GIÁO ÁN CHỦ ĐỀ NGỮ VĂN 8,9 KÌ 2 SOẠN THEO 5 HOẠT ĐỘNG (CV 3280) 2 CỘT

GIÁO ÁN NGỮ VĂN THEO PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

vectorstock.com/10212100

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection

GIÁO ÁN CHỦ ĐỀ NGỮ VĂN 8,9 KÌ 2 SOẠN THEO 5 HOẠT ĐỘNG (CV 3280) 2 CỘT (HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS/ NỘI DUNG CẦN ĐẠT)

BY GIÁO VIÊN VĂN WORD VERSION | 2021 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

Trường: Tổ: Ngữ văn GV: …….

Tuần: 19,20 Tiết: 73-79

Chủ đề: THƠ MỚI - CÂU NGHI VẤN (Nhớ rừng, Ông đồ, Câu nghi vấn, Câu nghi vấn (tt)) Nhóm GV soạn và thực hiện: 1. …….

2. ………

PHẦN I: XÂY DỰNG CHỦ ĐỀ 1. CƠ SỞ LỰA CHỌN CHỦ ĐỀ - Căn cứ khung phân phối chương trình cấp THCS cỉa Bộ Giáo dục và Đào tạo .

- Căn cứ vào “Công văn 3280/BGD ĐT-GDTrH về việc hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học cấp THCS, THP, ngày 27 tháng 8 năm 2020 để xây dựng chủ đề tích hợp văn bản - làm văn trong học kì II. - Căn cứ thông tư Số: 26/2020/TT-BGDĐT, ngày 26 tháng 8 năm 2020 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông ban hành kèm theo Thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT ngày 12 tháng 12 năm 2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo - Căn cứ sách giáo khoa và sách giáo viên theo nội dung chương trình hiện hành.

B. THỜI GIAN DỰ KIẾN Tiết Bài dạy Ghi chú 73 Những vấn đề chung về chủ đề Nhớ rừng 74 75,76 Ông đồ 77 Câu nghi vấn 78 Câu nghi vấn ( tiếp) 79 Luyện tập - Đánh giá chủ đề C. MỤC TIÊU CỦA CHỦ ĐỀ I. MỤC TIÊU CHUNG - Dạy học theo vấn đề hay chủ đề tích hợp là khai thác sự liên quan, gần gũi ở nội dung kiến thức và khả năng bổ sung cho nhau giữa các bài học cho mục tiêu giáo dục chung.

Các tiết học chủ đề Gv không tổ chức thiết kế kiến thức, thông tin đơn lẻ, mà phải hình thành ở học sinh năng lực tìm kiếm, quản lý, tổ chức sử dụng kiến thức để giải quyết vấn đề trong tình huống có ý nghĩa.

- Thông qua dạy học tích hợp, học sinh có thể vận dụng kiến thức để giải quyết các bài tập hàng ngày, đặt cơ sở nền móng cho quá trình học tập tiếp theo; cao hơn là có thể vận dụng để giải quyết những tình huống có ý nghĩa trong cuộc sống hàng ngày; - Thông qua việc hiểu biết về thế giới tự nhiên bằng việc vận dụng kiến thức đã học để tìm hiểu giúp các em ý thức được hoạt động của bản thân, có trách nhiệm với chính mình, với gia đình, nhà trường và xã hội ngay trong cuộc sống hiện tại cũng như tương lai sau này của các em;

1

- Đem lại niềm vui, tạo hứng thú học tập cho học sinh. Phát triển ở các em tính tích cực, tự lập, sáng tạo để vượt qua khó khăn, tạo hứng thú trong học tập.

- Thiết lập các mối quan hệ theo một logic nhất định những kiến thức, kỹ năng khác nhau để thực hiện một hoạt động phức hợp.

- Lựa chọn những thông tin, kiến thức, kỹ năng cần cho học sinh thực hiện được các hoạt động thiết thực trong các tình huống học tập, đời sống hàng ngày, làm cho học sinh hòa nhập vào thế giới cuộc sống.

II. MỤC TIÊU CỤ THỂ CHỦ ĐỀ 1. Kiến thức/ kỹ năng/ thái độ 1.1.Đọc- hiểu 1.1.1. Đọc hiểu nội dung: Qua chủ đề, học sinh hiểu, cảm nhận được những nét chính về Thế Lữ và Vũ Đình Liên ( cuộc đời và sự nghiệp thơ văn). Hiểu được giá trị nội dung của hai tác phẩm thơ mới tiêu biểu là Nhớ rừng của Thế Lữ và Ông đồ của Vũ Đình Liên.

1.1.2. Đọc hiểu hình thức: Hiểu được một số đặc điểm nổi bật của thơ mới: thể loại thơ tự do, thơ không vần, thơ cấu trúc theo bậc thang,...Số lượng câu thường không bị giới hạn như các bài thơ truyền thống.Ngôn ngữ bình thường trong đời sống hàng ngày được nâng lên thành ngôn từ nghệ thuật trong thơ, không còn câu thúc bởi việc sử dụng điển cố văn học. Nội dung đa diện, phức tạp, không bị gò ép trong những đề tài phong hoa tuyết nguyệt kinh điển.

1.1.3. Liên hệ, so sánh, kết nối: tiếp cận một số tác phẩm thơ mới của một số nhà thơ khác như Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử, Huy Cận...

- Tìm hiểu sự ảnh hưởng của thơ mới tới văn học dân tộc.

1.1.4. Đọc mở rộng: Tự tìm hiểu một số bài thơ mới khác. Đặc biệt tiếp cận với các tác phẩm chuyển thể sang ngâm thơ, phổ nhạc...

1.2.Viết: -Thực hành viết: Viết được bài văn, đoạn văn nghị luận theo chủ đề có sử dụng câu nghi vấn một cách hiệu quả, sinh động.

- Viết bài văn, đoạn văn cảm nhận về một đoạn ngữ liệu đã học có dử dụng câu nghi vấn làm luận điểm.

1.3. Nghe - Nói - Nói: Nhập vai hình tượng nhân vật kể chuyện có sử dụng miêu tả và biểu cảm.Trình bày ý kiến về một vấn đề trong bài học bằng một đoạn văn nói.

-Nghe:Tóm tắt được nội dung trình bày của thầy và bạn. Nghe các tác phẩm văn học được chuyển thể sang ngâm thơ, phổ nhạc...

-Nói nghe tương tác: Biết tham gia thảo luận trong nhóm nhỏ hoặc chia sẻ trước lớp về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất, biết đặt câu hỏi và trả lời, biết nêu một vài đề xuất dựa trên các ý tưởng được trình bày trong quá trình thảo luận hay tìm hiểu bài học.

2.Phát triển phẩm chất, năng lực 2.1.Phẩm chất chủ yếu: - Nhân ái:Bồi dưỡng tình cảm tự hào và tôn vinh giá trị văn học dân tộc. Biết quan tâm đến số phận con người trong quá khứ đau thương và trân quí cuộc sống hạnh phúc hiện nay.

2

- Chăm học,chăm làm: HS có ý thức tìm hiểu, vận dụng bài học vào các tình huống, hoàn cảnh thực tế đời sống. Chủ động trong mọi hoàn cảnh, biến thách thức thành cơ hội để vươn lên. Luôn có ý thức học hỏi không ngừng để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, trở thành công dân toàn cầu.

-Trách nhiệm: hành động có trách nhiệm với chính mình, có trách nhiệm với đất nước, quan tâm đến các vấn đề nóng trong cộng đồng. Biết suy nghĩ và hành động đúng với đạo lý dân tộc và qui định của pháp luật.

2.2. Năng lực 2.2.1.Năng lực chung: -Năng lực tự chủ và tự học: sự tự tin và tinh thần lạc quan trong học tập và đời sống, khả năng suy ngẫm về bản thân, tự nhận thức, tự học và tự điều chỉnh để hoàn thiện bản thân.

-Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận, lập luận, phản hồi, đánh giá về các vấn đề trong học tập và đời sống; phát triển khả năng làm việc nhóm, làm tăng hiệu quả hợp tác.

-Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết đánh giá vấn đề, tình huống dưới những góc nhìn khác nhau.

2.2.2. Năng lực đặc thù: - Năng lực đọc hiểu văn bản: Hiểu được các nội dung và ý nghĩa văn bản. Từ đó hiểu giá trị và sự ảnh hưởng của tác phẩm tới cuộc sống.

- Năng lực tạo lập văn bản: Biết vận dụng kiến thức tiếng Việt cùng với những trải nghiệm và khả năng suy luận của bản thân để hiểu văn bản;Trình bày dễ hiểu các ý tưởng ; có thái độ tự tin khi nói; biết chia sẻ ý tưởng khi thảo luận ý kiến về bài học.

Viết được các đoạn văn, bài văn với những phương thức biểu đạt khác nhau.

- Năng lực thẩm mỹ: Trình bày được cảm nhận và tác động của tác phẩm đối với bản thân. Vận dụng suy nghĩ và hành động hướng thiện. Biết sống tốt đẹp hơn.

D. BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC ĐỘ NHẬN THỨC VÀ HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP. VẬN DỤNG NHẬN BIẾT THÔNG HIỂU Vận dụng thấp Vận dụng cao - Khái niệm thơ mới. - Chỉ ra sự khác biệt - Vận dụng kiến thức, -Đóng vai con hổ - Sơ giản về cuộc giữa thơ mới và thơ kĩ năng viết đoạn văn trong bài thơ nhớ đời và sự nghiệp của Đường. Thấy được bảm nhận về ngữ liệu rừng và thuật lại Thế Lữ và Vũ Đình đặc điểm của các bài từ văn bản có sử dụng tâm trạng tiếc nuối Liên. thơ được học. câu nghi vấn. quá khứ.

-Tìm hiểu bố cục văn - Hiểu, cảm nhận -Xây dựng đoạn hội - Hiện nay, tình bản và mạch cảm xúc được giá trị hai tác thoại tuyên truyền trạng săn bắt thú của bài thơ. phẩm được học. phòng chống Covid- rừng quý hiếm - Nắm được được - Hiểu được bút pháp 19 có sử dụng câu nghi (trong đó có loài hổ) những nét chính về tương phản, đối lập vấn. đang ở mức báo nội dung và nghệ giữa các hình ảnh thơ -Việc mượn “lời con động... Nêu được thuật hai bài thơ. trong « Nhớ rừng » và hổ trong vườn bách giải pháp hạn chế -Học thuộc lòng các « Ông đồ ». thú” có tác dụng như tình trạng đó. đoạn thơ hay.

- Hiểu ý nghĩa một số thế nào trong việc thể -Từ tình cảnh và

3

- HS nhận biết được đặc điểm hình thức và chức năng của câu nghi vấn.

- Phát hiện được câu nghi vấn dùng với chức năng chính và chức năng khác.

-Đọc lại bài thơ Nhớ rừng và chỉ ra những câu nghi vấn trong bài thơ. Dấu hiệu nào về mặt hình thức cho biết đó là câu nghi vấn?

hình ảnh đặc sắc và có ý nghĩa sâu sắc.

- Hiểu được chức năng của câu hỏi tu từ trong các tác phẩm văn học.

-Hiểu được tư tưởng, tình cảm của các tác giả gửi gắm trong tác phẩm.

-Qua cảnh tượng vườn bách thú và cảnh núi rừng đại ngàn , chỉ ra những tâm sự của con hổ ở vườn bách thú...?

hiện niềm khao khát tự do mãnh liệt và lòng yêu nước kín đáo của nhà thơ?

-Sự đối lập trên gợi cho người đọc cảm xúc gì về nhân vật ông đồ và tâm sự của nhà thơ?

- Viết đoạn văn có sử dụng câu nghi vấn về chủ đề cho trước.

-Nghe các tác phẩm thơ mới được ngâm và được phổ nhạc.

tâm trạng của con hổ trong bài thơ cũng như của người dân Việt Nam đầu thế kỉ XX, em có suy nghĩ gì về cuộc sống hòa bình tự do ngày nay ...

- Tìm hiểu thêm về một số tác giả tác phẩm trong phong trào thơ mới (19301945).

- Câu hỏi định tính và định lượng: Câu tự luận trả lời ngắn, Phiếu làm việc nhóm.

- Các bài tập thực hành: Hồ sơ (tập hợp các sản phẩm thực hành).

Bài trình bày (thuyết trình, đóng vai, chuyển thể, đọc diễn cảm, …) Đ. PHƯƠNG TIỆN /HỌC LIỆU - Giáo viên:Sưu tầm tài liệu, lập kế hoạch dạy học . + Thiết kể bài giảng điện tử. + Chuẩn bị phiếu học tập và dự kiến các nhóm học tập. +Các phương tiện : Máy vi tính, máy chiếu đa năng... +Học liệu:Video , tranh ảnh, bài thơ, câu nói nổi tiếng liên quan đến chủ đề.

- Học sinh : Đọc trước và chuẩn bị các văn bản SGK. + Sưu tầm tài liệu liên quan đến chủ đề. + Thực hiện hướng dẫn chuẩn bị học tập chủ đề của GV. E. PHƯƠNG PHÁP VÀ KỸ THUẬT DẠY HỌC. -Kĩ thuật động não, thảo luận - Kĩ thuật trình bày một phút - Kĩ thụât viết tích cực: Hs viết các đoạn văn, bài văn.

- Gợi mở - Nêu và giải quyết vấn đề - Thảo luận nhóm - Giảng bình, thuyết trình.

PHẦN II. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Tiết 73,74 NHỚ RỪNG ( Thế Lữ) A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Hs nắm được kiến thức sơ giản về phong trào thơ mới.

4

- Học sinh cảm nhận được chiều sâu tư tưởng yêu nước của thế hệ trí thức- niềm khát khao tự do mãnh liệt, nỗi chán ghét sâu sắc cái thực tại tù túng, tầm thường, giả dối được thể hiện trong bài thơ qua lời con hổ bị nhốt ở vườn bách thú.

- Học sinh thấy được hình tượng nghệ thuạt độc đáo có nhiều ý nghĩa và bút pháp lãng mạn đầy truyền cảm của nhà thơ.

-Tích hơp : Câu nghi vấn 2. Kĩ năng: Nhận biết tác phẩm thơ lãng mạn. Đọc diễn cảm tác phẩm thơ hiện đại viết theo bút pháp lãng mạn . Phân tích những chi tiết nghệ thuật tiêu biểu trong tác phẩm.

- KNS cơ bản được giáo dục: Nhận thức- giao tiếp- tư duy sáng tạo- trình bày một phút...

3 Thái độ: Giáo dục lòng yêu nước , yêu tự do qua bài thơ ''Nhớ rừng''.

- Tích hợp giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh: Lòng yêu nức và khát vọng tự do của Bác 4. Năng lực cần phát triển - Tư duy sáng tạo.

- Hợp tác - Sử dụng ngôn ngữ - Tự học - Năng lực đọc hiểu văn bản .

- Năng lực sử dụng tiếng Việt và giao tiếp (qua việc thảo luận trên lớp, thuyết trình trước lớp hệ thống tác phẩm văn học).

- Năng lực cảm thụ thẩm mĩ (nhận ra giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản).

B. CHUẨN BỊ - Tư liệu, hình ảnh liên quan đến bài học -Soan bài theo hướng dẫn SGK. - Phần chuẩn bị theo yêu cầu ở tiết trước.

- Phiếu học tập 1: -Dưới đây là cuộc trò chuyện của ba bạn học sinh về bài thơ Nhớ rừng: Lan: Đoạn 1 và đoạn 4 đã miêu tả rất ấn tượng cảnh vườn bách thú nơi con hổ bị nhốt.

Hoa: Ở đoạn 2 và đoạn 3, cảnh núi rừng hùng vĩ được tác giả miêu tả ấn tượng hơn.

Mai: Cả hai cảnh tượng này đều được tác giả miêu tả rất ấn tượng, đặc biệt là biện pháp đối lập đã làm nên nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả của bài thơ.

Em đồng ý với ý kiến nào? Hãy chọn phân tích cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh , giọng điệu trong các câu thơ để chứng minh cho lựa chọn của mình.

- Phiếu học tập 2 : Hình ảnh con hổ Nhận xét Tâm trạng Tư thế Thái độ Hoàn cảnh Nghệ thuật -Phiếu bài tập tích hợp PHIẾU BÀI TẬP Bài Nhớ rừng

Câu hỏi Mục đích Nào đâu những đêm vàng bên bờ Hỏi- Bộc lộ cảm xúc. suối

5

( Thế Ta say mồi đứng uống anh trăng tan?

Lữ)

C. PHƯƠNG PHÁP/ KỸ THUẬT DẠY HỌC -Kĩ thuật động não, thảo luận: - Kĩ thuật trình bày một phút: - Kĩ thụât viết tích cực. .

- PP trực quan, vấn đáp, thuyết trình, nêu vấn đề ...

D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG I. KHỞI ĐỘNG

(1)

(2)

(3) HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP (1) Ông đồ - Vũ Đình Liên (1) Quan sát những hình ảnh trên và cho biết mỗi hình (2) Quê hương - Tế Hanh ảnh gợi nhớ tới bài thơ nào trong SGK Ngữ văn 8, tập (3) Nhớ rừng - Thế Lữ 2? Đọc một đoạn/bài trong đó mà em tâm đắc nhất?

- Gọi HS trả lời câu hỏi.

- Tổ chức trao đổi, nhận xét, thống nhất ý kiến.

- GV tổng hợp ý kiến, giới thiệu bài.

HOẠT ĐỘNG II. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP 1.Mục tiêu và phân lượng chủ đề tích hợp.

- Chủ đề nhằm tìm hiểu đặc điểm thơ mới, giá trị nghệ thuật và nội dung của hai bài thơ “Nhớ rừng’ của Thế Lữ và “ Ông đồ” của Vũ Đình Liên. Trong đó các câu nghi vấn - câu hỏi tu từ có vai trò quan trọng trong thể hiện cảm xúc của tác giả.

- Học chủ đề, chúng ta thấy được mỗi quan hệ khăng khít giữa đọc - hiểu văn bản với tiếng Việt và làm văn. Vận dụng kiến thức kĩ năng trình bày suy nghĩ về các vấn đề trong cuộc sống hiện nay.

Chủ đề gồm 6 tiết. Cụ thể: 73 Những vấn đề chung về chủ đề Nhớ rừng 74 75 Ông đồ 76 Câu nghi vấn

6

77 Câu nghi vấn ( tiếp) 78 Luyện tập - đánh giá chủ đề 2. Những vấn đề chung về thơ mới.

Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt THẢO LUẬN CẶP ĐÔI -Các nhóm có thể giới thiệu về nhà thơ/ tác (1) Quan sát những hình ảnh dưới đây và phẩm / câu chuyện/ bài hát...liên quan. chia sẻ điều em biết về các nhà thơ- tác -Thơ mới lúc đầu dùng để gọi tên 1 thể thơ: phẩm liên quan? thơ tự do. Nó ra đời khoảng sau năm 1930, (2) Em hiểu gì về thơ mới ( Chú thích các thi sĩ trẻ xuất thân ''Tây học'' lên án thơ SGK) cũ (thơ Đường luật khuôn sáo, trói buộc) .

- Tổ chức cho HS thảo luận.Quan sát, Sau thơ mới không còn chỉ để gọi thể thơ tự khích lệ HS. do mà chủ yếu dùng để gọi 1 phong trào thơ - Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm. có tính chất lãng mạn (1932 - 1945).

- GV tổng hợp ý kiến.

(1)Xuân Diệu (2)Hàn Mặc Tử (3)Huy Cận(trái) (4)Thế Lữ (1)Xuân Diệu: (1916-1985) là một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất trong phong trào Thơ Mới những năm 1935-1945. Nhắc đến Xuân Diệu là nhắc đến "ông hoàng của thơ tình Việt Nam'. Thơ của Xuân Diệu như những dòng chảy tâm tình, dạt dào, bao la, rạo rực. Cũng như bao nhà thơ khác trong Thơ Mới, thơ của Xuân Diệu có những nỗi buồn chất chứa, sâu lắng trong từng con chữ. Thế nhưng, ông có một điểm khá đặc biệt và nổi trội hơn hẳn, đó chính là sự nhận thức, ý thức về không gian, thời gian, lí tưởng sống: sống nhanh, sống có ý nghĩa...

Một số tác phẩm nổi tiếng: Vội vàng; Lời kĩ nữ; Đây mùa thu tới (2)Hàn Mặc Tử: (1912-1940), tên thật là Nguyễn Trọng Trí, sinh ra ở Quảng Bình và lớn lên ở Quy Nhơn.Có khá nhiều nhạc sĩ, thi sĩ viết về ông, về cuộc đời của ông, bằng tất cả lòng thành mến mộ và kính yêu nhất. Quả thực, Hàn Mặc Tử xứng danh là một trong những người thi sĩ tài hoa bậc nhất trong phong trào Thơ Mới nói riêng, cũng như trong thơ ca Việt Nam nói chung.

Một số tác phẩm nổi tiếng: Đây thôn Vĩ Dạ, Một nửa trăng, Trút linh hồn,...

(3) Huy Cận:(1919-2005) là một trong những thi sĩ xuất sắc trong phong trào Thơ Mới. Ông đồng thời cũng là bạn tâm giao, tri kỉ với nhà thơ Xuân Diệu. Cũng như bao nhà thơ khác trong giai đoạn này, thơ của Huy Cận mang nỗi buồn, sự cô đơn, ray rứt. Đó là nỗi buồn trước thời cuộc, trước sự chênh vênh khi chọn lựa lí tưởng sống cho con đường phía trước, ngay trong thời điểm những năm 1930-1945, khi xã hội đầy những biến động.

Một số tác phẩm nổi tiếng: Buồn đêm mưa, Tràng giang. Chiều xưa,....

(4)Thế Lữ: (1907-1989), tên thật là Nguyễn Thứ Lễ, là một thi sĩ, nhà văn, đồng thời là nhà hoạt động sân khấu. Ông được biết đến nhiều nhất qua tác phẩm "Nhớ rừng" được

7

sáng tác vào năm 1936. Được xem như một trong những thi sĩ tài hoa của nền thơ ca nước nhà, chúng ta phải công nhận rằng thơ của Thế Lữ đã thổi được vào hồn người đọc, người nghe những cung bậc cảm xúc khó phai.

Một số tác phẩm nổi tiếng: Nhớ rừng, Tiếng chuông chùa, Tiếng sáo Thiên Thai...

Những nhà thơ trên cùng Chế Lan Viên,Vũ Đình Liên, Lưu Trọng Lư, Tản Đà, Anh Thơ... là những người tạo nên phong trào thơ mới. Thơ mới là bước chuyển mình vượt bậc, là cuộc "cách mạng vĩ đại" của thơ ca Việt Nam. Chưa bao giờ trong nền văn học Việt Nam lại xuất hiện nhiều nhà thơ trẻ, với nhiệt huyết say mê và tài năng đến thế.

Hôm nay, chúng ta hãy cũng nhìn lại một thời vàng son của thơ ca Việt Nam, cũng như điểm lại những nhà thơ nổi tiếng nhất trong phong trào thơ mới với những người cầm bút, những thi sĩ hào hoa một thời đã góp phần đưa thơ ca Việt Nam vươn lên tầm cao mới II. TÌM HIỂU CHUNG VỀ THẾ LỮ VÀ BÀI THƠ “ NHỚ RỪNG” Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt - Quan sát chú thích SGK. Giới thiệu 1. Tác giả chứng nét chính về Thế Lữ ?

- Tên thật: Nguyễn Đình Lễ, sau đổi thành (Yêu cầu học sinh nêu tiểu sử, sự Nguyễn Thứ Lễ Bút danh: Lê Ta. nghiệp sáng tác theo SGK kết hợp với 2. Tác phẩm hình ảnh và thông tin đã tìm hiểu ngoài - Đây là bài thơ tiêu biểu của tác giả, tác phẩm SGK). góp phần mở đường cho sự thẵng lợi của thơ -Hoàn cảnh sáng tác ''Nhớ rừng''? mới.

-Gọi HS trình bày và nhận xét.

-GV trình chiếu và giới thiệu bổ sung.

“Nhớ rừng” là mượn lời con hổ ở vườn Bách thú...

Thế Lữ (10 tháng 6 năm 1907 – 3 tháng 6 năm 1989; tên khai sinh là Nguyễn Đình Lễ (có tài liệu khác ghi tên ông là Nguyễn Thứ Lễ) là nhà thơ, nhà văn, nhà hoạt động sân khấu người Việt Nam. Thế Lữ nổi danh trên văn đàn vào những năm 1930, với những tác phẩm Thơ mới, đặc biệt là bài Nhớ rừng, cùng những tác phẩm văn xuôi, tiêu biểu là tập truyện Vàng và máu (1934). Trở thành thành viên của nhóm Tự Lực văn đoàn kể từ khi mới thành lập (1934), ông hầu hết hoạt động sáng tác văn chương trong thời gian là thành viên của nhóm, đồng thời cũng đảm nhận vai trò một nhà báo, nhà phê bình, biên tập viên mẫn cán của các tờ báo Phong hóa và Ngày nay.

III. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt

8

- Giáo viên đọc mẫu- Đọc chính xác, có giọng điệu phù hợp với nội dung cảm xúc của mỗi đoạn thơ: đoạn thì hào hùng, đoạn uất ức - Gọi học sinh đọc bài thơ - Giáo viên kiểm tra việc đọc chú thích của học sinh nhất là các từ Hán Việt, từ cổ.

- Bài thơ có mấy đoạn.? Ý mỗi đoạn?

1. Đọc - chú thích - chú thích: ngạo mạn, oai linh, sơn lâm, cả, ...

-Thể thơ: Tám chữ 2. Bố cục: - Bài thơ có 5 đoạn + Đoạn 1 và đoạn 4 cảnh con hổ ở vườn bách thú + Đoạn 2 và đoạn 3 con hổ chốn giang sơn hùng vĩ + Đoạn 5: con hổ khao khát giấc mộng ngàn.

Đồng ý với ý kiến của bạn Mai. THẢO LUẬN CẶP ĐÔI Tác giả đã dùng thủ pháp đối lập để tạo nên hai -GV giao nhiệm vụ-phiếu học tập . cảnh tượng tương phản giữa cảnh vườn bách thú, - Tổ chức cho HS thảo luận. nơi con hổ bị giam cầm (đoạn 1 và đoạn 4) và cảnh núi non hùng vĩ xưa nơi con hổ từng ngự trị - Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm. (đoạn 2 và đoạn 3).Đó là sự tương phản giữa cảnh thực tại và cảnh trong dĩ vãng, mộng tưởng. Và - GV tổng hợp ý kiến. thông qua đó thể hiện thành công tâm sự của con hổ: chán ghét thực tại, khao khát tự do.

3. Phân tích Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên-học sinh a. Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt HOẠT ĐỘNG NHÓM - Giao nhiệm vụ - phiếu học tâp 2. (đoạn 1) - Tổ chức cho các nhóm thảo luận. GV quan sát, khích lệ HS. - Tổ chức cho HS báo cáo kết quả thảo luận qua phiếu học tập - Gv tổng hợp ý kiến-kết luận Dự kiến sản phẩm của học sinh Hình ảnh con hổ Nhận xét Tâm trạng - Gậm một khối căm hờn - Cảm xúc hờn căm kết đọng trong tâm hồn, trong cũi sắt đè nặng, nhức nhối, không có cách nào giải thoát.

Tư thế -Nằm dài trông ngày tháng -Buông xuôi bất lực, tủi cực. dần qua Thái độ - Khinh lũ người kia ngạo - Coi thường, khinh ghét mạn, ...

Hoàn cảnh + Bị nhục nhằn tù hãm - Nỗi nhục nhã, nỗi bất bình khi sa cơ, lỡ vận. + Làm trò lạ mắt, đồ chơi + Chịu ngang bầy - bọn gấu dở hơi...cặp báo vô tư lự,

9

Nghệ thuật

Tương phản giữa hình ảnh bên ngoài và nội tâm của con hổ: bên ngoài buông xuôi,phó mặc nhưng cảm xúc hờn căm trong lòng đang trào dâng ngùn ngụt. Đoạn thơ là hiện trạng và tình cảnh của con hổ . Nó gậm chứ không phải ngậm nghĩa là như tự mình đang gặm nhấm một khối căm hờn. Tình cảm là một khối căm hờn to lớn, vẹn nguyên, chưa thể tan. Cái tư thế nằm dài thể hiện sự chán ngán, bất lực của kẻ anh hùng khi đã sa cơ cũng hèn ( Nguyễn Du ). Trong tình cảnh tủi nhục ấy, nó vẫn ý thức được về bản thân, phân biệt mình với con người, và con vật khác. Những câu thơ mở đầu là tâm trạng bi kịch của vị chúa sơn lâm khi sa cơ thất thế. Đặt bài thơ vào thời điểm sáng tác ( 1934) thì nỗi tủi hờn cay đắng của con hổ cũng đồng điệu với bi kịch của nhân dân ta khi đang sống trong xiềng xích, nô lệ.

Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt (1)Học sinh đọc thầm đoạn 2. Cảnh b. Nỗi nhớ thời oanh liệt sơn lâm được miêu tả qua những chi - Bóng cả, cây già, gió gào ngàn, nguồn hét núi, tiết nào. thét khúc trường ca dữ dội... + Điệp từ ''với'', các động từ chỉ đặc điểm của -“ Tình thương” và “nỗi nhớ” của con hành động gợi tả sức sống mãnh liệt của núi hổ được tái hiện như thế nào? rừng đại ngàn, cái gì cũng lớn lao phi thường, + Thiên nhiên bí ẩn + Hình ảnh chúa tể muôn loài hiện lên - Ta bước chân lên dõng dạc, đường hoàng, như thế nào? lượn (3) Nhận xét về giọng điệu, nhịp thơ? tấm thân ...Vờn bóng ...... đều im hơi.

Các hình ảnh thơ? Cảm nhận về vị - Từ ngữ gợi hình dáng- Nhịp thơ ngắn, thay chúa tể sơn lâm? đổi, tính cách con hổ (giàu chất tạo hình) diễn - Gv tổng hợp ý kiến. tả cảm xúc vẻ đẹp vừa uy nghi, dũng mãnh vừa mềm mại, uyển chuyển của chúa sơn lâm Thế Lữ khắc hoạ khúc nhạc rừng hoành tráng, dữ dội điệp từ nhớ - cách ngắt nhịp 42-2, 5-5, 4-2-2...biến hoá cân xứng đã làm dội lên nỗi nhớ tiếc khôn nguôi, nhớ cồn cào, nhớ da diết... sự phong phú về tiết tấu, nhạc điệu đã khắc họa đời sống nội tâm vô cùng mạnh mẽ của một nhân vật phi thường từng có quá khứ oanh liệt, đầy uy lực... Nỗi nhớ rừng thiêng, nhớ sức mạnh và quyền uy chính là nỗi nhớ không thể nào nguôi của vị chúa sơn lâm. Đó chính là khát vọng sống, khát vọng tự do cháy bỏng.

HOẠT ĐỘNG III. LUYỆN TẬP/VẬN DỤNG 1. Viết một đoạn văn thuyết minh khoảng 5 – 6 câu giới thiệu những thành công của Thế Lữ trong bài thơ Nhớ rừng về một trong hai phương diện: nội dung, nghệ thuật.

Tham khảo: Nhớ rừng là một bài thơ có nhiều thành công về mặt nghệ thuật của tác giả Thế Lữ. Bao trùm bài thơ là cảm hứng lãng mạn với một nguồn cảm xúc sôi nổi, dạt dào. Tác giả đã rất thành công trong việc xây dựng hình tượng con hổ bị giam cầm – một hình tượng nghệ thuật có nhiều tầng ý nghĩa để qua đó bày tỏ tâm sự, tiếng lòng của mình. Nghệ thuật đối lập, tương phản giữa cảnh vườn bách thú, nơi con hổ bị giam cầm (đoạn 1 và đoạn 4) và cảnh núi non hùng vĩ xưa nơi con hổ từng ngự trị (đoạn 2 và đoạn 3) cũng là

10

một nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả của tác phẩm. Hình ảnh thơ chọn lọc, gợi cảm, giàu chất tạo hình cùng ngôn ngữ và nhạc điệu phong phú cũng là những yếu tố quan trọng góp phần tạo nên thành công cho bài thơ Nhớ rừng.

2. Gọi học sinh đọc diễn cảm đoạn thơ mà em tâm đắc nhất? Vì sao em thích đoạn thơ đó?

3. Học thuộc lòng bài thơ?

4. Nắm được nội dung và nghệ thuật của đoạn 1 và đoạn 4.- Chuẩn bị tiết 2 Thống kê các câu hỏi trong bài theo mẫu: PHIẾU BÀI TẬP Bài Câu hỏi Mục đích Nhớ Nào đâu những đêm vàng bên bờ Hỏi- Bộc lộ cảm xúc. rừng suối ( Thế Ta say mồi đứng uống anh trăng tan?

Lữ)

( Tích hơp : Câu nghi vấn Chuyển tiết 74 Câu hỏi - tâm trạng con hổ

Nhận xét

Đêm vàng Ngày mưa Sáng xanh Chiều đỏ Nghệ thuật HOẠT ĐỘNG I. KHỞI ĐỘNG - Đọc thuộc lòng một đoạn thơ trong bài “ Nhớ rừng” mà em tâm đắc nhất?

- Báo cáo kết quả phiếu bài tập? => Câu hỏi trong bài thơ có sức khơi gợi, lay động và thức tỉnh sâu sắc. Vậy cụ thể?

HOẠT ĐỘNG II. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt - Giao nhiệm vụ cho các nhóm - phiếu học tâp 1. b.Nỗi nhớ thời oạn liệt (đoạn 3) - Tổ chức cho các nhóm thảo luận. GV quan sát, khích lệ HS. - Tổ chức cho HS báo cáo kết quả thảo luận qua phiếu học tập - Gv tổng hợp ý kiến-kết luận Phiếu học tập số 1.

11

Câu hỏi- Tâm trạng - Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?

Nhận xét Đêm vàng -> Câu hỏi tu từ- hỏi phiếm chỉ- Kỉ niệm đẹp thuộc về dĩ vãng . Thơ có hoạ- Cảnh vật đầy màu sắc, mộng ảo - Vị chúa sơn lâm say mồi trong niềm vui hoan lạc giữa đêm trăng bên bờ suối.

Ngày mưa - Đâu những ngày mưa -> Câu hỏi - Nỗi nhớ ngày mưa ngẩn ngơ chuyển bốn phương ngàn man mác, xúc động. Một không gian nghệ Ta lặng ngắm giang san ta thuật hoành tráng của giang san. Vị chúa sơn đổi mới? lâm mang tầm vóc “ bốn phương ngàn”.

Sáng xanh - Đâu những bình minh - Nỗi nhớ cảnh bình minh tràn màu hồng của cây xanh, nắng gội? bình minh, màu vàng nhạt của nắng sớm, màu Tiếng chim ca giấc ngủ xanh bạt ngàn của rừng cây- Trong thơ có hoạ. ta tưng bừng.

Chúa tể muôn loài say sưa trong khúc nhạc rừng của chim ca- Trong thơ có nhạc- Các thanh bằng liên tiếp. buổi binh minh thơ mộng thần tiên.

Chiều đỏ - Đâu những chiều lênh - Ngôn ngữ thơ tráng lệ- các từ sắc, mạnh, gợi láng máu sau rừng ? tả cao - Con hổ nhớ khoảnh khắc của hoàng Ta đợi chết mảnh mặt trời hôn chờ đợi. Trong cái nhìn của mãnh hổ: trời gay gắt chiều không đỏ rực mà lênh láng máu, mặt trời Để ta chiếm lấy riêng không lặn mà “ chết -> cảnh sắc buổi chiêu phần bí mật. dữ dội trong phút đợi chờ Tâm trạng - Than ôi! thời oanh liệt Câu hỏi tu từ, cảm thán- như khép lại quá khứnay còn đâu? mở ra hiện tại. Vị chúa sơn lâm bừng tỉnh mộng trở về thực tại xiềng xích. Sự kết hợp câu cảm thán - câu hỏi tu từ làm lời thơ dội lên như tiếng than thở đầy nuối tiếc.

Nghệ thuật -Hệ thống câu hỏi tu từ đầy day dứt, nuối tiếc...

-Nhịp thơ ngắn, câu thơ sống động giàu chất tạo hình.

-Trên cái phông nền núi rừng hùng vĩ đó, con hổ hiện ra với vẻ đẹp oai phong lẫm liệt, vừa uy nghi dũng mãnh, vừa mềm mại, uyển chuyển.

Các câu hỏi tu từ liên tiếp xuất hiện như một nõi niềm lay tỉnh và khêu gợi nỗi nhớ trào lên. Nhớ đêm vàng , nhớ ngày mưa, nhớ sáng xanh , nhớ chiều đỏ,...Các hình ảnh thơ tráng lệ với bốn nỗi nhớ triền miên: ngày đêm, sớm chiều, mưa nắng, thức ngủ...lúc say mồi, khi lặng ngắm...Một không gian nghệ thuật được miêu tả qua bộ tứ bình của một danh hoạ. Vị chúa sơn lâm lúc mơ mộng, lúc trầm ngâm chiêm nghiệm, lúc nén xuống, lúc lại kiên nhẫn đời chờ... Nỗi nhớ rừng cứ như lớp lớp sóng dồi. Trong nỗi đau sa cơ thất thế vẫn có niềm kiêu hãnh, tự hào. Con hổ uy nghi, kiêu hùng, lẫm liệt nhưng cũng thật đau đớn. -Nghệ thuật tương phản đặc sắc, tương phản giữa hiện thực và hồi ức, đối lập gay gắt giữa thực tại và niềm khao khát tự do mãnh liệt của nhân vật trữ tình

12

Hoạt động của giáo viên-học sinh - Gọi Hs đọc đoạn 4 -Vì sao con hổ có tâm trạng ấy ?

- Cảnh vườn bách thú hiện ra dưới cái nhìn của con hổ như thế nào ?

- Vì sao cảnh đó lại ''không đời nào thay đổi''? * Cảnh giả dối, tầm thường do con người tạo nên, đáng chán, khinh, ghét. ? Nhận xét về giọng thơ, về nghệ thuật sử dụng từ ngữ, nhịp thơ.

- Tác dụng của những biện pháp ấy? * Giọng giễu nhại, liệt kê, nhịp ngắn → thái độ khinh miệt của con hổ.

- Cảnh vườn bách thú và thái độ của con hổ có gì giống với cuộc sống, thái độ của người Việt Nam đương thời?

- Yêu cầu học sinh thảo luận và báo cáo kết quả, nhận xét

Nội dung cần đạt c. Đoạn 4: Niềm uất hận ngàn thâu - Vì chán ghét cuộc sống tù túng, khao khát tự do.

- Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng...

- Dải nước đen giả suối ...

- ... mô gò thấp kém; ... học đòi bắt chước → cảnh đáng chán, đáng khinh, đáng ghét.

- Tất cả chỉ là người tạo, do bàn tay con người sửa sang, tỉa tót nên nó rất đơn điệu, nhàm tẻ, giả dối, tầm thường chứ không phải thế giới của tự nhiên, mạnh mẽ, bí hiểm.

- Giọng thơ giễu nhại, sử dụng một loạt từ ngữ liệt kê liên tiếp, ngắt nhịp ngắn, dồn dập → thể hiện sự chán chường, khinh miệt - Học sinh thảo luận nhóm + Cảnh tù túng đó chính là thực tại xã hội đương thời được cảm nhận bởi những tâm hồn lãng mạn. Thái độ ngao ngán, chán ghét cao độ đối với cảnh vườn bách thú của con hổ cũng chính là thái độ của họ đối với xã hội Bị sa cơ tù hãm, đau đớn và uất hận, vị chúa sơn lâm căm ghét những cảnh tẻ nhạt, vô vị , tầm thường nhỏ bé. Đau đớn trước thực tại, con hổ chỉ còn biết thả hồn mình theo “ giấc mộng ngàn” và cất tiếng gọi rừng tha thiết nhớ thương.

Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt - Học sinh đọc khổ 5 của bài? đ) Khao khát giấc mộng ngàn (khổ 5) -Giấc mộng ngàn của con hổ hướng về + Oai linh, hùng vĩ, thênh thang một không gian như thế nào.? + Nhưng đó là không gian trong mộng (nơi ta -Câu cảm thán mở đầu đoạn và kết không còn được thấy bao giờ) đoạn có có ý nghĩa gì.?

- Bộc lộ trực tiếp nỗi nhớ cuộc sống tự do.

-Từ đó giấc mộng ngàn của con hổ là - Mãnh liệt to lớn nhưng đau xót, bất lực. Đó là một giấc mộng như thế nào? nỗi đau bi kịch.

- Nỗi đau đó phản ánh khát vọng gì của → khát vọng được sống chân thật, cuộc sống con hổ? của chính mình, trong xứ xở của chính mình. Đó là khát vọng giải phóng, khát vọng tự do Con hổ được nhà thơ nói đến với bao cảm thông và hâm mộ. Nỗi nhớ rừng chính là khao khát sống tự do . bài thơ mang hàm ẩn như một lời nhắn gửi kín đáo thiết tha về tình yêu giang san đất nước. Tư tưởng lớn nhất của bài thơ là giá trị của tự do. Hình tượng con hổ nhớ rừng thể hiện xuất sắc tư tưởng vĩ đại ấy. Nói như Hồ Chí Minh: Trên đời ngàn vạn điều cay đắng Cay đắng chi bằng mất tự do ( Nhật kí trong tù)

13

HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP

4. Tổng kết - Gọi HS nêu khái quát nội dung - nghệ -Nghệ thuật: thuật văn bản?

- Nội dung: - Gọi HS đọc ghi nhớ * Ghi nhớ: SGK -GV khắc sâu kiến thức trọng tâm.

Nhà phê bình Hoài Thanh đã ca ngợi Thế Lữ "như một viên tướng điều khiển đội quân Việt ngữ bằng những mệnh lệnh không thể cưỡng được". Điều này nói lên nghệ thuật sử dụng từ ngữ điêu luyện, đạt đến độ chính xác cao. Chỉ riêng về âm thanh rùng núi, Thế Lữ cho ta nghe thấy tiếng gió gào ngàn, giọng nguồn hét núi tiếng thét khúc trường ca dữ dội. Bên trên đã nói đến những điệp ngữ tạo ra sự nuối tiếc quá khứ oanh liệt (nào đâu, đâu những...). Cũng có thể thấy câu thơ Thế Lữ miêu tả dáng hiên ngang, hùng dũng, mềm mại của chúa sơn lâm : Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng/Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng/Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc có sự nhịp nhàng, cân đối, gợi hình ảnh con hổ khoan thai, mềm mại, với bước chân chậm rãi thật tài tình.Hay câu thơ : Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng được viết ngắt nhịp đều nhau, có cấu tạo ngữ pháp giống nhau (C - V), như mô phỏng sự đơn điệu, tầm thường của cảnh vật.

HOẠT ĐỘNG III. LUYỆN TẬP HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP (1)- Đó là sức mạnh của cảm xúc.

(1)- Chứng minh nhận xét của nhà phê - Trong thơ lãng mạn, cảm xúc mãnh liệt là bình văn học Hoài Thanh(sgk ) yếu tố quan trọng hàng đầu. Từ đó kéo theo VD: đoạn nói về sự tù túng, tầm thường, sự phù hợp của hình thức câu thơ. giả dối trong cảnh vườn bách thú.

- ở đây cảm xúc phi thường kéo theo những (2) Việc mượn “lời con hổ trong vườn chữ bị xô đẩy. bách thú” có tác dụng như thế nào trong - Biểu cảm gián tiếp: con hổ → con người. việc thể hiện niềm khao khát tự do mãnh (2) Một lựa chọn rất khéo léo và phù hợp để liệt và lòng yêu nước kín đáo của nhà thơ? giúp tác giả thể hiện niềm khao khát tự do - Gọi HS trả lời câu hỏi. mãnh liệt và lòng yêu nước kín đáo của - Tổ chức trao đổi, nhận xét ý kiến. mình.

- GV tổng hợp ý kiến, kết luận - Qua hình ảnh con hổ - vị chúa sơn lâm bị giam cầm trong vườn bách thú, nhà thơ đã thể hiện một cách rất gợi cảm cảnh ngộ bị tước mất tự do, sự sa cơ và u uất của nhân dân ta khi bị mất nước, rơi vào cảnh nô lệ. Con hổ nuối tiếc một thời oanh liệt nơi rừng xanh cũng như chính nhân dân ta nhớ tiếc lịch sử chống giặc hào hùng của dân tộc và khơi gợi lòng yêu nước thầm kín của nhân dân.

- Trong thời điểm khi tác giả sáng tác bài thơ, các tác phẩm văn nghệ gặp phải sự kiểm soát rất ngặt nghèo của thực dân. Vì vậy, việc mượn “lời con hổ trong vườn bách thú” sẽ giúp tác giả có thể hiện một cách kín đáo, bóng bẩy những tâm sự của mình.

HOẠT ĐỘNG IV. VẬN DỤNG THẢO LUẬN CẶP ĐÔI -Cuộc sống đơn điệu, vô vị , tùn túng -Qua cảnh tượng vườn bách thú (hiện tại) và trong vườn bách thú - mất tự do cảnh núi rừng đại ngàn (quá khứ), chỉ ra những -Nỗi nhớ thời tự do đầy uy lực-khát

14

tâm sự của con hổ ở vườn bách thú. Tâm sự ấy vọng tự do, nhớ những năm tháng oai phản ánh điều gì ở xã hội Việt Nam đương thời? hùng của lịch sử...

- Tổ chức cho HS thảo luận. Quan sát, khích lệ -Nỗi bất hoà với cuộc sống thực tại và HS. khao khát tự do?

- Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm.

- GV tổng hợp ý kiến.?

Tâm sự của con hổ qua cảnh tượng vườn bách thú tù túng, chật hẹp, đơn điệu, tẻ nhạt, vô vị: - Sự chán nản, ngao ngán, khinh ghét khi phải sống ngang bầy cùng với "bọn gấu dở hơi", với "cặp báo chuồng bên vô tư lự".

- Phẫn uất, căm giận trước những con người "ngạo mạn ngẩn ngơ", u uất, uất hận, bất lực trước cảnh giam hãm tù túng, những cảnh "tầm thường giả dối" ở vườn bách thú.

Tâm sự của con hổ qua cảnh núi rừng đại ngàn: - Tâm trạng hoài niệm, nuối tiếc ngậm ngùi về một thời oanh liệt, hào hùng. Khi thì dằn vặt, khi lại thiết tha, khao khát trở lại những năm tháng tươi đẹp xưa.

Tâm sự ấy của con hổ cũng chính là tâm trạng của nhà thơ cùng những người dân Việt Nam mất nước lúc bấy giờ. Họ bất lực và chán chường cuộc sống trong cảnh nô lệ đầy tù túng, ngột ngạt, không có tự do. Họ bất hòa sâu sắc với xã hội và họ khao khát tự do, nhớ tiếc một “thời oanh liệt” với những chiến công chống giặc ngoại xâm hiển hách của dân tộc.

HOẠT ĐỘNG IV. TÌM TÒI, SÁNG TẠO (1) Đóng vai con hổ trong bài thơ Nhớ rừng và thuật lại tâm trạng tiếc nuối quá khứ(Chia sẻ với người thân) Ví dụ tham khảo:Ta là một con hổ đang bị giam cầm trong vườn bách thú để làm món “đồ chơi” cho bọn người nhỏ bé, ngạo mạn, ngẩn ngơ ngắm nhìn. Trong quá khứ ta đã từng là chúa tể của sơn lâm, là vị vua của nơi rùng già oai linh, hùng vĩ. Ôi chao! Ta thật nhớ nhung những năm tháng hào hùng, anh liệt ấy làm sao. Ta khao khát được trở về nơi chốn xưa, nơi núi rừng đại ngàn thâm nghiêm, bí ẩn với bóng cả, cây già, âm thanh của gió gào ngàn, giọng nguồn hét núi. Ở giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi ấy, ta chính là chúa tể của cả muôn loài. Thật nuối tiếc làm sao những kỉ niệm của một thời vàng son oanh liệt. Những đêm vàng bên bờ suối, ta say mồi đứng uống ánh trăng tan.

Những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn, ta lặng ngắm giang sơn của ta đổi mới.

Những khi bình minh cây xanh nắng gội chan hòa, ta thức dậy giữa rộn rã tiếng chim ca.

Và khi mặt trời khuất bóng, màn đêm buông xuống, ta sẽ chiếm lấy riêng phần bí mật của rừng đêm. Nhưng dẫu quá khứ ấy có huy hoàng đến mấy thì giờ cũng chỉ còn là dĩ vãng.

(2) Nhóm em hãy chuẩn bị nội dung để tham gia hội thảo “BẢO VỆ ĐỘNG VẬT HOANG DÃ - LOÀI HỔ”. - Báo cáo vào tiết tổng kết.

(3) Soạn bài thơ: Ông đồ. Sưu tầm - giới thiệu về tác giả Vũ Đình Liên + Thống kê các câu hỏi tu từ và tìm hiểu chức năng của câu cũng như vai trò trong tác phẩm vào phiếu bài tập: PHIẾU BÀI TẬP Bài Câu hỏi Mục đích

15

Nhớ Nào đâu những đêm vàng bên bờ Hỏi- Bộc lộ cảm xúc. rừng suối ( Thế Ta say mồi đứng uống anh trăng tan?

Lữ) Ông đồ (Vũ Đình Liên) Tiết 75,76 ÔNG ĐỒ Ngày soạn: ...............

Vũ Đình Liên Ngày dạy:..................

A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức- HS nắm được sự thay đổi trong đời sống xã hội và sự nuối tiếc của nhà thơ đối với những giá trị văn hóa cố truyền của dân tộc đang dần bị mai một. Học sinh hiểu được thể thơ ngũ ngôn và cách đọc văn bản thơ này. Thấy được lối viết bình dị mà gợi cảm của nhà thơ.

- Tích hợp: Câu nghi vấn.

2. Kĩ năng:Vận dụng được kiến thức bài học để nhận biết một tác phẩm thơ lãng mạn. Đọc diễn cảm tác phẩm, phân tích những chi tiết nghệ thuật tiêu biểu.

- KNS cơ bản được giáo dục: Nhận thức, giao tiếp, tư duy sáng tạo, trình bàymột phút..

3 Thái độ: Trân trọng và gìn giữ những giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc.

4. Năng lực cần phát triển - Tự học - Tư duy sáng tạo.

- Hợp tác - Sử dụng ngôn ngữ - Năng lực đọc hiểu văn bản .

-Năng lực sử dụng tiếng Việt và giao tiếp (qua việc thảo luận trên lớp, thuyết trình trước lớp hệ thống tác phẩm văn học).

-Năng lực cảm thụ thẩm mĩ (nhận ra giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản).

B. CHUẨN BỊ - Phần chuẩn bị theo yêu cầu ở tiết trước.

- Phiếu học tập:Hoàn thiện bảng dưới đây để thấy được những điểm đối lập của hình ảnh ông đồ trong bài thơ.

Nội dung Thời gian/Không gian

Tình cảnh ông đồ Tâm trạng ông đồ

16

Quá khứ

Hiện tại

Nhận xét

-

C. PHƯƠNG PHÁP/ KỸ THUẬT DẠY HỌC - Động não, HS trao đổi, thảo luận về nội dung, bài học ....

- PP phân tích, thực hành , vấn đáp, nêu vấn đề...

D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG I. KHỞI ĐỘNG Quan sát hình ảnh và cho biết em hiểu gì về những hình ảnh này?

Giới thiệu bài: nhân vật ông đồ là người nho học nhưng không đỗ đạt sống thanh bần bằng nghề dạy học. Theo phong tục khi tết đến, người ta sắm câu đối hoặc đôi chữ viết trên giấy đỏ dán lên vách, lên cột vừa để trang hoàng vừa để gửi gắm lời cầu chúc tốt lành. Ông đồ là người viết thuê. Đầu thế kì XX, nền Hán học và chữ nho ngày càng mất vị trí quan trọng. ''Ông đồ chính là cái di tích tiều tuỵ đáng thương của một thời tàn'' (Thi nhân Việt Nam). Giới thiệu ảnh chân dung Vũ Đình Liên.

HOẠT ĐỘNG II. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC I.Giới thiệu chung: Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên-học sinh 1-Tác giả:HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP - HD HS đọc thầm chú thích SGK ? - Vũ Đình Liên (1913 - 1996) (1) Cho biết những nét chính về tác -Quê ở Hải Dương nhưng sống chủ yếu ở Hà Nội giả ?

-Ông là 1 trong những nhà thơ đầu tiên trong (2) Em hiểu gì về tác phẩm? phong trào thơ mới Em biết thêm truyện nào của ông?

-Thơ ông mang nặng lòng thương người và niềm - HS suy nghĩ, trả lời câu hỏi hoài cổ - HS tham gia nhận xét, bổ sung...

2-Tác phẩm:-Là bài thơ tiêu biểu - GV tổng hợp , bổ sung- giới thiệu -Bài thơ đã đưa vị trí của tác giả trong phong trào hình ảnh minh họa. thơ mới

17

Vũ Đình Liên (12 tháng 11 năm 1913 – 18 tháng 1 năm 1996), là một trong những nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào Thơ mới, nhà giáo nhân dân Việt Nam. Những bài thơ hiếm hoi được biết đến của ông đều mang nặng nỗi niềm hoài cổ, về luỹ tre xưa, về thành quách cũ và "những người muôn năm cũ.Thơ ông thường mang nặng lòng thương người và niềm hoài cổ. Bài thơ Ông Đồ của ông được một nhà phê bình văn học xem là một trong mười bài thơ tiêu biểu cho phong trào Thơ Mới.". Hoài niệm của ông cũng là nỗi niềm của nhiều người và bức tranh bằng thơ về Ông Đồ vẫn sẽ còn tồn tại với thời gian.

Ngoài sáng tác thơ, ông còn nghiên cứu, dịch thuật, giảng dạy văn học.

II-Đọc hiểu tác phẩm: Nội dung cần đạt Hoạt động của giáo viên-học sinh HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ 1. Đọc - chú thích: - Giọng hơi trầm, buồn thể hiện tâm trạng của nhân LỚP -GV hướng dẫn HS đọc vật ông đồ -Gv đọc mẫu 1 đoạn -Chú ý nhịp thơ 2/3 – Gọi HS đọc 2. Bố cục: -GV – HS theo dõi nhận xét và + 4 khổ có hình ảnh ông đồ ngồi viết câu đối thuê, 2 sửa chữa khổ đầu tương phản với 2 khổ cuối.

- Đọc thầm chú thích. + Khổ cuối là sự vắng bóng của ông đồ và bâng - Tìm bố cục của bài thơ? khuâng nhớ tiếc của nhà thơ. .

3 phân tích a.Hình ảnh đối lập của hình ảnh ông đồ trong bài thơ.

Nội dung Thời gian Không gian

Hai khổ đầu

Hai khổ tiếp

Mỗi năm hoa đào nở Ông đồ già -mực tàu-giấy đỏ Phố đông người qua =>Khung cảnh đông vui, náo nức khi xuân về

- Nhưng mỗi năm mỗi vắng => Ông vẫn xuất hiện vào dịp tết với mực tàu, giấy đỏ ... => Khung cảnh vắng vẻ

Tình cảnh của Bao nhiêu người thuê viết -Người thuê viết nay đâu?=>câu hỏi ông đồ Tấm tắc ngợi khen tài =>cảnh tượng vắng vẻ đến thê lương -> ông đồ được mọi người trọng -Ông đồ vẫn ngồi đấy /không ai hay vọng, ngưỡng mộ tài năng -> Ông đồ đã bị mọi người lãng quên

18

Tâm trạng của Hoa tay thảo những nét ông đồ Như phượng múa rồng bay -> tâm trạng đầy đắc ý vì được trọng vọng, ông mang hết tài năng của mình ra hiến dâng cho cuộc đời.

Giấy đỏ buồn không thắm Mực đọng trong nghiên sầu -> Nhân hóa-tâm trạng bẽ bàng, sầu tủi.

Lá vàng rơi trên giấy-Ngoài giời mưa bụi bay->Tả cảnh ngụ tình- ảm đạm, lạnh lẽo của ngoại cảnh và tâm cảnh.

Nhận xét

- Hình ảnh đối lập=> Sự suy tàn của một phong tục đẹp và một lớp người đang dần rơi vào quên lãng. Đọc lại hai khổ thơ đầu ta như thấy trước mắt mình cái cảnh nhộn nhịp, tưng bừng của ngày tết xưa. Đâu đây là tiếng gọi nhau thăm hỏi, đâu đó là tiếng chào mời đón đưa của muôn người. Và ông đồ trên các góc phố, dưới tán cây che, chân dậm giấy, tay đưa nét bút thần kì như “phượng múa rồng bay” trước sự trầm trồ, thán phục của bao người.

Từ một khung cảnh náo nhiệt, trong sự tôn vinh tột độ, đột nhiên ông đồ rơi vào nghịch cảnh đáng thương. Vẫn là sân khấu ấy nhưng ông đồ đã mất hết người xem, một mình độc diễn vở kịch buồn. Dường như Vũ Đình Liên đã cảm nhận thấy, đã dẫm lên cái đường ranh mong manh, mơ hồ mà tàn nhẫn của thời gian giữa thời đại cũ và thời đại mới. Ông đồ gắng gượng núi kéo cái tinh hoa một thời trong lòng người một cách bất lực nhưng không từ bỏ. Ở đây, dẫu chưa đạt đến trình độ đưa “cái thần” vào chữ viết như một tay tử tù của thời vang bóng, ít ra ông đồ cũng còn lại những ngón tay hoa. Hình ảnh ông đồ nhạt nhòa trong không gian và thời gian khiến người đọc thổn thức niềm thương cảm.

Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt THẢO LUẬN CẶP ĐÔI - Cảm xúc xót thương, thương cảm cho tình cảnh Sự đối lập trên gợi cho người đọc của ông đồ. Từ người là trung tâm của sự chú ý, cảm xúc gì về nhân vật ông đồ và được xã hội trọng vọng, nay ông đã bị gạt ra rìa của tâm sự của nhà thơ? cuộc sống và bị mọi người quên lãng.

- Tổ chức cho HS thảo luận.Quan -Câu hỏi được đặt ra nhưng không phải để hỏi, nó sát, khích lệ HS. như một lời tiếng than nhằm bộc lộ niềm tiếc - Tổ chức trao đổi, rút kinh thương, day dứt hết sức chân thành của tác giả nghiệm. trước sự suy vi của Nho học đương thời.

- GV tổng hợp ý kiến. b.Tâm tư của tác giả Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt - Khổ đầu và khổ cuối có gì giống và - Giống: đều có hình ảnh hoa đào nở. khác nhau.?

- Khác: ông đồ xuất hiện như lệ thường - không * Kết cấu đầu cuối tương ứng chặt còn hình ảnh ông đồ. chẽ. → Kết cấu đầu cuối tương ứng chặt chẽ thể - Ý nghĩa của sự giống và khác nhau hiện chủ đề tác phẩm.Thiên nhiên vẫn đẹp đẽ, đó? con người trở thành xưa cũ.

- Thiên nhiên ở 2 câu cuối?Tâm tư - (?) tu từ thể hiện nỗi niềm thương tiếc khắc của tác giả? khoải của nhà thơ. Câu hỏi như gieo vào lòng

19

* Nhà thơ thương cảm cho những người đọc những cảm thương, tiếc nuối không nhà nho, thương tiếc những giá trị dứt. Nhà thơ thương tiếc những giá trị tinh thần tinh thần tết đẹp bị tàn tạ, lãng quên. tốt đẹp bị tàn tạ, lãng quên.

Câu thơ theo sau đó như uất nghẹn trước tin dữ:“Không thấy ông đồ xưa” khép lại một cơn mê, để rồi nhà thơ tự hỏi::“Những người muôn năm cũ/ Hồn ở đâu bầy giờ?”.Vũ Đình Liên đã không thể trả lời. Ông gửi niềm ưu tư ấy vào thời gian và mong tìm kiếm một sự đồng cảm ở người đọc. Ông đau đáu nhìn vào dòng đời đang trôi chảy như một kẻ mất hồn mong tìm thấy bản thể. Cũng cảnh cũng người nhưng người và cảnh đâu dễ thành thơ, nếu nhà thơ không là kẻ tri âm hay đồng điệu.

4. Tổng kết Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt - Nhận xét của nhà thơ.? Ngôn ngữ, 1. Nghệ thuật - Thơ ngũ ngôn gồm nhiều khổ, kết cấu, thể thơ? mỗi khổ 4 câu thích hợp nhất với việc diễn tả - Gọi HS nêu khái quát nội dung - tâm tình sâu lắng Kết cấu câu giản dị, chặt chẽ. nghệ thuật văn bản?

- Ngôn ngữ trong sáng, bình dị, hàm súc, dư ba - Gọi HS nhận xét.

2. Nội dung - Tình cảm đáng thương của ông -Gọi HS đọc ghi nhớ đồ.

- GV khắc sâu kiến thức trọng tâm - Niềm thương cảm chân thành của nhà thơ *Ghi nhớ: SGK Những đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ: - Nghệ thuật dựng cảnh tương phản: Một bên tấp nập đông vui, một bên buồn bã, hiu hắt. một bên nét chữ cũng như bay múa : phượng múa, rồng bay ; bên kia cả giấy cũng buồn, cả mực cũng sầu, thêm nữa lại kèm lá vàng, mưa bụi.

- Bút pháp tả cảnh ngụ tình đặc sắc, vừa tả cảnh, vừa gợi lên được tâm trạng của con người.

- Thể thơ ngũ ngôn quen thuộc kết hợp với những hình ảnh thơ đẹp và gợi cảm. Ngôn ngữ thơ bình dị, trong sáng nhưng ẩn chứa đầy cảm xúc.

- Kiểu kết cấu đầu cuối tương ứng. Cũng là thời gian ngày áp tết, cũng là không gian mùa xuân, cũng vẫn có hoa đào nở. Nhưng hình ảnh ông đồ thì cứ nhạt nhoà dần và cuối cùng là không thấy nữa. Ông đã thành "ông đồ xưa".

HOẠT ĐỘNG III. LUYỆN TẬP/VẬN DỤNG Hoạt động của giáo viên-học Nội dung cần đạt sinh 1. Ý nghĩa văn bản Ông đồ?

-Văn bản Ông đồ thể hiện sâu sắc tình cảnh đáng -Gọi HS trả lời miệng thương của ông đồ và niềm cảm thương, nuối tiếc -HS nhận xét, bổ sung. của tác giả đối với một lớp người, một nét sinh hoạt văn hoá truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

2. Em hiểu gì về Ông đồ?

-Ông đồ là người theo học chữ nho nhưng không đỗ -HS chia sẻ hiểu biết về ông đồ? đạt, sống bằng nghề dạy học chữ nho, ngày tết - GV bổ sung ý kiến thường viết chữ viết câu đối thuê. Đọc thêm:

20

Ông đồ là một trong những bài thơ lãng mạn tiêu biểu, từ bài thơ này em hiểu thêm đặc điểm nào trong thơ lãng mạn Việt Nam. (Nội dung nhân đạo và nỗi niềm hoài cổ) Ông đồ là bài thơ tiêu biểu nhất cho hồn thơ giàu thương cảm của Vũ Đình Liên. Tuy sáng tác thơ không nhiều nhưng chỉ với bài Ông đồ, Vũ Đình Liên đã có vị trí xứng đáng trong phong trào Thơ mới. Ông đồ là người dạy học chữ nho xưa. Nhà nho xưa nếu không đỗ đạt làm quan thì thường làm nghề dạy học, gọi là ông đồ, thầy đồ. Mỗi dịp Tết đến, ông đồ thường được nhiều người thuê viết chữ, câu đối để trang trí trong nhà. Nhưng từ khi chế độ thi cử phong kiến bị bãi bỏ, chữ nho không còn được trọng, ngày Tết không mấy ai sắm câu đối hoặc chơi chữ, ông đồ trở nên thất thế và bị gạt ra lề cuộc đời. Từ đó, hình ảnh ông đồ chỉ còn là “cái di tích tiều tuỵ đáng thương của một thời tàn” (lời Vũ Đình Liên).

HOẠT ĐỘNG V. TÌM TÒI, SÁNG TẠO - Học thuộc bài thơ và ghi nhớ của bài, cảm nhận chi tiết hình ảnh độc đáo.

- Soạn bài ''Hai chữ nước nhà” theo yêu cầu SGK. - Viết đoạn văn thuyết minh khoảng 7 – 10 câu theo cách diễn dịch giới thiệu về bố cục của bài thơ “Ông đồ”.

-------------

Tuần 19 -Tiết : 76 CÂU NGHI VẤN Ngày soạn: ...............

Ngày dạy:..................

A.MỤC TIÊU: 1. Kiến thức- - Học sinh hiểu rõ đặc điểm hình thức của câu nghi vấn. Phân biệt câu nghi vấn với các kiểu câu khác. - Nắm vững chức năng chính của câu nghi vấn: dùng để hỏi.

2. Kĩ năng: - Nhận biết và hiểu được tác dụng của cau nghi vấn trong văn bản cụ thểPhân biệt câu nghi vấn với các kiểu câu khác- Rèn kĩ năng sử dụng câu nghi vấn trong nói và viết.

- KNS cơ bản được giáo dục: giao tiếp, nhận thức, hợp tác...

3 Thái độ : Rèn ý thức tích cực học tập cho HS. * Phát triển năng lực: Hiểu và sử dụng ngôn ngữ phù hợp, có hiệu quả trong GT, theo 4 KN đọc, viết, nghe, nói.

4. Năng lực cần phát triển

21

- Tự học - Tư duy sáng tạo.

- Hợp tác - Sử dụng ngôn ngữ B. CHUẨN BỊ - Học sinh: ôn lại kiểu câu nghi vấn đã học ở tiểu học.

-GV : Phiếu học tập 1: Đặc Đặc điểm hình thức Chức năng điểm Từ ngữ Kết thúc câu Chức năng chính Chức năng khác Kiểu câu Câu nghi vấn C. PHƯƠNG PHÁP/ KỸ THUẬT DẠY HỌC - Động não, HS trao đổi, thảo luận về nội dung, bài học ....

- PP phân tích, thực hành , vấn đáp, nêu vấn đề...

- Sơ đồ tư duy.

D. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HOẠT ĐỘNG I. KHỞI ĐỘNG Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt (1) Dấu hiệu nhận biết câu nghi vấn em đã học -Câu có từ để hỏi và kết thúc bằng dấu ở tiểu học? hỏi chấm.

(2) Đọc thuộc lòng đoạn thơ có nhiều câu hỏi -HS đọc. nhất trong bài Nhớ rừng của Thế Lữ?

Trong giao tiếp hàng ngày và trong văn chương nghệ thuật, câu nghi vấn được dùng khá phổ biến. Vậy câu có đặc điểm hình thức và chức năng như thế nào?

HOẠT ĐỘNG II. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt - Giáo viên cho HS quan sát ngữ liệu.

I. Đặc điểm hình thức và chức năng - Trong đoạn trích trên câu nào là câu nghi chính vấn.

1. Ví dụ: THẢO LUẬN CẶP ĐÔI + Sáng nay người ta đấm u có đau lắm -GV giao phiếu học tập 1. không?

- Tổ chức cho HS thảo luận.Quan sát, khích + Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không lệ HS. ăn khoai ?

- Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm. + Hay là u thương chúng con đói quá ?

- GV tổng hợp ý kiến.

2. Nhận xét: - Những câu nghi vấn trên dùng để làm gì?

- Hình thức: Dấu chấm hỏi, những từ -Hãy đặt các câu nghi vấn (làm việc theo nghi vấn: có .. . không; (làm) sao, hay nhóm): Một bạn hỏi và một bạn trả lời? (là) => Nhận xét:+Câu hỏi chuẩn - hay?

-Chức năng: Để hỏi (bao gồm cả tự hỏi + Câu trả lời ? như câu: ''Người đâu gặp gỡ làm chi .

- Khái quát kiến thức. Đọc ghi nhớ Trăm năm biết có duyên gì hay không - Tham gia nhận xét, đánh giá, bổ sung... ?'')

3. Kết luận :

22

*Ghi nhớ: SGK Dự kiến sản phẩm của học sinh. Đặc Đặc điểm hình thức điểm Từ ngữ Kết thúc câu Kiểu câu Câu vấn

Chức năng Chức năng chính

Chức khác

năng

dấu -Dùng để hỏi, nêu nghi có các từ nghi bằng vấn (đâu, ai, ...) chấm hỏi (?). điều thắc mắc cần giải đáp

HOẠT ĐỘNG III. LUYỆN TẬP Hoạt động của giáo viên-học Nội dung cần đạt sinh - Xác định câu nghi vấn trong Bài tập 1: những đoạn trích sau? a) Chị khất tiền sưu ... phải không ?

- Những đặc điểm hình thức nào b)Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế? cho biết đó là câu nghi vấn? c) Văn là gì ? Chương là gì ?

-Gọi HS nhận xét- GV kết luận d) Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?

- Xét các câu và trả lời câu hỏi; Bài tập 2: Căn cứ vào đâu để xác định - a, b, c: có từ ''hay không'' (từ ''hay'' cũng có thể những câu trên là câu nghi vấn? xuất hiện trong các câu khác, nhưng riêng trong câu - Cho học sinh thay từ hoặc vào nghi vấn từ hay không thể thay thế bằng từ hoặc vị trí từ ''hay'' để nhận xét.? được. Nếu thay từ hay trong câu nghi vấn bằng từ -GV chốt : Lưu ý dùng từ nghi hoặc thì câu trở nên sai ngữ pháp hoặc biến thành vấn phù hợp mục đích giao tiếp. một câu khác thuộc kiểu câu trần thuật và có ý nghĩa khác hẳn) - Gọi HS nêu yêu cầu bài tập 3 Bài tập 3: - Có thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối - Không vì đó không phải là câu nghi vấn những câu sau được không ? Vì + Câu a và b có các từ nghi vấn như: có .. không, tại sao ? sao nhưng những kết cấu chứa những từ này chỉ làm - Giáo viên lưu ý học sinh phân chức năng bổ ngữ trong 1 câu. biệt từ phiếm định và từ nghi vấn. + Trong câu c, d thì: nào (cũng), ai (cũng) là những từ phiếm định Lưu ý: Những cụm từ ai cũng, gì cũng, nào cũng, sao cũng, đâu cũng, bao giờ cũng, ... → ý nghĩa khẳng định tuyệt đối, chứ không phải là câu nghi vấn.

Phân biệt hình thức và ý nghĩa Bài tập 4 của hai câu: -Khác nhau về hình thức: có...không, đã... chưa. + Anh có khoẻ không ?

- Khác nhau về ý nghĩa: Câu thứ hai có giả định là + Anh đã khoẻ chưa ? người được hỏi trước đó có vấn đề sức khoẻ, còn câu 1 thì không có giả định này.

- Giáo viên cho học sinh 4 câu + Cái áo này có cũ lắm không ? (Đ) sau và yêu cầu học sinh phân biệt + Cái áo này đã cũ lắm chưa ? (Đ)

23

đúng sai.

+ Cái áo này có mới lắm không ? (Đ) + Cái áo này đã mới lắm chưa ? (S)

HOẠT ĐỘNG IV. VẬN DỤNG 1- Giáo viên hướng dẫn học sinh Thảo luận nhóm so sánh các cặp câu.

Phân biệt từ nghi vấn và từ phiếm định (phiếm chỉ)? +Tôi không biết nó ở đâu. +Nó ở đâu ? + Chúng ta không thể nói tiếng ta đẹp như thế nào +Tiếng ta đẹp như thế nào? + Ai cũng biết. +Ai biết ? +Nó không tìm gì . +Nó tìm gì ? + Ở đâu cũng bán cá. + Cá bán ở đâu?

Các từ in nghiêng là từ phiếm địn (phiếm chỉ). Các từ in nghiêng là từ nghi vấn 2-Xây dựng đoạn hội thoại về chủ đề phòng chống Covid - 19?

Hoạt động của giáo viên-học sinh Nội dung cần đạt THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

Ví dụ: (1) Hãy chọn một bạn và chia sẻ thông Trên đường đến trường, An thấy Bình hắt hơi tin phòng chống Covid-19, trong đó có mấy lần. sử dụng câu nghi vấn?

-An:Cậu làm sao vậy? Có bị sốt không?

- Tổ chức cho HS thảo luận.Quan sát, -Bình:........................................................ khích lệ HS. -An:...........................................................

- Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm. ...................................................................

- GV tổng hợp ý kiến về nội dung hội -Bình:........................................................ thoại, các lượt lời và sử dụng câu nghi -An:........................................................ vấn.

HOẠT ĐỘNG V. TÌM TÒI, SÁNG TẠO 1. Liệt kê các câu nghi vấn trong bài “ Nhớ rừng” và cho biết các câu chúng có gì khác các câu hỏi thông thường vừa học?

GV: Trong văn chương cũng như giao tiếp người ta thường sử dụng các câu hỏi không cần câu trả lời để bộc lộ cảm xức, khẳng đinh hay phủ định một điều gì . Đó gọi là câu hỏi tu từ. Như kết thúc bài “ Ông đồ” câu hỏi: “ Những người muôn năm cũ/ Hồn ở đâu bây giờ” đã gieo vào lòng người đọc niềm thương cảm với một lớp người như ông đồ và một phong tục đẹp của dân tộc đã rơi vào quên lãng...

2.Làm bài tập 5, 6 SGK tr13, 3. Xem trước bài ''câu nghi vấn'' (tiếp theo) ---------------

24

Tuần 19 -20 Tiết : 91-99

Ngày soạn : 05 /01 /2021 Ngày dạy : ……..

Chủ đề: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (Bàn về đọc sách, Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống, Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống, Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí, Cách làm bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí) Nhóm GV soạn và thực hiện: 1. ……

2. …….

3. ……

Số tiết: 09 Bước 1. Xác định vấn đề cần giải quyết - Hiểu, cảm nhận được nghệ thuật lập luận, giá trị nội dung và ý nghĩa thực tiễn của văn bản.

- Hiểu và biết cách làm một bài văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống và nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.

Bước 2. Xây dựng nội dung chủ đề bài học - Bàn về đọc sách.

- Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.

- Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.

- Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí.

- Cách làm bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí.

- Rèn kĩ năng làm văn tự sự kết hợp với miêu tả và miêu tả nội tâm.

- Giáo dục kĩ năng sống.

Bước 3. Xác định mục tiêu bài học 1. Kiến thức/ kỹ năng/ thái độ 1.1.Đọc- hiểu 1.1.1. Đọc hiểu nội dung: Qua đọc hiểu văn bản, học sinh hiểu, cảm nhận giá trị của sách trong đời sống. HS biết chọn sách phù hợp. Vận dụng phương pháp đọc sách một cách hiệu quả.

1.1.2. Đọc hiểu hình thức: Nhận biết được đặc điểm của văn bản nghị luận xã hội.

Hiểu được cách lập luận của tác giả. Vận dụng được vào tạo lập văn bản nghị luận xã hội.

1.1.3. Liên hệ, so sánh, kết nối: Vận dụng liên hệ tới một số quan điểm của các tác gia khác về sách và việc đọc sách. Kết nối giữa đọc hiểu văn bản nghị luận xã hội với tạo lập văn bản nghị luận xã hội.

- Hiểu được vai trò của văn nghị luận xã hội trong bày tỏ ý kiến, quan điểm trước các vấn đề nóng diễn ra hàng ngày...

1.1.4. Đọc mở rộng: Tự tìm hiểu một số văn bản nghị luận xã hội khác.

1.2.Thực hành viết: Viết được bài văn, đoạn văn nghị luận xã hội về sự việc hiện tượng trong đời sống hay vấn đề tư tưởng, đạo lý.

- Viết bài văn, đoạn văn cảm nhận về một đoạn ngữ liệu đã học.

1

1.3. Nghe - Nói - Nói: Trình bày, chia sẻ ý kiến quan điểm trước các vấn đề xã hội đặt ra trong bài học. Phát biểu ý kiến cá nhân về các nội dung liên quan đến bài học.

-Nghe:Tóm tắt được nội dung trình bày của thầy và bạn.

-Nói nghe tương tác: Biết tham gia thảo luận trong nhóm nhỏ hoặc chia sẻ trước lớp về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất, biết đặt câu hỏi và trả lời, biết nêu một vài đề xuất dựa trên các ý tưởng được trình bày trong quá trình thảo luận hay tìm hiểu bài học.

2.Phát triển phẩm chất, năng lực 2.1.Phẩm chất chủ yếu: - Nhân ái: Qua tìm hiểu văn bản và tạo lập văn bản, học sinh biết yêu thương, trân trọng thiên nhiên, con người. Biết bày tỏ tình cảm bằng những hành động chia xẻ, giúp đỡ người khác.

- Chăm học, chăm làm: HS có ý thức tìm hiểu, vận dụng bài học vào các tình huống, hoàn cảnh thực tế đời sống. Chủ động trong mọi hoàn cảnh, biến thách thức thành cơ hội để vươn lên. Luôn có ý thức học hỏi không ngừng để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, trở thành công dân toàn cầu.

-Trách nhiệm: hành động có trách nhiệm với chính mình, có trách nhiệm với đất nước, dân tộc để sống hòa hợp với môi trường.

2.2. Năng lực 2.2.1.Năng lực chung: -Năng lực tự chủ và tự học: sự tự tin và tinh thần lạc quan trong học tập và đời sống, khả năng suy ngẫm về bản thân, tự nhận thức, tự học và tự điều chỉnh để hoàn thiện bản thân.

-Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận, lập luận, phản hồi, đánh giá về các vấn đề trong học tập và đời sống; phát triển khả năng làm việc nhóm, làm tăng hiệu quả hợp tác.

-Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết đánh giá vấn đề, tình huống dưới những góc nhìn khác nhau.

2.2.2. Năng lực đặc thù: -Năng lực đọc hiểu văn bản: Hiểu được các nội dung và ý nghĩa văn bản. Từ đó hiểu giá trị và sự ảnh hưởng của tác phẩm tới cuộc sống.

- Năng lực tạo lập văn bản: Biết vận dụng kiến thức đã học vào tạo lập văn bản nghị luận xã hội. Biết xây dựng hệ thống luận điểm và viết các đoạn văn triển khai luận điểm.

- Năng lực thẩm mỹ: Trình bày được cảm nhận và tác động của tác phẩm đối với bản thân. Vận dụng suy nghĩ và hành động hướng thiện. Biết sống tốt đẹp hơn.

Bước 4. Xác định và mô tả mức độ yêu cầu của mỗi loại câu hỏi/ bài tập cốt lõi có thể sử dụng để kiểm tra, đánh giá năng lực và phẩm chất của học sinh.

2

VẬN DỤNG Vận dụng thấp Vận dụng cao - Sơ giản về cuộc -Em hãy nêu tên và tóm tắt -Vận dụng nâng - Vận dụng viết đời và sự nghiệp của nội dung cuốn sách mà em cao văn hóa đọc các đoạn văn học giả Chu Quang thích nhất. và chọn sách, nghị luận xã hội Tiềm.

-Qua lời bàn của Chu Quang đọc sách hiệu về các sự việc - Khái niệm truyện Tiềm, thấy tầm quan trọng của quả. hiện tượng thơ Nghị luận xã hội. sách.

-Trao đổi về sự trong đời sống: - Văn bản “Bàn về -Lời khuyên bổ ích nào về việc hiện tượng Môi trường đọc sách” thuộc kiểu việc lựa chọn sách và phương nào đáng đề văn bản nghị luận và pháp đọc sách. viết một bài - Thực hành đặc điểm của kiểu - Người viết đã bộc lộ thái độ nghị luận hiện xây dựng luận văn bản đó. đánh giá của mình trước hiện tượng nào thì điểm, luận cứ - Chỉ ra hệ thống tượng được bàn đến. không cần viết: cho bài nghị luận điểm chính của - Hiểu về các vấn đề XH có - Vận dụng luận về giá trị văn bản. thể viết bài văn nghị luận cách làm bài của tình yêu - Phép lập luận chủ - Bài nghị luận về một tư nghị luận về thương trong yếu của văn bảnnghi tưởng đạo lí khác với bài nghị vấn đề: đại dịch Covidluận xã hội. Cách lập luận hiện tượng đời sống như + Tấm gương 19. luận để bài có sức thế nào? học sinh nghèo -Viết bài thu thuyết phục.

- Phương pháp tạo lập văn bản vượt khó, học hoạch nghị - Đánh dấu các câu nghị luận XH. giỏi. luận về những mang luận điểm - Cấu trúc, bố cục của bài nghị + Bạo lực học câu chuyện cảm chính của bài. Các luận xã hội. đường động từ chuyên luận điểm ấy đã diễn + Nghiện game mục “ Việc tử đạt rõ ràng mạch lạc tế” trên kênh dứt khoát chưa? truyền hình VTV3.

Bước 5. Biên soạn các câu hỏi/bài tập cụ thể theo các mức độ yêu cầu đã mô tả.

- Câu hỏi định tính và định lượng: Câu tự luận trả lời ngắn, Phiếu làm việc nhóm.

- Các bài tập thực hành: Bài trình bày (bài nghị luận, ...)

NHẬN BIẾT THÔNG HIỂU VẬN DỤNG Mức độ thấp Mức độ cao - Tóm tắt những nét chính - Vấn đề trọng tâm mà tác giả -Tự rút ra cách Vận dụng về tác giả, tác phẩm. đặt ra trong bài viết này là gì - đọc sách và viết các - Em hãy xác định thể loại Để làm nổi bật vấn đề chính, lựa chọn sách đoạn văn của văn bản ? tác giả đã xạy dựng bố cục bài cho hợp lí nghị luận xã - Phương thức biểu đạt viết như thế nào nhất. Viết chính của văn bản là gì ? - Theo tác giả, sách là kho tàng đoạn văn trình hội về các sự việc hiện - Qua bài viết em thấy quý báu cất giữ di sản tinh thần bày ? tượng trong sách có tầm quan trọng nhân loại. Em hiểu ý kiến này - Em hãy rút NHẬN BIẾT

THÔNG HIỂU

3

như thế nào ?

- Bàn về sự cần thiết của việc đọc sách, tác giả đưa ra luận điểm cơ bản nào ?

- Trong văn bản trên tác giả bàn luận về hiện tượng gì trong đời sống ?

Bản chất, nguyên nhân, tác hại, giải pháp của hiện tượng đó là gì ?

-Nhận diện được sự việc, hiện tượng đời sống .

- Chỉ ra điểm giống của các đề văn nghị luận đã cho - Khi tiếp nhận một đề bài cụ thể, việc đầu tiên em phải làm gì và làm như thế nào?

- Em hãy xác định vấn đề nghị luận trong từng đề bài trên?

- Trình bày bố cục của một dàn ý và nhiệm vụ của từng phần?

như thế nào?

-Từ những lí lẽ trên của tác giả, em thấy việc đọc sách có ý nghĩa gì ?

-Phân tích luận điểm chính qua đoạn lời bàn của tác giả về phương pháp đọc sách?

-Phân tích bố cục của bài viết?

- Đối với từng đề, bài viết cần có những ý nào? Sắp xếp các ý ra sao? Từ đó rút ra hướng triển khai chung của các ý trong thân bài?

- Với mở bài, cần nêu những ý gì? Giới thiệu vấn đề nghị luận như thế nào?

- Xác định hệ thống luận điểm, luận cứ trong phần thân bài - Từ những vấn đề thảo luận, em hiểu được những gì về cách làm bài NLXH nói chung?

- Đối tượng nghị luận của hai dạng đề trên có gì khác nhau?

- Sự khác nhau đó có dẫn đến sự khác nhau trong cách trình bày từng phần của dàn ý hay không?

ra bài học có được từ việc tìm hiểu văn bản.

- Em nhận thức được gì từ vấn đề nghị luận?

- Em sẽ hành động như thế nào sau khi có được những nhận thức về vấn đề nghị luận đó?

đời sống: + Môi trường + Sức khỏe + Đọc sách - Thực hành xây dựng bàn ý cho bài nghị luận về Tinh thần tự học -Viết bài nghị luận Tinh thần tự học - Viết và chia sẻ đoạn văn nghị luận xã hội về sự việc hiện tượng đời sống hoặc tư tưởng đạo lí.

Bước 6: Thiết kế tiến trình dạy học HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS DỰ KIẾN KẾT QUẢ ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN: BÀN VỀ ĐỌC SÁCH ( 2 TIẾT) Hoạt động 1: Tổ chức khởi động và tạo tâm thế A. KHỞI ĐỘNG Tổ chức khởi động Giáo viên phát phiếu học tập số 1 cho học sinh với nội dung: Trắc nghiệm tính cách vui qua sở thích đọc sách. Gv yêu cầu học sinh chọn đáp án xong rồi lật đến trang đoán tính cách dựa theo đáp án.

Dẫn dắt vô bài: Dù chỉ là trắc nghiệm vui nhưng trên thực tế chúng ta thấy sách có vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống, nó ảnh hưởng lớn đến tính cách, thói quen, suy nghĩ và hành động của chúng ta. Chính vì điều này mà Chu

4

Quang Tiềm đã đặt ra vấn đề " Bàn về đọc sách", cũng là bài học của chúng ta hôm nay Hướng dẫn hình thành kiến thức Thao tác 1: HDHS tìm hiểu phần giới thiệu chung -> Phẩm chất: trách nhiệm, chăm chỉ -> Năng lực: tự chủ và tự học, ngôn ngữ. ? Tóm tắt những nét chính về tác giả, tác phẩm.

Hs nêu theo sgk.

GV Giới thiệu thêm: Chu Quang tiềm nhà mĩ học lí luận học Trung Quốc Chu Quang Tiềm(1897-1986) nhà mĩ học và lí luận văn học nổi tiếng của Trung Quốc. Ông bàn về đọc sách lần này không phải là lần đầu. Bài viết này là quá trình tích lũy kinh nghiệm, dày công suy nghĩ, là những lời bàn tâm huyết của thế hệ trước truyền lại cho thế hệ sau.

Bàn về đọc sách trích trong Danh nhân Trung Quốc về niềm vui nỗi buồn của việc đọc sách.

Thao tác 2: HDHS đọc và tìm hiểu văn bản 1.Đọc và tìm hiểu từ khó -> Phẩm chất: trách nhiệm, chăm chỉ -> Năng lực: tự chủ và tự học, ngôn ngữ.

GV hướng dẫn HS đọc văn bản: giọng khúc chiết, rõ ràng.

Gv hướng dẫn học sinh giải thích một số từ khó theo sách giáo khoa.

HS Trao đổi với các bạn bên cạnh về những từ ngữ mình không hiểu hoặc chưa hiểu bằng cách dự đoán nghĩa của từ trong ngữ cảnh, có thể tham khảo phần chú thích trong sách giáo khoa.

- Gv yêu cầu học sinh nêu ấn tượng nổi bật về văn bản.

Hoạt động cá nhân: ? Em hãy xác định thể loại của văn bản ?

HS: Nghị luận Gv: Văn bản thuộc thể loại nghị luận giải thích một vấn đề xã hội. ? Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì ?

HS: Nghị luận ? Vấn đề trọng tâm mà tác giả đặt ra trong bài viết này là gì ? Để làm nổi bật vấn đề chính, tác giả đã xạy dựng bố cục bài viết như thế nào ?

GV phát phiếu học nhóm thứ 2 Hs thảo luận nhóm, trình bày. Gv-hs nhận xét, bổ sung.

- Vấn đề cơ bản nhất đặt ra trong bài viết này là tầm quan trọng của việc đọc sách và phương pháp đọc sách sao cho hiệu quả nhất.

- Để làm nổi bật vấn đề này tác giả đã xây dựng bố cục 3 phần : ( gv treo bảng phụ).

5

B. Hình thành kiến thức I. Giới thiệu chung -Chu Quang Tiềm (18971986) nhà mĩ học và lí luận văn học nổi tiếng của Trung Quốc.

-Bàn về đọc sách trích trong Danh nhân Trung Quốc về niềm vui nỗi buồn của việc đọc sách

II.Đọc - hiểu văn bản 1.Đọc và tìm hiểu từ khó

2. Tìm hiểu văn bản a. Phương thức biểu đạt chính : nghị luận b. Thể loại: nghị luận

c. Bố cục: 3 phần.

+Phần 1: (từ đầu đến phát hiện thế giới mới) : tầm quan trọng của việc đọc sách và ý nghĩa của việc đọc sách. + Phần 2: (tiếp theo cho đến tiêu hao lực lượng ) : Nêu các khó khăn, các thiên hướng sai lệch của việc đọc sách ngày nay. +Phần 3: (còn lại ): Phương pháp đọc sách. ? Em có nhận xét gì về cách xây dựng bố cục của văn bản?

Hs: bố cục chặt chẽ, hợp lí.

Thao tác 3 : hướng dẫn phân tích GV chuyển ý: Để có học vấn, chúng ta cắp sách đến trường, tiếp thu lời thầy cô, trao đổi với bạn bè, lắng nghe suy ngẫm những lời nói của cha mẹ, và chúng ta có thể tích luỹ vốn tri thức trong quá trình giao tiếp xã hội. Có biết bao con đường trước mắt đưa chúng ta tới trí tuệ. Trong số đó có một con đường im lặng nhưng chứa đầy ánh sáng, ngân vang những âm thanh giục chúng ta. Phải chăng đó chính là con đường đoc sách.

GV yêu cầu HS đọc đoạn 1. ?Qua bài viết em thấy sách có tầm quan trọng như thế nào?

HS: tự bộc. GV nhận xét bổ sung : sách có tầm quan trọng vô cùng to lớn đối với con người nói riêng với xã hội nói chung.

GV: Sách kết tinh học vấn trên mọi lĩnh vực của đời sống trí tuệ, tinh thần, tâm hồn của nhân loại trao gửi lại. Đọc sách là thừa hưởng những giá trị quý báu này. Nhưng học vấn luôn rộng mở ở phía trước. Để tiến lên con người phải dựa vào di sản học vấn này. ? Bàn về sự cần thiết của việc đọc sách, tác giả đưa ra luận điểm cơ bản nào ?

HS : Đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn.

GV giảng: Khi nói rằng: học vấn không chỉ là một chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn, tác giả muốn ta nhận thức được điều gì về học vấn và quan hệ đọc sách với học vấn ?

HS thảo luận nhóm trình bày, gv nhận xét bổ sung : Học vấn được tích lũy từ mọi mặt trong hoạt động học tập của con người. Trong đó, đọc sách chỉ là một mặt, nhưng là mặt quan trọng. Muốn có học vấn, không thể không đọc sách… ? Luận điểm về sự cần thiết của việc đọc sách được tác giả phân tích rõ theo tình tự lí lẽ nào ?

Hs: Học vấn là thành tựu do toàn nhân loại tích lũy ngày đêm mà có; các thành tựu đó sở dĩ không bị vùi lấp đi, đều do sách vở ghi chép, lưu truyền lại. Sách là kho tàng quý báu cất giữ di sản tinh thần nhân loại ; cái mốc trên con đường tiến hóa học thuật của nhân loại. Nếu muốn tiến lên 6

d. Phân tích: d1.Nội dung d1.1.Tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đọc sách:

- Tầm quan trọng của sách: + Sách ghi chép, cô đúc và lưu truyền mọi tri thức, mọi thành tựu mà loài người tìm tòi, tích luỹ được. + Sách là kho tàng kiến thức quý báu là di sản tính thần mà lòai người đúc kết được trong hàng ngàn năm. + Những sách có giá trị là cột mốc trên con đường phát triển của nhân loại.

thì nhất định phải lấy thành quả nhân loại đã đạt được trong quá khứ làm điểm xuất phát. Đọc sách sẽ có được thành quả nhân loại trong quá khứ kinh nghiệm, kiến thức, tư tưởng, lời dạy.

GV chuyển giao nhiệm vụ; HS trao đổi nhanh, đại diện HS trả lời => năng lực giao tiếp, hợp tác, chia sẻ.

-Theo tác giả, sách là kho tàng quý báu cất giữ di sản tinh thần nhân loại. Em hiểu ý kiến này như thế nào? * HS trao đổi nhanh Gv chốt ý: Tủ sách của nhân loại đồ sộ, có giá trị. Sách là những giá trị quý giá, là tinh hoa trí tuệ, tư tưởng, tâm hồn của nhân loại được mọi thế hệ cẩn thận lưu giữ.

GV: Những cuốn SGK em đang học tập có phải là di sản tinh thần đó không ? Vì sao? ( phải) GV: Vì sao tác giả lại quả quyết rằng: Nếu chúng ta mong tiến lên từ văn hóa học thuật thì nhất định phải lấy thành quả mà nhân loại đã đạt được trong quá khứ làm điểm xuất phát?

HS : vì sách lưu giữ hết thảy các thành tựu học vấn của nhân loại. Muốn nâng cao học vấn, cần kế thừa thành tựu này. ? Từ những lí lẽ trên của tác giả, em thấy việc đọc sách có ý nghĩa gì ?

HS : Ý nghĩa quan trọng của đọc sách : là con đường tích lũy, nâng cao vốn tri thức. Đối với con người, đọc sách chính là sự chuẩn bị để có thể làm cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, đi phát triển thế giới mới. Bởi vậy đọc sách không chỉ là việc học tập tri thức mà còn là chuyện rèn luyện tính cách, chuyện học làm người. ? Nhận xét cách lập luận (hệ thống các luận điểm, quan hệ giữa các luận điểm) ở phần vừa phân tích ?

Hs: tác giả đã sắp xếp khéo léo để các vấn đề được đặt ra, triển khai móc nối, lôgic chặt chẽ với nhau. Hướng tới giải quyết vấn đề đặt ra như một nhu cầu ở trên, thì ở đầu phần 2 của bài viết, tác giả đi phân tích thực trạng của việc đọc sách. => Cách lập luận trên khẳng định ý nghĩa to lớn của việc đọc sách: Sách là vốn tri thức của nhân loại, đọc sách là cách tạo học vấn, muốn tiến lên trên con đường học vấn không thể không đọc sách, là sự hưởng thụ các kiến thức, thành quả của bao người đã khổ công tìm kiếm mới thu nhận được…

- Ví dụ +Chiến tranh và hòa bình- Lev Tolstoy

7

- Ý nghĩa to lớn của việc đọc sách + Đọc sách là một con đường quan trọng của học vấn, con đường tích lũy và nâng cao vốn tri thức. + Đọc sách là sự chuẩn bị để làm cuộc trường chinh vạn dặm, trên con đường học vấn, nhằm phát triển thế giới hiện đại. => Đọc sách có ý nghĩa lớn lao, lâu dài đối với mỗi con người.

+ Không gia đình- Héc-To-Ma-Lo +Thép đã tôi thế đấy- NicolaiAlekseyevich + Nhật kí trong tù- Hồ Chí Minh + Những người khốn khổ- Vích To- Huy -Gô + Truyện Kiều - Nguyễn Du + Lục Vân Tiên- Nguyễn Đình Chiểu + Thủy Hử - Thi Nại Am - Cũng nằm trong di sản đó, vì đó là một phần tinh hoa của nhân loại trong các lĩnh vực khoa học tự nhiên và khoa học xã hội mà em có may mắn được tiếp nhận.

Chuyển ý.

Hs đọc phần thứ 2 Gv: Bằng những hiểu biết thực tế, tác giả chỉ ra hai cái hại thường gặp của việc đọc sách. Đó là gì ?

HS: thứ nhất: sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu; thứ hai: sách nhiều khiến người đọc lạc hướng. ? Để thuyết phục điều này, tác giả đã dẫn ra nhưng ví dụ nào ở cái hại thứ nhất ?

Hs phát hiện nêu theo sgk: tác giả đã dẫn ra kinh nghiệm đọc sách của các học giả Trung Hoa cổ đại : Sách tuy đọc được ít nhưng đọc quyển nào ra quyển ấy, miệng đọc, tâm ghi, nghiền ngẫm đến thuộc lòng thấm vào xương tủy, biến thành một nguồn động lực tinh thần cả đời dùng mãi không cạn. Đối lập lại vời ngày nay, sách nhiều khiến người đọc dễ kiếm nhưng không tiêu hóa được dẫn tới thói hư danh nông cạn ? Tác giả đã dẫn ra nhưng ví dụ nào ở cái hại thứ nhất ?

Hs nêu: Sách nhiều khiến người ta khó lựa chọn và đọc lạc hướng nhiều người mới học tham nhiều mà không vụ thực chất, đã lãng phí thời gian và sức lực trên những cuốn sách vô thưởng vô phạt, nên không tránh khỏi bỏ lỡ mất dịp đọc những cuốn sách quan trọng, cơ bản. Tác giả ví việc đọc sách như đánh trận: cần đánh vào thành trì kiên cố, đánh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu....tự tiêu hao lực lượng. ? Học sinh THCS hiện nay theo em hay đọc sách theo kiểu nào ?

HS: tự bộc đọc lướt qua hời hợt háo hức ham mê truyện tranh chẳng thu lượm được điều gì bổ ích. ? Qua đó em học được gì từ lời khuyên của tác giả ?

HS: Đọc sách để tích lũy nâng cao học vấn cần đọc chuyên sâu tránh tham lam hời hợt.

d1.2. Tác hại của việc đọc sách không đúng phương pháp - Hiện nay: Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu mà thường sa vào lối “ăn tươi nuốt sống ”chứ không kịp tiêu hóa, không biết nghiền ngẫm.

- Sách nhiều khiến người đọc khó lựa chọn lãng phí thời gian và sức lực vào những quyển sách vô thưởng vô phạt bỏ lỡ những cơ hội đọc những quyển sách cơ bản quan trọng cần thiết cho bản thân.

->Ví von so sánh đọc sách không nên đọc lung tung mà cần có mục đích.

Gv chuyển ý: như vậy những trở ngại căn bản nhất của việc học nói chung và việc đọc sách nói riêng đã được tác d1.3. Phương pháp đọc 8

giả khái quát chính xác trong phần 2. Ở phần còn lại của sách đúng đắn bài viết, tác giả dành nhiều sự quan tâm đến việc đưa ra những phương pháp đọc sách đúng đắn. Điều này được thể hiện qua các luận điểm chính.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh nghiên cứu trả lời một số câu hỏi và yêu cầu cụ thể theo các nội dung đã xác định.

Học sinh hoạt động nhóm theo 4 nhóm lớn Học sinh trình bày, nhận xét, bổ sung (5 phút) Chuẩn bị phiếu học tập có nội dung các câu hỏi thảo luận.

Gv cho các nhóm thi đua, cá nhân thi đua. Thưởng cộng điểm 15p và cộng số lần phát biểu.

Câu hỏi thảo luận : ? Phân tích luận điểm chính qua đoạn lời bàn của tác giả về phương pháp đọc sách ?

Trình bày sản phẩm -> Phẩm chất : chăm chỉ, trách nhiệm -> Năng lực : Năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo, tự chủ và tự học Sản phẩm của nhóm: -Một là: chọn cho tinh, đọc cho kĩ.

-Hai là: phải biết phân loại thành sách thường thức và sách chuyên môn để có kế hoạch và hệ thống.

-Ba là: phải chú ý tới mối quan hệ hữu cơ giữa cái thường thức và cái chuyên môn.

-Ba luận điểm trên được tổ chức triển khai theo hướng tổng – phân - hợp.

-Luận điểm thứ nhất: muốn tích lũy học vấn, đọc sách có hiệu quả, trước tiên phải lưa chọn sách để đọc để tránh lãng phí thời gian và sức lực với những cuốn sách không giá trị.

- Đó là loại sách đọc để có kiến thức phổ thông và loại là đọc để trau dồi học vấn chuyên môn. Bởi vì trên đời không có học vấn nào là cô lập, tách rời các học vấn khác vì thế không biết rộng thì không thể chuyên, không thông thái thì không thể ngắn gọn.

-Đọc rộng theo yêu cầu của các môn học ở trung học và năm đầu đại học mỗi môn lấy từ 3-5 quyển xem kĩ.....

-Tác giả khuyên rằng, muốn chuyên sâu phải đọc rộng, phải biết đến các học vấn có liên quan. Vì “ Vũ trụ vốn là một thể hữu cơ, các quy luật bên trong vốn liên quan mật thiết với nhau…. Trên đời không có học vấn nào là cô lập, tách rồi các học vấn khác.”

- Tác giả dùng hình ảnh so sánh: “ … giống như con chột chui vào sừng trâu, càng chui sâu càng hẹp, không tìm ra

9

- Cách chọn sách: + Chọn cho tinh, không cốt lấy nhiều. +Tìm những cuốn sách thật sự có giá trị và có ích cho bản thân. +Chọn sách phải có mục đích, có định hướng rõ ràng, không nhất thời tùy hứng. +Chọn sách nên hướng vào hai loại : kiến thức phổ thông và kiến thức chuyên sâu.

- Phương pháp đọc sách: + Đọc sách không cần nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ, phải vừa đọc vừa suy ngẫm, tích lũy tưởng tượng tự do đến mức làm thay đổi khí chất… + Đọc sách phải có kế hoạch có hệ thống mục đích, kiên định rõ ràng chứ không đọc tràn lan theo

lối thoát….”

- Cuối cùng, tác giả kết luận : “ Không biết rộng thì không thể chuyên, không thông thái thì thông thể ngắn gọn. Trước hãy biết rộng rồi sau mới nắm chắc, đó là trình tự để nắm vững bất cứ học vấn nào” GV : Là học sinh ta nên tập trung vào loại sách nào ?

HS :Tập trung vào sách trau dồi học vấn chuyên môn đó là những cuốn sách giáo khoa thuộc các môn học. ? Từ đó những kinh nghiệm đọc sách nào truyền tới người đọc.

HS: Đọc sách phải có kế hoạchcó hệ thống mục đích, kiên định rõ ràng chứ không đọc tràn lan theo hứng thú cá nhân. ? Bài viết Bàn về đọc sách có sức thuyết phục cao. Theo em, điều ấy được tạo nên từ những yếu tố cơ bản nào?

HS: Nội dung các lời bàn và cách trình bày của tác giả vừa đạt lí thấu tình : các ý kiến đưa ra xác đáng, với tư cách một học giả có uy tín, từng qua quá trình nghiên cứu …

- Bố cục của bài viết chặt chẽ, hợp lí, các ý kiến dẫn dắt rất tự nhiên.

- Đặc biệt, bài văn nghị luận có tính thuyết phục, sức hấp dẫn cao bởi cách viết giàu hình ảnh. Nhiều chỗ, tác giả dùng cách ví von thật cụ thể và thú vị .

Gv khái quát lại nghệ thuật đặc sắc của văn bản. ? Học qua văn bản này cho ta những lời khuyên bổ ích nào về sách và phương pháp đọc sách ?

GV :Qua bài học em thấy bản thân mình đã thực sự ý thức được tầm quan trọng của việc đọc sách đúng hay chưa ?Vì sao ?

HS : tự bộc, Gv nhận xét bổ sung liên hệ giáo dục trong thời đại văn hóa phương tiện nghe nhìn đang bùng nổ việc đọc sách đối với học sinh là biểu hiện của một phong cách văn hóa kiên định, bản lĩnh vô cùng bổ ích mà mỗi chung ta không nên thờ ơ.

- Gv hướng dẫn học sinh tìm hiểu nghệ thuật, đánh giá ý nghĩa của văn bản bằng Phiếu học tập số 2 Hoàn thiện bảng sau: Những điều Những điều Những điều em đã biết em chưa biết em muốn biết Nội dung Nghệ thuật Ý nghĩa - Giáo viên đọc nhanh phiếu để nắm bắt tình hình của học sinh, khắc sâu những kiến thức các em đã nắm được, cũng như định hướng thêm những nội dung hs chưa nắm chắc và bổ sung , chốt ý 10

hứng thú cá nhân. + Đọc kiến thức phổ thông và kiến thức chuyên sâu. Đọc sách không chỉ là tích lũy tri thưc mà còn là rèn luyện tư cách, chuyện học làm người, rèn tính kiên trì nhẫn lại. d.2. Nghệ thụât: - Bố cục chặt chẽ, hợp lí.

-Dẫn dắt tự nhiên hợp lí, xác đáng bằng giọng chuyện trò, tâm tình của một học giả có uy tín đã làm tăng tính thuyết phục của văn bản - Lựa chọn ngôn ngữ giàu hình ảnh với những cách ví von cụ thể và thú vị…

d.3.Ý nghĩa văn bản Tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đọc sách và cách lựa chọn sách,cách đọc sách có hiệu quả

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP 1.Đọc lại câu văn có hình ảnh “ học vấn giống như đánh trận”, hình ảnh đó gợi cho em liên tưởng tới yêu cầu nào của việc đọc sách?

2. Nếu chọn 1 lời bàn về đọc sách hay nhất để ghi lên giá sách của mình, em sẽ chọn câu nào? Vì sao.

3. Em hãy rút ra bài học có được từ việc tìm hiểu văn bản.

- HS chia sẻ ý kiến với -Gọi HS nhận xét ý kiến của bạn?

-GV tổng hợp - kết luận

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG * Dự kiến kết quả Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm đã giúp ta hiểu rõ được tầm quan trọng của việc đọc sách đối với việc tích lũy và nâng cao học vấn của con người. Sách là kho tàng kinh nghiệm, là di sản tinh thần quý báu của loài người. Sách vở chính là những cuốn bách khoa toàn thư về thế giới, là một nguồn tài nguyên vô tận mà con người có thể thỏa sức tìm tòi, học hỏi, làm cơ sở cho mọi sáng tạo. Qua việc đọc sách, chúng ta tiếp thu được thêm nhiều tri thức quý báu trên mọi lĩnh vực. Nhờ việc đọc sách, kiến thức của ta được bồi đắp và mở rộng. Sau khi đọc văn bản này và hiểu rõ được tầm quan trọng của sách, em xác định đọc sách sẽ là một con đường quan trọng mà em cần phải đi trong quá trình nâng cao học vấn.

VD: - Một cuốn sách dù dở đến đâu ta cũng thu lượm được vài điều đặc biệt của nó. ( Danh ngôn La Tinh) - Gặp được một quyển sách hay nên mua liền dù đọc được hay không đọc được, vì sớm muộn gì cũng cần đến nó.

11

C. LUYỆN TẬP 1. Đọc lại câu văn có hình ảnh “ học vấn giống như đánh trận”, hình ảnh đó gợi cho em liên tưởng tới yêu cầu nào của việc đọc sách?

Tầm qua trong của phương pháp đọc sách hiệu quả...

2. Nếu chọn 1 lời bàn về đọc sách hay nhất để ghi lên giá sách của mình, em sẽ chọn câu nào? Vì sao. (hs tự làm) 3. Em hãy rút ra bài học có được từ việc tìm hiểu văn bản.

- Cách đọc sách - Cách trình bày, bàn bạc một vấn đề trừu tượng D. VẬN DỤNG 1.Phát biểu điều mà em thấm thía nhất sau khi học bài Bàn về đọc sách.

2. Có ý kiến cho rằng, hiện nay Công nghệ thông tin phát triển, cả thế giới đều thu gọn trong chiếc máy tính, việc đọc sách vở như trước đây là không cần thiết nữa. Em có đồng ý với ý kiến đó không?

3. Tìm đọc các sách/truyện viết cho thiếu nhi đã được chuyển thể thành phim (Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh...)

4. Sưu tầm một số câu danh ngôn về sách.

( W.Churchill) - Một quyển sách hay là đời sống xương máu quý giá của một tinh thần ướp hương và cất kín cho mai sau. ( J.Milton) - Để cho con một hòm vàng không bằng dạy cho con một quyển sách hay.

(Vi Hiền Truyện) - Chỉ nên coi việc đọc sách là sự gợi ý, sự nhắc nhở nhận từ những người thông thái từng trải, tựa hồ trái táo của Adam Eva kích thích sự sống phát triển.

(Son. H) - Kết hợp những điều hiểu biết với những kinh nghiệm và kiến thức sẵn có - đó là nguyên tắc cần thiết khi lựa chọn sách. (Krupxkaia ) - Nếu tôi có quyền thế, tôi sẽ đem sách mà gieo rắc khắp mặt địa cầu như người ta gieo lúa trong luống cày vậy.

(Mann Horace) - Lựa sách mà đọc cũng như lựa bạn mà chơi. Hãy coi chừng bạn giả.

(Damiron) - Sau một giờ đọc sách thì nỗi đau khổ nào của tôi cũng biến mất.

(Môngtexk iơ) TÍCH HỢP TẬP LÀM VĂN: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG (1 TIẾT) HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG A. KHỞI ĐỘNG Trình chiếu cho học sinh xem một vài hình ảnh và hỏi: Những hình ảnh sau làm em liên tưởng đến sự việc, hiện tượng gì diễn ra trong cuộc sống hàng ngày

Họcvẹt

Vi phạm luật giao thông

12

Ô nhiễm môi trường GV Dẫn dắt vào bài: Học vẹt, tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường, ...là các vấn đề thuộc về sự việc, hiện tượng trong đời sống hàng ngày. Để hiểu rõ hơn về các vấn đề này, chúng ta sẽ tìm hiểu kiểu bài nghị luận về sự việc, hiện tượng đời sống hôm nay HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC GV chuyển giao nhiệm vụ, Chuẩn bị phiếu học tập có nội dung các câu hỏi thảo luận.

Gọi HS đọc văn bản “Bệnh lề mề” sgk/20.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh nghiên cứu trả lời một số câu hỏi và yêu cầu cụ thể theo các nội dung đã xác định.

Học sinh hoạt động nhóm 4 nhóm lớn Học sinh trình bày, nhận xét, bổ sung (5 phút) Gv cho các nhóm thi đua, cá nhân thi đua. Thưởng cộng điểm 15p và cộng số lần phát biểu.

Nhóm 1,2: Trong văn bản trên tác giả bàn luận về hiện tượng gì trong đời sống ? Bản chất, nguyên nhân, tác hại, giải pháp của hiện tượng đó là gì ?

Nhóm 3,4: Phân tích bố cục của bài viết ?

Bước 2.Trình bày sản phẩm -> Phẩm chất: chăm chỉ, trách nhiệm -> Năng lực: Năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo, tự chủ và tự học Sản phẩm của nhóm 1,2: -Bàn về bệnh lề mề trovng đời sống. Bản chất của hiện tượng đó là thói quen kém văn hóa của những người không có lòng tự trọng và không biết tôn trọng người khác.

- Những nguyên nhân của hiện tượng đó : + Không có lòng tự trọng và không biết tôn trọng người khác. + Ích kỷ, chỉ biết quý thời gian của mình vô trách nhiệm với công việc chung - Bênh lề mề có những tác :

13

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

+ Không bàn bạc được công việc một cách có đầu có đuôi. + Làm mất thời gian của người khác. + Tạo ra một thói quen kém văn hóa.

- Giải pháp nào để khắc phục: +Những cuộc họp không cần thiết thì không nên tổ chức +Cuộc họp cần thiết phải ham gia đầy đủ. đúng giờ. + Vì cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi mọi người phải tôn trọng lẫn nhau và hợp tác với nhau …..làm việc đúng tác phong của người có văn hóa.

Gv chốt, giảng.

Sản phẩm của nhóm 3,4: -Bố cục mạch lạc chặt chẽ cụ thễ nêu hiện tượng, nguyện nhân tác hại, phân tích nguyện nhân, tác hại, nêu giải pháp.

-Bài viết có bố cục mạch lạc, chặt chẽ. Cách trình bày luận điểm rõ ràng, luận cứ các thực, sát thực tế đời sống.

Trình tự lập luận logic : - Đoạn 1: (Mở bài) nêu khái quát sự việc, hiện tượng cần nghị luận : bệnh lề mề.

-Triển khai luận điểm ( 3 đoạn tiếp theo) : + Đoạn 2+3 : Phân tích những biếu hiện, nguyên nhân của bệnh lề mề. + Đoạn 4: Nêu những tác hại của bệnh lề mề.

- Đoạn 5 (Kết bài): quan điểm của người viết đưa ra lời kêu gọi. ?Qua việc đọc, tìm hiểu một văn bản cụ thể chúng ta hiểu gì về văn bản nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống xã hội ?

Hs : nêu, gv khái quát nội dung : Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống là bàn về một sự việc hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ. ? Những yêu cầu về nội dung và hình thức với bài văn nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống xã hội ?

Hs nêu gv chốt : +Về nội dung cần phải nêu rõ được sự việc, hiện tượng có vấn đề, phân tích mặt đúng, sai, lợi, hại. +Về hình thức : có luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, bố cục mạch lạc, chặt chẽ.

GV khái quát lại nội dung, hs khắc sâu. ? Trong cuộc sống của chúng ta có những sự việc hiện tượng tốt nào đáng biểu dương, những sự việc hiện

14

- Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống là bàn về một sự việc hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.

- Những yêu cầu đối với một bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống : + Về nội dung cần phải nêu rõ được sự việc, hiện tượng có vấn đề, phân tích mặt đúng, sai, lợi, hại. + Về hình thức : có luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, bố cục mạch lạc, chặt chẽ.

tượng nào xấu đáng bị phê phán ?

Hs; tự nêu, gv gợi ý: - Các sự việc, hiện tượng đáng biểu dương của các bạn trong trường lớp như tích cực học tập, đi học đúng giờ, trung thực, giúp đỡ các bạn nghèo.

-Các sự việc xấu như đanh nhau, thụ động trong học tập, không thực hiện nội quy trường lớp.

Gv chốt lại những nội dung bài học, tuyên dương, khen thưởng.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP Bài 1: * Thảo luận: Nêu các sự việc, hiện tượng tốt, đáng biểu dương của các bạn trong nhà trường, ngoài xã hội. Đại diện Hs trình bày - Gương những học sinh nghèo vượt khó.

- Góp ý, phê bình bạn khi bạn có khuyết điểm.

- Những gương tốt giúp đỡ các gia đình thương binh, liệt sĩ, những người có công với cách mạng.

- Bảo vệ tài nguyên, thiên nhiên, môi trường.

- Thực hiện, chấp hành nghiêm túc luật an toàn giao thông.

- Chấp hành và thực hiện nghiêm túc pháp lệnh không sản xuất, tàng trữ, mua bán, sử dụng pháo và các chất cháy nổ.

- Nói ‘không với ma tuý và các tệ nạn xã hội.” v. v. * Trong các sự việc, hiện tượng trên, những sự việc, hiện tượng có thể viết bài văn nghị luận: - Gương học sinh nghèo vượt khó.

- Bảo vệ tài nguyên, thiên nhiên, môi trường.

- Thực hiên, chấp hành nghiêm túc luật an toàn giao thông.

- Nói “không với ma tuý và các tệ nạn xã hội”.

C. LUYỆN TẬP Bài 1:Nêu các sự việc, hiện tượng tốt, đáng biểu dương của các bạn trong nhà trường, ngoài xã hội.

- Gương những học sinh nghèo vượt khó.

- Góp ý, phê bình bạn khi bạn có khuyết điểm.

- Những gương tốt giúp đỡ các gia đình thương binh, liệt sĩ, những người có công với cách mạng.

- Bảo vệ tài nguyên, thiên nhiên, môi trường.

- Thực hiện, chấp hành nghiêm túc luật an toàn giao thông.

- Chấp hành và thực hiện nghiêm túc pháp lệnh không sản xuất, tàng trữ, mua bán, sử dụng pháo và các chất cháy nổ.

- Nói ‘không với ma tuý và các tệ nạn xã hội.” v. v. * Trong các sự việc, hiện tượng trên, những sự việc, hiện tượng có thể viết bài văn nghị luận: - Gương học sinh nghèo vượt khó.

- Bảo vệ tài nguyên, thiên nhiên, môi trường.

Bài 2: Hiện tượng hút thuốc lá và hậu quả của nó hết sức - Thực hiên, chấp hành khôn lường, là hiện tượng đáng viết một bài văn nghị nghiêm túc luật an toàn giao luận vì: thông.

15

Hs thảo luận, trình bày trước lớp - Thứ nhất, nó liên quan đến sức khoẻ của mỗi cá nhân người hút, ảnh hưởng đến sức khoẻ của cộng đồng và vấn đề nòi giống.

- Thứ hai, hút thuốc liên quan đến vấn đề vệ sinh, ô nhiễm môi trường. Khói thuốc tạo nên bao mầm cho người hút và những người đang sống xung quanh người hút.

- Thứ ba, hút thuốc gây tốn kém tiền bạc, kinh tế và tạo ra các tệ nạn xã hội khác.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG 1.Quan sát hình ảnh và lập đề văn nghị luận tương ứng với hình ảnh?

- Nói “không với ma tuý và các tệ nạn xã hội”.

Bài 2: Hiện tượng hút thuốc lá và hậu quả của nó hết sức khôn lường, là hiện tượng đáng viết một bài văn nghị luận vì: - Thứ nhất, nó liên quan đến sức khoẻ của mỗi cá nhân người hút, ảnh hưởng đến sức khoẻ của cộng đồng và vấn đề nòi giống.

- Thứ hai, hút thuốc liên quan đến vấn đề vệ sinh, ô nhiễm môi trường. Khói thuốc tạo nên bao mầm cho người hút và những người đang sống xung quanh người hút.

- Thứ ba, hút thuốc gây tốn kém tiền bạc, kinh tế và tạo ra các tệ nạn xã hội khác.

D. VẬN DỤNG 1.Quan sát hình ảnh và lập đề văn nghị luận tương ứng với hình ảnh?

2.Tìm hiểu các vấn đề có thể viết bài nghị luận xã hội ở địa phương : Bạo lực gia đình, Hạnh phúc gia đình, bệnh thành tích trong giáo dục, an toàn giao thông, ...

3. Viết một đọan văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.

2.Tìm hiểu các vấn đề có thể viết bài nghị luận xã hội ở địa phương : Bạo lực gia đình, Hạnh phúc gia đình, bệnh thành tích trong giáo dục, an toàn giao thông, ...

3. Viết một đọan văn nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.

16

TÍCH HỢP TLV: CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG (2 TIẾT) HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG A.KHỞI ĐỘNG HS Quan sát và đạt đề văn nghị luận xã hội cho mỗi hình ảnh trên.

GV khái quát dẫn vào bài.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Bước 1. Giáo viên nhiệm vụ cho học sinh nghiên cứu trả lời một số câu hỏi và yêu cầu cụ thể theo các nội dung đã xác định.

Học sinh hoạt động nhóm theo kĩ thuật các mảnh ghép.4 nhóm lớn Học sinh trình bày, nhận xét, bổ sung (5 phút) Chuẩn bị phiếu học tập có nội dung các câu hỏi thảo luận.

Gv cho các nhóm thi đua, cá nhân thi đua.

Thưởng cộng điểm 15p và cộng số lần phát biểu.

Nhóm 1,2: Đọc mục I/ sgk- 22 : Nhận xét về đối tượng nghị luận của hai đề văn trên (những sự việc, hiện tượng của đời sống): điểm giống và khác nhau ?

Nhóm 3, 4 : Đọc mục II/23 Nêu yêu cầu về nội dung, hình thức đối với một bài nghị luận về một sự việc, hiện thượng đời sống.

Bước 2.Trình bày sản phẩm -> Phẩm chất: chăm chỉ, trách nhiệm -> Năng lực: Năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo, tự chủ và tự học, ngôn ngữ

17

B.HÌNH THÀNH KIẾN THỨC - Đối tượng: những sự việc, hiện tượng của đời sống.

- Yêu cầu về nội dung, hình thức đối với một bài nghị luận về một sự việc, hiện thượng đời sống. +Cần phải tìm hiểu kĩ đề bàn, phân tích sự việc, hiện tượng đời sống để tìm ý, lập dàn bài, viết bài và sửa bài. +Đưa ra những nhận định, đánh giá, suy nghĩ, ý kiến cảm thụ riêng của người viết. +Dàn bài chung: + Mở bài: Giới thiệu sự việc, hiện tượng cần bàn luận. + Thân bài: Liên hệ thực tế, phân tích các mặt, nêu đánh giá, nhận định. + Kết bài: kết luận, khẳng định, phủ định, lời khuyên.

Nhóm 1,2: Cấu tạo của đề: - Đối tượng nghị luận: đều là những đề nghị luận về sự việc, hiện tượng đời sống.

- Giống nhau: bàn về sự việc, hiện tượng đời sống.

- Khác nhau: Đề kèm theo mệnh lệnh và không kèm mệnh lệnh.

- Gv chốt.

Nhóm 3, 4: - Cần phải tìm hiểu kĩ đề bàn, phân tích sự việc, hiện tượng đời sống để tìm ý, lập dàn bài, viết bài và sửa bài.

- Đưa ra những nhận định, đánh giá, suy nghĩ, ý kiến cảm thụ riêng của người viết.

- Dàn bài chung: + Mở bài: Giới thiệu sự việc, hiện tượng cần bàn luận. + Thân bài: Liên hệ thực tế, phân tích các mặt, nêu đánh giá, nhận định. + Kết bài: kết luận, khẳng định, phủ định, lời khuyên.

Gv chốt.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP C.LUYỆN TẬP 1.Bài tập 1.Quan sát các hình ảnh và đặt đề văn 1.Bài tập 1.Quan sát các hình ảnh và về các hiện tượng sau? đặt đề văn về các hiện tượng trên?

Tình trạng mất an toàn khi tham gia giao thông.

2, Bài tập 2. Lập dàn ý rồi triển khai thành bài văn cho đề văn sau : Đề: Trình bày suy nghĩ của em về tấm gương một người không chịu khuất phục số phận.

18

- Phân tích đề : Phân tích đề

Hs trao đổi cặp đôi, trình bày, gv chốt.

-> Phẩm chất : chăm chỉ, trách nhiệm -> Năng lực: Năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo, tự chủ và tự học, ngôn ngữ. Đề: Trình bày suy nghĩ của em về tấm gương một người không chịu khuất phục số phận.

Nhóm 1,2: phân tích đề theo mẫu sau: Vấn đề nghị luận

Phân tích đề Hệ Dẫn thống chứng ý

Thao tác lập luận

Vấn đề nghị luận

Hệ thống ý

Dẫn chứng

Tấm gương vượt lên số phận (ngườ i thật, việc thật).

- Nêu những sự việc thể hiện phẩm chất và nghị lực của tấm gương được giới thiệu.

- Suy nghĩ về phẩm chất, nghị lực của con người được giới thiệu.

- Mở rộng: nêu thêm một số tấm gương tương tự mà em biết.

- Bài học rút ra từ tấm gương được giới thiệu.

-Ý nghĩa, tác động của tấm gương đó đối với cuộc sống, con người và bản thân.

Những tấm gương không chịu khuất phục số phận trong thực tế cuộc sống.

Thao tác lập luận

Giải thích, chứng minh, suy nghĩ (nhận xét, đánh giá) . . .

- Lập dàn ý: -Nhóm 3,4: Lập dàn ý theo mẫu sau:

Mở bài

Lập dàn ý Thân bài Kết bài

- Các nhóm trình bày, những nhóm khác nhận xét.

- Quan sát, khích lệ HS. - Tổ chức trao đổi, rút kinh nghiệm.

19

Lập dàn ý Mở bài Thân bài Giới thiệu -Nêu những sự việc thể nhân vật hiện phẩm chất và nghị chính của lực phi thường của con bài văn người được giới thiệu. (Đó là ai ? -Nêu suy nghĩ về phẩm Người ấy chất, nghị lực của tấm có gì đặc gương sáng. biệt về -Mở rộng:(nêu thêm nghị lực một số tấm gương khác) vượt -Bài học rút ra từ tấm khó?… ) gương biết vượt lên số phận.

-Triển khai bài văn( hs về nhà làm)

- GV tổng hợp ý kiến.

- GV nhận xét, khái quát ý, ghi bảng.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG Quan sát hình ảnh dưới

D. VẬN DỤNG 1.Chọn một số hiện tượng bức thiết trong xã hội có thể làm bài nghị luận xã hội ở địa phương em?

2.Quan sát, sưu tầm những hình ảnh gợi ý tưởng cho bài HLXH: VD: - Bảo vệ rừng - Hiện tượng nói tực, chửi thề - Ô nhiễm môi trường - Quan hệ cha mẹ và con cái ( Bao bọc, chia sẻ hay ...)

TÍCH HỢP TLV: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ ( 1 TIẾT) HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG A. KHỞI ĐỘNG Nối thông tin ở hai cột để có nội dung nghị luận hợp lý:

A NL VỀ SỰ VIỆC HIỆN TƯỢNG

1.Bảo vệ môi trường 2.Uống nước nhớ nguồn

20

3.Đuối nước mùa hè ở trẻ em 4.Lòng dũng cảm

B

5.Tình mẫu tử

Vậy các nội dung nghi luận được nối với cột B là gì?

GV dẫn bài.

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Gọi HS đọc văn bản “Tri thức là sức mạnh”.

Bước 1. Giáo viên nhiệm vụ cho học sinh nghiên cứu trả lời một số câu hỏi và yêu cầu cụ thể theo các nội dung đã xác định.

Học sinh hoạt động nhóm theo kĩ thuật các mảnh ghép.4 nhóm lớn Học sinh trình bày, nhận xét, bổ sung (5 phút) Chuẩn bị phiếu học tập có nội dung các câu hỏi thảo luận.

Gv cho các nhóm thi đua, cá nhân thi đua. Thưởng cộng điểm 15p và cộng số lần phát biểu.

Nhóm 1,2: Văn bản trên bàn về vấn đề gì? Văn bản có thể chia làm mấy phần? Chỉ ra nội dung của mỗi phần và mối quan hệ giữa chúng với nhau?

Nhóm 3,4: -Đánh dấu các câu mang luận điểm chính trong bài.

-Văn bản đã sử dụng phép lập luận nào là chủ yếu?Cách lập luận có thuyết phục hay không?

Bước 2.Trình bày sản phẩm -> Phẩm chất : chăm chỉ, trách nhiệm -> Năng lực : Năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo, tự chủ và tự học Sản phẩm của nhóm 1,2: -Vấn đề bàn luận : giá trị của tri thức khoa học và vai trò của người trí thức trong phát triển xã hội.

- Bố cục ba phần. +Mở bài (đoạn 1): Giới thiệu sức mạnh của tri thức. +Phần thân bài:(đoạn 2,3) : Phân tích, tổng hợp làm sáng tỏ sức mạnh của tri thức. +Phần kết:( đoạn còn lại) đánh giá tổng hợp đề ra những đnh hướng quan trọngvề vấn đề nhận thức đúng đắn tri thức là sức mạnh.

21

Gv chốt.

Sản phẩm của nhóm 3,4: -Bốn câu của đoạn mở bài.Câu mở đoạn và hai câu kết của đoạn hai và câu mở đầu đoạn ba, câu mở đoạn và kết đoạn bốn.

-Các luận điểm trên đã diễn đạt rõ ràng dứt khoát ý kiến của người viết nhằm tô đậm giá trị của tri thức và vai trò của người trí thức.

- Dùng phép lập luận chứng minh là chủ yếu.

Mối quan hệ giữa các phần là chặt chẽ, cụ thể : Phần mở bài nêu vấn đề ; phần thân bài : lập luận chứng minh vấn đề ; Phần KB mở rộng vấn đề cần bàn luận.

Gv chốt.

GV: Thế nào là nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý?Yêu cầu về nội dung và hình thức của bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý?

Hs nêu, gv khái quát nội dung bài học :

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP Bài 1: Chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa kiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý với bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống như thế nào ?

-> Phẩm chất : trách nhiệm, chăm chỉ, nhân ái -> Năng lực : giải quyết vấn đề và sáng tạo, tự chủ và tự học, ngôn ngữ.

- Nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí là bàn về vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đao đức, lối sống… có ý nghĩa quan trọng đối với cuộc sống của con người.

- Nội dung: làm sáng tỏ các vấn đề tư tưởng, đạo lí bằng cách giải thích , chứng minh, so sánh, đối chiếu ..…để hí ra chỗ đúng , sai của một tư tương nào đó nhắm khẳng định tư tưởng của người viết.

- Hình thức: bố cục 3 phần rõ ràng,luận điểm đúng đắn, lập luận chắt chẽ mạch lạc, lời văn rõ ràng sinh động.

C.LUYỆN TẬP 1.Bài 1: Chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa kiểu bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý với bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống như thế nào ?

- Giống nhau : đều là bài văn nghị luận luận xã hội, bố cục 3 phần rõ ràng, Hs trao đổi nhóm đôi, nêu ý kiến, gv gợi ý : luận điểm đúng đắn, lập - Giống nhau : đều là bài văn nghị luận luận xã hội, bố luận chắt chẽ mạch lạc, lời cục 3 phần rõ ràng, luận điểm đúng đắn, lập luận văn rõ ràng sinh động. chắt chẽ mạch lạc, lời văn rõ ràng sinh động.

- Khác nhau : - Khác nhau : +Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống : từ một +Nghị luận về một sự việc, sự việc, hiện tượng đời sống mà nêu ra vấn đề tư tưởng. hiện tượng đời sống : từ một sự việc, hiện tượng đời sống +Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý : giải thích, mà nêu ra vấn đề tư tưởng. chứng minh …làm sáng tỏ các tư tưởng, đạo lí quan +Nghị luận về một vấn đề tư trọng đối với đời sống con người. tưởng, đạo lý : giải thích, Bài 2 : Lập dàn ý cho đề văn : Hãy giải thích câu tục chứng minh …làm sáng tỏ các ngữ ”Có chí thì nên “. tư tưởng, đạo lí quan trọng đối -> Phẩm chất : trách nhiệm, chăm chỉ, nhân ái -> Năng lực : giải quyết vấn đề và sáng tạo, tự chủ và với đời sống con người.

2,Bài 2: Lập dàn ý cho đề tự học, ngôn ngữ.

HS: Thảo luận nhóm lớn, nêu dàn bài chung theo nhóm, văn: Hãy giải thích câu tục

22

2 đại diện trình bày, gv chốt dàn ý.

Dàn ý chung : a/ Mở bài : -Nêu vai trò quan trọng của lí tưởng, ý chí và nghị lực trong cuộc sống mà câu tục ngữ đã đúc kết . Đó là một chân lí.

-Dẫn câu tục ngữ. b/ Thân bài: giải thích.

- Giải thích : +Chí là ý chí, nghị lực sống của mỗi con người. +Nên là thanh công, thành quả mà con người đạt được. +Có chí thì nên có nghĩa là con người có ý chí, có niềm tin, có nghị lực vượt qua khó khăn, thử thách sẽ gặt hái được những thành công như mình mong muốn.

- Xét về lí : + Chí là điều rất cần thiết đề con người vượt qua mọi trở ngại . + Không có chí thì không làm được điều gì.

-Xét về thực tế : + Những người có chí điều thành công ( dẫn chứng). + Chí giúp người ta vượt qua mọi khó khăn tưởng chừng như không thể vượt qua được ( dẫn chứng) c/ Kết bài: Mọi người nên tu dưỡng ý chí bắt đầu từ những việc nhỏ, để khi ra đời làm được việc lớn.

Gv tuyên dương, khen thưởng.

ngữ ”Có chí thì nên “. a/ Mở bài : -Nêu vai trò quan trọng của lí tưởng, ý chí và nghị lực trong cuộc sống mà câu tục ngữ đã đúc kết . Đó là một chân lí.

-Dẫn câu tục ngữ. b/ Thân bài: giải thích.

- Giải thích : +Chí là ý chí, nghị lực sống của mỗi con người. +Nên là thanh công, thành quả mà con người đạt được. +Có chí thì nên có nghĩa là con người có ý chí, có niềm tin, có nghị lực vượt qua khó khăn, thử thách sẽ gặt hái được những thành công như mình mong muốn.

- Xét về lí : + Chí là điều rất cần thiết đề con người vượt qua mọi trở ngại . + Không có chí thì không làm được điều gì.

-Xét về thực tế : + Những người có chí điều thành công ( dẫn chứng). + Chí giúp người ta vượt qua mọi khó khăn tưởng chừng như không thể vượt qua được ( dẫn chứng) c/ Kết bài: Mọi người nên tu dưỡng ý chí bắt đầu từ những việc nhỏ, để khi ra đời làm được việc lớn.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG 1.Tìm đọc các bài nghị luận về nghị lực, tự lập, biết ơn, đồng cảm,...

2.Thống kê các đề văn nghị luận về tư tưởng đạo lý theo

D. VẬN DỤNG 1.Tìm đọc các bài nghị luận về nghị lực, tự lập, biết ơn, đồng cảm,...

23

nhóm:

2.Thống kê các đề văn nghị +Tình cảm: Yêu nước, tình quê hương, tình mẫu luận về tư tưởng đạo lý theo từ, tình bạn... nhóm: +Đức tính: +Tình cảm: Yêu nước, +Phẩm chất tình quê hương, tình +.... mẫu từ, tình bạn... +Đức tính: +Phẩm chất +....

TÍCH HỢP TLV: CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÝ (2 TIẾT) HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG A. KHỞI ĐỘNG Hs chơi trò chơi: Ai giỏi hơn để củng cố kiến thức về cách làm bài văn nghị luận về sự việc, hiện tượng trong đời sống?

Gv dẫn bài: Vậy cách làm bài nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lý có gì khác?

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC B.HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Bước 1. Giáo viên nhiệm vụ cho học sinh nghiên cứu trả lời một số câu hỏi và yêu cầu cụ thể theo các nội dung đã xác định.

Học sinh hoạt động nhóm theo kĩ thuật các mảnh ghép 4 nhóm lớn Học sinh trình bày, nhận xét, bổ sung (5 phút) Chuẩn bị phiếu học tập có nội dung các câu hỏi thảo luận.

Gv cho các nhóm thi đua, cá nhân thi đua. Thưởng cộng điểm 15p và cộng số lần phát biểu.

Nhóm 1,2: Đọc mục I/ sgk- 51 : Nhận xét về đối tượng nghị luận của các đề văn trên ?( điểm giống và khác nhau) Nhóm 3, 4 : Đọc mục II/52 Các bước làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí ?

- Đối tượng của bài nghị luận về Bước 2.Trình bày sản phẩm một vấn đề tư tưởng, đạo lí : -> Phẩm chất : chăm chỉ, trách nhiệm -> Năng lực : Năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết những vấn đề quan điểm, tư tưởng gắn liền với chuẩn mực vấn đề và sáng tạo, tự chủ và tự học, ngôn ngữ đạo đức xã hội.

Nhóm 1,2: * Giống nhau : + Các đề yêu cầu nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.

24

+ Cùng một yêu cầu khi làm bài : phải vận dụng, giải thích, chúng minh hoặc bình luận (tức nhận định, đánh giá ) tư tưởng, đạo lí nêu trong đề, bày tỏ suy nghĩ đánh giá của mình về tư tưởng, đạo lí. * Khác nhau : - Dạng đề có kèm theo mệnh lệnh : đề 1, 3, 10.

- Dạng đề không kèm theo mệnh lệnh : các đề còn lại. ? Vậy từ các đề trên thì đối tượng của bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí là gì ?

Hs: Những vấn đề quan điểm, tư tưởng gắn liền với chuẩn mực đạo đức xã hội.

GV:Dựa vào các mẫu đề trên, hãy tự nghĩ ra một vài đề tương tự?(Lá lành đùm lá rách,Tốt gỗ hơn tốt nước sơn…)

Nhóm 3,4: * Tìm hiểu đề là tìm hiểu về : + Tính chất của đề : nghị luận về một vấn đề, tư tưởng đạo lí. + Yêu cầu về nội dung. * Tìm ý là : + Tìm hiểu nghĩa của vấn đề nghị luận bằng cách giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng. + Nội dung vấn đề thể hiện điều gì ? + Vấn đề có ý nghĩa gì đối với cuộc sống ngày nay…. *Dàn bài: - Mở bài: giới thiệu vần đề tư tưởng, đạo lí cần bàn luận.

- Thân bài: + Giải thích, chứng minh nội dung vấn đề tư tưởng, đạo lí + Nhận định, đánh giá về vấn đề tư tưởng, đạo lí đó trong bối cảnh của cuộc sống riêng chung.

- Kết bài: kết luận, tổng hợp, nêu nhận thức mới, tỏ ý khuyên bảo hoặc nêu phương hướng hành động. ? Em hãy nhắc lại các bước làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý ?

Hs : Tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn ý theo bố cục ba phần rõ ràng, viết bài, sửa bài. gv củng cố lại kiến thức lần nữa.

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP Bài tập 1: Lập dàn bài cho đề “Tinh thần tự học” * Chia lớp ra làm các nhóm lập dàn ý (thảo luận nhóm) - Thời gian: 5 phút

25

- Các bước làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí : tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn ý theo bố cục ba phần rõ ràng, viết bài, sửa bài.

C. LUYỆN TẬP Bài 1 : Lập dàn bài cho đề: Tinh thần tự học * Tìm hiểu đề: + Tính chất của đề: Nghị luận về

- Yêu cầu: ? Chúng ta phải tìm ý gì để làm rõ vấn đề tinh thần tự học ?

- Phần Mở bài cần giới thiệu như thế nào ?

- Phần Thân bài cần giải thích, chứng minh, phân tích các vấn đề ntn ?

- Em có thể đưa ra một vài dẫn chứng để minh hoạ các lí lẽ trên ?

- Phần Kết bài có thể khái quát vấn đề ntn ? * Giáo viên cho học sinh thảo luận nhóm để lập dàn bài. * Các nhóm thảo luận 5’ (Trên cơ sở đã chuẩn bị trước dàn bài ở nhà) -> Báo cáo kết quả=> Giáo viên nhận xét, chốt. *Hướng dẫn hs lập dàn ý

1 vấn đề tư tưởng, đạo lí. + Yêu cầu về nội dung: Nêu suy nghĩ về “Tinh thần tự học” * Tri thức cần có: Vận dụng các tri thức về đời sống. * Lập dàn ý: a. Mở bài: Giới thiệu: Tự học là một trong những nhân tố quyết định kết quả học tập của mỗi người. b. TB *. Giải thích - Học là gì? Học là 1 hoạt động thu nhận kiến thức và hình thành kĩ năng của một người nào đó.

Mọi sự học luôn là tự học. Ai học người đó sẽ có kiến thức, không học không có kiến thức, không ai * Yêu cầu học sinh làm dàn bài tại lớp về nhà tập viết học hộ mình được. thành bài văn hoàn chỉnh + Hướng dẫn của thầy cô + Tự học, tích luỹ - Tinh thần tự học là gì? + Có ý thức tự học + Có ý chí vượt mọi khó khăn + Có phương pháp tự học + Khiêm tốn học hỏi =>Tự học là dựa trên những kiến thức, kĩ năng đã học tiếp tục nghiên cứu, tích luỹ tri thức, kĩ năng, không giới hạn về thời gian, không gian=> Nêu cao tinh thần tự học có thể nâng cao chất lượng học tập của mỗi người. * Dẫn chứng + Các tấm gương trong sách báo + Các tấm gương của bạn bè xung quanh. c. Kết bài: Khẳng định vai trò của tự học và tinh thần tự học trong việc phát triển và hoàn thiện nhân cách của mỗi con người.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG

D. VẬN DỤNG

26

Gv hướng dẫn HS về nhà 1.Hoàn thành lập dàn ý cho đề văn : Tinh thần tự học 2. Nêu suy nghĩ của em về ý nghĩa hai câu thơ: Con dù lớn vẫn là con của mẹ Đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con ( Chế Lan Viên)

1.Hoàn thành lập dàn ý cho đề văn : Tinh thần tự học 2. Nêu suy nghĩ của em về ý nghĩa của hai câu thơ: Con dù lớn vẫn là con của mẹ Đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con ( Chế Lan Viên)

HOẠT ĐỘNG VIẾT ( 1 TIẾT) Em hãy viết một bài văn khoảng 2 trang giấy thi bàn về “Tinh thần tự học” * Trước khi viết: Đề bài: Em hãy viết một bài Giáo viên giao nhiệm vụ hướng dẫn HS trình bày văn bàn về “Tinh thần tự học” lại dàn ý a. Mở bài: Giới thiệu: Tự học là một trong những nhân tố quyết định kết quả học tập của mỗi người. b. TB *. Giải thích - Học là gì? Học là 1 hoạt động thu nhận kiến thức và hình thành kĩ năng của một người nào đó. Mọi sự học luôn là tự học. Ai học người đó sẽ có kiến thức, không học không có kiến thức, không ai học hộ mình được. + Hướng dẫn của thầy cô + Tự học, tích luỹ - Tinh thần tự học là gì? + Có ý thức tự học + Có ý chí vượt mọi khó khăn + Có phương pháp tự học + Khiêm tốn học hỏi =>Tự học là dựa trên những kiến thức, kĩ năng đã học tiếp tục nghiên cứu, tích luỹ tri thức, kĩ năng, không giới hạn về thời gian, không gian=> Nêu cao tinh thần tự học có thể nâng cao chất lượng học tập của mỗi người. * Dẫn chứng + Các tấm gương trong sách báo + Các tấm gương của bạn bè xung quanh. c. Kết bài: Khẳng định vai trò của tự học và tinh thần tự học trong việc phát triển và hoàn thiện nhân cách của mỗi con người.

Viết bài

Viết bài (1 tiết) - Giáo viên tổ chức cho HS viết

27

bài trên lớp - Trong quá trình làm, Gv hỗ trợ hs (nếu cần) Chỉnh sửa, hoàn thiện bài viết

Gv giao nhiệm vụ cho hs rà soát và chỉnh sửa lại bài của mình theo hướng dẫn hoặc sau khi được trả bài HOẠT ĐỘNG NÓI VÀ NGHE (1 TIẾT) *Chuẩn bị nói: *Chuẩn bị nói - Sau khi đọc/ xem và nhận xét bài viết của hs, gv yêu cầu hs chuyển nội dung bài viết thành bài nói (thuyết trình): bàn về “Tinh thần tự học” - Gv hướng dẫn hs xác định nội dung, mục đích nói bằng các câu hỏi: + Em muốn nói về vấn đề gì? + Mục đích bàn bạc của em là gì?

- Gv hướng dẫn hs ghi chú ngắn gọn nội dung sẽ trình bày để hỗ trợ cho hs trong quá trình nói *Thực hành luyện nói *Thực hành luyện nói - Gv yêu cầu hs luyện nói theo cặp/ nhóm: + Gv giao nhiệm vụ cho từng cặp hs thực hành luyện nói theo phiếu ghi chú đã xây dựng (mối người được trình bày trong thời gian 5-7') + Hs trao đổi, góp ý về nội dung nói, cách nói của bạn (Bài trình bày có tập trung vào bàn bạc về tinh thần tự học không? Ngôn ngữ sử dụng có phù hợp với mục đích nói và đối tượng tiếp nhận không? Khả năng truyền cảm hứng thể hiện như thế nào ở các yếu tô phi ngôn ngữ, âm lượng, nhịp điệu, giọng nói, cách phát âm..) + Gv hướng dẫn hs thực hành nói: Cần phát huy những đặc điểm của các yếu tố kèm lời và phi ngôn ngữ trong khi nói như ngữ điệu, tư thế, ánh mắt, cử chỉ, điệu bộ.

- Gv yêu cầu hs luyện nói trước lớp: +Gv cho 2 hoặc 3 cặp hs trình bày trước lớp(5-7'); những hs còn lại thực hiện hoạt động nhóm: theo dõi, nhận xét đánh giá (vào phiếu) *Đánh giá bài nói

*Đánh giá bài nói

- Gv hướng dẫn hs lắng nghe, đánh giá bài của bạn bằng phiếu đánh giá (mức độ 5 là mức độ tốt nhất)

28

Tiêu chí

Biểu hiện

1. Khả năng thành thạo khi nói 2. Nội dung nói

1.1 Nói lưu loát, phát âm chuẩn, trôi chảy 1.2 Nói truyền cảm, ngữ điệu, âm lượng phù hợp, hấp dẫn với người nghe 2.1 Nội dung bài trình bày tập trung vào vấn đề chính (phần than bài- giaỉ quyết tốt vấn đề...)

3. Sử dụng từ ngữ 4. Sử dụng p.tiện phi ngôn ngữ phù hợp 5. Mở đầu và kết thúc

Mức độ đạt được 1 2 3 4 5

2.2 Nội dung trình bày chi tiết, phong phú, hấp dẫn 2.3 Trình tự trình bày logic 3.1. Sử dụng từ vựng chính xác, phù hợp 3.2 Sử dụng từ ngữ hay, hấp dẫn, ấn tượng 4.1 Dáng vẻ, tư thế, ánh mắt, nét mặt phù hợp với nội dung thuyết trình 4.2 Sử dụng những của chỉ tạo ấn tượng, thể hiện thái độ thân thiện, giao lưu tích cực với người nghe.

5. Mở đầu và kết thức ấn tượng

- Gv hỏi thêm về ấn tượng của hs khi nghe bài trình bày của bạn bằng câu hỏi gợi dẫn: + Em thích điều gì nhất trong phần trình bày của bạn? + Nếu có thể, em muốn thay đổi điều gì trong phần trình bày của bạn

………………………………..Hết…………………….

Phiếu học tập số 1: 29

Trắc nghiệm tính cách qua sở thích cá nhân Hãy chọn 1 trong 3 đáp án cho từng câu hỏi bạn nhé!

1. Thể loại sách mà bạn yêu thích a. Tình cảm,lãng mạn b. Sách kinh doanh & đầu tư, kỹ năng sống c. Trinh thám, kiếm hiệp, phưu lưu 2. Bạn lựa chọn sách như thế nào? a. Được bạn bè giới thiệu cho một cuốn sách hay b. Cần cho công việc hoặc cuộc sống c. Đi theo trào lưu sách HOT trên thị trường 3. Khi đọc sách bạn thường? a. Nằm đọc sách b. Ngồi đọc sách c. Cả hai tư thế trên 4. Khi đọc xong một cuốn sách hay bạn thường? a. Đọc đi đọc lại nhiều lần b. Chia sẻ ngay cho bạn bè biết c. Cất giữ rất cẩn thận coi như bảo vật 5. Kệ sách trong nhà bạn thường? a. Gồm nhiều tiểu thuyết và truyện b. Đa số là sách tham khảo về học tập và công việc c. Đầy đủ các thể loại từ giáo trình, truyện, sách tham khảo 6. Đã bao lâu rồi bạn chưa đọc một cuốn sách a. Khoảng 1 tháng b. Khoảng 2 tháng trở lên c. Không nhớ nữa 7. Thói quen nào sau đây khi bạn tìm sách đọc a. Tìm ngay thể loại mình thích b. Có thông tin tên sách trước rồi mới đọc c. Lướt qua 1 lượt tất cả các sách 8. Thói quen nào sau đây của bạn khi bạn tường thuật lại một cuốn sách đã đọc? a. Dẵn dắt và thêm cảm xúc trong câu chuyện mình kể b. Ngắn gọn xúc tích, dễ hiểu c. Dài dòng và hay lan man sang hướng khác 9. Khi bạn viết văn bạn thường a. Đặt bút viết liền 1 mạch

30

b. Lập dàn ý trước rồi viết c. Tùy theo ngẫu hứng có lúc vạch dàn ý lúc không 10. Kho từ vựng của bạn trong việc diễn đạt những sắc thái mạnh của cảm xúc như thế nào? a. Dùng những từ ngữ phong phú đa dạng màu sắc b. Diễn đạt ngắn gọn xúc tích c. Chủ yếu có các từ kèm theo như “rất”, “quá”

Chúng ta cùng xem đáp án tính cách của bạn như thế nào nhé!.

1. Chọn nhiều đáp án A - Bạn là người nhạy cảm.

- Cách nói chuyện của bạn rất hấp dẫn và lôi cuốn người nghe. Bạn có sức thu hút vô cùng đặc biệt với người khác phái.

- Trong chuyện tình cảm bạn luôn thích sự lãng mạng và luôn tạo nhiều bất ngờ với người mình yêu.

- Bạn phù hợp làm các công việc như: nhà văn, nghệ sỹ, nhà tâm lý học, biên tập viên, chuyên gia nhân sự, thiết kế thời trang, kiến trúc sư, kế toán, chăm sóc khách hàng.

2. Chọn nhiều đáp án B - Bạn là người rất giỏi và có óc quan sát.

- Bạn luôn biết cách lập kế hoạch và xử ly mọi việc theo hướng khoa học nhất.

- Luôn thẳng thắn, quyết đoán và rất giỏi trong việc thuyết phục mọi người.

- Trong tình cảm bạn hơi thụ động, và quá độc đoán.

- Bạn thích hợp với công việc: Quản lý, ngoại giao, kinh doanh, diễn giả, chuyên viên phân tích.

3. Chọn nhiều đáp án C - Bạn rất dễ mến, luôn biết cách lấy lòng người khác.

- Không thích nói nhiều, luôn biết chuyện gì là quan trọng và biết cách tạo điểm nhấn. Tuy nhiên lại rất thích hay phóng dại mọi việc lên quá mức.

- Trong chuyện tình cảm bạn rất dễ mềm lòng, đôi khi lại rất cứng nhắc.

31

- Bạn thích hợp làm: Kế toán, nghiên cứu, giáo viên.

4. Các đáp án cân bằng nhau - Bạn rất có sức thu hút với người đối diện. Phong thái nói chuyện của bạn rất lôi cuốn người đối diện.

- Trong tình cảm bạn lại là người rất nhanh chán, rất dễ thu hút người khác giới.

- Bạn thích hợp làm: Bác sĩ, nhà báo, nhà tâm lý học, kinh doanh

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 Những điều em đã biết

Những điều em chưa biết

Nội dung

Nghệ thuật

Ý nghĩa

PHIẾU ĐÁNH GIÁ 32

Những điều em muốn biết

Tiêu chí

Biểu hiện 1

1. Khả năng thành thạo khi nói

1.1 Nói lưu loát, phát âm chuẩn, trôi chảy

2. Nội dung nói

1.2 Nói truyền cảm, ngữ điệu, âm lượng phù hợp, hấp dẫn với người nghe 2.1 Nội dung bài trình bày tập trung vào vấn đề chính (Thân bài – giải quyết vấn đề..)

3. Sử dụng từ ngữ

4. Sử dụng p.tiện phi ngôn ngữ phù hợp

5. Mở đầu và kết thúc

2.2 Nội dung trình bày chi tiết, phong phú, hấp dẫn 2.3 Trình tự trình bày logic 3.1. Sử dụng từ vựng chính xác, phù hợp 3.2 Sử dụng từ ngữ hay, hấp dẫn, ấn tượng 4.1 Dáng vẻ, tư thế, ánh mắt, nét mặt phù hợp với nội dung thuyết trình 4.2 Sử dụng những của chỉ tạo ấn tượng, thể hiện thái độ thân thiện, giao lưu tích cực với người nghe.

5. Mở đầu và kết thức ấn tượng

33

Mức độ đạt được 2 3 4

5

34