Giáo án chủ đề hóa 11 Đại cương về hóa hữu cơ Ankan Hidrocacbon không no (2019-2020) Gv Thạch Trần

GIÁO ÁN HÓA 11 SOẠN THEO CHỦ ĐỀ

vectorstock.com/22606168

Ths Nguyễn Thanh Tú eBook Collection DẠY KÈM QUY NHƠN LESSON PLAN PHÁT TRIỂN NỘI DUNG

Giáo án chủ đề hóa 11 Đại cương về hóa hữu cơ Ankan Hidrocacbon không no (20192020) Gv Thạch Trần - Đôn Châu WORD VERSION | 2020 EDITION ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM Tài liệu chuẩn tham khảo Phát triển kênh bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật : Nguyen Thanh Tu Group Hỗ trợ trực tuyến Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon Mobi/Zalo 0905779594

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Tên chủ đề: ĐẠI CƯƠNG VỀ HÓA HỮU CÓ Số tiết……………………………………………………………………………: Ngày soạn:………………………………………………………………………

Tiết theo phân phối chương trình:………………………………………………

Tuần dạy: ………………………………………………………………………..

I. Nội dung chủ đề Chủ đề Cacbon-Silic Nội dung 1: Mở đầu về hóa học hữu cơ Nội dung 2: Công thức phân tử hợp chất hữu cơ.

Nội dung 3: Cấu trúc phân tử hợp chất hữu cơ Chủ đề được thiết kế thành chuỗi các hoạt động cho học sinh theo các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực, giúp HS giải quyết trọn vẹn một vấn đề học tập, phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực của HS. GV chỉ là người tổ chức, định hướng còn học sinh là người trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ do GV giao một cách tích cực, chủ động sáng tạo.

II. Mục tiêu 1. Kiến thức Biết được: -Khái niệm hóa học hữu cơ và hợp chất hữu cơ, đặc điểm chung của hợp chất hữu cơ.

-Phân loại hợp chất hữu cơ theo thành phần nguyên tố( hidro và dẫn xuất) -Các loại công thức của hợp chất hữu cơ: Công thức chung, công thức đơn giản nhất công thức phân tử và công thức cấu tạo.

-Sơ lược về phân tích nguyên tố : Phân tích định tính, phân tích định lượng -Nội dung thuyết cấu tạo hóa học: Khái niệm đồng đẳng, đồng phân -Liên kết cộng hóa trị va khái niệm về cấu trúc không gian của phân tử chất hữu cơ 2. Kĩ năng -Tính được phân tử khối của chất hữu cơ dựa vào tỉ khối hơi.

-Xác định được công thức phân tử khi biết được các số liệu thực nghiệm.

-Phân biệt được hidrocacbon và dẫn xuất của hidrocacbon theo thành phần nguyên tử -Viết được công thức cấu tạo của một số chất hữu cơ cụ thể -Phân biệt được chất đồng đẳng, chất đồng phân dựa vào công thức cấu tạo cụ thể.

3. Thái độ - Yêu thích bộ môn -Tính trật tự , suy luận logic -Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường -Làm việc chăm chỉ, khách quan -Nghiêm túc học tập, hứng thú với những kiến thức về thế giới vi mô 4. Định hướng năng lực hình thành -Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác.

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực tính toán hóa học.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học.

- Năng lực thực hành hóa học.

1 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Năng lực vận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống.

III. Bảng mô tả các mức yêu cầu cần đạt cho mỗi loại câu hỏi/bài tập trong chủ đề Các mức độ kiến thức Thông hiểu -Đặc điểm chung của hợp chất hữu cơ.

-Khái niệm hóa học hữu cơ và hợp chất hữu cơ -Phân loại hợp chất hữu co theo thành phần nguyên tố

H

Q U

Y

-Sơ lược về phân tích nguyên tố

KÈ

M

-Nội dung thyết cấu tạo hóa học. Khái niệm đồng đẳng, đồng phân, danh pháp .

D

ẠY

Cấu trúc phân tử hợp chất hữu cơ

Liên kết hóa trị và khái niệm về cấu trúc không gian của phân tử chất hữu cơ.

-Thiết lập công thức đơn giản nhất và công thức phân tử.

-Xác định được công thức phân tử khi biết các số liệu thực nghiệm.

-Tính thành phần phần trăm khối lượng của C, H, O, N Căn cứ vào số liệu phân tích định lượng.

-Phân biệt được hidrocacbon và dẫn xuất hidrocacbon theo thành phần phân tử.

Ơ

-Các loại công thức của hợp chất hữu cơ.

Vận dụng cao

-Tính được phân tử khối của chất hữu cơ dựa vào tỉ khối hơi.

N

-Cách thiết lập công thức đơn giản và công thức phân tử

N

Mở đầu về hóa học hữu cơ.

Thành phần nguyên tố và công thức phân tử

-Các bước phân tích định tính và phân tích định lượng.

Vận dụng

FF IC IA L

Nhận biết

O

Nội dung

-Cách viết công thức phân tử, công thức cấu tạo của phân tử chất hữu cơ.

-Viết được công thức cấu tạo của một số hợp chất h hữu cơ cụ thể.

-Cách viết đồng phân, và xác định đồng đẳng của các hợp chất hữu cơ

-Phân biệt được chất đồng đẳng, chất đồng phân dựa vào công thức cấu tạo cụ thể.

Tính được phân tử khối của chất hữu cơ dựa vào tỉ khối hơi.

-Viết công thức cấu tạo của một số chất hữu cơ cụ thể theo dãy đồng đẳng của nó ( ngược lại phân biệt đồng đẳng và đồng phân từ các coongn thức cấu tạo cụ thể)

IV. Biên soạn các câu hỏi/bài tập theo bảng mô tả 1. Mức độ biết

2 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

FF IC IA L

Câu 1.Nêu mục đích và phương pháp tiến hành phân tích định tính và định lượng nguyên tố Câu 2. Phát biểu nội dung cơ bản về thuyết cấu tạo hóa học Câu 3. Những chất nào sau đây là đồng đẳng của nhau

N

O

Câu 4: Những công thức cấu tạo nào dưới đây biểu thị cùng một chất

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

Câu 5.Cấu tạo hóa học là A. Số lượng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

B. Các loại liên kết giữa nguyên tử trong phân tử.

C. Thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

D. Bản chất liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử 2. Mức độ hiểu Câu 1. So sánh hợp chất vô cơ và hợp chất hữu cơ về: thành phần nguyên tố, đặc điểm liên kết hóa học trong phân tử.

Câu 2. So sánh ý nghĩa của công thức phân tử và công thức cấu tạo . Cho ví dụ minh họa.

Câu 3. Chất nào sau đây trong phân tử chỉ có liên kết đơn a. CH4 B. C2H4 C. C6H6 B. CH3COOH Câu 4. Các chất trong nhóm chất nào dưới đâyđiều là dẫn xuất của hidrocacbon A. CH2Cl2, CH2Br-CH2Br, NaCl, CH3Br, CH3CH2Br. B. CH2Cl2, CH2Br-CH2Br, CH3Br,CH2=CHOOH, CH3CH2OH C. CH2Br-CH2Br, CH2=CHBr, CH3Br, CH3CH3 D. HgCl2, CH2Br-CH2Br, CH2=CHBr, CH3CH2Br Câu 5. Số lượng đồng phân mạch hở ứng với công thức phân tử C4H8 là A. 4 B. 5 C. 6 D. 7 Câu 6. Trong các dãy chất sau đây. Dãy nào là các chất đồng phân của nhau?

A. C2H5OH, CH3OCH3.

B. CH3OCH3, CH3OCH3, CH3CHO C. CH3CH2CH2OH D. C4H10, C6H6 3. Mức độ vận dụng Câu 1. Oxi hóa hoàn toàn 0,600 gam hợp chất hữu cơ A thu được 0,672 lít CO2 (đktc) và 0,729 gam H2O. Tính thành phần phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong phân tử chất A.

3 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

FF IC IA L

Câu 2. Đốt cháy 2,2 gam Hợp chất hữu cơ A, người ta thu được 4,4 gam CO2 và 1,8 gam H2O. Xác định công thức đơ giản của A Câu 3. Để đót cháy 6.8g hỗn hợp X gồm hidro và cacbon monoxit cần 8,96 lit oxi(đktc). Xác định thành phần phần trăm theo thể tích và theo khối lượng của hỗn hợp X .

Câu 4. Hợp chất Z có công thức đơn giản nhất là CH3O và có tỉ khối hơi so với hidro bằng 31,0. Công thức phân tử nào sau đây ứng với hợp chât Z A. CH3O B. C2H6O2 C. C2H6O D. C3H9O3 Câu 5. Hợp chất X có phần trăm khối lượng cacbon, hidro và oxi lần lượt bằng 54,54%, 9,10% và 36,36 %. Khối lượng mol phân tử của X bằng 88,0 g/mol. Công thức phân tử nào sau đây ứng với hợp chất của X. A. C4H10O B. C4H8O2 C. C5H12O D. C4H10O2 4. Mức độ vận dụng cao.

Câu 1.  -Caroten ( chất hữu cơ trong củ cà rốt) có màu da cam. Nhờ tác dụng của enzim trong tuột non,  -caroten chuyển thành vitamin A nên nó được gọi là tiền vitamin A.

O

Oxi hóa hoàn toàn 0,67 gam  -caroten rồi dẫn sản phẩm oxi hóa qua bình (1) đựng

Ơ

N

dung dịch H2SO4 đặc, sau đó qua bình (2) đựng dung dịch Ca(OH)2 dư. Kết quả cho thấy khối lượng bình (1) tăng 0,63 gam; bình (2) có 5,00gam kết tủa . tính phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong phân tử  -caroten

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Câu 2. Tinh dầu hồi, n gười ta tách ra được anetol-một chất thơm được dùng để sản xuất kẹo cao su. Anetol có khối lượng mol phân tử bằng 148,0g/mol. Phân tích nguyên tố cho thấy , anetol có %C=81,08%; %H=8,1%. Còn lại là oxi. Lập công thức đơn giản nhất và công thức phân tử của anetol Câu 3. Cho 5,30 gam hỗn hợp gồm etanol C2H5OH và propan-1-ol CH3CH2CH2OH tác dụng với natri (dư) thu được 1,12 lit khí (đktc) a. Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra. b. Tính thành phần phần trăm khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp Câu 4. Từ ogenol ( trong tinh dầu hương nhu) điều chế được metylogennol ( M=178 g/mol) là chất dẫn dụ côn trùng. Kết quả phân tích nguyên tố của metylogenol cho thấy: %C=74,16%; %H=7,86%, còn lại là oxi.

Lập công thức đơn giản nhất , công thức phân tử của metylogenol.

Câu 5. Đốt cháy 1 lít hơi hidrocacbon với một thể tích không khí ( lượng dư). Hỗn hợp khí thu được sau khi hơi H2O ngưng tụ có thể tích là 18,5 lit, cho qua dung dịch KOH dư còn 16,5 lit, cho hỗn hợp khí đi qua ống đụng photpho dư thì còn lại 16 lit. Xác định CTPT của hợp chất trên biết các thr tích khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ , áp suất và O2 chiếm 1/5 không khí, còn lại là N2 Câu 6. Đốt 0,15 mol một hợp chất hữu cơ thu được 6,72 lít CO2 ( đktc) và 5,4 gam H2O. Mặc khác đốt một thể tích hơi chất đó cần 2,5 thể tích O2 . Các thể tích đo ở cùng điều kiện nhiệt độ , áp suất. Công thức phân tử của hợp chất đó là: A. C2H6O2 B. C2H6O C. C2H4O2 D. C2H4O V. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.

1. Chuẩn bị của giáo viên - Phiếu học tập, Giấy A0, thẻ màu, bút lông, keo dán -Thiết kế sẳn các trò chơi có liên quan đến nội dung bài học

4 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

-Các đoạn phim thí nghiệm, phóng sự có liên quan -Giáo án 2. Chuẩn bị của học sinh -Chuẩn bị bài cũ.

-Tìm kiếm những kiến thức có liên quan đến bài học mới VI. Tổ chức các hoạt động học tập 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Trình bày điểm giống nhau và khác nhau về tính chất giữa cacbon đioxit và silic đioxit 3. Thiết kế tiến trình dạy học 3.1. Hoạt động khởi động Mục tiêu: - Được thiết kế nhằm gây hứng thú, kích thích sự tò mò để hướng học sinh tham gia khám phá kiến thức mới b. Phương thức tổ chức -Phương pháp:Quan sát -Cách thức hoạt động : GV tổ chức cho HS xem video vui để khởi động tiết học

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

https://www.youtube.com/watch?v=RRFKvYp07ts Dự kiến sản phẩm: Trong hoạt động này không chốt kiến thức mà chỉ dựa vào đoạn video để giới thiệu vào chủ đề mới 3.2 Hoạt động hình thành kiến thức Nội dung 1: MỞ ĐẦU VỀ HÓA HỌC HỮU CƠ Hoạt động 1: Khái niệm hóa học hữu cơ và hợp chất hữu cơ. Đặc điểm chung của hợp chất hữu cơ Mục tiêu: Học sinh biết: -Khái niệm hóa học hữu cơ và hợp chất hữu cơ, đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ.

-Phân loại hợp chất hữu cơ theo thành phần nguyên tố ( hidrocacbon và dẫn xuất).

Sơ lược về phân tích nguyên tố : Phân tích định tính, phân tích định lượng.

-Đặc điểm chung của hợp chất hữu cơ Kỹ năng: -Tính được phân tử khối của chất hữu cơ dựa vào tỉ khối hơi.

-Xác định được công thức phân tử khi biết các số liệu thực nghiệm.

Phân biệt được hidrocacbon và dẫn xuất của hidrocacbon theo thành phần phân tử Phương thức Phương pháp: Đàm thoai, quan sát, thảo luận nhóm

5 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Cách thức hoạt động: GV tổ chức cho HS HĐ nhóm để hoàn thành phiếu học tập 1.

PHIẾU HỌC TẬP 1 Câu 1. (chuẩn bị ở nhà): Mang những vật liệu xung quanh chúng ta là hợp chất hữu cơ.

Câu 2. (chuẩn bị ở nhà): Dùng vật bằng xốp lắp ráp các mô hình có CTPT C2H6O và C4H8.

Câu 3. Em hãy viết công thức cấu tạo thu gọn những mô hình nhóm II vừa lắp ráp? Tên gọi và tính chất của chúng? Chúng là đồng đẳng hay đồng phân của nhau? (HS nghiên cứu SGK trước ).

Câu 4. Những hợp chất hữu cơ có CTPT C2H6O, C2H4O2, C4H10. Hãy xác định công thức đơn giản nhất (CTĐGN) của chúng Bước 1. GV yêu cầu nhóm I báo cáo kết quả câu 1 (phiếu học tập 1).

Nhóm II báo cáo kết quả đã được phân công ( Câu 2, phiếu học tập 2) Nhóm III, IV quan sát, lắng nghe và bổ sung những vật liệu hoặc CTPT mà nhóm I, II còn thiếu xót.

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ Bước 3. GV dự kiến sản phẩm Sau khi các nhóm báo cáo, GV yêu cầu HS nhắc lại khái niệm về HCHC, HHHC, so sánh tỉ lệ về số lượng HCHC so với hợp chất của cacbon.HS có thể gặp một chút khó khăn ở câu 2 vì các em chưa được học cách viết công thức cấu tạo Bước 4. HS lên bảng báo cáo sản phẩm Bước 5. GV nhận xét, đánh giá sản phâm hoạt động của HS. Từ kết quả báo cáo câu 2 GV hướng dẫn học sinh cách phân loại hợp chất hữu cơ BÀI 20 MỞ ĐẦU VỀ HÓA HỌC HỮU CƠ I. KHÁI NIỆM VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HÓA HỌC HỮU CƠ Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon ( trừ CO, CO2, muoisocabonat, xianua, cacbua...

Hóa học hữu cơ là ngành hóa học nghiên cứu các hợp chất hữu cơ.

II. PHÂN LOẠI HỢP CHẤT HỮU CƠ

III. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ 1. Đặc điểm cấu tạo -Liên kết hóa học chủ yếu là liên kết cộng hóa trị không cực.

2. Tính chất vật lí -Nhiệt nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp, dễ bay hơi.

-Ít tan trong nước, tan nhiều trong dung môi hữu cơ.

3. Tính chất hóa học -Kém bền với nhiệt, dễ cháy.

-Phản ứng xảy ra chậm và tạo ra nhiều sản phẩm khác nhau.

6 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Hoạt động 2: Sơ lược về phân tích nguyên tố Mục tiêu: Học sinh biết: - Biết mục đích, nguyên tắc, phương pháp tiến hành phân tích định tính và định lượng.

-Sơ lược về phân tích nguyên tố: Phân tích định tính, phân tích định lượng Kỹ năng -Vận dụng những tính chất vật lý để giải các bài tập có liên quan Phương thức: Phương pháp: Thảo luận nhóm, cá nhân, đàm thoại Cách thức hoạt động: Hoạt động riêng từng nhóm nhỏ ( tại chỗ ngồi) Bước 1: GV chiếu đoạn video “ thí nghiệm xác định định tính C, H có trong glucozo”

KÈ

M

Q U

Y

N

Sau đó GVđặt câu hỏi vấn đáp trực tiếp: 1. Mục đích của phân tích định tính là gì?

2. Phân tích định tính dựa theo nguyên tắc nào?

3. Trình bày các bước tiến hành phân tích định tính?

Bước 2: HS quan sát thí nghiệm. Sau đó trao đổi trong nhóm, kết hợp với nghiên cứu SGK Bước 3.GV dự kiến sản phâm.

Do học sinh được xem video và có đầy đủ thông tin trong SGK nên nội dung này HS dễ dàng thực hiện được yêu cây của GV. Tuy nhiên nếu HS không trả lời được, GV đặt thêm câu hỏi gợi mở, để dẫn dắt HS trả lời tốt câu hỏi đã nêu.

Bước 4:HS mô tả thí nghiệm phân tích sacarozo trong ống nghiệm. Nhận xét hiện tượng và rút ra kết luận ,, t ⎯⎯ → CO2 , H2O. sacarozo ⎯CuO Nhận biết CO2 bằng dung dịch Ca(OH)2 Nhận ra H2O bằng CuSO4 khan Bước 5: Giáo viên nhận xét, đánh gias sản phẩm hoạt động của học sinh.

IV. SƠ LƯỢC VỀ PHÂN TÍCH NGUYÊN TỐ 1.Phân tích định tính a. Mục đích: Xác định thành phần nguyên tố trong hợp chất hữu cơ. b. Nguyên tắc: Chuyển hợp chất hữu cơ thành hợp chất vô cơ đơn giản.

D

ẠY

0

7 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

c. PhĆ°ĆĄng phĂĄp tiáşżn hĂ nh: đ?‘?đ?‘œ2 + CuO => CĂł C vĂ H hchc ⎯⎯⎯ →{ đ??ť2đ?‘‚ NH4+ => NH3 => CĂł N

M

Q U

Y

N

H

Ć

N

O

FF IC IA L

Hoất đ᝙ng 3: Phân tích đᝋnh lưᝣng M᝼c tiêu: H�c sinh biết: - Biết m᝼c đích, nguyên tắc, phưƥng phåp tiến hà nh phân tích đᝋnh tính và đᝋnh lưᝣng.

-SĆĄ lưᝣc váť phân tĂ­ch nguyĂŞn táť‘: Phân tĂ­ch Ä‘áť‹nh tĂ­nh, phân tĂ­ch Ä‘áť‹nh lưᝣng Káťš năng -Váş­n d᝼ng phân tĂ­ch Ä‘áť‹nh lưᝣng Ä‘áťƒ giải cĂĄc bĂ i táş­p cĂł liĂŞn quan PhĆ°ĆĄng thᝊc hoất Ä‘áť™ng PhĆ°ĆĄng phĂĄp: Thảo luáş­n nhĂłm, Ä‘Ă m thoấi, diáť…n giảng CĂĄch thᝊc hoất Ä‘áť™ng: BĆ°áť›c 1: GV giáť›i thiᝇu m᝼c Ä‘Ă­ch vĂ nguyĂŞn tắc phân tĂ­ch Ä‘áť‹nh lưᝣng. Sau Ä‘Ăł GV treo sĆĄ Ä‘áť“ “ phĆ°ĆĄng phĂĄp tiáşżn hĂ nh phân tĂ­ch Ä‘áť‹nh lưᝣngâ€? vĂ diáť…n giảng

KĂˆ

Tᝍ sĆĄ Ä‘áť“ trĂŞn GV cĂšng HS thiáşżt láş­p cĂĄc biáťƒu thᝊc tĂ­nh: m .100% m .100% m .100% %C = C ;% H = H ; %N = N a a a % O = 100% − %C − % H − % N

D

áş Y

Sau Ä‘Ăł GV yĂŞu cầu HS cĂĄc nhĂłm hoĂ n thĂ nh phiáşżu háť?c táş­p PHIáşžU HáťŒC TẏP Ä?áť‘t chĂĄy hoĂ n toĂ n 12g hᝣp chẼt hᝯu cĆĄ A (C, H, O) sản phẊm thu đưᝣc dẍn qua bĂŹnh 1 Ä‘áťąng dung dáť‹ch H2SO4 đạc vĂ bĂŹnh 2 Ä‘áťąng dung dáť‹ch nĆ°áť›c vĂ´i trong dĆ°. Káşżt quả kháť‘i lưᝣng bĂŹnh 1 tăng 14,4g vĂ bĂŹnh 2 thu đưᝣc 60g káşżt tᝧa.

Tính % khᝑi lưᝣng cåc nguyên tᝑ trong A. Bư᝛c 2: HS tiếp nhận nhiᝇm v᝼ và là m viᝇc theo nhóm, trÏnh bà y trên giẼy A0 Bư᝛c 3: D᝹ kiến sản phẊm HS trÏnh bà y đưᝣc cåc ý sau

8 PhĂĄt hĂ nh PDF báť&#x;i Ths Nguyáť…n Thanh TĂş Ä?ăng kĂ˝ Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

H2SO4 đặc hút nước → khối lượng bình 1 tăng lên là khối lượng H2O mH2O = 14,4g → nH2O = 14.4/18 = 0,8 mol → mH = 0,8.2 =1,6 g → %H = 1,6.100/12 = 13,33% Nước vôi trong hấp thụ CO2 → khối lượng kết tủa là CaCO3 = 60g nCO2 = nCaCO3 = 60/100 = 0,6 mol → mC = 0,6.12 = 7,2g → %C = 7,2.100/12 = 60% → %O = 100 - (60 + 13,33) = 26,67% Bước 4: HS làm việc theo nhóm. Hết thời gian thảo luận, Gv gọi 1 bạn bất kì trong nhóm trình bày kết quả. Các nhóm còn lại sẽ bổ sung ý kiến hoặc sẽ trình bày kết quả khác với nhóm đầu tiên.

Bước 5: GV nhận xét, thẩm định lại kết quả chính xác của phiếu học tập mà các nhóm đã trao đổi với nhau.

2. Phân tích định lượng a. Nguyên tắc: Xác định thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố trong phân tử. b. Nguyên tắc: Chuyển C thành CO2, H thành H2O, N thành N2. Sau đó tính khối lượng hoặc thể tích các chất từ đó tính thành phần phần trăm. c. Phươnghc pháp tiến hành: a gam hchc x mol CO2 → nC = nco2 = x y mol H2O → nH = 2nH2O = 2y

N

z mol N2 → nN = 2nN2 = 2z

Y

mO = a – (mC +mH + mN)

Q U

d. Biểu thức tính % khối lượng các nguyên tố: m .100% m .100% m .100% %C = C ;% H = H ; %N = N a a a % O = 100% − %C − % H − % N

M

Nội dung 2: CÔNG THỨC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ

D

ẠY

KÈ

Hoạt động 4: Mục tiêu hoạt động Kiến thức: Học sinh biết được: Các loại công thức của hợp chất hữu cơ : Công thức chung, công thức đơn giản nhất, công thức phân tử và công thức cấu tạo.

Kỹ năng -Tính được phân tử khối của chất hữu cơ dựa vào tỉ khối hơi.

-Xác định được công thức phân tử khi biết các số liệu thực nghiệm.

Phương thức tổ chức Phương pháp: Thảo luận nhóm Cách thức hoạt động:

9 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Bước 1: Ổn định tổ chức. GV chia lớp thành các nhóm nhỏ hoạt động nhóm trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập. Kết thúc thời gian hoạt động GV gọi đại diện các nhóm lên trình bày.

Các nhóm còn lại nhận xét bổ sung. Sau cùng GV ghi nhận các ý kiến.

PHIẾU HỌC TẬP Quang sát bảng sau và trả lời các câu hỏi: Hợp chất Metan Etilen Ancol Axit Glucozo etylic axetic CT phân CH4 C2H4 C2H6O C2H4O2 C6H12O6 tử CT đơn CH4 CH2 C2H6O CH2O CH2O giản nhất 1. Công thức đơn giản nhất là gì?

2. Công thức phân tử là gì?

3. Mối liên hệ giữa 2 công thức trên?

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ được giao. Viết câu trả lời vào giấy Bước 3: Dự kiến sản phẩm.

Từ phần trải nghiệm, GV cho HS tự rút ra định nghĩa.

Bước 4: Hs trình bày, báo cáo sản phẩm Đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả. Các nhóm khác lắng nghe, so sánh với câu trả lời của tổ mình và đưa ra ý kiến nhận xét, bổ sung Bước 5: GV nhận xét, đánh giá hoạt động, sản phẩm của học sinh.

GV cho HS tham khảo SGK và nêu cách thiết lập công thức đơn giản nhất. Từ các biểu thức, GV lấy ví dụ và hướng dẫn HS cách giải: Ví dụ 1: Hợp chất hữu cơ X có %C = 40%, %H = 6,67%, Còn lại là oxi. Lập CTĐGN của X. Bước 1 : Xác định thành phần định tính chất A: C, H, O Bước 2 : Đặt công thức phân tử của A : CxHyOz Bước 3 : Căn cứ đầu bài tìm tỉ lệ

M

40,00 6,67 53,33 %C %H %O : : : : 12 , 0 1 , 0 16,0 12 , 0 1 , 0 16,0 x:y:z= =

=

1

:

2

:

1

D

ẠY

KÈ

Bước 4 : Từ tỉ lệ tìm công thức đơn giản nhất là : CH 2O GV cho ví dụ khác và phát vấn HS các yếu tố cần để xác định CTĐGN và gọi 1 HS lên bảng làm bài.HS ghi vở những nội dung đã được GV kết luận và chốt lại.

I – CÔNG THỨC ĐƠN GIẢN NHẤT 1. Định nghĩa Công thức đơn giản nhất là công thức biểu thị tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử.

2. Cách thiết lập công thức đơn giản nhất.

Gọi công thức đơn giản nhất của hợp chất hữu cơ là CxHyOz

mC mH mO : : 12 , 0 1 , 0 16,0 x : y : z = n C : n H : n O=

%C %H %O : : 12 , 0 1 , 0 16,0 x:y:z=

Hoặc Ví dụ 1: Hợp chất hữu cơ X có %C = 40%, %H = 6,67%, Còn lại là oxi. Lập CTĐGN của X. Đặt công thức phân tử của A : CxHyOz

10 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Căn cứ đầu bài tìm tỉ lệ

%C %H %O 40,00 6,67 53,33 : : : : 12 , 0 1 , 0 16,0 12 , 0 1 , 0 16,0 x:y:z= =

=

1

:

2

:

1

FF IC IA L

Công thức đơn giản nhất là : CH2O Ví dụ 2: Đốt cháy hoàn toàn 6 gam hợp chất hữu cơ A thu được 8,8 gam CO2 và 3,6 gam H2O. Tìm công thức đơn giản nhất của A. 8,8 nC = nCO2 = = 0, 2 (mol ) 44 3, 6 n H = 2.nH 2O = 2 = 0, 4 ( mol ) 18 6 − (0, 2.12 + 0, 4) nO = = 0, 2 (mol ) 16  nC : nH : nO = 0, 2:0, 4 : 0, 2 = 1: 2 :1  CTDGN : CH 2O

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

Hoạt động 5: Công thức phân tử Mục tiêu hoạt động Kiến thức: Học sinh biết -Biết được công thức phân tử.

Kỹ năng -Vận dụng tìm được công thức phân tử nhất của hợp chất.

Phương thức Phương pháp: Thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: Bước 1: GV chia lớp thành 4 nhóm lớn . Giao nhiệm vụ: Từ phần trải nghiệm( PHT1), GV cho HS tự rút ra định nghĩa. GV cho HS tham khảo SGK và nêu cách thiết lập công thức phân tử từ % khối lượng, công thức đơn giản nhất và dựa vào sản phẩm đốt cháy. Từ các biểu thức, GV cho HS giải các ví dụ SGK. Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ được giao.

Bước 3: GV dự kiến sản phẩm Bước 4: HS trao đổi, thảo luận , chia sẽ thông tin và thống nhất kết quả. GV gọi đại diện 2 nhóm lên báo cáo kết quả. Những HS khác lắng nghe, so sánh với câu trả lời của tổ mình và đưa ra ý kiến nhận xét, bổ sung.

Bước 5: GV nhận xét, đánh giá kết quả của HS. Chiếu lên màn hình một vài ứng dụng của muối cacbonat.

II. CÔNG THỨC PHÂN TỬ 1. Định nghĩa Công thức phân tử là công thức biểu thị số lượng n.tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.

2. Quan hệ giũa công thức phân tử và công thức đơn giản nhất.

- Số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong CTPT là số nguyên lần số nguyên tử của nó trong CTĐG nhất.

- Trong nhiều trường hợp, CTPT cũng chính là CTĐG nhất.

- Một số chất có CTPT khác nhau nhưng có cùng một CTĐG nhất.

3. Cách thiết lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ

11 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

a) Dựa vào thành phần phần trăm khối lượng các nguyên tố CxHyOz → xC + yH + zO M (g) 12x 1y 16z 100% %C %H %O Lập tỉ lệ:

FF IC IA L

M 12.x 1.y 16.z = = = 100% %C %H %O Ta có : M.%H M.%C M.%O x = 12.100% ; y = 1.100% ; z = 16.100%

N

H

Ơ

N

O

Ví dụ: SGK/93 Gọi hợp chất hữu cơ có CTPT: CxHyOz 318.75, 47 318.4,35 318.18 x= = 20; y = = 14; z =4 12.100 1.100 16.100 a.Thông qua công thức đơn giản nhất Ví dụ: SGK/94 Công thức đơn giản nhất : CH2O Suy ra công thức phân tử : (CH2O)n, (12+2+16)n = 60, suy ra n = 2 Vậy CTPT : C2H4O2. a. Tính trực tiếp theo khối lượng sản phẩm đốt cháy.

Ví dụ: SGK/94 MY = 29,0.3,04 ≈ 88,0 (g/mol)

Y

0, 72 nH 2O = = 0, 04(mol ) 1,76 18 = = 0,040 mol ; 44 ,0

nCO2

Q U

0,88 ny = = 0,010 mol ; 88,0

D

ẠY

KÈ

M

Đặt CTPT của Y là CxHyOz y z y t0 C x H y Oz + ( x + − ) O2 ⎯⎯→ xCO2 + H 2 O 4 2 2 1 mol x mol y/2 mol 0,01 0,04 0,04 Từ các tỉ lệ ta tính được: x = 4; y = 8.

MY = 12.4 + 1.8+16.z = 88 ta có z = 2.

Vậy công thức phân tử là C4H8O2.

Nội dung 3: CẤU TRÚC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ Hoạt động 6. Công thức cấu tạo Mục tiêu hoạt động Kiến thức: Học sinh biết được: Nội dung thuyết cấu tạo hoá học; khái niệm đồng đẳng, đồng phân.

12 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

-Liên kết cộng hoá trị và khái niệm về cấu trúc không gian của phân tử chất hữu cơ Phương thức tổ chức Phương pháp: Thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: Bước 1: GV chia lớp thành các nhóm nhỏ hoạt động nhóm trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập.

FF IC IA L

PHIẾU HỌC TẬP Hoạt động nhóm và trả lời các câu hỏi sau:

1. Dựa vào kiến thức lớp 9 hãy viết CTCT của các chất sau: CH4, C2H6, C2H5OH, C6H6. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

O

..................................................................................................................................................

N

2. Nhận xét về hóa trị các nguyên tố trong các hợp chất trên? ..................................................................................................................................................

Ơ

..................................................................................................................................................

H

3. Tìm điểm giống và khác nhau giữa 2 công thức cấu tạo sau: CH3-CH2-OH và CH3-O-CH3

N

..................................................................................................................................................

Y

..................................................................................................................................................

Q U

4. Hai chất trên (câu 3) được gọi là đồng phân của nhau. Hãy rút ra khái niệm đồng phân? .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

KÈ

M

5. Hãy tìm ra quy luật biến đổi của các chất sau: CH4, C2H6, C3H8, C4H10. ..................................................................................................................................................

ẠY

6. Các chất trên được gọi là đồng đẳng của nhau, hãy rút ra khái niệm đồng đẳng? ..................................................................................................................................................

D

..................................................................................................................................................

Bước 2: HS ngồi theo nhóm, quan sát,lắng nghe và tiếp nhận nhiệm vụ Bước 3: Dự kiến sản phẩm GV viết CTCT khai triển và thu gọn của C2H6O. Hướng dẫn cho HS viết CTCT thu gọn, sau đó cho 2 HS cùng bàn thảo luận viết CTCT khai triển và thu gọn của các chất sau: C3H8, C4H8, C3H8O. Thông qua quan sát trong quá trình học sinh hoạt động nhóm GV kip thời phát hiện khó khăn và có giải pháp hỗ trợ hợp lí.

13 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Bước 4: Kết thúc thời gian hoạt động Gv gọi tổ 1 đại diện lên trình bày kết quả . yêu cầu tổ 2,3,4 quan sát sản phẩm và lắng nghe phần trình bày của tổ bạn. Đưa ra ý kiến nhận xét, bổ sung Bước 5: Từ phần trải nghiệm kết hợp với SGK GV cho HS nêu khái niệm về công thức cấu tạo, nhận biết được các loại công thức cấu tạo.

BÀI 22. CẤU TRÚC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ I. CÔNG THỨC CẤU TẠO 1. Khái niệm Công thức cấu tạo biểu diễn thứ tự và cách thức liên kết (liên kết đơn, liên kết bội) của các nguyên tử trong phân tử.

2. Các loại công thức cấu tạo VD: C2H6O H H Công thức cấu tạo triển khai: H – C – C – O – H H H Công thức cấu tạo thu gọn: CH3 – CH2 - OH Hoạt động 7. Thuyết cấu tạo hóa học Mục tiêu hoạt động Kiến thức: Học sinh biết được: Biết được khái niệm và các loại công thức cấu tạo Phương thức tổ chức Phương pháp: Thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: Đàm thoại, thảo luận nhóm Bước 1: Từ phần trải nghiệm( Phiếu hoạc tập) kết hợp với SGK GV cho HS nghiên cứu nội dung thuyết cấu tạo. Mỗi luận điểm chính của nội dung GV lấy ví dụ cụ thể phân tích cho HS về nội dung của thuyết: Luận điểm 1: VD: C2H6O có 2 CTCT (đã lấy ở ví dụ trước) từ 2 công thức cấu tạo đó hãy so sánh về: thành phần cấu tạo phân tử, tính chất vật lí, tính chất hóa học của 2 chất trên? Từ có so sánh của HS GV chốt lại ngắn gọn luận điểm 1.

Luận điểm 2: Dựa vào 2 CTCT ở trên có nhận xét gì về hóa trị của C, mạch cacbon, khả năng liên kết của cacbon với các nguyên tố? Từ các câu trả lời củ HS, GV đúc kết lại luận điểm 2.

Luận điểm 3: GV viết CTCT của CH4, CCl4 nêu tính chất vật lí đơn giản, yêu cầu HS viết công thức phân tử và rút ra luận điểm 3.

Sau cùng GV cho HS nêu ý nghĩa của thuyết cấu tạo.

Bước 2: Hoạt động nhóm HS hoạt động theo nhóm. GV đi đến các nhóm để giám sát hoạt động các nhóm, hướng dẫn học sinh hoạt động nhóm, giám sát thời gian và điều khiển học sinh chuyển nhóm.

Bước 3: GV dự kiến sản phẩm, phát hiện những khó khăn vướng mắc của HS để kịp thời giúp đỡ Bước 4: Thảo luận chung Gv cho các nhóm treo sản phẩm là nội dung các câu trả lời phiếu học tập lên bảng,gọi một đại diện của một nhóm lên trình bày, các nhóm khác nhận xét

14 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Bước 5: GV nhận xét, đánh giá kết quả hoạt động của các nhóm.

II – THUYẾT CẤU TẠO 1. Nội dung a. Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị và theo một thứ tự nhất định. Thứ tự liên kết đó gọi là cấu tạo hóa học. Sự thay đổi thứ tự liên kết đó, tức là thay đổi cấu tạo hóa học, sẽ tạo ra hợp chất khác.

VD: C2H6O có 2 thứ tự liên kết CH3 – CH2 – OH : Ancol etylic, tan vô hạn trong H2O, tác dụng Na giải phóng khí H2.

CH3 – O – CH3: Đimetyl ete, ít tan trong nước, không tác dụng với Na. b. Trong phân tử hợp chất hữu cơ, cacbon có hóa trị bốn. Nguyên tử cacbon không những có thể liên kết với nguyên tử của các nguyên tố khác mà còn liên kết được với nhau tạo thành mạch cacbon (vòng, không vòng, nhánh, không nhánh).

VD: CH3 – CH2 – CH3 (Hở, không nhánh) CH3 – CH – CH3 (Hở, có nhánh) CH3 CH2 – CH2 CH2 c. Tính chất của các chất phụ thuộc vào thành phần phân tử (bản chất, số lượng các nguyên tử) và cấu tạo hóa học (thứ tự liên kết các nguyên tử).

VD: CH4 là chất khí, cháy. CCl4 là chất lỏng, không cháy.

2. Ý nghĩa Thuyết cấu tạo hóa học giúp giải thích được hiện tượng đồng đẳng, hiện tượng đồng phân.

Hoạt động 9. Đồng đảng, đồng phân Mục tiêu hoạt động Kiến thức: Học sinh biết được: -Khái niệm đồng đẳng, đồng phân Kỹ năng -Viết được đồng phân của một số phân tử đơn giản Phương thức tổ chức Phương pháp: Thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: Bước 1: Ổn định lớp. Từ phần trải nghiệm( phiếu học tập) kết hợp với SGK HS làm các câu hỏi và tự rút ra khái niệm đồng đẳng, đồng phân. GV cho HS quan sát bảng thí dụ trong SGK giới thiệu cho HS một số loại đồng phân.

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ Bước 3: GV dự kiến sản phẩm Bước 4: HS thực hiện nhiệm vụ trao đổi, thảo luận GV gọi đại diện các tổ lên trình bày kết quả. Các nhóm còn lại lắng nghe, so sánh với câu trả lời của tổ mình và đưa ra ý kiến nhận xét, bổ sung Bước 5: GV nhận xét, kết quả của các nhóm. Chiếu đáp án lên màn hình III. ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN 1. Đồng đẳng

15 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

FF IC IA L

VD: CH4, C2H6, C3H8, C4H10….CnH2n+2.

Dãy các chất trên hơn kém nhau 1 hoặc nhiều nhóm CH2.

Khái niệm: Những hợp chất có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH2 nhưng có tính chất hóa học tương tự nhau là nhũng chất đồng đẳng, chúng hợp thành dãy đồng đẳng.

2. Đồng phân Khái niệm: Những chất khác nhau nhưng có cùng công thức phân tử được gọi là các chất đồng phân của nhau.

VD: CH3-CH2-OH và CH3-O-CH3 đều có CTPT là C2H6O

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

Hoạt động 9. Đồng đảng, đồng phân Mục tiêu hoạt động Kiến thức: Học sinh biết được: -Khái niệm đồng đẳng, đồng phân Kỹ năng -Viết được đồng phân của một số phân tử đơn giản Phương thức tổ chức Phương pháp: Thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: Bước 1: Ổn định lớp. Từ phần trải nghiệm( phiếu học tập) kết hợp với SGK HS làm các câu hỏi và tự rút ra khái niệm liên kết đơn, liên kết đôi, liên kết ba. GV cho HS quan sát bảng thí dụ trong SGK giới thiệu cho HS một số loại đồng phân.

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ Bước 3: GV dự kiến sản phẩm Bước 4: HS thực hiện nhiệm vụ trao đổi, thảo luận GV gọi đại diện các tổ lên trình bày kết quả. Các nhóm còn lại lắng nghe, so sánh với câu trả lời của tổ mình và đưa ra ý kiến nhận xét, bổ sung Bước 5: GV nhận xét, kết quả của các nhóm. Chiếu đáp án lên màn hình IV. LIÊN KẾT HÓA HỌC VÀ CẤU TRÚC PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ Liên kết chủ yếu là liên kết CHT. Gồm liên kết pi và liên kết xichma 1. Liên kết đơn Được hình thành bởi 1 cặp electron chung.

2. Liên kết đôi (1 pi và 1 xichma) Được hình thành bới 2 cặp electron chung 3. Liên kết 3 (1 pi và 2 xichma) Được hình thành bởi 3 cặp electron chung.

3.3 Hoạt động luyện tập Mục tiêu Hoạt động này yêu cầu HS phải vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu được để giải quyết những nhiệm vụ cụ thể, qua đó GV xem HS đã nắm được kiến thức hay chưa và nắm được ở mức độ nào.

16 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Tiếp tục phát triển các năng lực tự học, sử dụng ngôn ngữ hóa học. Phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn học Phương thức tổ chức Phương pháp: Thảo luận nhóm

FF IC IA L

Cách thức hoạt động: GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập PHIẾU HỌC TẬP

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

Câu 1. Phát biểu nội dung cơ bản về thuyết cấu tạo hóa học Câu 2. Oxi hóa hoàn toàn 0,600 gam hợp chất hữu cơ A thu được 0,672 lít CO2 (đktc) và 0,729 gam H2O. Tính thành phần phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong phân tử chất A. Câu 3. Đốt cháy 2,2 gam Hợp chất hữu cơ A, người ta thu được 4,4 gam CO2 và 1,8 gam H2O. Xác định công thức đơ giản của A Câu 4. Để đót cháy 6.8g hỗn hợp X gồm hidro và cacbon monoxit cần 8,96 lit oxi(đktc). Xác định thành phần phần trăm theo thể tích và theo khối lượng của hỗn hợp X .

Câu 5. Hợp chất Z có công thức đơn giản nhất là CH3O và có tỉ khối hơi so với hidro bằng 31,0. Công thức phân tử nào sau đây ứng với hợp chât Z A. CH3O B. C2H6O2 C. C2H6O D. C3H9O3 Câu 6. Hợp chất X có phần trăm khối lượng cacbon, hidro và oxi lần lượt bằng 54,54%, 9,10% và 36,36 %. Khối lượng mol phân tử của X bằng 88,0 g/mol. Công thức phân tử nào sau đây ứng với hợp chất của X. A. C4H10O B. C4H8O2 C. C5H12O D. C4H10O2 3.4 Hoạt động vận dụng và tìm tòi mở rộng

KÈ

M

Mục tiêu HĐ vận dụng và tìm tòi mở rộng được thiết kế cho HS về nhà làm, nhằm mục đích giúp HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học trong bài để giải quyết các các câu hỏi, bài tập gắn với thực tiễn và mở rộng kiến thức của HS, không bắt buộc tất cả HS đều phải làm, tuy nhiên GV nên động viên khuyến khích HS tham gia, nhất là các HS say mê học tập, nghiên cứu, HS khá, giỏi và chia sẻ kết quả với lớp.

Phương thức tổ chức

ẠY

Phương pháp: Hợp tác nhóm nhỏ

D

Cách thức hoạt động : Giáo viên giao bài tập về nhà cho các nhóm Câu 1. Việt Nam là nước xuất khẩu café đứng thứ 2 trên thế giới. Trong hạt café có lượng đáng kể của chất cafein C8H10N4O2. Cafein dùng trong y học với lượng nhỏ sẽ có tác dụng gây kích thích thần kinh. Tuy nhiên nếu dùng cafein quá mức sẽ gây bệnh mất ngủ và gây nghiện. Để xác nhận trong cafein có nguyên tố N, người ta đã chuyển nguyên tố đó thành chất nào?

17 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

B. NH3

C. NaCN

D. NO2

FF IC IA L

A. N2

Ơ

N

O

Câu 2. Licopen ( chất màu đỏ trong quả cà chua chín) C40H56 chỉ chứa liên kết đôi và liên kết đơn trong phân tử. Hãy tìm số liên kết đôi trong phân tử.

Câu 3.  -Caroten ( chất hữu cơ trong củ cà rốt) có màu da cam. Nhờ tác dụng của enzim

H

trong tuột non,  -caroten chuyển thành vitamin A nên nó được gọi là tiền vitamin A.

N

Oxi hóa hoàn toàn 0,67 gam  -caroten rồi dẫn sản phẩm oxi hóa qua bình (1) đựng

Đôn Châu, ngày……thang…..năm…

Duyệt của tổ trưởng

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

dung dịch H2SO4 đặc, sau đó qua bình (2) đựng dung dịch Ca(OH)2 dư. Kết quả cho thấy khối lượng bình (1) tăng 0,63 gam; bình (2) có 5,00gam kết tủa . tính phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong phân tử  -caroten

18 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Tên chủ đề: HIDROCACBON NO Số tiết……………………………………………………………………………: Ngày soạn:………………………………………………………………………

Tiết theo phân phối chương trình:………………………………………………

Tuần dạy: ………………………………………………………………………..

I. Nội dung chủ đề Chủ đề Hidrocacbon no Chủ đề được thiết kế thành chuỗi các hoạt động cho học sinh theo các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực, giúp HS giải quyết trọn vẹn một vấn đề học tập, phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực của HS. GV chỉ là người tổ chức, định hướng còn học sinh là người trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ do GV giao một cách tích cực, chủ động sáng tạo.

II. Mục tiêu 1. Kiến thức Biết được: - Định nghĩa hiđrocacbon, hiđrocacbon no và đặc điểm cấu tạo phân tử của chúng.

- Công thức chung, đồng phân mạch cacbon, đặc điểm cấu tạo phân tử và danh pháp.

- Tính chất vật lí chung (quy luật biến đổi về trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng, tính tan).

-Tính chất hoá học (phản ứng thế, phản ứng cháy, phản ứng tách hiđro, phản ứng crăckinh).

- Phương pháp điều chế metan trong phòng thí nghiệm và khai thác các ankan trong công nghiệp. ứng dụng của ankan.

2. Kĩ năng - Quan sát thí nghiệm, mô hình phân tử rút ra được nhận xét về cấu trúc phân tử, tính chất của ankan.

-Viết được công thức cấu tạo, gọi tên một số ankan đồng phân mạch thẳng, mạch nhánh.

- Viết các phương trình hoá học biểu diễn tính chất hoá học của ankan.

- Xác định công thức phân tử, viết công thức cấu tạo và gọi tên.

- Tính thành phần phần trăm về thể tích và khối lượng ankan trong hỗn hợp khí, tính nhiệt lượng của phản ứng cháy.

3. Thái độ - Yêu thích bộ môn -Tính trật tự , suy luận logic -Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường -Làm việc chăm chỉ, khách quan -Nghiêm túc học tập, hứng thú với những kiến thức về thế giới vi mô 4. Định hướng năng lực hình thành -Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác.

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực tính toán hóa học.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học.

1 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Năng lực thực hành hóa học.

- Năng lực vận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống.

III. Bảng mô tả các mức yêu cầu cần đạt cho mỗi loại câu hỏi/bài tập trong chủ đề Các mức độ kiến thức Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng cao

FF IC IA L

Nội dung

-Định nghĩa hidrocacbon, hidrocacbon no, đặc điểm cấu tạo phân tử của chúng.

-Cách viết đồng -Viết công thức phân ankan. cấu tạo, gọi tên -Sự biến thiên một số ankan , tính chất vật lý đồng phân mạch mạch của ankan phụ thẳng, thuộc vào số nhánh

-Công thức chung, đồng phân mạch cacbon, đặc điểm cấu tạo phân tử và danh pháp.

nguyên tử cacbon trong phân tử.

O

-Tìm hiểu một số ankan có nhiều ứng dung trong thực tiễn như: metan, propan, butan, -Viết các phương trình hóa học octan-Phản biểu diễn tính ứng cháy chất hóa học của -Phản ứng ankan. tách

Q U

Y

N

H

Ơ

N

-Tính chất hóa học của ankan ( phản ứng thế, phản ứng tách, -Xác định công oxi hóa ) thức phân tử, -Tính chất vật viết công thức lý, tính chất hóa cấu tạo và gọi học, phương tên. pháp điều chế ankan

Ankan

KÈ

M

-Giải được bài tập quan đến chất hóa của ankan.

D

ẠY

Bài tập lượng

định

các liên tính học

-Tính toán theo công thức, theo các phương trình hóa học.theo các định luật

-Giải được các bài tập liên quan đến ankan như: Phản ứng đốt cháy, phản ứng tách, -Tính thành phần phần trăm về khối lượng và thể tích ankan trong hỗn hợp khí

-Giải được bài tập liên quan đến hỗn hợp nhiều ankan.

-Giải được các bài tập tạo nhiều sản phẩm khi thực hiện phản ứng tách.

V. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.

1. Chuẩn bị của giáo viên - Phiếu học tập, Giấy A0, thẻ màu, bút lông, keo dán -Thiết kế sẳn các trò chơi có liên quan đến nội dung bài học

2 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

-Các đoạn phim thí nghiệm, phóng sự có liên quan -Giáo án 2. Chuẩn bị của học sinh -Chuẩn bị bài cũ.

-Tìm kiếm những kiến thức có liên quan đến bài học mới VI. Tổ chức các hoạt động học tập 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Trình bày điểm giống nhau và khác nhau về tính chất giữa cacbon đioxit và silic đioxit 3. Thiết kế tiến trình dạy học 3.1. Hoạt động khởi động Mục tiêu: - Được thiết kế nhằm gây hứng thú, kích thích sự tò mò để hướng học sinh tham gia khám phá kiến thức mới b. Phương thức tổ chức -Phương pháp:Quan sát -Cách thức hoạt động : GV đặt câu hỏi: 1. Trong đời sống sinh hoạt hằng ngày, các em đã gặp những loại nhiên liệu nào? Hãy kể các loại nhiên liệu mà các em đã biết?

2. Trong các loại nhiên liệu trên, các hợp chất hidrocacbon no và đặc biệt là ankan đóng vai trò quan trọng. Mục đích của chủ đề hôm nay sẽ xoay quanh nghiên cứu các hợp chất này. Để bắt đầu, các em hãy hoàn thành phiếu học tập số 1 PHIẾU HỌC TẬP Nội dung câu hỏi Trả lời Nhận xét, bổ sung ( nếu có) Hidrocacbon là gì? Cho 5 hợp chất hidrocacbon cụ thể?

Thế nào là hidrocacbon no

D

ẠY

KÈ

M

Dự kiến sản phẩm: Trong hoạt động này không chốt kiến thức mà chỉ dựa vào câu trả lời để dẫn vào chủ đề mới 3.2 Hoạt động hình thành kiến thức Nội dung 1: ĐỒNG ĐẲNG, ĐỒNG PHÂN, TÍNH CHẤT VẬT LÝ Hoạt động 1: Đồng đẳng, đồng phân, tính chất vật lý Mục tiêu: Học sinh biết: -Định nghĩa hiđrocacbon, hiđrocacbon no và đặc điểm cấu tạo phân tử của chúng.

-Công thức chung, đồng phân mạch cacbon, đặc điểm cấu tạo phân tử và danh pháp.

-Tính chất vật lí chung (quy luật biến đổi về trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng, tính tan).

Kỹ năng: -Viết CTPT, CTCT của ankan -Thiết lập dãy đồng đẳng của ankan Phương thức

3 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Phương pháp: Đàm thoai, quan sát, thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: GV tổ chức cho HS HĐ nhóm để hoàn thành phiếu học tập 1.

Bước 1: GV yêu cầu các nhóm hoàn thành phiếu học tập 1 PHIẾU HỌC TẬP Nghiên cứu SGK và hoạt động nhóm và trả lời câu hỏi sau:

FF IC IA L

1. Hãy cho biết ankan là gì? Công thức chung của ankan, lấy một số ví dụ?

.................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

2. Hãy viết các chất là ankan có CTPT C4H10 và C5H12?

O

.................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

N

..................................................................................................................................................

Ơ

.................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

H

3. Hãy cho biết trạng thái, niệt độ sôi, tính tan của ankan?

N

.................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

Y

4. Trong cấu tạo ankan chứa những liên kết gì (đơn, đôi, ba)?

Q U

.................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................

5. Hãy dự đoán tính chất hóa học của ankan?

M

..................................................................................................................................................

KÈ

..................................................................................................................................................

D

ẠY

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ Bước 3, 4.GV cho HS hoạt động nhóm so sánh kết quả tự làm với nhau và thống nhất đáp án để trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập và ghi vắn tắt vào bảng phụ. Kết thúc hoạt động GV gọi đại diện 1 nhóm lên treo bảng và trình bày. Các nhóm còn lại quan sát và bổ sung, GV ghi nhận lại các ý kiến lên bảng phụ. Kết thúc hoạt động GV cùng HS nghiên cứu kĩ SGK và kiểm tra đối chiếu với các kết quả, sau cùng chốt lại nội dung bài học.

Bước 5. Từ phần trải nghiệm gọi đại diện 1 nhóm treo bảng phụ và trình bày lần lượt các nội dung ở phiếu học tập, các nhóm còn lại nhận xét bổ sung. GV chốt lại đáp án và cho HS tự kiểm tra kết quả.

GV hướng dẫn HS cách viết đồng phân và giới thiệu cho HS đồng phân mạch cacbon. GV hướng dẫn và cho HS ghi quy tác gọi tên thay thế và tên thông thường của ankan, làm mẫu 1 ví dụ, các đồng phân còn lại cho HS tự gọi tên. Hướng dẫn HS xác định bậc cacbon

4 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

O

FF IC IA L

I. Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp: 1. Dãy đồng đẳng ankan: (parafin) Metan ( CH4) và các chất tiếp theo có CTPT , C2H6, C3H8...lập thành dãy đồng đẳng ankan. → CTTQ : CnH2n + 2 với n ≥ 1. − Phân tử chỉ chứa liên kết đơn (δ) − Mỗi C liên kết với 4 nguyên tử khác.

2. Đồng phân: Từ C4H10 bắt đầu có đồng phân về mạch cacbon.

Vd : C4H10 có 2 đồng phân : (1) CH3-CH2-CH2-CH3.

(2) CH3-CH(CH3)-CH3.

3. Danh pháp: Tên gốc ankyl (phần còn lại của ankan khi mất đi 1H) : thay an = yl.

Tên các ankan có nhánh : - Chọn mạch cacbon dài nhất làm mạch chính.

- Đánh số thứ tự từ phía các nguyên tử cacbon mạch chính gần nhánh hơn.

- Gọi tên mạch nhánh : Tên nhánh + vị trí nhánh + Tên mạch chính Cacbon + “an”

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

Vd 1 : Các đồng phân của C4H10 trên : (1) Butan ; (2) 2-metyl propan.

Vd 2 : CH3-CH(CH3)-CH(CH3)-CH2-CH3 có tên 2,3-dimetyl pentan. − Một số chất có tên thông thường : CH3-CH-CH3 isobutan CH3 CH3 CH3-C –CH3 neopentan CH3 4. Bậc cacbon : Bậc của nguyên tử cacbon trong hidrocacbon no là số liên kết của nó với các nguyên tử cacbon khác.

II. Tính chất vật lí:: Ở điều kiện thường : - Từ C1 → C4 : thể khí.

- Từ C5 → C17: thể lỏng.

- Các chất còn lại ở thể rắn.

- ts, tnc, khối lượng riêng d tăng theo chiều tăng của khối lượng phân tử (xem bảng 5.1).

- Nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong một số dung môi hữu cơ.

D

ẠY

Hoạt động 2: Tính chất hóa học Mục tiêu: Học sinh biết: - Tính chất hóa học -Phản ứng thế -Phản ứng cháy -Phản ứng tách hidro -Phản ứng Crac kinh Kỹ năng -Viết được các phương trình hóa học biểu diễn tính chất hóa học của ankan

5 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

FF IC IA L

Phương thức: Phương pháp: Thảo luận nhóm, cá nhân, đàm thoại Cách thức hoạt động: Hoạt động riêng từng nhóm nhỏ ( tại chỗ ngồi) Bước 1: GV chiếu đoạn video “ cấu trúc phân tử metan

https://www.youtube.com/watch?v=uuin1qZvNfw

N

H

Ơ

N

O

Sau đó GVdiễn giảng

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

Các nguyên tử CC ankan ở trạng thái lai hóa sp3sp3. Mỗi nguyên tử CC nằm ở tâm của tứ diện mà 44 đỉnh là các nguyên tử HH hoặc CC, liên kết C−C,C−HC−C,C−H đều là liên kết σσ.

Các góc hóa trị CCCˆ,CCHˆ,HCHˆCCC^,CCH^,HCH^ đều gần bằng 109,50 Ở phân tử ankan chỉ có các liên kết C−CC−C và C−HC−H. Đó là các liên kết σσ bền vững, vì thế ankan tương đối trơ về mặt hóa học: Ở nhiệt độ thường chúng không phản ứng với axit, bazơ và chất oxi hóa mạnh (như KMnO4KMnO4). Vì thế ankan còn có tên là parafin, nghĩa là ít ái lực hóa học.

Dưới tác dụng của ánh sáng, xúc tác và nhiệt, ankan tham gia các phản ứng thế, phản ứng tách và phản ứng oxi hóa.

Bước 2: HS hoàn thành phiếu học tập PHIẾU HỌC TẬP 1. Phản ứng thế là gì? Viết sản phẩm phản ứng thế của CH4 với Cl2? Đọc tên sản phẩm 2.Viết phương trình hóa học của các phản ứng sau: a. Propan tác dụng với clo ( theo tỉ lệ mol 1:1) khi chiếu sáng b. Tách một phân tử hidro từ phân tử propan c. Đốt cháy hexan Bước 3.GV dự kiến sản phâm.

6 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

O

FF IC IA L

Do học sinh được xem video và có đầy đủ thông tin trong SGK nên nội dung này HS dễ dàng thực hiện được yêu cây của GV. Tuy nhiên nếu HS không trả lời được, GV đặt thêm câu hỏi gợi mở, để dẫn dắt HS trả lời tốt câu hỏi đã nêu.

Bước 4: HS cử đại diện lên bảng báo cáo sản phẩm Bước 5: Giáo viên nhận xét, đánh gias sản phẩm hoạt động của học sinh.

III. Tính chất hóa học: 1. Phản ứng thế với halogen: (Cl2, Br2, askt) CH4 + Cl2 -askt-> CH3Cl + HCl. (clometan) askt CH3Cl + Cl2 - -> CH2Cl2 + HCl. (diclometan) askt CH2Cl2 + Cl2 - -> CHCl3 + HCl. (triclometan) askt CHCl3 + Cl2 - -> CCl4 + HCl. (tetraclometan

N

Nguyên tử H của cacbon bậc cao hơn dễ bị thế hơn nguyên tử H của cacbon bậc thấp.

N

H

Ơ

2. Phản ứng tách: Tách H2: CH3-CH3 -500độ C, xt-> CH2=CH2 + H2.

Các ankan mạch C trên 3C ngoài tách H2 còn có thể bị bẻ gãy mạch C: CH3-CH2-CH3-t0,xtCH4+ CH2=CH2 CH3-CH=CH2+H2

Q U

Y

3. Phản ứng oxi hóa: OXH hoàn toàn (cháy) : 3n + 1 to → nCO2 + (n+1)H2O CnH2n+2 + O2 ⎯⎯ 2 nCO2  nH 2O

M

nakan = nH 2O − nCO2

t VD: C3 H8 + 5O2 ⎯⎯ → 3CO2 + 4H 2O

KÈ

o

D

ẠY

Hoạt động 3: Điều chế, ứng dụng của ankan Mục tiêu: Học sinh biết: - Phương pháp điều chế và một số ứng dụng của ankan Kỹ năng -Vận dụng tiến hành điều chế ankan, và sử dụng an toàn nguồn nhiên liệu Phương thức hoạt động Phương pháp: Thảo luận nhóm, đàm thoại, diễn giảng Cách thức hoạt động: Bước 1: Giáo viên giới thiệu video điều chế metan trong phòng thí nghiệm. Sau đó yêu cầu HS viết phương trình điều chế ankan trong phòng thì nghiệm

7 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

FF IC IA L

https://www.youtube.com/watch?time_continue=7&v=tFp3X10kvKE&feature=emb_logo

N

H

Ơ

N

O

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ và làm việc theo nhóm, trình bày trên bảng Bước 3: Dự kiến sản phẩm HS trình dễ dàng viết được PTHH ( vì có trong SGK) Bước 4: HS làm việc theo nhóm. Hết thời gian thảo luận, Gv gọi 1 bạn bất kì trong nhóm trình bày kết quả. Các nhóm còn lại sẽ bổ sung ý kiến hoặc sẽ trình bày kết quả khác với nhóm đầu tiên.

Bước 5: GV nhận xét, thẩm định lại kết quả chính xác của phiếu học tập mà các nhóm đã trao đổi với nhau.sau đó GV giới thiệu tiếp, cách khai thác ankan trong công nghiệp IV. Điều chế: 1. Trong phòng thí nghiệm: CaO ,t o → CnH2n+2 + Na2CO3.

CnH2n+1COONa + NaOH ⎯⎯⎯ CaO,t Vd: CH3COONa + NaOH ⎯⎯⎯ → CH 4 + Na2CO3 2. Trong công nghiệp: − Chưng cất phân đoạn dầu mỏ. − Thu từ khí thiên nhiên và khí dầu mỏ.

V. Ứng dụng: - Làm nhiên liệu.

Q U

Y

o

M

- Làm nguyên liệu để tổng hợp nên các hợp chất khác dùng cho các nghành công nghiệp.

D

ẠY

KÈ

3.3 Hoạt động luyện tập Mục tiêu Hoạt động này yêu cầu HS phải vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu được để giải quyết những nhiệm vụ cụ thể, qua đó GV xem HS đã nắm được kiến thức hay chưa và nắm được ở mức độ nào.

Tiếp tục phát triển các năng lực tự học, sử dụng ngôn ngữ hóa học. Phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn học Phương thức tổ chức Phương pháp: Thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập

8 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

PHIẾU HỌC TẬP Câu 1. Viết CTCT và gọi tên các đồng phân có CTPT C6H14 ?

Câu 2. Viết phương trình phản ứng của butan a) Tác dụng với clo theo tỉ lệ 1:1

FF IC IA L

b) Tách 1 phân tử H2

Câu 3. Đốt cháy hoàn toàn 3,36 lit hỗn hợp khí A gồm metan và etan thu được 4,48 lit khí cacbonic. Các thể tích khí đo ở đktc.Tính thành phần phần trăm thể tích mỗi khí trong hỗn hợp A?Crăckinh

O

Dự kiến sản phẩm: Câu 1: Đáp án : 5 đồng phân :

Ơ

N

CH3CH2CH2CH2CH2CH3 : hexan

(CH3)2CHCH2CH2CH3 : isohexan (2-Metyl Pentan)

H

CH3CH2CH(CH3) CH2CH3 : 3-Metyl Pentan

N

(CH3)3C-CH2CH3 : 2,2-ĐiMetyl Butan

Y

(CH3)2CH-CH(CH3)2 : 2,3-ĐiMetyl Butan

Q U

Câu 2.

→ CH3CHClCH2CH3+HCl a)CH3CH2CH2CH3+Cl2 ⎯⎯

M

as

+ CH3CH2CH2CH2Cl

KÈ

b) Sản phẩm là: CH2=CH-CH2-CH3 Hoặc: CH3-CH=CH-CH3

ẠY

crackinh c) C4H10 ⎯⎯⎯→ CH4 + C3H6

D

crackinh C4H10 ⎯⎯⎯→ C2H6 + C2H4

Câu 3. Gọi x,y lần lượt là số mol của metan và etan CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O xmol

xmol

C2H6 + 7/2O2 → 2CO2 + 3H2O

9 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

ymol

2ymol

Ta có: 3,36 = 0,15mol 22, 4 Tổng số mol khí A= x + y = (1)

FF IC IA L

4, 48 = 0, 2mol 22, 4 Tổng số mol CO2 = x + 2y = (2)

Từ (1) và (2) ta có: x = 0,1; y = 0,05 0,1.100 = 66, 7(%) %V(CH4) = 0,15

O

→%V(C2H6) = 100-66,7=33,3%

N

3.4 Hoạt động vận dụng và tìm tòi mở rộng

Phương thức tổ chức

Y

N

H

Ơ

Mục tiêu HĐ vận dụng và tìm tòi mở rộng được thiết kế cho HS về nhà làm, nhằm mục đích giúp HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học trong bài để giải quyết các các câu hỏi, bài tập gắn với thực tiễn và mở rộng kiến thức của HS, không bắt buộc tất cả HS đều phải làm, tuy nhiên GV nên động viên khuyến khích HS tham gia, nhất là các HS say mê học tập, nghiên cứu, HS khá, giỏi và chia sẻ kết quả với lớp.

Q U

Phương pháp: Hợp tác nhóm nhỏ

Cách thức hoạt động : Giáo viên giao bài tập về nhà cho các nhóm

M

Câu 1. Ankan có trong thành phần chính của khí gas là: B. CH4

C. C5H12 và C6H14

D. C2H6 và C6H14

D

ẠY

KÈ

A. C3H8 và C4H10

Câu 2. Cho nhiệt độ sôi của một số ankan như sau( tại áp suất nhất định )

10 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Ankan

Pentan

Hexan

Heptan

Octan

Nonan

Nhiệt độ sôi

36

69

98

126

151

Có thể tách riêng từng chất trong hỗn hợp các ankan pentan, hexan, heptan, octan, nonan bằng cách.

B. Chưng cất phân đoạn

C. Chưng cất áp suất thấp

D. Chưng cất thường

FF IC IA L

A. Chưng cất lôi cuốn hơi nước

Câu 3. Trộn cây sáp nến với CuO rồi nung hỗ hợp ở nhiệt độ cao, dẫn sản phẩm lần lượt qua bình 1 đựng CuSO4 khan rồi qua bình 2 đựng dung dịch Ca(OH)2 dư, thì A. Ở bình 1 thì CuSO4 khan từ màu xanh chuyển sang màu trắng, bình 2 có kết tủa

O

B. Cả hai bình điều không có hiện tượng C. Bình 1 không có hiện tượng, bình 2 có kết tủa trắng

Ơ

N

D. Ở bình 1 thì CuSO4 khan từ màu trắng chuyển sang màu xanh. Bình 2 có kết tủa IV. Biên soạn các câu hỏi/bài tập theo bảng mô tả

H

A. Mức độ biết

N

1. Thế nào là hidrocacbon no, ankan, xicloankan

Q U

3. Đọc tên các chất sau:

Y

2. Gọi tên chất có công thức cấu tạo sau:

M

a/ CH3 – CH – CH – CH2 – CH3

CH3

KÈ

C2H5

ẠY

b/ CH3 – CH – CH – CH2 – CH2 – CH2 – CH3 ……………………...............................

D

C2H5 CH3 CH3

c/ CH3 – CH2 – C – CH – CH3 …………………………..……………………………

11 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

CH3 CH3

d/ CH2 – CH – CH2 – CH – CH2 – CH3

CH3

CH3

FF IC IA L

Cl

……………………….…….............

4. Hidrocacbon no được dùng làm nhiên liệu là do nguyên nhân nào sau đây?

A. Hidrocacbon no có phản ứng thế.

B. Hidrocacbon no có nhiều trong tự nhiên

O

C. Hidrocacbon no là chất nhẹ hơn nước

D. Hidrocacbon no cháy tỏa nhiều nhiệt và có nhiều trong tự nhiên

N

5. Câu nào sau đây sai ?

Ơ

A. Hiđrocacbon no là hiđrocacbon mà trong phân tử chỉ có liên kết đơn C- C.

H

B. Hiđrocacbon no là hợp chất chứa cacbon mà trong phân tử chỉ có liên kết đơn

Y

D. Ankan là hiđrocacbon no.

N

C. Hiđrocacbon no là loại hiđrocacbon chỉ có liên kết σ trong phân tử .

Q U

6. Câu nào sau đây sai ?

A. CH4 có 4 liên kết 

D. C4H10 có 12 liên kết 

M

C. C2H6 có 8 liên kết 

B. C3H8 có 8 liên kết 

KÈ

7. Hiđrocacbon X có công thức cấu tạo sau: CH3 - CH -CH -CH2 - CH3 CH3 CH3

ẠY

Tên của X là

D

A. 3,4 -đimetylpentan.

C. 2,2,3-trimetylpentan.

B. 2,3-đimetylpentan.

D. 2,2,3-trimetylbutan.

8. Hãy chọn khái niệm đúng về hiđrocacbon no: A. Hiđrocacbon no là hiđrocacbon mà trong phân tử chỉ có liên kết đơn.

B. Hiđrocacbon no là hợp chất hữu cơ mà trong phân tử chỉ có liên kết đơn.

12 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

C. Hiđrocacbon mà trong phân tử chứa 1 nối đôi được gọi là hiđrocacbon no.

D. Hiđrocacbon no là hợp chất hữu cơ trong phân tử chỉ có 2 nguyên tố cacbon và hiđro.

B. Mức độ hiểu 9. Viết CTCT các chất sau: b/ 3-etyl-2,4,6-trimetyloctan.

c/ 4-etyl-2,2,4-trimetylhexan.

d/ 3,5-đietyl-2,2,3-trimetyloctan

FF IC IA L

a/ 1-clo-2,3-đimetylhexan.

e/ 1-clo-3-etyl-2,4-đimetylhexan.

F /2–brom-1–clo-3,6-đietyl-2,4,7-trimetyloctan

a/ clo theo tỉ lệ 1 : 1

O

10. Viết các phương trình hóa học xảy ra khi cho butan phản ứng với :

b/ Tách 1 phân tử H2 d/ Đốt cháy

N

c/ Crăcking

H

Ơ

11. . Đốt cháy một chất hợp chất chỉ sinh ra CO2 và H2O với số mol H2O lớn hơn số mol CO2 thì công thức phân tử của hợp chất có dạng: B. CnH2n + 2 - 2k Oz

N

A. CxHyOZ C. CnH2n + 2 n  1

D. CnH2n+2-2k

Q U

Y

12. Cho ankan có CTCT là: CH3 – CH – CH2 – CH – CH3

CH3 – CH2

CH3

M

Tên gọi của A theo IUPAC là: C. 3,5 – dimetylhexan

B. 4 – etyl – 2 – metylpentan.

D. 2,4 – dimetylhexan.

KÈ

A. 2 – etyl – 4 – metylpentan.

ẠY

13. Cho ankan A có tên gọi: 3 – etyl – 2,4 – dimetylhexan. CTPT của A là:

D

A. C11H24

B. C9H20

C. C8H18

D. C10H20

14. Khi butan tác dụng với brom theo tỉ lệ mol 1 : 1 thu được sản phẩm chính là A. CH3CH2CH2CH2Br.

B. CH3CH2CH2CHBr2.

C. CH3CH2CHBrCH3.

D. CH3CH2CBr2CH3.

15. Cho các phản ứng :

13 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

CH4 + O2

PbCl 2 / CuCl 2 ⎯⎯⎯⎯⎯ → t 0 ,p

HCHO + H2O

(1)

0

Ni , 2000 C ⎯⎯⎯⎯ → CH4

C4H10

Crackinh ⎯⎯⎯ ⎯ →

(2)

C3H6 + CH4

(3)

etekhan

2C2H5Cl + 2Na ⎯⎯⎯→ C4H10 + 2NaCl

(4)

Các phản ứng viết sai là: A. (2).

B. (2),(3).

C. (2),(4)

FF IC IA L

C + 2H2

16.Hợp chất Y sau đây có thể tạo được bao nhiêu dẫn xuất monohalogen ?

CH2 CH3

O

CH3 CH

A. 2

B. 3

C. 4

N

CH3

D. 5

B.3

C.4

H

A.2

Ơ

17. Phản ứng thế giữa 2-metylbbutan với Cl2 (tỉ lệ 1:1) cho mấy sản phẩm thế?

D.5

B. 5

C. 6

D. 7

Y

A. 4

N

18. Hợp chất có công thức phân tử C4H9Cl có bao nhiêu đồng phân?

Q U

19. Khi clo hóa một ankan thu được hỗn hợp 2 dẫn xuất monoclo và 4 dẫn xuất điclo. Công thức cấu tạo của ankan là : B. (CH3)2CHCH2CH3

C. (CH3)3C-CH2CH3 D.

M

A. CH3CH2CH3.

CH3CH2CH2CH3

KÈ

Mức độ vận dụng

20. Khi đốt cháy x mol ankan thu được 10,8g H2O và 11,2 lít khí CO2 (đktc). Giá trị của x là B. 0,1

C. 2

D. 0.5

ẠY

A. 1

D

21. Cho iso-pentan tác dụng với Cl2 theo tỉ lệ số mol 1 : 1, số sản phẩm monoclo tối đa thu được là A. 5.

B. 4.

C. 3.

D. 2.

22. Đốt cháy một mol ankan A cần 6,5 mol oxi. Số nguyên tử hidro trong phân tử A là : A. 4

B. 6

C. 10

D. 14

14 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

23.. Tính thể tích của CO2 thu được khi đốt cháy 4,48 lít khí gồm CO và CH4(các khí đo ở đktc) là A. 4,48 lít

B. 44,8 lít

C. 22,4 lít

D. 6,72 lít

A. 1g

B. 1,4 g

FF IC IA L

24. Đốt cháy hoàn toàn m g hỗn hợp gồm CH4, C2H6 và C4H10 thu được 3,3g CO2 và 4,5 g H2O. Giá trị của m là: C. 2 g

D. 1,8 g

25. Khi đốt cháy hoàn toàn 7,84 lít hỗn hợp khí gồm CH4, C2H6, C3H8 (đktc) thu được 16,8 lít khí CO2 (đktc) và x gam H2O. Giá trị của x là A. 6,3.

B. 13,5.

C. 18,0.

D. 19,8.

B. 18,52%

C. 25%

D. 20%

N

A. 45%

O

26. Một hỗn hợp X gồm etan và propan. Đốt cháy một lượng hỗn hợp X ta thu được CO2 và hơi H2O theo tỉ lệ thể tích là 11:15. Thành phần % theo thể tích của etan trong X là:

B. C3H8

C. C4H10

H

A. C2H6

Ơ

27. Đốt cháy hòan toàn một hidrocacbon X thu được 6,72 lít CO2 ( đktc) và 7,2 g H2O. CTPT của X là: D. Không thể xác định được.

B. Pentan

C. Hexan

D. Heptan

Y

A. Propan

N

28. Đốt cháy 1 ankan thu được CO2 và H2O theo tỉ lệ mol 3:3,5. Ankan đó là

Q U

29. Cracking n-Pentan thu được bao nhiêu sản phẩm?

A. 4

B. 5

C. 6

D. 7

C. 3

D. 4

M

30. Đề hydro hoá n-Butan thu được bao nhiêu sản phẩm?

KÈ

A. 1

B. 2

31. Đốt cháy hoàn toàn hidrocacbon A thu được 17,6 g CO2 và 0,6 mol H2O. CTPT của hidrocacbon A là: B. C2H6

ẠY

A. CH4

C. C3H8

D. C4H10

D

32. Đốt cháy hai hiđrocacbon là đồng đẳng liên tiếp của nhau ta thu được 6,43 gam nước và 9,8 gam CO2. Công thức phân tử của hai hiđrocacbon đó là: A.C2H4 và C3H6

B.CH4 và C2H6

C. C2H6 và C3H8

D. Tất cả đều sai.

4. Mức độ vận dụng cao.

33. Tỉ khối của hỗn hợp metan và oxi so với hidro là 40/3. Khi đốt cháy hoàn toàn hh trên, sau p/ư thu được sp và chất dư là?

15 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

A. CO2, H2O

B. O2, CO2, H2O

C. H2, CO2, H2O

D. CH4, CO2, H2O

A. 5,8.

FF IC IA L

34. Craking m gam n-butan thu được hợp A gồm H2, CH4, C2H4, C2H6, C3H6, C4H8 và một phần butan chưa bị craking. Đốt cháy hoàn toàn A thu được 9 gam H2O và 17,6 gam CO2.

Giá trị của m là B. 11,6.

C. 2,6.

D. 23,2.

35. Khi thực hiện phản ứng đehidro hóa hợp chất X có CTPT là C5H12 thu được hỗn hợp 3 anken đồng phân cấu tạo của nhau. Vậy tên của X là: A. 2,2 – đimetylpentan

B. 2,2 – đimetylpropan

C. 2- metylbutan

D. Pentan

B. 44 và 18.

C. 44 và 72.

Ơ

A. 176 và 180.

N

O

36. Khi tiến hành craking 22,4 lít khí C4H10 (đktc) thu được hỗn hợp A gồm CH4, C2H6, C2H4, C3H6, C4H8, H2 và C4H10 dư. Đốt cháy hoàn toàn A thu được x gam CO2 và y gam H2O. Giá trị của x và y tương ứng là D. 176 và 90.

Q U

C. (CH3)3CCH2CH3

Y

A. CH3CH2CH2CH2CH3

N

H

37. Đốt cháy hoàn toàn 3,6 g một ankan A thu được 11g CO2 và 5,4g nước. Khi clo hóa A theo tỉ lệ mol 1:1 tạo thành dẫn xuất monoclo duy nhất . CTCT của A là: B. (CH3)2CHCH2CH3 D. (CH3)4C

38. Đốt cháy hết 2,24 lít ankan X (đktc), dẫn toàn bộ sản phẩm cháy vào dd nước vôi trong dư thấy có 40g kết tủa. CTPT X B. C4H10

C. C3H6

D. C3H8

M

A. C2H6

KÈ

39. Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol hỗn hợp 2 ankan thu được 9,45g H2O. Cho sản phẩm cháy qua bình đựng Ca(OH)2 dư thì khối lượng kết tủa thu được là bao nhiêu ?

A.37,5g

B. 52,5g

C. 15g

D.42,5g

D

ẠY

40. Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp X gồm CH4, C3H6 và C4H10 thu được 17,6 gam CO2 và 10,8 gam H2O. Vậy m có giá trị là: A. 2 gam.

B. 4 gam.

C. 6 gam.

D. 8 gam.

41. Đốt cháy hoàn toàn một lượng hiđrocacbon cần có 8,96 lít O2 (đktc). Cho sản phẩm cháy đi vào dung dịch Ca(OH)2 dư thu được 25g kết tủa. CTPT của hiđrocacbon là: A. C5H10

B .C6H12

C . C5H12

D. C6H14

16 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

42. Đốt cháy hoàn toàn 0,15mol hỗn hợp hai ankan thu được 9,45g H2O. Cho sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 dư thì khối lượng kết tủa thu được là bao nhiêu?

A. 37,5 gam

B. 52,5 gam

C. 15,0 gam

D. Không xác định được vì thiếu dữ kiện

B. C2H6 và C3H8.

C. C3H8 và C4H10.

D. C4H10 và C5H

O

A. CH4 và C2H6.

FF IC IA L

43. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm hai ankan kế tiếp trong dãy đồng đẳng được 24,2 gam CO2 và 12,6 gam H2O. Công thức phân tử 2 ankan là:

Đôn Châu, ngày……thang…..năm…..

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

Duyệt của tổ trưởng

17 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

Tên chủ đề: HIDROCACBON KHÔNG NO Số tiết………7……………………………………………………………………: Ngày soạn:………………………………………………………………………

Tiết theo phân phối chương trình:………………………………………………

Tuần dạy: ………………………………………………………………………..

I. Nội dung chủ đề Chủ đề hidrocacbon không no Nội dung 1: Anken Nội dung 2: Ankadien Nội dung 3: Ankin Chủ đề được thiết kế thành chuỗi các hoạt động cho học sinh theo các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực, giúp HS giải quyết trọn vẹn một vấn đề học tập, phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực của HS. GV chỉ là người tổ chức, định hướng còn học sinh là người trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ do GV giao một cách tích cực, chủ động sáng tạo.

II. Mục tiêu 1. Kiến thức Biết được: -Cấu trúc electron của liên kết đôi, liên kết ba và liên kết liên hợp - Đồng phân, danh pháp và tính chất của anken, ankadien và ankin - Phương pháp điều chế và ứng dụng của anken, ankadien và ankin -Viết đồng phân cấu tạo , đồng phân hình học và gọi tên anken Hiểu được: -Nguyên nhân tính không no của các hidrocacbon là do trong phân tử có liên kết  kém bền.

-Các hidrocacbon không no có nhiều đồng phân hơn hidrocacbon no vì ngoài đồng phân mạch cacbon, đỉocacbon không no còn có đồng phân vị trí liên kết đôi, liên kết 3.

-Quy tắc cộng Mac-côp-nhi-côp 2. Kĩ năng -Viết PTHH minh họa tính chất hóa học của anken và ankin -Giải thích khả năng phản ứng của hidrocacbon không no.

-Lựa chon sản phẩm chính trong các phản ứng cộng theo quy tắc Mac-côp-nhi -côp 3. Thái độ - Yêu thích bộ môn -Tính trật tự , suy luận logic -Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường -Làm việc chăm chỉ, khách quan -Nghiêm túc học tập, hứng thú với những kiến thức về thế giới vi mô 4. Định hướng năng lực hình thành -Năng lực giải quyết vấn đề - Năng lực hợp tác.

- Năng lực làm việc độc lập.

- Năng lực tính toán hóa học.

- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hoá học.

1 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

- Năng lực thực hành hóa học.

- Năng lực vận dụng kiến thức hoá học vào cuộc sống.

III. Bảng mô tả các mức yêu cầu cần đạt cho mỗi loại câu hỏi/bài tập trong chủ đề Các mức độ kiến thức Thông hiểu

-Nguyên nhân một số anken có đồng phân hình học là do sự phân bố các nhóm thế ở các vị trí khác nhau đối với mặt phảng chứa liên kết π

-Cấu trúc electron và cấu trúc không gian của anken

Ơ

H

-Nguyên nhân gây ra phản ứng cộng của anken là do cấu tạo phân tử anken có liên kết π kém bền

Y

-Phản ứng hóa học đặc trưng của anken là phản ứng cộng

N

Anken

M

Q U

-Phương pháp điều chế và một số ứng dụng của anken

D

ẠY

KÈ

-Định nghĩa, công thức chung, đặc điểm cấu tạo của ankadien.

Ankadien

-Tính chất hóa học của ankadien liên hợp -Phương pháp điều chế và ứng dụng

-Viết được công thức cấu tạo và tên gọi của các đồng phân tương ứng với một số công thức phân tử ( không quá 6 nguyên tử C trong phân tử

N

-Viết đồng phân cấu tạo, đồng phân hình học và gọi tên anken.

Vận dụng

-Cơ chế phản ứng cộng axit vào anken -Đặc điểm, cấu trúc phân tử, cách gọi tên ankadien.

-Tính chất hóa học và phương pháp điều chế buta1,3-dien và isopren.

Vận dụng cao

FF IC IA L

Nhận biết

O

Nội dung

-Viết các phương trình hóa học của một số phản ứng cộng, phản ứng trùng hợp cụ thể -Phân biệt được một số anken với ankan cụ thể.

-Viết PTHH của phản ứng cộng, phản ứng trùng hợp butadien và isopren.

-Tính thành phần phần trăm về thể tích khí trong hỗn hợp

-Tính thành phần phần trăm về thể tích trong hỗn hợp khí có một anken cụ thể.

-Xác định CTPT anken nhờ khối lượng phân tử, hoặc dựa vào PTPU thế tổng quát và đặc điểm sản phẩm phản ứng thế.

--Xác định CTPT ankadien nhờ khối lượng phân tử, hoặc dựa vào PTPU thế tổng quát và đặc điểm sản phẩm phản ứng thế

2 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

của butadien và isopren

-Tính chất hóa học của ankin.

-Sự giống nhau và khác nhau về tính chất hóa học của anken và ankin

-Dự đoán được tính chất hóa học , kiểm tra và kết luận

-Xác định công thức phân tử ankin dựa vào các phản ứng đặc trưng ( cộng, thế với ion kim loại, cháy...).

H

Ơ

N

-Điều chế ankin trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp

-Xác định % thể tích hỗn hợp dựa vào phản ứng hidro hóa ankin.

FF IC IA L

-Nguyên tắc gọi tên theo danh pháp thông thường và danh pháp quốc tế của ankin.

O

Ankin

-Phân biệt ank-1-in với anken bằng phương pháp hóa học.

-Viết được công thức cấu tạo của một số ankin cụ thể.

-Định nghĩa, công thức chung, đặc điểm cấu tạo, đồng phân, danh pháp, tính chất vật lý của ankin.

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

IV. Biên soạn các câu hỏi/bài tập theo bảng mô tả 1. Mức độ biết Câu 1. Anken X có công thức cấu tạo: CH3–CH2–C(CH3)=CH–CH3. Tên của X là A. isohexan.

B. 3-metylpent-3-en.

C. 3-metylpent-2-en.

D. 2-etylbut-2-en.

Câu 2. Số đồng phân ankin của C5H8 là A. 3.

B. 4.

C. 2.

D. 5 Câu 3. Cho các chất sau: 2-metylbut-1-en (1); 3,3-đimetylbut-1-en (2); 3-metylpent-1-en (3); 3-metylpent-2-en (4); Những chất nào là đồng phân của nhau ?

A. (3) và (4).

B. (1), (2) và (3).

C. (1) và (2).

D. (2), (3) và (4).

Câu 4. Công thức phân tử của buta-1,3-đien (đivinyl) và isopren (2-metylbuta-1,3-đien) lần lượt là?

A. C4H6 và C5H10.

B. C4H4 và C5H8.

C. C4H6 và C5H8.

D. C4H8 và C5H10.

Câu 5: Buta-1,3-đien có CTCT thu gọn là ?

A. CH2=C(CH3)−CH=CH2 B. CH  C–CH2–CH3 C. CH2=CH−CH=CH 2 D. CH 2=C=CH-CH3 Câu 6: Cho ankin X có công thức cấu tạo sau: CH3C C CH CH3 CH3

Tên của X là A. 4-metylpent-2-in.

B. 2-metylpent-3-in.

C. 4-metylpent-3-in.

D. 2-metylpent-4-in.

Câu 7: Tên gọi nào sau đây là của anken có CTCT CH2=C(CH3)−CH2- CH2-CH3

3 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

A. 2-metylpent-1-en.

B. 3-etylpent-3-en.

C. 3-etylpent-1-en.

D. 3,3- đimetylpent-1-en.

Câu 8: Cặp chất nào sau đây là đồng đẳng của nhau: A. C2H2 ,C2H4.

B. C4H6, C5H8.

C. C2H2 ,C2H6.

D. C3H6 ,C4H6.

2. Mức độ hiểu Câu 9: Trong số các hiđrocacbon mạch hở sau: C4H10, C4H6, C4H8, C5H10, những hiđrocacbon nào có đồng phân hình học ?

A. C4H10 ,C4H8.

B. C4H6, C5H10.

C. Chỉ có C4H6.

D. Chỉ có C4H6.

Câu 10. CH2=CH2; CH3-CH=CH-CH3. Hai anken đó là A. 2-metylpropen và but-1-en B. propen và but-2-en (hoặc buten-2).

C. eten và but-2-en (hoặc buten-2).

D. eten và but-1-en (hoặc buten-1).

Câu 11. Hợp chất CH2=C−CH=CH2 có tên gọi là: CH3 A. 2-metylbuta-1,3-đien.

C. 3-metylbuta-1,3-đien.

B. 2-metylpenta-1,3-đien.

D. 3-metylpenta-1,3-đien.

Câu 12. Số đồng phân cấu tạo anken C4H8 là: A. 5.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 13. X, Y, Z là 3 hiđrocacbon ở thể khí trong điều kiện thường, khi phân huỷ mỗi chất X, Y, Z đều tạo ra C và H2, thể tích H2 luôn gấp 3 lần thể tích hiđrocacbon bị phân huỷ và X, Y, Z không phải là đồng phân. CTPT của 3 chất là A. C2H6 ,C3H6 C4H6.

B. C2H2 ,C3H4 C4H6.

C. CH4 ,C2H4 C3H4.

D. CH4 ,C2H6 C3H8 3.Mức độ vận dụng Câu 14. 4 gam một ankin X có thể làm mất màu tối đa 100 ml dung dịch Br2 2M. CTPT X là A. C5H8 .

B. C2H2.

C. C3H4.

D. C4H6.

Câu 15. X là hỗn hợp gồm 2 hiđrocacbon mạch hở (thuộc dãy đồng đẳng ankin, anken, ankan). Cho 0,3 mol X làm mất màu vừa đủ 0,5 mol brom. Phát biểu nào dưới đây đúng A. X có thể gồm 2 ankan.

B. X có thể gồm2 anken.

C. X có thể gồm1 ankan và 1 anken.

D. X có thể gồm1 anken và một ankin.

Câu 16. 2,8 gam anken A làm mất màu vừa đủ dung dịch chứa 8 gam Br2. Hiđrat hóa A chỉ thu được một ancol duy nhất. A có tên là: A. etilen.

B. but - 2-en.

C. hex- 2-en.

D. 2,3-dimetylbut-2-en.

Câu 17. Anken X có công thức cấu tạo: CH3– CH2– C(CH3)=CH–CH3. Tên của X là A. isohexan.

B. 3-metylpent-2-en.

C. 3-metylpent-3-en.

D. 2-etylbut-2-en. → → Câu 18. Cho dãy chuyển hoá sau: CH4 A B → C → Cao su buna. Công thức phân tử của B là A. C4H4.

B. C2H5OH. C. C4H10.

D. C4H6.

Câu 19. Dẫn 3,36 lít (đktc) hỗn hợp X gồm 2 anken là đồng đẳng kế tiếp vào bình nước brom dư, thấy khối lượng bình tăng thêm 7,7gam. Thành phần phần % về thể tích của hai anken là : A. 35% và 65%.

B. 25% và 75%

4 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

C. 40% và 60%.

D. 33,33% và 66,67%.

Câu 20. 2,8 gam anken A làm mất màu vừa đủ dung dịch chứa 8 gam Br2. Hiđrat hóa A chỉ thu được một ancol duy nhất. A có tên là: A. etilen.

B. but - 2-en. C. hex- 2-en.

D. 2,3-dimetylbut-2-en.

4. Mức độ vận dụng cao.

Câu 21. Đốt cháy hoàn toàn 1 lít hỗn hợp khí gồm C2H2 và hiđrocacbon X sinh ra 2 lít khí CO2 và 2 lít hơi H2O (các thể tích khí và hơi đo trong cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất).

Công thức phân tử của X là?

A. C2H4.

B. CH4.

C. C2H6.

D. C3H8.

Câu 22. Hỗn hợp khí X gồm H2 và một anken có khả năng cộng HBr cho sản phẩm hữu cơ duy nhất. Tỉ khối của X so với H2 bằng 9,1. Đun nóng X có xúc tác Ni, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được hỗn hợp khí Y không làm mất màu nước brom; tỉ khối của Y so với H2 bằng 13. Công thức cấu tạo của anken là: A. CH3CH=CHCH3.

B. CH2=CHCH2CH3.

C. CH2=C(CH3)2.

D. CH2=CH2.

Câu 23. Dẫn 6.72 lít hỗn hợp khí (X) gồm etilen và axetilen qua dung dịch bạc nitrat trong Ammoniac dư thấy có 24 gam kết tủa.Tính thành phần phần trăm theo thể tích của từng khí trong hỗn hợp (X). Biết các khí đo ở điều kiện tiêu chuẩn.

Câu 24. Dẫn 11,2 lit hỗn hợp khí X gồm etan, etilen và axetilen qua dung dịch bromdư, thấy còn 4,48 lit khí không bị hấp thụ. Nếu dẫn 11,2 lit hỗn hợp X trên qua dung dịch AgNO3/NH3 có dư thấy có 48 gam kết tủa. Thể tích các khí đo ở đktc. a) Viết các PTHH để giải thích quá trình thí nghiệm trên. b) Tính thành phần % theo thể tích và theo khối lượng của mỗi khí trong hỗn hợp V. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh.

1. Chuẩn bị của giáo viên - Phiếu học tập, Giấy A0, thẻ màu, bút lông, keo dán -Thiết kế sẳn các trò chơi có liên quan đến nội dung bài học -Các đoạn phim thí nghiệm, phóng sự có liên quan -Giáo án 2. Chuẩn bị của học sinh -Chuẩn bị bài cũ.

-Tìm kiếm những kiến thức có liên quan đến bài học mới VI. Tổ chức các hoạt động học tập 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Khi cho isopentan tác dụng với Br2 theo tỷ lệ mol 1:1 , sản phẩm chính thu được là: A. 2-brompentan.

B. 1-brompentan.

C. 1,3-dibrompentan.

D. 2-brom,2-metyl pentan.

3. Thiết kế tiến trình dạy học 3.1. Hoạt động khởi động Mục tiêu:

5 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

FF IC IA L

- Được thiết kế nhằm gây hứng thú, kích thích sự tò mò để hướng học sinh tham gia khám phá kiến thức mới b. Phương thức tổ chức -Phương pháp:Quan sát -Cách thức hoạt động : GV tổ chức cho HS xem video để khởi động tiết học Lịch Sử Hơn 3000 Năm Của “Cao Su” – Thứ Vật Liệu Kỳ Lạ, Từng Quý Hơn Cả Bạc

https://www.youtube.com/watch?v=IKV4O3sW2Mw

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

Dự kiến sản phẩm: Trong hoạt động này không chốt kiến thức mà chỉ dựa vào đoạn video để giới thiệu vào chủ đề mới 3.2 Hoạt động hình thành kiến thức Nội dung 1: ANKEN Hoạt động 1: Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp Mục tiêu: Học sinh biết: -Cấu trúc electron và cấu trúc không gian của anken -Viết công thức cấu tạo, đồng phân hình học và tên gọi anken.

- Nguyên nhân một số anken có đồng phân hình học Kỹ năng: -Xác định dãy đồng đẳng của anken, dựa trên công thức tổng quát.

-Viết được đồng phân của anken -Gọi tên anken theo danh pháp thông thường và danh pháp quốc tế.

Phương thức Phương pháp: Đàm thoai, quan sát, thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: GV tổ chức cho HS HĐ nhóm để hoàn thành phiếu học tập 1.

Bước 1: GV cho HS hoạt động nhóm so sánh kết quả tự làm với nhau và thống nhất đáp án để trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập và ghi vắn tắt vào bảng phụ. Kết thúc hoạt động GV gọi đại diện 1 nhóm lên treo bảng và trình bày. Các nhóm còn lại quan sát và bổ sung, GV ghi nhận lại các ý kiến lên bảng phụ.

PHIẾU HỌC TẬP 1 Hoạt động nhóm và trả lời các câu hỏi sau: 1. Chọn các chất là hidroccabon không no trong các chất sau: CH3-CH3 (1) CH2=CH2 (2) CH≡CH (3) CH2=CH-CH=CH2 (4) CH3-CH(CH3)-CH3 (5) CH2=CH-C≡CH (6) CH3-CH(CH3)-CH2-CH3 (7) 2. Cho biết CTPT chung của anken? Lấy 3 ví dụ các chất là anken? ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

3. Viết đồng phân anken của C4H8 và C5H10. Từ đó hãy cho biết anken có các loại đồng

6 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

O

FF IC IA L

phân nào? ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

4. Hãy cho biết trạng thái, nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy của anken? ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

5. Hãy cho biết tính chất hóa học đặc trưng của anken là gì? Lấy 3 phản ứng cụ thể? ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

6. Viết các phương trình hóa học điều chế anken trong PTN và trong CN? ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ Bước 3. GV dự kiến sản phẩm Bước 4. HS lên bảng báo cáo sản phẩm Bước 5. Từ phần trải nghiệm GV nhận xét phần trả lời của nhóm và phát vấn HS cách nhận ra hidrocacbon không no và anken.

GV chốt lại CTPT chung của anken và dãy đồng đẳng etilen, nhấn mạnh điều kiện.

Từ các đồng phân GV gợi mở cho HS nhận ra các loại đồng phân: mạch cacbon, vị trí liên kết đôi. GV chỉ rõ cho HS những chất có đồng phân hình học và điều kiện để anken có đồng phân hình học.

Từ các đồng phân HS đã viết GV hướng dẫn gọi tên thay thế và giới thiệu tên thông thường của một số chất.

GV nói tóm lược lại tính chất vật lí của anken.

I. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp: 1. Dãy đồng đẳng anken: (olefin) * C2H4, C3H6, C4H8...lập thành dãy đồng đẳng anken . * Anken là các hidrocacbon mạch hở, trong phân tử có 1 liên kết đôi. * Công thức chung : CnH2n với n ≥ 2.

D

ẠY

2. Đồng phân: a. Đồng phân cấu tạo: Bắt dầu từ C4H8 trở đi có đồng phân anken.

Ví dụ: C4H8 có các đồng phân cấu tạo: (1) CH2=CH-CH2-CH3.

(2) CH3-CH=CH-CH3.

(3) CH3-C(CH3)=CH2.

b. Đồng phân hình học: * abC = Ccd điều kiện để có đồng phân hình học là a ≠ b và c ≠ d. * Đồng phân hình học có mạch chính nằm cùng một phía của liên kết đôi gọi là cis, ngược lại gọi là trans.

Vd : But-2-en có 2 đồng phân hình học là cis but-2-en và trans but-2-en.

7 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

3. Danh pháp: a. Tên thông thường: Giống ankan, thay đuôi an bằng ilen.

FF IC IA L

VD: CH2=CH2 : etilen CH2=CH-CH3 : propilen.

Một số ít anken có tên thông thường. b. Tên thay thế: Giống ankan, thay đuôi an bằng en. (tham khảo bẳng 6.1) * Từ C4H8 trở đi có đồng phân nên có thêm số chỉ vị trí nối đôi trước en.

VD: CH2=CH-CH(CH3)2: 3-metylbut-1-en. * Đánh số ưu tiên vị tríliên kết đôi.

II. Tính chất vật lí: − Từ C2H4 đến C4H8 là chất khí, từ C5H10 trở lên là chất lỏng hoặc rắn. − Khi M tăng thì nhiệt độ sôi, nhiệt nóng chảy tăng.

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

Hoạt động 2: Tính chất hóa học, ứng dụng và điều chế Mục tiêu: Học sinh biết: -Phản ứng hóa học đặc trưng của anken là phản ứng cộng.

-Phương pháp điều chế và một số ứng dụng của anken Học sinh hiểu: -Nguyên nhân gây ra phản ứng cộng của anken là do cấu tạo phân tử anken có liên kết π kém bền.

-Cơ chế phản ứng cộng axit vào anken Kỹ năng -Viết PTHH minh họa tính chất hóa học của anken và ankin -Giải thích khả năng phản ứng của hidrocacbon không no.

-Lựa chon sản phẩm chính trong các phản ứng cộng theo quy tắc Mac-côp-nhi -côp - Phương thức: Phương pháp: Thảo luận nhóm, cá nhân, đàm thoại Cách thức hoạt động: Hoạt động riêng từng nhóm nhỏ ( tại chỗ ngồi) Bước 1: Sản phẩm của phiếu học tập 1 GV nhấn mạnh đặc điểm cấu tạo của anken, phát vấn HS cách viết PTHH từ ví dụ mà HS đã lấy. Từ đó GV lấy thêm 1 vài ví dụ để nhấn mạnh quy tắc cộng Maccopnhicop. Tiếp theo GV cho học sinh xem video Etilen tác dụng với dung dịch Br2 Etilen tác dụng với dung dịch KMnO4

https://www.youtube.com/watch?v=3NxTa1AuP4A

https://www.youtube.com/watch?v=YqmXLLUM8Uw

8 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

GV giới thiệu thêm cho HS phản ứng trùng hợp và cách viết, gọi tên sản phẩm. Hướng dẫn HS cách viết phản ứng oxi hóa hoàn toàn, không hoàn toàn, cho HS nhận xét số mol CO2 và H2O trong phản ứng cháy. Chú ý cho HS hiện tượng quan sát được khi cho anken tác dụng với dd Brom và dd KMnO4.

Bước 2: HS quan sát thí nghiệm. Sau đó trao đổi trong nhóm, kết hợp với nghiên cứu SGK Bước 3.GV dự kiến sản phâm.

Do học sinh được xem video và có đầy đủ thông tin trong SGK nên nội dung này HS dễ dàng thực hiện được yêu câù của GV. Tuy nhiên nếu HS không trả lời được, GV đặt thêm câu hỏi gợi mở, để dẫn dắt HS trả lời tốt câu hỏi đã nêu.

Bước 4:HS lần lượt viết PTPU Bước 5: Giáo viên nhận xét, đánh gias sản phẩm hoạt động của học sinh.

III. Tính chất hóa học: Đặc trưng là phản ứng cộng để tạo hợp chất no.

1. Phản ứng cộng: a. Cộng H2: xt Ni, t0.

Ni ,t o → CH3-CH3.

CH2=CH2 + H2 ⎯⎯⎯ b. Cộng Halogen: CH2=CH2 + Br2 → BrH2C-CH2Br. c. Cộng HX: (X là OH, Cl, Br...)

CH2=CH2 + HCl → CH3-CH2Cl. CH2=CH-CH3 + HCl → CH3-CHCl-CH3 (sản phẩm chính). * Với hợp chất bất đối xứng cộng HX tuân theo quy tắc cộng Maccopnhicop .

"Trong phản cộng HX vào liên kết đôi, phần mang điện dương (H+) chủ yếu cộng vào nguyên tử C bậc thấp (có nhiều H hơn) , còn phần mang điện âm (X-) cộng vào C bậc cao hơn (có ít H hơn)".

2. Phản ứng trùng hợp: (thuộc loại phản ứng polime hóa) là quá trình kết hợp liên tiếp nhiều phân tử nhỏ giống nhau hoặc tương tự nhau tạo thành những phân tử rất lớn (polime).

- Chất phản ứng : monome.

- Sản phẩm : polime.

- n : hệ số trùng hợp.

VD: t o , xt , p → (-CH2-CH2-)n. nCH2=CH2 ⎯⎯⎯

D

ẠY

3. Phản ứng oxi hóa: * OXH hoàn toàn: (cháy) to → nCO2 + nH2O. CnH2n + 3n/2O2 ⎯⎯ nCO2 =nH2O * OXH không hoàn toàn : làm nhạt màu dd KMnO4 dùng nhận biết.

3CH2=CH2 + 4H2O + 2KMnO4 → 3C2H4(OH)2 + 2MnO2↓ + 2KOH. IV. Điều chế: 1. Trong PTN: Tách nước từ ancol etylic: H 2 SO4 d ,170o C → C2H4 + H2O. C2H5OH ⎯⎯⎯⎯⎯ 2. Trong CN: Các anken được điều chế từ phản ứng tách H2 của ankan tương ứng.

TQuát:

9 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

t , xt , p → CnH2n + H2.

CnH2n + 2 ⎯⎯⎯ V. Ứng dụng: - Làm nguyên liệu. Tổng hợp PE, PP, PVC...làm ống nhựa, keo dán ...

- Làm dung môi, nguyên liệu cho CN hóa chất.

NỘI DUNG 2: ANKADIEN Hoạt động 3: Định nghĩa và phân loại Mục tiêu: Học sinh biết: -Khái niệm về ankadien -Công thức chung, đặc điểm cấu tạo, đồng đẳng, đồng phân, danh pháp

FF IC IA L

o

Ơ

N

- Đặc điểm cấu trúc của hệ liên kết đôi liên hợp.

-Cách gọi tên, phân loại ankadien Kỹ năng -Phân loại và gọi tên ankadien Phương thức hoạt động Phương pháp: Thảo luận nhóm, đàm thoại, diễn giảng Cách thức hoạt động: Bước 1:

O

Hoc sinh biết

H

GV cho HS hoạt động nhóm so sánh kết quả tự làm với nhau và thống nhất đáp án để trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập và ghi vắn tắt vào bảng phụ.

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

PHIẾU HỌC TẬP 2 Hoạt động nhóm và trả lời các câu hỏi sau: 1. Chọn các chất là ankadien trong các chất sau: CH3-CH3 (1) CH2=CH2 (2) CH≡C-C≡CH (3) CH2=CH-CH=CH2 (4) CH3-CH(CH3)-CH3 (5) CH2=CH=CH-CH2 (6) CH2=C(CH3)-CH=CH2 (7) 2. Hãy phân loại các ankadien trên? Rút ra CTPT chung của ankadien? .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

3. So sánh đặc điểm cấu tạo của anken và ankadien, từ đó dự đoán các tính chất hóa học của ankadien? Lấy một số ví dụ cụ thể? .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

4. Viết các phương trình hóa học điều chế buta-1,3-dien và isopren? .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ và làm việc theo nhóm, trình bày trên giấy A0 Bước 3: Dự kiến sản phẩm HS viết CTCT một số ankadien theo CTPT dưới sự hướng dẫn của GV từ đó rút ra: -Khái niệm hợp chất ankadien -CTTQ của ankadien -Phân loại ankadien

10 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

-Danh pháp ankadien Bước 4: HS làm việc theo nhóm. Hết thời gian thảo luận, Gv gọi 1 bạn bất kì trong nhóm trình bày kết quả. Các nhóm còn lại sẽ bổ sung ý kiến hoặc sẽ trình bày kết quả khác với nhóm đầu tiên.

Bước 5: GV nhận xét, thẩm định lại kết quả chính xác của phiếu học tập mà các nhóm đã trao đổi với nhau I, Định nghĩa và phân loại: 1. Định nghĩa: (diolefin) * Ankadien là các hidrocacbon mạch hở, trong phân tử có 2 liên kết đôi C=C. * Ví dụ : CH2=C=CH2 : propadien.

CH2=C=CH-CH3 : buta-1,2-dien.

CH2=CH-CH=CH2 : buta-1,3-dien.

CH2=C(CH3)-CH=CH2 : 2-metylbuta-1,3-dien (isopren) * Công thức chung : CnH2n-2 với n ≥ 3.

2. Phân loại: a. Ankadien có 2 liên kết đôi kề nhau.

Ví dụ: CH2=C=CH2 b. Ankadien có 2 liên kết đôi cách nhau 1 liên kết đơn (liên hợp) Ví dụ : CH2=CH-CH=CH2 c. Ankadien có 2 liên kết đôi cách nhau từ 2 liên kết đơn trở lên.

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

Hoạt động 4: Tính chất hóa học, điều chế, ứng dụng Mục tiêu hoạt động Kiến thức: Học sinh biết được: - Biết được đặc điểm cấu tạo, tính chất hoá học của ankađien liên hợp (buta-1,3-đien và isopren : phản ứng cộng 1, 2 và cộng 1, 4).

-Điều chế buta-1,3-đien từ butan hoặc butilen và isopren từ isopentan trong công nghiệp..

Kỹ năng - Viết được PTHH thể hiện tính chất hóa học Phương thức tổ chức Phương pháp: Thảo luận nhóm, phương pháp quan sát.....

Cách thức hoạt động: Bước 1: Từ phiếu học tập 2 GV nhận xét nội dung dự đoán tính chất và PTHH của nhóm, GV chốt lại tính chất chung điểm giống và khác so với anken. Chú ý cho HS cộng 1,2 và 14 với các điều kiện tương ướng. Lấy ví dụ cho HS viết PTHH. Gợi ý cho HS viết phương trùng hợp buta 1,3 –đien và ispren theo kiểu 1,4, hướng dẫn gọi tên sản phẩm.

GV gợi ý cho HS viết phương trình điều chế bằng cách chọn mạch ankan tương ứng với ankdien cần điều chế. Cho HS nêu một vài ứng dụng Kết thúc thời gian hoạt động GV gọi đại diện các nhóm lên trình bày. Các nhóm còn lại nhận xét bổ sung. Sau cùng GV ghi nhận các ý kiến.

11 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

FF IC IA L

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ được giao. Viết câu trả lời vào giấy Bước 3: Dự kiến sản phẩm.

-Trên cơ sở phân tích cấu tạo phân tử buta-1,3-ddien và isopren, HS viết các PTHH của chúng với H2, X2, HX

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

https://www.youtube.com/watch?v=gjqmXFIyboY -GV cho biết tỉ lệ % sản phẩm cộng 1,2 và 1,4. HS rút ra nhận xét: + buta-1,3-ddien và isopren có khả năng tham gia phản ứng cộng + Ở nhiệt độ thấp, ưu tiên tạo thành sản phẩm cộng 1,2, ở nhiệt độ cao ưu tiên tạo thành sản phẩm cộng 1,4 Bước 4: Hs trình bày, báo cáo sản phẩm Đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả. Các nhóm khác lắng nghe, so sánh với câu trả lời của tổ mình và đưa ra ý kiến nhận xét, bổ sung Bước 5: GV nhận xét, đánh giá hoạt động, sản phẩm của học sinh.

II. Tính chất hóa học: 1. Phản ứng cộng: Tùy vào điều kiện : tỷ lệ số mol, nhiệt độ , phản ứng cộng xảy ra ở 1 liên kết đôi hoặc cả 2. a. Cộng H2: (Ni, t0) Ni ,t o CH2 = CH − CH = CH2 + 2H2 ⎯⎯⎯ →CH3 − CH2 − CH2 − CH3 b. Cộng halogen: * Với dd Br2, -800C sản phẩm chính là cộng 1,2. −80o C CH 2 = CH − CH = CH 2 + Br2 ⎯⎯⎯ →CH 2 = CH − CHBr − CH 2 Br 0 40 C sản phẩm chính là cộng 1,4.

40o C CH2 = CH − CH = CH2 + Br2 ⎯⎯⎯ →CH2 Br − CH = CH − CH2 Br * Với dd Br2 dư, cộng vào cả 2 liên kết đôi.

CH 2 = CH − CH = CH 2 + 2 Br2 ⎯⎯ → CH 2 Br − CHBr − CHBr − CH 2 Br c. Cộng hidrohalogenua: - 800C sản phẩm chính là cộng 1,2. −80o C CH2 = CH − CH = CH2 + HBr ⎯⎯⎯ →CH2 = CH − CHBr − CH3 o 40 C cộng theo kiểu 1,4.

40o C CH 2 = CH − CH = CH 2 + Br2 ⎯⎯⎯ →CH3 − CH = CH − CH 2 Br 2. Phản ứng trùng hợp: Trong đk thích hợp các ankadien có khả năng tham gia phản ứng trùng hợp, chủ yếu theo hướng 1,4. t o , P , xt → (-CH2-CH=CH-CH2-)n.

VD: CH2=CH-CH=CH2 ⎯⎯⎯ cao su buna.

12 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

t , P , xt → (-CH2-C(CH3) =CH-CH2-)n.

CH2=C(CH3)-CH=CH2 ⎯⎯⎯ cao su isopren. o

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

3. Phản ứng oxi hóa: a. Oxi hóa hoàn toàn : to 2C4 H6 + 11O2 ⎯⎯ → 8CO2 + 6H2O b. Oxi hóa không hoàn toàn: Các ankadien cũng làm mất màu dd thuốc tím giống anken. (dùng nhận biết).

III. Điều chế: 1, buta-1,3-dien : từ butan hoặc butylen : t o , xt → CH2=CH-CH=CH2 + 2H2.

CH3-CH2-CH2-CH3 ⎯⎯⎯ 2, isopren từ isopentan: t o , xt → CH2=C(CH3)-CH=CH2 +2H2 CH3-CH(CH3)-CH2-CH3 ⎯⎯⎯ IV. Ứng dụng: - Làm nguyên liệu.

- Sản xuất cao su.

NỘI DUNG 3: ANKIN Hoạt động 5: Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp Mục tiêu hoạt động Kiến thức: Học sinh biết -Khái niệm đồng đẳng, đồng phân, danh pháp và cấu trúc phân tử cảu ankin -Cách gọi tên ankin Kỹ năng − Viết được công thức cấu tạo của một số ankin cụ thể.

Phương thức Phương pháp: Thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: GV tổ chức cho HS HĐ nhóm để hoàn thành phiếu học tập 3.

Bước 1: GV cho HS hoạt động nhóm so sánh kết quả tự làm với nhau và thống nhất đáp án để trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập và ghi vắn tắt vào bảng phụ. Kết thúc hoạt động GV gọi đại diện 1 nhóm lên treo bảng và trình bày. Các nhóm còn lại quan sát và bổ sung, GV ghi nhận lại các ý kiến lên bảng phụ.

PHIẾU HỌC TẬP 4 Hoạt động nhóm và trả lời các câu hỏi sau: 1. Công thức tổng quát của ankin là gì? Lấy ví dụ minh họa? .............................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. .....

7. Viết đồng phân anken của C4H6 và C5H8. Từ đó hãy cho biết ankin có các loại đồng phân nào? ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... .......................................................................................................................................

13 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Ơ

N

O

FF IC IA L

.......................................................................................................................................

8. Hãy cho biết trạng thái, nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy của ankin? ....................................................................................................................................... .......................................................................................................................................

9. Hãy cho biết tính chất hóa học đặc trưng của ankin là gì? Lấy 3 phản ứng cụ thể? ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... .......................................................................................................................................

10. Viết các phương trình hóa học điều chế ankin trong PTN và trong CN? ....................................................................................................................................... .......................................................................................................................................

Bước 2: HS tiếp nhận nhiệm vụ được giao.

Bước 3: GV dự kiến sản phẩm Bước 4: HS trao đổi, thảo luận , chia sẽ thông tin và thống nhất kết quả. GV gọi đại diện 2 nhóm lên báo cáo kết quả. Những HS khác lắng nghe, so sánh với câu trả lời của tổ mình và đưa ra ý kiến nhận xét, bổ sung.

Bước 5: GV nhận xét, đánh giá kết quả của HS

H

Mô hình axetilen

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

I. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp 1. Dãy đồng đẳng ankin: * Ankin là các hidrocacbon mạch hở, trong phân tử có 1 liên kết ba. * Ví dụ : CH≡CH, CH3-C≡CH... C5H8... * CT chung : CnH2n - 2 với n ≥ 2.

2. Đồng phân: * Bắt đầu từ C4H6 trở đi có đồng phân vị trí nhóm chức và đồng phân mạch cacbon. (tương tự anken) * Ví dụ:...

3. Danh pháp: a. Tên thông thường: Vd: HC = CH : axetilen.

HC = C - CH2-CH3 : etylaxetilen ... * Tên gốc ankyl liên kết với C liên kết ba + axetilen. b. Tên thay thế: Đọc tương tự tên anken, thay chức en bằng in, đánh số phía gần liên kết ba.

II. Tính chất vật lí: (SGK)

Hoạt động 6. Tính chất hóa học, điều chế, ứng dụng Mục tiêu hoạt động

14 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

O

FF IC IA L

Kiến thức: Học sinh biết được: -Phương pháp điều chế và ứng dụng của ankin Học sinh hiểu: -Sự giống nhau và khác nhau về tính chất hóa học giữa anken và ankin Phương thức tổ chức Phương pháp: Thảo luận nhóm Cách thức hoạt động: Bước 1: : Từ phiếu học tập 4 GV nhận xét nội dung dự đoán tính chất và PTHH của nhóm, GV chốt lại tính chất chung điểm giống và khác so với anken.Chiếu các đoạn video

N

https://www.youtube.com/watch?v=8qfUQzw5ErM

Ơ

https://www.youtube.com/watch?v=QzS_aOQAmXw

HCl

Q U

CH3 C

+

Y

N

H

Bước 2: HS ngồi theo nhóm, quan sát,lắng nghe và tiếp nhận nhiệm vụ Bước 3: Dự kiến sản phẩm -Hs nhận xét màu của dd Br2, dung dịch KMnO4 sau phản ứng.

-GV lưu ý học sinh phản ứng cộng HX, H2O vào ankin cũng tuân theo quy tắc Maccôp-nhi-côp CH

CH3 C = CH2 Cl

Cl +

HCl

CH3

C

CH3

Cl 2,2- ñclopropan

D

ẠY

KÈ

M

Bước 4: Kết thúc thời gian hoạt động Gv gọi tổ 1 đại diện lên trình bày kết quả . yêu cầu tổ 2,3,4 quan sát sản phẩm và lắng nghe phần trình bày của tổ bạn. Đưa ra ý kiến nhận xét, bổ sung Bước 5: GV nhận xét, đánh giá sản phẩn của HS III.Tính chất hóa học: 1. Phản ứng cộng: Tùy vào điều kiện , có thể cộng 1 hay 2 phân tử tác nhân . a. Cộng H2: (Ni, t0) tạo anken sau đó tạo hợp chất no. * Khi dùng Pd/PbCO3 hoặc Pd/BaSO4 làm xúc tác , phản ứng chỉ tạo anken. b. Cộng halogen: (Cl2, Br2) Phản ứng xảy ra theo 2 giai đoạn liên tiếp, tùy vào tỷ lệ phản ứng. c. Cộng HX:(X là OH, Cl, Br. CH3COO...) * Phản ứng xảy ra theo 2 giai đoạn liên tiếp. * Khi có xt thích hợp , ankin tác dụng với HCl tạo dẫn xuất mono clo : Vd : C2H2 + HCl -HgCl2,150-200độ C-> (vinyl clorua) C2H3Cl

15 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

Q U

Y

N

H

Ơ

N

O

FF IC IA L

* Phản ứng cộng HX tuân theo qui tắc cộng Maccopnhcop. * Phản ứng cộng H2O chỉ xảy ra với tỷ lệ 1:1 tạo andehit hoặc xeton.

2. Phản ứng dime và trime hóa: * 2C2H2 -xt,t0-> C4H4 (vinyl axetilen) 600độC, bộtC * 3C2H2 -> C6H6 Là một loại phản ứng cộng HX vào liên kết ba, với HX là H-C2H. 3. Phản ứng thế bằng ion kim loại: * Nguyên tử H của C liên kết ba linh động cao hơn các nguyên tử khác, nên dễ bị thay thế bởi ion kim loại. * Đây là phản ứng đặc trưng cho các ank-1-in.

4. Phản ứng oxi hóa: a. OXH hoàn toàn (cháy): tỏa nhiều nhiệt. b. OXH không hoàn toàn: Tương tự anken và ankadien, các ankin cũng làm mất màu dd thuốc tím.

IV. Điều chế : * PTN: CaC2 + 2H2O --> C2H2 + Ca(OH)2. * CN: 2CH4 -1500độ C-> C2H2 + 3H2.

IV. Ứng dụng: Làm nhiên liệu và nguyên liệu.

3.3 Hoạt động luyện tập Mục tiêu Hoạt động này yêu cầu HS phải vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu được để giải quyết những nhiệm vụ cụ thể, qua đó GV xem HS đã nắm được kiến thức hay chưa và nắm được ở mức độ nào.

M

Tiếp tục phát triển các năng lực tự học, sử dụng ngôn ngữ hóa học. Phát hiện và giải quyết vấn đề thông qua môn học

KÈ

Phương thức tổ chức

Phương pháp: Thảo luận nhóm

D

ẠY

Cách thức hoạt động: GV yêu cầu HS hoàn thành phiếu học tập 5 PHIẾU HỌC TÂP 5

1. Bằng phương pháp hóa học hãy phân biệt ba bình khí mất nhãn chứa metan, etylen và axetilen ?

2. Viết phản ứng thực hiện dãy sau: CH4 -(1)-> C2H2 -(2)-> C4H4 -(3)-> C4H6 -(4)-> polibutadien.

16 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

3. Phân tử C5H8 có số đồng phân ankin là: A. 3.

B. 4.

C. 2.

D. 5.

FF IC IA L

4. Dẫn 6,72 lít (đktc) hh gồm propan, etilen và axetilen đi qua dd Br2 dư, thấy còn 1,68 lít (đktc) khí không bị hấp thụ. Nếu cho 6,72 lít hh trên qua dd AgNO3 trong NH3 dư thì được 24,24 gam kết tủa. a. Viết ptpư xảy ra. b. Tính %(V) và %(m) của các chất trong hh đầu.

5. Thực hiện phản ứng nhiệt phân CH4, thu được hh X gồm C2H2, H2,CH4 dư. dX/H2 là 4,44.

Tính hiệu suất của phản ứng.

O

6. Đốt cháy hoàn toàn 2,24 lít hidrocacbon X được 6,72 lít CO2 (thể tích đktc), X tác dụng với dd AgNO3/NH3 được kết tủa Y. CTCT của X là

N

A. CH3-CH=CH2

Ơ

B. CH=CH

H

C. CH3-C=CH

N

D. CH2=CH-C=CH

Y

Dự kiến sản phẩm

Q U

1. Dẫn lần lượt các khí ở 3 bình đi qua dd nước vôi trong, khí làm vẫn đục nước vôi là CO2, Hai khí còn lại cho đi qua dd Br2 , khí làm nhạt màu dd Br2 là C2H4, còn lại là CH4.

CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O.

1500 C → C2H2 + 3H2.

(1) 2CH4 ⎯⎯⎯ t o ,Pd/PbCO3 → C2H4.

(2) C2H2 + H2 ⎯⎯⎯⎯⎯ o

KÈ

2.

M

C2H4 + Br2 → C2H4Br2.

ẠY

t ,Ni → C2H6.

(3) C2H4 + H2 ⎯⎯⎯ o

as → C2H5Cl + HCl. (4) C2H6 + Cl2 ⎯⎯

D

3. Khí không phản ứng đi ra là metan với thể tích là 1,12 lít. %(V)CH4 = 1,12.100/4,48 = 25,00%.

4. * Đặt CTPT của X là CnH2n-2 * Phản ứng cháy : t → nCO2 + (n-1)H2O. CnH2n-2 + (3n-1)/2O2 ⎯⎯ o

17 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

* nCO2 = 0,4 mol → nX = 0,4/n mol.

Ta có : 0,4/n(14n-2) = 5,4 Suy ra n = 4, vì là ankadien liên hợp nên X có CTCT là : CH2=CH-CH=CH2. t , xt → CH2=CH-CH=CH2 + H2.

4. a. CH2=CH-CH2-CH3 ⎯⎯⎯ t o , P , xt nCH2=CH-CH=CH2 ⎯⎯⎯→ (-CH2-CH=CH-CH2-)n. as b. CH3-CH3 + 2Cl2 ⎯⎯ → CH3-CHCl2 + 2HCl.

t , xt → CH2=CH2 + H2.

CH3-CH3 ⎯⎯⎯ o

CH2=CH2+ Cl2 ⎯⎯ → ClCH2-CH2Cl.

O

3.4 Hoạt động vận dụng và tìm tòi mở rộng

FF IC IA L

o

N

H

Ơ

N

Mục tiêu HĐ vận dụng và tìm tòi mở rộng được thiết kế cho HS về nhà làm, nhằm mục đích giúp HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học trong bài để giải quyết các các câu hỏi, bài tập gắn với thực tiễn và mở rộng kiến thức của HS, không bắt buộc tất cả HS đều phải làm, tuy nhiên GV nên động viên khuyến khích HS tham gia, nhất là các HS say mê học tập, nghiên cứu, HS khá, giỏi và chia sẻ kết quả với lớp.

Phương thức tổ chức

Y

Phương pháp: Hợp tác nhóm nhỏ

Q U

Cách thức hoạt động : Giáo viên giao bài tập về nhà cho các nhóm PHIẾU HỌC TẬP

D

ẠY

KÈ

M

Câu chuyện xảy ra tại thành phố Hidrocacbon xinh đẹp thuộc vương quốc Hữu Cơ giàu có.

Trong một gia đình nọ thuộc dòng họ Parafin quyền quý sinh được 4 người con trai, lần lượt đặt tên là Metan, Etan, Propan, Butan.

Gia đình họ đang sống rất hạnh phúc thì chẳng may bất hạnh trút xuống đầu họ: ông bố Cacbon mắc bệnh viêm phổi nặng nên qua đời. Bà mẹ Hidro vì quá đau khổ nên cũng qua đời sau đó vài tháng . Cha mẹ mất đi để lại cho 4 anh em nhà họ một gia tài kết xù Ba người con đầu ỷ có tiền có của, quen thói tiêu xài phung phí, ăn chơi trác táng cùng với mấy đứa con gái nhà Halogen. Ngồi ăn thì núi cũng lỡ, sau những tháng ngày sa đọa, chúng trắng tay và phải sống bám vào nhà Halogen .

Còn người con út Butan, vốn là người hiền lành, tốt bụng, chăm chỉ học hành, anh vừa tốt nghiệp trường Đại học Mỏ địa chất Molipđen. Hiện anh đang làm việc ở mỏ dầu Xutacom, dưới sự quản lý của ông chủ Cracking - một người keo kiệt và độc ác .

Lại nói về dòng họ Olefin, có nàng Etilen xinh đẹp, ngoan hiền . Cô hiện là sinh viên năm cuối trường Đại học Sư phạm Naptalen. Một buổi chiều nọ, trên con đường Coban trải đầy lá vàng rơi, duyên số đã đưa đẩy Etilen gặp Butan và dưới bóng hoàng lan, họ đã trao nhau

18 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

FF IC IA L

tiếng yêu nồng nàn . Trời đã xế chiều, hai người chia tay nhau.

Thế là từ đó, sau những giờ học và giờ làm, đôi bạn trẻ lúc nào cũng quấn quýt bên nhau không rời .

Nhưng sự đời éo le, mấy ai biết trước chữ “ngờ”. Thấy nàng Etilen xinh đẹp, lão Cracking rắp tâm chiếm đoạ nàng cho bằng được . Nhân cơ hội ấy, lão tìm cách vu oan giá họa cho Butan tội biển thủ công quỹ và buộc chàng vào vòng lao lý. Ấy vậy mà với tình yêu và lòng chung thuỷ của Etilen, hắn đã không chinh phục được nàng. Điên tiết, lão sai tên Oxi đến đốt nhà nàng (chuyên gia mừ ). Để thoát khỏi tên Cracking hung bạo, nàng tìm cách trốn đến thành phố ancol . Tại đây nàng được một anh chàng tên Aqua (H2O) giúp đỡ và trở thành cô lái đò trên dòng sông Etanol huyền bí

O

Những tưởng cuộc sống yên bình sẽ đến với cô, nhưng dường như bất hạnh cứ bám theo cô mãi. Tên chủ mỏ đồng gần đấy vốn háo sắc, mê mẩn với nhan sắc của Etilen, hắn sai tên nô tì Suoh (CuO) bắt ép nàng về. Thân cô thế cô, nàng đành phải theo hắn về làm thiếp. Để tránh tai mắt của chính quyền, hắn khai tên giả và đăng ký KT3 cho nàng với tên Axetanđehit kiều diễm . Từ đấy cuộc đời nàng chuyển sang trang mới (dường như u ám hơn)

Đôn Châu, ngày……thang…..năm Duyệt của tổ trưởng

D

ẠY

KÈ

M

Q U

Y

N

H

Ơ

N

Lại nói về Butan tội nghiệp. Sau khi bóc 2 cuốn lịch (2 năm tù giam ), chàng trở về nhưng chẳng thấy người yêu đâu cả . Sau khi ghé thăm 3 người anh, chàng khăn gói ra đi để quên quá khứ đau buồn. Chàng đi tới thành phố công nghiệp Ankađien. Do có tiền án nên chẳng nơi nào dám nhận chàng vào làm. May thay ông Buna tốt bụng đã rủ chàng về đồn điền cao su của ông. Thấy chàng hiền lành lại chăm chỉ, ông muốn gả con gái Lưu huỳnh cho chàng nhưng chàng một mực từ chối vì trong lòng vẫn còn hình bóng Etilen . Chàng quyết định bỏ đi .

Thế nhưng, trong lúc ấy, nàng Etilen đã không còn như xưa. Nàng đã trở thành một mụ Axetandehit hoàn toàn trái ngược với bản chất ngây thơ ban đầu . Nàng ta quay lại lén lút với oxi- bạn của chủ mỏ đồng. Hai người rắp tâm chiếm đoạt tài sản của lão chủ mỏ đồng.

Dân cư trong làng biết chuyện liền đặt cho nàng biệt danh Axetic chanh chua và độc ác.

Kết thúc một chuyện tình thật buồn! Chả người nào có kết cục hạnh phúc cả .

EM HÃY VIẾT TẤT CẢ CÁC PHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC XẢY RA TRONG CÂU CHUYỆN TRÊN

19 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com

FF IC IA L O N Ơ H N Y Q U M KÈ ẠY D

20 Phát hành PDF bởi Ths Nguyễn Thanh Tú Đăng ký Word doc qua Zalo 0905779594 Email thanhtuqn88@gmail.com