SỬ DỤNG TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC MÔN HÓA HỌC Ở TRƯỜNG THPT NHẰM KÍCH THÍCH SỰ HỨNG THÚ HỌC TẬP

TỔ CHỨC THEO TRÒ CHƠI DẠY HỌC HÓA HỌC

vectorstock.com/22606229

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN EBOOK PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

SỬ DỤNG TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC MÔN HÓA HỌC Ở TRƯỜNG THPT NHẰM KÍCH THÍCH SỰ HỨNG THÚ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

MỤC LỤC PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ .......................................................................................... 3 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 3 2. Mục đích nghiên cứu:......................................................................................... 4 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: ........................................................................................ 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: .................................................................. 5 PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU. ................................................................ 6 1.Cơ sở khoa học .................................................................................................... 6 1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề: ..................................................................... 6 1.2. Các khái niệm cơ bản ................................................................................... 7 1.2.1. Trò chơi .................................................................................................. 7 1.2.2. Trò chơi dạy học .................................................................................... 7 1.2.3. Ý nghĩa của trò chơi trong dạy học. ..................................................... 8 2.Thực trạng thiết kế và sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT ............. 8 2.1. Tổ chức khảo sát thực trạng ......................................................................... 8 2.2. Kết quả khảo sát ........................................................................................... 9 2.2.1 Nhận thức của HS về việc thiết kế và sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT. ................................................................................................... 9 2.2.1.1. Mẫu khảo sát .................................................................................... 9 2.2.1.2. Kết quả khảo sát: ........................................................................... 10 2.2.2.Thực trạng thiết kế và sử dụng trò chơi trong dạy học ở THPT của GV ........................................................................................................................ 11 2.2.2.1. Mẫu khảo sát. ................................................................................. 11 2.2.2.2. Kết quả khảo sát. ........................................................................... 12 3. Biện pháp giải quyết vấn đề: ............................................................................ 13 3.1.Xây dựng kế hoạch ..................................................................................... 13 3.2. Kế hoạch bài học và kế hoạch thiết kế trò chơi. ........................................ 14 3.2.1. Giáo viên thiết kế trò chơi. .................................................................. 14 3.2.1.1. Bài 4: Luyện tập este và chất béo .................................................. 14 3.2.1.2. Bài 14: Vật liệu polime.................................................................. 23 3.2.2. Học sinh thiết kế trò chơi..................................................................... 27 3.2.2.1. Bài 15: Luyện tập Polime và Vật liệu polime ............................... 27 1

3.2.2.2.Bài 28: Luyện tập: Tính chất của kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng ................................................................................ 31 3.3. Kết quả thực nghiệm. ................................................................................. 39 3.3.1. Một số hình ảnh thực nghiệm .............................................................. 39 3.3.2. Kết quả khảo sát HS qua Google forms .............................................. 43 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. .......................................................... 45 1. Kết luận: ........................................................................................................... 45 2. Kiến nghị : ........................................................................................................ 46 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 47

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

PPDH

Phương pháp dạy học

THPT

Trung học phổ thông

GDĐT

Giáo dục đào tạo

SKKN

Sáng kiến kinh nghiệm

2

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết, những năm trước, phương pháp và hình thức dạy học trong nhà trường phổ thông còn nặng về lý thuyết, ít thực hành thực nghiệm; việc dạy học theo lối truyền thụ kiến thức một chiều “thầy giảng, trò chép” phần nào mang tính áp đặt, ít khơi dậy cá tính, sự sáng tạo và khả năng tự học của học sinh...

Công tác kiểm tra đánh giá còn nặng về đánh giá định kỳ và đánh giá sự ghi nhớ kiến thức của học sinh. Việc đánh giá quá trình và đánh giá học sinh vận dụng kiến thức học được vào giải quyết vấn đề của thực tế cuộc sống chưa được quan tâm đúng mức.

Xác định được vấn đề này, từ năm 2013, Bộ GDĐT đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện các phương pháp dạy học/hoạt động giáo dục và kiểm tra đánh giá tích cực. Nổi bật trong số đó có công văn số 3535 (năm 2013) Hướng dẫn triển khai thực hiện phương pháp “Bàn tay nặn bột” và các phương pháp dạy học tích cực khác; công văn 791 (năm 2013) Hướng dẫn thí điểm phát triển chương trình giáo dục nhà trường phổ thông; công văn 5555 (năm 2015) Hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; tổ chức và quản lí các hoạt động chuyên môn của trường trung học…Nhiều mô hình giáo dục tích cực như Trường học mới, Dạy học Mỹ thuật theo phương pháp của Đan Mạch, Dạy học gắn với sản xuất - kinh doanh - dịch vụ và bảo vệ môi trường tại địa phương… cũng được Bộ GDĐT cho thí điểm triển khai. Song song với đó, Bộ tăng cường chỉ đạo hướng dẫn dạy học vận dụng kiến thức liên môn vào giải quyết các vấn đề thực tiễn thông qua “Dạy học dựa trên dự án”, tổ chức các “Hoạt động trải nghiệm sáng tạo”. Công văn 4612 (năm 2017) hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục phổ thông hiện hành theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh từ năm học 2017-2018 là bước tổng kết các đổi mới trước đây để triển khai đồng bộ ở các địa phương, vừa là sự chuẩn bị để giáo viên, các nhà trường từng bước làm quen, tiệm cận với yêu cầu của chương trình GDPT mới Đặc biệt gần đây, thông tư số 32/2018/TT-BGĐT ngày 26/12/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo nêu định hướng về phương pháp giáo dục trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018 có nội dung :” Các môn học và hoạt động giáo dục trong nhà trường áp dụng các phương pháp tích cực hóa hoạt động học sinh, trong đó giáo viên đóng vai trò tổ chức, hướng dẫn hoạt động cho học sinh, tạo môi trường học tập thân thiện và những tình huống có vấn đề để khuyến khích học sinh tích cực tham gia vào các hoạt động học tập, tự phát huy tiềm năng và những kiến thức, kỹ năng đã tích lũy được để phát triển.” Công văn hướng dẫn số 1602/SGD&ĐT-GDTrH ngày 30/8/2019 của sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 2019-2020 “ Thực hiện thường xuyên, hiệu quả các phương pháp, hình thức và kỹ thuật dạy học tích cực; Đổi mới phương thức đánh giá học sinh” nhằm phát triển phẩm chất năng lực học sinh. Công văn hướng 3

dẫn số 319/CĐN ngày 12/10/2017 của Công đoàn Giáo dục Nghệ An về việc tham gia thực hiện phong trào thi đua “Đổi mới, sáng tạo trong dạy và học” giai đoạn 2016 - 2020.

Việc chỉ đạo và hướng dẫn triển khai đổi mới phương pháp, hình thức dạy học, kiểm tra đánh giá của Bộ GDĐT và Sở GDĐT suốt giai đoạn vừa qua được đánh giá là “có tác động tích cực”, không ít địa phương, nhà trường đã thực hiện tốt và nâng cao được chất lượng giáo dục. Bản thân tôi và đồng nghiệp cũng đã thực hiện đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá học sinh theo định hướng tiếp cận năng lực. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học phát huy tính tích cực học tập cho học sinh vẫn chưa được triển khai, một trong những phương pháp dạy học chưa được đông đảo giáo viên THPT quan tâm sử dụng đó là phương pháp dụng trò chơi trong dạy học. Việc sử dụng trò chơi trong dạy học là một biện pháp dạy học phù hợp với xu hướng đổi mới dạy học hiện đại. Trong chương trình dạy học môn Hóa học ở trường THPT, nhiều nội dung nếu được thiết kế để tổ chức theo trò chơi dạy học sẽ phát huy được tính tích cực học tập của học sinh và mang lại hiệu quả cao trong quá trình dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực cho học sinh. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “SỬ DỤNG TRÒ CHƠI TRONG DẠY HỌC MÔN HÓA HỌC Ở TRƯỜNG THPT NHẰM KÍCH THÍCH SỰ HỨNG THÚ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH” để nghiên cứu và thực hiện.

2. Mục đích nghiên cứu: Nhằm đổi mới dạy học theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh.

Giúp cho giáo viên có kĩ năng tốt nhất trong việc thiết kế các trò chơi, hướng dẫn học sinh thiết kế trò chơi và cách thức tổ chức các hoạt động trò chơi học tập để dạy học sinh trong môn Hóa học ở trường THPT cho phù hợp với nội dung.

Thông qua hoạt động học tập là trò chơi và hoạt động thiết kế trò chơi để giúp HS thêm hứng thú học tập và tiếp thu bài tốt hơn, thêm yêu thích môn Hóa học, đồng thời cũng hình thành cho các em các phẩm chất: trách nhiệm, trung thực, chăm chỉ …và các năng lực : Tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo, Công nghệ thông tin… Vì thế cùng với các phương pháp dạy học khác, sử dụng trò chơi trong dạy học Hóa học ở trường THPT là phương pháp nhằm tích cực hoá hoạt động học sinh, phát huy tính tích cực, tính chủ động, tính sáng tạo của học sinh trong học tập.

Tổ chức báo cáo chuyên đề: “ thiết kế Games-based-learnig nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho HS” với đồng nghiệp để chia sẻ kinh nghiệm trong việc thiết kế trò chơi, hướng dẫn học sinh thiết kế trò chơi, và cách thức tổ chức các hoạt động trò chơi trong quá trình dạy học ở trường THPT. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: Trên cơ sở mục đích nghiên cứu ở trên, tôi đề ra các nhiệm vụ và kế hoạch nghiên cứu cụ thể như sau: 4

- Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của việc xây dựng và sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT nơi công tác.

- Khảo sát thực trạng việc thiết kế và sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT nơi công tác.

- Xây dựng hệ thống các trò chơi; hướng dẫn học sinh thiết kế và tổ chức trò chơi trong dạy học môn Hóa học 12 ở trường THPT và các biện pháp sử dụng hệ thống trò chơi do GV và HS đã thiết kế.

- Đánh giá hiệu quả của phương pháp về khả năng định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho HS. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu là hệ thống trò chơi dạy học trong dạy học môn Hóa học 12 ở trường THPT, các phương pháp và kĩ thuật tổ chức dạy học tích cực: phương pháp trò chơi, phương pháp hợp tác nhóm, kĩ thuật mảnh ghép, kĩ thuật sơ đồ tư duy, kĩ thuật Think-pair-share,.... Đề tài được bắt đầu tìm hiểu và tiến hành từ tháng 8 năm 2019, được áp dụng vào giảng dạy ở một số lớp tại trường THPT nơi tôi đang giảng dạy.

Báo cáo và rút kinh nghiệm tại trường tháng 3 năm 2020.

5

PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU. 1.Cơ sở khoa học 1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề: Ở các nước phát triển, nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy áp dụng trò chơi vào việc dạy học(Game Based Learning) là cực kì hữu ích để thúc đẩy sự phát triển tư duy, sáng tạo, khả năng vận dụng kiến thức của HS. Tại Thụy Điển, trò chơi Minecraft nổi tiếng hiện đang được sử dụng để dạy học sinh các môn khoa học, toán và địa lý. Cũng từ trải nghiệm thực tế cho con học online qua các phần mềm hoặc website nổi tiếng trên thế giới, tôi nhận thấy rằng các phầm mềm hoặc các website đó thiết kế chủ yếu dựa trên hoạt động chơi, giúp con say mê và hứng thú học. Chẳng hạn, Chương trình tiếng Anh Lingokids được thiết kế bởi các chuyên gia, giảng viên và giáo viên chuyên về giảng dạy ngôn ngữ cho trẻ em. Nội dung xây dựng bởi Oxford University Press, thiết kế trải nghiệm bởi các chuyên gia am hiểu phương pháp giáo dục cho trẻ nhỏ, rất khéo léo dẫn dắt trẻ đi từ trò chơi tương tác thú vị tới clip bài giảng của giáo viên bản ngữ, rồi các bài hát, các câu chuyện và các trò chơi từ vựng thú vị khác. Với Lingokids, trẻ thực sự thấy mình được chơi, chơi vui vẻ và trở thành đứa trẻ song ngữ nhờ những bài học tương tác chất lượng cao được thiết kế theo hệ thống chủ đề rõ ràng. Chương trìn Matific là chương trình học toán bằng tiếng Anh theo cách thật sinh động và thú vị qua các trò chơi tương tác. Với khoảng 2.000 trò chơi được thiết kế kỹ lưỡng về nội dung, matific giúp trẻ tiếp nhận các khái niệm toán học một cách đơn giản và gần gũi do luôn có sự liên hệ với tình huống thực tiễn xung quanh trẻ.

Hiện nay, hàng tỉ giáo viên trên thế giới ngày đêm đang thay đổi phương pháp dạy học, không ngừng sáng tạo để tạo ra cách thức dạy học cho các chủ đề dạy học, sử dụng trò chơi trong dạy học, chỉ cần tìm kiếm với các từ khóa “ How to make game based learning”, “game based learning”,“Chemistry games”… trên Google.com, trên Pinterest.com , Youtube.com chúng ta sẽ thu được rất nhiều kết quả, nhiều ý tưởng trò chơi dạy học mà các giáo viên và học sinh trên thế giới đã thực hiện. Nhiều chuyên gia còn cho rằng: "Những lớp học tương lai nên được “game hóa” để học sinh không cảm giác mình đang thật sự học, cảm thấy thoải mái và yêu thích việc học hơn." Ở Việt Nam, có nhiều tác giả như Phan Huỳnh Hoa, Vũ Minh Hồng, Trương Kim Oanh, Phan Kim Liên, Lê Bích Ngọc, Nguyễn Ánh Tuyết, Nguyễn Ngọc Trâm… đã nghiên cứu về việc thiết kế và sử dụng trò chơi dạy học dưới các góc độ và các bộ môn khác nhau. Các tác giả đặc biệt quan tâm đến ý nghĩa phát triển của trò chơi học tập, không chỉ phát triển ở các giác quan mà phát triển các chức năng tâm lý chung của người học. Trong tác phẩm “trò chơi trẻ em”, tác giả Nguyễn Ánh Tuyết đã đề cập đến trò chơi trí tuệ. Loại trò chơi này có tác dụng thúc đẩy hoạt động trí tuệ của trẻ. Trong tác phẩm này, bà đã giới thiệu một số trò chơi trí tuệ dành cho trẻ em [7]. Còn tác giả Trần Thị Ngọc Trâm đã thiết kế một hệ thống 6

trò chơi học tập nhằm phát triển khả năng khái quát hóa của trẻ mẫu giáo lớn [8].

Một số luận văn, luận án và các nhà nghiên cứu gần đây cũng đề cập đến việc xây dựng và sử dụng trò chơi dạy học nhằm phát huy tính tích cực của người học[9].

Tuy nhiên, các tác giả chỉ dừng lại ở phạm vi nghiên cứu chủ yếu là trẻ nhỏ, rất ít các đề tài nghiên cứu liên quan đến thiết kế và sử dụng trò chơi học tập đối với học sinh THPT, đó chính là cơ sở, là động lực cho việc nghiên cứu đề tài của tôi.

1.2. Các khái niệm cơ bản 1.2.1. Trò chơi Chơi là một trong những hoạt động của con người, có mặt trong đời sống con người ở mọi lứa tuổi, mặc dù hình thức chơi thay đổi khi một người lớn lên già đi. Khi chơi, cả người lớn lẫn trẻ em đều say mê, vui vẻ, thoải mái. Rõ ràng khó có thể đưa ra một khái niệm chung cho một hiện tượng “chơi” trong toàn bộ phạm vi hoạt động rộng lớn của con người vì hình thức thể hiện của hoạt độngchơi vô cùng đa dạng cả về nội dung lẫn hình thức. Theo từ điển Tiếng Việt, chơi là hoạt động giải trí hoặc nghỉ ngơi; dùng làm thú vui, thú tiêu khiển; có quan hệ quen biết, gần gũi nhau trên cơ sở cùng chung thú vui, thú tiêu khiển; hoạt động chỉ nhằm cho vui mà thôi, không có mục đích gì khác...[6] Một số nhà tâm lý – giáo dục học cho rằng trò chơi là do bản năng quy định, chơi chính là sự giải tỏa năng lượng dư thừa và trò chơi là hoạt động trí tuệ thuần túy là một nhân tố quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ. Những đặc điểm của trò chơi là: vui, độc lập (hạn chế trong một địa điểm và một khoảng thời gian), may rủi, không sinh lợi (những người chơi không đạt tới một lợi ích vật chất cụ thể), có luật chơi [10] Trò chơi được truyền thụ từ thế hệ này sang thế hệ khác chủ yếu bằng con đường giáo dục. Các trò chơi đều có luật lệ, quy tắc, nhiệm vụ, yêu cầu tức là có tổ chức và thiết kế, nếu không có những thứ đó thì không phải trò chơi mà chỉ có sự chơi đơn giản. Như vậy, trò chơi là tập hợp các yếu tố chơi, có hệ thống và có tổ chức, vì thế luật hay quy tắc chính là phương tiện tổ chức tập hợp đó.

Tóm lại, trò chơi chính là sự chơi có luật, những hành vi chơi tùy tiện, bất giác không gọi là trò chơi.

1.2.2. Trò chơi dạy học Trò chơi dạy học có nguồn gốc trong nền giáo dục dân gian, trong những trò chơi đầu tiên của mẹ với con, trong các trò vui và những bài hát khôi hài làm cho đứa trẻ chú ý đến những vật xung quanh, gọi tên các vật đó và dùng hình thức đó để dạy con, những trò chơi đó có chứa đựng các yếu tố dạy học.

Tổng hợp các lý thuyết nghiên cứu về trò chơi dạy học của các nhà nghiên cứu , có tác giả cho rằng những trò chơi giáo dục được lựa chọn và sử dụng trực tiếp để dạy học, tuân theo mục đích, nội dung, các nguyên tắc và phương pháp dạy học, có chức năng tổ chức, hướng dẫn và động viên trẻ hay học sinh tìm kiếm và 7

lĩnh hội tri thức, học tập và rèn luyện kỹ năng, tích lũy và phát triển các phương thức hoạt động và hành vi ứng xử xã hội, văn hóa, đạo đức, thẩm mỹ, pháp luật, khoa học, ngôn ngữ, cải thiện và phát triển thể chất, tức là tổ chức và hướng dẫn quá trình học tập của học sinh khi họ tham gia trò chơi gọi là trò chơi dạy học. Các nhiệm vụ, quy tắc, luật chơi và các quan hệ trong trò chơi dạy học được tổ chức tương đối chặt chẽ trong khuôn khổ các nhiệm vụ dạy học và được định hướng vào mục tiêu, nội dung học tập. Trò chơi dạy học được sáng tạo ra và được sử dụng bởi các nhà giáo và người lớn dựa trên những khuyến nghị của lý luận dạy học, đặc biệt là của lý luận dạy học các môn học cụ thể. Chúng phản ánh lý thuyết, ý tưởng, mục tiêu của nhà giáo, là một trong những hoạt động giáo dục không tuân theo bài bản cứng nhắc như những giờ học.

1.2.3. Ý nghĩa của trò chơi trong dạy học.

Học trong quá trình vui chơi, là quá trình lĩnh hội tri thức vốn sống một cách nhẹ nhàng, tự nhiên không gò bó phù hợp với đặc điểm tâm lí sinh học ở học sinh. Học tập bằng trò chơi sẽ khơi dậy hứng thú tự nguyện, làm giảm thiểu sự căng thẳng thần kinh ở các em. Trong lúc chơi tinh thần của học sinh thường rất thoải mái nên khả năng tiếp thu kiến thức trong lúc chơi sẽ tốt hơn, hoặc sau khi chơi cũng sẽ tốt hơn. Trò chơi dạy học giúp xua đi nỗi lo âu nặng nề của việc học cho học sinh, giúp gắn kết tình cảm giữa HS với HS và giứa HS với giáo viên.

Trong quá trình chơi, học sinh huy động các giác quan để tiếp nhận thông tin. Học sinh phải tự phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa làm cho các giác quan tinh nhạy hơn, ngôn ngữ mạch lạc hơn, các thao tác trí tuệ được hình thành.

Học sinh tiếp thu, lĩnh hội và khắc sâu được nhiều tri thức, nhiều khái niệm. Trò chơi dạy học cũng có thể hình thành nên cho học sinh những kĩ năng của môn học, học sinh không chỉ có cơ hội tìm hiểu kiến thức, ôn tập lại các kiến thức đã biết mà còn có thể có được kinh nghiệm, hành vi. Một số trò chơi dạy học còn giúp cho học sinh có khả năng tư duy, cách giải quyết vấn đề nhanh nhẹn không chỉ trong lĩnh vực mình chơi mà cả các lĩnh vực của cuộc sống… Trên cơ sở đó trò chơi dạy học có thể định hướng phát triển phầm chất, năng lực cho HS. 2.Thực trạng thiết kế và sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT 2.1. Tổ chức khảo sát thực trạng - Mục đích khảo sát: Xây dựng cơ sở thực tiễn cho việc đề thiết kế và sử dụng trò chơi trong dạy học môn Hóa học ở trường THPT. - Đối tượng khảo sát: GV và HS trường THPT nơi tôi công tác.

- Nội dung khảo sát: 1) Nhận thức của HS về việc thiết kế và sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT. 2) Thực trạng thiết kế và sử dụng trò chơi dạy học trong dạy học ở THPT của GV 8

- Phương pháp khảo sát: Bằng phương pháp quan sát (thông qua dự giờ, thăm lớp), điều tra bằng phiếu Google forms, phỏng vấn trực tiếp GV, HS… để thu thập thông tin về thực trạng nghiên cứu.

- Thời gian khảo sát: Tháng 8 năm 2019.

2.2. Kết quả khảo sát 2.2.1 Nhận thức của HS về việc thiết kế và sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT. 2.2.1.1. Mẫu khảo sát Để phục vụ cho việc nghiên cứu của Cô, mong các em HS vui lòng cho biết ý kiến của mình về những vấn đề sau bằng cách đánh dấu (x) vào trước câu trả lời đúng với ý kiến của các em, hoặc ghi câu trả lời vào một số câu hỏi dưới đây . Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các em HS! Câu 1: Các em HS cho biết ở THPT các em đang học, GV có sử dụng trò chơi trong dạy học không?

Thường xuyên Thỉnh thoảng Rất ít khi Không bao giờ Câu 2: Trong dạy học ở trường THPT, theo các em HS thì GV thiết kế và sử trò chơi trong dạy học là?

Rất cần thiết Cần thiết Không cần thiết Câu 3: Ở trường các em, khi GV sử dụng trò chơi, các em cảm thấy?

Rất thích, hào hứng tham gia Thích Bình thường Căng thẳng, mệt mỏi.

Uể oải, chán nản.

Câu 4: Ở trường THPT, khi tham gia trò chơi do GV thiết kế, tổ chức chơi và trò chơi do HS tự thiết kế rồi tổ chức cho nhau chơi thì các em thấy?

Thích trò chơi do GV thiết kế và tổ chức.

Thích trò chơi do HS tự thiết kế và tổ chức cho nhau chơi Thích cả 2 cách.

9

Không thích cách nào. Ý kiến khác.

2.2.1.2. Kết quả khảo sát: Qua 4 câu hỏi nhiều lựa chọn, kết quả hỏi ý kiến 93 HS các lớp tôi trực tiếp giảng dạy, cho thấy: - 75,3 % số HS cho rằng GV “rất ít khi” sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT.

- 61,3% số HS khẳng định việc xây dựng và sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT là “cần thiết”, và không có HS nào lựa chọn là “không cần thiết”

- Về hứng thú của HS khi GV sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT thì hầu hết học sinh lựa chọn “ Thích” hoặc “ Rất thích”. Cũng có một số ít HS lựa chọn “bình thường”.

10

- Đặc biệt, các em HS ở trường THPT thích được tự thiết kế trò chơi và tổ chức cho nhau chơi trong quá trình học tập

Qua kết quả khảo sát HS, tôi thấy rằng việc thiết kế và sử dụng trò chơi trong giảng dạy ở trường THPT nói chung và môn Hóa học nói riêng là cần thiết, phù hợp với nhu cầu học tập của HS. 2.2.2.Thực trạng thiết kế và sử dụng trò chơi trong dạy học ở THPT của GV 2.2.2.1. Mẫu khảo sát. Để giúp tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình, mong quý Thầy (Cô) vui lòng cho biết ý kiến của mình về những vấn đề sau bằng cách đánh dấu (x) vào trước câu trả lời đúng với ý kiến của Thầy (Cô) hoặc ghi câu trả lời vào một số câu hỏi dưới đây. Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của quý Thầy (Cô)!

Câu 1: Thầy (Cô) cho biết sự cần thiết của việc sử dụng trò chơi dạy học trong dạy học ở trường THPT? Rất cần thiết Cần thiết Không cần thiết. Ý kiến khác….

Câu 2: Theo Thầy (Cô) sử dụng trò chơi trong dạy học trên lớp ở trường THPT có tác dụng như thế nào? Định hướng phát triển các phẩm chất cho HS. Định hướng phát triển các năng lực cho HS. Định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho HS. Không có tác dụng. Ý kiến khác.

Câu 3: Trong dạy học ở trên lớp, nếu Thầy Cô sử dụng trò chơi thì sẽ sử dụng trong nội dung nào?

Khởi động.

11

Hình thành kiến thức.

Luyện tập.

Tìm tòi mở rộng Ý kiến khác.

Câu 4: Mức độ sử dụng trò chơi trong dạy học trên lớp của Thầy Cô như thế nào?

Rất thường xuyên Thường xuyên Thỉnh thoảng Rất ít khi Không bao giờ 2.2.2.2. Kết quả khảo sát.

Qua 4 câu hỏi nhiều lựa chọn, kết quả hỏi ý kiến GV ở trường THPT nơi tôi giảng dạy có 44 GV trả lời cho thấy: - Gần 100% số GV cho rằng việc sử dụng trò chơi dạy học trong dạy học ở trường THPT là cần thiết hoặc rất cần thiết.

- Hầu hết GV đồng ý rằng sử dụng trò chơi trong dạy học trên lớp ở trường THPT có tác dụng định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho HS hoặc định hướng phát triển năng lực cho HS.

12

- Hơn 70% các thầy cô lựa chọn sử dụng trò chơi trong phần khởi động, Khá ít thầy cô lựa chọn sử dụng trò chơi trong hoạt động hình thành kiến thức và luyện tập hay tìm tòi mở rộng.

- Thông qua khảo sát cũng cho thấy rằng các GV lựa chọn “ thỉnh thoảng” hoặc “ rất ít khi” sử dụng trò chơi trong dạy học ở trường THPT

Qua đây, tôi cho rằng ở các trường trung học hiện nay, việc tổ chức hoạt động dạy học theo phương pháp sử dụng trò chơi cho học sinh còn rất hạn chế, nếu có thì cũng chủ yếu là các trò chơi đơn giản, khoảng thời gian ngắn trong hoạt động khởi động. GV muốn dạy học sử dụng trò chơi thì phải mất nhiều thời gian để thiết kế trò chơi, cần có sự chuẩn bị công phu về nội dung và cơ sở vật chất.

3. Biện pháp giải quyết vấn đề: 3.1.Xây dựng kế hoạch Dựa trên cơ sở khoa học và các số liệu điều tra, khảo sát tình hình thực tế tôi lập kế hoạch thực hiện nghiên cứu đề tài như sau: Thời gian

Tên bài

Phương pháp và kĩ thuật dạy học

Lớp thực nghiệm

GIÁO VIÊN THIẾT KẾ TRÒ CHƠI.

13

Tháng 9/2019

HÓA HỌC 12- Bài 4Tiết 6- Luyện tập: este và chất béo

- Phương pháp trò chơi

Lớp - Phương pháp hợp tác 12A1, nhóm nhỏ.

12A2, 12T1 - Kĩ thuật sơ đồ tư duy.

Tháng 11/2019

HÓA HỌC 12- Bài 14Tiết 34-Vật liệu polime

-Phương pháp trò chơi -Phương pháp hợp tác nhóm - Kĩ thuật mảnh ghép

Lớp 12A1, 12A2, 12T1

HỌC SINH THIẾT KẾ TRÒ CHƠI Tháng 11/2019

HÓA HỌC 12- Bài 15Tiết 37- Luyện tập: Polime và vật liệu polime.

- Phương pháp trò chơi

Lớp - Phương pháp hợp tác 12A1, nhóm nhỏ.

12A2, - Kĩ thuật sơ đồ tư duy.

12T1

- Kĩ thuật mảnh ghép Tháng 1,2/2020. HÓA HỌC 12- Bài 28Tiết 66,67- Luyện tập: Tính chất của kim loại kiềm, kiềm thổ và hợp chất của chúng

- Phương pháp trò chơi - Phương pháp hợp tác nhóm.

- Kĩ thuật “ chia sẻ cặp đôi”: Think-Pair-Share.

Lớp 12A1, 12A2, 12T1

- Kĩ thuật mảnh ghép - Kĩ thuật sơ đồ tư duy.

3.2. Kế hoạch bài học và kế hoạch thiết kế trò chơi.

3.2.1. Giáo viên thiết kế trò chơi.

3.2.1.1. Bài 4: Luyện tập este và chất béo A. KẾ HOẠCH BÀI HỌC: I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Về kiến thức 14

- Củng cố kiến thức về khái niệm, cấu tạo, phân loại, tính chất của este, chất béo.

2. Về kĩ năng - Vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng hóa học; Cách sử dụng và bảo quản chất béo; Kĩ năng viết phương trình và giải bài tập về este và chất béo.

- Rèn kĩ năng làm việc cá nhân và hoạt động nhóm; Kĩ năng lắng nghe tích cực, tư duy độc lập; Kĩ năng hợp tác ứng xử, giao tiếp khi thảo luận.

3. Về tình cảm, thái độ - Giáo dục cho HS ý thức nghiêm túc, tích cực thực hiện nhiệm vụ học tập.

- Tạo hứng thú và niềm yêu thích môn Hóa học.

4. Định hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chuyên môn hóa học: năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học; Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học; Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống; ….

- Định hướng năng lực chung: Năng lực tự chủ, tự học; Năng lực giao tiếp, hợp tác; Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; II. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC - Phương pháp trò chơi.

- Phương pháp dạy học theo nhóm III. CHUẨN BỊ 1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án; kế hoạch thiết kế và tổ chức trò chơi.

- Bộ bài chương este-lipit thiết kế trên powerpoint.

- Thẻ BINGO ESTE-LIPIT thiết kế trên trang https://myfreebingocards.com/ - Máy chiếu và các thiết bị cần thiết.

2. Chuẩn bị của học sinh - Ôn tập kiến thức về este và chất béo - Các nhóm chuẩn bị sơ đồ tư duy: Hệ thống kiến thức este và chất béo IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức - Giới thiệu các thầy giáo, cô giáo về dự giờ.

- Yêu cầu lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp.

- Động viên HS tích cực học tập; Chia lớp thành 6 nhóm ( 2 bàn 1 nhóm) 15

2. Nội dung bài học Hoạt động 1( 15 phút) : Hệ thống kiến thức este và chất béo.

- GV đã yêu cầu các nhóm chuẩn bị sơ đồ tư duy hệ thống kiến thức este và chất béo ở nhà.

- Các nhóm dùng 3 phút để trao đổi về kết quả chuẩn bị của nhóm mình.

- GV đổ xúc sắc (hoặc bốc quân bài, hoặc quay số ngẫu nhiên bằng các phần mềm hoặc trang web như: online-stopwatch.com….) để gọi nhóm thuyết trình; Sau đó đổ xúc xắc lần 2 gọi HS thuyết trình (HS đã có số thứ tự quy ước trước đó). Các nhóm khác bổ sung, phản biện.

- Giáo viên nhận xét các sản phẩm sơ đồ tư duy,đánh giá và cho điểm cá nhân thuyết trình. GV chốt kiến thức!

Hoạt động 2(10 phút): LUYỆN TẬP THÔNG QUA TRÒ CHƠI “ THỦ LĨNH THẺ BÀI” - Mỗi nhóm gồm 4-6 học sinh chơi và 1 HS ghi lại kết quả chơi - Mỗi nhóm được phát bộ bài gồm 52 quân trong đó có 13 câu hỏi tương ứng với chất Cơ, 39 quân đáp án tương ứng các chất Rô, Tép, Bích và 1 phiếu đáp án .

- Học sinh có quân bài có chứa chữ BẮT ĐẦU sẽ chơi đầu tiên ( quân bài đó tương ứng với chất Cơ và có câu hỏi ) các HS còn lại tìm xem trong các lá bài của mình có chứa câu trả lời của câu hỏi đó thì đánh ra.

- Bạn chứa câu trả lời là chất Rô sẽ tiếp tục đánh ra câu hỏi (chất Cơ) nếu trong bài mình có. (Nếu bạn không có quân bài chất Cơ nào thì bạn có chất Tép vừa rồi sẽ đánh tiếp)

- Lưu ý: Các nhóm có thể chơi nhiều lần trên một bộ bài.

- Hết thời gian 10 phút thì tất cả các nhóm dừng cuộc chơi và chỉ ra người chiến thắng là người hết bài trước.

- Người chiến thắng sẽ được cộng 1 điểm kiểm tra thường xuyên.

16

- Nhóm cần nộp lại Bộ bài đã sắp xếp hoàn chỉnh, Và phiếu trả lời đầy đủ.

Hoạt động 3 (20 phút): LUYỆN TẬP THÔNG QUA TRÒ CHƠI “ BINGO” - Cứ 2 HS được phát một phiếu bingo, Nội dung trong các ô BINGO là các đáp án của các câu hỏi được sắp xếp ngẫu nhiên không giống nhau giữa các phiếu BINGO được thiết kế miễn phí trên trang https://myfreebingocards.com/

- Gv trình chiếu lần lượt đề bài từng câu trong phiếu học tập lên bảng.

- HS cùng nhau suy nghĩ và trả lời bằng cách đánh dấu X vào ô kết quả đúng trong bảng Bingo.

- Em nào đủ 5 dấu X (Ô trống được coi là 1 dấu X) theo hàng ngang; cột dọc; đường chéo hoặc 4 điểm ở 4 góc sẽ " Bingo" chiến thắng. GV kiểm tra, sau đó tiếp tục chơi tiếp để chọn đủ 3-5 HS may mắn nhất để thưởng điểm.

PHIẾU HỌC TẬP: LUYỆN TẬP ESTE-CHẤT BÉO Câu 1: Chất nào sau đây có nhiệt độ sôi thấp nhất?

A. CH3COOH.

B. CH3COOCH3. C. HCOOH. D. C2H5OH.

Câu 2: Đun nóng hợp chất CH3COOC2H5 với một lượng vừa đủ dung dịch NaOH, sản phẩm thu được là A. CH3COONa và CH3OH.

B. HCOONa và C2H5OH.

C. C2H5COONa và CH3OH.

D. CH3COONa và C2H5OH.

Câu 3: Tripanmitin có công thức là A. (C17H31COO)3C3H5. B. (C17H35COO)3C3H5.

C. (C15H31COO)3C3H5.

D. (C17H33COO)3C3H5.

Câu 4: Phản ứng giữa C2H5OH với CH3COOH là phản ứng A. este hóa.

B. xà phòng hóa. C. trùng hợp.

D. trùng ngưng.

17

Câu 5: Chất nào sau đây là este?

A. CH3CHO.

B. CH3COOH.

C. HCOOC2H5.

D. CH3OH.

Câu 6: Este no, đơn chức, mạch hở có công thức phân tử tổng quát là A. CnH2nO (n ≥ 2).

B. CnH2n+2O2 (n ≥ 2).

C. CnH2nO2 (n ≥ 1).

D. CnH2nO2 (n ≥ 2).

Câu 7: X là một este no, đơn chức, mạch hở. Trong phân tử X có ba nguyên tử cacbon. Số công thức cấu tạo của X thoả mãn là A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Câu 8: Xà phòng hoá 8,8 gam etyl axetat bằng dung dịch NaOH vừa đủ. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, cô cạn dung dịch, thu được chất rắn khan có khối lượng là A. 4,6 gam.

B. 12,2 gam.

C. 8,2 gam.

D. 9,2 gam.

Câu 9: Chất X có công thức phân tử C4H8O2. Khi X tác dụng với dung dịch NaOH sinh ra chất Y có công thức phân tử C2H3O2Na. Chất X có tên gọi là A. n-propyl fomat.

B. ispropyl fomat.

C. metyl propionat.

D. etyl axetat.

Câu 10: Đun nóng este CH3COOC6H5 (phenyl axetat) với lượng dư dung dịch NaOH, thu được các sản phẩm hữu cơ là A. CH3COOH và C6H5OH.

B. CH3OH và C6H5ONa.

C. CH3COONa và C6H5ONa.

D. CH3COOH và C6H5ONa.

Câu 11: Đốt cháy 3,7 gam chất hữu cơ đơn chức X cần dùng 3,92 lít O2 (đktc), thu được CO2 và H2O có tỉ lệ mol 1:1. Biết X có phản ứng tráng gương, tên gọi của X là A. anđehit propinic.

B. metyl fomat.

C. metyl axetat.

D. etyl fomat.

Câu 12: Đốt cháy 3,7 gam chất hữu cơ X cần dùng 3,92 lít O2 (đktc), thu được CO2 và H2O có tỉ lệ mol 1:1. Công thức phân tử của X là A. C3H4O2. B. C4H8O2. C. C3H6O2. D. C2H4O2. ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP: Câu 1: CH3COOCH3.

Câu 2: CH3COONa và C2H5OH. Câu 3: (C15H31COO)3C3H5.

Câu 4: este hóa.

18

Câu 5: HCOOC2H5.

Câu 6: CnH2nO2 (n ≥ 2).

Câu 7: 2.

Câu 8: 8,2 gam.

Câu 9: etyl axetat.

Câu 10: CH3COONa và C6H5ONa. Câu 11: etyl fomat.

Câu 12: C3H6O2.

B. KẾ HOẠCH THIẾT KẾ TRÒ CHƠI. I. TRÒ CHƠI “ THỦ LĨNH THẺ BÀI” 1. Chuẩn bị: -Thiết kế các quân bài trên phần mềm powerpoint.

19

- In trên giấy A4 dày, 7 tờ A4= 10.000đ/1 bộ; Dùng nhiều lần.

- Chuẩn bị phiếu đáp án: PHIẾU ĐÁP ÁN GAME “ THỦ LĨNH THẺ BÀI” BÀI 4: LUYỆN TẬP ESTE VÀ CHẤT BÉO Nhóm:……………………-Lớp:…………

1. Các chất là este no, đơn chức, mạch hở 2. Các chất là este không no, đơn chức, mạch hở.

3. Các chất este đa chức là.

4. Các este có vòng benzen.

5. CTCT tương ứng của các este.

1. Metyl axetat 2. Vinyl fomat 3. Phenyl axetat 6. CTCT tương ứng của các este.

Etyl acylat Metyl benzoat Vinyl metacrylat 7. Các phản ứng là thủy phân este trong môi trường axit?

20

8. Các phản ứng là thủy phân este trong môi trường kiềm?

9. Các este có cùng CTPT C4H8O2 10. Tính chất vật lý của este?

11. Mùi đặc trưng của các este?

Isoamy axetat Etyl butirat Benzyl axetat 12. Các chất có khả năng tác dụng với vinyl axetat 13. Ứng dụng của este?

2.Cách chơi và luật chơi - Mỗi nhóm gồm 4-6 học sinh chơi và 1 HS ghi lại kết quả chơi - Mỗi nhóm được phát bộ bài gồm 52 quân trong đó có 13 câu hỏi tương ứng với chất Cơ, 39 quân đáp án tương ứng các chất Rô, Tép, Bích và 1 phiếu đáp án - Học sinh có quân bài có chứa chữ BẮT ĐẦU sẽ chơi đầu tiên đó tương ứng chất Cơ và có câu hỏi -các bạn còn lại tìm xem trong các lá bài của mình có chứa câu trả lời của câu hỏi đó thì đánh ra.

- Bạn chứa câu trả lời là chất Rô sẽ tiếp tục đánh ra câu hỏi (Chất Cơ) nếu trong bài mình có. (Nếu bạn không có quân bài chất Cơ nào thì bạn có chất Tép vừa rồi sẽ đánh tiếp) - Lưu ý: Các nhóm có thể chơi nhiều lần trên một bộ bài.

- Hết thời gian 10 phút thì tất cả các nhóm dừng cuộc chơi.

- Học sinh nào hết bài trước là người chiến thắng . Người chiến thắng sẽ được cộng 1 điểm kiểm tra thường xuyên.

- Nhóm cần nộp lại Bộ bài đã sắp xếp hoàn chỉnh, Và phiếu trả lời đầy đủ.

3. Hướng phát triển: Tùy thuộc thời gian và dung lượng kiến thức quyết định số quân bài tương ứng: Nên là một số chia hết cho 4. Trò chơi này dễ thiết kế, giá thành rẻ, có thể được dùng để củng cố, luyện tập, ôn tập cho tất cả các môn học, phù hợp với học sinh phổ thông.

II. TRÒ CHƠI “ BINGO ESTE-LIPIT” 21

1. Chuẩn bị: - GV chuẩn bị bộ câu hỏi và đáp án, sau đó sử dụng trang https://myfreebingocards.com/ để thiết kế các thẻ BINGO theo ý thích. Trang https://myfreebingocards.com/ sẽ cho chúng ta tạo ra các thẻ BINGO ngẫu nhiên, miễn phí trong vài giây theo yêu cầu về nội dung và sự sáng tạo của mỗi người, và đặc biệt là ở trên trang cũng có vô số thẻ BINGO đã được thiết kế sẵn cho nhiều môn học mà GV có thể sử dụng được ngay. Mỗi lần tạo thẻ BINGO chúng ta có thể thu được miễn phí tối thiểu là 30 thẻ khác nhau được xuất ra trên 1 file PFD rất tiện lợi.

https://myfreebingocards.com/bingo-card-generator/30-free-cards/uumgp3 - In trên giấy A4 thường, hoặc giấy màu.

2. Cách chơi, luật chơi: - Mỗi người ( hoặc nhóm 2,3 người) chơi sẽ nhận một tấm thẻ Bingo với các ô vuông có chứa từ, cụm từ, số hoặc tranh ảnh. Trong mỗi thấm thẻ Bingo thì nội dung các ô giống nhau, chỉ khác nhau về thứ tự các ô.

- Khi GV (quản trò) đọc một yêu cầu, một câu hỏi thì người chơi sẽ phải tìm ô kết quả tương ứng rồi đánh dấu X hoặc tô màu toàn bộ ô đó. Nếu tìm ra được 5 từ tạo thành một hàng dọc/ngang/chéo hoặc tìm được 4 điểm ở 4 góc, người chơi kêu lên “Bingo” và giành chiến thắng.

3. Hướng phát triển: 22

- Đây là một trò chơi cực kỳ phổ biến ở các nước phương Tây. Có mấy ai lại không thích thú khi trở thành người đầu tiên hoàn thành thử thách, đứng phắt dậy và hét thật to “Bingo!”.

- Trò chơi này rất vui ,luật chơi vô cùng đơn giản và nhất là có thể giúp HS ôn luyện bất cứ vấn đề nào từ ngôn ngữ tới toán học, lịch sử… Mọi người đều có thể chơi Bingo cùng nhau, bất kể trình độ khác nhau thế nào. Và hơn hết thảy, GV và HS hoàn toàn có thể tự sáng tạo ra trò Bingo của mình.

3.2.1.2. Bài 14: Vật liệu polime.

A.KẾ HOẠCH BÀI HỌC I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Về kiến thức - HS biết được khái niệm, tính chất, ứng dụng… về một số vật liệu polime: Chất dẻo, Tơ, Cao su.

2. Về kĩ năng - Viết được PTHH cụ thể điều chế một số chất dẻo, tơ, cao su thông dụng - Sử dụng và bảo quan được một số vật liệu polime trong đời sống.

- Rèn kĩ năng làm việc cá nhân và hoạt động nhóm; kĩ năng lắng nghe tích cực ; kĩ năng hợp tác ứng xử, giao tiếp khi thảo luận.

- Kĩ năng thuyết trình.

3. Về tình cảm, thái độ - Giáo dục cho HS ý thức nghiêm túc, tích cực thực hiện nhiệm vụ học tập; - Thái độ hợp tác trong làm việc nhóm.

- Tạo hứng thú và niềm yêu thích môn hóa học.

4. Đinh hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chuyên môn hóa học: năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học; Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học; Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống…

- Định hướng năng lực chung: Năng lực tự chủ, tự học; Năng lực giao tiếp, hợp tác; Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; II. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC - Phương pháp trò chơi.

- Phương pháp hợp tác nhóm .

- Kĩ thuật mảnh ghép.

III. CHUẨN BỊ 23

1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án; kế hoạch thiết kế và tổ chức trò chơi.

- Chuẩn bị 6 bộ trò chơi “ xếp các mảnh ghép tam giác theo hình” - Tiêu chí đánh giá chuyên gia; Tiêu chí đánh giá hoạt động nhóm.

2. Chuẩn bị của học sinh - Đọc trước bài 14. VẬT LIỆU POLIME - Chuẩn bị giấy, bút màu, bút dạ…để tóm tắt nội dung.

IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức - Yêu cầu lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp.

- Động viên HS tích cực học tập; chia lớp thành 6 nhóm ( 2 bàn 1 nhóm), 2. Nội dung bài học Hoạt động 1 (35 phút): Hình thành kiến thức mới Vòng 1: Nhóm chuyên gia.

- Hình thành 6 nhóm chuyên gia theo 2 cụm: Cụm 1 (nhóm 1,2,3), Cụm 2 (nhóm 4,5,6); Phát giấy màu cho từng thành viên trong nhóm để hình thành nhóm ghép và để ghi điểm đánh giá chuyên gia Nhóm 1,4: Tìm hiểu về Chất dẻo Nhóm 2,5: Tìm hiểu về Tơ Nhóm 3,6: Tìm hiểu về Cao su.

- Sau thời gian 7 phút, Các nhóm chuyên gia tìm hiểu xong nội dung yêu cầu.

Vòng 2: Nhóm các mảnh ghép.

- Các thành viên trong cùng cụm sẽ di chuyển theo quy định của GV để tạo thành nhóm ghép. Mỗi học sinh trong từng nhóm sẽ được phát 1 tờ giấy màu (xanh, đỏ,

24

vàng). Các HS có giấy cùng màu trong cùng cụm sẽ lập thành 1 nhóm ghép, đảm bảo trong mỗi nhóm đều có ít nhất một chuyên gia về nội dung.

- Bắt đầu là nhóm màu vàng sẽ do chuyên gia về Chất dẻo; Nhóm màu Xanh do chuyên gia về Tơ; Nhóm màu hồng do chuyên gia về Cao su thuyết trình nội dung trong vòng 5 phút; Các HS khác không phải chuyên gia sẽ lắng nghe, sau đó có 2 phút để phản biện theo nguyên tắc : 3 khen, 2 góp ý, 1 hỏi và cuối cùng là 1 phút đánh giá chuyên gia vào tờ giấy màu theo tiêu chí: Nội dung (4đ) + Hình thức(2đ) + Thuyết trình(2đ) + Phản biện (2đ) - Sau 8 phút thì kết thúc vòng chuyên gia thứ nhất. Các nhóm sẽ di chuyển trong cùng cụm để đổi nội dung.

- Sau khi kết thúc vòng “ nhóm các mảnh ghép” thì HS các nhóm chuyên gia trở về vị trí ban đầu. Thống nhất tính điểm trung bình cho các nhóm và ghi vào phiếu chấm điểm.

Cụm 1

Điểm Thành phần (Do từng HS đánh giá chuyên gia trong tờ giấy màu )

Điểm trung bình

Điểm Thành phần (Do từng HS đánh giá chuyên gia trong tờ giấy màu)

Điểm trung bình

Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3

Cụm 2

Nhóm 4 Nhóm 5 Nhóm 6 Hoạt động 2 (10 phút) : Tổ chức trò chơi - Sau khi thực hiện xong 2 vòng của kĩ thuật “ các mảnh ghép” thì HS đã nắm được nội dung toàn bộ bài 14. VẬT LIỆU POLIME và trở về nhóm ban đầu.

- GV phát cho mỗi nhóm 1 bộ mảnh ghép tam giác, trên mỗi cạnh có nội dung in đậm là câu hỏi và nội dung in mờ là câu trả lời và một hình cho sẵn. GV phổ biến luật chơi.

25

-Nhiệm vụ của các nhóm là trong thời gian tối đa là 8 phút ghép các mảnh ghép thành hình như đã cho, sao cho câu hỏi trên cạnh tam giác này phải khớp với câu trả lời trên cạnh tam giác xếp liền. GV đánh giá theo mức độ hoàn thành của các nhóm.

- Đáp án trò chơi:

Hoạt động 3 (1 phút) : Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV nhận xét quá trình hoạt động nhóm ở hoạt động 1 và hoạt động 2, nhận xét một số cá nhân. Thu phiếu chấm điểm chuyên gia ở hoạt động 1 của các nhóm, thông báo điểm giáo viên đánh giá hoạt động 2 theo mức độ hoàn thành trò chơi của các nhóm.

- Điểm tổng hợp sẽ tính điểm đánh giá thường xuyên cả lớp theo kế hoạch nhóm chuyên môn đã thống nhất đầu năm học.

B. KẾ HOẠCH THIẾT KẾ TRÒ CHƠI. 1. Chuẩn bị: 26

- GV thiết kế bộ các miếng ghép trên phần mềm powerpoint, trên mỗi mảnh ghép có các câu hỏi in đậm và câu trả lời in mờ (nội dung thuộc bài 14. VẬT LIỆU POLIME) giúp học sinh khắc sâu kiến thức vừa học.

- Sau đó in trên giấy A4, có thể ép plastic để làm đồ dùng học tập cho nhiều lớp, nhiều năm. Giá thành khoảng 10.000đ/ 1 bộ 2. Luật chơi: - Mỗi nhóm(5-7 HS) được phát bộ các miếng ghép tam giác và một hình mẫu cho trước.

-Nhiệm vụ của các nhóm là ghép các mảnh ghép sao cho câu trả hỏi trên mảnh ghép này xếp sát với câu trả lời tương ứng trên mảnh ghép khác để tạo thành hình giống với hình mẫu.

- Thời gian chơi là 5-8 phút( tùy năng lực HS từng lớp) - Nếu các nhóm xong trước thời gian GV sẽ phát đáp án để nhóm tự đánh giá, hoặc GV sẽ đánh giá. Nếu tất cả các nhóm đều không xong khi thời gian kết thúc thì GV sẽ chấm điểm theo mức độ hoàn thành trò chơi của các nhóm.

- Nhóm nào xong trước thời gian quy định được GV cộng 1 điểm 3. Hướng phát triển: - Trò chơi ghép các mảnh ghép dễ dàng thiết kế, với nhiều hình thức như ghép tam giác, ghép hình trái tim hoặc ghép puzzle… Tùy thuộc thời gian và nội dung để lựa chọn hình và số mảnh ghép cho phù hợp.

- Có thể áp dụng trò này vào các hoạt động dạy học: khởi động, hình thành kiến thức, củng cố, luyện tập, ôn tập….của tất cả các môn học, phù hợp nhiều lứa tuổi học sinh. Đặc biệt HS có thể tự làm để cho các bạn hoặc các nhóm khác chơi trong các giờ học.

3.2.2. Học sinh thiết kế trò chơi.

3.2.2.1. Bài 15: Luyện tập Polime và Vật liệu polime A. KẾ HOẠCH BÀI HỌC I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Về kiến thức - Củng cố kiến thức về polime và vật liệu polime: Khái niệm, đặc điểm cấu tạo, tính chất, ứng dụng, phương pháp tổng hợp; vật liệu polime: chất dẻo, tơ, cao su…

2. Về kĩ năng - Vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng hóa học; Cách sử dụng và bảo quản một số vật liệu polime trong đời sống; kĩ năng giải viết phương trình và giải bài tập về polime.

27

- Rèn kĩ năng làm việc cá nhân và hoạt động nhóm; kĩ năng lắng nghe tích cực ; kĩ năng hợp tác ứng xử, giao tiếp khi thảo luận.

- Kĩ năng thuyết trình 3. Về tình cảm, thái độ - Giáo dục cho HS ý thức nghiêm túc, tích cực thực hiện nhiệm vụ học tập; - Thái độ hợp tác trong làm việc nhóm.

- Tạo hứng thú và niềm yêu thích môn hóa học.

4. Đinh hướng phát triển năng lực học sinh: - Năng lực chuyên môn hóa học: năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học; Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học; Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống…

- Định hướng năng lực chung: Năng lực tự chủ, tự học; Năng lực giao tiếp, hợp tác; Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; và một số năng lực đặc thù của HS: Thẩm mỹ; Khoa học; công nghệ; Tin học….

II. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC - Phương pháp trò chơi.

- Phương pháp hợp tác nhóm nhỏ.

- Kĩ thuật sơ đồ tư duy.

- Kĩ thuật mảnh ghép.

III. CHUẨN BỊ 1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án; kế hoạch hướng dẫn học sinh thiết kế và tổ chức trò chơi.

2. Chuẩn bị của học sinh - Ôn tập kiến thức về polime và vật liệu polime - Chuẩn bị trò chơi “ ghép các mảnh ghép tam giác” theo hướng dẫn của GV. - Giấy A1; bút dạ, bút màu…..

IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức - Giới thiệu các thầy giáo, cô giáo về dự giờ.

- Yêu cầu lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp.

- Động viên HS tích cực học tập; chia lớp thành 6 nhóm ( 2 bàn 1 nhóm), gắn số thứ tự cho mỗi HS trong từng nhóm 2.Nội dung bài học 28

Hoạt động 1 (15 phút) : Củng cố kiến thức về polime và vật liệu polime Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Thực hiện nhiệm vụ học tập:

GV giao NVHT bằng cách chia hs thành 6 nhóm (2 bàn/1 nhóm)

-HS hình thành các nhóm theo quy định, nhận nhiệm vụ học tập và làm việc theo nhóm

+ Nhóm 1,2,3: vẽ sơ đồ tư duy tóm tắt nội dung bài 13. Đại cương về polime + Nhóm 4,5,6: Vẽ sơ đồ tư duy tóm tắt nội dung bài 14. Vật liệu polime

- Thảo luận quy tắc làm việc trong nhóm, phân công nhiệm vụ - Tiến hành thực hiện nhiệm vụ học tập

Báo cáo kết quả và thảo luận -Giáo viên tung xúc xắc, bấm máy tính, quay số… để gọi 1 trong số 3 nhóm (1,2,3) trình bày lại nội dung sơ đồ tư duy bài 13. Đại cương về polime .

-HS cử đại diện báo cáo sản phẩm ,kết quả thực hiện nhiệm vụ, Hs nhóm khác cùng tham gia thảo luận.

Tiếp tục tương tự với nhóm 4,5,6 về nội dung sơ đồ tư duy bài 14. Vật liệu polime.

Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập GV đánh giá quá trình làm việc nhóm để thực hiện nhiệm vụ học tập. Nhận xét, đánh giá sản phẩm của các nhóm. Chấm điểm sắc suất một số học sinh để lấy điểm kiểm tra thường xuyên. GV chốt kiến thức!

Hoạt động 2 (30 phút) : Tổ chức trò chơi - Mục tiêu: Khắc sâu kiến thức về polime và vật liệu polime. Phát triển các phẩm chất, năng lực cho HS. Giúp HS hứng thú, tích cực trong học tập -GV yêu cầu các nhóm chuyên gia chuẩn bị trò chơi đã chuẩn bị sẵn lên bàn.

- Hình thành nhóm các mảnh ghép: Tất cả các HS có cùng số thứ tự trong nhóm chuyên gia sẽ lập thành 1 nhóm ghép ( Có thể có 1 số nhóm sẽ có 5 hoặc 7 HS tùy sĩ số từng lớp, Riêng 12A2 có 5 nhóm). Sao cho mỗi nhóm ghép có ít nhất 1 chuyên gia trò chơi để làm trọng tài.

29

- Sau khi hình thành nhóm các mảnh ghép thì HS bắt đầu trải nghiệm trò chơi do các nhóm chuyên gia chuẩn bị, và lần lượt di chuyển theo chuyền kim đồng hồ để trải nghiệm hết các trò chơi mà các nhóm đã chuẩn bị. Tại mỗi vị trí chỉ được chơi tối đa 5 phút.

-Sau khi kết thúc, các nhóm sẽ trở về vị trí ban đầu. GV đánh giá nhận xét và có thể đánh giá sắc xuất một số HS để lấy điểm đánh giá thường xuyên( điểm miệng) B. KẾ HOẠCH HƯỚNG DẪN HỌC SINH THIÊT KẾ TRÒ CHƠI. - Trên cơ sở học sinh đã làm quen với trò chơi “ Thủ lĩnh thẻ bài” và “ Bingo” trong bài 4. Luyện tập ESTE VÀ CHẤT BÉO và trò chơi “ Ghép các mảnh ghép tam giác” trong bài 14. VẬT LIỆU POLIME mà GV đã thiết kế và tổ chức cho HS chơi.

- Trước khi học bài 15.LUYỆN TẬP POLIME VÀ VẬT LIỆU POLIME, GV yêu cầu HS các lớp thành lập nhóm để thiết kế trò chơi - Yêu cầu: + Nội dung liên quan đến chương POLIME VÀ VẬT LIỆU POLIME. + Hình thức: GV cung cấp cho các nhóm bộ các tam giác có sẵn để HS các nhóm tự thiết kế câu hỏi, câu trả lời theo một hình tùy ý. + Số mảnh ghép các nhóm lựa chọn phù hợp với thời gian chơi tối đa 5 phút cho nhóm khoảng 5-7 người. + Các nhóm phải có sản phẩm trước buổi diễn ra tiết học, chụp ảnh gửi GV duyệt trước + Giáo viên đánh giá sản phẩm trước, và trong khi các nhóm trải nghiệm trò chơi. + Một số hình gợi ý của GV:

30

3.2.2.2.Bài 28: Luyện tập: Tính chất của kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng A. KẾ HOẠCH BÀI HỌC I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Về kiến thức - Củng cố kiến thức về kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và một số hợp chất quan trọng của chúng 2. Về kĩ năng - Vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng hóa học, kĩ năng giải bài tập về kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng.

31

- Rèn kĩ năng làm việc cá nhân và hoạt động nhóm; kĩ năng lắng nghe tích cực ; kĩ năng hợp tác ứng xử, giao tiếp khi thảo luận.

- Rèn kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin; Sử dụng công nghệ thông tin.

- Kĩ năng thuyết trình - Kĩ năng đánh giá đồng đẳng và tự đánh giá.

3. Về tình cảm, thái độ - Giáo dục cho HS ý thức nghiêm túc, tích cực thực hiện nhiệm vụ học tập; - Thái độ hợp tác trong làm việc nhóm.

- Tạo hứng thú và niềm yêu thích môn hóa học.

4. Đinh hướng phát triển năng lực học sinh: - Định hướng phát triển năng lực chuyên biệt: năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học; Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học; Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống…

- Định hướng phát triển năng lực chung: Năng lực tự chủ, tự học; Năng lực giao tiếp, hợp tác; Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; Một số năng lực đặc thù của HS: Thẩm mỹ; Khoa học; công nghệ; Tin học….

II. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC - Phương pháp trò chơi.

- Phương pháp hợp tác nhóm nhỏ.

- Kĩ thuật “ chia sẻ cặp đôi”: Think-Pair-Share.

- Kĩ thuật sơ đồ tư duy.

- Kĩ thuật mảnh ghép.

III. CHUẨN BỊ 1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án; kế hoạch hướng dẫn học sinh thiết kế và tổ chức trò chơi.

- Giấy note; Phiếu bốc thăm:

Kim loại kiềm

Kim loại kiềm thổ

NaOH

NaHCO3

Na2CO3

KNO3

Ca(OH)2

CaCO3

Ca(HCO3)2

CaSO4

Nước cứng 32

2. Chuẩn bị của học sinh - Ôn tập kiến thức về kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng - Chuẩn bị trò chơi theo hướng dẫn của GV. - Giấy A0; bút dạ, bút màu…..

IV. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định tổ chức - Giới thiệu các thầy giáo, cô giáo về dự giờ.

- Yêu cầu lớp trưởng báo cáo sĩ số lớp.

- Động viên HS tích cực học tập; chia lớp thành 6 nhóm ( 2 bàn 1 nhóm), gắn số thứ tự cho mỗi HS trong từng nhóm 2. Nội dung bài học Tiết 1( Tiết PPCT: 66): LUYỆN TẬP: TÍNH CHẤT CỦA KIM LOẠI KIỀM, KIM LOẠI KIỀM THỔ VÀ HỢP CHẤT CỦA CHÚNG Hoạt động 1( 20 phút) : Ôn tập các nội dung đã học bằng kĩ thuật Think-pair-share - GV: Chia lớp thành 6 nhóm nhỏ, mỗi nhóm từ 6-7 học sinh (2 bàn), quy ước mỗi HS có 1 số thứ tự. Mỗi nhóm sẽ nhận được 1 bộ các nội dung để bốc thăm. Mỗi học sinh trong nhóm được phát 1 tờ giấy note (2 phút) - HS bốc thăm. Mỗi bạn hãy viết ra một tờ giấy note kiến thức cần nhớ về nội dung mình bốc thăm được thuộc một trong các nội dung sau: kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, Natrihiđroxit, Natrihidrocacbonat; Natricacbonat; Kalinitrat; Canxihidroxit; Canxicacbonat; Canxihidrocacbonat; Canxisunfat; Nước cứng.

(Thời gian thực hiện 5 phút, được sử dụng tài liệu và sách giáo khoa-nếu cần) - Lưu ý: Học sinh trong một nhóm sẽ bốc thăm nội dung mình cần ôn tập lại sao cho nội dung mỗi bạn kể là không giống nhau.

- Sau đó, hãy chia sẻ với bạn bên cạnh, bạn trong nhóm hoặc di chuyển tới bất cứ vị trí nào để chia sẻ nội dung của mình và hỏi các bạn khác (ghi chép lại) nội dung mà các bạn đã ghi chép, sao cho số nội dung các em nghe và ghi chép được là nhiều nhất. (5 phút) - Sau khi HS chia sẻ xong, GV hỏi xem ai là người trong số các em tự tin hỏi được nhiều nội dung nhất? HS trả lời; GV chọn 2 trong số các bạn hỏi được nhiều nhất để trình bày lại và cho điểm (5 phút).

Hoạt động 2 (25 phút): Vẽ sơ đồ tư duy - GV: yêu cầu vẽ sơ đồ tư duy tóm tắt nội dung bài 28: Luyện tập Tính chất của kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng (GV đã yêu cầu HS chuẩn bị sẵn giấy A0 và bút lông màu ở nhà rồi) 33

- Yêu cầu: cô đọng, rõ ràng, nổi bật trọng tâm - Tiêu chí:

Nội dung

Hình thức

2,5 điểm

2 điểm

1,5 điểm

1 điểm

-Đúng, đầy đủ

- Đúng ,đủ

- Cô đọng, dùng từ khóa, icon (không rườm rà)

- Đôi chỗ còn hơi dài

- Đảm bảo nội dung

- Còn thiếu 1 vài nội dung

- Đôi chỗ còn rườm rà

- Nội dung còn rườm rà.

- Logic, khoa học

- Màu sắc chưa được đẹp

- Logic, khoa -Sử dụng màu sắc học hài hòa -Sự dụng màu -Trình bày tốt bố sắc tương đối hài hòa cục của sơ đồ tư - Logic, khoa học

duy (đậm, nhạt).

-Biết cách bố -Trang trí đẹp mắt cục của sơ đồ tư duy (đậm, nhạt).

-Sự dụng màu sắc chưa đẹp -Bố cục chưa hợp lý

- Bố cục chưa hợp lý

-Có trang trí

- Không có trang trí.

- Chưa nhiệt tình,

- Chưa nhiệt tình

- Phản hồi khá tốt các thắc mặc của nhóm khác (1,2 ý trả lời chưa rõ ràng)

- Phản hồi sai hoặc chưa rõ các thắc mắc của nhóm khác.

-Có trang trí Trình bày

-Nhiệt tình, rõ ràng.

-Phản hồi tốt các thắc mắc của nhóm khác

- Nhiệt tình - Phản hồi khá tốt các thắc mắc của nhóm khác ( 1,2 ý trả lời chưa rõ)

- Thời gian thực hiện: 10 phút - Sau khi HS hoàn thành, GV đổ xúc sắc (hoặc bốc quân bài, hoặc quay số ngẫu nhiên bằng các phần mềm hoặc trang web như: online-stopwatch.com….) để gọi nhóm thuyết trình; Sau đó đổ xúc xắc lần 2 gọi HS thuyết trình (HS đã có số thứ tự quy ước trước đó). Các nhóm khác bổ sung, phản biện và cho điểm( 10 phút).

Tiết 2( Tiết PPCT: 67): HS tổ chức trò chơi theo kĩ thuật mảnh ghép Hoạt động 1 (4 phút): Nhóm chuyên gia.

- Hình thành 6 nhóm chuyên gia ( Là nhóm đã được chia từ trước để cùng nhau thiết kế trò chơi; và cũng trùng với cách chia nhóm ở tiết 1); Bố trí ngồi theo 2 cụm: Cụm 1 (nhóm 1,2,3), Cụm 2 (nhóm 4,5,6);

34

- 6 nhóm sẽ cùng nhau chuẩn bị trò chơi đã làm sẵn, phổ biến lại cho nhau nội dung, cách chơi, luật chơi.

Hoạt động 2 (36 phút): Nhóm các mảnh ghép.

- Các thành viên trong cùng cụm sẽ di chuyển theo quy định của GV để tạo thành nhóm ghép. Mỗi học sinh trong từng nhóm sẽ được phát 1 tờ giấy màu (xanh, đỏ, vàng). Các HS có giấy cùng màu trong cùng cụm sẽ lập thành 1 nhóm ghép, đảm bảo trong mỗi nhóm có ít nhất 1 HS là chuyên gia của trò chơi.

- Tại mỗi nhóm ghép: Các chuyên gia sẽ phổ biến luật chơi (2 phút); Các HS khác trong nhóm tham gia chơi trò chơi trong thời gian tối đa là 10 phút dưới sự trọng tài của chuyên gia.

- Hết 12 phút, các nhóm sẽ di chuyển trong cùng cụm để chơi tiếp trò thứ 2. Lúc này người phổ biến luật chơi và trọng tài là chuyên gia của trò chơi tương ứng.

- 12 phút tiếp theo, các nhóm sẽ tiếp tục di chuyển trong cùng cụm để chơi tiếp trò cuối cùng.

Hoạt động 3(5 phút) : Đánh giá - HS sẽ trở về nhóm chuyên gia ban đầu. Tiến hành nhận xét và đánh giá theo các tiêu chí GV đưa ra, nộp kết quả. + Đánh giá đồng đẳng: Thống nhất cho điểm Thiết kế và tổ chức trò chơi của 2 nhóm còn lại trong cùng cụm. + Tự đánh giá: Các thành viên trong nhóm tự đánh giá và cho điểm mình trong hoạt động thiết kế và tổ chức trò chơi - Giáo viên đánh giá quá trình làm việc nhóm, đánh giá sản phẩm trò chơi và cách thức tổ chức trò chơi.

B. KẾ HOẠCH HƯỚNG DẪN HỌC SINH THIẾT KẾ TRÒ CHƠI. - GV lập nhóm Facebook “HƯỚNG DẪN HỌC SINH LÀM GAME HANDS-ON PHỤC VỤ VIỆC HỌC TẬP TÍCH CỰC” để hướng dẫn học sinh Thiết kế và tổ chức trò chơi 35

-Thành viên trong nhóm facebook là học sinh 3 lớp 12A1, 12A2,12T1 ( Bắt buộc phải có các nhóm trưởng, các nhóm trưởng tự thêm các thành viên khác trong nhóm mình). + Nội dung: Sau khi các HS đã vào nhóm thì GV đăng các bài học để hướng dẫn học sinh Thiết kế và tổ chức trò chơi. Trong đó bài học quan trọng nhất là bài ” MỘT SỐ GỢI Ý TÌM KIẾM THIẾT KẾ GAME PHỤC VỤ HỌC TẬP TÍCH CỰC” giúp các em học sinh có thể khai thác, tìm kiếm kho dữ liệu khổng lồ của thế giới thông qua các trang web: google.com; youtube.com; pinterest.com.

- Sau khi HS biết cách tìm kiếm ý tưởng cho trò chơi từ các Thầy Cô và HS trên thế giới, biết tìm kiếm và khai thác kho dữ liệu khổng lồ của Thế giới thì GV đưa ra nội dung và yêu cầu thiết kế và tổ chức trò chơi phục vụ học tập bài 28- Hóa học 12: Luyện tập Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng.

36

- Sau khi HS đã nắm được Nội dung , yêu cầu và các tiêu chí đánh giá của việc thiết kế trò chơi thì GV tiến hành các thảo luận để HS lên ý tưởng, góp ý các ý tưởng thông qua và hoàn thành trò chơi

- Yêu cầu: + Chia mỗi lớp thành 6 nhóm (Mỗi nhóm có 5-7 HS) + 2 nhóm thiết kế 1 trò chơi tạo ra 2 sản phẩm giống nhau : các nhóm cùng làm 1 trò chơi là nhóm 1,4( Game A); Nhóm 2,5( Game B); Nhóm 3,6 ( Game C), theo đúng nội dung bài học dựa vào: video hướng dẫn của GV, tìm kiếm và khai thác kho dữ liệu thế giới…

37

+ Mỗi Game chơi tối đa 10 phút, đảm bảo tối thiểu có 10 câu hỏi theo các mức độ : Nhận biết (30%); Thông hiểu (30%); Vận dụng (30%); Vận dụng cao (10%); + Các nhóm làm việc nhóm hiệu quả: phân công nhiệm vụ rõ ràng (có thể làm việc online hoặc offline); Có kết quả nhóm tự đánh giá; Sau khi các nhóm lên ý tưởng, góp ý, chỉnh sửa thì phải duyệt trước với giáo viên trước khi hoàn thiện.

- Tiêu chí đánh giá: + Giáo viên đánh giá: Đảm bảo các tiêu chí(9đ) + Thưởng (1đ) Nhóm được nhận điểm thưởng nếu: Game có tính sáng tạo cao; Nhóm có video quá trình thực hiện, demo cách chơi…Hoặc bất kì một điều đặc biệt nào khác Tiêu chí

3đ

2đ

1đ

Nội dung, yêu cầu

-Thể hiện được nội dung -Thể hiện được nội -Không đáp bài, đảm bảo thời gian dung nhưng chưa ứng được 50% yêu cầu sâu; nội dung và yêu cầu -Câu hỏi đảm bảo nội - Thời gian chưa dung: NB-TH-VD-VDC đảm bảo

Tính hấp dẫn -Hấp dẫn, lôi cuốn người -Tính hấp dẫn chơi, có tính đối kháng. chưa cao

-Không hấp dẫn

Tổ chức hoạt -Game không bị lỗi;Có động chơi phổ biến luật chơi rõ ràng. Có phần thưởng cho người/đội thắng cuộc (nên có). Tất cả thành viên trong lớp được tham gia.

-Không tổ chức được.

Không có luật chơi.

-Có lỗi, luật chơi không rõ ràng. Chỉ một bộ phận lớp được tham gia

+ Mỗi nhóm tự đánh giá quá trình làm việc nhóm của từng thành viên.

Tinh thần phối hợp hoạt động nhóm Nhóm Cụm

Tên HS

Nhiệt tình

Trách nhiệm

2điểm

2điểm

Mạnh dạn đề xuất ý tưởng 1điểm

Sáng tạo 1điểm

Hợp tác

Hoàn thành 1điểm nhiệm vụ được giao 3điểm

38

+ Các nhóm đánh giá lẫn nhau sau khi trải nghiệm Game.

CỤM……….

Nhóm đánh giá…………….

Nhóm được đánh giá…………

Tên trò chơi Trò chơi hấp dẫn, lôi cuốn, có tính đối kháng (4 điểm) ĐÁNH GIÁ CHUYÊN GIÁ

Đảm bảo nội dung yêu cầu (2 điểm) Luật chơi cụ thể, dễ hiểu, mọi người đều tham gia được (2 điểm) Chuyên gia nêu luật chơi, giải đáp được thắc mắc người chơi rõ ràng, dễ hiểu (1 điểm) Kinh phí hợp lý, trò chơi có thể áp dụng cho nhiều bài học, nhiều môn học (1 điểm)

3.3. Kết quả thực nghiệm.

3.3.1. Một số hình ảnh thực nghiệm Trong năm học 2019-2020, Tôi đã tiến hành thực nghiệm sử dụng trò chơi trong dạy học môn Hoá học ở 3 lớp 12T1,12A1,12A2 và lưu lại một số hình ảnh, video tại địa chỉ: https://tinyurl.com/wteto4q

39

3.3.1.1. Hình ảnh tổ chức trò chơi do GV thiết kế.

40

3.3.1.2. Hình ảnh tổ chức trò chơi do HS thiết kế.

41

42

3.3.2. Kết quả khảo sát HS qua Google forms Kết quả thu được qua việc thăm dò ý kiến qua Google forms của hơn 92 học sinh (Lớp 12A1 và 12A2, 12T1) năm học 2019-2020 được thể hiện ở bảng sau: TT

Nội dung câu hỏi

Đồng ý

Không đồng ý

Phân vân

1

Các trò chơi mà GV và HS đã sử dụng phù hợp với nội dung bài học và khả năng học tập của em.

86

00

06

2

Phương pháp này giúp em dễ tiếp thu kiến thức, nhớ kiến thức lâu hơn và mang lại kết quả đáng kể trong học tập.

85

02

5

3

Phương pháp này giúp em có cơ hội khám phá, trải nghiệm trong học tập, phát triển nhiều kĩ năng.

80

02

10

4

Phương pháp này cần thiết trong hoạt động dạy học môn Hoá học nói riêng và các môn học nói chung.

90

02

0

5

Em thật sự hứng thú, vui vẻ, tích cực với các 80 tiết học có sử dụng trò chơi

4

8

6

Em được tham gia đầy đủ ở các trò chơi và GV và HS tổ chức trong giờ học.

80

02

10

7

Em mong muốn các Thầy Cô thường xuyên áp dụng phương pháp dạy học có sử dụng trò 90 chơi.

02

0

8

GV yêu cầu HS thiết kế trò chơi sử dụng trong các tiết học là phù hợp khả năng của em.

79

06

07

670

20

46

91,03%

2,72%

6,25%

Tổng kết quả và tỷ lệ

43

- Kết quả chụp màn hình google forms:

Từ quá trình thực nghiệm và kết quả điều tra tôi nhận thấy: - HS rất hứng thú học tập trong các tiết học có sự dụng phương pháp trò chơi kết hợp với phương pháp dạy học tích cực khác, hầu hết HS đều tham gia nhiệt tình, vui vẻ. HS củng cố, luyện tập và nắm vững kiến thức trong quá trình chơi, thiết kế, tổ chức trò chơi. Các kĩ năng của HS được phát triển và hoàn thiện sau mỗi tiết học.

- Nói về chơi, tạo ra tính đối kháng và hiểu chơi sao cho thú vị, cập nhật trò chơi mới thì GV chắc chắn sẽ không bằng HS, chính vì vậy GV hướng dẫn cho HS tự thiết kế được các trò chơi sẽ giúp HS sáng tạo, tự học và học tập tích cực hơn.

Kết quả bước đầu đạt được khi tôi áp dụng phương pháp trò chơi kết hợp phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực vào dạy học cho thấy việc đổi mới phương pháp dạy học là cần thiết và đáp ứng nhu cầu học tập của nhiều học sinh.

44

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.

1. Kết luận: Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành SKKN, tôi đã giải quyết được các vấn đề sau: - Nghiên cứu cơ sở khoa học về dạy học có sử dụng phương pháp trò chơi.

- Khảo sát thực trạng có sử dụng trò chơi trong dạy và học ở trường phổ thông .

- Thiết kế trò chơi và hướng dẫn học sinh thiết kế trò chơi tương ứng với nội dung bài học.

- Tiến hành thực nghiệm sư phạm ở một số lớp tôi đang trực tiếp giảng dạy.

- Báo cáo chuyên đề: “ Thiết kế Games – based- learning nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh”.

Sau quá trình nghiên cứu và thực nghiệm, đề tài SKKN cũng mang lại ý nghĩa đối với bản thân và tập thể: - Đối với bản thân: Nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ bản thân, đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học bộ môn Hóa học ở trường THPT theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho HS. - Đối với học sinh: Xây dựng, tổ chức dạy học sử dụng phương pháp trò chơi trong dạy học môn Hóa học sẽ giúp học sinh hiểu kiến thức một cách sâu sắc, nhớ kiến thức lâu hơn, học sinh hứng thú học tập hơn. Giúp HS phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của HS, phát triển các kĩ năng, rèn luyện năng lực thông qua việc GV hướng dẫn HS tìm kiếm thông tin, thiết kế trò chơi, tổ chức trò chơi…

- Đối với đồng nghiệp: Từ kết quả thực hiện đề tài tôi có cơ hội chia sẻ với đồng nghiệp kinh nghiệm sử dụng trò chơi trong dạy học thông qua báo cáo chuyên đề “ Thiết kế Games – based- learning nhằm phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh”.

Từ những ý nghĩa mà kết quả nghiên cứu đề tài SKKN thì bản thân tôi có hướng phát triển đề tài như sau: - Trước mắt, GV và HS cùng tìm kiếm, thiết kế nhiều trò chơi khác nhau phù hợp với từng nội dung bài học và áp dụng trên nhiều khối lớp, nhiều môn học, nhiều đơn vị trường học hơn nữa; - Đề tài mới chỉ đề cập đến dạy học có sử dụng trò chơi trực tiếp trên tay. Thời gian tới tôi sẽ tiến hành nghiên cứu phát triển thêm các trò chơi trực tiếp trên máy, kết hợp công nghệ, các phần mềm tin học, các website như https://kahoot.com/ …..để phong phú hơn các loại trò chơi, phù hợp với nhiều nội dung dạy học và hoạt động dạy học hơn.

45

2. Kiến nghị : Trong suốt quá trình dạy học, việc áp dụng các PPDH tích cực trong đổi mới PPDH dạy học là khách quan và điều cấp thiết. Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, tôi nhận thấy PPDH sử dụng trò chơi là một phương pháp dạy học tích cực, phù hợp với dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực HS. Do đó, tôi đưa ra những kiến nghị sau: - Sở Giáo dục và Đào tạo, Nhà trường, tổ nhóm chuyên môn cần quyết liệt hơn nữa trong việc yêu cầu GV sử dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học tích cực. Mỗi GV cùng cố gắng để tất cả HS được tiếp cận với nhiều phương pháp dạy học tích cực, như thế HS sẽ không bị bỡ ngỡ, GV cũng không mất thời gian mỗi khi tổ chức các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học mới.

- Các trường THPT nên tổ chức cuộc thi có áp dụng các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học tích cực trong các chuyên đề, tiết học cụ thể giữa các tổ nhóm chuyên môn trong trường, hoặc theo cụm trường để từng GV có thể học tập và áp dụng một cách sáng tạo phù hợp với khả năng mỗi giáo viên, điều kiện từng bộ môn, từng nhà trường.

Những kết quả thu được là kết quả của sự nỗ lực học hỏi, tìm tòi để phát triển chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân. Tuy nhiên, do hạn chế về khả năng, cũng như các điều kiện khách quan khác nên thiếu sót là điều không tránh khỏi.

Kính mong nhận được sự góp ý của quý Thầy Cô và đồng nghiệp để đề tài được hoàn thiện hơn. Tôi hi vọng, đề tài sẽ góp phần đổi mới PPDH, nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Hóa học ở trường THPT.

46

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Thông tư số 32/2018/TT-BGĐT ngày 26/12/2018 của Bộ Giáo dục và Đào ban hành Chương trình Giáo dục phổ thông 2. Công văn số 1602/SGD&ĐT-GDTrH ngày 30/8/2019 của sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An về việc hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục trung học năm học 20192020.

3.Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Chương trình giáo dục phổ thông, môn Hóa học, Nxb Giáo dục Việt Nam. 4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2010), Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Hóa học lớp 12, Nxb Giáo dục Việt Nam. 5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2017), Hóa học 12, Nxb Giáo dục Việt Nam. 6. Hoàng Phê (chủ biên) ,2016, Từ điển tiếng việt, Viện Ngôn ngữ học, Nxb Hồng Đức.

7. Nguyễn Ánh Tuyết (2000), Trò chơi trẻ em, NXB Phụ nữ.

8. Nguyễn Ngọc Trâm(2003), Thiết kế và sử dụng trò chơi học tập nhằm phát triển khả năng khái quát hóa của trẻ MG lớn, Luận văn tiến sĩ giáo dục, viện KHGD. 9. Nguyễn Thị Nga, 2016, Lồng ghép trò chơi trong dạy học ngữ văn ở THPT, luận văn thạc sĩ , ĐH Quốc gia HN. 10. Nguồn internet: https://www.wikipedia.org/ ; https://www.google.com.vn/; https://www.youtube.com/; https://www.pinterest.com/; https://myfreebingocards.com/; https://moet.gov.vn/ 11. Tài liệu tập huấn đổi mới dạy học và kiểm tra đánh giá trong quá trình dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất , năng lực học sinh trong trường Trung học Phổ thông, Vụ Giáo dục Trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm 2014.

47