GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ MÔN NGỮ VĂN 9 TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN SOẠN THEO CHUỖI HOẠT ĐỘNG

GIÁO ÁN NGỮ VĂN TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN

vectorstock.com/10212100

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ MÔN NGỮ VĂN 9 TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN SOẠN THEO CHUỖI HOẠT ĐỘNG 3 CỘT (HOẠT ĐỘNG CỦA GV/HOẠT ĐỘNG CỦA HS/NỘI DUNG) WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

1. Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

2. Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

3. Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

4. Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

1. Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

3. Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 1. Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

1. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò hỏi

Nội dung cần đạt

chí cao đẹp

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ?

diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Lắng nghe tích cự

Trả lời câu hỏi

Thảo luận nhóm lớn

2. Những biểu hiện của tình đồng chí :

*các câu hỏi gợi ý: -Chung một nổi niềm nhớ về quê 1. Những người lính ra chiến trường Trình bày một hương. đã để lại điều gì ờ quê hương và phút mang theo điều gì trong nỗi nhớ?

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

nỗi lòng của nhau

gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương)

- Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Nội dung cần đạt

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia sẻ thơ cuối Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung:

Hoạt động của thầy

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 1. Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản

Hoạt động của thầy

Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Hoạt động của trò Trả lời câu hỏi cá nhân

Thảo luận Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe

*câu hỏi gợi ý:

tích cự

1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính

Trả lời câu hỏi ca nhân

Nội dung cần đạt

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam) Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? nhóm lớn *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Quan sát trục quan

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò Cặp đôi chia sẻ

cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ:

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa mình với thiên nhiên?

Thảo luận

-Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên

- GV: Trăng là người bạn duy nhất nhóm .HS đại chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ diện trình bày thành vầng trăng tình nghĩa, vầng Lắng nghe trăng tri kỉ.

->vầng trăng tình nghĩa

tích cự

Trả lời câu hỏi

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

2. Trăng trong hiện tại: -Về thành phố: ánh điện, cửa gương -> trăng: như người dưng qua đường.

Thảo luận nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào? ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

- Chiến tranh: ở rừng

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh Cặp đôi chia có ý nghĩa gì? sẻ ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

- Giáo viên gợi ý Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia sẻ Cặp đôi chia sẻ

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia sẻ- KN tự

Hoạt động

Hoạt động của thầy

của trò

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Nội dung cần đạt

nhận thức Viết tích cực

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

5. Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

6. Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

7. Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

8. Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

4. Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

5. Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

6. Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 3. Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

4. Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

2. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Lắng nghe tích cự

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Hoạt động của trò Trả lời câu hỏi

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Thảo luận nhóm lớn

*các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) 3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

Quan sát trục quan

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya

Cặp đôi chia

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ sẻ thơ cuối Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn.

-không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

“Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 3. Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Thảo luận Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe

*câu hỏi gợi ý: 1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật

tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam)

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? *Câu hỏi gợi ý: nhóm lớn Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

( Nguyễn Duy )

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

4. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận nhóm nhỏ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

Cặp đôi chia ? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ

có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia

Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia - Giáo viên gợi ý sẻ Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động

Hoạt động của thầy

của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính

- Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

9. Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

10.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

11.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

12.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

7. Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

8. Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

9. Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 5. Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

6. Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

3. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm

Hoạt động của thầy

Hoạt động

mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Nội dung cần đạt

của trò

Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948. Đọc Trả lời câu hỏi

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng

Lắng nghe tích cự

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Trả lời câu hỏi

Thảo luận

nhóm lớn *các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương)

3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến)

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

Quan sát trục quan

3.Khổ thơ cuối:

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

GV: cho HS xem phim tài liệu.

-thời gian: đêm khuya

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ thơ cuối Cặp đôi chia Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, sẻ những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

-không gian: rừng hoang, sương muối

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia sẻ

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

=> hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 5. Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

Hoạt động của thầy

nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Thảo luận Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn,

Hoạt động của thầy

*câu hỏi gợi ý:

Hoạt động của trò tích cự

1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Nội dung cần đạt

không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam) Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu tả như thế nào trong bài thơ? *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm lớn

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

Hoạt động của thầy

Hoạt động

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một phút thể hiện điều gì ?

-GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

6. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

Hoạt động của thầy

dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò Đọc Trả lời câu hỏi

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ.

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận

? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

Cặp đôi chia

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt Cặp đôi chia

Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia - Giáo viên gợi ý sẻ Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

13.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

14.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

15.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

16.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

10.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

11.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

12.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 7. Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

8. Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

4. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ?

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

diện trình bày

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Lắng nghe tích cự

Trả lời câu hỏi

Thảo luận nhóm lớn

*các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) - Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia sẻ thơ cuối Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 7. Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính Thảo luận được miêu tả như thế nào? Nguyên nhóm .HS đại nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh? *câu hỏi gợi ý: 1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

Lắng nghe tích cự

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc

Trả lời câu hỏi ca nhân

Nội dung cần đạt

1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam) Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu tả như thế nào trong bài thơ?

Thảo luận *Câu hỏi gợi ý: nhóm lớn Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ?

-GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia phút sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

thực dân Pháp gian khổ.

sẻ Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

8. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ,

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

Trả lời câu hỏi

- Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ.

2. Trăng trong hiện tại: -Về thành phố: ánh điện, cửa gương -> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

->vầng trăng tình nghĩa

* trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào? ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Nội dung cần đạt

Thảo luận

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia sẻ đột ngột không, đây là sự đột ngột về điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt,

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ:

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

Nội dung cần đạt

- Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

Cặp đôi chia

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia

Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia - Giáo viên gợi ý sẻ Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

trong thơ hiện đại?

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

17.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

18.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

19.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

20.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

13.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

14.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

15.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 9. Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

10.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1: 5. Khám pháp:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Lắng nghe tích cự

Trả lời câu hỏi

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Thảo luận

*các câu hỏi gợi ý: nhóm lớn 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ?

2.Phân tích hình ảnh “giếng nước phút gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) 3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia thơ cuối sẻ Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật

Hoạt động của thầy

Hoạt động

, được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia thuật được sử dụng ở bài thơ? sẻ

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

- Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 9. Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn?

*Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Thảo luận Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe *câu hỏi gợi ý:

tích cự

1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

-GV: Không có kính, không có đèn,

Trả lời câu hỏi ca nhân

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam)

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? nhóm lớn *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình

Hoạt động của thầy

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

10.Kết nối:

Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả

Trả lời câu

II. Đọc-hiểu văn bản

Hoạt động của thầy

đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Hoạt động của trò hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên? nhóm .HS đại - GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng tích cự trăng tri kỉ.

Nội dung cần đạt

II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ.

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận

? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng.

Cặp đôi chia ? Theo em sự xuất hiện của trăng có sẻ

đột ngột không, đây là sự đột ngột về điều gì?

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

Cặp đôi chia ? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ

có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt

Nội dung cần đạt

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ

trị nghệ thuật được sử dụng ở bài Cặp đôi chia thơ? sẻ - Giáo viên gợi ý Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

Hoạt động

Hoạt động của thầy

của trò

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

Nội dung cần đạt

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng

- Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

21.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

22.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

23.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

24.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

16.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

17.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

18.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 11.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

12.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC;

1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

6. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

-P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình

Lắng nghe tích cự

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Trả lời câu hỏi

Thảo luận nhóm lớn

*các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) 3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia sẻ thơ cuối

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực)

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

-đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg

Tiết 2:Văn bản 11.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Thảo luận Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe *câu hỏi gợi ý: 1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến

tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

-GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam)

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? nhóm lớn *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản

ÁNH TRĂNG

( Nguyễn Duy )

1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

12.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận nhóm nhỏ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh Cặp đôi chia sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

- Giáo viên gợi ý Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia sẻ Cặp đôi chia sẻ

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động

Hoạt động của thầy

của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính

- Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

25.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

26.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

27.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

28.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

19.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

20.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

21.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 13.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

14.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

7. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm

Hoạt động của thầy

Hoạt động

mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Nội dung cần đạt

của trò

Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948. Đọc Trả lời câu hỏi

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng

Lắng nghe tích cự

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Trả lời câu hỏi

Thảo luận

nhóm lớn *các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương)

3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến)

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

Quan sát trục quan

3.Khổ thơ cuối:

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

GV: cho HS xem phim tài liệu.

-thời gian: đêm khuya

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ thơ cuối Cặp đôi chia Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, sẻ những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

-không gian: rừng hoang, sương muối

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia sẻ

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

=> hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 13.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

Hoạt động của thầy

nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Thảo luận Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn,

Hoạt động của thầy

*câu hỏi gợi ý:

Hoạt động của trò tích cự

1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Nội dung cần đạt

không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam) Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu tả như thế nào trong bài thơ? *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm lớn

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

Hoạt động của thầy

Hoạt động

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một phút thể hiện điều gì ?

-GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

14.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

Hoạt động của thầy

dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò Đọc Trả lời câu hỏi

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ.

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận

? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

Cặp đôi chia

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt Cặp đôi chia

Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia - Giáo viên gợi ý sẻ Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

29.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

30.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

31.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

32.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

22.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

23.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

24.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 15.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

16.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

8. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ?

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

diện trình bày

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Lắng nghe tích cự

Trả lời câu hỏi

Thảo luận nhóm lớn

*các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) - Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia sẻ thơ cuối Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 15.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính Thảo luận được miêu tả như thế nào? Nguyên nhóm .HS đại nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh? *câu hỏi gợi ý: 1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

Lắng nghe tích cự

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc

Trả lời câu hỏi ca nhân

Nội dung cần đạt

1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam) Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu tả như thế nào trong bài thơ?

Thảo luận *Câu hỏi gợi ý: nhóm lớn Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ?

-GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia phút sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

thực dân Pháp gian khổ.

sẻ Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

16.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ,

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

Trả lời câu hỏi

- Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ.

2. Trăng trong hiện tại: -Về thành phố: ánh điện, cửa gương -> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

->vầng trăng tình nghĩa

* trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào? ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Nội dung cần đạt

Thảo luận

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia sẻ đột ngột không, đây là sự đột ngột về điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt,

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ:

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

Nội dung cần đạt

- Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

Cặp đôi chia

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia

Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia - Giáo viên gợi ý sẻ Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

trong thơ hiện đại?

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

33.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

34.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

35.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

36.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

25.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

26.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

27.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 17.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

18.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1: 9. Khám pháp:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Lắng nghe tích cự

Trả lời câu hỏi

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Thảo luận

*các câu hỏi gợi ý: nhóm lớn 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ?

2.Phân tích hình ảnh “giếng nước phút gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) 3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia thơ cuối sẻ Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật

Hoạt động của thầy

Hoạt động

, được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia thuật được sử dụng ở bài thơ? sẻ

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

- Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 17.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn?

*Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Thảo luận Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe *câu hỏi gợi ý:

tích cự

1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

-GV: Không có kính, không có đèn,

Trả lời câu hỏi ca nhân

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam)

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? nhóm lớn *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình

Hoạt động của thầy

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

18.Kết nối:

Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả

Trả lời câu

II. Đọc-hiểu văn bản

Hoạt động của thầy

đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Hoạt động của trò hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên? nhóm .HS đại - GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng tích cự trăng tri kỉ.

Nội dung cần đạt

II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ.

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận

? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng.

Cặp đôi chia ? Theo em sự xuất hiện của trăng có sẻ

đột ngột không, đây là sự đột ngột về điều gì?

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

Cặp đôi chia ? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ

có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt

Nội dung cần đạt

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ

trị nghệ thuật được sử dụng ở bài Cặp đôi chia thơ? sẻ - Giáo viên gợi ý Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

Hoạt động

Hoạt động của thầy

của trò

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

Nội dung cần đạt

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng

- Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

37.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

38.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

39.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

40.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

28.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

29.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

30.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 19.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

20.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC;

1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

10. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

-P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình

Lắng nghe tích cự

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Trả lời câu hỏi

Thảo luận nhóm lớn

*các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) 3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia sẻ thơ cuối

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực)

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

-đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg

Tiết 2:Văn bản 19.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Thảo luận Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe *câu hỏi gợi ý: 1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến

tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

-GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam)

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? nhóm lớn *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản

ÁNH TRĂNG

( Nguyễn Duy )

1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

20.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận nhóm nhỏ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh Cặp đôi chia sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

- Giáo viên gợi ý Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia sẻ Cặp đôi chia sẻ

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động

Hoạt động của thầy

của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính

- Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

41.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

42.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

43.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

44.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

31.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

32.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

33.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 21.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

22.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

11. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm

Hoạt động của thầy

Hoạt động

mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Nội dung cần đạt

của trò

Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948. Đọc Trả lời câu hỏi

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng

Lắng nghe tích cự

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Trả lời câu hỏi

Thảo luận

nhóm lớn *các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương)

3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến)

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

Quan sát trục quan

3.Khổ thơ cuối:

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

GV: cho HS xem phim tài liệu.

-thời gian: đêm khuya

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ thơ cuối Cặp đôi chia Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, sẻ những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

-không gian: rừng hoang, sương muối

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia sẻ

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

=> hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 21.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

Hoạt động của thầy

nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Thảo luận Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn,

Hoạt động của thầy

*câu hỏi gợi ý:

Hoạt động của trò tích cự

1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Nội dung cần đạt

không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam) Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu tả như thế nào trong bài thơ? *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm lớn

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

Hoạt động của thầy

Hoạt động

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một phút thể hiện điều gì ?

-GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

22.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

Hoạt động của thầy

dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò Đọc Trả lời câu hỏi

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ.

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận

? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

Cặp đôi chia

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt Cặp đôi chia

Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia - Giáo viên gợi ý sẻ Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

45.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

46.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

47.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

48.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

34.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

35.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

36.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 23.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

24.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

12. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ?

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

diện trình bày

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Lắng nghe tích cự

Trả lời câu hỏi

Thảo luận nhóm lớn

*các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) - Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia sẻ thơ cuối Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 23.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính Thảo luận được miêu tả như thế nào? Nguyên nhóm .HS đại nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh? *câu hỏi gợi ý: 1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

Lắng nghe tích cự

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc

Trả lời câu hỏi ca nhân

Nội dung cần đạt

1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam) Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu tả như thế nào trong bài thơ?

Thảo luận *Câu hỏi gợi ý: nhóm lớn Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ?

-GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia phút sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

thực dân Pháp gian khổ.

sẻ Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

24.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ,

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

Trả lời câu hỏi

- Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ.

2. Trăng trong hiện tại: -Về thành phố: ánh điện, cửa gương -> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

->vầng trăng tình nghĩa

* trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào? ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Nội dung cần đạt

Thảo luận

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia sẻ đột ngột không, đây là sự đột ngột về điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt,

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ:

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

Nội dung cần đạt

- Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

Cặp đôi chia

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia

Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia - Giáo viên gợi ý sẻ Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

trong thơ hiện đại?

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

49.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

50.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

51.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

52.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

37.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

38.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

39.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 25.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

26.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1: 13. Khám pháp:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Lắng nghe tích cự

Trả lời câu hỏi

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Thảo luận

*các câu hỏi gợi ý: nhóm lớn 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ?

2.Phân tích hình ảnh “giếng nước phút gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) 3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia thơ cuối sẻ Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật

Hoạt động của thầy

Hoạt động

, được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia thuật được sử dụng ở bài thơ? sẻ

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

- Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 25.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn?

*Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Thảo luận Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe *câu hỏi gợi ý:

tích cự

1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

-GV: Không có kính, không có đèn,

Trả lời câu hỏi ca nhân

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam)

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? nhóm lớn *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình

Hoạt động của thầy

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

26.Kết nối:

Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả

Trả lời câu

II. Đọc-hiểu văn bản

Hoạt động của thầy

đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Hoạt động của trò hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên? nhóm .HS đại - GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng tích cự trăng tri kỉ.

Nội dung cần đạt

II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ.

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận

? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng.

Cặp đôi chia ? Theo em sự xuất hiện của trăng có sẻ

đột ngột không, đây là sự đột ngột về điều gì?

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

Cặp đôi chia ? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ

có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt

Nội dung cần đạt

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ

trị nghệ thuật được sử dụng ở bài Cặp đôi chia thơ? sẻ - Giáo viên gợi ý Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

Hoạt động

Hoạt động của thầy

của trò

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

Nội dung cần đạt

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng

- Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

53.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

54.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

55.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

56.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

40.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

41.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

42.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 27.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

28.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC;

1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

14. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

-P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình

Lắng nghe tích cự

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Trả lời câu hỏi

Thảo luận nhóm lớn

*các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) 3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia sẻ thơ cuối

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực)

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

-đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg

Tiết 2:Văn bản 27.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Thảo luận Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe *câu hỏi gợi ý: 1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến

tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

-GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam)

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? nhóm lớn *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản

ÁNH TRĂNG

( Nguyễn Duy )

1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

28.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận nhóm nhỏ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh Cặp đôi chia sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

- Giáo viên gợi ý Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia sẻ Cặp đôi chia sẻ

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động

Hoạt động của thầy

của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính

- Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

57.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

58.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

59.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

60.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

43.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

44.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

45.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 29.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

30.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

15. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm

Hoạt động của thầy

Hoạt động

mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Nội dung cần đạt

của trò

Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948. Đọc Trả lời câu hỏi

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng

Lắng nghe tích cự

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Trả lời câu hỏi

Thảo luận

nhóm lớn *các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương)

3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến)

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

Quan sát trục quan

3.Khổ thơ cuối:

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

GV: cho HS xem phim tài liệu.

-thời gian: đêm khuya

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ thơ cuối Cặp đôi chia Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, sẻ những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

-không gian: rừng hoang, sương muối

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia sẻ

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

=> hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 29.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

Hoạt động của thầy

nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Thảo luận Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn,

Hoạt động của thầy

*câu hỏi gợi ý:

Hoạt động của trò tích cự

1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Nội dung cần đạt

không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam) Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu tả như thế nào trong bài thơ? *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm lớn

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

Hoạt động của thầy

Hoạt động

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một phút thể hiện điều gì ?

-GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

30.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

Hoạt động của thầy

dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò Đọc Trả lời câu hỏi

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ.

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận

? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

Cặp đôi chia

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt Cặp đôi chia

Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia - Giáo viên gợi ý sẻ Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

61.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

62.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

63.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

64.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

46.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

47.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

48.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 31.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

32.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

16. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ?

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

diện trình bày

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Lắng nghe tích cự

Trả lời câu hỏi

Thảo luận nhóm lớn

*các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) - Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia sẻ thơ cuối Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 31.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Hình ảnh những chiếc xe không kính Thảo luận được miêu tả như thế nào? Nguyên nhóm .HS đại nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh? *câu hỏi gợi ý: 1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

Lắng nghe tích cự

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc

Trả lời câu hỏi ca nhân

Nội dung cần đạt

1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam) Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu tả như thế nào trong bài thơ?

Thảo luận *Câu hỏi gợi ý: nhóm lớn Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ?

-GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia phút sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

thực dân Pháp gian khổ.

sẻ Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

32.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ,

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

Trả lời câu hỏi

- Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ.

2. Trăng trong hiện tại: -Về thành phố: ánh điện, cửa gương -> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

->vầng trăng tình nghĩa

* trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào? ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Nội dung cần đạt

Thảo luận

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia sẻ đột ngột không, đây là sự đột ngột về điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt,

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ:

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

Nội dung cần đạt

- Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

Cặp đôi chia

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia

Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Cặp đôi chia - Giáo viên gợi ý sẻ Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

trong thơ hiện đại?

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng - Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

65.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

66.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

67.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

68.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

49.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

50.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

51.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 33.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

34.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC; 1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1: 17. Khám pháp:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục -P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Lắng nghe tích cự

Trả lời câu hỏi

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Thảo luận

*các câu hỏi gợi ý: nhóm lớn 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ?

2.Phân tích hình ảnh “giếng nước phút gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) 3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia thơ cuối sẻ Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực) -đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật

Hoạt động của thầy

Hoạt động

, được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia thuật được sử dụng ở bài thơ? sẻ

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

- Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg Tiết 2:Văn bản 33.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn?

*Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Thảo luận Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe *câu hỏi gợi ý:

tích cự

1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến -GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

-GV: Không có kính, không có đèn,

Trả lời câu hỏi ca nhân

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam)

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? nhóm lớn *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình

Hoạt động của thầy

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản ÁNH TRĂNG ( Nguyễn Duy ) 1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

34.Kết nối:

Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả

Trả lời câu

II. Đọc-hiểu văn bản

Hoạt động của thầy

đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Hoạt động của trò hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên? nhóm .HS đại - GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng tích cự trăng tri kỉ.

Nội dung cần đạt

II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ.

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận

? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

nhóm nhỏ

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng.

Cặp đôi chia ? Theo em sự xuất hiện của trăng có sẻ

đột ngột không, đây là sự đột ngột về điều gì?

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

Cặp đôi chia ? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh sẻ

có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt

Nội dung cần đạt

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá sẻ

trị nghệ thuật được sử dụng ở bài Cặp đôi chia thơ? sẻ - Giáo viên gợi ý Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

Hoạt động

Hoạt động của thầy

của trò

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

Nội dung cần đạt

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.

TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG TỔ VĂN-GDC GV: NGUYỄN THỊ BÍCH LIÊN

GIÁO ÁN DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ: HÌNH ẢNH NGƯỜI LÍNH TRONG THƠ HIỆN ĐẠI THỜI LƯỢNG: 3 TIẾT

( VĂN BẢN: ĐỒNG CHÍ, BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH, ÁNH TRĂNG) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức : * Văn bản: Đồng chí

- Một số hiểu biết về hiện thực những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của dân tộc ta.

- Lí tưởng cao đẹp và tình cảm keo sơn gắn bó làm nên sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ trong bài thơ.

-Đặc điểm nghệ thuật của bài thơ : ngôn ngữ thơ bình dị, biểu cảm, hình ảnh tự nhiên, chân thực. * Văn bản: Bài thơ về tiểu đội xe không kính - Những hiểu biết bước đầu về nhà thơ Phạm Tiến Duật.

- Đặc điểm của thơ Phạm Tiến Duật qua một sáng tác cụ thể : giàu chất hiện thực và tràn đầy cảm hứng lãng mạn.

- Hiện thực cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước được phản ánh trong tác phẩm ; vẻ đẹp hiên ngang, dũng cảm, tràn đầy niềm lạc quan cách mạng,…của những con người đã làm nên con đường Trường Sơn huyền thoại được khắc họa trong bài thơ . *Văn bản: Ánh trăng

- Kỉ niệm về một thời gian lao nhưng nặng nghĩa tình của người lính.

- Sự kết hợp các yếu tố tự sự, nghị luận trong một tác phẩm thơ Việt Nam hiện đại.

- Ngôn ngữ, giàu hình ảnh suy nghĩ, mang ý nghĩa biểu tượng.

2. Kĩ năng :

- Đọc diễn cảm một bài thơ hiện đại.

- Bao quát toàn bộ tác phẩm, thấy được mạch cảm xúc trong bài thơ.

-Tìm hiểu một số chi tiết nghệ thuật tiêu biểu, từ đó thấy được giá trị nghệ thuật của chúng trong bài thơ.

- Phân tích được vẻ đẹp hình tượng người lính trong thơ hiện đại.

- Cảm nhận được giá trị ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo trong bài thơ.

- Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm để cảm nhận một văn bản trữ tình hiện đại.

3. Thái độ: -biết yêu mên những người lính cách mạng.

- thái độ sống Uống nước nhớ nguồn II. CÁC KĨ NĂNG SỐNG ĐƯỢC GIÁO DỤC TRONG BÀI:

69.Tự nhận thức: tự nhận thức được ý nghĩa của tình đồng chí, đồng đội.

70.Suy nghĩ sáng tạo và trình bày về tình đồng chí, đồng đội trong bài thơ.

71.Giao tiếp, hợp tác: trao đổi, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp của các hình ảnh thơ.

72.Trình bày 1’: trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ hiện đại III. CÁC PHƯƠNG PHÁP, KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG BÀI:

52.Động não: suy nghĩ về vẻ đẹp của người lính trong hai thời kì kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

53.Thảo luận nhóm, kĩ thuật trình bày 1 phút về những giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ, về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong thơ.

54.Cặp đôi chia sẻ về những chi tiết, hình ảnh trong bài thơ.

IV. TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN: 35.Môn Lịch sử: hiểu biết về hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

36.Môn Âm nhạc: -HS nghe bài hát được phổ nhạc từ bài thơ Đồng chí -HS nghe bài hát về người lính lái xe V. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC;

1. Giáo viên: chuẩn kiến thức, soạn bài, bảng phụ, Tranh ảnh, tư liệu về hai cuộc kháng chiến

chống Pháp và chống Mĩ., phiếu học tập 2.

Học sinh: Soạn bài.

VI. TIẾN TRÌNH CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC: Tiết 1:

Văn bản:

ĐỒNG CHÍ

( Chính Hữu)

18. Khám pháp:

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

-GV: Em có hiểu biết gì cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cỏ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả Chính Hữu?

I. Tìm hiểu chung Trả lời câu hỏi

? Bài thơ "Đồng chí" được sáng tác trong hoàn cảnh nào ?

-GV: Đồng chí là một tác phẩm tiêu biểu nhất viết về người lính cách mạng trong kháng chiến chống Pháp.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Chính Hữu chủ yếu sáng tác về những người chiến sĩ quân độinhững người đồng đội của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ Đồng Chí ra đời năm 1948.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

-P1: Cơ sở của tình đồng chí -P2:Biểu hiện của tình đồng chí - P3: vẻ đẹp của khổ thơ cuối Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

HĐ 2: Tìm hiểu đoạn trích Hỏi: Mở đầu bài thơ tác giả giới thiệu điều gì của người lính?

II. Đọc-hiểu văn bản Trả lời câu hỏi

Hỏi: Vậy hãy nhận xét về những vùng quê của những người lính mà Chính Hữu đã giới thiệu?

Hỏi: Như vậy tình đồng chí cao đẹp của họ đã hình thành dựa vào cơ sở nào ?

Trả lời câu hỏi

Hỏi: Tại sao câu thơ thứ 7 lại chỉ có Thảo luận 2 tiếng Đồng chí& dấu chấm cảm (!) nhóm .HS đại ? diện trình bày

-GV: Giải thích:Đây là câu thơ quan trọng nhất của bài thơ. Nó được lấy làm nhan đề cho, biểu hiện chủ đề, linh hồn chủa bài thơ. Có thể là tiếng nói phát hiện, khẳng định một tình cảm mới, có thể là sự khẳng định về một tình cảm cách mạng đã trãi qua thử nghiệm, có thể là một bản lề mở ra ý nghĩa, biểu hiện cụ thể của tình

Lắng nghe tích cự

1. Cơ sở hình thành nên tình đồng chí cao đẹp

- Cùng chung hoàn cảnh xuất thân:vốn là những người nông dân nghèo từ những miền quê “nước mặn đồng chua ”, “đất cày lên sỏi đá”.

- Cùng chung lí tưởng.

- chung chiến hào . * Câu thơ thứ bảy có cấu tạo và ý nghĩa đặc biệt

Hoạt động của thầy

đồng chí. Đồng chí vang lên như một nốt nhấn nổi bật trong bản đàn. Tình đồng chí là cao độ của tình bạn, tình người.

Hỏi: Qua đó em có nhận xét gì về cơ sở hình thành tình đồng chí?

Tình đồng chí đồng đội nảy nở tự nhiên và gắn bó bền chặt.

Nêu những biểu hiện của tình đồng chí?

Hoạt động của trò

Trả lời câu hỏi

Thảo luận nhóm lớn

*các câu hỏi gợi ý: 1. Những người lính ra chiến trường đã để lại điều gì ờ quê hương và Trình bày một mang theo điều gì trong nỗi nhớ? phút 2.Phân tích hình ảnh “giếng nước gốc đa” là hình ảnh văn hóa truyền thống của làng quê (nhớ quê hương” và còn là nơi hẹn hò đôi lứa (nhớ người thương). Đây là nỗi nhớ 2 chiều (quê hương đanh hướng về anh- anh đang nhớ về quê hương) 3. Tính đồng chí của những người lính còn chia sẽ với nhau những gì?

4. Hình ảnh "Tay nắm lấy bàn tay" khiến em suy nghĩ gì về tình thương của họ ?

-GV: Liên hệ và giới thiệu thêm hoàn cảnh những người lính cụ Hồ thời chông Pháp, vùng núi Tây Bắc đầy gian khổ…(liên hệ bài thơ Tây Tiến) GV: cho HS xem phim tài liệu.

Nội dung cần đạt

2. Những biểu hiện của tình đồng chí : -Chung một nổi niềm nhớ về quê hương.

- Cảm thông sâu sắc những tâm tư, nỗi lòng của nhau - Chia sẻ những gian lao thiếu thốn

- Thương yêu, đoàn kết, truyền cho nhau hơi ấm, sức mạnh.

Quan sát trục quan

- Hỏi thảo luận:phân tích ý nghĩa khổ Cặp đôi chia sẻ thơ cuối

3.Khổ thơ cuối: -thời gian: đêm khuya -không gian: rừng hoang, sương muối => hoàn cảnh khắc nghiệt( tả thực)

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Gợi ý: Chỉ ra những hình ảnh thực, những hình ảnh mang tính biểu tượng và nhận xét bức tranh đó -GV Giải thích:Trăng là người bạn. “Đầu súng….treo” là hình ảnh được nhận ra từ những đêm hành quân phục kích của tác giả. Những hình ảnh ấy còn mang ý nghĩa tượng trưng , được gợi mở bởi những liên tưởng phong phú. Các mặt đó bổ sung cho nhau, hài hoà với nhau của cuộc đời người lính, biểu tượng cho thơ ca k/c.

Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ Cặp đôi chia sẻ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Nội dung cần đạt

của trò

-đầu súng trăng treo: => mang vẻ đẹp vừa hiện thực, vừa lãng mạng III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu cơ sở hình thành nên tình đồng Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK chí? ? Nêu ý nghĩa văn bản?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát phổ nhạc từ lời bài thơ Đồng chí Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về một chi tiết nghệ thuật của bài thơ.gg

Tiết 2:Văn bản 35.Khám phá:

BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHÔNG KÍNH (Phạm Tiến Duật)

Phương pháp: động não, học theo nhóm nhỏ.

- GV cho HS xem một đoạn phim tư liệu về tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

-GV: Em có hiểu biết gì về hình ảnh những chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn? *Tích hợp kiến thức liên môn Lịch sử: HS nêu một số hiểu biết chung về cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ và những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn và một số tác phẩm văn học mà em biết.

- GV chốt lại một số ý cơ bản.

2. Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

I. Tìm hiểu chung

Hỏi: ? Nêu vài nét cơ bản về tác giả?

GV: Thơ ông rất tinh nghịch, dí dỏm, hồn nhiên tươi trẻ nhưng rất sâu sắc ? Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào, trích trong tác phẩm nào ?

-GV: Trong thời kì chống Mĩ trong thơ Phạm Tiến Duật. Cùng với các nhà thơ trẻ như Lưu Quang Vũ, Bằng Việt, Vũ Quần Phương...Phạm Tiến Duật nổi lên như một nhà thơ chiến sĩ của những chàng lái xe dũng cảm & vui tính.

-GV hướng dẫn cách đọc ? Theo em bài thơ được chia làm mấy đoạn và nêu nội dung của từng đoạn ?

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

1. Tác giả Phạm Tiến Duật (1941- 2007)là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Sáng tác thơ của Phạm Tiến Duật thời kì này tập trung viết về thế hệ trẻ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

2. Tác phẩm Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 và in trong tập thơ Vầng trăng quầng lửa.

3.Đọc 3. Bố cục

Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 25 phút.

II. Đọc-hiểu văn bản Hỏi: Em có nhận xét gì về thể thơ và về nhan đề bài thơ ?

Trả lời câu hỏi cá nhân

Câu hỏi thảo luận: Thảo luận Hình ảnh những chiếc xe không kính nhóm .HS đại được miêu tả như thế nào? Nguyên nhân vì sao? Qua đó phản ánh điều gì diện trình bày về cuộc chiến tranh?

Lắng nghe *câu hỏi gợi ý: 1.Vì sao những chiếc xe lại không có kính ?

2.Hình ảnh bom giật, bom rung cho ta hiểu điều gì ?

- GV: Đó là Sự ác liệt của chiến tranh, là hiện thực của cuộc chiến

tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản I. Nội dung 1. Nhan đề bài thơ.

- Dài, dễ hiểu, tạo sự mềm mại cho bài thơ - Hiện thực chiến tranh -> Là một phát hiện thú vị của tác giả, thể hiện sự gắn bó và am hiểu hiện thực đời sống chiến tranh trên tuyến đường Trường Sơn.

2. Hình ảnh những chiếc xe không kính -nghệ thuật liệt kê - Xe :không kính, không đèn, không mui, thùng xước - xe vẫn chạy -nghệ thuật đối lập => Hiện thực khốc liệt của cuộc chiến tranh chống Mĩ

Hoạt động của thầy

-GV: Liên hệ thêm về con đường lịch sử HCM và cuộc chiến khốc liệt - Hỏi: Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì khi tả những chiếc xe không kính ?

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Trả lời câu hỏi ca nhân

-GV: Không có kính, không có đèn, không có mui, thùng xe xước, xe vẫn chạy -> hình ảnh trần trụi -Hỏi: Đối lập với hình ảnh thơ “xe không kính” là một hình ảnh rất đẹp, rất ngang tàng nào?

-GV: Những chiếc xe không kính vẫn cứ băng băng trong bom rơi lữa đạn để hoàn thành sứ mệnh dân tộc trao cho. Đó chính là ý thơ ngang táng, hồn nhiên mà sâu sắc của PTD ? Qua hình ảnh của những chiếc xe không kính em có suy nghĩ gì về sự tàn phá của chiến tranh đối với môi trường?

-GV giáo dục HS bảo vệ môi trường. (chất độc da cam)

Trả lời câu hỏi ca nhân

Thảo luận nhóm: Hình ảnh người lính lái xe được miêu Thảo luận tả như thế nào trong bài thơ? nhóm lớn *Câu hỏi gợi ý: Giọng điệu, tư thế, ….

-Hỏi: Hình ảnh bắt tay qua cửa kính Trình bày một thể hiện điều gì ? phút -GV: Tình đoàn kết yêu thương, chia sẽ là sức mạnh tổng hợp cho cuộc chiến. Hình ảnh đó còn hiện diện ngay trong từng bữa ăn giấc ngủ… “chung bát đũa..”. Tình đoàn kết yêu thương đã xây dựng thành một “gia đình” cách mạng.

3. Hình ảnh người lính lái xe - Khó khăn liên tiếp chồng chất.

- Tư thế ung dung, hiên ngang.

-Lạc quan, yêu đời.

-> Sức mạnh tinh thần của những người chiến sĩ – của một dân tộc kiên cường, bất khuất.

Hoạt động

Hoạt động của thầy

Nội dung cần đạt

của trò

-Hỏi: Qua đó em có cảm nhận gì về người chiến sĩ lái xe Trường Sơn Hỏi: Phân tích những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

Quan sát trục quan

Cặp đôi chia sẻ

III. Tổng kết: 1.Nghệ thuật - Sử dụng ngôn ngữ bình dị, thấm đượm chất dân gian, thể hiện tình cảm chân thành.

- Sử dụng bút pháp tả thực kết hợp với lãng mạn một cách hài hòa, tạo nên hình ảnh thơ đẹp, mang ý nghĩa biểu tượng.

2.Nội dung: Bài thơ ca ngợi tình cảm đồng chí cao đẹp giữa những người chiến sĩ trong thời kì đầu chiến đấu chống thực dân Pháp gian khổ.

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học.

Phương pháp:Thuyết trình.

Kĩ năng: láng nghe tích cực Thời gian: 6 phút III.Tổng kết :

? Nêu hình ảnh những chiếc xe Trả lời câu hỏ * Ghi nhớ SGK không kính? ? Nêu hình ảnh người lính lái xe?

• Tích hợp Âm nhạc GV cho HS nghe bài hát về người lính lái xe.

Hoạt động 4: Dặn dò :

Thời gian: 2 phút.

- Đọc lại bài thơ - Trình bày cảm nhận hình ảnh các chiến sĩ lái xe trong bài thơ

Tiết 3: Văn bản

ÁNH TRĂNG

( Nguyễn Duy )

1.Khám phá: Phương pháp: thuyết trình, đàm thoại.

GV cho HS khái quát lại những hiểu biết của em về hình ảnh người lính trong hai cuộc kháng chiến.

- Trở về sau chiến tranh, trong thời bình những người lính ấy đã sống như thế nào?

Chúng ta cùng khám phá qua nội dung bài học.

36.Kết nối: Phương pháp: đàm thoại, động não, thảo luận nhóm, cặp đôi chia sẻ Hoạt động của thầy

Hoạt động

Nội dung cần đạt

của trò

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về văn bản Mục tiêu: HS tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm, nêu bố cục của văn bản.

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện thông qua hoạt động tri giác ngôn ngữ, Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực.

Thời gian: 10 phút.

Hỏi: Nêu những hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Duy ?

Hỏi: Bài thơ được sáng tác vào thời gian nào ?

Hỏi: bài thơ có thể chia thành mấy phần? Nhận xét về trình tự và dòng cảm xúc?

-GV bình: Bài thơ có sự kết hợp giữa hình thức tự sự và cảm xúc. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc ở các khổ 1,2,3 bằng lặng trôi nhưng ở khổ thứ tư “ đột ngột ” một sự kiện tạo nên bước ngoặt để nhà thơ bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề tác phẩm.

Vầng trăng hiện ra soi sáng không chỉ không gian hiện tại mà còn gợi nhớ những kỉ niệm trong quá khứ chẳng thể nào quên.

Trả lời câu hỏi Trả lời câu hỏi Lắng nghe

Đọc Trả lời câu hỏi

I. Tìm hiểu chung.

1. Tác giả Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

2. Tác phẩm Bài thơ được sáng tác năm 1978 3. Bố cục Chia làm ba phần.

- Phần 1: 3 khổ đầu.

- Phần 2: khổ bốn.

- Phần 3: 2 khổ còn lại.

Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản Mục tiêu: HS nắm được nội dung và nghệ thuật của văn bản

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Phương pháp: Vấn đáp tái hiện, thuyết trình, thảo luận nhóm, cặp đôi chí sẻ.

Kĩ năng: giao tiếp, hợp tác, trình bày 1’,lắng ghe tích cực, viết tích cực, tự nhận thức Thời gian: 25 phút.

? Hoàn cảnh sống xưa kia của tác giả đã được miêu tả như thế nào để tác giả có thể hòa đồng được vào thiên nhiên?

Trả lời câu hỏi

? Em hãy tìm câu thơ thể hiện sự hòa Thảo luận mình với thiên nhiên?

nhóm .HS đại

- GV: Trăng là người bạn duy nhất diện trình bày chia buồn, sẽ vui với tác giả đã trỡ Lắng nghe thành vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỉ. tích cự

II. Đọc-hiểu văn bản II. Đọc-hiểu văn bản 1. Vầng trăng trong quá khứ: -Hồi nhỏ: đồng, sông, bể: trần trụi, hồn nhiên ->vầng trăng tình nghĩa - Chiến tranh: ở rừng -> vần trăng- tri kỉ. * trăng và người gắn bó thân thiết

? Sự thay đổi tình cảm của tác giả với vầng trăng qua thời gian diễn ra như thế nào?

2. Trăng trong hiện tại: ? Tác giả đã lí giải nguyên nhân và ý nghĩa của việc thay đổi đó như thế nào?

Trả lời câu hỏi

-> trăng: như người dưng qua đường.

-GV:Khi thay đổi hoàn cảnh sống, có thể dễ lãng quên quá khứ, nhất là quá khứ nhọc nhằn, gian khổ. ? Những tình huống nào để thể hiện một hoàn cảnh đột xuất cho tác giả bổng bừng tỉnh về người bạn cũ của mình?

GV: Tình huống được đặt ra trong câu chuyện là có thật ở thành phố khi

-Về thành phố: ánh điện, cửa gương

* Sự thay đổi trong tình cảm của con người Thảo luận nhóm nhỏ

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

mới giải phóng, một tình huống đối lập giữa cái tối và cái sáng để thấy hết giá trị của ánh ánh sáng. ? Theo em sự xuất hiện của trăng có Cặp đôi chia đột ngột không, đây là sự đột ngột về sẻ điều gì? ? Nhận xét về tư thế tâm trạng , cảm xúc của tác giả khi đột ngột gặp lại trăng?

-GV: “Ngữa mặt...mặt” tư thế tập trung chú ý, mặt đối diện với mặt, mắt nhìn mắt trực tiếp và cảm xúc dâng trào. Vầng trăng gợi lên bao nhiêu hình ảnh về quá khứ, vầng trăng là thiên nhiên gợi nhớ về thiên nhiên sông, bể, núi rừng…nơi tác giả đã đi qua, đã sống, đã gắn bó.

3.Vầng trăng trong suy ngẫm của nhà thơ: - Đèn điện tắt đột ngột trăng xuất hiện.

- trăng cứ tròn vành vạnh: tượng trưng cho quá khứ tròn đầy, vẹn nguyên, bất diệt.

? Hình ảnh trăng cứ tròn vành vạnh Cặp đôi chia sẻ có ý nghĩa gì? ? Hình ảnh trăng im phăng phắc có ý nghĩa gì? * Tích hợp môi trường GV: Liên hệ qua môi trường, thiên nhiên thật nghiêm khắc, lạnh lùng nhưng cũng thật ân tình, rộng lượng bao dung. Vậy nên cần trân trọng giá trị của thiên nhiên, cần nâng niu bảo vệ môi trường thiên nhiên thì thiên nhiên mới trường tồn mà bất diệt Hỏi: Phân tích và tổng hợp những giá trị nghệ thuật được sử dụng ở bài thơ?

- Giáo viên gợi ý Hỏi: bài thơ đã thể hiện được nội dung ý nghĩa gì?

-ảnh trăng im phăng phắc: thái độ nghiêm khác của vầng trăng = >Cuộc gặp gỡ bất ngờ, cảm động với vầng trăng kỉ niệm, con người nhận ra sự vô tình của mình.

Cặp đôi chia sẻ Cặp đôi chia sẻ

III.Tổng kết : * Ghi nhớ SGK

Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

Nội dung cần đạt

Hoạt động 3: Củng cố bài học.

Mục tiêu: HS khái quát và khắc sâu kiến thức vừa được học, tổng kết chủ đề Phương pháp:vấn đáp, cặp đôi chia sẻ,viết tích cực Kĩ năng: tự nhận thức, viết tích cực Thời gian: 6 phút

? Qua bài học này em sẽ rút ra cho mình thêm một quan niệm sống như thế nào?

Cặp đôi chia

?Qua 3 bài thơ đã tìm hiểu, em có cảm nhận gì về hình ảnh người lính trong thơ hiện đại?

Viết tích cực

sẻ- KN tự nhận thức

Hoạt động 4: Dặn dò : Thời gian: 2 phút.

Học nội dung, nghệ thuật, học theo hướng dẫn, soạn bài tiếp - Học thuộc lòng bài thơ.

- Trình bày cảm nhận về hình ảnh người lính trong 3 bài thơ.