Verkeersbureau van de provincie Splitsko-dalmatinska Prilaz braæe Kaliterna 10/1 21 000 Split, Hrvatska, p.p. 430 tel/fax: +385 (0)21 490 032; 490 033; 490 036 info@dalmatia.hr www.dalmatia.hr
www.dalmatia.hr Uitgever: Verkeersbureau van de provincie Splitsko-dalmatinska Einredactie: dr. sc. Mili Razoviæ Redactie: dr. sc. Ivo Babiæ, dr. sc. Marcel Meler, dr. sc. Fedja Vukiæ Tekst: Ružica Mikaèiæ FotoÕs: Andrija Carli, Ivo Pervan, Branko Ostojiæ, Mario Romuliæ, Zlatko Sunko, Krešimir Žanetiæ Vertaling: Most - de Brug, Rotterdam, drs. Nikola Ra¹iæ Revisie en correctie: Mirjana Medjugorac Vormgeving en grafisch werk: Norma international d.o.o. Druk: Tipomat d.o.o.
korice i karta nizozem.indd 2-3
12/4/09 11:56:26 AM
Praha 7h 30 Bratislava 4h 30
Mursko Sredi¹æe Dubrava Praha 8h 30 Kri¾ovljanska Wien 4h Graz 2h 30
Macelj
Trnovec Èakovec
Gorièan Gorièan Èakovec Ludbreg Vara¾din Vara¾dinske Toplice Novi Marof
Vara¾din
Lupinjak
Krapina Krapina
Razvor
Breznièki Hum Sv. Kri¾ Zaèretje
Zabok
München 6h Salzburg 4h 30 Ljubljana 1h 30
©kurinje Orehovica Èavle Kikavica O¹trovica
Vrata Delnice
Krk
Luèko
Buzin
ta vra ka lits Sp Sinj
Prgomet
J A D R A N S K O
Sarajevo 4h
Kamensko Dugopolje Ar¾ano Bisko Blato na Cetini
Sarajevo 3h 30 Mostar 1h
Omi¹
Imotski ©etanovac Split Supetar Zagvozd
Donji Vinjani
Biokovo
Braè
S
Mali Prolog Sarajevo 3h 30
Ravèa
Mostar 1h
Prud Gabela Polje Metkoviæ
Hvar
Vis
Ploèe Vis
Metkoviæ
Vela Luka Korèula
Lastovo
Klek Zaton Doli
Korèula Pelje¹ac
Mljet
Mljet
Brgat
Dubrovnik Cavtat nik
a
car
Pes
Makarska
rov
Hvar plit
SVETAC
Orah
Bol
Du b
©olta
Gornji Vinjani
Karasoviæi
ri
Ancona Split
Hvar Palmi¾ana
a
r
s
k
Bol i
Stari Grad
HVAR
k
Podgora a
Vrboska Jelsa
M O R E
Konfin Podgorica 2h 30 Tirana 5h 30
B i Komi¾a ¹e vs ki ka BI©EVO n
VIS
al
Vis
n
a
l
Vrgorac
Igrane
Ravèa
®ivogo¹æe Drvenik Suæuraj
Vi¹ki kanal
Ba
Trogir
v
A1
O
Vrpolje
Primo¹ten
H
Tuèepi
V
Drni¹
Makarska
Sumartin
LUKAVCI
©ÆEDRO
Zmijavci
1762 Sv. Jure
O
Benkovac
©ibenik
BRAÈ
Krivodol Kamenmost Zagvozd
Zagvozd
K
Benkovac
Kornati
Omi¹ B r a è k i k a Mimice Pisak n a Supetar Brela l Postira Puèi¹æa Ba¹ka Voda Nere¾i¹æa Povlja Selca Milna
Donji Prolo¾ac Imotski
O
Grohote ©OLTA Stomorska
Zadar 2
Krka Pirovac Biograd Vransko A1 jezero Vodice
Cetina
Rogaè Neèujam Sutivan
Knin
Tela¹èica
R
Cista Provo Loveræ ©estanovac
I
Strmica
Blato na Cetini A1
O
B
Maslinica
A
Splitski kanal
IC
V. Drvenik
DRVENIK VELI
Graèac
Dugi Otok
S
1319 Sv. Jure
Stobreè Podstrana Dugi Rat
N
DRVENIK MALI
G. Ploèa Sv. Rok
Posedarje Zadar 1
Zadar
O
Split
Marina D. Okrug Slatine G.Okrug ÈIOVO
Udbina
©
779
Trogir
E
ona
Anc
KOZJAK
Ka¹tela
a
r
Boraja
Gospiæ
Otok
Grab Dugopolje A1 Gardun Trilj Bisko Èaporice M Bisko Klis Solin
Leæevica
U¾ljebiæ
Maslenica
da Za
Dicmo
A1
D. Seget
Paklenica
Pag
Vrpolje Rijeka ZAgreb
1011
Sinj
675
Gunja Sarajevo 4h 30
Korenica
Gospiæ Velebit
Pag
Beograd 1h Sofija 6h Athinai 14h
D. Muæ
tin
Mali Lo¹inj
Bajakovo
®upanja
Lièko Petrovo Selo
Hrvace
Peru¹iæ
Karlobag
Novalja
®upanja
Ilok
Ce
Lo¹inj
Sjeverni Velebit
Sarajevo 4h 30 Mosar 4h 30
Babina Greda ®upanja
M
A1 Rab
Sl.Brod istok Slavonski Brod Velika Kopanica Slavonski Sarajevo 3h 30 ©amac
Sl.Brod zapad
Mosar 5h 30
Otoèac
Rab
Cres
Lu¾ani
A
Otoèac
Svilaja
Ilok
Slavonski Brod
K
Krk
Vinkovci
1251
1508
Cetina
Cres
Nova Gradi¹ka
Hrvatska Dubica
Dvor
Plitvièka jezera
Brinje
Ðakovo Okuèani
Jasenovac Nova Gradi¹ka Stara Gradi¹ka
Hrvatska Kostajnica
Slunj Senj
Brijuni Pula
Maljevac
Vukovar
Po¾ega
Novska
Vrlika Beograd 1h 30
Na¹ice
Pakrac
Lonjsko Polje
Glina
Ogulin
Crikvenica
Labin
Kutina
Ogulin
Erdut
Osijek
Papuk
Kutina
Petrinja
Ravna Vrbovsko Gora
Kopaèki rit
A
Krèki most
Pazin Uèka
Karlovac
Bosiljevo
Beli Manastir Donji Miholjac
Daruvar
Popovaèa
Sisak
Batina
R
Rovinj
Rijeka
Velika Gorica
Dubo¹evica
Baranjsko Petrovo Selo
A
Vrsar
Tunel Uèka
Virovitica Slatina Grubi¹no Polje
A1
Pribanjci
Delnice
Vrbovec
Ivanja Reka Ivaniæ grad
Karlovac
Donji Miholjac
N
Poreè
Matulji
Opatija
Brod na Kupi
Terezino polje
Bjelovar
. oj
Novigrad
Po¾ane
Risnjak
Krakow 10h 30 Budapest 3h 30
I
Buje
Jurovski Brod
Popovec
Krakow 10h Budapest 3h
Bratislava 4h 30 Budapest 3h 30
uèk Per
Ka¹tel
Umag
Rupa
Jastrebarsko
Prezid
Komin
D
Pasjak
Plovanija
Samoborsko gorje
München 6h Salzburg 4h 30 Ljubljana 1h 30
Milano 5h 30 Venezia 3 h Trieste 30min
Gola
Koprivnica Ðurðevac Kri¾evci
Medvednica Sveta Helena
Zagreb
Bregana Zapre¹iæ Samobor Sveta Nedelja Jankomir ®umberak Milano 5h 30 Venezia 3 h Trieste 30min
Bratislava 4h 30 Budapest 3h
Gradac
2
BROSURA nizozemski.indd 2-3
3
12/8/09 9:46:36 AM
4
MiddenDalmatie − Het hart van de Adriatische kust
5
Of u nu Dalmatië wilt ontdekken via de bijzondere natuurlijke schoonheid van haar kustlijn, haar eilanden en het betoverende achterland, of door culturele bezienswaardigheden en verschillende lagen van de geschiedenis geschreven in de stenen van haar straten en pleinen - elke van deze paden zal u naar Midden-Dalmatië leiden - het hart van de Adriatische kust en deze zeestreek. Het is een gebied waar men de Kroatische geschiedenis ontmoet, een erfgoed en cultuur die makkelijker “gelezen” kunnen worden dan vanuit een boek. Sinds de prehistorie en de oudheid, toen de eerste Griekse kolonies op de eilanden en kust verschenen, en voordat de eerste Kroatische koningen hier gekroond waren, werden er oorlogen gevoerd om deze kleine strook van de kust, die vervolgens keer op keer veroverd en heroverd werd door degenen aan wie het behoorde. De conflicten en oorlogsrampen gaven geboorte aan legenden en helden, patronen en heiligen. Dat is de reden waarom de bewoners hun land op een bijzondere manier hebben bemind en beschermd, en tevens waren bereid om het met eigen leven te verdedigen. Het was geen toeval dat de geschiedenis van deze regio altijd met hart werd geschreven. Sinds de tijden wanneer, op 1 mei 305 na Christus, de Romeinse keizer Gaius Valerius Diocletianus vanuit Rome naar zijn nieuwe huis vertrok, een luxe keizerlijk paleis op de plek waar de huidige stad van Split nu ligt, was het al zo. Hij wilde de oude dag van zijn keizerlijke pensioen doorbrengen in de schilderachtige baai begroeid met kroos, waar hij zijn jeugd had doorgebracht. De hele wereld lag aan zijn voeten, hij kon overal gaan waar hij maar wilde, maar zijn hart heeft uiteindelijk voor deze plek gekozen. In de latere eeuwen, gedurende een tijdspan van 1700 jaren, was het weer het hart van de bewoners dat, bouwend op de basis van het keizerlijke paleis, de kern van het grootste stedelijke centrum aan de oostelijke kust van de Adriatische Zee schiep: de huidige stad van Split. Op vrijwel dezelfde manier hebben verschillende vorsten, patriciërs en andere notabelen, te zijner tijd, de geschiedenis geschreven van de eilanden van Vis, Hvar en Brač en de steden van Trogir, Omiš, Makarska, Solin, Sinj en Kaštela. Dat is de reden waarom men in MiddenDalmatië, op een afstand van amper 30 kilometer van elkaar, maar liefst twee
BROSURA nizozemski.indd 4-5
12/8/09 9:46:39 AM
6
BROSURA nizozemski.indd 6-7
monumentencomplexen onder de bescherming van Unesco vindt, opgenomen in de Werelderfgoedlijst: Het Paleis van Diocletianus in Split en de historische kern van de stad Trogir. Tussen hen ligt Salona, tegenwoordig het grootste archeologische site op de Kroatische Adriatische Kust, en te zijner tijd ook de hoofdstad van de Romeinse provincie Dalmatië. De huidige stad Solin, ontstaan op de ruïnes van Salona, speelde ook een belangrijke rol in de Kroatische geschiedenis, onder andere als de kroningstad van de Kroatische vorsten. Op het zonnigste eiland Hvar vindt men het best bewaarde voorbeeld van de oude verkaveling van grondpercelen - de Starigradsko Polje (Het akkerveld van Starigrad) - die ook onder de Unescobescherming valt. De stad van Hvar beschikt ook over een van de oudste Europese theaters, opgericht in het historische centrum van de stad in 1612. Het is de derde oudste theater in Europa en het fungeerde bijna 400 jaar als brandpunt van het culturele en sociale leven van de stad. Het culturele erfgoed van MiddenDalmatië werd geschapen door kunstenaars die hun kunst in steen, marmer en hout van de stedelijke paleizen inboezemden. Zij lieten ons niet alleen de onovertroffen meesterwerken van hun edele handen achter, maar ook een deel van hun hart ingemetseld in de schoonheid van de zorgvuldig geconstrueerde en met grote liefde opgerichte huizen en hun gevels, kerken en musea. Hoezeer de kunstenaars die hier woonden en werkten van hun geboorte streek hielden is het duidelijkst vertoond in het portaal van de kathedraal van Trogir, opgericht door bouwmeester Radovan in 1240, evenals in de stenen rolornamenten en beeldhouwwerken van meesters als Bonin da Milana, Juraj Dalmatinac, Andrija Alešije, Nikola Firentinac en van vele anderen die hier de meesterwerken van hun eigen handen achterlieten, als hun bijdrage voor de bloemlezing van de kunst. De deurlijsten uit walnoothout van de kathedraal van Split, het werk van de kapitein Andrija Buvin in 1214, zijn de geschiedenis van de Europese Romaanse houten beeldsnijkunst ingegaan. Op basis van de rijke artistieke prestaties van zijn voorgangers, voor wie Midden- Dalmatië de bron van inspiratie is geweest voor het creëren van de meest wonderlijke meesterstukken, verschenen in deze regio ook een paar grote schildersnamen, waaronder Emanuel Vidović, de bekendste Kroatische schilder van het begin van de 20e eeuw. De meeste van zijn werken tonen landschappen van zijn geboortestreek, terwijl zijn aquarellen en olieschilderijen overgoten zijn met zijn liefde voor de zee,
lucht, wolken, zonsondergangen en de kustlijn van zijn Dalmatië. Ivan Meštrović, een wereldberoemde eigentijdse kunstenaar, is de grootste naam in de beeldhouwkunst van Dalmatië. Zijn werken in steen, hout en brons men kan bewonderen in de Meštrović Galerie in Split, maar ook in de herkenbare beroemde monumenten zoals dat van bischop Gregorius van Nin, bij de noordelijke Poort van het Paleis van Diocletianus. Het begin van de Kroatische staatsschap ligt in Midden-Dalmatië, net als het begin van het christendom bij het Kroatische volk, dat in de 7-e eeuw haar hart aan de Maagd Maria schonk. Er zijn talloze kerken, kapellen en heiligdommen gewijd aan deze trouwe beschermvrouwe van Kroatië, met inbegrip van de kerk van Onze Lieve Vrouwe van het Eiland in Solin, die volgens de overlevering, zijn volk beschermde tegen de macht van de Turken in 1715. De dankbare verdedigers versierden haar beeld met een gouden kroon met het opschrift: “Voor eeuwig bekroond vanwege de overwinning, A.D. 1715.” Sinds die tijd kreeg de Maagd Maria het predicaat “De wonderbaarlijke.” Ter nagedachtenis van de overwinning op de Turken, worden in Sinj elk jaar - op de eerste zondag van augustus - de ridderlijke spelen gehouden, een waar spektakel bekend als de Sinjska Alka. Men zou kunnen zeggen dat de kathedraal van Sint Domnius (Sveti Duje) te Split, het voormalige mausoleum van keizer Diocletianus, het oudste domgebouw in de wereld is vanwege haar functie als de plaats van openbare verering voor zo een lange tijd. Naast de kathedraal, en dat is ook de rustplaats van de botten van Sint Domnius, de beschermheilige van de stad, hebben de bewoners van Split hebben een majestueuse klokkentoren laten verrijzen, dat tegenwoordig is uitgegroeid tot het symbool van de stad. Karakteristiek voor Midden-Dalmatië is het in leven houden en behouden van de rijke volkse tradities van religieuze verering in processies, nachtwaken, gebedswandelingen en devoties gekoppeld aan katholieke feestdagen en patroonheiligen. De openbare processie van de Kruiswegstaties, gehouden al eeuwenlang op het eiland Hvar op de avonden van Goede Donderdag en Goede Vrijdag, lopend door diverse kapellen en kerkjes van de stad, is een onvergetelijke ervaring van een authentieke religieuze traditie. Bijna alle stedelijke centra aan de kust, op de eilanden of in Zagora bewaren in hun schatkisten bijzondere stukken van
de geschiedenis en cultuur van regio, en dat zegt veel over de bijzondere betekenis van dit gebied in het verleden. Zo vindt men in het Franciscaner klooster in de buurt van Zaostrog bij Makarska een schilderij van een onbekende 18e eeuwse kunstenaar genaamd “Het Laatste Avondmaal”, waarop samen met Jezus en zijn apostelen een hond staat, een Dalmatiër, die zijn naam aan deze regio en aan de Illyrische stam Delmati ontleent. Niet minder interessant is ook “Het Huis van de Gelukkige Man” in een kerk van de stad Omiš, dat zijn naam van zijn eigenaar kreeg, die in de 15e eeuw met een hart vol geluk, het volgende opschrift op de deur inbeitelde: “Heer, ik dank u dat ik heb geleefd in deze wereld.” Het is genoeg om maar een keer de ongekende combinatie van het blauw van de kust en het groen van de pijnbomen met de mooiste voorbeelden van zanden grindstranden aan de Adriatische Zee te beleven: je hart begint meteen te kloppen. Het is niet alleen de kust die je uitnodigt om de rust aan je lichaam en geest te gunnen. Dat doen ook de uitzichten die je ziel en je hart met gelukzaligheid voeden. Eeuwenoude pijnbomen die langs de stranden groeien, buigen zich naar de grond alsof ze zelf hebben besloten om de bezoekers te voorzien van bescherming tegen de zon en van het plezier om in de schaduw naast de zee op de stranden van witte kiezelstenen te liggen, bijgestaan door een vlaagje van de verfrissende wind Maestral. Een blik omhoog reikt tot aan de toppen van Biokovo, Kozjak en Mosor, of tot Vidova Gora op het eiland Brač, de hoogste top op een eiland in de Adriatische Zee. Verder strekt zich het uitzicht uit tot de reeks van de zonnige eilanden - Hvar, Šolta en Vis, met hun kleine stenen dorpjes ver weg van het lawaai en het snelle tempo van het dagelijks leven op het vasteland. Hier lijkt het, voor een ogenblik, alsof het leven gestopt is maar het is eigenlijk langzaam pulserend volgens een ander ritme, het ritme van de kleine stenen straten, olijfbomen, wijngaarden en lavendelvelden. Maar daar waar de zee eindigt, stopt de magie van het hart van de Adriatische zee niet. Het gaat juist harder slaan wanneer achter de kustbergen, slechts kleine 20 kilometer van de zee, een magische wereld in de omhelzing van bergen en rivieren zich opent voor de reiziger. Dit is het groene hart van Zagora, vol van betoverende schoonheid, legenden, authentieke verhalen, eeuwenoude
burchten en schitterende natuur. Als iemand u Dalmatië als een gebied van alleen geschiedenis, cultuur en prachtige stranden probeert te beschrijven, dat moet u niet zomaar aannemen, want in het groene hart van Zagora zijn er ook vele onvergetelijke locaties voor sportieve activiteiten. De regio staat bekend om zijn maneges, paardrijden en zijn plattelandstoerisme. Goed onderhouden fietspaden in het binnenland, langs de kust en op de centrale Dalmatische eilanden slingeren door een zacht landschap, terwijl de stroomversnellingen van de Cetina rivier en haar kloven, verzamelplaatsen zijn van de liefhebbers van canyoning, kanosafari’s, rafting en freeclimbing. Sommige plaatsen op de Makarska Rivi ra zijn ideaal voor familievakantie of voor een actieve vakantie in het nabijgelegen natuurpark Biokovo. Wanneer uw hart vol van de geneugten van de dag raakt, zullen uw gastheren u om de tafel uitnodigen, en dat is de beste plaats voor een hartelijk welkom. Zij bieden u niet alleen vis en schelpdieren, of lamvlees met een unieke smaak, maar ook de plaatselijke specialiteiten zoals Brač vitalac en schapenkaas in olie. De Cetina regio staat bekend om haar arambašići (soort dolmades), rivier krabben en kikkerspecialiteiten. Aan de kust en op de eilanden, vergeet niet om uw smaakpapillen te verwennen met soparnik, Dalmatische visschotel, allerlei soorten verse vis, schaaldieren en groente, desserts zoals rafiola, Kaštelan cake, Makarana taart; de hib van Vis, krostule, beignets of paprenjaci van Hvar. U kunt ook de bekende lokale wijnen proeven - plavac, vugava en andere - topproducten van de hard werkende wijnboeren en geperst uit de druiven afkomstig uit de steile heuvels in de buurt. Als u moe wordt van al deze smaken en aroma’s, nadat u uw ziel en lichaam genoeg heeft getrakteerd, kunt u een zeldzaam voorrecht van de huidige tijd met uw gastheer gaan delen - en dat is het verblijven in een regio waar het water in de rivieren en beken nog drinkbaar, schoon en veilig is, en waar het water in woonhuizen ook een aangename smaak en echte frisheid kent. Dit is het bewijs van het feit dat hier de mens niet heeft gespeeld met de door God gegeven natuur. In plaats daarvan, maakte hij gebruik van haar in de loop van de tweeduizend jaar van de bekende geschiedenis, maar hij heeft het ook voor onze nakomelingen bewaard die van Midden-Dalmatië als het hart van de Adriatische Zee ook morgen zullen genieten.
7
12/8/09 9:46:43 AM
8
BROSURA nizozemski.indd 8-9
9
12/8/09 9:46:45 AM
10
11
Split Het is moeilijk te zeggen wat een sterkere indruk op de huidige bezoekers van de stad maakt: het historische centrum of de manier van leven van haar inwoners. Ze leven vooral buiten, genietend van de koffie met vrienden op de Riva, de huiskamer van de inwoners van Split, of binnen het Paleis van Diocletianus, wiens stenen muren een verfrissende koelte bieden in hete zomerse dagen. Split biedt graag al haar schoonheid aan haar bezoekers. Ze kunnen door haar straten wandelen en zo de eeuwen van haar geschiedenis en kunst beleven; een kijkje nemen in de rijkdom van haar musea, galeries en kerken en op die manier een stukje van haar complexe geschiedenis te begrijpen, of gewoon genieten in de schaduw van de pijnbomen op de berg Marjan en zwemmen in de zee. Welke keuze de bezoeker ook maakt het zal nooit de verkeerde zijn. In de straten van deze stad - met het Paleis van Diocletianus, geplaatst op de Werelderfgoedlijst van Unesco, in haar midden - worden ze begroet door de luidruchtige, gelukkige inwoners, terwijl ze in de rustige hallen van haar musea en galeries kennis kunnen maken met de geschiedenis van deze eeuwig jonge stad.
BROSURA nizozemski.indd 10-11
12/8/09 9:46:48 AM
12
De omgeving van Split De mooie kustlijn en het rijke achterland zijn onlosmakelijke delen van de stad Split. De zes kilometer lange grindstrand van Podstrana, aan de zuidelijke kant van de stad, vormt een uniek stedelijk gebied. De stranden strekken zich uit tot aan de huizen,
BROSURA nizozemski.indd 12-13
accommodaties voor toeristen, kleine familiehotels maar ook vijfsterren hotels. De beroemde grot van VranjaÄ? ligt ten noorden van Split, terwijl de middeleeuwse vesting Klis, gelegen op de steile kliffen van een ontoegankelijk kloof tussen de bergen van Mosor
13
en Kozjak, het landschap domineert. De vesting biedt uitzicht op Solin, het oude Salona, en op de rivier Jadro, die de stad en de rest van de regio al zeventien eeuwen van drinkwater voorziet.
12/8/09 9:46:51 AM
14
Trogir
15
Het historische centrum van deze harmonieuze stad, dat ook op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat, is een van de mooiste stedelijke kernen aan de Adriatische Kust. Een rondleiding door Trogir, die op deze locatie al sinds de derde eeuw na Christus bestaat, is een bijzondere ervaring, hoewel de centrale ruimte nauwelijks 750 stappen breed is, zoals gemeten door de dichter Pavao Andreis al lang geleden. Het klooster van St. Nicolaas herbergt nog steeds een reliëf van de Griekse god Kairos, ook bekend als de “god van het gelukkige moment” die eens in het leven verschijnt en aan mensen de kans biedt “om zijn kuifje beet te pakken”. Op de smalle stenen straatjes van de stad, die ook bekend staat als het museumstad, staan de paleizen van adellijke families, terwijl haar kerken en pleinen al eeuwen lang de begaafdheid van haar kunstenaars tentoonstellen, ter vreugde en genot van de historici en bezoekers en op trots van haar inwoners. De huidige stad van Trogir leeft met het ritme van een modern toeristisch stadje en het is een favoriete bestemming van zeereizigers en zeilers gefascineerd door de eeuwenoude stenen schoonheid in het hart van de Adriatische Zee.
BROSURA nizozemski.indd 14-15
12/8/09 9:46:54 AM
16
De omgeving van Trogir
17
Kleine bosrijke grindinhammen op een van de meest uitbundige kustlandschappen, een Rivi ra waar al sinds de oudheid luxe zeevilla’s stonden; stenen en grindstranden en een onberispelijk schone zee, vormen de belangrijkste attracties van dit toeristisch gebied. Ook de 16e-eeuwse molen op Pantana en de 15e eeuwse toren in Marina zijn een bezoek waard. Het nabijgelegen eiland Čiovo is met Trogir door middel van een brugje verbonden en na een korte wandeling door haar dorpjes komt u al gauw bij verborgen stranden met dichte dennenbossen terecht.
BROSURA nizozemski.indd 16-17
12/8/09 9:46:57 AM
18
Kaštela
19
Een diepe en goed beschutte baai tussen Split en Trogir fungeert als een natuurlijk toevluchtsoord. Zelfs in de oudheid was Kaštela een plaats waar de rijken uit de nabijgelegen grotere steden hun zomerverblijven lieten bouwen. Uit angst voor de binnenvallende Turken, werden er kastelen gebouwd pal aan de kust - het liefst 15 van hen aan het einde van de 15e eeuw - allemaal in renaissance stijl met rijke interieurs. Ongeveer zeven van deze forten werden nederzettingen die uiteindelijk samengevoegd zijn tot de huidige stad van Kaštela.
BROSURA nizozemski.indd 18-19
12/8/09 9:47:00 AM
20
Omiš en omgeving
21
De forten Mirabela en Starigrad, en de canyon van de Cetina rivier, die hier in de zee uitmondt na een honderd kilometer lange reis door de steile kliffen, bekronen de stad van Omiš met een bijzonder schilderachtige charme. In de Middeleeuwen vielen de piraten van Omiš de schepen aan op de Adriatische Zee vanuit de canyon van de Cetina. Dit deel van de kustlijn is ook bekend om zijn uitzonderlijke zandstranden, waaronder het stadsstrand in Omiš, meer dan één kilometer lang en met 700 meter van het ondiepe water. Het gehele gebied van de Omiš Rivi ra is ook bekend om zijn zoetwater bronnen. Bij de plaats Vrulje vindt men een van de grootste bronnen die vanuit de oppervlakte van de zee gezien kunnen worden.
BROSURA nizozemski.indd 20-21
12/8/09 9:47:04 AM
22
Makarska
23
23
Makarska is de centrale stad van de gelijknamige toeristische Rivi ra. Het is een aantrekkelijk zomervakantiegebied waar iedereen een plek van zijn dromen kan vinden. Boven Makarska verrijst de berg Biokovo in wiens diepe rotsen water bevriest, zelfs midden in de zomer. De stad ligt aan de voet van de berg in een natuurlijke haven gevormd door twee schiereilanden met beboste kiezelstranden geperst in een kilometer breed gebied dat het blauw van de zee vanaf de berghoogten scheidt. De beste plaats om iets over de geschiedenis van de stad te leren is het 500-jaar oude Franciscaner klooster, dat een fotogalerie, een bibliotheek en het unieke Malacologisch Museum bevat.
BROSURA nizozemski.indd 22-23
12/8/09 9:47:06 AM
24
De Makarska Rivi ra
25
Zestig kilometer aan grindstranden van de witste kiezelstenen en een reeks van toeristische plaatsen, als parels neergezet langs de voet van de berg Biokovo, zijn de kenmerken van de Makarska Rivi ra “met haar voorhoofd in de bliksem en haar voeten in de zee�. Deze staat bekend om haar lange en rijke traditie in het ontvangen van gasten, actieve vakanties en een gevarieerd en verfijnd gastronomisch aanbod. In de zomeravonden treft men overal veel pret en vrolijk gezang. Het is een uiterst eenvoudig en uniek gebied met de mooiste stranden aan de Adriatische Zee, binnengetrokken in de schoot van de rotsen en pijnbomen, een gebied waar het toerisme een onderdeel is van het dagelijks leven en traditie, maar ook gekenmerkt is door een verlangen om altijd naar beter, anders, en mooier te streven.
BROSURA nizozemski.indd 24-25
12/8/09 9:47:10 AM
26
Het eiland Brač
27
Het eiland Brač is het thuisland van de fameuze witte marmersteen die werd gebruikt, onder andere, om het Witte Huis in Washington DC te bouwen, net als parlementsgebouwen in Wenen, Berlijn en Boedapest, het paleis van Diocletianus in Split en de kathedralen in Trogir en Šibenik. Het klooster van Pustinja Blaca, gebouwd in 1550, geeft u zelfs vandaag de dag een inzicht in het middeleeuwse leven op het eiland, net als vele solitaire middeleeuwse kerkjes in het binnenland van het eiland. Vakantieoord Bol staat bekend om zijn strand Zlatni Rat, de beroemde Gouden Hoorn, wiens kromming verandert naargelang de zeestroming en windrichting. Vidova Gora (Vitus’ Berg), de stad van Supetar, en het Gemeentelijke Museum in Škrip, zijn slechts enkele van de fascinerende spots op dit kleine stukje aarde, het grootste van alle eilanden in MiddenDalmatië.
BROSURA nizozemski.indd 26-27
12/8/09 9:47:13 AM
28
BROSURA nizozemski.indd 28-29
29
12/8/09 9:47:18 AM
30
Het eiland Hvar
31
Het eiland van zon en lavendel, van oeroude stenen akkermuurtjes en herdershuisjes, Hvar is een van die plaatsen die uw ziel met schoonheid vervult. Men weet niet wat er eerst opvalt: de harmonie van haar geschiedenis en kunst, of de schoonheid van haar natuur. Een wandeling door de stad Hvar, langs de eeuwenoude stenen straatjes gepolijst door langdurig gebruik, of op het grootste plein aan beide zijden van de Adriatische Zee in het centrum van de stad Hvar, evenals een wandeling door Starigradsko Polje, een bijzonder terrein van de Unescolijst van Werelderfgoed - de akkers van Stari Grad (De Oude Stad) - zijn allemaal unieke ervaringen die het boek van de geschiedenis voor u openslaan. Met zijn verleidelijke geur en de paarse gloed van lavendelvelden en met zijn druiven die de stralen van de zon in zich opnemen en vervolgens in de beste wijn omzetten, steekt het eiland Hvar uit als het vlagschip van het hedendaagse toptoerisme.
BROSURA nizozemski.indd 30-31
12/8/09 9:47:21 AM
32
Het eiland Ĺ olta
33
Dit eilandje gelegen tegenover de baai van Split zal uw hart veroveren ongeacht wat u daar eerst ziet - een klein stenen veldhuisje of de luxueuze villa van de familie Marchi uit 1706. Er zijn weinige plaatsen zoals deze. Haar diepe en beschutte baaien bieden u veiligheid, vrede en rust en dat op een totaal andere manier dan in het gebruikelijke toerisme. Het is het eiland van honing, olijvengaarden en olijfolie, maar ook van aromatische kruiden. Haar schoonheid en harmonie heeft als inspiratiebron gediend voor veel kunstenaars en schrijvers die hier sommige van hun mooiste meesterwerken hebben gecreĂŤerd.
BROSURA nizozemski.indd 32-33
12/8/09 9:47:25 AM
34
Het eiland Vis
35
Dit eiland op het ruime sop was de eerste Griekse nederzetting in de Adriatische Zee, de kolonie van Issa, en het is ook de belangrijkste archeologische site in Kroatië: Issa’s artefacten liggen tentoongesteld in het Archeologisch Museum van Vis. Het bekendste is het bronzen hoofd van Griekse godin Artemis, tegenwoordig het symbool van Vis. Het eiland is bezaaid met oude kerken en pittoreske stenen huizen, terwijl het moderne panorama van haar beschutte baaien wordt gekenmerkt door kleine jachten en boten, zeilers en duikers. De authenticiteit van de steden en dorpen is bewaard gebleven, vooral in Komiža. Vanaf de heuvels boven de stad strekt zich het uitzicht naar de open zee en naar de verste Adriatische eilanden Biševo, Sveti Andrija en Palagruža.
BROSURA nizozemski.indd 34-35
12/8/09 9:47:28 AM
36
Zagora
37
Er zijn weinige plaatsen waar het blauw van de zeekust in zo een intiem contact komt met de geuren van het vasteland zoals in Zagora, door wiens groene hellingen tamme en helderschone rivieren kronkelen, gescheiden van de zee door de bergen van Kozjak, Mosor en Biokovo. Wilt u dit water even drinken, dan voelt u hoe het op het ene moment zachtjes brabbelt en dan weer op het volgende ogenblik weer dreigend brult en schuimt. Zo kunt u de kracht inademen van de onbreekbare ziel van de mensen van dit hoogland. Een bezoek aan de heldere groene rivieren en aan de grot van VranjaÄ?a met een versteende waterval en fascinerende ondergrondse hallen, aan de unieke Karstverschijnselen van de Blauwe en de Rode Meer, aan de Karstvelden van Sinj en Vrgorac die met hun overdadige productie de hele regio van voedsel voorzien, is een eenmalig belevenis van de authentieke natuur. Tijd, mensen en legendes van dit gebied, waar de mondelinge overlevering nog steeds springlevend is, hebben een unieke oase gecreĂŤerd van de verdichte geschiedenis ingeboezemd in haar stenen huizen en eeuwenoude burchten. Na uitbundige outdoor-activiteiten, de traditie van verzamelen rond de tafel met zelfgemaakt voedsel, geproduceerd in de scherpe berglucht en in de rijkelijk bevloeide valleien, zal u een aantal nieuwe smaken laten ontdekken en u uw verloren energie helpen herstellen.
BROSURA nizozemski.indd 36-37
12/8/09 9:47:32 AM
38
BROSURA nizozemski.indd 38-39
39
12/8/09 9:47:36 AM
40
Gastronomisch genot
41
Het lijkt alsof het eten dat op de tafels van Dalmatië wordt aangeboden al sinds eeuwen aan de moderne voedingstandaarden voldeed: licht gekookt en licht verteerbaar voedsel, met grote hoeveelheden vis, olijfolie, groenten en kruiden vormen de basis van elke maaltijd. Echter, is in de Dalmatische gastronomische kunst, naast het belangrijkste ingrediënt ook de wijze waarop zij wordt voorbereid van even groot belang. Dat geldt ook voor de elke van de speciale kruiden die, samen met peterselie en knoflook, een klein culinair geheim vormen, gekenmerkt door het aroma van laurier, rozemarijn en basilicum, met olijven en kappertjes altijd op de tafel. Wanneer we het over de vleesspecialiteiten hebben waarop de lokale bevolking bijzonder trots is, dan kent de Dalmatische Pršut (gerookte ham), gerookt en gedroogd in een vat, geen gelijke. Het wordt meestal geserveerd met schapenkaas en lamsvlees.
BROSURA nizozemski.indd 40-41
12/8/09 9:47:39 AM
42
43
Vakantie voor lichaam en geest Uw bezoek aan Midden-Dalmatië kan veel meer zijn dan een rustige vakantie in de zon en aan de schoonste wateren van de Middellandse Zee, ongeacht of u in een hotel, een privéaccommodatie of een camping verblijft of op een boot of jacht komt. De opwinding door de sportieve activiteiten aangepast aan uw persoonlijke lichamelijke conditie, maar ook activiteiten die de grenzen van uw uithoudingsvermogen en avontuurgeest testen, zullen u verrijken met een ervaring van vrijheid en mooie herinneringen. Duik de blauwe zee in, ga wandelen op goed onderhouden paden langs de kust en op eilanden, help uw gastheren druiven en lavendel oogsten en ontdek wat er zo betoverend is aan de bedwelmende geuren van de geneeskrachtige kruiden van de Karstrotsen van Dalmatië, ontdek de uitdagingen van de bergpaden en van het bergklimmen, ga dalen met de stroomversnellingen van de snel stromende rivieren, vang de wind in de zeilen en geniet op alle mogelijke manieren in de historische rijkdom, het cultureel erfgoed en al het andere aangeboden door de blauwe zee - en Midden-Dalmatië - het hart van de Adriatische Zee.
BROSURA nizozemski.indd 42-43
12/8/09 9:47:43 AM
44
BROSURA nizozemski.indd 44-45
45
12/8/09 9:47:47 AM
Verkeersbureau van de provincie Splitsko-dalmatinska Prilaz braæe Kaliterna 10/1 21 000 Split, Hrvatska, p.p. 430 tel/fax: +385 (0)21 490 032; 490 033; 490 036 info@dalmatia.hr www.dalmatia.hr
www.dalmatia.hr Uitgever: Verkeersbureau van de provincie Splitsko-dalmatinska Einredactie: dr. sc. Mili Razoviæ Redactie: dr. sc. Ivo Babiæ, dr. sc. Marcel Meler, dr. sc. Fedja Vukiæ Tekst: Ružica Mikaèiæ FotoÕs: Andrija Carli, Ivo Pervan, Branko Ostojiæ, Mario Romuliæ, Zlatko Sunko, Krešimir Žanetiæ Vertaling: Most - de Brug, Rotterdam, drs. Nikola Ra¹iæ Revisie en correctie: Mirjana Medjugorac Vormgeving en grafisch werk: Norma international d.o.o. Druk: Tipomat d.o.o.
korice i karta nizozem.indd 2-3
12/4/09 11:56:26 AM