ĐỀ TÀI QUY TRÌNH NHUỘM VẢI LEN 1st.NGUYỄN HOÀNG LINH

BỘ CÔNG THƯƠNG TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHIỆP THỰC PHẨM TPHCM KHOA CÔNG NGHỆ HÓA HỌC

MÔN: KỸ THUẬT NHUỘM ĐỀ TÀI: QUY TRÌNH NHUỘM VẢI LEN GVHD: Phan Thị Thanh Diệu Nhóm 10 1

1) NGUYỄN HOÀNG LINH 2) NGUYỄN THỊ MỸ HẠNH 3) TRANG NGUYỄN DUY LINH 4) HUỲNH THỊ THÙY DUYÊN 5) TRẦN NGỌC LINH 6) HUỲNH VĂN TRÚC

2

1. Khái niệm Len (bắt nguồn từ từ tiếng Pháp: laine) là một loại sợi dệt thu được từ lông cừu và một số loài động vật khác, như dê, lạc đà...

Chất lượng của len được xác định bởi đường kính sợi, quá trình uốn, năng suất, màu sắc, và độ bền trong đó đường kính sợi là chất lượng quan trọng nhất để xác định đặc tính và giá cả

3

2. Phân loại Trong thực tế thì có nhiều loại len và chất lượng của chúng khác nhau: Len lông cừu Len Cashmere Len Angora: Len lông cừu Merino Len Alpaca:

Hình 1: Len từ vật liệu tổng hợp có mặt khắp nơi với đủ kích thước màu sắc và giá cả phải chăng

4

2. Phân loại Len lông cừu thường: mềm mại và đàn hồi tốt hơn. Vậy nên, chúng sẽ ấm và bền hơn

Hình 2: Lông cừu

5

1: Phân loại Len Cashmere : có khả năng cách nhiệt gấp 8 lần so với len thường, giúp nó giữ ấm vào mùa đông. Đây còn là một loại len siêu nhẹ.

Hình 3: Các nhà khoa học và dê nhân bản Noori

6

7

1.1: Phân loại

Len Angora: Sợi len loại này mềm, mịn, mỏng và rất bông.

Hình 4: Dê Angoraziege

10/26/2017

8

1.1: Phân loại

Len lông cừu Merino: mềm nhất trong các loại lông cừu, có khả năng giữ nhiệt tuyệt vời, bền đẹp và không gây khó chịu cho da.

10/26/2017

9

1.1: Phân loại

Len Alpaca: Loại loại len này có lông mềm như Cashmere và nhẹ hơn lông cừu thông thường.

Hình 5: Cừu Alpaca Lông Alpaca giữ nhiệt tốt, mềm và bền.

10/26/2017

10

Ưu điểm Nhược điểm

1.2.Tính chất chung

10/26/2017

11

2. Cấu tạo xơ len : Lớp vảy: nằm ngoài cùng, nằm xuôi chiều như vảy cá. Lớp vảy này là đặc thù riêng của len.

Lớp vỏ: là phần chính của xơ len, nằm tiếp theo lớp vảy. Lớp vỏ được cấu tạo từ nhiều tế bào hình ống, nằm dọc theo trục xơ, tạo thành thớ xơ.

Lớp lõi: lớp lõi cấu tạo từ những tế bào hình dạng khác nhau, nằm xen kẽ với những khoảng trống chứa không khí.

10/26/2017

12

3. Thành phần hoá học: Nonkeratin (mỡ sáp, nhân tế bào..).

Chiếm 7-10%

Sợi len Keratin chiếm 9093% 10/26/2017

4. Tính chất lý - hoá của xơ len:

10/26/2017

13

14

4. Tính chất lý – hóa của xơ len:

4.2. Tính chất hoá lý: Mạch có nhiều nhóm –NH2,COOH,-NH-CO có cấu trúc mắt lưới không có vùng tinh thể nên len có thể hấp thụ 30-35% hơi nước Kém bền kiềm, các liên kết amid (-NH-OH-) bị thuỷ phân, nếu ở nồng độ thấp làm len vàng và thô cứng.

10/26/2017

5. Xử lý vải len

15

5.1. Đốt đầu sơ • Ngoại trừ vải nỉ, dạ, các loại vải len nên đốt đầu xơ. Tốc độ vãi trong máy từ 6090 m/phút.

Vải nỉ

Vải len pha với cellulose mới cần qua bộ phận dập lửa sau khi đốt.

Vải len

16

5.2. Giặt len • Giặt xơ: người ta dùng Washing-machine “Leviathans”.

• Máy này có nhiều thùng lớn chứa dụng dịch giặt tẩy, len sẽ được đi lần lượt qua các thùng theo phương pháp chia nhánh hoặc gạt nghiên.

Máy giặt công nghiệp

17

5.2. Giặt len • Giặt vải Mục đích: đó là tách chất bôi trơn và chất hồ (nếu có), vì chất bôi trơn dễ làm vải bị oxy hóa.

Các phương pháp giặt như: Trích ly bằng các dung môi hòa tan chất béo.

Hấp thụ chất béo bằng chất hấp thụ.

Xà phòng hóa và nhũ hóa

18

5.3. Tẩy len • Trong tự nhiên các hạt Pigment màu vàng nằm sâu trong tế bào hình hình ống của sơ, để loại bỏ cần tẩy trắng, dùng hóa chất để phá hủy hạt pigment này.

• Có hai phương pháp để tẩy len: Dùng chất khử: SO2, Na2HSO3, Na2S2O4……

Dùng chất oxy hóa: cho độ trắng cao hơn và ưu điểm hơn pp chất khử: H2O2,Na2O2....

Thường thì dùng H2O2 tốt hơn.

19

5.4. Tạo nhung (cán mịn vãi len).

• Mục đích: oTạo cho vải dày, tạo độ cách điện và cách nhiệt oLàm tăng độ đẹp cho vải. oLàm cho các xơ len ma sát với nhau.

Vãi Len

20

5.4.Tạo nhung (cán mịn vãi len).

• Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng: Bề mặt ngoài của xơ len có lớp vẩy bao phủ Độ co giãn của xơ len.

Xơ len càng mảnh thì độ tao nhung càng cao.

Len có thể tạo nhung trong môi trường acid hoặc kiềm trung bình Nhiệt độ.

21

5.5.Định hình • Định hình nhiệt • Làm cho xơ sạch và ẩm làm thay đổi bóng hơn. các tính chất cơ • Làm cho len có khả lý, kích thước năng hấp phụ của vải dưới tác thuốc nhuộm cao dụng của nhiệt hơn. và ẩm.

22

5.6. Cacbon hóa • Nhằm loại bỏ hết tạp chất thực vật ra khỏi len.

Các tạp chất thực vật này làm cho vải xấu đi, không ăn màu thuốc nhuộm, giảm độ bền màu…..

Nguyên tố Cacbon 23

6. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM ACID

10/26/2017

24

6.1. Ái lực thuốc nhuộm Ái lực cao

Ái lực TB

Ái lực thấp

• Môi trường có • Môi trường • Môi trường có pH= 6. có pH= 2-4 độ pH= 6-7.

• Thuốc • Sử dụng acid • Acid nhuộm là H SO làm ammonium 2 4 acid acetic. thuốc nhuộm. acelate • Với H2SO4 chất làm đều màu 25

6.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ Cần chú ý: Độ pH, nhiệt độ.

Chất xúc tác làm tác dụng của nhuộm xảy ra chậm (thường dùng dung dịch sodium sulfate).

Thuốc nhuộm

pH

sodium sulfate ( % )

ái lực thấp ái lực trung bình ái lực cao

2-4 4-6 6-7

10-20 10-20 5-10 10/26/2017

26

6.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ

10/26/2017

27

7. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM PHỨC KIM LOẠI

10/26/2017

28

7.1. GIỚI THIỆU - Phức kim loại có chất phức chrome.

- Ổn định, độ bền giặt của vải len.

-Dễ nhuộm, cho độ đều về màu sắc, độ bền ánh sáng và giặt tốt đối với xơ len.

29

7.2.QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHO THUỐC NHUỘM, KIM LOẠI 1:1 •

10/26/2017

30

7.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHO THUỐC NHUỘM, KIM LOẠI 1:1 Ngâm vải ở 600C, có chất trợ ướt cho và hỗn hợp acid và chất đều màu vào, giữ trong một thời gian ngắn không gia nhiệt.

Cho thuốc nhuộm đã hòa tan ở nhiệt độ sôi vào.

Nâng nhiệt từ từ lên tới nhiệt độ sôi (trong khoảng thời gian 30 phút), giữ nhiệt độ này trong khoảng 90 phút.

Giặt xả với dung dịch 5% sodium acetat 10/26/2017

31

7.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHO THUỐC NHUỘM, KIM LOẠI 1:2 • Có 1 nguyên tử chrome kết hợp với 2 phân tử thuốc nhuộm.

Dung dịch nhuộm bao gồm: acetic acid (80%), ammonium sulfate: 1-2g/l; chất đều màu: 0,5-1%, pH=5.

Phân tử ammonium sulfate

10/26/2017

32

7.2. QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHO THUỐC NHUỘM, KIM LOẠI 1:2 Vải được ngâm trong vài phút ở 400C Nâng nhiệt độ đến gần nhiệt độ sôi, giữ nhiệt độ này trong vòng 30-45 phút, giảm nhiệt độ từ từ và giặt xả.

Một vài loại len nhạy cảm, thích hợp với quy trình nhuộm ở 850C, trong khoản 45 phút, sau đó đem giặt xả ở 1000C (15 phút) 10/26/2017

33

8. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM HOẠT TÍNH • Gắn lên sơ bằng mối liên kết đồng hóa trị ở nhiệt độ sôi, pH=7.

• Tỉ lệ tận trích khi dùng loại thuốc nhuôm này cao.

• Có 2 phương pháp chọn thuốc nhuộm: tận tích hay cuộn ủ lạnh, cần kiểm soát nhiệt độ và độ pH cẩn thận.

10/26/2017

34

8. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM HOẠT TÍNH

10/26/2017

35

8. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM HOẠT TÍNH

10/26/2017

36

8. NHUỘM BẰNG THUỐC NHUỘM HOẠT TÍNH

10/26/2017

37

TỔNG KẾT •Có 3 quy trình nhuộm vải len là •1. Nhuộm bằng thuốc nhuộm acid •2. Nhuộm bằng phức kim loại •3. Nhuộm bằng thuốc nhuộm hoạt tính

10/26/2017

38

10/26/2017

39