chính vì tâm lý này nên các em ra sức học các môn tự nhiên còn ngữ văn chỉ cần trung bình là được. Trong giờ học, các em còn thụ động, chưa mạnh dạn trao đổi, hỏi han do chưa hiểu sâu, chưa nắm được kiến thức, thiếu tự tin, thiếu sự tư duy trước những câu

+ Về phía giáo viên

FF IC IA L

hỏi, những vấn đề mà giáo viên đặt ra mà chủ yếu trông chờ vào bài giảng của thầy cô. Đôi khi giáo viên vẫn chưa chú ý quan sát đến các đối tượng học sinh, đặc biệt

là học sinh yếu. Chưa tìm tòi nhiều phương pháp dạy học mới kích thích tính tích cực, chủ động của học sinh. Nhiều thầy cô chỉ dạy theo lối dập khuôn máy móc theo hướng đọc-chép khiến học sinh cảm thấy mệt mỏi và chán nản.

- Nguyên nhân khách quan

O

Các tác phẩm văn học trong chương trình ít gắn liền với thế hệ của các em.

N

Sự phát triển kinh tế kéo theo lối văn hóa nghe nhìn đã chiếm ưu thế, văn hóa

Ơ

đọc bị suy giảm trầm trọng, dẫn đến việc học sinh không còn yêu thích môn văn.

Thực trạng dạy học Ngữ văn ở trường THPT hiện nay nói riêng đặt ra một yêu

H

cầu, đòi hỏi bức thiết phải đổi mới, sáng tạo cả về hình thức và nội dung tổ chức dạy

N

học mới đáp ứng được yêu cầu dạy học theo định hướng phát triển năng lực. Khi nào

Y

hoạt động dạy học thực sự lôi cuốn học sinh thì mới gặt hái được thành quả như mong

U

muốn.

Q

9. MÔ TẢ, PHÂN TÍCH GIẢI PHÁP: “Dạy truyện hiện đại Việt Nam trong

chương trình Ngữ văn 11- THPT theo định hướng phát triển năng lực học

M

sinh”

KÈ

9.1. Giáo viên xác định mục tiêu bài học, hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài từ đó hình thành động cơ, hứng thú học tập cho học sinh

ẠY

Bước 1: Giáo viên xác định mục tiêu chung của bài học

D

* Về kiến thức: - Hiểu những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm hoặc

trích đoạn, sự đa dạng của nội dung và phong cách; Các cảm hứng sáng tác lãng mạn, hiện thực, trào phúng; ý nghĩa nhân văn; nghệ thuật tả cảnh, tả người.

8

* Về kĩ năng: - Vận dụng những tri thức về tác giả, hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm để đọc hiểu văn bản.

- Nhận diện đề tài, chủ đề, cảm hứng chủ đạo của tác giả thể hiện trong tác phẩm.

FF IC IA L

- Biết cách đọc - hiểu một tác phẩm hoặc một đoạn trích của truyện hiện đại theo đặc trưng thể loại.

- Tóm tắt và nắm bắt được cốt truyện, phân tích ngoại hình và diễn biến nội tâm nhân vật, các mối quan hệ của nhân vật trong truyện.

- Vận dụng những kiến thức và kĩ năng đã học để đọc những truyện hiện

O

đại khác của Việt Nam.

N

- Nêu lên những kiến giải, suy nghĩ về các phương diện nội dung, nghệ

Ơ

thuật của các tác phẩm, đoạn trích được học trong chủ đề.

H

- Viết đoạn văn hoặc bài văn nghị luận về những văn bản đã học trong chủ

N

đề; rút ra những bài học về lí tưởng sống, cách sống từ những văn bản đã đọc và liên hệ, vận dụng vào thực tiễn cuộc sống của bản thân.

Y

*Về thái độ:

U

- Bồi dưỡng cho học sinh tình yêu thương, trân trọng những vẻ đẹp của con

Q

người ngay cả khi những vẻ đẹp ấy bị khuất lấp hay bị hủy hoại, đặc biệt là niềm

M

tin son sắt vào thiên lương trong sáng, bản tính tốt lành của con người trong những hoàn cảnh khắc nghiệt nhất.

KÈ

- Biết thể hiện chính kiến trước những ranh giới mong manh của cái tốt-

cái xấu, cái thiện- cái ác…, từ đó sáng suốt trong nhìn nhận và đánh giá con

D

ẠY

người.

- Có ý thức trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống, lưu giữ những

giá trị tinh thần quý báu của dân tộc cho hôm nay và mai sau.

- Có ý thức xác định lẽ sống, lí tưởng sống cao đẹp.

- Có ý thức trách nhiệm đối với đất nước trong hoàn cảnh hiện tại. * Năng lực cần hình thành cho học sinh 9

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến chủ đề.

- Năng lực cảm thụ văn chương - Năng lực phân tích, so sánh, tổng hợp.

- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân.

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận, làm việc nhóm.

FF IC IA L

- Năng lực giải quyết các tình huống đặt ra trong chủ đề.

- Năng lực tạo lập văn bản.

Bước 2: Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài

Giúp học sinh chuẩn bị bài ở nhà được tốt, giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiện các nhiệm vụ sau:

O

* Đọc văn bản trước khi đến lớp

Để đạt được hiệu quả, học sinh cần có một số phương pháp đọc sau: Đọc có suy

N

nghĩ ; Đọc có hệ thống; Đọc có ghi nhớ.

Ơ

Ngoài đọc văn bản học sinh cũng nên có kỹ năng chọn lọc, sử dụng kiến thức

H

cũ để học kiến thức mới. Tốt nhất là vừa đọc vừa ghi chép, lưu lại tri thức, những ý

N

tưởng hay và khi sử dụng giúp ta khái quát vấn đề nhanh và nhớ lâu.

dẫn của giáo viên.

Y

* Học sinh phải soạn bài theo câu hỏi hướng dẫn học bài trong SGK hoặc theo hướng

U

Tác dụng của biện pháp này là giúp học sinh chủ động tìm hiểu và chiếm lĩnh

Q

kiến thức. Học sinh biết cách phát hiện và giải quyết vần đề, biết cách thu thập và xử

M

lý thông tin, biết cách hoàn thiện sản phẩm khoa học ban đầu.

9.2. Xác định và mô tả mức độ yêu cầu của mỗi loại câu hỏi/ bài tập có thể

KÈ

sử dụng để kiểm tra, đánh giá năng lực và phẩm chất của học sinh trong dạy học

D

ẠY

Mức độ nhận biết

Mức độ thông hiểu

Mức độ vận dụng và vận dụng cao

Chỉ ra những nét chính về Từ hiểu biết về cuộc đời, tư - Phân tích được những cuộc đời, sự nghiệp sáng tưởng, phong cách của tác yếu tố trong các tác phẩm tác của các tác giả: Thạch giả để cắt nghĩa nội dung giúp hiểu thêm về tác giả.

10

Lam, Nguyễn Tuân, Vũ và nghệ thuật của tác phẩm - Vận dụng đặc điểm Trọng Phụng, Nam Cao...

phong cách nghệ thuật của nhà văn vào hoàn cảnh tiếp cận và đọc hiểu văn bản

cảm hứng, chủ đề... của thực của tác phẩm.

FF IC IA L

- Xác định được đề tài, - Hiểu được cảm hứng hiện - Từ đề tài, cảm hứng, chủ đề...tự xác định được cách

các tác phẩm truyện hiện - Hiểu được đặc điểm cơ thức phân tích một truyện đại trong chương trình bản của truyện hiện đại Ngữ văn 11

hiện đại Việt Nam. Phân tích, đánh giá nội dung tư

O

tưởng tác phẩm.

như

tình

huống để đánh giá ý nghĩa, tác

Ơ

phẩm: thể loại văn học, niệm

N

- Chỉ ra hình thức tác - Cắt nghĩa một số khái Phân tích, lý giải, so sánh

H

nghệ thuật xây dựng nhân truyện, nhân vật chính, dụng, sự sáng tạo của hình thức nghệ thuật của tác

N

vật, nghệ thuật kể chuyện, hình ảnh... đặc điểm ngôn ngữ...

- Lý giải ý nghĩa và tác phẩm truyện hiện đại

Y

- Liệt kê các chi tiết nghệ dụng của các chi tiết nghệ

U

thuật có ý nghĩa trong thuật.

Q

truyện

M

- Nhận diện nhân vật - Hiểu và cảm nhận được - Giải thích, phân tích,

KÈ

chính, hệ thống nhân vật diễn biến nội tâm của nhân đánh giá, so sánh, lí giải phụ, cốt truyện của truyện vật, phân tích được diện tâm trạng nhân vật trong

D

ẠY

hiện đại.

mạo, tính cách và vẻ đẹp tác phẩm. của nhân vật trong truyện.

- Khái quát được ý đồ, tư

- Phân tích được ý nghĩa tư tưởng, tình cảm của nhà tưởng của truyện thông qua văn. hình tượng nhân vật.

11

- Nhận ra được quan điểm, - Lí giải được quan điểm, - Phân tích, làm sáng tỏ về tư tưởng của nhà văn gửi tư tưởng của nhà văn gửi quan điểm, tư tưởng của gắm trong tác phẩm.

nhà thơ gửi gắm qua các

gắm trong tác phẩm.

tác phẩm.

- Vận dụng/Học tập những

FF IC IA L

quan điểm, tư tưởng tích cực của các nhà văn (qua những tác phẩm đã học) vào thực tế đời sống của bản thân.

O

- Nhận biết được các văn - Hiểu được những nét - Phân tích, so sánh nội

N

bản truyện hiện đại Việt chính về nội dung và nghệ dung, nghệ thuật của các truyện hiện đại Việt Nam Việt Nam khác (ngoài

H

trình và sách giáo khoa).

Ơ

Nam khác (ngoài chương thuật của các văn bản văn bản truyện hiện đại

N

khác (ngoài chương trình chương trình và SGK).

Y

và sách giáo khoa).

- Trình bày

(nói hoặc

viết)

kiến

những

U

riêng, phát hiện sáng tạo

Q

về văn bản truyện hiện đại

M

Việt Nam khác (ngoài

KÈ

chương trình và sách giáo khoa) dựa trên những đặc trưng thể loại của truyện

ẠY

hiện đại Việt Nam

9.3. Biên soạn các câu hỏi/ bài tập cụ thể theo mức độ yêu cầu

D

giải

a. Xây dựng hệ thống câu hỏi tìm hiểu đặc trưng của thể loại truyện hiện đại, đặc điểm cơ bản của truyện hiện đại Việt Nam. b. Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập minh họa cho tác phẩm “Hai đứa trẻ” Thạch Lam 12

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng

thấp

cao

- Văn bản có

- Em có cảm

- Phân tích

cuộc đời tác giả Thạch Lam?

thể chia bố

nhận gì về bức

diễn biến của

cục mấy

tranh phố

nhân vật Liên

- Em hãy cho biết đặc điểm

phần, nội

huyện lúc

trước

truyện ngắn của Thạch Lam?

dung của từng

chiều tàn ?

ngày tàn?

- Em hãy cho biết xuất xứ của phần?

FF IC IA L

- Nêu những nét chính về

- Từ những chi

- Em có nhận

- Em hãy cho biết bối cảnh và chung

về nhận xét gì về

xét gì về thái

các nhân vật tham gia trong khung

cảnh cuộc sống con

-

người nơi phố

ngày tàn?

Qua

cảnh huyện?

Ơ

- Cảnh ngày tàn hiện lên qua -

N

truyện?

Nhận

O

xét tiết đó, em có

tác phẩm?

H

âm thanh; hình ảnh, màu sắc; chợ tàn, nhà - Qua việc văn muốn nói miêu tả bức

N

đường nét nào?

- Cảnh chợ tàn được miêu tả điều gì?

cuộc chiều tà, em

U

- Trong buổi chiều tàn, cuộc trong

Q

sống của những người dân nơi sống

của hiểu gì về thái

tình

cảm của nhà văn đối với thiên

nhiên

và

con

người?

- Em có suy nghĩ như thế nào

về h/a

phố huyện là trạng của tác

ánh

sống của những con người tàn

-

tạ nơi phố huyện, tâm trạng

ngọn đèn dầu - Mặc dù sống

của Liên như thế nào?

có ý nghĩa gì?

ẠY

và

bóng tối và

- Trước cảnh ngày tàn và cuộc gì?

giả Thạch Hình

- Thiên nhiên phố huyện lúc

ảnh Lam?

trong văn bản này?

- Nêu ý nghĩa

cảnh ấy nhưng

biểu

tượng

của

chuyến

nhà văn trước ước mơ. Vậy 13

sáng

trong hoàn

về đêm có đặc điểm nào nổi - Thái độ của họ vẫn có một bật?

độ

người dân nơi độ và tâm

KÈ

M

phố huyện hiện lên ra sao?

tranh phố

- Điểm chung huyện lúc

Y

qua những chi tiết nào?

D

cảnh

tàu đêm?

- Em hãy cho biết nhịp sống cuộc sống con đó là ước mơ của người dân ở phố huyện có người

- Qua cảnh

nơi gì? Qua đó, em đợi tàu, tác

đặc điểm gì? Lấy dẫn chứng đây?

hiểu gì về

giả muốn gửi

- Tại sao đêm thông điệp của

minh họa?

- Tâm trạng của hai chị em nào

chị

em tác giả?

thông

điệp

gì?

nhiên và đời sống nơi phố tàu

qua

FF IC IA L

Liên trước khung cảnh thiên Liên cũng chờ - Ý nghĩa của - Nhận xét về rồi h/a đoàn tàu?

nghệ

thuật

huyện khi đêm về như thế mới đi ngủ? - Việc đợi tàu miêu tả và nào?

Có phải hai của

- Em hãy tìm những chi tiết chị em chờ tàu Liên

bán nghĩa gì?

không?

Tại sao?

quát

những

nét

-

Khái

H

Ơ

của chị em Liên?

ý Thạch Lam?

O

hiện qua cái nhìn và tâm trạng hàng

để

hiện

N

miêu tả hình ảnh đoàn tàu xuất qua

em giọng văn của

chị

N

chính về nội dung và nghệ

Y

thuật văn bản?

Tuân

Thông hiểu

Vận dụng

M

Nhận biêt

Q

U

c. Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập minh họa bài “Chữ người tử tù” – Nguyễn

KÈ

Thấp

Cao

- Em hãy nêu - Em hiểu như thế - Qua nhân vật 1. Làm rõ sự khác Cao, biệt trong cách thể

về cuộc đời, con của tác phẩm?

Tuân hiện hình tượng

ẠY

những nét chính nào về nhan đề Huấn

D

người Tuân.

Nguyễn -

Truyện

Nguyễn

ngắn muốn

thể

“Chữ người tử tù” quan niệm gì?

hiện nhân vật trong các tác

phẩm

- Trình bày hiểu có đề cập đến một - Làm sáng tỏ Nguyễn

của Tuân

biết của em về tập thú chơi tao nhã nghệ thuật ngôn (chẳng hạn nhân 14

truyện Vang bóng nào? Em có hiểu ngữ tác giả trong vât Huấn Cao và biết gì về thú chơi tác

một thời ?

- Xác định đề tài ấy? của truyện.

tác nhân vật Người lái

phẩm

đò sông Đà…)

phẩm.

- Em hãy cho biết - Làm rõ bút pháp - Làm rõ giá trị

- Xác định nhân thế nào là tình lãng mạn của tác cuộc sống /những bài học đạo lý rút

FF IC IA L

vật trung tâm của huống truyện?

phẩm.

- Em hãy cho biết - Tại sao nói Cảnh ra được từ tác

truyện.

- Em hãy cho biết ý nghĩa của tình cho chữ là cảnh phẩm (yêu cuộc huống

“Chữ “Chữ

truyện

truyện tượng

của huống

người tử tù”?

người

xưa

nay sống, trân trọng

tử chưa tường có.

tù”?

cái đẹp, cái thiện

- Theo em, cảnh sống chữ

có

có

ý

ý nghĩa,……)

N

- Tìm những chi - Theo em, Huấn cho

O

tình

Ơ

tiết cho thấy HC Cao là người như nghĩa gì?

- Thành công của

H

có tài viết chữ thế nào?

- Theo em, ở Viên - Em hãy khái Nguyên Tuân là

N

đẹp?

- Tìm những chi Quản Ngục toát quát nội dung tư không

Y

tiết cho thấy HC lên những phẩm tưởng nào

U

là một trang anh chất

đáng phẩm?

xây

tác dựng được hình tượng Huấn Cao độc đáo mà cả

khí

Quản ngục cũng

hiên - Cảm nhận về các

M

phách

Q

hùng dũng liệt, quý?

đoạn văn tiêu biểu

KÈ

ngang, bất khuất?

-Tìm những chi trong

thật đẹp. Ý kiến của em như thế

truyện:

tiết cho thấy HC “Đêm hôm ấy…kẻ

nào?

ẠY

là người có thiên mê muội này xin lương trong sáng? bái lĩnh.”

D

của

chỉ

- Nhận biết được - Cảm nhận một bút

pháp

nghệ chi tiết, hình ảnh

thuật mà tác giả mà anh chị thích 15

sử dụng.

nhất (Chẳng hạn: Chi

tiết

Quản

ngục khúm núm, vái lạy Huấn Cao) gia” (Trích Số đỏ)– Vũ Trọng Phụng Nhận biêt

Thông hiểu

FF IC IA L

d. Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập minh họa bài “Hạnh phúc của một tang

Vận dụng

Thấp

Cao

- Em hãy nêu - Em hãy cho biết - Bút pháp trào - Đề tài trong sang

những nét chính bối cảnh xã hội phúng được tác tác của Vũ Trọng

- Nêu vị trí của ánh

nào

trong biệt so với các tác

N

Trọng Phụng phản thế trong

giả như Ngô Tất Tố, Nam Cao….?

H

tác phẩm “Số đỏ” phẩm “Số đỏ”?

tác đoạn trích?

Ơ

Trọng Phụng.

O

về tác giả Vũ mà tác giả Vũ giả sử dụng như Phụng có gì khác

N

trong nền văn học - Em hiểu như thế - Miêu tả thái độ nào về nhan đề của

Việt Nam.

Y

- Theo em, tác giả “Hạnh phúc của người

phúc

trong

con - Phân tích nghệ và thuật

ngoài tang gia, tác trong

của - Tại sao nhà có giả muốn thể hiện "Hạnh

Q

hạnh

U

đã diễn tả niềm một tang gia”?

những

phúng

đoạn phúc

trích của

một tang gia" của

M

những ai? Kể tên? tang mà tất cả mọi thái độ gì?

trào

KÈ

- Tìm những chi người đều hạnh - Qua cảnh đám ma Vũ Trọng Phụng. tiết thể hiện niềm phúc? vui,

hạnh

cụ cố tổ, tác giả

phúc - Em có nhận xét muốn nói lên điều - Có ý kiến cho

ẠY

của những người gì về thái độ của gì? người

- Qua đoạn trích, Trọng Phụng như là

ngoài

em hiểu gì về xã

một Tấn trò đời của

tiết miêu tả niềm tang gia? Qua đó,

hội tư sản thành

xã hội Việt Nam

vui của

thị những năm

thời kì thực dân nửa

trong tang gia.

D

rằng: Số đỏ của Vũ

những

- Tìm những chi trong

và

những tác giả muốn bày 16

người ngoài tang tỏ thái độ gì? gia.

trước Cách mạng? phong kiến thối nát.

- Tại sao nói cảnh

Anh chị hãy phân

- Chỉ ra những nét hạ huyệt là một

tích

đặc sắc về nghệ màn hài kịch

"Hạnh

của

văn nhỏ?

bản ?

phúc

XV của

một tang gia" để

FF IC IA L

thuật

chương

- Cảm nhận của

làm sáng tỏ nhận định trên.

em về chi tiết: Ông Phán mọc sừng với tiếng khóc Hứt, hứt,

O

hứt... và hành

N

động giúi vào tay

H

năm đồng gấp tư.

Ơ

Xuân tờ giấy bạc

N

e. Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập minh họa bài “Chí Phèo” - Nam Cao Thông hiểu

Vận dụng Thấp

Y

Nhận biêt

Cao

U

- Trình bày những - Nam Cao thể - Trước cách mạng -

So

sánh

các

Q

nét cơ bản về tiểu hiện quan điểm tháng tám, sáng tác phương diện nội thuật

vị của Nam Cao tập

dung, nghệ thuật

của Nam Cao.

nhân sinh” như trung vào những đề giữa các tác phẩm

KÈ

M

sử và con người “nghệ

thế nào trong các tài nào? Khi viết về cùng đề tài hoặc

- Tác giả Nam sáng

tác

của những đề tài ấy,

ẠY

Cao thường viết mình?

thể

loại;

phong

vấn đề mà nhà văn cách tác giả.

D

về những đề tài - Nam Cao luôn trăn trở nhất là gì? nào?

đặt ra yêu cầu về

- Những nội dung tính sáng tạo của - Phân tích ý nghĩa - Phân tích giá trị chính trong quan người cầm bút. của tiếng chửi?

17

hiện thực và nhân

điểm nghệ thuật Nhà văn có biến

đạo của tác phẩm

của Nam Cao là quan điểm nghệ - Có ý kiến cho “Chí Phèo”. gì?

thuật này thành rằng: sự tha hóa

- Nêu những nét thực tiễn sáng tác của Chí Phèo là hiện tượng mang

chính trong phong của mình không? động

của Nam Cao. -

của

hoàn kiến của em?

Nêu thông tin cảnh sáng tác đến

FF IC IA L

cách nghệ thuật - Giải thích tác tính quy luật. Ý - Dấu ấn phong

cách nghệ thuật của

Nam

Cao

được thể hiện như

về hoàn cảnh sáng việc xây dựng cốt

tác phẩm “ Chí truyện, kết thúc - Ý nghĩa tố cáo thế nào trong tác

O

Phèo”, nhan đề truyện và thể hiện từ cuộc đời của phẩm “Chí Phèo”. cái nhìn về người Chí Phèo, tha hóa

N

tác phẩm.

Ơ

- Nêu đề tài, cảm nông dân trong của Chí Phèo?

phẩm

“Chí - Trước khi đi tù,

N

tác

H

hứng chủ đạo của tác phẩm.

Phèo”.

Chí Phèo là người - Hình ảnh bát

phẩm

đi tù? Sau khi ra

Q

Phèo”.

“Chí - Vì sao Chí Phèo

U

tác

Y

- Em hãy tóm tắt như thế nào?

cháo hành có ý nghĩa

như

thế - Vì sao truyện

nào?

ngắn

M

của Nam Cao có người như thế

KÈ

- Nhân vật nào đại - Nguyên nhân

biến tâm lí và hiện đại.

diện cho giai cấp nào dẫn đến sự

hành

thống trị? Nhân tha hóa của Chí?

Chí Phèo sau khi

ẠY D

kiệt tác của nền - Phân tích diễn văn xuôi Việt Nam

nào?

vật nào đại diện -

Nguyên

động

của

nhân gặp Thị Nở cho

cho giai cấp bị nào Chí bị cự đến khi tự sát. trị?

Phèo

được coi là một

- Cách vào truyện tù Chí Phèo là gì độc đáo?

Chí

tuyệt?

18

- Em hãy cho biết - Diễn biến tâm hoàn cảnh xuất trạng thân

của

Chí - Qua hình tượng

của

Chí Phèo sau khi bị Chí Phèo,em hãy

Phèo?

Thị Nở từ chối? làm rõ nghệ thuật

miêu

ngoại lại có hành động Nam Cao?

tả

hình và sự thay như vậy? đổi tính cách ở - Hãy nêu ý nghĩa

FF IC IA L

- Tìm chi tiết Vì sao Chí Phèo điển hình hóa của

Chí sau khi đi tù 3 câu nói của Chí - Em có nhận xét phèo

về?

khi

đứng gì về tư tưởng

nhân đạo của Nam

O

- Những gì diễn ra trước Bá Kiến?

N

trong tâm hồn Chí - Tao muốn làm Cao được thể hiện

Đọc

những

và chi

tác

thiện!

phẩm?

tìm - Ai cho tao lương tiết thiện?

N

-

đoạn

H

với Thị Nở?

lương trong

Ơ

sau cuộc gặp gỡ người

Y

miêu tả chân dung - Tao không thể là

tính

- Nét điển hình

M

bản chất…?

cách nữa.

Q

hình,

U

bá Kiến: Về ngoại người lương thiện

- Nêu những nghệ trong tính cách

KÈ

thuật đặc sắc của của Bá là gì? Bá

ẠY

tác phẩm?

Kiến là con người như thế nào?

D

9.4. Đổi mới trong hình thức, phương pháp dạy học qua 5 hoạt động: Khởi động Hình thành kiến thức - Luyện tập - Vận dụng - Mở rộng/sáng tạo Trong thiết kế, giáo viên phải cho thấy rõ các hoạt động của học sinh chiếm vị trí chủ yếu trong tiến trình tổ chức dạy học. Để làm tốt các hoạt động trên, giáo viên cần thực hiện các giải pháp sau: 19

9.4.1.Khởi động bài học bằng những tình huống có vấn đề để lôi cuốn, thu hút học sinh hứng thú với bài học Trong phần khởi động giáo viên cần dẫn dắt bài học bằng những tình huống có vấn đề, kích thích nhu cầu ham hiểu biết, khám phá ở học sinh. Đồng thời giáo viên đưa ra phần thưởng cho học sinh nào trả lời được và lí giải sâu sắc những vấn đề đặt ra

FF IC IA L

trong tác phẩm. Cách làm này sẽ khuyến khích, động viên tinh thần học sinh, tác

động vào động cơ thành tích, nhu cầu tự khẳng định của các em.

Ví dụ 1: Khi dạy bài “Chí Phèo” của Nam Cao, để kiểm tra bài cũ và giới thiệu bài mới, phần khởi động tôi đã trình chiếu một đoạn phim Làng Vũ đại ngày ấy, tranh ảnh, cho hs xem tranh ảnh (CNTT) và Chuẩn bị bảng lắp ghép

- Lắp ghép tác phẩm với tác giả

O

Nội dung:- Nhìn hình đoán tác giả Nam Cao

N

Nhiệm vụ: - Nhận thức được nhiệm vụ cần giải quyết của bài học.

Ơ

- Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ.

H

Kết quả: - HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ GV nhận xét và dẫn vào bài mới: Mặc dù có những sáng tác đăng báo từ 1936

N

nhưng phải đến Chí Phèo Nam Cao mới thực sự nổi tiếng trên văn đàn. Trước Nam

Y

Cao đã có những nhà văn thành công khi viết về đề tài nông dân như Nguyễn Công

U

Hoan, Ngô Tất Tố, Vũ Trọng Phụng và cũng có những tác phẩm hấp dẫn viết về đề tài

Q

lưu manh hóa như Bỉ vỏ của Nguyên Hồng, đây thực sự là thử thách lớn với những cây bút đến sau, trong đó có Nam Cao. Bằng ý thức “khơi những nguồn chưa ai khơi, sáng

M

tạo những gì chưa có” và bằng tài năng nghệ thật độc đáo của mình của mình, Nam

KÈ

Cao đã vượt qua thử thách và khiến cho Chí Phèo trở thành kiệt tác trong văn xuôi việt Nam hiện đại.

ẠY

Ví dụ 2: Khi dạy tác phẩm “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân, phần khởi

D

động của tiết học, tôi tổ chức hình thức sau: Nội dung: - Theo em, nghệ thuật chơi chữ nho (chữ Hán), viết chữ nho là thú

chơi của các nhà nho mà người xưa gọi là gì? (Nghệ thuật Thư pháp) - Em hiểu như thế nào về câu: “Nét chữ nết người”?

Nhiệm vụ: - Nhận thức được nhiệm vụ cần giải quyết của bài học.

- Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ.

20

Kết quả: - HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ GV nhận xét và giới thiệu bài học: Khi viết về Nguyễn Tuân, nhà phê bình Nguyễn Đăng Mạnh đã viết: “Nguyễn Tuân là nhà văn của chủ nghĩa hiện thực thẩm mĩ”. Phong cách của Nguyễn Tuân là phong cách tài hoa trong việc săn tìm cái đẹp; uyên bác trong việc sử dụng từ ngữ và kiến thức văn hóa, phong cách của một cây bút

FF IC IA L

vừa cổ điển vừa hiện đại. Điều này đã thể hiện rất rõ trong “Chữ người tử tù” trích “Vang bóng một thời”.

Ví dụ 3: Khi dạy tác phẩm “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam, phần khởi động của tiết học, tôi tổ chức hình thức sau:

Nội dung: - Em hãy kể tên các tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam mà em biết?

- GV giới thiệu một số bức ảnh về chân dung tác giả Thạch Lam và hình ảnh về ga Cẩm

O

Giàng - Hải Dương.

N

(?) Qua những hình ảnh trên gợi cho em liên tưởng đến tác phẩm nào. Của ai? Kể tên

Ơ

một số tác phẩm của tác giả đó?

Nhiệm vụ: - Nhận thức được nhiệm vụ cần giải quyết của bài học.

H

- Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ.

N

Kết quả: Học sinh kể được tên một số tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam. Đồng

Y

thời, học sinh xác định được tác phẩm Hai đứa trẻ của tác giả Thạch Lam và kể tên

U

được một số tác phẩm của Thạch Lam mà các em đã học ở THCS.

Q

Ví dụ 4: Khi dạy tác phẩm “Hạnh phúc một tang gia” của Vũ Trọng Phụng, phần khởi động của tiết học, tôi tổ chức hình thức sau:

M

Nội dung:? Tác giả văn học nào được mệnh danh là “Ông Vua phóng sự đất

KÈ

Bắc”? Kể tên các tác phẩm tiêu biểu của tác giả đó mà em biết? ? Các nhân vật có tên là: Xuân tóc đỏ, cụ cố Hồng, ông Văn Minh, cô Tuyết, cậu Tú

ẠY

Tân, bà Phó Đoan.... gợi cho em liên tưởng đến tác phẩm nào của nhà văn Vũ Trọng

D

Phụng?

Nhiệm vụ: - Nhận thức được nhiệm vụ cần giải quyết của bài học.

- Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ.

Kết quả: HS trải nghiệm xác định được tác phẩm: Số đỏ của Vũ Trọng Phụng.

GV nhận xét và giới thiệu: Vũ Trọng Phụng- ông vua phóng sự đất Bắc đồng thời cũng là nhà tiểu thuyết lừng lẫy của văn học hiện thực Việt Nam. Ông sáng tác rất 21

nhiều nhưng khi nhắc đến Vũ Trọng Phụng, người ta nhắc đến “Giông tố, Số đỏ”. Nếu “Giông tố” được xem là bộ tiểu thuyết lớn nhất thì “Số đỏ” là tác phẩm “xứng đáng làm vẻ vang cho một nền văn học”. “Số đỏ” phê phán xã hội Việt Nam trước cách mạng tháng Tám -một xã hội đầy bất công, giả dối, nhố nhăng với những trò Âu hóa đáng khinh bỉ.

FF IC IA L

Với những cách thức khởi động bài học như các ví dụ trên, tôi đã tạo được hứng thú, cuốn hút học sinh vào bài học, khích lệ các em tích cực tìm tòi, sáng tạo góp phần làm cho tiết học thành công.

9.4.2. Tổ chức hoạt động hình thành kiến thức bằng việc sử dụng linh hoạt nhiều phương pháp, kỹ thuật dạy học hiện đại

Việc phối hợp, sử dụng linh hoạt đa dạng các phương pháp và kỹ thuật dạy học

O

trong toàn bộ quá trình dạy học là phương pháp quan trọng để phát huy tính tích cực

N

và nâng cao chất lượng dạy học. Căn cứ vào đặc điểm cụ thể của truyện ngắn hiện đại

Ơ

mà tôi áp dụng những phương pháp, kỹ thuật dạy học như sau: a. Sử dụng kết hợp hiệu quả các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực

H

* Phương pháp thuyết trình: Dạy học theo hướng phát huy năng lực học sinh

N

thì giáo viên hạn chế tối đa việc sử dụng phương pháp này. Người thầy chỉ nên sử

Y

dụng trong một vài đoạn bình cảm thụ ngắn với giọng truyền cảm và chọn dùng từ ngữ

U

độc đáo ... sẽ tạo không khí văn học thực sự giúp học sinh tăng thêm hứng thú tìm

Q

hiểu, khám phá, sáng tạo.

Ví dụ 1: Khi dạy tác phẩm Hai đứa trẻ, giáo viên có thể bình khắc sâu chi tiết

M

Ngọn đèn dầu ở gánh hàng nước của mẹ con chị Tý được tác giả nhắc tới 7 lần trong

KÈ

tác phẩm .Hình ảnh Ngọn đèn dầu ở gánh hàng nước của mẹ con chị Tí là biểu tượng về kiếp sống nhỏ nhoi, vô danh vô nghĩa, lay lắt. Một kiếp sống leo lét, mỏi mòn trong đêm tối mênh mông của xã hội cũ, không hạnh phúc, không tương lai, cuộc sống như

ẠY

cát bụi. Cuộc sống ấy cứ ngày càng một đè nặng lên đôi vai mỗi con người nơi phố

D

huyện.Tất cả không đủ chiếu sáng, không đủ sức phá tan màn đêm, mà ngược lại nó càng làm cho đêm tối trở nên mênh mông hơn, càng gợi sự tàn tạ, hắt hiu, buồn đến nao lòng.

Ví dụ 2: Khi tìm hiểu về nhân vật Huấn Cao trong tác phẩm Chữ người tử tù giáo viên có thể bình khắc sâu: Huấn Cao được xây dựng nguyên mẫu là Cao Bá Quát 22

(1808-1855). Chữ “Huấn” ở đây là huấn đạo (giáo thụ)- chức quan phụ trách việc học ở một huyện. Cao Bá Quát đã từng làm chức giáo thụ ở Quốc Oai- Hà Tây. Còn “Cao” là họ của “thánh Quát”. Trong lịch sử nước ta, Cao Bá Quát không chỉ nổi danh là “văn hay chữ tốt” như đương thời truyền tụng “Thần Siêu, thánh Quát”, “Văn như Siêu, Quát vô tiền Hán” mà còn nổi tiếng là người cương trực, quý trọng tài năng, có

FF IC IA L

bản lĩnh, sống có lý tưởng và dám đương đầu với cương quyền. Con người ấy đã từng chịu cực hình tra tấn trong gần ba năm chỉ vì khi làm sơ khảo ở trường thi Thừa Thiên

đã dùng muộn đèn chữa những chỗ phạm trường quy trong 24 quyển thi đáng được lấy

đỗ. Và cũng chính con người ấy đã cứng cỏi đứng lên tham gia lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Mĩ Lương chống lại triều đình nhà Nguyễn hèn yếu, lạc hậu để rồi hi sinh trong

một trận đánh. Con người vừa tài hoa nghệ sĩ vừa cứng cỏi anh hùng, vừa là nhà nho

O

uyên bác vừa là lãnh tụ nông dân khởi nghĩa như Cao Chu Thần, trong lịch sử nước ta,

N

quả thật không nhiều. Chẳng phải thế mà Nguyễn Tuân đã chọn làm nguyên mẫu để * Phương pháp thảo luận nhóm

Ơ

xây dựng nên hình tượng Huấn Cao.

H

Khi tổ chức hoạt động nhóm tôi sử dụng 2 hình thức tổ chức nhóm thảo luận:

N

một là do giáo viên quy định, sắp xếp thành nhóm (gọi là nhóm định sẵn). Giáo viên

Y

phân chia nhóm theo vị trí chỗ ngồi - hai bàn là một nhóm - với số lượng 4 học sinh.

U

Các nhóm đó có thể là các nhóm định sẵn với các thành viên quen thuộc vốn ngồi

Q

chung một bàn (nếu học sinh học cố định ở phòng lớp học), đồng thời các nhóm đó có thể thay đổi với các thành viên khác tùy từng giờ học (nếu học ở các phòng học nghe

M

nhìn hoặc phòng học khác, khi có sự thay đổi vị trí chỗ ngồi). Cách tổ chức nhóm như

KÈ

thế này rất thông dụng trong nhiều bài dạy Ngữ văn nói chung; hai là những nhóm được hình thành ngẫu nhiên do cùng có chung sở thích hay năng lực thực hiện một yêu cầu, nhiệm vụ nào đó do giáo viên giao cho (gọi là nhóm linh hoạt). Cách phân nhóm

ẠY

không do giáo viên quy định mà do học sinh tự hình thành nhóm. Khi giáo viên nêu

D

câu hỏi, vấn đề thảo luận, học sinh dựa vào năng lực hiểu biết, sở thích cá nhân hay sự hứng thú mà lựa chọn, đăng kí, và nhóm linh hoạt được hình thành là tập hợp của các học sinh có cùng chung sự lựa chọn. Nhóm linh hoạt không do giáo viên sắp xếp nên số lượng học sinh/nhóm bất thường (có nhóm đông quá hoặc có nhóm ít quá), nên cần có sự điều tiết của giáo viên để đảm bảo hiệu quả thảo luận.

23

- Khi tổ chức thảo luận nhóm, tôi thường hướng dẫn cho học sinh thảo luận các thông tin sau: + Tìm hiểu các sự việc, chi tiết làm nên cốt truyện

FF IC IA L

Ví dụ: Nhóm 1: Tìm hiểu về chi tiết “Đám cứ đi” ở cảnh đám ma cụ Cố Tổ khi dạy tác phẩm Hạnh phúc của một tang gia đã thể hiện ý nghĩa gì? (thái độ mỉa mai của tác giả) + Tìm các sự việc, tình tiết chính làm nên cốt truyện, tóm tắt truyện Ví dụ: Nhóm 2: Tìm những chi tiết sâu sắc để phân tích chân dung của một số nhân vật tiêu biểu để nói về niềm hạnh phúc của những người trong tang quyến trong

tác phẩm Hạnh phúc của một tang gia: Cụ cố Hồng - con trai trưởng (Mới 50 tuổi, chỉ thích khen già, Cứ mở miệng là “Biết…mãi”, Bố chết, không lo tang lễ mà nghĩ về hạnh phúc của cô con gái út); Ông Văn Minh - cháu nội đích tôn (Vẻ bề ngoài: đăm

O

đăm, chiêu chiêu…Thực chất lại rất hạnh phúc vì được chia gia tài lớn); Bà Văn Minh

N

- cháu dâu trưởng (Sốt ruột vì mãi không được mặc đồ xô gai… Mừng rỡ vì được dịp

Ơ

lăng xê những mốt y phục táo bạo nhất, cơ hội quảng cáo hàng để kiếm tiền); Cô Tuyết - cháu gái; Ông Phán mọc sừng - cháu rể (hả hê vì sắp được thêm vài nghìn

H

đồng do giá trị của đôi sừng hươu vô hình trên đầu, nhờ nó ông sẽ được trả công xứng

N

đáng); Cậu tú Tân - cháu nội (sướng điên vì được dùng cái máy ảnh mới mua). Tất cả

Y

mọi người đều vui và hạnh phúc khi biết mình sẽ được chia tài sản. Thật là mỉa mai

U

khi hạnh phúc của họ chỉ là tiền bạc, danh vọng…họ bỏ mất đi đâu tình cảm thông

bất hiếu.

Q

thường của những người thân ruột thịt trong một gia đình. Đó là một lũ con cháu đại

M

+ Phân tích, nêu ý nghĩa của các sự việc, chi tiết tiêu biểu, đánh giá, nhận xét.

KÈ

Ví dụ: Nhóm 3: Tìm những chi tiết miêu tả niềm vui của những người ngoài

tang quyến. Thái độ của tác giả khi miêu tả những chân dung biếm họa này: Hai viên cảnh sát: sung sướng cực điểm vì đang thất nghiệp thì được thuê giữ trật tự cho đám

ẠY

ma ; Những ông bạn của cụ cố Hồng: Cơ hội phô trương những huân huy chương,

D

hoặc râu ria đủ loại, được dịp phô trương và thoả mãn thú dê; Sư cụ Tăng Phú: sung sướng mà vênh váo; Đám trai thanh gái lịch: mượn dịp để hẹn hò, chê bai, chim chuột…;Dân phố: nhốn nháo khen đám ma to; Xuân tóc đỏ: sung sướng vì được coi là ân nhân. Danh giá và uy tín càng cao thêm vì chính nhờ hắn mà cụ cố tổ chết.

Vũ Trọng Phụng vạch trần xã hội thượng lưu giả nhân, giả nghĩa, vô đạo đức.

24

Tác giả đã khai thác những yếu tố mâu thuẫn để gây cười, cái cười phê phán đầy mỉa mai châm biếm. + Hướng dẫn tìm hiểu nhân vật trong truyện ngắn Ví dụ: Khi tìm hiểu nhân vật Chí Phèo trong truyện ngắn Chí Phèo, cần chú ý các phương diện sau: Giới thiệu khái quát về nhân vật; Cảm nhận về nhân vật (Xuất

FF IC IA L

thân, ngoại hình, nội tâm, tính cách, số phận…) Nghệ thuật xây dựng nhân vật. Thông điệp của nhà văn gửi gắm qua nhân vật.

+ Hướng dẫn HS tìm hiểu giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực của truyện.

Sau khi tìm hiểu những phương diện cụ thể của truyện ngắn học sinh thảo luận để khái quát được giá trị nhân đạo và giá trị hiện thực của truyện.

Ví dụ: Biểu hiện giá trị nhân đạo của truyện ngắn Chí Phèo?

O

Phát hiện, miêu tả phẩm chất tốt đẹp của người nông dân ngay cả khi họ bị xã

N

hội thực dân nửa phong kiến tàn ác biến thành thú dữ.

Ơ

Đáng thương. Vì đáng trách và căm ghét là xã hội thực dân nửa phong kiến đã đẩy nhanh quá trình tha hóa cướp đi cả tính người, hình người và đẩy Chí Phèo vào bi

H

kịch cự tuyệt quyền làm người.

N

Giáo viên tổ chức cho các nhóm cùng tìm hiểu một câu hỏi. Học sinh có thể sẽ

Y

đưa ra nhiều ý kiến, quan điểm khác nhau. Giáo viên cần phải biết trân trọng ý kiến,

U

biết động viên, khích lệ các em có thêm sự tự tin khi bày tỏ quan điểm của mình. Giáo

Q

viên cũng không nên áp đặt cách hiểu với học sinh mà có những nhận xét, định hướng để học sinh suy ngẫm và phát triển tư duy biết tự nhận thức đánh giá vấn đề.

M

* Dạy học theo dự án

KÈ

Để thực hiện được phương pháp dạy học này, tôi sẽ giao nhiệm vụ cho học sinh

trước một tuần để thực hiện. Các em bầu nhóm trưởng, thư kí và giao nhiệm vụ cho từng thành viên. Sau một tuần các em báo cáo kết quả học tập. Để thực hiện nhiệm vụ

ẠY

các em cần phải có những bước chuẩn bị sau:

D

Bước 1: Thu thập thông tin Bước 2: Xử lí thông tin Khi đã tìm được những thông tin cần thiết cho nhiệm vụ của mình, học sinh cần biết cách xử lý thông tin để tạo ra sản phẩm ban đầu.

25

Khi dạy truyện ngắn Chí Phèo, tôi đưa ra yêu cầu cho học sinh thảo luận ý kiến: Hình ảnh bát cháo hành có ý nghĩa như thế nào? (Học sinh cần phải xử lí thông tin bằng việc xác định bát cháo hành là hình ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa: đó là bát cháo mà thị Nở nấu cho Chí hay chính là tình người ấm áp mà người đàn bà nghèo khổ, xấu xí, dở hơi dành tặng cho Chí; Lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng Chí được

FF IC IA L

ăn trong tình yêu thương và hạnh phúc) Bước 3: Hoàn thiện sản phẩm cá nhân

Học sinh có thể trình bày bằng nhiều hình thức khác nhau: bằng văn nói, văn

viết, lập bảng, biểu so sánh và sơ đồ hóa bằng bản đồ tư duy, nhưng cốt yếu phải là ngôn ngữ của chính học sinh, diễn đạt theo cách hiểu của học sinh.

Ví dụ: Khi dạy truyện ngắn Hai Đứa Trẻ, tôi áp dụng phương pháp dạy học tích

O

cực này ở tiết 2: Phân tích cảnh đợi tàu của hai chị em Liên. Tôi chia lớp thành 3

N

nhóm và giao nhiệm vụ cho các em chuẩn bị ở nhà trước 1 tuần. Các nhóm được giao

Ơ

nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Chị em Liên thức đợi tàu nhằm mục đích gì? Hình ảnh đoàn tàu

H

được miêu tả như thế nào?

N

+ Nhóm 2: Ý nghĩa của hình ảnh đoàn tàu?

Y

+ Nhóm 3: Việc đợi tàu của chị em Liên hiện ý nghĩa gì?

U

Các em đã thực hiện rất tốt 3 bước: Thu thập thông tin, xử lý thông tin và hoàn

Q

thiện sản phẩm cá nhân như đã phân tích ở trên.

Trong tiết học, tôi gọi các nhóm lần lượt lên trình bày kết quả, tổ thư ký ghi

M

chép biên bản, nhận xét kết quả làm việc của các nhóm. Tôi nhận thấy mỗi nhóm có

KÈ

những cách tiếp cận và sáng tạo riêng khi tìm hiểu vấn đề. Có nhóm thể hiện sản phẩm của mình trên giấy A0, có nhóm thể hiện trên Powerpoint . Các em chủ động kiến tạo kiến thức và trình bày ý tưởng của mình. Điều này giúp bộc lộ được năng lực, sở

ẠY

trường của các em khi phám phá tác phẩm.

D

b. Giáo viên sử dụng đa dạng các câu hỏi nhằm tạo sự bất ngờ, hứng thú cho học sinh tham gia tiết học Thường xuyên đưa ra những câu hỏi sẽ tạo cho học sinh sự tương tác tích cực và tất cả đều phải tham gia vào hoạt động học tập tức “tạo ra trạng thái động cơ học tập”. Nhiều dạng câu hỏi cho nhiều đối tượng học sinh sẽ thỏa mãn nhu cầu đó: 26

* Câu hỏi phân tích, nhận xét, đánh giá Loại câu hỏi này giúp học sinh biết phân tích, đánh giá và khái quát những vấn đề quy tụ vào những đặc trưng về hình thức nghệ thuật và nội dung tư tưởng của tác phẩm.

Ví dụ: Khi dạy văn bản Chí Phèo của Nam Cao, giáo viên hỏi:

FF IC IA L

Tại sao Nam Cao đã không mở đầu tác phẩm của mình bằng sự kiện Chí ra đời

ở cái lò gạch cũ mà mở đầu bằng hình ảnh Chí uống rượu say vừa đi vừa chửi? Hãy phân tích tiếng chửi đó?

GV hướng dẫn HS cảm nhận cách mở đầu của truyện ngắn Chí Phèo: Trong tác

phẩm Nam Cao đã để cho nhân vật chính CHí Phèo xuất hiện một cách độc đáo. Xuất hiện với tiếng chửi, cách xuất hiện này độc đáo là bởi:

O

Nếu nhìn vào văn học Việt Nam truyền thống sẽ nhìn thấy các nhân vật chính,

N

những đứa con tinh thần của các tác giả thường được giới thiệu bằng những ấn tượng

Ơ

tốt đẹp để gây thiện cảm với người đọc ngay từ đầu như Thúy Kiều đẹp nghiêng nước nghiêng thành, một Lục Vân Tiên tài ba nghĩa hiệp, một chị Dậu đảm đang tháo

H

vát…nhưng Nam Cao lại để cho Chí Phèo xuất hiện với tiếng chửi, một thứ ngôn ngữ

N

không ai muốn nghe. Nó tạo cho người đọc cảm giác không mấy thiện cảm với Chí

U

chính người đọc.

Y

Phèo vì dường như hắn không chỉ gây hấn với dân làng Vũ Đại mà còn gây hấn với

Q

Cách xuất hiện của Chí Phèo trong tác phẩm còn độc đáo bởi chính cách chửi của hắn. Hắn không chửi tục, không chửi vu vơ mà có cả một hệ thống các đối tượng

M

chửi được sắp xếp theo trình tự từ xa đến gần, từ mơ hồ đến rõ ràng, từ trừu tượng vô

KÈ

hình đến cụ thể là trời, đời, làng Vũ Đại, những ai không chửi nhau với hắn và đứa chết mẹ nào đẻ ra hắn. Cùng với việc thu hẹp khoảng cách về đối tượng chửi là sự tăng

ẠY

tiến trong cảm xúc, sự tức tối, phẫn uất của Chí Phèo. Ý nghĩa của tiếng chửi: Để Chí Phèo xuất hiện như vậy, Nam Cao đã gửi gắm

D

vào đó rất nhiều ý nghĩa sâu sắc: Trước hết để Chí Phèo liên tiếp văng ra những tiếng chửi đau đớn, phẫn uất,

Nam Cao đã ngầm cho người đọc thấy hắn không còn là một con người bình thường mà đã vượt rất dài trên cái dốc tha hóa để luôn muốn gây hấn với mọi người. Tiếng chửi là dấu hiệu của niềm khao khát được giao tiếp, được hòa nhập với mọi người.

27

Quan trọng hơn, đằng sau những tiếng chửi tưởng như rất lạ lùng này Nam Cao đã hé lộ cho người đọc biết bi kịch đau đớn, tuyệt vọng nhất mà Chí Phèo đang rơi vào: xét đến cùng khi Chí Phèo cất tiếng chửi, hắn cũng không mong muốn được người khác an ủi, vỗ về, xoa dịu hay ban phát cho hắn tình thương mà chỉ mong muốn có người chửi lại hắn. Điều đó cho thấy khát khao cháy bỏng được giao tiếp với đồng

FF IC IA L

loại của Chí Phèo. Không ai lên tiếng tức là Chí đã bị đoạt ra khỏi cuộc sống của loài người, không ai thừa nhận Chí là người. Vì vậy, tiếng chửi của Chí Phèo là một cách

đặt vấn đề độc đáo trong nghệ thuật của Nam Cao, vừa gây sự chú ý, vừa hé lộ tư tưởng, chủ đề mà nhà văn muốn đề cập đến. * Câu hỏi yêu cầu có sự so sánh đối chiếu

Qua việc so sánh đối chiếu, HS có thể nhận ra những nét độc đáo, những ý

N

chi tiết trong tác phẩm hoặc với các tác phẩm khác:

O

nghĩa sâu sắc của tác phẩm. Các loại câu hỏi đưa ra có thể là để so sánh các hình ảnh

Ơ

Ví dụ: Khi dạy bài Chí Phèo của Nam cao, GV hỏi: Em hãy so sánh hình tượng nhân vật Chí Phèo với hình tượng nhân vật Chị Dậu trong tác phẩm “Tắt đèn” của

H

Ngô Tất Tố (Ngữ văn 9 tập 2), từ đó chỉ ra những phát hiện độc đáo của Nam Cao khi

N

miêu tả hình tượng của người nông dân trước cách mạng?

Y

Hay: ? Cảm nhận của em về nhân vật Chí Phèo của Nam Cao và gã chồng vũ phu

U

trong truyện Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu ?

Q

? Cảm nhận về hình ảnh đoàn tàu qua cái nhìn của Liên trong truyện Hai đứa trẻ và hình ảnh đoàn người đi phá kho thóc của Nhật hiện lên trong tâm trí của Tràng

M

trong truyện Vợ nhặt ?

KÈ

? Cảm nhận của em về nhân vật Huấn Cao trong truyện Chữ người tử tù và

nhân vật ông lái đò trong truyện Người lái đò sông Đà?

ẠY

* Câu hỏi ứng dụng và liên hệ Loại câu hỏi này giúp học sinh chuyển từ nhận thức về tác phẩm ở bên ngoài

D

vào bên trong. Học sinh phải tự liên hệ với thực tế và bản thân để tìm ra hướng giải quyết thích hợp theo sự cảm thụ của mình. Các loại câu hỏi này có thể là: ? Sau khi đọc tác phẩm “Hai đứa trẻ” gợi cho em suy nghĩ gì về: Xã hội hiện nay có nhiều trẻ em phải sống trong hoàn cảnh lang thang, cơ nhỡ, không nơi nương

28

tựa. Trước những cảnh đời đó hãy viết một bài văn trình bày suy nghĩ của em về hiện tượng trên? ? Em hãy hóa thân vào nhân vật Viên Quản Ngục và kể lại câu chuyện “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân. ? Sau khi đọc xong tác phẩm “Hạnh phúc của một tang gia” Em có đồng tình

FF IC IA L

có ý kiến cho rằng: Trong xã hội hiện nay có một bộ phận các bạn trẻ có lối sống buông thả, thậm chí chà đạp lên những giá trị đạo đức để thể hiện mình?

? Qua tác phẩm Chí Phèo, em hãy rút ra ý nghĩa của tác phẩm? Ý nghĩa đó có phù hợp trong xã hội ngày hôm nay không? Vì sao? * Câu hỏi nêu vấn đề mang bản chất sáng tạo.

Câu hỏi nêu vấn đề về bản chất, nó mang tính chất sáng tạo, tính ý thức của chủ thể

O

khi tiếp nhận. Ví dụ: được miêu tả như thế nào? (câu hỏi tái hiện).

N

Câu hỏi 1: Cảnh cho chữ trong tác phẩm Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân

Ơ

Câu hỏi 2: Trong tác phẩm Chữ người tử tù, Nguyễn Tuân đã cho rằng: cảnh

H

cho chữ là cảnh tượng xưa nay chưa từng có. Ý kiến của anh/ chị như thế nào? Hãy lí

N

giải (câu hỏi nêu vấn đề).

Trong câu hỏi 1, học sinh chỉ cần dựa vào văn bản để đọc lại các chi tiết được

Y

miêu tả trong cảnh Huấn Cao cho chữ quản ngục và trả lời.

U

Trong khi đó, ở câu hỏi thứ 2 là dạng câu hỏi nêu vấn đề, học sinh phải huy

Q

động t kiến thức đã có khi đọc văn bản, dựa vào kiến thức đó để lý giải theo cách mà

M

học sinh tìm tòi, sáng tạo từ đó tìm ra câu trả lời.

Câu hỏi nêu vấn đề thường chứa đựng một mâu thuẫn nhận thức. Câu hỏi nêu

KÈ

vấn đề đặt học sinh trước những mâu thuẫn về cái chưa biết và cái đã biết, cái thông thường – cái bất thường, cái cũ – cái mới…Mâu thuẫn đó làm nảy sinh nhu cầu nhận

D

ẠY

thức của học sinh.

Ví dụ: Trong tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao, tại sao khi bị Thị Nở từ chối,

Chí Phèo nói là đi giết cô cháu Thị Nở, nhưng bước chân của hắn lại đến thẳng nhà Bá Kiến?

Câu hỏi này đòi hỏi học sinh phải nhớ lại những hành động của Bá Kiến đối với Chí Phèo (đẩy Chí Phèo vào tù, khi Chí Phèo ra tù lại lợi dụng để biến Chí trở thành 29

một kẻ lưu manh, một con quỷ dữ); đặc biệt học sinh phải phân tích được tâm lí của Chí Phèo lúc này, đó là Chí Phèo đã tỉnh ngộ, đã nhận thức được kẻ thù của mình. Hắn nhận ra kẻ đã đẩy hắn vào bi kịch bị cự tuyệt không phải là bà cô Thị Nở mà chính là Bá Kiến. Từ những điều đã biết như thế, học sinh sẽ tìm tòi để tìm ra câu trả lời là cái chưa biết của mình. Đó là tại sao bước chân của Chí Phèo lại đến thẳng nhà Bá Kiến.

FF IC IA L

Khi giải quyết câu hỏi này, học sinh phải vừa vận dụng những kiến thức đã biết, vừa phải tư duy để lí giải vấn đề có tính mâu thuẫn. * Câu hỏi hình dung tưởng tượng, tái tạo

Câu hỏi này đòi hỏi học sinh tự xác định “bức tranh nghệ thuật” trong tâm hồn mình khi đọc tác phẩm hoặc khơi gợi trí tưởng tượng trong và sau khi đọc tác phẩm.

Liên trong tác phẩm “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam ?

O

Ví dụ: Em hãy tưởng tượng và vẽ bức tranh tái hiện cảnh đợi tàu của hai chị em

N

- Em hãy hóa thân vào nhân vật viên Quản ngục và kể lại câu chuyện “Chữ

Ơ

người tử tù” của Nguyễn Tuân.

- Em hãy viết bài thuyết minh giới thiệu về nghệ thuật thư pháp.

H

- Em hãy tưởng tượng và vẽ lại chân dung của Chí Phèo sau khi đi tù về.

N

* Câu hỏi hiểu biết về nội dung và hình thức tác phẩm

Y

Có hai mức độ trong hệ thống câu hỏi này là:

U

- Kể lại được văn bản (đòi hỏi học sinh phải nhớ được cốt truyện)

Q

Ví dụ: Em hãy tóm tắt truyện ngắn “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân?

Kể tóm tắt cuộc đời Chí Phèo bằng sơ đồ tư duy?

M

- Phân tích lí giải được những sự kiện, sự việc, biến cố trong cuộc đời nhân vật.

KÈ

(Học sinh phải tìm ra mối tương quan của sự kiện, sự việc, biến cố trong cuộc đời các nhân vật. HS phải đối chiếu, so sánh, quy nạp, phân tích, giải thích...)

ẠY

Ví dụ: Tại sao sau nhiều lần đổi tên, Nam Cao vẫn giữ lại cái tên Chí Phèo cho

D

truyện ngắn của mình?

GV hướng dẫn HS hiểu ý nghĩa của các tên gọi: Tác phẩm Chí Phèo viết năm

1941, lấy cảm hứng từ những cảnh và con người thật mà Nam Cao được chứng kiến, được nghe kể về làng quê mình. Khi mới ra đời, tác phẩm có tên là Cái lò gạch cũ.

Nhan đề này có lẽ bắt nguồn từ hình ảnh cái lò gạch cũ xuất hiện ở phần đầu truyện (gắn với sự ra đời của Chí Phèo) và ở phần cuối tác phẩm (gắn liền với Thị Nở- khi 30

biết tin Chí Phèo đâm chết Bá Kiến và tự sát, thị đã “nhớ lại những lúc ăn nằm với hắn…rồi nhìn nhanh xuống bụng” và “thoáng thấy hiện ra một cái lò gạch cũ bỏ không, xa nhà cửa và vắng người qua lại”). Cái lò gạch cũ là biểu tượng về sự xuất hiện tất yếu của “hiện tượng Chí Phèo”, thể hiện sự quẩn quanh, bế tắc trong cuộc đời, số phận người nông dân bị tha hóa trước Cách mạng. Nhan đề này phù hợp với nội

FF IC IA L

dung của tác phẩm nhưng thiên về cái nhìn hiện thực ảm đạm, bi quan của nhà văn về

cuộc sống và tiền đồ của người nông dân, đồng thời có thể khiến độc giả hiểu rằng quá trình tha hóa mới là mạch vận động chính của tác phẩm chứ không phải là quá trình

hồi sinh của Chí Phèo. Trên thực tế, Nam Cao đã dành tất cả tâm huyết và bút lực của

mình để miêu tả chặng đường thức tỉnh, hoàn lương của Chí Phèo, qua đó thể hiện tư tưởng nhân đạo sâu sắc.

O

Khi được “cắt rồn” khỏi nhà văn và bước vào cuộc sống riêng, truyện Chí Phèo

N

đã từng bị đổi tên là Đôi lứa xứng đôi. Nhan đề này do nhà xuất bản đặt dựa vào mối

Ơ

tình giữa Chí Phèo- con “quỷ dữ làng Vũ Đại” và Thị Nở- mụ đàn bà “xấu ma chê quỷ hờn”. Cái tên gọi này mang tính giật gân, gây sự tò mò, phù hợp với thị hiếu của một

N

tư tưởng chủ đề của tác phẩm.

H

lớp công chúng bấy giờ, hoàn toàn nhằm vào mục đích thương mại mà không gắn với

Y

Sau này, khi in lại trong tập Luống cày, Nam Cao đã quyết định đổi tên truyện

U

thành Chí Phèo. Chí Phèo là tên nhân vật trung tâm của truyện- là nơi kết tinh tư tưởng

Q

nghệ thuật và tài năng sáng tạo của nhà văn. Lấy tên nhân vật chính để đặt tên cho tác phẩm (như ở nhiều tác phẩm khác Lão Hạc, Lang Rận, Dì Hảo…), Nam Cao gián tiếp

M

muốn gửi gắm ý đồ nghệ thuật của mình qua những nhân vật ấy.

KÈ

- Phát biểu quan điểm (thể hiện năng lực cảm thụ thẩm mĩ của chính mình). + Ai có lỗi trong đau khổ của các nhân vật trong tác phẩm “Hai đứa trẻ”?

ẠY

+ Em có tin viên quản ngục là người tốt không? Vì sao? + Bệnh say rượu có phải là nguyên nhân dẫn đến cái chết của nhân vật Chí

D

Phèo không? + Thị Nở đáng thương hay đáng trách? tại sao? + Cái thắng và thua của Chí Phèo? Giải thích (Thắng là còn giữ được lương tâm, thua là không đòi được lương thiện. Trước đây Chí Phèo muốn sống phải bán linh hồn cho quỷ dữ, giờ đây khi linh hồn trở về Chí Phèo 31

phải tự thủ tiêu mình để bảo vệ phần người. Làm người không được, sống kiếp quỷ dữ không đành nên Chí Phèo đành phải chết) - Nhận xét, đánh giá và kết luận. * Câu hỏi đọc hiểu: Đọc hiểu là tiếp xúc với văn bản, hiểu được nghĩa hiển ngôn, nghĩa hàm ẩn, các

FF IC IA L

biện pháp nghệ thuật, thông hiểu các thông điệp tư tưởng, tình cảm của người viết và giá trị tự thân của hình tượng nghệ thuật. Với quan điểm phát huy vai trò chủ thể của

học sinh, xuất phát từ đặc thù của văn chương (nghệ thuật ngôn từ), mà vấn đề đọc hiểu văn bản ngày càng được quan tâm .

Ví dụ: Khi giảng dạy “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân, tôi đã đặt ra những câu hỏi sau:

N

xưa nay chưa từng có”? Ý nghĩa của cảnh cho chữ?

O

? Cảnh cho chữ diễn ra vào lúc nào? Ở đâu? Tại sao nói đây là “một cảnh tượng

Ơ

GV hướng dẫn HS hiểu cảnh cho chữ tác giả coi đây là “một cảnh tượng xưa nay chưa từng có”: Có thể thấy Nguyễn Tuân đã dồn tất cả sự tài hoa trong bút lực của

H

mình để dựng nên cảnh cho chữ. Đây được coi là cảnh tượng xưa nay chưa từng có vì:

N

+ Nó được diễn ra giữa nhà ngục và được thực hiện bởi một kẻ tử tù chứ không

Y

phải là diễn ra trong một thư phòng sang trọng gắn với các hình ảnh của tao nhân mặc

U

khách.

Q

+ Trong suốt quá trình cho chữ đã có việc đổi ngôi kì lạ trong đó quyền lực cao nhất không còn thuộc về cầm quyền mà thuộc về cái đẹp.

M

+ Cái đẹp, cái trác tuyệt của nghệ thuật đã được khai sinh ngay trên một vùng

KÈ

đất chết, ở trong hoàn cảnh, điều kiện khắc nghiệt nhất. + Điều quan trọng nhất là sau cảnh cho chữ không chỉ có cái đẹp được khai sinh

D

ẠY

mà còn có hai tâm hồn được thức tỉnh, được thanh lọc để hiện lên trong sáng, tốt đẹp. Ý nghĩa của cảnh cho chữ: + Là tình huống để Nguyễn Tuân hoàn thiện nhân vật Huấn Cao và bất tử hóa

Huấn Cao, bất tử hóa cái đẹp. + Thể hiện sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện trước cái xấu xa, phàm tục và cái ác. + Tôn vinh cái đẹp, cái thiện, nhân cách cao cả vẻ đẹp của tình người, tình đời.

32

+ Thể hiện quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Tuân về con người: con người là sự kết hợp giữa tài hoa, khí phách và thiên lương. Đồng thời thể hiện được quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Tuân cái đẹp không thể chung sống với các ác, cái xấu, cái phàm tục, tầm thường; cái đẹp là bất tử và có khả năng cảm hóa, cứu vớt con người.

Về điều này, Nguyễn Tuân cũng muốn gửi gắm đến người đọc và thông điệp “Trước

FF IC IA L

khi là một người nghệ sĩ thì phải là một con người”

+ Đây là đoạn truyện hay nhất của một áng văn gần đạt đến sự toàn diện, toàn mĩ, một áng văn kết tinh tư tưởng, nghệ thuật đồng thời kín đáo bộc lộ lòng yêu nước thiết tha, cháy bỏng của nhà văn. * Câu hỏi khám phá

Câu hỏi khám phá là giáo viên tổ chức học sinh học theo nhóm/ cá nhân nhằm

O

phát huy năng lực giải quyết vấn đề và tự học cho học sinh. Từ những vấn đề trọng

N

tâm của tác phẩm các em liên hệ mở rộng kiến thức cơ bản của tác phẩm. Câu hỏi vừa

Ơ

sức với kiến thức đã có và sự cố gắng nhất định học sinh sẽ trả lời được.

H

Ví dụ 1: Khi dạy tác phẩm “Chí phèo” của Nam Cao tôi đưa ra hệ thống câu hỏi sau:

N

?Nguyên nhân nào khiến Chí vào tù? Quá trình tha hóa của Chí Phèo diễn ra

Y

như thế nào?

U

+ Cuộc đời của Chí Phèo chỉ thực sự có bước ngoặt khi bước chân vào gia đình

Q

Bá Kiến. Do ghen tuông vì bà Ba hay gọi Chí Phèo lên để bóp chân nên Bá Kiến đã tống Chí Phèo vào tù 7-8 năm được đào luyện để học cách sống sót trong nhà tù thực

M

dân đã khiến Chí Phèo thay đổi hẳn cả về diện mạo và tính cách, để sau khi ra tù từ

KÈ

một người nông dân hiền lành, lương thiện CHí Phèo đã trở thành một tên côn đồ, lưu manh.

+ Quá Trình tha hóa của Chí Phèo diễn ra: Trước khi vào tù; Sau khi ra tù (sự

D

ẠY

thay đổi về nhân hình, nhân tính) ? Ý nghĩa bát cháo hành của thị Nở? Bài học về lẽ sống? + Trong câu hỏi này, cái đã biết chính là đặc điểm và tác dụng của bát cháo

hành với người ốm trong đời thực, chuyện thị Nở và Chí Phèo. Kiên thức mới mà học sinh cần tư duy qua việc liên hệ là: “bát cháo biểu tượng cho tình người thức tỉnh và bài học về tình yêu thương trong cuộc sống” 33

Ví dụ 2: Khi dạy tác phẩm “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân tôi đưa ra hệ thống câu hỏi sau: ? Bước vào cuộc gặp gỡ này Huấn Cao đang ở trong hoàn cảnh nào? ? Viên quản ngục đang phải thực thi nhiệm vụ gì? ? Như vậy, xét trên bình diện xã hội Huấn Cao và viên quản ngục có mối quan

FF IC IA L

hệ như thế nào?

? Huấn Cao lại được biết đến với những tài năng gì? ? Viên quản ngục lại có sở nguyện gì?

?Như vậy, xét trên bình diện nghệ thuật Huấn Cao và viên quản ngục lại có mối quan hệ như thế nào?

O

?Xây dựng những mối quan hệ ấy, tác giả đã tô đậm tính chất gì cho tình huống truyện?

N

? Cuộc đối mặt giữa các nhân vật được diễn ra như thế nào?

Ơ

?Theo em Viên Quản Ngục bị cầm tù bởi điều gì?

?Kết thúc cuộc đối mặt này người tù nhân nào đã được giải phóng?

H

?Huấn Cao đã sử dụng sức mạnh của cái gì để giải phóng Viên Quản Ngục?

N

(Nhà văn Nguyễn Tuân đã tạo cho tác phẩm của mình một tình huống éo le, độc đáo

Y

đó chính là cuộc tri ngộ đặc biệt giữa Huấn Cao và quản ngục- hai kẻ đối địch trên

U

bình diện xã hội nhưng lại là hai kẻ đồng điệu, tri âm trên bình diện nghệ thuật. Họ

Q

gặp nhau trong những ngày cuối cùng trươcd khi Huấn Cao nhận án tử hình. Đây là tình huống vô cùng éo le, một cuộc gặp gỡ khác thường vì:

M

+ Xét trên bình diện xã hội: đó là cuộc gặp gỡ giữa hai kẻ đối địch. Huấn Cao là giặc

KÈ

của triều đình, kẻ tử tù; còn quản ngục là quan của triều đình, người đại diện thi hành cho bộ máy cai trị của triều đình mục nát ấy. + Xét trên bình diện nghệ thuật: họ lại là những người tri kỉ, có tâm hồn nghệ sĩ. Huấn

ẠY

Cao là người tài hoa, khí phách, là người sáng tạo ra cái đẹp và là người chỉ biết cúi

D

đầu trước thiên lương cao khiết của con người. Quản ngục là người ngưỡng mộ tài hoa và khí phách, là một “tấm lòng trong thiên hạ”, một người có tấm lòng biệt nhỡn liên tài, yêu cái đẹp và tôn thờ cái đẹp, là tôi tớ của cái đẹp. + Mối quan hệ trớ trêu ấy đã đặt nhân vật trong tình thế nghiệt ngã đầy kịch tính. Đặc biệt với viên quản ngục đã rơi vào một tình thế lựa chọn vô cùng nghiệt ngã. Nếu như 34

làm tròn trách phận thì chà đạp lên lòng tri kỉ và không thực hiện được ước vọng một đời đó là tôn thờ cái đẹp. Ngược lại, nếu làm tròn đạo tri kỉ, tôn thờ cái đẹp, phớt lờ chức quan thi nguy hiểm đến tính mạng. Chính hoàn cảnh này đã tạo nên một sự đổi ngôi kì diệu. Người có quyền hành có trách nhiệm giáo huấn tội nhân lại phải chịu sự giáo huấn của tử tù và chịu sự chỉ giáo của tử tù.

FF IC IA L

+ Đây là sự đối mặt ngang trái giữ hai loại tù nhân. Huấn Cao bị cầm tù về thể xác

nhưng lại tự do về nhân cách, còn quản ngục là người tự do về thể xác nhưng lại bị cầm tù bởi nhân cách. Kết cục, quản ngục không thể cứu Huấn Cao cũng không tự cứu được mình, còn Huấn Cao trước khi ra pháp trường đã cứu được viên quản ngục.

+ Ý nghĩa của tình huống đó là cái đẹp có thể thanh lọc con người, cứu vớt con người, tục và đã dẫn đến một kết thúc đẹp cho thiên truyện.

O

nhân đạo hóa con người. Cái đẹp không thể chung sống với cái ác, cái xấu, cái phàm

N

c. Giáo viên tích cực sử dụng CNTT, phương tiện dạy học hiện đại vào dạy học

Ơ

Việc sử dụng CNTT, phương tiện dạy học hiện đại vào dạy học có tác dụng giúp học sinh phát huy năng lực sở trường của bản thân để đáp ứng với thời đại. Học

H

sinh được trực tiếp tương tác với các công nghệ thông tin. Các hình ảnh video, sơ đồ tư

N

duy trực tiếp tác động vào giác quan của học sinh tạo cảm xúc từ đó hình thành hứng

Y

thú và hỗ trợ tạo động cơ học tập. Phương tiện trực quan giúp học sinh nắm bài dễ hơn

U

giờ học sinh động hơn vì vậy tránh căng thẳng mệt mỏi.

Q

Ví dụ: Khi dạy văn bản Chí Phèo của Nam Cao, tôi đã cho HS tự thao tác lập bản đồ tư duy trên phần mềm imindmap để củng cố hệ thống hóa kiến thức cũng như

M

kĩ năng sử dụng công nghệ công tin:

KÈ

+Tóm tắt các chặng đường đời nhân vật và đặc điểm nhân vật Chí Phèo. + Tìm hiểu, thu thập hình ảnh tác giả Nam Cao, các nhân vật. + Cho xem đoạn Video phim “Làng Vũ đại ngày ấy”.

D

ẠY

+ Video về các tình huống đời thực khi vào bài để tạo ấn tượng.

35

Ví dụ minh họa sản phẩm sơ đồ tư duy của học sinh trong bài Chí Phèo (tiết 2).

U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Sơ đồ phát triển ý phần “Quá trình thức tỉnh của Chí Phèo”:

D

ẠY

KÈ

M

Q

Sơ đồ tư duy tổng kết tiết 1:

36

Ơ

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ví dụ: hình ảnh về tác phẩm Chí Phèo

N

O

FF IC IA L

Sơ đồ tư duy tổng kết toàn bài:

37

Giáo viên đã giúp học củng cố thêm kỹ năng về công nghệ thông tin. Cho học sinh trình bày ý kiến của nhóm trước lớp nhằm rèn kĩ năng thuyết trình, tạo được sự tự tin cho học sinh đồng thời tăng sức thuyết phục và hiệu quả cho tiết học, các em được lĩnh hội kiến thức một cách có hệ thống, bài bản và khoa học.

FF IC IA L

9.4.3. Hướng dẫn học sinh củng cố bài học thông qua hoạt động luyện tập

Hoạt động này yêu cầu học sinh phải vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu

được ở hoạt động hình thành kiến thức để giải quyết những nhiệm vụ cụ thể, qua đó giáo viên xem học sinh đã nắm được kiến thức hay chưa và nắm được ở mức độ nào.

Học sinh có thể làm việc cá nhân hoặc hoạt động nhóm để học tập lẫn nhau, tự

sửa lỗi cho nhau, giúp cho quá trình học tập hiệu quả hơn. Trong quá trình dạy truyện

O

ngắn giai đoạn 1930 – 1945, tôi áp dụng những hình thức, phương pháp sau:

N

a. Phương pháp Đóng vai

Ơ

Là phương pháp tổ chức cho học sinh thực hành để trình bày những suy nghĩ, cảm nhận và ứng xử theo một “vai giả định”. Đây là phương pháp giảng dạy nhằm

H

giúp học sinh suy nghĩ sâu sắc về một vấn đề bằng cách đứng từ chỗ đứng, góc nhìn

N

của người trong cuộc, tập trung vào một sự kiện cụ thể mà các em quan sát được từ vai

Y

của mình.

U

Khi dạy tác phẩm Chí Phèo, tôi đã giao nhiệm vụ cho một số học sinh đóng vai

Q

nhân vật kể hoặc diễn lại những tình huống quan trọng trong chuyện: Cuộc gặp gỡ thị Nở - Chí Phèo, chi tiết Chí Phèo bị thị Nở từ chối tình yêu, tiếng chửi của Chí, đối

M

thoại Bá Kiến - Chí Phèo... Nó không chỉ giúp tạo sự sôi nổi thú vị mang lại hứng thú

KÈ

mà giúp học sinh tự trải nghiệm để hiểu sâu sắc hơn bài giảng.

Ví dụ 1: Tôi giao cho học sinh biên soạn lời thoại và diễn một đoạn kịch dựa

theo chi tiết “Chí Phèo bị thị Nở từ chối tình yêu”, các em đã thực hiện tốt. Sau đây là

D

ẠY

đoạn kịch các em tự biên, tự diễn: - Chí Phèo: mẹ cha con Nở, mày chết dấm chết dúi ở nhà làm gì mà lâu thế. Mẹ

cha con Nở kia:( bực tức hồng hộc bước vào nói) - Thị Nở: Giời ơi! Không biết chuyện gì đang xảy ra à? Không biết người ta đang tức chết đây à mà còn ngồi đấy uống rượu được hả? (tức phát điên mất thôi).

- Chí phèo:( thú vị cười) 38

Ô kìa, lạ thật, buồn cười thật đấy.

- Thị Nở:( Tức điên..trút hết những lời bà cô vào Chí Phèo) Lại còn cười được à? Không biết là người ta vừa mới bị bà cô già chửi như tát nước vào mặt à. Bà chửi người ta sao mà đĩ thế kia. Bà nói người ta nhịn được đến bây giờ thì nhịn hẳn, chứ sao lại đi lấy thằng Chí Phèo chuyên có một nghề rạch mặt

FF IC IA L

ăn vạ, rượu chè be bét suốt ngày, chửi làng chửi nước, chửi cả người đã sinh ra mình...nhục ơi là nhục! tức chết đi được đấy! (chống tay, vênh mặt lên nói).

- Chí Phèo: (nghe không hiểu gì cả, còn cười ha hả).

Cháo hành sao mà thơm thế nhỉ (Thoáng cái hắn ngửi thấy mùi cháo hành).

- Thị Nở: (mặc kệ Chí Phèo, ngoay ngoảy mông đít ra về).

Ta kệ nhà người, thà về ở với bà cô già khó chịu còn hơn là ở với tên Chí Phèo (

O

vừa đi vừa lẩm bẩm)

N

- Chí Phèo: ngẩn mặt, hắn hiểu ra những lời của thị Nở nói, chạy theo giữ tay

Ơ

thị Nở lại.

- Thị Nở: hẩy cái Chí Phèo ngã lăn ra sân.

H

Ai người ta thèm ở lại với kẻ xấu xa đó chứ..không thèm. (thị Nở nguây ngẩy cái

N

mông ra về)

Y

Ví dụ 2: Phỏng vấn nhà nghiên cứu phê bình văn học Nguyễn Văn C về nhà

U

văn Nam Cao

Q

Phóng viên: Chào mừng quý thầy cô cùng các bạn đến với chương trình “Các nhà văn Việt Nam”. Chủ đề ngày hôm nay của chúng ta là "Tri ân nhà văn Nam Cao".

M

Và rất vinh dự cho chúng tôi ngày hôm nay khi được mời đến trường quay là giáo sư

KÈ

Nguyễn Văn C - người đã bỏ ra 30 năm tâm huyết để nghiên cứu về nhà văn Nam Cao và các tác phẩm của ông.

Xin chào giáo sư! Cảm ơn giáo sư đã nhận lời tham gia chương trình

ẠY

Phóng viên: Giáo sư hãy cho biết lý do vì sao mà ông lại dành nhiều thời gian và

D

tâm huyết của mình để nghiên cứu về nhà văn Nam Cao như vậy?

Giáo sư: Vâng. Đơn giản là tôi yêu văn Nam Cao, yêu mến và ngưỡng mộ tài

năng của ông. Nam Cao tiêu biểu cho các trí thức thời kì trước cách mạng tháng Tám 1945 là học vấn thấp nhưng tài năng cao, kiến thức tích lũy qua con đường tự học.

39

Phóng viên: Theo tôi được biết Nam Cao từng ra với tư cách phóng viên mặt trận, ông có mặt trong đoàn quân Nam tiến vào đến Nam Trung Bộ. Dựa vào những nghiên cứu của mình, giáo sư có thể kể cho mọi người nghe sơ qua về cuộc đời của Nam Cao trong những năm tháng ấy được không?

Giáo sư: Quê hương Nam Cao ở làng Đại Hoàng, tổng Cao Đà, huyện Nam

FF IC IA L

Sang, phủ Lí Nhân, đây là một làng đông dân cư, ruộng ít, ngập lụt quanh năm, cường hào gian ác, thuế khóa nặng nề, tuy có nghề phụ nhưng vẫn còn nghèo đói. Làng Đại Hoàng đã đi vào tác phẩm của ông và trở thành hoàn cảnh điển hình của nông thôn

Việt Nam trước cách mạng tháng Tám. Bản thân: Nam Cao học hết bậc thành chung (cấp THCS), năm 1935, ông theo người cậu vào Sài Gòn kiếm sống và sáng tác. Sau

khoảng hơn ba năm, ông bị ốm và trở ra Bắc, sống chật vật, lắt lay bằng nghề viết văn,

O

viết báo, dạy gia sư. Năm 1943, ông tham gia nhóm Văn hóa cứu quốc ở Hà Nội. Rồi

N

sau đó tham gia kháng chiến trở thành nhà văn cách mạng. Tháng 11/1951 trên đường

Ơ

vào công tác ở vùng địch hậu liên khu III, ông bị giặc phục kích và sát hại. Bản chất con người Nam Cao: bề ngoài lạnh lùng, vụng về, ít nói nhưng đời sống nội tâm phong

H

phú. Ông luôn nghiêm khắc đấu tranh với bản thân để thoát khỏi lối sống tầm thường

N

nhỏ hẹp, vươn tới một cuộc sống cao đẹp xứng đáng với danh hiệu con người. Nam

Y

Cao có tấm lòng đôn hậu, chan chứa tình yêu thương, gắn bó sâu nặng với quê hương,

U

những người nông dân nghèo khổ bị áp bức và khinh miệt trong xã hội cũ.

Q

Phóng viên: Vậy thì hoàn cảnh ra đời của tác phẩm Chí Phèo là gì ạ?

Giáo sư: Truyện ngắn Chí Phèo ra đời năm 1941, đây chính là thời kỳ đen tối và

M

ngột ngạt trong lịch sử dân tộc khi người nông dân bị đẩy đến bước đường cùng. Nam

KÈ

Cao viết truyện ngắn này để phản ánh số phận bi thảm nói chung của người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám.

Phóng viên: Việc đổi tên tác phẩm của mình không phải là chuyện hiếm trong

ẠY

văn chương, mỗi lần đổi tên đều mang ý nghĩa nhất định. Vậy theo giáo sư ý nghĩa của

D

việc chuyển tên từ “Cái lò gạch cũ”, “Đôi lứa xứng đôi” sang “Chí Phèo” là gì?

Giáo sư: Tác phẩm Chí Phèo lấy cảm hứng từ những cảnh và con người thật mà

Nam Cao được chứng kiến, được nghe kể về làng quê mình. Khi mới ra đời, tác phẩm có tên là Cái lò gạch cũ. Nhan đề này có lẽ bắt nguồn từ hình ảnh cái lò gạch cũ xuất hiện ở phần đầu truyện và ở phần cuối tác phẩm. Cái lò gạch cũ là biểu tượng về sự 40

xuất hiện tất yếu của “hiện tượng Chí Phèo”, thể hiện sự quẩn quanh, bế tắc trong cuộc đời, số phận người nông dân bị tha hóa trước Cách mạng. Nhan đề phù hợp với nội dung nhưng thiên về cái nhìn hiện thực ảm đạm, bi quan của nhà văn về cuộc sống và tiền đồ của người nông dân.

Truyện Chí Phèo đã từng bị đổi tên là Đôi lứa xứng đôi. Nhan đề này do nhà

FF IC IA L

xuất bản đặt dựa vào mối tình giữa Chí Phèo và Thị Nở. Cái tên gọi này mang tính giật gân, gây sự tò mò, phù hợp với thị hiếu của một lớp công chúng bấy giờ, hoàn toàn nhằm vào mục đích thương mại mà không gắn với tư tưởng chủ đề của tác phẩm.

Khi in lại trong tập Luống cày, Nam Cao đã quyết định đổi tên truyện thành Chí Phèo. Chí Phèo là tên nhân vật trung tâm của truyện. Lấy tên nhân vật chính để đặt tên

cho tác phẩm, Nam Cao gián tiếp muốn gửi gắm ý đồ nghệ thuật của mình qua những

O

nhân vật ấy.

N

Phóng viên: Vâng, xin cảm ơn những chia sẻ của giáo sư. Hi vọng rằng qua

Ơ

cuộc trò chuyện ngày hôm nay, chúng tôi đã cung cấp cho các bạn được phần nào những hiểu biết về nhà văn Nam Cao cũng như hoàn cảnh ra đời tác phẩm Chí Phèo.

H

Cảm ơn giáo sư đã tham gia chương trình, cảm ơn các quý vị các bạn đã chú ý theo

N

dõi. Xin kính chúc giáo sư và quý vị khán giả sức khỏe, hạnh phúc và thành công

Y

trong cuộc sống. Xin chào và hẹn gặp lại trong những chương trình sau!

U

b. Tạo không khí sôi nổi qua hình thức trò chơi hoặc giáo dục kĩ năng sống

Q

Tạo ra tiết học thoải mái, đan xen kể và liên hệ những câu chuyện đời sống để giáo dục các em.

M

Tạo mối quan hệ thân thiện gần gũi với học sinh, sẵn sàng chia sẻ, lắng nghe

KÈ

trao đổi về những vướng mắc của học sinh.

Tạo hoạt động vui chơi, thi đua để giờ học sôi nổi gồm trò chơi ô chữ, thi đua

ẠY

nhóm, đóng kịch … Đây là một hình thức tổ chức trò chơi tôi đã áp dụng khi dạy bài Chí Phèo của

D

Nam Cao: Trò chơi “Giải ô chữ”: Là hình thức mà người tổ chức ô chữ đưa ra những

ô vuông để trống, yêu cầu người chơi phải điền cho đúng những chữ mà người tổ chức đã đưa ra cho mỗi ô chữ bằng một từ khóa. Căn cứ vào chìa khóa, người chơi có thể làm công việc điền chữ vào một cách dễ dàng.

41

Cách tiến hành: + GV soạn ra một ô chữ cùng với các câu hỏi đi kèm tương ứng với kiến thức của các ô hàng ngang cần thực hiện. + Giáo viên treo bảng phụ (Hoặc mở phần trình chiếu khi soạn giảng bằng giáo án điện tử) và lần lượt nêu ra các câu hỏi cho các nhóm thực hiện. Bắt đầu từ nhóm 1.

FF IC IA L

Các nhóm có quyền lựa chọn ô hàng ngang. Nếu nhóm nào không trả lời được theo thời gian quy định thì phải nhường lượt cho nhóm khác tiếp tục trò chơi.

+ Nhóm nào tìm được kiến thức ở ô hàng ngang thì được cộng điểm, tìm được ô hàng dọc khi chưa giải hết ô hàng ngang sẽ là đội thắng cuộc.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

O

Ví dụ minh họa về các ô chữ:

Như vậy, để tạo được hiệu quả cho hoạt động dạy truyện ngắn hiện đại trong

M

chương trình Ngữ văn 11 theo định hướng phát triển năng lực người học thì giáo viên

KÈ

phải đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học. Bên cạnh việc chú trọng các hoạt động trên lớp phát huy mọi năng lực của học sinh, giáo viên cần chú ý tổ chức cho học sinh tham gia ngoại khóa, trải nghiệm sáng tạo để từ đó các em có thêm vốn

ẠY

sống, biết gắn kết kiến thức từ văn học đến thực tế đời sống.

D

9.4.4. Phát huy năng lực tự học và sáng tạo cho học sinh thông qua hoạt động “Vận dụng và mở rộng/ sáng tạo” Qua hoạt động vận dụng và mở rộng, học sinh sẽ ôn lại bài đã học bằng việc trả lời câu hỏi trong sách bài tập, phần luyện tập hay làm các dạng đề, các câu hỏi ứng dụng để vừa củng cố kiến thức vừa rèn kĩ năng. Mặt khác, học sinh có thể mở rộng 42

kiến thức bằng việc tự đọc những tác phẩm cùng loại hoặc gần gũi, hoạt động tự học lại tiếp diễn nhưng lúc này, kĩ năng tự học đã trở nên thành thạo hơn, từ đó, năng lực tự học của người học ngày càng được trau dồi thêm. Giáo viên có thể rèn cho học sinh kỹ năng này bằng cách giao cho học sinh các bài tập mang tính chất củng cố kiến thức, bài tập có sự liên hệ và vận dụng vào chính bản thân và cuộc sống. em Liên trong tác phẩm “Hai đứa trẻ” của Thạch Lam.

FF IC IA L

Ví dụ 1: Em hãy tưởng tượng và vẽ bức tranh tái hiện cảnh đợi tàu của hai chị Ví dụ 2: Em hãy viết bài thuyết minh giới thiệu về nghệ thuật thư pháp.

Ví dụ 3: Em ấn tượng với chân dung trào phúng nào nhất trong đoạn trích

“Hạnh phúc của một tang gia”? Hãy vẽ lại chân dung đó theo trí tưởng tượng của bản thân mình.

O

Ví dụ 4: Cùng viết về đề tài người nông dân nhưng tác giả Ngô Tất Tố với “Tắt

N

đèn”, “Bước đường cùng” của Nguyễn Công Hoan và “Chí Phèo” của Nam Cao lại có

Ơ

những khám riêng. Em hãy chỉ ra những nét riêng của từng tác phẩm.

H

Ví dụ 5: Đặt câu hỏi giả định để học sinh phát triển tư duy, gắn bài học vào thực tiễn.

N

Vì sao lão cường hào “cáo già” “khôn róc đời” như Bá Kiến lại chết trong tay Chí

Y

Phèo?

U

Trong xã hội hôm nay liệu còn có Chí Phèo không?

Q

Nếu em là thị Nở em có nghe theo lời bà cô từ chối Chí Phèo không?

Với cách thực hiện các hoạt động như trên, hiệu quả của tiết học đã nâng lên rõ

M

rệt. Giúp học sinh rèn kỹ năng tư duy, liên hệ thực tiễn từ bài học. Các em phát huy

KÈ

được năng khiếu, sở trường ở nhiều lĩnh vực có liên hệ với văn chương, đưa văn học đến gần với cuộc sống.

ẠY

9.4.5. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh Khi tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm, học sinh trình bày xong, giáo viên

D

đánh giá ngay câu trả lời của các em, nhận xét, so sánh kết quả của các nhóm với nhau.

Khi học sinh trả lời những câu hỏi tình huống, tôi cũng đưa ra nhận xét để các

em có tự đánh giá kiến thức, hiểu biết của mình.

Trong việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực, giáo viên phải trân trọng những ý kiến riêng, quan điểm riêng, sự sáng tạo của học sinh. Câu trả lời vận 43

dụng thực tế, thể hiện sự suy ngẫm sâu sắc về nhân vật và triết lí trong tác phẩm sẽ được đánh giá cao, thúc đẩy các em đi theo hướng đó để phát triển tốt năng lực của mình. Đánh giá phải công bằng, kịp thời, khách quan, chú trọng việc hiểu và vận dụng kiến thức, phát huy năng lực của học sinh.

Có sự khen ngợi, khích lệ, động viên kịp thời bằng nhiều hình thức với các em

FF IC IA L

học sinh tích cực hoạt động, có những câu trả lời hay. Góp ý nhẹ nhàng và gợi ý cho các em trước những câu hỏi khó và các em trả lời chưa chính xác.

Vì vậy, chúng ta cần xác định chuẩn và có chiến lược để cho mọi học sinh có thể thành công: Câu hỏi dễ cho dành cho học sinh có học lực trung bình, câu hỏi khó

cho học sinh khá giỏi. Mỗi giáo viên phải biết phát huy tối đa sức mạnh của mỗi giờ thấy khôn lớn trưởng thành sau mỗi giờ học văn.

O

học, tạo được niềm vui, sự hứng khởi và thích thú của học trò và các em thật sự cảm

N

Ví dụ: Khi dạy xong tác phẩm Chí Phèo, tôi đã nêu ra câu hỏi:

Ơ

Em có đồng ý với cách kết thúc truyện “Chí Phèo” không? Vì sao? Em hãy tưởng tượng và viết một kết thúc khác cho tác phẩm này.

H

Học sinh đã đưa ra nhiều cách viết khác nhau

N

“Mỗi em đều có cách suy nghĩ, lý giải riêng”. Cô trân trọng ý kiến của các em.

Y

Tuy nhiên, khi xem xét hành động của Chí Phèo chúng ta phải đặt vào hoàn cảnh xã

U

hội lúc bấy giờ, một xã hội đầy sự bất công ngang trái Chí Phèo không có cách lựa

Q

chọn nào khác. Cái chết của Chí Phèo tuy là một lựa chọn bế tắc nhưng cũng là kết quả tất yếu, sản phẩm cả xã hội vô nhân đạo (Ngày nay chúng ta đang được sống trong

M

chế độ XHXHCN, không còn sự phân chia giai cấp, tình trạng người bóc lột người. Có

KÈ

những người đã từng lầm đường lạc nhưng khi hoàn lương được mọi người khoan dung, giúp đỡ để nhanh chóng hòa nhập với cộng đồng. Nhà nước nhân những ngày lễ lớn như 2/9- 30/4 thường có đợt ân xá cho những phạm nhân cải tạo tốt. Tuy nhiên xã

ẠY

hội thì luôn tồn tại những mặt tích cực và cả tiêu cực. Cô tin tưởng và hy vọng các em

D

sẽ chủ động và có những cách ứng xử tích cực trong mọi tình huống khó khăn nếu phải đối mặt.

Như vậy, việc đổi mới phương pháp dạy học đòi hỏi giáo viên phải chọn lựa một cách linh hoạt các phương pháp chung và phương pháp đặc thù của môn học để giảng dạy. Tuy nhiên dù sử dụng bất kỳ phương pháp nào cũng phải đảm bảo được 44

nguyên tắc “Học sinh tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức với sự tổ chức, hướng dẫn của giáo viên”. Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của học sinh, hình thành và phát triển năng lực tự học trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo tư duy của học sinh.

9.4.6. Giáo án thể nghiệm dạy tiết 2 tác phẩm Chí Phèo (Nam Cao) theo định

FF IC IA L

hướng phát triển năng lực người học CHÍ PHÈO

-Nam CaoNgày giảng: ……………

Lớp 11A8. Sĩ số: 38 Tiết theo PPCT : 52

O

I. YÊU CẦU CẦN ĐẠT

N

1. Kiến thức: Hướng dẫn Học sinh

Ơ

- Hiểu và phân tích được các nhân vật trong truyện: Bá Kiến, Chí Phèo..Qua đó hiểu được giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc, mới mẻ của tác phẩm.

H

- Nghệ thuật của kiệt tác: xây dựng nhân vật điển hình, miêu tả tâm lí, cách kể chuyện,

N

ngôn ngữ, giọng điệu.

Y

2. Kĩ năng: Đọc- hiểu văn bản văn học.

U

3. Thái độ: Đồng cảm với thân phận con người.

Q

4. Phát triển năng lực

- Năng lực chung:

M

+ Năng lực tự học, năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực

KÈ

thẩm mỹ, hợp tác, công nghệ thông tin và truyền thông - Năng lực riêng:

D

ẠY

+ Năng lực tái hiện và vận dụng kiến thức, + Năng lực đọc – hiểu, giải mã văn bản, + Năng lực sáng tạo, năng lực tạo lập văn bản, + Năng lực vận dụng kiến thức văn học vào cuộc sống…

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH.

45

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các bài tập dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu. + Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài Chí Phèo trong SGK Ngữ văn 11, Tập một. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm

FF IC IA L

hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao (diễn kịch, thực hiện hoạt động nhóm trong dạy học dự án…)

III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC: Dự án, trải nghiệm, Phát vấn - đàm thoại, thuyết trình, thảo luận nhóm, phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề.

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định tổ chức lớp:

O

2. Kiểm tra bài cũ:

N

3. Bài mới:

Ơ

Hoạt động 1: Khởi động

- Ý tưởng thiết kế hoạt động: gợi nhớ tác phẩm Chí Phèo- Nam Cao, nhân vật Chí Phèo

H

và thị Nở.

N

- Nội dung hoạt động: Học sinh kể được Nhân vật Chí Phèo và thị Nở và mối tình của Chí

Y

Phèo với thị Nở .

U

- Phương pháp tổ chức dạy học: Giáo viên nêu câu hỏi và nhận xét đánh giá

Q

- Phương tiện dạy học: Máy chiếu projecter, viết lên bảng - Sản phẩm: sản phẩm đúng Nội dung cần đạt

M

Hoạt động của giáo viên và học sinh

KÈ

Hoạt động 1: Khởi động - Hình thức: Trò chơi - Kỹ thuật: Đặt câu hỏi

ẠY

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

D

* GV:

+Trình chiếu powerpoint câu hỏi + Chuẩn bị câu hỏi * HS: nghe bài hát Chí Phèo của Bùi Công - Kể được Nhân vật Chí Phèo và thị Nở và Nam.

mối tình của Chí Phèo với thị Nở .

46

* GV hỏi: Bài hát được lấy cảm hứng từ tác phẩm văn học nào? Gợi cho em nhớ đến nhân vật nào, sự việc gì trong tác phẩm ấy?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: trả lời câu hỏi

FF IC IA L

Bước 3: Báo cáo kết quả Bước 4:Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ :Tác phẩm Chí Phèo- Nam Cao, nhân vật Chí Phèo và thị Nở với mối tình của “Đôi lứa xứng đôi” giúp Chí Phèo thức tỉnh. Đấy cũng là vấn đề mà cô trò

O

chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu trong tiết học

N

này.

Ơ

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

- Ý tưởng thiết kế hoạt động: Rèn cho học sinh năng lực giao tiếp, hợp tác. Tái hiện, nắm

H

được những kiến thức cơ bản về tác phẩm. Củng cố kĩ năng đọc hiểu, phân tích nhân vật

N

trong tác phẩm tự sự

Y

- Nội dung hoạt động: Mỗi phương diện yêu cầu học sinh tái hiện trong phiếu học tập sẽ

U

phản ánh được những khía cạnh chính của tác phẩm. Vì thế, các nhóm cần tái hiện và cùng

Q

trao đổi, trình bày để tái hiện những kiến thức cơ bản về nội dung, nhân vật và ý nghĩa tư tưởng của tác phẩm

M

- Phương pháp tổ chức dạy học: Sử dụng phương pháp làm việc nhóm và cá nhân. Sau

KÈ

khi hoàn thành sản phẩm, tứng nhóm và cá nhân trình bày để các nhóm khác phản biện, bổ sung. Sau đó giáo viên chốt và bổ sung những điểm chưa hợp lí, những thông tin, kiến thức còn thiếu.

ẠY

- Phương tiện dạy học: Máy chiếu projecter, phiếu học tập, bảng phụ

D

- Sản phẩm: Hoàn thiện những yêu cầu trong phiếu học tập và các câu hỏi cá nhân Hoạt động của giáo viên và học sinh Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

Nội dung cần đạt 3. Quá trình thức tỉnh của Chí Phèo

Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc hiểu a. Nguyên nhân văn bản

* Cuộc gặp gỡ tình cờ, ngẫu nhiên với thị Nở 47

- Phương pháp tổ chức dạy học: học sinh + Trong một đêm trăng đẹp: “trăng tỏa trên làm việc theo nhóm và hình thức cá nhân

sông và sông gợn biết bao nhiêu vàng, gió lại

- GV nhắc Khái niệm Thức tỉnh:

mát như quạt hầu”

Tỉnh ra, nhận ra lẽ phải và thoát khỏi + Thị Nở đi gánh nước qua vườn nhà Chí tình trạng mê muội sai lầm, làm trỗi dậy Phèo rồi ngủ quên trong một tư thế hớ hênh.

FF IC IA L

cái vốn tiềm tàng trong con người. Thức Chí phèo trong trạng thái say rượu đã xông tỉnh lương tri con người

đến thị Nở một cách rất Chí Phèo.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

+ Ban đầu thị Nở gợi bản năng sinh vật ở gã

? Nguyên nhân nào giúp Chí Phèo thức đàn ông say rượu nhưng với tình yêu thương,

chăm sóc chân thành của thị Nở đã giúp Chí

tỉnh?

Phèo thức tỉnh tính người tìm về với bản chất

O

lương thiện lâu nay bị vùi lấp.

N

* Bản thân Chí Phèo (sức mạnh nội lực, khao

Ơ

khát sống)

+ Bản chất vốn lương thiện thầm sống trong con người Chí khi có cơ hội nó trỗi dậy. (khi tha hóa thì tiếng chửi cũng chứng tỏ khao khát được hòa nhập của Chí).

U

Y

N

H

+ Khi bị tha hóa thì mầm lương thiện vẫn âm

án):

Q

HS: Hoạt động thảo luận nhóm (theo dự b. Biểu hiện * Sáng hôm sau khi tỉnh dậy

M

Giáo viên giao việc cho 2 nhóm về nhà - Tỉnh rượu

KÈ

chuẩn bị. Các em sẽ trình bày trong tiết + Nhận ra sự thay đổi trong cơ thể và tâm lý: miệng đắng, lòng mơ hồ buồn. Người bủn rủn,

học

ẠY

? Biểu hiện của quá trình thức tỉnh trong chân tay không buồn nhấc. Có cảm giác sợ buổi sáng khi Chí Phèo tỉnh dậy?

rượu: nghĩ đến rượu hắn hơi rùng mình, sợ

D

(GV gọi nhóm trưởng lên trình bày kết rượu như người ốm sợ cơm quả, các nhóm nhận xét chéo, GV nhận +Cảm nhận được không gian sống quanh xét và chốt trên sơ đồ tư duy)

mình: Ánh sáng: trời đã lên cao và nắng chắc là rực

- Chí phèo tỉnh rượu

rỡ.

48

Âm thanh: tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng người đi chợ cười nói, tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá -> Đó là những âm thanh bình dị, quen thuộc của cuộc sống đời thường ngày nào cũng có nhưng trước kia

FF IC IA L

Chí Phèo chưa bao giờ tỉnh táo nên Chí không cảm nhận được.

- Tỉnh ngộ - Cao hơn sự tỉnh rượu là tỉnh ngộ

+ Ý thức được tình trạng của bản thân để Chí có thể nhìn thấu suốt cuộc đời mình: từ quá khứ, đến hiện tại và hình dung ra tương lai

O

+ Quá khứ có mơ ước đẹp “Hình như có một

N

thời hắn đã ao ước có một gđ nho nhỏ, chồng

Ơ

cày thuê cuốc mướn, vợ dệt vải”. + Hiện tại tăm tối “Hắn già mà vẫn cô

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

độc…Hắn đã tới cái dốc bên kia của cuộc đời không còn là tuổi mà người ta bắt đầu sửa soạn” + Hình dung tương lai thì vô cùng thê thảm “Chí Phèo dường như đã thấy trước tuổi già của hắn, đói rét, ốm đau và cô độc”. Chí sợ nhất sự cô độc -> Đó là tâm trạng nuối tiếc quá khứ, buồn bã với hiện tại và lo lắng cho tương lai. Gắn liền với những suy nghĩ ấy là cảm xúc buồn “Chao ôi là buồn…buồn thay cho cuộc đời”. Nam Cao đã diễn tả tinh tế diễn biến tâm lý nhân vật. * Khi được TN cho ăn cháo hành - Thức tỉnh tính người, tình người

- Khi được đón bát cháo hành ấm áp ân + Ngạc nhiên: lần thứ nhất được cho; có ai tự tình của thị Nở, sự thức tỉnh của Chí Phèo nhiên cho cái gì. Xưa nay hắn phải dọa nạt hay 49

càng mạnh mẽ, quyết liệt hơn

giật cướp mới có ăn. + Bâng khuâng, xúc động: - Bằng tài năng miêu tả tâm lý Nam Cao đã nhìn tận ngõ ngách tâm lý nhân vật nhận ra sự thay đổi.....mắt ươn ướt; lòng thành trẻ con;

FF IC IA L

muốn làm nũng với thị; Chí Phèo thực sự thấy cảm động trước sự quan tâm ân cần, chu đáo

của Thị Nở (Nam Cao hay dùng nước mắt để thức tỉnh nhân vật của mình. Nước mắt là biểu hiện của tình thương, giọt châu của loài người, miếng kính biến hình vũ trụ. Giọt nước

O

mắt thanh lọc tâm hồn và nâng đỡ nhân cách

N

con người).

Ơ

Nước mắt của Chí chỉ ươn ướt nhưng là biểu

H

hiện của sự xúc động mãnh liệt trước tình cảm

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

của thị Nở.

- Cảm nhận được vị ngon của cháo hành: “Trời ơi cháo mới thơm làm sao, chỉ khói xông vào mũi cũng nhẹ cả người”, “những người suốt đời không ăn cháo hành không biết rằng cháo hành ăn rất ngon” (Bát cháo hành là 1 chi tiết nghệ thuật đặc sắc của NC. giống như liều tiên dược cứu sống Chí phèo, là tình người hiếm hoi, hạnh phúc muộn màng mà lần đầu tiên và cũng là lần duy nhất Chí được hưởng) + Ăn năn: hối hận về tội ác trong quá khứ: đập đầu, rạch mặt ăn vạ, đâm chém; giật cướp, dọa nạt. Người ta hay hối hận về tội ác khi không đủ sức mà ác nữa -> tính người đã được thức tỉnh.

50

+ Mơ ước hạnh phúc: Tỏ tình với thị Nở “giá cứ thế này... Hay là mình...”; Đàn bà không có...Thấy thị Nở xấu nhưng có duyên.

Cố gắng sửa mình: uống thật ít rượu để tỉnh táo mà yêu nhau. Đàn bà không có men như

FF IC IA L

rượu những cũng làm người say (Tình yêu có

sức mạnh điều chỉnh hành vi của con người.

Chí Phèo muốn hoàn thiện mình trong mắt của người yêu)

+ Khao khát được sống lương thiện:

Hắn thèm lương thiện, muốn làm hòa với mọi

O

người “Trời ơi! Hắn thèm lương thiện, hắn

N

muốn làm hòa với mọi người biết bao. Hắn hy

Ơ

vọng ở Thị Nở: sẽ mở đường cho hắn thị có thể sống yên ổn với hắn thì sao người khác lại

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

không thể. Họ sẽ thấy rằng hắn cũng có thể không làm hại được ai. Họ sẽ lại nhận hắn bước vào xã hội bằng phẳng và thân thiện của những người lương thiện”-> Chí Phèo đặt hết hy vọng vào thị Nở (Thị Nở là phao cứu sinh, cọc duy nhất cho Chí Phèo bấu víu và là cây cầu nối Chí Phèo với xã hội loài người).

? Qua việc thể hiện quá trình thức tỉnh  Niềm tin của nhà văn vào sức sống bất diệt của Chí Phèo. Nam Cao muốn gửi gắm của phẩm giá, thiên lương của con người.

D

ẠY

thông điệp gì?(thể hiện giá trị gì cho tác (Khát khao hạnh phúc là bản tính tự nhiên, tốt phẩm)

đẹp, mạnh mẽ của con người, không thế lực

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

nào hủy diệt được. Khi con người bị đẩy vào

- Các nhóm tiến hành thảo luận lần lượt đường cùng, bị tha hóa thì bản tính tốt đẹp ấy trả lời các câu hỏi của giáo viên.

chỉ tạp thời bị vùi lấp, bị ngủ quên chứ không

- Cá nhân học sinh trả lời câu hỏi

thể bị thủ tiêu, có cơ hội nó sẽ trỗi dậy mạnh 51

- Học sinh mỗi nhóm ghi kết quả thảo mẽ. luận lên bảng phụ.

 Nhà văn cũng kêu gọi chúng ta hãy tin vào

- Giáo viên quan sát, hỗ trợ học sinh.

bản chất tốt đẹp của con người, cùng nhau

Bước 3: Báo cáo kết quả thảo luận

xây đắp phần người trong mỗi con người để

- Học sinh mỗi nhóm báo cáo kết quả thảo nó càng bền vững, tốt đẹp) + Ca ngợi giá trị của tình yêu thương, tình yêu

FF IC IA L

luận, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.

- Học sinh các nhóm khác thảo luận, nhận thương có sức mạnh kỳ diệu cảm hóa con xét.

người. (ở trên đời có gì đẹp hơn thế - Người

- GV: Quan sát, hỗ trợ học sinh.

với người sống để yêu thương. Tình yêu và

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện tình thương chân thành sẽ giảm bớt thù hận, nhiệm vụ học tập

sẽ giữ gìn nuôi dưỡng nhân tính -> Nhà văn

O

- Giáo viên nhận xét về kết quả của các kêu gọi sống trên đời cần có sự quan tâm, chia

N

nhóm, rút kinh nghiệm về cách thảo luận, sẻ và tình yêu thương giữa người với người.

Ơ

trình bày.

- Giáo viên chuẩn hóa kiến thức.

4. Bi kịch bị từ chối quyền làm người

H

* Lời chuyển: Nhưng niềm hạnh phúc, hy a. Nguyên nhân:

N

vọng của Chí Phèo không kéo dài được - Trực tiếp: Thị Nở từ chối.

Y

bao lâu bởi thoát khỏi nỗi đau này, Chí Thị Nở gắn bó với Chí Phèo trong 5 ngày chẵn

U

Phèo lại phải đối mặt với nỗi đau khác. thì dừng yêu về hỏi ý kiến của bà cô vì chợt người.

Q

Đó là nỗi đau bị cự tuyệt quyền làm nhớ có bà cô trên đời. Bà cô thị Nở không

M

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

đồng ý cho cháu mình lấy một thằng không cha, không mẹ, chỉ có một nghề là rạch mặt ăn

KÈ

- HS diễn đoạn kịch ngắn thể hiện chi vạ-> Ở đây bà cô thị Nở là đại diện cho tiếng tiết Chí Phèo bị thị Nở từ chối tình yêu.

nói của cộng đồng đầy định kiến, lời bà cô là

? Nguyên nhân nào dẫn đến việc Chí thông điệp của xã hội nghiệt ngã không chấp

ẠY

Phèo bị cự tuyệt quyền làm người?

nhận kẻ kẻ chót lầm đường lạc lối thức tỉnh

D

Giáo viên cho học sinh lên bảng trình bày trở về ý kiến về “Diễn biến tâm lý, hành động - Sâu xa: xã hội đầy định kiến, xã hội cạn kiệt của Chí Phèo khi bị thị Nở từ chối tình tình người. Cây cầu nối Chí Phèo với xã hôi yêu”?

bằng phẳng và thân thiện của những người

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

lương thiện đã bị cắt đứt.

52

- HS diễn đoạn kịch

b. Diễn biến tâm lý, hành động

- Cá nhân học sinh trả lời câu hỏi

- Ngạc nhiên: Bất ngờ trước sự thay đổi của

- Giáo viên quan sát, hỗ trợ học sinh.

thị Nở (vì Chí đang bay bổng với giấc mơ

Bước 3: Báo cáo kết quả thảo luận

hoàn lương, đang hy vọng mãnh liệt thị Nở

- Học sinh báo cáo kết quả, các nhóm giúp hắn trở về xã hội. Hắn nhìn điệu bộ của thị Nở thấy buồn cười vì hắn đang trong trạng

FF IC IA L

khác nhận xét, bổ sung.

- Học sinh các nhóm khác thảo luận, nhận thái thăng hoa, phấn khích) xét.

Khi hắn hiểu ra, hắn lại “hít thấy hơi cháo

- GV: Quan sát, hỗ trợ học sinh.

hành” -> nuối tiếc sự yêu thương. Hắn ngẩn

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện mặt, không nói gì. nhiệm vụ học tập

+ Hắn cuống cuồng chạy theo, nắm tay thị Nở.

O

- Giáo viên nhận xét về kết quả của các Đó là hình ảnh của kẻ sắp chết đuối cố nắm

N

nhóm, rút kinh nghiệm về cách thảo luận, lấy cây cọc, niềm hy vọng cuối cùng. Hắn bị ẩy ngã cũng có nghĩa là cái cọc bị chặt đứt,

Ơ

trình bày.

- Giáo viên chuẩn hóa kiến thức.

cái phao cứu sinh duy nhất bị rút lại. Chí Phèo

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

thực sự bị rơi vào bi kịch cùng đường. + Hắn tìm đến rượu để lấy dũng khí trả thù thị Nở và bà cô thị, người trực tiếp khước từ hắn. Đó là hành động bột phát nhưng càng uống càng tỉnh... thoảng hơi cháo hành, nghĩa là hắn cứ nhớ về hạnh phúc, bởi hạnh phúc con người ta một lần được nếm trải thì không bao giờ quên. Chi tiết bát cháo hành là nỗi ám ảnh sự níu giữ Chí Phèo không sa ngã lần nữa -> biểu hiện này khác lạ vì từ trước đến nay hắn chỉ làm cho người khác rơi lệ nhưng giờ đây chính hắn lại khóc, (đau đớn tộc cùng-> giọt nước mắt) nỗi đau của kẻ khốn khổ, lạc loài là người đấy mà không được coi là người, là người đấy mà lạc lõng bơ vơ. Đó là đỉnh điểm của Bi kịch

53

+ Hắn xách dao đi. Hắn không đi theo đúng ý định ban đầu, Chí Phèo say hay tỉnh? Chí Phèo có say vì rượu (thằng say rượu không đi theo ý định ban đầu, tỉnh ý thức vì càng uống càng tỉnh...). Hắn bước đi theo sự mách bảo

FF IC IA L

của tiềm thức, đến nơi cần đến. Bá Kiến chính là kẻ thù độc ác, lớn nhất của Chí.

+ Chí Phèo dõng dạc tuyên bố với Bá Kiến:

“Tao không đến đây xin 5 hào…tao muốn làm

người lương thiện!” Có lẽ trong đời chưa bao giờ Chí Phèo kiêu hãnh như vậy. Chí Phèo

O

khẳng định quyền làm người chính đáng của

N

mình và kết tội kẻ thù: “Làm thế nào cho mất

Ơ

được những vết mảnh chai trên mặt này? Tao không thể làm người lương thiện được nữa”

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Đó là lời kết án đau đớn, nhức nhối căm hờn + Chí Phèo hành động dữ dội: đâm chết Bá Kiến và tự kết liễu đời mình. Chí giãy đành đạch...... chết trước sự vô cảm của mọi người.

->Chí đã chết ngay trên ngưỡng cửa trở lại làm người khi cách cửa cuộc đời đóng sầm trước anh. Hành động giết Bá Kiến là lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh quyền sống.

- Hắn tiếp nhầm một con người: Đến nhà Bá Kiến lần này không phải là thằng chí phèo lưu manh, quỷ dữ đòi nhu cầu về vật chất mà là một anh cố nông lương thiện đi đòi lương thiện nhu cầu tinh thần, cái mà Bá Kiến không thể trả được.

GV chuyển ý: Cái chết của Chí Phèo là - Trong hoàn cảnh xã hội lúc bấy giờ, một xã 54

cái chết thê thảm, không phải cái chết tự hội đầy sự bất công ngang trái Chí Phèo nhiên của con người (Sinh, lão, bệnh, tử). không có cách lựa chọn nào khác vì: Chết trong sự thờ ơ, hiểu lầm, cả làng Vũ + Đẻ ra Chí Phèo một cố nông lương thiện là Đại không ai hiểu rằng Chí Phèo đã thức người đàn bà khốn khổ, khốn nạn nhưng đẻ ra tỉnh nhân tính, họ vẫn nghĩ Chí Phèo là Chí Phèo lưu mạnh, quỹ dữ là cả xã hội vô nhân đạo.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

+ Chí Phèo muốn sống thì phải bán dần nhận

FF IC IA L

con quỷ dữ.

? Tạo sao một kẻ cáo già như Bá Kiến lại tính, làm điều ác để có cơm ăn, khi nhân tính chết trong tay Chí Phèo?

trở về anh không muốn sống kiếp sống thú vật,

? Nếu em rơi vào cảnh ngộ như Chí Phèo quỷ dữ thì không được xã hội chấp nhận, Chí

phèo chỉ còn cách thủ tiêu sự sống để bảo tồn

O

em sẽ hành động như thế nào?

(Phát biểu tự do-GV gọi vài học sinh trả nhân phẩm...

-> cái chết của Chí Phèo tuy là một lựa chọn

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

bế tắc nhưng cũng là kết quả tất yếu, sản phẩm

Ơ

N

lời)

- Giáo viên quan sát, hỗ trợ học sinh.

đang được sống trong chế độ XHXHCN,

N

Bước 3: Báo cáo kết quả

cả xã hội vô nhân đạo (Ngày nay chúng ta

H

- Cá nhân học sinh trả lời câu hỏi

Y

- Học sinh nhận xét

người bóc lột người. Có những người đã từng lầm đường lạc nhưng khi hoàn lương được

U

- GV: Quan sát, hỗ trợ học sinh.

không còn sự phân chia giai cấp, tình trạng

Q

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện mọi người khoan dung, giúp đỡ để nhanh nhiệm vụ học tập

chóng hòa nhập với cộng đồng. Nhà nước

M

- Giáo viên nhận xét về kết quả của học nhân những ngày lễ lớn như 2/9- 30/4 thường có đợt ân xá cho những phạm nhân cải tạo tốt.

- Giáo viên chuẩn hóa kiến thức.

Tuy nhiên XH thì luôn tồn tại những mặt tích

D

ẠY

KÈ

sinh trình bày.

cực và cả tiêu cực. Cô tin tưởng và hy vọng các em sẽ chủ động và có những cách ứng xử tích cực trong mọi tình huống khó khăn nếu phải đối mặt). c. Ý nghĩa về cái chết của Chí Phèo

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Phản ánh một thực tế phổ biến trong xã hội

? Ý nghĩa về cái chết của Chí Phèo?

bấy giờ là mâu thuẫn giữa giai cấp thống trị và 55

người nông dân là mâu thuẫn không thể điều

- Cá nhân học sinh trả lời câu hỏi

hòa được, chỉ có thể giải quyết bằng bạo lực.

- Giáo viên quan sát, hỗ trợ học sinh.

- Hành động dữ dội của Chí Phèo là lời kết tội

Bước 3: Báo cáo kết quả

đanh thép xã hội vô nhân đạo, là tiếng kêu

- Học sinh nhận xét

thống thiết hãy cứu lấy con người, sống rộng

- GV: Quan sát, hỗ trợ học sinh.

lượng và vị tha cho những con người một thời

FF IC IA L

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện lầm lỡ nay muốn làm lại cuộc đời. nhiệm vụ học tập

- Niềm tin của nhà văn vào chất người trong

- Giáo viên nhận xét về kết quả của học con người. Dù con người có bị dồn đuổi đến

bước đường cùng, dù họ phải thủ tiêu sự sống

- Giáo viên chuẩn hóa kiến thức.

của mình thì họ vẫn chấp nhận để bảo tồn

O

sinh trình bày.

nhân phẩm

N

- Thể hiện cái nhìn bi quan của nhà văn vào

Ơ

hiện thực cuộc sống: kết thúc không có hậu, Chí Phèo chết và dự báo Chí Phèo con ra đời các nhà văn hiện thực giai đoạn 30-45).

III. Tổng kết: Đề tài không mới nhưng đôi mắt mới:

U

Y

N

H

kế nghiệp ở cái lò gạch cũ (Hạn chế chung của

Q

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1. Giá trị nội dung ?Hãy khái quát lại giá trị nội dung và - Qua truyện ngắn, Nam Cao muốn khái quát lên 1 hiện tượng xã hội ở nông thôn Việt Nam

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

trước cách mạng: Một bộ phận nông dân lao

- Cá nhân học sinh trả lời câu hỏi

động lương thiện bị đẩy vào con đường tha

Bước 3: Báo cáo kết quả

hoá, lưu mạnh hoá.

- Học sinh nhận xét

- Kết án đanh thép xã hội tàn bạo đã cướp đi

ẠY

KÈ

M

nghệ thuật của tác phẩm?

D

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhân hình lẫn nhân tính của người nông dân, nhiệm vụ học tập

đồng thời phát hiện và ca ngợi bản chất lương thiện của họ ngay cả khi họ đã bị biến thành quỷ dữ.  Tác phẩm thể hiện giá trị hiện thực và giá 56

trị nhân đạo sâu sắc 2. Giá trị nghệ thuật - Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình.

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo.

FF IC IA L

- Ngôn ngữ giản dị, diễn đạt độc đáo.

- Kết cấu truyện mới mẻ, tưởng như tự do nhưng lại rất chặt chẽ, lôgic.

- Cốt truyện và các tình tiết hấp dẫn, biến hóa giàu kịch tính.

Hoạt động 3: Luyện tập

N

đọc hiểu truyện ngắn hiện đại Việt Nam 1930-1945

O

- Ý tưởng thiết kế hoạt động: Khắc sâu kiến thức nội dung tác phẩm. Củng cố thêm cách

Ơ

- Nội dung hoạt động: Định hướng cho học sinh làm việc cá nhân bằng cách trả lời câu hỏi trắc nghiệm, đóng vai, đọc thơ sưu tầm.

H

- Phương pháp tổ chức dạy học: Hướng dẫn học sinh trả lời, đóng vai, đọc thơ

N

- Phương tiện dạy học: Máy chiếu projecter

Y

- Sản phẩm: Sản phẩm học sinh

Nội dung cần đạt

U

Hoạt động của giáo viên và học sinh * Luyện tập

Q

Hoạt động 3: Luyện tập

- Hình thức tổ chức dạy học: học sinh làm

M

việc nhóm và cá nhân độc lập với câu hỏi

KÈ

trắc nghiệm

- Học sinh đóng vai nhà nghiên cứu phê bình

1. Cho học sinh đóng vai: nhà báo phỏng

phỏng vấn nhà văn Nam Cao

D

ẠY

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập vấn nhà văn NC

- Đọc thơ sưu tầm

2. Đọc thơ sưu tầm

- Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

3. Trả lời câu hỏi trắc nghiệm (Đáp án là những phương án gạch chân).

Câu hỏi 1: Trong truyện, Chí Phèo nhiều Câu hỏi 1: Lời người kể chuyện. lần được thừa nhận là người có bản tính 57

hiền lành, lương thiện. riêng câu “lúc tỉnh táo, hắn cười nghe thật hiền” là lời của ai nhận xét về Chí Phèo? a. Lời Lí Kiến. b. Lời bà Ba.

FF IC IA L

c. Lời người kể chuyện. d. Lời Thị Nở.

Câu hỏi 2: Dòng nào dưới đây điền vào Câu hỏi 2: Chí Phèo là người tự ý thức được sau bởi vì để có một cắt nghĩa đúng nhất?

tình cảnh, số phận bi đát của mình.

Trong truyện ngắn Chí Phèo, Năm Thọ, Binh Chúc, Chí Phèo,…đều là nạn nhân

O

của Bá Kiến và xã hội làng Vũ Đại,

N

nhưng chỉ có Chí Phèo mới thật sự là một

H

a. Chí Phèo là nhân vật chịu nhiều thiệt

Ơ

tính cách bi kịch. Bởi vì:

thòi, khốn khổ nhất .

Y

cảnh, số phận bi đát của mình.

N

b. Chí Phèo là người tự ý thức được tình

U

c. Chí Phèo là kẻ bị từ chối quyền làm

Q

người phũ phàng nhất.

d. Chí Phèo là người có số phận kết cuộc

M

bi thảm nhất.

KÈ

Câu hỏi 3: Nhân vật Chí Phèo một mặt Câu hỏi 3: Từ tự tôn đến tự ti.

tự đắc xem mình là “anh hùng” làng Vũ Đại, mặt khác lại thấy mình “chỉ mạnh vì

ẠY

liều”. Đó là hai mặt của một quá trình

D

phát triển tính cách, tâm lí nhân vật.

Dòng nào sau đây không đúng về bản chất của quá trình đó? a. Từ tự tôn đến tự ti. b. Từ ảo tưởng, hão huyền đến tự ý thức.

58

c. Từ mê muội đến tỉnh táo. d. Từ sự tha hóa về lại với chính mình.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: suy nghĩ câu trả lời Bước 3: Báo cáo kết quả

FF IC IA L

Bước 4:Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ Hoạt động 4: Vận dụng

- Ý tưởng thiết kế hoạt động: Giúp học sinh biết tóm tắt tác phẩm “Chí Phèo” bằng sơ đồ tư duy. Liên hệ ý nghĩa của tác phẩm. Ý nghĩa đó có phù hợp trong xã hội ngày hôm nay không

O

- Nội dung hoạt động: Yêu cầu học sinh tái hiện được tác phẩm “Chí Phèo” .Nêu được

N

thái độ/ hành động ứng xử của bản thân nếu ở trong vào hoàn cảnh ấy

Ơ

- Phương pháp tổ chức dạy học: Học sinh làm việc cá nhân. Giáo viên kiểm tra sản phẩm của học sinh

N

- Sản phẩm: Hoàn thành câu trả lời

H

- Phương tiện dạy học: Máy chiếu projecter câu hỏi

Nội dung cần đạt * Vận dụng:

U

Hoạt động 4: Vận dụng

Y

Hoạt động của giáo viên và học sinh

việc cá nhân

Q

- Hình thức tổ chức dạy học: học sinh làm Học sinh trình bày các cách khác nhau nhưng phải hợp lí, thuyết phục, phù hợp chuẩn mực đạo đức.

M

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

KÈ

? Em hãy tóm tắt tác phẩm “Chí Phèo” bằng sơ đồ tư duy?

ẠY

? Em hãy tưởng tượng và vẽ lại chân dung của Chí Phèo sau khi đi tù về?

D

? Qua quá trình tha hóa của nhân vật Chí Phèo, em có suy nghĩ gì về xã hội Việt Nam trước cách mạng tháng tám? ? Qua bài học, em hãy rút ra ý nghĩa của tác phẩm? Ý nghĩa đó có phù hợp trong 59

xã hội ngày hôm nay không? Vì sao?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: suy nghĩ câu trả lời Bước 3: Báo cáo kết quả Bước 4:Nhận xét, đánh giá kết quả thực

FF IC IA L

hiện nhiệm vụ Hoạt động 5: Mở rộng

- Ý tưởng thiết kế hoạt động: Giúp học sinh cảm nhận sâu sắc hơn về nhân vật Tấm. Đồng thời, khơi gợi ở học sinh khả năng sáng tạo, năng lực cảm nhận - Nội dung hoạt động: Định hướng cho học sinh viết cảm nghĩ

O

- Phương pháp tổ chức dạy học: Học sinh làm việc cá nhân. Sau đó giáo viên rút ra nhận xét

N

- Phương tiện dạy học: Câu trả lời trên giấy hoặc bằng lời nói

Nội dung cần đạt

H

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Ơ

- Sản phẩm: Hoàn thiện câu hỏi Hoạt động 5: Mở rộng

* Mở rộng

N

- Hình thức tổ chức dạy học: học sinh làm Học sinh trình bày các cách khác nhau nhưng

Y

việc cá nhân

đạo đức.

U

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

phải hợp lí, thuyết phục, phù hợp chuẩn mực

Q

Câu 1: Từ mối tình của Chí Phèo và thị Nở, anh (chị) hãy bàn về vai trò của tình

M

yêu thương.

KÈ

Câu 2: Dựng kịch đoạn Chí Phèo đến nhà Bá Kiến lần cuối.

ẠY

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ HS: suy nghĩ câu trả lời

D

Bước 3: Báo cáo kết quả Bước 4:Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ 4. Củng cố:

60

- Phân tích được các nhân vật trong truyện: Bá Kiến, Chí Phèo..Qua đó hiểu được giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc, mới mẻ của tác phẩm.

5. Dặn dò - Học bài cũ.

Chuẩn bị bài : Phong cách ngôn ngữ báo chí (tiếp)

FF IC IA L

9.4.7. Kết quả đạt được

Việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực là điều tất yếu để đáp ứng nhu cầu, đòi hỏi thực tế của xã hội phát triển. Tôi đã áp dụng những giải pháp trên khi

dạy “Dạy truyện hiện đại Việt Nam trong chương trình Ngữ văn 11- THPT theo

định hướng phát triển năng lực học sinh” Để có sự đánh giá khách quan về hiệu

O

quả việc vận dụng các phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực

người học, tôi đã tiến hành khảo sát ý kiến học sinh ở các lớp mà tôi trực tiếp dạy.

N

Cách thực hiện như sau:

Ơ

- Chọn 2 lớp11 làm lớp thực nghiệm và lớp đối chứng: lớp 11A8 là lớp thực

H

nghiệm (được vận dụng đầy đủ các giải pháp mới), lớp 11A5 là lớp đối chứng (không được vận dụng các giải pháp mới mà chỉ áp dụng phương pháp truyền thống).

N

- Điều tra, khảo sát ý kiến học sinh của lớp thực nghiệm (11A8) trước khi tiến

Y

hành áp dụng các giải pháp mới để nắm bắt thực trạng của lớp và có cơ sở so sánh sau

U

khi áp dụng (khảo sát bước 1)

Q

- Khảo sát ý kiến học sinh của 2 lớp thực nghiệm và đối chứng sau khi áp dụng, để có sự so sánh kết quả (khảo sát bước 2)

M

Tôi tiến hành các bước khảo sát cụ thể như sau:

KÈ

* Khảo sát bước 1: khảo sát lớp thực nghiệm (11A8, 38 HS) Câu hỏi và phương án trả lời

SL

TL %

Giúp HS hiểu bài sâu hơn

28

73,7

Được hợp tác với người khác

15

39,5

HS được nghe nhiều ý kiến khác nhau

30

78,9

HS được trình bày suy nghĩ, ý kiến của mình

26

68,4

ẠY

Câu 1: Hiệu quả học tập dạy học truyện ngắn Việt Nam giai đoạn

D

1930 - 1945 theo định hướng phát triển năng lực người học

61

Học sinh thấy thoải mái, hứng thú tham gia bài học

11

28,9

-

-

15

39,5

Rất hứng thú

8

21,1

Hứng thú

17

44,7

12

31,6

5

13,2

2

5,3

Học sinh được phê phán ý kiến của người khác Chỉ có nhóm trưởng/thư ký làm việc

FF IC IA L

Câu 2 Mức độ hứng thú của HS

Không hứng thú Ngại Rất ngại

* Khảo sát bước 2: khảo sát lớp thực nghiệm và lớp đối chứng.

O

Sử dụng 2 câu hỏi để điều tra, khảo sát ý kiến học sinh:

Theo em, hiệu quả học tập theo định hướng phát triển năng lực người học là gì?

N

Mức độ hứng thú của bản thân em khi tham gia các hoạt động học tập?

Ơ

Trong đó, ở câu hỏi 1 có bổ sung thêm một số biểu hiện tích cực trong việc hình

H

thành kĩ năng.

N

* Phân tích, so sánh số liệu khảo sát

- Có sự thay đổi, tiến bộ rõ nét ở lớp thực nghiệm sau khi áp dụng các giải pháp

Y

mới.

U

Trước TN

Sau TN

Câu hỏi và các phương án lựa chọn

Tăng,

Q

giảm TL%

SL

TL%

TL%

28

73,7

36

94,7

+21,0

Được hợp tác với người khác

15

39,5

35

92,1

+52.6

HS được nghe nhiều ý kiến khác nhau

30

78,9

37

97,4

+18,5

HS được trình bày suy nghĩ, ý kiến của mình

26

68,4

35

92,1

+23,7

26

68,4

M

SL

Câu 1: Hiệu quả dạy học truyện ngắn giai

KÈ

đoạn 1930 - 1945 theo định hướng phát triển năng lực người học

D

ẠY

Giúp HS hiểu bài sâu hơn

Học sinh thấy thoải mái, hứng thú tham gia bài học

11 62

28,9

+39,5

HS được phê phán ý kiến của người khác

-

-

30

78,9

+78,9

15

39,5

2

5,3

-0,53

Rất hứng thú

8

21,1

20

52,6

+31,5

Hứng thú

17

44,7

19

50.0

+5,3

Không hứng thú

12

31,6

3

7,9

-23,7

Ngại

5

13,2

1

2,6

-10,6

Rất ngại

2

5,3

0

0.0

-5,3

Chỉ có nhóm trưởng/thư ký làm việc

FF IC IA L

Câu 2: Mức độ hứng thú của HS

- Có sự thay đổi rõ nét về hiệu quả hình thành, phát triển năng lực giữa lớp thực

O

nghiệm và lớp đối chứng, cụ thể:

Lớp thực

Lớp đối

So

nghiệm

chứng

sánh

11 A8

11A5

TL%

(38HS)

(38 HS)

H

Ơ

N

Câu hỏi và các phương án lựa chọn

TL %

SL

TL %

Giúp HS hiểu bài sâu hơn

36

94,7

22

57,9

+36,8

Được hợp tác với người khác

35

92,1

21

55,3

+36,8

HS được nghe nhiều ý kiến khác nhau

37

97,4

17

44,7

+52,7

HS được trình bày suy nghĩ, ý kiến của

35

92,1

16

42,1

N

SL

Câu 1: Hiệu quả dạy học truyện ngắn

Y

giai đoạn 1930 - 1945 ttheo định hướng

KÈ

M

Q

U

phát triển năng lực người học

mình

+50.0 26

ẠY

Học sinh thấy thoải mái, hứng thú tham

68,4

10

26,3

D

gia bài học

+42,1

Chỉ có nhóm trưởng/thư ký làm việc

30

78,9

Câu 2: Mức độ hứng thú của HS

2

5,3

Rất hứng thú Hứng thú

20 63

52,6

18

47.4

-31,5

8

21,1

+15,8

10

26,3

+26,3

Không hứng thú

19

50.0

22

57,9

-7,9

Ngại

3

7,9

1

2,6

+5,3

Rất ngại

1

2,6

4

10,5

-7,9

Kết quả trên cho thấy:

FF IC IA L

Một là: Có sự chênh lệch tương đối lớn về hiệu quả phát triển năng lực người học giữa những đối tượng học sinh được học tiết Chí Phèo theo định hướng phát triển năng lực và những học sinh học theo phương pháp truyền thống. Câu trả lời của học sinh ở lớp thực nghiệm đã khẳng định các em được nhiều kĩ năng hơn so với học sinh ở lớp đối chứng. Cụ thể:

O

+ Được nghe nhiều ý kiến khác nhau (kĩ năng lắng nghe tích cực): 97,4 (lớp thực nghiệm) và 44,7 (lớp đối chứng);

N

+ Được hợp tác với người khác: 92,1 (lớp thực nghiệm) và 55,3 (lớp đối

Ơ

chứng);

H

+ Được trình bày suy nghĩ, ý kiến của mình: 92,1 (lớp thực nghiệm) và 42,1 (lớp đối chứng)…

N

Hai là: Những hạn chế của phương pháp tổ chức dạy học truyền thống được

Y

khắc phục, ở lớp thực nghiệm hầu như không còn tình trạng có học sinh không tham

U

gia hoạt động, không có học sinh làm việc riêng. Điều đó khẳng định việc dạy truyện

Q

ngắn giai đoạn 1930 - 1945 theo định hướng phát triển năng lực là phù hợp với đặc điểm tâm lý, đặc điểm nhận thức của học sinh THPT, là hợp lí và có hiệu quả trong

M

việc phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động và sáng tạo của học sinh. Tỉ lệ học sinh

KÈ

không hứng thú, ngại hoạt động hợp tác làm việc và tham gia các trò chơi giảm hẳn ở lớp thực nghiệm.

ẠY

Ba là: Qua việc tìm tòi, đổi mới hình thức dạy học giúp giáo viên nâng cao

được trình độ chuyên môn và sự hợp tác tích cực của học sinh là động lực, cảm hứng

D

để giáo viên yêu nghề, say mê sáng tạo.

10. Điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: - Về cơ sở vật chất: Trường THPT nơi tôi công tác đã trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, phương tiện dạy học hiện đại, giúp tôi có điều kiện phát huy năng lực và áp dụng tốt sáng kiến vào thực tế giảng dạy.

64

- Học sinh: Ở tất cả các khối lớp đều tham gia được vào quá trình dạy học và áp dụng sáng kiến theo định hướng phát triển năng lực người học.

- Đội ngũ giáo viên: Các thầy cô giảng dạy bộ môn Ngữ văn đều đạt chuẩn và trên chuẩn về trình độ chuyên môn, có sức trẻ và lòng yêu nghề. Các thầy cô đã chủ động tổ chức, hướng dẫn hoạt động học của học sinh, tạo môi trường học tập thân

FF IC IA L

thiện và những tình huống có vấn đề nhằm khuyến khích người học tích cực tham gia các hoạt động học tập. Đồng thời rèn cho các em thói quen và khả năng tự học, phát huy tiềm năng và vận dụng hiệu quả những kiến thức, kỹ năng đã tích luỹ.

Sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng sẽ có sức lan tỏa mạnh trong tổ chuyên môn và các bộ môn khác trong nhà trường. Đây cũng là động lực để giáo viên say sưa,

O

yêu nghề hơn.

Lợi ích thiết thực của sáng kiến

N

Lâu nay, giáo viên quen với việc dạy học truyện hiện đại Việt Nam nặng về

Ơ

cung cấp kiến thức mà chưa chú ý đến mục đích quan trọng hơn là phát huy chủ

H

thể người học. Đây cũng là một trong những vấn đề mà giáo dục phổ thông nước

N

ta đang thực hiện là chuyển từ chương trình tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, từ chỗ học sinh học được cái gì đễn chỗ học sinh vận dụng

Y

được gì qua việc học. Để làm được điều đó, các nhà giáo tâm huyết phải thay

U

đổi phương pháp dạy học từ "truyền thụ một chiều" sang dạy cách học, các vận

Q

dụng kiến thức, rèn luyện kĩ năng, hình thành năng lực và phẩm chất, chuyển

M

cách đánh giá kết quả giáo dục từ nặng về kiểm tra trí nhớ, sang đánh giá năng

KÈ

lực vận dụng kiến thức giải quyết vấn đề. Qua đó, cũng sẽ hình thành được những năng lực cốt lõi của học sinh.

Qua quá trình nghiên cứu và áp dụng đề tài về “Dạy truyện hiện đại Việt

ẠY

Nam trong chương trình Ngữ văn 11- THPT theo định hướng phát triển năng

D

lực học sinh” tôi nhận thấy với mục tiêu dạy học định hướng phát triển năng lực học sinh có sự khác biệt cơ bản nhất là vai trò của người học và người dạy đã thay đổi, sự thay đổi này đã biến quá trình thụ động sang chủ động, từ việc nghe giảng sang hoạt động tư duy, làm việc độc lập, theo nhóm, đổi mới quan hệ giáo 65

viên - học sinh theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội.

Giá trị, hiệu quả đạt được của sáng kiến: Nghiên cứu đề tài này có vai trò quan trọng và thiết thực trong giảng dạy “Dạy truyện hiện đại Việt Nam trong chương trình Ngữ văn 11- THPT theo định

FF IC IA L

hướng phát triển năng lực học sinh” cụ thể:

Tạo sự hấp dẫn trong giờ giảng, thu hút sự chú ý của học sinh, kích thích

tư duy và khả năng vận dụng kiến thức linh hoạt. Các năng lực được hình hành

và phát triển rõ nét hơn. Thúc đẩy hiệu quả giờ học, học sinh có ấn tượng tốt đối với tiết học. Các em có ý thức học môn Ngữ văn tốt hơn.

O

Tạo cho người giáo viên có tâm thế hứng khởi, nhiệt tình trong giảng dạy,

N

có phong thái tự tin khi tổ chức, hỗ trợ học sinh lĩnh hội tri thức.

Ơ

Với việc nghiên cứu dạy học “Dạy truyện hiện đại Việt Nam trong

H

chương trình Ngữ văn 11- THPT theo định hướng phát triển năng lực học sinh” bản thân tôi nhận thấy học sinh đã bước đầu có những năng lực cần thiết mà

N

môn học hướng tới như Năng lực giao tiếp Tiếng Việt; Năng lực thưởng thức

Y

văn học/cảm thụ thẩm mĩ; Năng lực hợp tác; Năng lực tự học ....

U

Dạy học và kiểm tra, đánh giá theo theo định hướng phát triển năng lực

Q

của người học là yêu cầu tất yếu của đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào

M

tạo. Trong quá trình thực hiện sáng kiến, cá nhân tôi nhận thấy sáng kiến mang lại những hiệu quả khả quan. Tôi tiếp tục được nghiên cứu và áp dụng có hiệu

KÈ

quả hơn trong những năm học tiếp theo. Tuy nhiên do sáng kiến này được đúc kết từ những trải nghiệm của bản thân, không thể tránh khỏi những hạn chế và

ẠY

bất cập. Tôi rất mong nhận được những đóng góp quý báu của đồng nghiệp, Hội

D

đồng Sáng kiến, đặc biệt là những thông tin phản hồi từ phía học sinh để sáng kiến này hoàn thiện hơn.

Bài học rút ra từ quá trình thực hiện sáng kiến kinh nghiệm: Trong quá trình thực hiện sáng kiến tôi đã rút ra một số kinh nghiệm quý báu từ việc áp dụng sáng kiến như sau: 66

Giáo viên xác định được các năng lực phát triển qua từng bài, từng phần của bài dạy. Chọn phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phù hợp với đối tượng học sinh mình đang giảng dạy.

Khi soạn bài, cần thiết kế giáo án phù hợp năng lực phát triển của người học, xây dựng những câu hỏi gắn liền với kiến thức trọng tập của bài học.

FF IC IA L

Giao nhiệm vụ học tập phải phù hợp với khả năng nhận, thức tiếp thu bài

của từng học sinh, chú trọng vào các năng lực tự học, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp tiếng Việt, năng lực sử dụng ngôn ngữ ...

Thường xuyên kiểm tra việc học bài và chuẩn bị bài của học sinh, hướng

dẫn cách đọc - hiểu kiến thức trong sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, biết chắt

O

lọc kiến thức cơ bản, biết cách suy luận để tìm tòi và phát hiện kiến thức mới.

N

Khi học sinh thực hiện nhiệm vụ, giáo viên chủ động gọi những học sinh

Ơ

còn hạn chế một số năng lực như năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực giao tiếp

H

Tiếng Việt... lên phát biểu nhằm khuyến động viên các em tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp.

N

Giáo viên cần sử dụng đủ và hiệu quả các thiết bị dạy học tối thiểu đã quy

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

định, tích cực vận dụng công nghệ thông tin trong dạy học.

67

11. Tập thể lớp đã tham gia áp dụng sáng kiến: STT

Địa chỉ

Tập thể lớp

Phạm vi/Lĩnh vực áp dụng sáng kiến

1

11 A8

Trường THPT Vĩnh Yên

Môn Ngữ văn- THPT

FF IC IA L

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình, không sao chép nội dung của người khác.

Vĩnh Yên, ngày 28 tháng 2 năm 2020

Vĩnh Yên, ngày 28 tháng 2 năm 2020

XÁC NHẬN CỦA THU TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Người viết sáng kiến

Hiệu trưởng

(Ký và ghi rõ họ tên)

Ơ

N

O

(Ký tên, đóng dấu)

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Trịnh Thị Hoài Giang

68

PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1: Bảng 1: MẪU PHIẾU KHẢO SÁT Ý KIẾN HỌC SINH VÀ GIÁO VIÊN Câu hỏi và phương án trả lời

SL

FF IC IA L

Câu 1: Hiệu quả dạy học truyện ngắn 1930-1945 theo định hướng phát triển năng lực người học Giúp HS hiểu bài sâu hơn Được hợp tác với người khác HS được nghe nhiều ý kiến khác nhau

Học sinh thấy thoải mái, hứng thú tham gia bài học

N

Rất hứng thú

Không hứng thú

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Ngại

Y

Hứng thú

Rất ngại

Ơ

H

Câu 2 Mức độ hứng thú của HS

N

Học sinh được phê phán ý kiến của người khác

O

HS được trình bày suy nghĩ, ý kiến của mình

Chỉ có nhóm trưởng/thư ký làm việc

69

TL %

PHỤ LỤC 2: KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ CHỦ ĐỀ I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức - Kiểm tra mức độ đạt chuẩn kiến thức, kỹ năng được quy định trong chủ đề

FF IC IA L

truyện hiện đại Việt Nam - chương trình Ngữ văn 11 - học kì 1, với mục đích đánh giá

năng lực đọc hiểu và tạo lập văn bản của học sinh thông qua hình thức kiểm tra tự luận.

2. Thái độ - Chủ động, tích cực trong học tập.

- Nghiêm túc, tự giác trong kiểm tra.

O

3. Năng lực

N

Từ bài kiểm tra, HS có thể hoàn thiện các năng lực đọc hiểu văn bản và năng lực tạo

Ơ

lập văn bản 4. Năng lực cần hình thành cho học sinh:

N

- Năng lực cảm thụ văn học.

H

- Năng lực đọc hiểu văn bản.

Y

- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về ý nghĩa của văn bản.

U

- Năng lực tạo lập văn bản.

Q

- Năng lực phân tích, so sánh, tổng hợp.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

M

- Giáo viên: Đề kiểm tra, đáp án

KÈ

- Học sinh: giấy kiểm tra III. HÌNH THỨC ĐỀ KIỂM TRA

ẠY

- Hình thức tự luận.

- Cách tổ chức kiểm tra: học sinh làm bài tại lớp trong 45 phút.

D

IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ 3. Bài mới MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA MÔN NGỮ VĂN 11 70

Mứcđộ

Vận dụng Nhận biết

Thông hiểu Vận

Chủ đề

dụng

cao

- Thao tác - Hiểu được Vận dụng tốt Kết hợp các

luận lập luận cần nội

văn học

thiết

sử nghệ

dung, các thao tác thao tác nghị thuật nghị

luận luận văn học

FF IC IA L

Nghị

dụng Vận

thấp

Làm văn

Cộng

tác văn học.

dụng trong của bài

làm: phẩm

phân

tích, truyện hiện

và hiểu biết của bản thân

về nội dung,

đại

chứng

nghệ

của một tác

O

minh, bình

thuật

luận...

phẩm truyện

N

hiện đại để

Y

N

H

Ơ

trình bày bài

U

Tỉ lệ: 100%

điểm)

Q

( 20% = 2,0 ( 20% = 2,0 ( 30% = 2,0 điểm)

M

Tổng số câu: ( 20% = 2,0 ( 20% = 2,0 ( 30% = 3,0 điểm)

KÈ

1

số

điểm:

10

cách tốt nhất (Cụ thể: tác phẩm

“Chí

điểm)

( 30 % = 3,0 ( 100% = 10 điểm)

điểm)

( 30 % = 3,0 ( 100% = 10 điểm)

điểm)

ẠY

Tổng

điểm)

một

Phèo” )

Số câu: 1

điểm)

văn

điểm

D

Tỉ lệ: 100% D. ĐỀ KIỂM TRA Anh/ chị hãy phân tích quá trình thức tỉnh của nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của Nam Cao. E. ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM 71

Điểm

Nội dung * Yêu cầu về kĩ năng - Làm đúng kiểu bài nghị luận văn học - Bài làm có đầy đủ ba phần - Cách trình bày sạch sẽ, mạch lạc.

FF IC IA L

- Không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp * Yêu cầu về kiến thức

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau: a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận

1,0

O

b. Thân bài * Nội dung:

N

- Chí Phèo đã gặp thị Nở, đó là bước ngoặt lớn trong cuộc đời Chí. Tình yêu thương 1,5

Ơ

mộc mạc, chân thành của Thị Nở- người đàn bà xấu như ma chê quỷ hờn, lại dở hơi

H

ấy đã đánh thức bản chất lương thiện của Chí Phèo.

- Chí Phèo đã thức tỉnh.

N

+ Về nhận thức: Nhận biết được mọi âm thanh trong cuộc sống (dẫn chứng)

1,0

Y

+ Nhận ra bi kịch trong cuộc đời của mình và sợ cô đơn, cô độc đối với Chí Phèo 1,0

U

“cô độc còn đáng sợ hơn đói rét và ốm đau”.

1,0

Q

+ Về ý thức: Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người.

- Đúng lúc Chí Phèo đang vẩn vơ nghĩ thì Thị Nở mang “nồi cháo hành còn nóng

M

nguyên” vào. Việc làm của thị Nở khiến Chí hết sức ngạc nhiên và xúc động đến 2,0

KÈ

trào nước mắt. Bởi đây là lần thứ nhất trên đời “hắn được một người đàn bà cho”.

Hắn thấy cháo hành của thị thơm ngon lạ lung: “Chỉ khói xông vào mũi cũng đủ

ẠY

làm người nhẹ nhõm”. Thì ra, đối với Chí Phèo, bát cháo hành của thị Nở không chỉ là bát cháo hành bình thường mà trong đó hàm chứa cả tình yêu thương chân thành

D

thị dành cho hắn. Như vậy, hình ảnh bát cháo hành là hình ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa: đó là bát cháo mà thị Nở nấu cho Chí hay chính là tình người ấm áp mà người đàn bà nghèo khổ, xấu xí, dở hơi dành tặng cho Chí. => Chí Phèo đã hoàn toàn thức tỉnh, Chí đang đứng trước tình huống có lối thoát là con đường trở về với cuộc sống của một con người. Qua đây, ta thấy cái nhìn đầy 72

chiều sâu nhân đạo của nhà văn Nam Cao.

0,5

* Đặc sắc nghệ thuật: - Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình.

1,0

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo.

- Ngôn ngữ sống động, vừa điêu luyện, nghệ thuật vừa rất gần với lời ăn tiếng nói

FF IC IA L

hàng ngày.

- Cách kể chuyện linh hoạt, sáng tạo.

- Giọng điệu của nhà văn phong phú, có sự biến hóa, có sự đan xen lẫn nhau. c. Kết bài: Đánh giá khái quát vấn đề nghị luận.

1.0

Lưu ý: GV linh hoạt trong khi chấm, khuyến khích những bài làm có cảm xúc, có sự sáng tạo, tránh đếm ý cho điểm

O

- Điểm trừ tối đa đối với bài viết không đảm bảo bố cục bài văn nghị luận là 1.0 điểm.

D

ẠY

KÈ

M

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

- Điểm trừ tối đa đối với bài viết có nhiều lỗi diễn đạt hoặc lỗi chính tả là 1.0 điểm.

73

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức,kĩ năng môn Ngữ văn trung học phổ thông, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2009 Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI - Nghị quyết

FF IC IA L

số 29-NQ/TW- ngày 4/11/2013

2. Trần Đình Châu, Đặng Thu Thủy, Phan Thị Luyến, “Phương pháp dạy học

tích cực”, Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên khối Trung học phổ thông, Module 18, tr.

76

3. Trần Ngọc Giao, “Đường lối phát triển giáo dục và đào tạo Việt Nam”, Quản lý trường phổ thông, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2013, tr. 12.

O

4. Tài liệu tập huấn dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định

N

hướng phát triển năng lực của học sinh môn Ngữ Văn, Bộ GD và ĐT.(2014)

Ơ

5. Tài liệu tập huấn giáo viên: Dạy học, kiểm tra, đánh giá theo chuẩn kiến thức, kỹ năng trong chương trình giáo dục phổ thông (2010).

H

6. Tài liệu: Dạy học tích hợp phát triển năng lực học sinh – NXB Đại học Sư

N

phạm Quý 1 – 2016.

Y

7. Trang mạng:

U

- http//truonghocketnoi.edu.vn

Q

- http://truongtructuyen.edu.vn

D

ẠY

KÈ

M

- Giáo án điện tử.violet...

74