Bjerkreimsmarken 2019

BJERKREIMSMARKEN

27.-29. september

Frå fjellheimen til Marken i nye Bjerkreimshallen SIDE 9-11

7 09003 4 5 100 12

Fisk fornyar markensmenyen

SIDE 8

Kandidat i kåring

SIDE 21

2

DALANE TIDENDE

Onsdag 25. september 2019

Her finn du oss...

80.

Norsk fjell- og bygdemat Haraldsen as

101.

Phanneès Thaimat

81.

Sigmund Fagerland

102.

Felleskjøpet Rogaland Agder

82.

Tønnessen Fiskebil

103.

Ålgård Landbruk as

83.

Sidhu Import

104.

Eiksenteret as

84.

Gotteriexspressen

105.

Helleland Bil & Landbruk as

85.

Sjokoland

106.

Aase Landbruk as

86.

Grindabygg

107.

Trucksenter as

87.

Dalane Folkemuseum

108.

Morten Aarsland & Co Rørhandel as

88.

Hilde Stokke

109.

Rilas as

89.

Eli Briseid Knudsen

110.

Franzeforss Minerals as

90.

Kari Tjessem Surdal

111.

Espeland Senteret as

A

Nye Bjerkreimshallen

B

Matfatet inne i Hallen

C

Håndverksplassen inne i Hallen

D

VM-Hallen med dyr

E

Søppelkonteiner

F

Scenen

G

Messekontor med sal av kaffikanner til utstillere

H

Billettbu

I

Billettkontroll

J

Kontorbrakke med innskjekking utstillere og dugnadsfolk.

Minibank

91.

Hobbystua

112.

Fardal Bil

K

Kafè middag/kaker

92.

Aidas Smykker

113.

4H

L

Parkering Handicap

93.

Calvia as

114.

Bjerkreim Jeger & Fisk

94.

Unison Design og Import as

115.

Saga Energy

95.

Luis Romero Cabascango

120.

NAF

96.

Snobefabrikken as

97.

Håndverk Romero Santillan

98.

Stig Howsmo

99.

Nyyyt as Elite Smultringer

3

50

J VM-HALLEN

H

K

BJERKREIMSHALLEN

E

A

120

108

101

G 80

81

86

104

100

82

87

83

88

99

84

85 95

89

90

91

103 102

110 111

106

115

105

96 92

107

97 93

109

112 98

114

L

D

i

BJERKREIM SAMFUNNSHUS

94

F

113

100.

DALANE TIDENDE

3

Onsdag 25. september 2019

A

BJERKREIMSHALLEN B

67

66

48

49

65

50

52

51 53

46

47 40

41

42

43

64

44

58

36

35

32

33

31

21

20

19

1

2

30

29

22 23 24

25

18 3

17

16 4

56

55

54

C

37

Bjerkreim Bygdekvinnelag 34

57

38

39

Kafè

45

63

62

61

26

15 5

6

60

27

14 7

13

59 28

12

11

10

8

9

1.

Cosmopharma

18. Edel Marie Rasmussen

35. Søstra til Morten As

52. Dalane Bil AS

2.

Søya

19. Mi9 Glede/ avera

36. Alfa Energi AS

53. Rsa Bil

3.

3 Fruer

20. Bodil Soltvedt

37. Moi Skinnutsalg

54. Espeland AS

4.

Tengesdal Sport

21. Madsen Design As

38. ATV-Gården AS

55. Byggtorget AS

5.

Sjokoladehjørna

22. Per M Vagle

39. Mix & Match

56. Vikeså Trevare as

6.

Eiks Treskofabrikk as

23. A Knit Story

40. Cartech Vikesdal

57. M&G Elektro AS

7.

Vestec AS

24. Cathrines Hobbykrok

41. M.K. Ørsdølen

58. Reklamehuset Egersund As

8.

Felleskjøpet Vikeså

25. Strikkekroken

42. Forlaghuset Vest AS

59. Ove’s Rør & Mek. As

9.

Han med hatten

26. Nortura / Prima

43. NLR Rogaland

60. Bjerkreim Trelast AS

10. Findmy

27. Fatland Jæren

44. Fiskå Mølle

61. Ark Vest AS

11. Dalane Energi AS

28. Tine

45. Rogaland Nei til EU

62. Vikeså Boligutvikling AS

12. Moen Bjøllefabrikk AS

29. Sparebank 1 SR-Bank

46. Fjøssystemer Vest

63. Morill

13. GO Consult

30. Marit Olene Stokkeland

47. Jæren Olje AS

64. Bryne Landbruksservice AS

14. Oddleiv Fjetland

31. Oriflame

48. Ole Tommestad

65. Tines Systue

15. Hompen Dekk & Bil AS

32. Enjo

49. Jonas Hegelstad

66. Verktøy & Industri AS

16. Sittsel Søm og Mormors Hobbykrok

33. Forever Living

50. Mr. S as

67. Cecilie Ege Aslaksen

17. Eva Gravdal

34. Myrill Design AS

51. Sandnes Maskin AS

71. Polentur 9. klasse

B Matfatet inne i Hallen

D VM-hallen

121. Veen Gardsmat

Geitekjøtt

128. Fjord & Fjell Delikatesser Fiskevarer

122. Ollestad Kjøtt

Kjøttvarer

129. Honningbua

Honning

123. Norsvin

Svinekjøtt

130. Ryfylke Lefsebakeri

Lefser

124. Veli

Kaffi

131. Blåneis

Iskrem

125. Eldhuset

Bakevarer

132. Nortura

Kjøttvarer

126. Rune Gjertsen

Sjokolade

133. Fossmoen frukt

Frukt/Cider

127. Myksvoll Motion

Kaffi

134. Ree potet

Potet/gulrot

135. Ernst Rune Opsal 136. Norsk Redningshunder

4

DALANE TIDENDE

Onsdag 25. september 2019

Garanterer sølepytt- og sorpefri

HER BLIR DET GODLUKT: Bygdekvinnelaget skal få disponera kjøkkenet i foajeen til den populære kafeen sin. Lukta av nysteikte potetkaker blir dermed det første som møter markensgjestene når dei kjem inn i Bjerkreimshallen. Her er Sigmund Skjæveland kafékunde mens Marthon Skårland står bak disken.

Skårland var leiar i byggekomiteen for Bjerkreimshallen og skal vera konferansier og trivselskapar under Marken.

NY HALL, NYTT UTEAREAL, NYE MOGLEGHEITER: Sigmund Skjæveland, dagleg leiar for Bjerkreimsmarken, gler seg stort til å ønska tusenvis av markensgjester velkommen til

Han vil vera passeleg fornøgd med 8.000, men markensgeneral Sigmund Skjæveland håper og trur på fleire besøkjande enn som så til helgas Bjerkreimsmarken i og rundt nye Bjerkreimshallen.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

24. februar 2017 blei Bjerkreimshallen lagt i ruinar av brann. 24. august 2019 blei nye Bjerkreimshallen offisielt opna av helseminister Bent Høie. I to år har det vore arrangert Bjerkreimsmarken utan hall; første året på ei planert branntomt, og i fjor på utsida av byggegjerda til ein stor anleggsplass. Med stor tilpassingsevne og kreative provisoriske løysingar blei Marken arrangert begge åra. Å avlysa var aldri noko alternativ.

Noko godt i vente Men la det ikkje vera nokon tvil; alle involverte har sett med stor lengsel fram til å få på plass ein ny, større, finare og på alle måtar meir praktisk og funksjonell fleirbrukshall. Det tungvinte i 2017 og 2018 blei mindre tungt å bera ved tanken på det som venta der framme, i 2019.

– Dette blir veldig bra, seier Sigmund Skjæveland, Bjerkreimsmarken sin daglege leiar.

Ventar 130 kremmarar Rett i underkant av 130 utstillarar har meldt seg til årets messe. Tidlegare år har talet på utstillarar lege på rundt 110.

– Interessa har vore veldig stor. Eg har måtta seia nei til nokon som ønskte stand inne. Cirka 80 har fått plass inne og rundt 50 ute. Me kunne nok ha fått plass til endå fleire inne, men me har valt å vera litt forsiktige dette første året og skaffa oss erfaring med tanke på disponering av plass og seksjonering.

Dette året skal me læra, seier Skjæveland, som ventar kremmarar frå heile Rogaland og delar av Sørlandet og Austlandet til messeområdet på Vikeså i helga.

Med den nye hallen ligg det til rette for at nokon av innslaga som tidlegare har vore ute, nå kan trekkja innandørs.

– Det gjeld for eksempel Matfatet, som får plass i eit eige avlukke inne, seier Skjæveland.

ne får disponera kjøkkenet og sitjeplassane i foajeen i den nye hallen.

– Her har me jo eit tipp, topp og fullt utstyrt kjøkken. Det ville vore for gale om ingen skulle brukt det, seier Sigmund Skjæveland.

Det skulle forresten bare mangla at ikkje Bjerkreim bygdekvinnelag fekk bruka kjøkken og foajé til den populære kaféverksemda si.

Foajeen er nemleg innreidd med midlar frå nettopp bygdekvinnelaget; 100.000 kroner, øyremerkt bord og stolar, har laget gitt til Stiftinga Bjerkreimshallen.

"

SIGMUND SKJÆVELAND

Bakelukt i foajeen Bygdekvinnelaget har i alle år rigga seg til i messehallen med ein sentralt plassert kafé der det er blitt knadd, kjevla, steikt og servert. For enkelte markensgjester er dei rykande ferske potetkakene til bygdekvinnene, med smør og sukker, verdt inngangsbilletten aleine.

I år trengst det ikkje like mykje rigging for å få kafeen opp og gå. Bygdekvinne-

Det skulle forresten bare mangla at ikkje Bjerkreim bygdekvinnelag fekk bruka kjøkken og foajé til den populære kaféverksemda si. Foajeen er nemleg innreidd med midlar frå nettopp bygdekvinnelaget; 100.000 kroner, øyremerkt bord og stolar, har laget gitt til Stiftinga Bjerkreimshallen.

DALANE TIDENDE

5

Onsdag 25. september 2019

marken

:Lammekjøttbollar med tzatziki

FOTO: INA SHELBY

Ina lagar kvardagsmat av lam KJØKKENTJENESTE

erte, smaksrike og, ikkje minst, enkle middagar.

Matshow på scenen

Ina

tre gilde dagar i og utanfor Bjerkreims nye storstove.

Aldri meir sorpe Romsleg messehall, mange og på alle måtar presentable toalett, og døgnope sanitæranlegg for dei som overnattar i bubilar, er bare nokon av eksempla på standardheving samanlikna med den gamle hallen. Men kanskje like viktig er det at uteområdet har gjennomgått ei total forvandling.

– Nå er det slutt på at me står i pøsregn om nettene og spar sorpe og grus for å drenera vekk vatn frå utstillingstelta. Nå har me eit to mål stort asfaltert uteområde som eg garanterer at det ikkje skal vera så mykje som ein sølepytt på, seier Skjæveland.

Dei einaste som kanskje ikkje deler begeistringa til Sigmund Skjæveland over ein sorpefri Marken, måtte vera dei som skal selja støvlar.

– Eg har sjekka yr.no kvar dag i det siste, men veit ikkje om det er til å stola på. Dårleg vêr vil uansett vera langt mindre problematisk nå enn det har vore før. Regnbøyer jagar naturleg nok folk inn. Skulle det skje i år, vil det likevel ikkje bli sild i tønne-tilstandar inne i den nye storstova vår, fastslår Skjæveland.

BEGGE FOTO: KETH ODLAND

8.000, 10.000, 13.000...

Nokon høgare?

– Kor mange må du ha innanfor portane i løpet av helga for at du skal vera fornøgd?

– Eg begynner å bli fornøgd når me passerer 8.000, men eg vil jo helst ha over 10.000. Eg kunne jo ha sagt 13.000 òg, men då ville også sjansen for å bli skuffa, vore større. Eg håper og trur at årets Marken vil trekkja folk frå fjern og nær som er forvitne på å sjå den imponerande hallen me har fått, og det flotte og kjempegodt tilrettelagde uteområdet.

Fårikål til haustens festmiddag og lammelår til påske er vel og bra, synest Ina Shelby. Men lam funkar like bra som kvardagsmat, meiner ho.

Dét vil ho visa på Bjerkreimsmarken.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Nettopp dét har Ina Shelby tenkt å demonstrera på Bjerkreimsmarken både laurdag og sundag. På podiet i Sceneteltet vil ho – forhåpentlegvis til appetittvekkjande inspirasjon for publikum – visa korleis ho lagar lammestrimlar med tyttebær og grønsaker i pita, og smaksrike lammekjøttbollar med tzatziki.

Med seg på scenen får Ina Shelby ein «medhjelpar» som truleg vil både kommentera, spørja og smaka.

– Eg er ingen standup-komikar; eg lagar bare mat. Men det blir kjekt å ha med nokon som kan showa litt. Mat er jo gøy, smiler Ina Shelby.

Medhjelpar begge dagar blir påtroppande ordførar Kjetil Slettebø.

Her er oppskrifta på kjøttbollane Ina skal laga på Marken:

– Alle som liker å gå i naturen, er tente med at me har masse beitedyr som utnyttar naturgitte ressursar på ein berekraftig måte. Det er eit aspekt som ikkje må gløymast i debatten om både rovdyr og veganisme, seier Ina Shelby.

Ho konkluderer: – Viss du ønskjer å ta berekraftige kvardagsval, så lag meir mat med lam!

■ 500 gram lammekjøttdeig ■ 1 egg ■ 1 ss naturell yoghurt, gjerne

Ikkje hokuspokus-mat

Bland salt i kjøttdeigen.

Tilsett egg, yoghurt, finhakka løk, kvitløk, persille og krydder i ein stor bolle. Bland dette inn i kjøttdeigen med hendene eller la ein eltemaskin gjera jobben. Form små kjøttbollar og legg på steikebrett kledd med bakepapir. Steik ved 190 grader i 10-15 minutt eller steik i litt smør i ei panne.

For Ina Shelby, som står bak enkelpersonføretaket Kjøkkentjeneste Ina Shelby, vil gjerne presisera så sterkt ho bare kan at lam ikkje bare funkar til fest. Lam er også god og lettvint kvardagsmat.

– Mange tenkjer at mat med lam er ambisiøse og tidkrevjande rettar. Det treng det absolutt ikkje vera. Med lam har du rik anledning til å laga vari-

tyrkisk yoghurt

■ 1/2 løk ■ 1 fedd kvitløk ■ 1 ts spisskummen ■ 1 ts chilipulver ■ 1 ts salt ■ 1/2 ts pepper ■ Fersk persille

6

Onsdag 25. september 2019

DALANE TIDENDE

Minister på kjende trakter skal drø Olaug Bollestad har vore på Bjerkreimsmarken mange gonger før – men aldri som statsråd.

– Bjerkreimsmarken er ein god tradisjon for meg. Eg har vore der både som gjesdalordførar og som vanleg innbyggjar i Bjerkreim sin nabokommune, seier Olaug Bollestad (KrF).

Denne gongen kjem ho som landbruksminister og har fått to oppdrag. Ho skal stå for den offisielle opninga av Bjerkreimsmarken 2019, og vera med på den såkalla landbrukstimen like etterpå.

kan linjene trekkjast både bakover til dei gamle haustmarknadene med husdyrutstillingar og fram til nyare konsept som ulike typar matfestivalar, seier Olaug Bollestad.

Landbruksministeren meiner norsk landbruk fortener utstillingsvindauge av typen Bjerkreimsmarken.

– Landbruket er den største fastlandsnæringa me har her i landet, og det er ei næring prega av kvalitet. Me er gode på dyrevelferd, og bruken av antibiotika og plantevernmidlar er på eit minimum samanlikna med andre land. Ikkje minst som intensivsjukepleiar synest eg dette er verdt å merkja seg; det handlar om folk si helse, seier Bollestad.

Verdifullt arrangement

Dilemmaet mjølk

Bollestad har stor sans for Bjerkreimsmarken – av fleire grunnar.

– Å samlast til eit så flott arrangement som Bjerkreimsmarken bidrar til relasjons- og nettverksbygging. Den enorme dugnadsinnsatsen som gjer Marken mogleg, betyr mykje for fellesskap og samhald.

Dessutan er det uhyre viktig å visa fram landbruket gjennom denne typen arrangement. Her

Hovudtemaet ho vil bli utfordra på i landbrukstimen, er mjølkeproduksjon og mjølkekvotar.

– Det er eit stort tema. Me har ein krevjande situasjon på dette feltet. Det er det ingen tvil om. Derfor blei partane i jordbruksoppgjeret einige om at me skulle jobba vidare med eit opplegg for å få ned mengda produsert mjølk. Dette handlar ikkje bare om at eksportstøtta

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

for jarlsbergost forsvinn. Den største utfordringa er at det for tida blir produsert for mykje mjølk i forhold til etterspørselen, seier statsråden.

Den enorme dugnadsinnsatsen som gjer Marken mogleg, betyr mykje for fellesskap og samhald.

"

OLAUG BOLLESTAD, Landbruksminister

– Løysinga er ikkje å avvikla – Betyr det at unge bønder som sit på gjerdet og lurer på om dei skal ta dei store investeringane det er å byggja om til lausdrift, bør bestemma seg for å droppa det og avslutta mjølkeproduksjonen som kanskje har vore på garden gjennom mange generasjonar?

– Nei. Kravet om lausdrift, som vil gjelda frå 2034, har vore kjent lenge. Det handlar om dyrevelferd, som òg er ei viktig marknadssak. Dessutan ønskjer me fornying; at ungdom tar over og vil driva på moderne vis. Grovfôrproduksjon og beitebruk må me òg ha. Me må utnytta grasressursane her i lan-

Energi besparelser Covent lanserer markedets beste energi gjenvinning med ventilasjons aggregater som gjenvinner opp til 93% av varmen i rommet. Med sin spesielle roterende gjenvinner, satt i serie, og tilpasset optimal utnyttelse, vil aggregatet klare å gjenvinne nesten hele varmen som trekkes ut via avtrekksluften.

Eksempel ved +20°C i rommet, og -20°C i uteluften, så vil vi kunne ha en tillufts temperatur på +17,2°C uten å tilføre annen varme energi. Bare ved hjelp av to små motorer på 180 W.

det. Men folk kan ikkje eta gras, så me må gi graset til dyr som me kan eta. I 2018 gjekk i overkant av 60 prosent av investeringsstøtta til mjølkebruk. Tar me med ammekubruk, blir det 90 prosent. Og ein stor del av tilskota gjekk nettopp til dei unge. Nær 30 prosent gjekk i fjor til bønder under 35 år. Det vitnar om optimisme og engasjement for landbruket blant norsk ungdom, resonnerer Olaug Bollestad.

Ho legg til at størstedelen av tilskota har gått til bønder i Rogaland og Sogn og Fjordane, og då til gardsbruk utanfor sentrale strøk på for eksempel Jæren.

IKKJE FØRSTE GONGEN:

Olaug Bollestad har vore fleire gonger på Bjerkreimsmarken, men då som gjesdalordførar eller vanleg gjesdalbu. Nå kjem ho som landbruksminister.

Flotte eneboligtomter til salgs på Vikeså Gode solforhold og utsikt mot Svelavatnet.

Ta kontakt med oss for en hyggelig boligprat!

Pris fra

990.000,-

Løsningen er og utstyrt med By-pass spjeld, slik at vifte energien blir betydelig redusert, når behovet for gjenvinning synker, mot vår, sommer og høst sesongen.

Ta kontakt for ytterlig informasjon post@covent.no | www.covent.no Telefon: 51 45 96 00

For info. kontakt megler tlf. 959 21 585 Covent AS, 4387 Bjerkreim • tlf 51 45 96 00 • post@covent.no

Mer info. på midtleide.no

DALANE TIDENDE

7

Onsdag 25. september 2019

fta vanskeleg tema

Vil utfordra statsråden Korleis meiner regjeringa at mjølkeproduksjonen skal innrettast i framtida, og korleis kan ein få motivert bøndene til å investera i lausdriftsfjos og framtidsretta mjølkeproduksjon?

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Det er spissa, store og vanskelege spørsmål bjerkreimordførar Torbjørn Ognedal og Svein Olav Tengesdal, rådgivar på landbrukskontoret i Bjerkreim, har førebudd til landbrukstimen med statsråd Olaug Bollestad i starten av årets Bjerkreimsmarken.

Timen, som på grunn av ein travel statsråd nok blir litt kortare enn 60 minutt, startar med eit kort intervju med bonde Jon Gunnar Helland.

– Jon Gunnar står framfor det vanskelege valet; skal eg byggja nytt, vågar eg å satsa, er garden stor nok, kva skjer med mjølkekvotane framover? Når me først har sjansen til å få landbruksministeren i tale, vil me at ho tar tak i og snakkar om følgjande utfordringar: Korleis

skal «kvotelandskapet» vera i framtida? Ønskjer ein å ta vare på små og mellomstore mjølkebruk i distrikta, eller skal ein halda fram med å stimulera til strukturendringar? seier Torbjørn Ognedal.

Eit vesentleg spørsmål er kor stor produksjonen må vera for at det skal kunna forsvarast å investera i nytt mjølkefjos.

– Ein stor del av mjølkeproduksjonen i landet og i Dalane skjer framleis i båsfjos. Innovasjon Norge prioriterer tilskot til mjølkebruk med inntil 30 kyr.

Me vil spørja statsråden kva ho ser føre seg må til av tiltak for å få bønder med mjølkekvotar på mellom 80.000 og 200.000 liter, til å investera i nybygg, og om dei kan vera trygge på at denne bruksstørrelsen vil vera liv laga i framtida, forklarer Ognedal.

Også leiaren i Rogaland bondelag, Marit Epletveit, og bjerkreimbonden Sven Bjarne Solberg skal ha innlegg i løpet av landbrukstimen. Sistnemnde sitt tema er soneinndelinga med tanke på arealtilskot, som slår skeivt ut for kommunane Bjerkreim, Gjesdal og Strand.

^T< ^d E E s Z  WŽůĂƌŝƐ ds Θ ZĂŶŐĞƌ  DLJĞ ŬũĞŬƚ ŽŐ ŶLJƚƚŝŐ ƵƚƐƚLJƌ  'ŽĚĞ ƚŝůďƵĚ  <ŽŶŬƵƌƌĂŶƐĞ

BJERKREIMSMARKEN Vi er selvfølgelig på Kom og plass med stand. besøk oss!

Åpningstider Man-ons, fre Tors Lør

8-16 8-19 9-14

Ålgård landbrukssenter

Ålgårdsslåtten 2a, 4330 Ålgård Tlf: 51 61 19 40

www.a-k.no

Følg oss på Facebook

VI BIDRAR TIL UTVIKLING AV BJERKREIMSHALLEN

8

Onsdag 25. september 2019

DALANE TIDENDE

LAKS MED MYKJE ATTÅT: På fisketallerkenen skal det vera trekt laks, kokte potetar, dillsaus eller smelta smør, agurksalat, rømme og ALLE FOTO: KETH ODLAND gulrøter. Kafésjef Haldis Hagen har trent heime på sitt eige kjøkken.

Markenskafeen fornyar seg, laksen får innpass Lange dugnadslister

Sauen er bare eitt av Bjerkreim sine varemerke. - Det var på høg tid å få laksen inn på menyen, synest sjefen for markenskafeen.

Ifølgje oversikta til Haldis Hagen bidrar cirka 110 dugnadspersonar til å få kafédrifta under Marken til å gå i hop.

– Nokon bakar og leverer kaker mens andre tar økter på samfunnshuset som kokkar, kjøkkenhjelparar og seljarar.

Folk stiller opp og gjer ein kjempeinnsats, rosar ho.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Ho har hatt ansvaret for middagsserveringa under Bjerkreimsmarken også før. I år fall det igjen i Haldis Hagen sin lodd å organisera kafédrifta på Bjerkreim samfunnshus dei tre markensdagane.

- Eg fekk ansvaret. Dermed fekk eg lov å bestemma, smiler ho.

Og nå meinte Haldis Hagen tida var inne for å bestemma at kafemenyen måtte fornyast.

På tide med fisk - Det har aldri før vore servert fisk i markenskafeen. Nå syntest eg det var på høg tid å setja laks på menyen. Det er trass alt ei av landets beste lakseelvar som renn gjennom kommunen vår, argumenterer ho.

Sånn blei det. Og ikkje nok med det; også to andre nye middagsrettar har fått plass på årets kafémeny: Bjerkreimsgryta og kalvesteik.

- Bjerkreimsgryta er ei lammegryte med rotgrønsaker og urter. Det er denne oppskrifta Ørsdølen båtforeining har brukt ved ein del anledningar på kaianlegget deira i Lauperak.

Her er årets markensmeny i kafeen på samfunnshuset:

KAFÉKOMITEEN: Med seg i komiteen for markenskafeen har Haldis Hagen Debora Vikesdal (t.v.) og Hild Elin Eikevik. - Fisk kunne eg hatt til middag sju dagar i veka, seier Hild Elin. Ho trur mange kafégjester vil setja pris på nykommaren på menyen.

Attåt serverer me potetstappe, fortel Haldis Hagen.

Godt og variert, men ikkje avansert Laksen skal serverast trekt med nykokte potetar, dillsaus eller smelta smør, agurksalat, rømme og gulrøter. Til kalvesteika høyrer det potetar, saus og waldorfsalat.

– Det er god kafémat me tilbyr, men ikkje så avansert som du kan forventa å få på ein restaurant. Me har ein vesentleg meir variert meny denne gongen enn me har hatt før. Også på

dessertfronten fornyar me oss; me utvidar tilbodet med sjokolademousse. I tillegg til dei nye rettane me har tatt inn, har me behalde to «gamle»: dei sikre vinnarane kjøttkaker og sviskegraut, opplyser Haldis Hagen.

Feil å kutta lammesteika?

Ho ser ikkje vekk frå at enkelte kan koma til å sakna lammesteika som tradisjonelt har vore eit fast innslag på markensmenyen.

– I så fall vil me gjerne ha tilbakemelding om det. Me er lyd-

høyre for folk sine meiningar.

Forslag til endå fleire nye rettar tar me òg med glede imot.

Alle skal få Haldis Hagen er opptatt av at maten som blir servert i markenskafeen, ikkje skal vera ekskluderande.

– Ingen skal måtta kjenna seg utanfor. Derfor er alle hovudrettane, inkludert sausen, frie for allergenar. Det som personar med cøliaki og laktoseallergi eventuelt må droppa, vil det bli opplyst om, for eksempel waldorfsalaten.

FREDAG: ■ Kjøttkaker ■ Bjerkreimsgryte (lam) ■ Sviskegraut ■ Sjokolademousse ■ Kaffi og kaker

LAURDAG OG SUNDAG: ■ Kjøttkaker ■ Laks ■ Kalvesteik ■ Sviskegraut ■ Sjokolademousse ■ Kaffi og kaker

DALANE TIDENDE

9

Onsdag 25. september 2019

Bønder og turistvertar midt i tur-eldoradoet KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Gjermund Vassbø og kona Janne Marie Veen Vassbø overtok heimegarden hennar 1. januar 2018. Foreldra til Anna (2), Tomas (4) og Astrid Lovise (6) driv med sau og geit. Cirka 30 vinterfôra sauer beiter om sommaren i brattlendet oppunder Vinjakula, Bjerkreims høgaste topp.

Dei produserer 100.000 liter mjølk i året frå cirka 175 geiter, og fôrar fram alle kjea til kjøtproduksjon. I tillegg har dei høner, grisene Knoll og Tott, katten Tiara og hunden Laika.

Veen gardscamping blei etablert 1994 av far til Janne Marie, Hallvard. I dag består campingplassen av éi nimannshytte og ni firemannshytter, 65 faste vognplassar og god plass til tilfeldige camparar i så vel telt som bubil og campingvogn.

Gjermund og Janne Marie satsar med

friskt mot på ei framtid som heiltids bønder og turistvertar. Dei vil byggja nytt geitefjos og har planar om å begynna med eigen geitostproduksjon. Gjermund ser også eit stort potensial i å marknadsføra området rundt Veen som eit reisemål i seg sjølv, ikkje bare ein overnattingsplass på vegen til Preikestolen og Kjerag. Han ønskjer å få både utanlandske og norske turistar til å oppdaga at området byr på ei eineståande perlerad av spektakulære naturopplevingar – utan køgåing.

På Bjerkreimsmarken skal Veen Gardscamping ha stand saman med kaffiprodusenten Myksvoll mikrobrenneri. Eigenprodusert pinnekjøtt og kotelettar av kje, geitekjøttdeig, leverkarbonader av geit etter oppskrift frå slaktar Grøsfjeld i Egersund, samt både brun og kvit geitost er blant det Gjermund skal tilby markensgjestene i helga.

✒

10

Onsdag 25. september 2019

DALANE TIDENDE

Omgitt av uoppdaga preike Du treng ikkje gå i kø for å få naturopplevingar som får pusten til å hikka og magen til å snøra seg - iallfall ikkje om du får innehavaren av Veen Gardscamping til å guida deg rundt i riket sitt.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Mange av Gjermund Vassbø sine gjester har eit klart mål med å slå seg til på gardscampingen hans ei natt eller to: Dei skal til Preikestolen éin av dagane og til Kjerag den andre.

«God tur!» seier Vassbø til dei – og meiner det. Han har ikkje noko ønske om å bremsa turisttrafikken til to av distriktets største reiselivsikon. Men han blir veldig glad når nokon er opne for alternative opplevingar og spør han om turtips og kanskje litt guiding. Då kan han i grunnen bare stilla seg opp i tunet sitt på Veen og peika rundt seg i 360 grader.

Bur midt i tur-eldoradoet – Innanfor ein veldig liten radius har me massevis av spennande turmål som byr på mektige naturopplevingar; nok til å fylla mange dagsprogram. Eg vil påstå at mykje av det me har rundt oss her på Veen, ikkje står tilbake for verken Preikestolen, Kjerag eller Trolltunga. Og best av alt; du har det nesten for deg sjølv, seier Gjermund Vassbø.

Veen er inngangsporten til Gloppedalen. Turen Dalane Tidende skal vera

med på, startar ved parkeringsplassen øvst i Gloppedalsura. Målet er Vinjakula, Bjerkreims høgaste topp, 907 meter over havet. Dei fleste som går til Vinjakula, har Veen eller Maudal som utgangspunkt. Gjermund Vassbø har funne ei rute han påstår er eit par knepp meir spennande.

Navigering i eit hav av stein Framfor oss kviler svære kampesteinar.

Bortsett frå under dei dramatiske trefningane under krigen har steinblokkene stort sett fått liggja uforstyrra her sidan dei la seg til ro etter det enorme raset på slutten av siste istid, for om lag 10.000 år sidan.

Gjermund peikar ut ruta. Eit hav av stein skal forserast, og det er alt anna enn flatt hav me skal navigera i. Det ser unekteleg lite farbart ut, men «det er bare å gå over ura til me kjem oppunder fjellet der oppe. Då følgjer me den grøne stripa skrått oppover. Der er det gras; lett å gå».

Nokon av steinblokkene er greie å gå over. Andre er det mest tilrådeleg å gå rundt, iallfall for den som ikkje har fjellgeitas spenst og balanse. Oppover ber det uansett. Gjermund er både tolmodig

INGEN AUTOSTRADA: Det er ein fordel å kunna ta i bruk alle fire når Gloppedalsura skal forserast.

I KLEM: «Vinjabolten» har nokon kome på å kalla den kilte steinen som er kloss i toppturstien til Vinjakula. Men eigentleg er der to boltar.

BJERKREIMS TAK: Vinjakula ruvar 907 meter over havet.

UTSIKT OG OVERSIKT: Veen Gardscamping ligg i enden av Ytra Vinjavatnet.

ALLE FOTO: KETH ODLAND

og snill nok til ikkje å seia noko om kor fort han tilbakelegg partiet over ura når han går aleine.

Fotomotiv over alt At kilometertida er moderat, har òg å gjera med motiva me er omgitt av. Når

DALANE TIDENDE

11

Onsdag 25. september 2019

stolar og trolltunger gong du kjem ut av Gloppedalstunnelen på veg mot ura! Då ser du Gloppedalens svar både på Preikestolen og alt anna av spektakulære fjellformasjonar.

ein snur seg og ser ned i dalen med Indra Vinjavatnet og sandstranda i Botnen, og den enorme ura som nokon faktisk har klart å laga ein fylkesveg tvers igjennom, då er det vanskeleg å ikkje plukka opp kameraet frå sekken.

– Ai, ai, ai; sjå det, du! kjem det plutseleg frå Gjermund. Han har funne eit tau.

– Eg mista det sist eg var her, seier han, kveilar opp tauet og kastar det over skuldra.

På «allfarveg» mot toppen Etter den korte avstikkaren ut til Bukkahornet ber det vidare nokså bratt oppover. Graskledde bakkar vekslar med bergknattar som kunne vore litt utfordrande å forsera om det ikkje var ei standhaftig ungbjørk eller ein seig lyngplante å hala seg etter. Terrenget får stadig meir preg av snaufjell, og snart kjem me inn på «allfarvegen», den vanlege toppturstien frå Veen til Vinjakula.

Returen frå Bjerkreims tak går via den vanlege stien til me har passert Stemmatjørna. Då vil Gjermund sjå etter sauene sine, så me dreier vestover, utover mot fjellkanten over Gloppedalen igjen.

Bukkahornet dankar ut Preikestolen?

Steinura blir avløyst av krattskog, deretter høgvakse gras. Så er me framme ved første delmålet, utspringet som Gjermund har blitt einig med nabo og grunneigar Ivar Are Veen om å døypa «Bukkahornet» (foto side 9).

Då første etappe av sykkelrittet Tour of Norway gjekk gjennom Gloppedalen, på veg til målbyen Egersund, 28. mai i år, sat dei to Veen-bøndene og fire andre, blant andre to av Gjermund sine campinggjester, ute på Bukkahornet med norske flagg. Dei håpte at helikopteret med TV2 sitt kamerateam skulle fanga dei inn. Iskaldt var det i sluddbøyene, og på fjernsyn kom dei ikkje, men ein minneverdig tur blei det utan tvil.

For den som vågar seg utpå utspringet, får seg definitivt eit minne for livet.

Det er godt synleg frå fylkesvegen. Men ser du ikkje etter, er det ikkje lett å leggja merke til det. Kikk opp til høgre neste

Ein tur med alt STEINHARD START: Turen startar ved den austre parkeringsplassen i

Gloppedalsura.

Dermed får bonden sjå sauer, mens turfølgjet hans får sjå endå meir spektakulær natur.

– Sjå, her er ein vegg. Eg har tenkt at den kanskje kunne vore interessant for basehopparar, røpar han.

Når me etter kvart står like ovanfor garden, langt der nede, og skal passera gjennom ei sky av vassdamp frå ein foss som spyler fjellsida, kjem konklusjonen frå den turglade bonden: – Denne turen byr eigentleg på alt.

«JEG FANT, JEG FANT»: Gjermund fann igjen tauet han mista sist han gjekk til Vinjakula via Gloppedalsura. Men han fekk ikkje bruk for det.

DUSJ: Den litle fossen byr på ei forfriskande sky av vassdamp.

FOTO: GJERMUND VASSBØ

12

DALANE TIDENDE

Onsdag 25. september 2019

Skyttelbuss

MARKENSTILBUD

frå sentrum til Marken

Åpent hus lørdag 28.09 kl. 13:00-15:00

LØRDAG kl. 10–17

- tren til halv ris t

.

års inding - få drikkeflaske og håndkle.

SØNDAG kl. 10–16

Er du helt ny?

Vi har opplæringen du trenger for å komme i gang

Mer info: www.kraftverket-as.no Vikesågata 57a 4389 Vikeså Tlf 977 99 369

- Rekneskapsføring, årsoppgjer og skatt for landbruk, anna næringsverksemd og foreningar - Fakturering og løn - Budsjett og analysar - Hjelp med gardsoverdraging, forpaktingsavtalar, samdriftsavtalar og etablering av føretak AUTORISERT REKNESKAPSKONTOR - med i rekneskapslaga på Jæren og Dalane. Åpningstid frå 08.00-15.00 Nesjane 3, 4389 Vikeså (2. etg. i Maler’n-bygget) Tlf 51 45 21 88, post@bras.no

Dere finner oss i Gamle Sokndalsveien 38, 4372 Egersund

Markenslotteri 1. GEVINST El-sykkel 2. GEVINST Robotklipper

Vi takker Coop Extra Vikeså for å ha gitt oss en flott robot klipper i gave, og Tengesdal Sport for god pris på sykkel.

Off. godkjent bilopphogging Dekksenter

4389 Vikeså Tlf 51 45 22 66 www.hompen.no ● ● ●

3. GEVINST Figur laget under marken

● ●

Bilopphogging Henting av biler og campingvogner Dekksenter -landbruk/bil Forhandler av olje/smøremidler Søk på bildeler: www.hompen.no

av motorsagkunstner Oliver Vogt Samla verd kr. 35.000

Vikeså

Bonden i Fokus Alt av driftsmidler til landbruket Gode bonusordninger Service og kompetanse Kom innom for en drøs og kaffi Sirdalsveien 38, 4376 Helleland Tlf. 51 49 71 97 Mail: dalane-i@online.no

DALANE TIDENDE

13

Onsdag 25. september 2019

VISNING

VIKESÅ

søndag 29.09 kl. 14.00-16.00

- Ferdigstilt bolig klar for salg!

Adr. Hunnadalen 16

Møt oss på Bjerkreimsmarken 2019 Flytt inn nå, eller bli med å tilpasse din nye bolig i samme gate

HUNNADALEN

Vikeså Boligutvikling AS Tomtespesialisten AS Leif Undheim leifu@tomtespesialisten.no Tlf.: 98 23 07 73

Byggmester Klungland AS Tor Klungland tor.klungland@norgeshus.no Tlf.: 95 91 91 62

HELLELAND BIL OG LANDBRUK AS

Sirdalsveien 42, 4376 Helleland - Tlf. 51 46 60 40 - Mail: arne@hellelandbil.no

Åpent 10-20 (18) www.amfi-eikunda.no

Gamle Bjerkreimsveg 14 4387 Bjerkreim

ÅPENT: MANDAG – FREDAG KL. 08.00-16.00 www.hellelandbil.no www.hcpetersen.no www.hcpringen.no

14

Onsdag 25. september 2019

DALANE TIDENDE

I år klypper dei tjue i timen, Elias Nevland og Antony Vassbø er kameratar, men ingen av dei liker at den andre klarer fleire sauer i timen enn han sjølv.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Saueklypping kjem neppe høgt på lista over dei mest populære fritidsaktivitane til ein gjennomsnittleg 16-åring. Men for Elias Nevland og Antony Vassbø kjennest det ikkje det minste sært å bruka helga til å stå bøygd over, snu og venda på meir eller mindre medgjerlege sauekroppar mens dei skreller dei snaue for ull.

Tungt og kult

I fjor klypte me åtte-ti sauer i timen. Nå var me nettopp på kurs inne på slakthuset på Forus.

Då klarte me sølvmerket, beviset på at du klypper minst 20 sauer i timen.

"

ELIAS NEVLAND

– Viss eg klypper heile helga, frå fredag ettermiddag, er eg nokså ferdig på sundagkvelden, erkjenner Elias Nevland.

– Driv de med styrketrening av noko slag?

– Nei, men me burde kanskje gjort det, innrømmer Antony.

Elias er ikkje ueinig: – Det hadde nok sikkert vore lurt. Å klyppa sauer er vel noko av det tyngste arbeidet som finst.

Tungt ja, men karsleg og gildt er det for to som har vore med i arbeidet på kvar sine heimegardar sidan dei var ein neve stor.

Intern kappestrid Antony begynte å svinga sauesaksa for to år sidan. Elias klypte sine første sauer for tre år sidan. Nå går det bare éin veg; dei klypper betre, fortare og finare for kvar veke som går.

– I fjor klypte me åtte-ti sauer i timen. Nå var me nettopp på kurs inne på slakthuset på Forus. Då klarte me sølvmerket, beviset på at du klypper minst 20 sauer i timen, forklarer Elias.

– Kor mange må du klyppa for å klara gullmerket?

– 40. Det er målet neste år, kjem det utan blygsel frå Elias.

– Kven er raskast av dykk?

NYTTIG KROPPSØVING: Elias Nevland får trent kvar fiber i kroppen i løpet av ei arbeidsøkt med BEGGE FOTO: KETH ODLAND klyppemaskinen. Bak står kamerat og klypparkollega Antony Vassbø.

Markensinnsats med Polen i sikte Me skal bare ha praktiske oppgåver. Naturstien passar for alle.

"

SOFIE HELLESTØ STANGELAND

Om litt over eit år skal dei til Polen med klassen sin, som då er 10. trinnet på Vikeså skule. I løpet av markenshelga håper dei at pengane vil strøyma inn til reisekassa.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Arbeidet med å samla inn pengar til Polen-turen i tiande klasse begynte alt før elevane var i gang med niande trinnet. Sofie Hellestø Stangeland, Synne Veen, Karline Osland, Hege Tengesdal og mange av klassekameratane deira syntest ikkje det var nødvendig å ta heilt ferie då skuleåret var slutt i juni.

– I starten av skuleferien målte me den gamle skulen i Ørsdalen på dugnad. Det fekk me 15.000 kroner for, fortel jentene.

Dugnad heile skuleåret Dermed var startskotet for det store dugnads- og innsamlingsåret gått.

– Flaskepanting held me på med heile tida. Og då det var marknadsdag på Kløgetvedttu-

net, selde me mat og aktivitetskort og hadde ansiktsmåling, fortel Synne.

Under Bjerkreimsmarken har årets niandeklassingar, til liks med ei rekke niandeklassekull før dei, ansvar for å halda både ute- og innearealet ryddig og fritt for søppel. I tillegg skal dei selja boksar med småkaker og knekkebrød, blant anna. Men nytt av året er det at dei òg bidrar til aktivitetstilbodet gjennom markenshelga.

Praktisk natursti – Me skal ha lykkehjul og fiskedam med ender. Her blir det fine premiar å vinna. Og så skal me ha ein veldig gild natursti, forklarer Synne.

Det er ikkje ein natursti som krev stor faktakunnskap om

tresortar og politikarar og sånt.

– Me skal bare ha praktiske oppgåver. Naturstien passar for alle, poengterer Sofie.

Ja, for ballkast i bøtter og pilkast på ballongar er ikkje noko du treng fagbrev for å klara. Det er bare å mobilisera konkurranseinstinktet, oppfordrar jentene.

I løpet av det komande skuleåret skal Polen-kontoen deira òg supplerast med inntekter frå matsalet på kulturdagen første sundagen i advent, forhåpentlegvis også i Julebyen i Egersund og på UKM-arrangementet på Vikeså i vinter. Søppelplukking og anna dugnadsarbeid i forbindelse med Vikesådagen i mai, er òg eit fast oppdrag for Polen-fararane.

DALANE TIDENDE

15

Onsdag 25. september 2019

neste år vil dei dobla – Me ligg på omtrent 21 i timen, begge to, men det kjem litt an på dagsforma. Me har jo eit visst konkurranseinstinkt, så når me er i lag og klypper ein plass, er det om å gjera å klara flest i timen, humrar Antony.

Klyppejobbar - pluss skule og sånt Sauebønder både i heimkommunen Bjerkreim, i Eigersund og i Gjesdal nyttar seg gjerne av arbeidsgleda og ferdigheitene til dei unge bjerkreimsgutane når saueflokkane deira skal klyppast. Dette året reknar dei to med at dei kjem til å koma opp i mellom 1.400 og 1.500 sauer kvar, fordelt på vår- og haustklyppinga.

– Me tar gjerne nokre mindre flokkar om kveldane midt i veka, men dei store flokkane tar me i helgene. Det hender òg at me må seia nei til klyppejobbar. Me skal jo ha tid til skule og sånt òg, påpeiker Elias.

eit slags prøve-NM før det verkelege noregsmeisterskapet helga etter. Elias og Antony er blant deltakarane på fredag.

Bortsett frå den interne konkurransen dei to imellom, har dei aldri konkurrert med sauesaksa før.

– Me debuterer under Marken. Det blir ei slags oppvarming til helga etterpå, seier Elias.

NM i saueklypping blir arrangert på Varhaug. Elias og Antony stiller i juniorklassen. Mange av konkurrentane dei kjem til å møta, har langt meir rutine enn dei sjølv.

– Dei eldste i juniorklassen er over 20 år. Målet vårt må vera å koma til semifinalen, så får me ta resten som det kjem, seier dei unge sauefrisørane.

Klypper for fedrane Heime på Steinsland har Elias medansvar for 130 vinterfôra sauer. I tillegg til dei vaksne sauene skal både slaktelam og livlam klyppast.

– Eg får litt hjelp, men ikkje av far. Han har aldri klypt, seier Elias.

– Heime får ikkje far lov å vera med å klyppa lenger. Det er eg og bror min som gjer det, seier Antony frå Hovland i Ørsdalen, der besetninga tel 320 vinterfôra.

Heime får ikkje far lov å vera med å klyppa lenger.

Det er eg og bror min som gjer det.

"

ANTONY VASSBØ

Prøve-NM i VM-hallen LIKESINNA OG LIKE RASKE: 16-åringane Elias Nevland (t.v.) og Antony Vassbø er kameratar med ei felles interesse for gardsarbeid generelt og saueklypping spesielt. Ingen av dei liker at den andre klypper fleire sauer i timen enn han sjølv.

Fredagkvelden under Bjerkreimsmarken skal det vera uhøgtideleg klyppekonkurranse for ungdommar i VM-hallen,

Flaskepanting held me på med heile tida. Og då det var marknadsdag på Kløgetvedttunet, selde me mat og aktivitetskort og hadde ansiktsmålin.

"

SYNNE VEEN

TRAVEL DUGNADSHELG: Saman med resten av 9. trinnet på Vikeså skule skal Sofie Hellestø Stangeland (f.v.), Hege Tengesdal, Karline Osland og Synne Veen både selja kaker m.m. og organisera aktivitetar på Bjerkreimsmarken i helga – alt til inntekt for klasseturen til Polen om FOTO: KETH ODLAND eit år. – Me har sett opp ei vaktliste. Me rullerer, og alle må bidra, seier jentene.

16

DALANE TIDENDE

Onsdag 25. september 2019

Vi møtes på Bjerkreimsmarken Egersund: Gamle Eigerøyveien 35, 4373 EGERSUND - Avd Bryne: Martin vagles veg 7, 4344 BRYNE

Bjerkreimsmat på sitt beste!

Kom innom vår stand eller butikk for å se alle våre flotte tilbud.

VELKOMMEN!

R A H Å S E K I FK V N E K R A M Å P D STAN SVALBARD

2 PAR!

Komler

med kjøtt og kålrotstappe

Kjøttkaker med ertestuing

LØRDAG 28. sept.

Komler

med kjøtt og kålrotstappe

Blodkomler med kjøtt og kålrotstappe

KUN I N BUTIKKE

RAGGSOKK Str. 36-48

FREDAG 27. sept.

Kjøttkaker med ertestuing

SØNDAG 29. sept.

Komler

med kjøtt og kålrotstappe

99,(168,-)

Blodkomler

299,-

med kjøtt og kålrotstappe

(379,-)

Kjøttkaker med ertestuing

SOLSIKKEFRØ

25 KG

Stort energiinnhold

En kopp kaffe er inkludert i prisen

SPIS HER

TA MED

SPIS HER

TA MED

SPIS HER

TA MED

SPIS HER

TA MED

SPIS HER

TA MED

SPIS HER

TA MED

SPIS HER

TA MED

SPIS HER

TA MED

199/183 184/169 199/183 216/199 184/169 199/189 216/199 184/169

Du kan også få kjøpt små porsjoner.

Ta med rester hjem.

Hos oss får du kjøpt Lisbets potetkaker

FK VIKESÅ

TLF. 51 45 12 12 Mandag–fredag: 8–17 Lørdag: 9-13 Forbehold om utsolgt og trykkfeil.

51 45 97 00 - E39 - 4389 VIKESÅ

BENSINSTASJON - KIOSK - KAFÈ - TURISTINFORMASJON

DALANE TIDENDE

Klypping & Drøs i VM-Hallen fredag 27. sept. kl 19:00

17

Onsdag 25. september 2019

Vi har El-billadere til alle merker!

Klypperne lader opp til neste helgs NM med «Prøve NM» i VM-Hallen

Bordsag

RTS1800S-G kr 3249

1990

Salg av mat & drikke Musikk ved damene: Johnsen & Jensen

Coca-Cola minikjøleskap

Scandomestic high cube Coca-Cola cooler kr 3790

Velkommen til ein god gamaldags pub-kveld

2490

Vi tar imot bestillinger på smørbrød og koldtbord!

facebook.com/ extravikesaa

Du finner oss i Vikesågata 1 på Vikeså

COOP EXTRA 7-22 (8-21) COOP BYGGMIX Man.-tor.: 8-17. Fre.: 8-19. Lør. 9-16

Verksted for tunge og lette kjøretøy Vi tar kontroll på alle typer!

Tlf. 51 45 21 99 - Bjerkreimsvegen 633, 4389 Vikeså post@fuglestad-bil.no - www.fuglestad-bil.no

18

DALANE TIDENDE

Onsdag 25. september 2019

VINNARKU: Kua som fekk førstepremie på Dyrsku'n i Seljord, er tydelegvis begeistra for eigaren sin.

FOTO: GRO EIA ØSTBY

Pågangsmot og premiekyr på Eia KÅRING ■ I kvar av Dalane-kommunane

har representantar for landbruket sine eigne faglag nominert éin kandidat til kåringa av «Årets bonde i Dalane».

■ Ordførar Torbjørn Ognedal offentleggjer kven som blir «Årets bonde i Dalane» laurdag under Marken, like før markensauksjonen.

■ Juryen har bestått av styret i Bjerkreimsmarken og representantar for Bjerkreim landbrukskontor og landbrukskontoret for Eigersund og Sokndal.

■ På dei neste sidene presenterer me dei fire kandidatane.

Ektemannen er gardsgut frå Helleland, men Lisa Marie Melhus klarte å henta han til Eia i Sokndal. Der skal det nygifte paret snart i gang med fjosbygging.

Odelsjenta Lisa Marie har alltid likt dyr og trivest heime på garden. Det låg i korta at ho skulle overta familiebruket på Eia. Og slik blir det – sjølv om han ho gifta seg med i sommar, også hadde ein gard på hand.

– Eg har klart å lokka han til Eia, ler Lisa Marie Melhus.

KETH ODLAND

Forløpig forpaktar ho jorda på garden. Sauer, kyr og utstyr eig ho sjølv. Hønene er enn så lenge faren sine.

– Innan to år kjøper eg alt, seier Lisa Marie, som i tillegg til å driva garden er personleg assistent for ein brukar i Sokndal.

Ammekubesetninga består av cirka 20 mordyr med kalv.

Flokken skal utvidast.

– I dag har me dyra i det gamle båsfjoset. I løpet av hausten går me i gang med å byggja nytt lausdriftsfjos. Det står forhåpentlegvis klart neste haust og skal ha plass til 42 mordyr, fortel Eia-bonden.

keth.odland@dalane-tidende.no

Kjøper snart alt

Prisvinnande kvige Ti av kyrne er reinrasa Tiroler Grauvieh. Og dei er tydelegvis fine. På Dyrsku'n i Seljord tidlegare denne månaden stilte

Lisa Marie Melhus ut ei ku, ei kvige og ein kalv. Kviga vann førstepremien.

– Det var gøy. I fjor, som var første gongen eg var med på utstillinga, var eg uheldig. Kua eg hadde med, blei sjuk.

Bonden på Eia er meir enn gjennomsnittleg interessert i kurasar, og då særleg Tiroler Grauvieh. Ho sit i styret i tirolarforeninga i Noreg og har dermed eit stort kontaktnett i miljøet.

– Det er gode mjølkekyr med eit bra lynne, og tilveksten på kalvane er god, forklarer ho.

LISA MARIE MELHUS ■ Alder: 26 ■ Sivil status: Nygift med Jan

Tore Melhus

■ Bur: På Eia i Sokndal ■ Produksjon på garden: Sau

og ammekyr

Klar til å ta fatt I tillegg til kyrne har den unge bonden 80 vinterfôra sauer, 60 kvite og 20 svartfjes. Ho er aktiv i bondelaget og i Senterpartiet, og har både engasjement og pågangsmot i rikt monn.

– Det må dyrkast og lagast litt vegar på garden. Me har litt å ta fatt på, konstaterer ho.

I dag har me dyra i det gamle båsfjoset. I løpet av hausten går me i gang med å byggja nytt lausdriftsfjos. Det står forhåpentlegvis klart neste haust og skal ha plass til 42 mordyr.

"

LISA MARIE MELHUS

DALANE TIDENDE

19

Onsdag 25. september 2019

SLEKTERS GANG: Ivar Puntervoll er klar på at framtida til sønene Sander (6) (t.v.) og Emil (8) er langt framme i pannebrasken når han planlegg korleis han skal vidareutvikla garden på Puntervoll, der han sjølv «gjekk i beina på pappa gjennom heile oppveksten».

FOTO: KETH ODLAND

— Det blir ikkje pengar av tome båsar Innstillinga til Ivar Puntervoll er at du verken kan vera uredd eller arbeidssky viss du skal leva av å driva gard.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Åtte år er gått sidan han overtok garden, men dei tidlegare gardbrukarane på Puntervoll er ennå ikkje blitt overflødige.

– Far og mor bur hundre meter unna.

Eg har god nytte av dei som drengar, seier Ivar Puntervoll.

For ein god del år sidan var rollefordelinga omvendt.

– Eg gjekk i beina på pappa gjennom heile oppveksten. Sjølv om eg har tre eldre søsken, var det nokså opplagt at det var eg som skulle bli bonde på heimegarden.

Grisen gjorde comeback Då han overtok, var det storfe- og mjølkeproduksjon på garden. Det første store byggeprosjektet han gjekk i gang med, var nytt grishus.

– Far dreiv med gris då eg var ung, men då eg bygde for tre år sidan, hadde det ikkje vore grisar på garden på mange år, seier han.

Nytt fjos på gang Han leverer slaktegris tilsvarande konsesjonstaket på 2.100 i året. Om ikkje lenge skal han òg ta i bruk mjølkekvoten på garden. Den har vore utleigt dei siste fem åra. Nytt fjos, ombygt til lausdrift med mjølkerobot, er i ferd med å ta form.

– Kvoten var på 90.000 liter. Eg har kjøpt meg opp, så nå kan eg mjølka 185.000 liter i året. Roboten kjem på plass i neste månad, fortel han forventningsfullt.

Investerer i gutane si framtid – Det er tøffe investeringar du har gitt deg i kast med?

– Ja, det er bare å få gang. Det blir ikkje pengar av tome båsar. Dei to gutane mine er veldig ivrige til å vera med i gardsarbeidet. Dei må sjølvsagt velja sjølv når dei blir gamle nok, men eg har framtida deira òg i tankane når eg planlegg, forklarer Ivar Puntervoll.

Ammekyr, eller kjøttfe, var nytt på Puntervoll før Ivar begynte med dette for fem år sidan. Han har kjøttferasane Simmental og Charolais.

Aldri gjerandslaus På garden sin har han òg stein- og masseuttak.

– Eg har i mange år hatt eit veldig godt samarbeid med BS Graveservice. Dei tar ut masse, og eg dyrkar opp arealet etterpå. Eg treng mykje meir dyrka mark for å ha fôr til dyra. Lokale entreprenørar tippar masse hjå meg så eg får utbetra jorda.

Gravemaskin har eg sjølv. Om vinteren byggjer eg vegar slik at eg kan få gjødsla opp meir beiteareal, forklarer han.

Og som om han ikkje hadde nok å gjera; om vinteren brøyter han Heggdalsveien.

– Har du arbeidslyst, er det alltid noko å finna på, veit han.

Eg gjekk i beina på pappa gjennom heile oppveksten. Sjølv om eg har tre eldre søsken, var det nokså opplagt at det var eg som skulle bli bonde på heimegarden.

"

IVAR PUNTERVOLL

20

DALANE TIDENDE

Onsdag 25. september 2019

GOD SORT: Ingen over, ingen ved sida, meiner Ståle Ueland om rasen Norsk kvit sau.

FOTO: SYLVIE ASSERSEN SKADBERG

Krummar ryggen og fokuserer på det positive Sjølv om både utfordringane og arbeidstimane er mange, opplever lundbonden Ståle Ueland at det han driv med, er meiningsfylt.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Ståle Ueland har drive farsgarden på Ualand heile sitt vaksne liv. Han overtok i 1983. Hovudproduksjonen var då og er framleis mjølk. Men utviklinga har vore enorm på dei 36 åra som har gått sidan han slo inn på bondeyrket, bare 24 år gammal.

– Fjoset frå 1973 var ikkje så gammalt og veldig greitt då eg overtok. Me investerte og utvikla garden. Han var ein av dei største i bygda. I dag er han middelmåtig. Og båsfjoset er jo snart ulovleg; kravet om lausdrift rykkjer stadig nærmare.

Eg ser med uro på utviklinga.

Regelverket blir stadig strengare og effektivitetspresset sterkare. Resultatet er stadig færre og større bruk, konstaterer Ståle Ueland.

Tre tøffe vekstsesongar Og som om ikkje dét var nok, så endrar klimaet seg.

– I 2017 drukna me nesten i regn. I 2018 tørka me vekk. I år hadde me stankelbein i vår og bløyte som gjer at me slit med å få slått graset nå i haust.

Store utfordringar og lange arbeidsdagar; likevel opplever Ueland at det han driv med, er meiningsfylt. Med stort og smått – mjølkekyrne, kvigene

han alar opp for sal, og oksane han fôrar fram til slakt – har han cirka 120 storfe. 30 av desse er mjølkekyr. Sauetalet er 140 vinterfôra.

Positive byfolk – Me må ikkje måla alt svart.

Bøndene og landbruket har gehør blant mannen i gata. Når eg snakkar med byfolk og fortel at eg er bonde, opplever eg at dei er interesserte og nysgjerrige.

Dyr og natur har ein god klang blant folk, og det må me vera glade for. Mat og kulturlandskap må me ha; det erkjenner folk, seier Ståle Ueland.

Dottera og svigersonen hans har etablert seg på garden.

– Neste generasjon er interessert i å overta, men så lenge eg er frisk og sprek, driv eg på den måten eg gjer i dag. Me ligg litt på vêret når det gjeld lausdriftkravet. Det er dyrt å byggja om, konstaterer Ueland.

Nesten ein lidenskap Sauer og kyr – det har alltid vore begge delar for Ståle Ueland.

– Både sauer og kyr har interessert meg i alle år. Eg begynte å gå på saueutstillingar då eg var liten, og har fortsett med det.

Eg er med i vêraringen og deltar

på kåringar. Det er alltid litt innbyrdes konkurranse om å få det beste lammet, seier Ueland, som stilte med ti lam på vêrakåringa på Moi 21. september.

Når det kjem til saueavl, er entusiasmen stor – kanskje på grensa til lidenskap.

– Det er både interessant og givande. Eg synest me har fått fram ein veldig god Norsk kvit sau, seier den allsidige Ualandbonden.

Norsk kvit sau er den soleklare favoritten hjå Ståle Ueland.

– Eg har prøvt mange andre rasar òg, men bare for moro.

STÅLE UELAND ■ Alder: 60 ■ Sivil status: Enkemann,

har dotter og svigerson, er morfar til ein gut på to år ■ Bur: Ualand, Lund ■ Produksjon på garden: Mjølk og sau

Lam i særklasse i 2019 2019 karakteriserer han som «eit heilt spesielt godt år» med tanke på slaktelamma. Dei har hatt ein fenomenal beitesesong.

– Aldri nokon gong før har eg slakta så mange gode lam så tidleg som i år, slår han fast.

Gledene veg opp for utfordringane. Ualand-bonden har valt posisjon; han krummar ryggen.

Eg ser med uro på utviklinga.

Regelverket blir stadig strengare og effektivitetspresset sterkare.

Resultatet er stadig færre og større bruk.

"

STÅLE UELAND

DALANE TIDENDE

21

Onsdag 25. september 2019

FRAMTIDSPLANAR OG PÅGANGSMOT: Kenneth Bjerkreim har drive garden på Apeland sidan han var 18 år. Etter å ha forpakta i tre år

fekk han i fjor kjøpa garden. Nå er han i full garden maksimalt.

gang med å planleggja store, men nødvendige investeringar for å utnytta potensialet på

KETH ODLAND

Begynte å mjølka før han var stor nok til å nå opp til mjølkerøyra Kenneth vaks ikkje opp på gard, men frå han kunne gå, fekk han trø fjosskoa sine hjå onkelen.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

– Eg var i fjoset hjå onkelen min kvar dag. Eg hugsar at eg fekk hundre kroner i veka for arbeidet eg gjorde. Det var svært, smiler Kenneth Bjerkreim.

Han var ikkje gamle karen då, men barnearbeid kan det neppe kallast. Å vera med i fjoset var nemleg det gildaste Kenneth visste. Sauene til onkelen stelte han først saman med farfaren, men då farfaren blei sjuk, ordna han opp aleine.

Etter kvart fekk han prøva seg på mjølking.

Klatra på båsane

Hadde det vore opp til meg, hadde eg begynt å byggja i sist veke. Men banken skal jo ha eit ord med i laget. Eg må òg søkja kommunen og riva det gamle gardshuset, så det er litt som skal på plass før det kan bli bygging.

"

KENNETH BJERKREIM

– Eg var 11-12 år gammal då eg fekk lov å mjølka aleine, når onkel og tante var vekkreiste. Eg måtte klatra opp på frontane i båsane, for eg nådde ikkje opp til mjølkerøyra, fortel han.

Då han var 15, begynte han som avløysar hjå Håvard Nevland på Steinsland.

– Det var eitt år før eg fekk traktorlappen, så eg tok skulebussen opp til Steinsland.

Gav avkall på læringjobb Han fekk seg læreplassen han alltid hadde drøymt om; som landbruksmekanikar på Felleskjøpet. Men etter bare eit halvt år av læretida baud det seg ei anledning til å forpakta ein gard med slaktegris og sau. Sjølv om han då bare var 18 år gammal, kunne han ikkje la sjansen gå ifrå seg. Men utan å kunna ta seg ferie på våren, under lemminga, var det vanskeleg å kombinera lærlingjobben på Klepp med gardsdrifta. Han gav

slepp på læreplassen for å kunna gi full gass på garden heime i Bjerkreim.

5. oktober i fjor fekk han kjøpa garden på Apeland. Der har han sau og slaktegris. Sauetalet er 187 vinterfôra, og han leverer årleg 1.500 grisar til slakt.

Vil byggja jo før jo heller Framtidsplanane omfattar blant anna bygging av nytt grishus og oppstart av storfeproduksjon.

– Hadde det vore opp til meg, hadde eg begynt å byggja i sist veke. Men banken skal jo ha eit ord med i laget. Eg må òg søkja kommunen og riva det gamle gardshuset, så det er litt som skal på plass før det kan bli bygging. Men eg håper ikkje det blir altfor lenge før eg når målet er full konsesjon, det vil seia 2.100 slaktegris i året, seier den unge bonden.

Må sjå langt etter mjølkekua Nå har han fått avtale om å leiga nabogarden. Der er det stutar. Storfe ville Kenneth svært gjerne også hatt på sin gard.

– Ho eg bur med, er veldig interessert i storfe. Sjølv om ikkje leigeavtalen er langvarig, ser eg på dette som ein fin start. Det aller kjekkaste hadde vore å få driva med mjølkeproduksjon, men det går ikkje. Mjølkekvoten på garden blei selt for fleire år sidan, og nye mjølkeprodusentar får ikkje starta opp, beklagar han.

Han legg vekt på å utnytta ressursane på garden og har blant anna laga fleire

nye vegar for å få gjødsla opp meir av beitearealet. Fleire gonger er han blitt omtalt i media som ein bonde som driv betre enn yrkesbrør med dobbelt så lang erfaring.

Skal leggja stein på stein Enn så lenge må han ha arbeid utanfor sin eigen gard for å få økonomien til å gå rundt.

– Håvard og Elin Cathrine Nevland har nok av arbeid til meg. Det går i vanleg gardsarbeid, traktorkjøring, litt skruing og vedlikehaldsarbeid. Det langsiktige målet er så klart at min eigen gard skal kunna brødfø meg og familien. Eg må bare ta tida til hjelp. Forhåpentlegvis har eg ein del år framfor meg, smiler den hardtsatsande bonden på Apeland.

Engasjert og omgjengeleg som han er, er det mange som heiar på Kenneth.

Han blir omtalt som ein ungdom med smittande humør, pågangsmot og framtidstru. Han er interessert i politikk og stod på vallista til Bjerkreim Senterparti.

Han har tidlegare vore med i styret i Bjerkreim bondelag.

KENNETH BJERKREIM ■ Alder: 22 ■ Sivil status: Sambuar med Kine ■ Bur: Apeland, Bjerkreim ■ Produksjon på garden: Sau og gris

22

Onsdag 25. september 2019

DALANE TIDENDE

M/K Ørsdølen ønsker velkommen til gamle og nye gjester i 2020 Kan bestilles www.ørsdølen.no

CIRCLE K VIKESÅ

En stor takk til alle våre hjelpsomme medlemmer

Øremerker

Velkommen innom vår stand

27.-29. september

Bjøller Klaver Merkeflagg

MOEN BJØLLEFABRIKK

Sporing

Markenssalg!

MG Elektro AS er et sertifisert firma som i dag teller 29 ansatte og 7 lærlinger. Videre har vi og Låsmester Vest innenfor vår organisasjon med 2 ansatte. MG elektro AS er medlem i El-proffen som er Norges største elektro installatørkjede. Vi er lokalisert i Egersund, på Vikeså og Hauge i Dalane og har 24 timers vakt. ● Vi utfører alt av elektroarbeid, alt fra små serviceoppdrag og nybygg til

større oppdrag i bolig, næring, landbruk og industri, inkludert høyspent.

● Vi har egen Termografør, internkontroll bolig og næring,

Fredag 27. september (stengt lørdag 28. september)

egen svakstrøms avdeling, landbruksalarm osv. ● Adgangskontroll ● Lås og beslag ● Nøkkelservice ● Smarthus installasjoner

Salget fortsetter en uke etter marken!

Vi vil i den sammenheng henvise dere egne messetilbud på stand nr. 57 på Bjerkreimsmarken.

Kontakt oss på telefon 51 49 49 10 eller Ove Mellemstrand direkte på 902 88 834, og Låsmester Vest på tlf. 979 64 040

Gode tilbud på tapet og belegg!

A/S

Velkommen innom!

4389 VIKESÅ

Velkommen til vår stand på Bjerkreimsmarken

JÆREN TRAKTORSENTER AS - www.jts.as

Skyttelbuss

frå sentrum til Marken

LØRDAG kl. 10–17 SØNDAG kl. 10–16

DALANE TIDENDE

23

Onsdag 25. september 2019

Velkommen innom vår stand!

BIL - BOBIL - TILHENGER Møt oss på Bjerkreimsmarken Vi viser deg vår spesialutviklede Tysse-hengeren til dyretransport.

PS! Du kan også gjøre ett kupp demobiler!

Fardal Bil AS Eideveien 1, 4373 EGERSUND. Tlf. 51 46 10 00. www.fardalbil.no

fkra.no

Utstilling om

trehåndverk i Grindabygget

Gratis aktiviteter for barn - lag ditt eget treskilt

Minirenseanlegg for hus/hytter og oljeutskiller for landbruk − − − −

Godkjent avløpsanlegg Enkel montering Lydløst og luktfritt Prisgunstig

Testet i henhold til NS-EN 12566-3

Din leverandør av landbruksrekvisita Vi er på Bjerkreimsmarken!

Møt oss på stand

Tlf: 51 77 07 00 - Mail: post@bls-as.no

BIODISC 5 til 500 personer

BIOSAFE 5 til 300 personer

Lokal representant

Sandnes Maskin

Grunnarbeid, grøfting, vann, avløp og renseanlegg.

Tlf. 954 09 360 - post@sandnesmaskin.no www.sandnesmaskin.no

24

Onsdag 25. september 2019

DALANE TIDENDE

Spælen er lettbeint og hardfør - Eg er mest glad i spælen. Spælsauer er gode samtalepartnarar.

MERETE HORPESTAD

merete.horpestad@dalane-tidende.no

laget har snart 300 medlemmer, som er spreidde over heile landet.

Ellen Karin Larsen Gudmestad har 145 vinterfôra sauer. I tillegg til den vanlegaste, norsk kvit sau, har ho spælsau av både kvit og farga type.

Steigar, blæsete sau og fuglestadbrogete sau er andre sortar som går på markene på Fosse i Time.

Når Ellen Karin går og ser om dei, kan ho bli verande lenge. Tida flyg nå ho er i lag med sauene.

– Eg er mest glad i spælen.

Spælsauer er gode samtalepartnarar, seier ho.

Mykje å diskutera Sauebønder som har sauer av dei gamle rasane, får eit ekstra tilskot per sau.

– Ingen eg kjenner, har desse sauene på grunn av tilskotet. Me har dei fordi me er interesserte, og me ville hatt dei uansett, seier ho.

Ho fortel at dei gamle rasane genererer langt fleire diskusjonar enn dei vanlege, kvite.

Ho held fram: – Ein kvit sau er ein kvit sau.

Men står du og ser på ein blæsete sau, kan du diskutera fargen og kor fin han er, smiler ho.

Byjente frå Haugesund

KVIT SPÆLSAU: Spælen er mindre enn norsk kvit sau.

Han er lettbeint og hardfør.

Han lemmar godt og er ein god morsau.

Ellen Karin har vore interessert i sau heilt sidan ho var lita. Ho er oppvaksen midt i Haugesund. Men på slektsgarden i Øvre Vats, der familien hennar hadde hytte, var det sauer.

– Eg var der så ofte eg kunne, fortel ho.

Ho fekk sine første eigne sauer då ho var 15 år.

Ho begynte på jordbruksskulen og trefte ein mann som hadde gard på Fosse i Time.

Flokken ho har nå, har ho gradvis bygd opp sidan ho kom til gards på slutten av 1980-talet. Dei siste 20 åra har ho blitt meir og meir interessert i dei norske, verna rasane.

– Eg synest det er spennande, seier ho.

Sauer på marken

NORSK KVIT SAU: Veks raskare, har meir kjøt og får fleire lam enn den opphavlege dalasauen.

Godkjenner rasar Som styremedlem i Fuglestadbrogete og Blæselaget driv ho med rasegodkjenning.

Nå om hausten plingar det ofte i telefonen. Meldingane kjem frå sauebønder som skal på kåringar og sauesjå, og som ofte har det travelt med å få sauene sine godkjende. Når

GLAD I SPÆLEN: Ellen Karin Larsen Gudmestad opplever at ho får ekstra god kontakt med spælsauene.

det hastar, kan ho gi godkjenning ut frå biletet ho får på sms. Men styremedlemmene reiser òg rundt for å godkjenna sauer.

– Det er viktig å ta vare på rasane. Men det er òg sosialt. Me har mange medlemsturar og slikt, fortel ho.

Fuglestadbrogete og Blæse-

Til Bjerkreimsmarken har Ellen Karin Larsen Gudmestad med seg åtte sauer av typen steigar, NKS, farga og kvit spæl, svartfjes, blæsete og fuglestadbrogete. Ho har òg med seg ein som er halvt blufaced Leicester. Ho set stor pris på å få visa dei fram.

– Det er veldig kjekt, spesielt når det kjem folk som ikkje har noko med sau å gjera til vanleg.

DALANE TIDENDE

25

Onsdag 25. september 2019

— og ein god samtalepartnar

FARGA SPÆLSAU: Den vanlegaste spælen er kvit, men det finst òg andre variantar.

FUGLESTAD-BROKETE: God mjølkesau og god morsau. Oppvakt og har lett lynne.

– Det er viktig å ta vare på rasane. Men det er òg sosialt. Me har mange medlemsturar og slikt.

"

ELLEN KARIN LARSEN GUDMESTAD

BLÆSETE: Har kvit blæse og er lett å kjenna igjen.

Sauene skal òg ha kvite sokkar og kvit haletipp.

Ein kvit sau er ein kvit sau.

Men står du og ser på ein blæsete sau, kan du diskutera fargen og kor fin han er.

"

ELLEN KARIN LARSEN GUDMESTAD

ALLE FOTO: MERETE HORPESTAD

26

Onsdag 25. september 2019

DALANE TIDENDE

Gratulerer Bjerkreim!

Takk for oppdraget.

Prosjektleder, byggeleder, rådgivende ingeniør byggeteknikk

Arkitektarbeid

Akustisk prosjektering

arkvest.no

Prosjektering av energibrønner og ventilasjonsanlegg

norconsult.no

alc-as.no

Fasader og beslag

bg.no

Aluminium glassfasader og dører

TIME

Tømrerarbeider

lieblikk.no

Maling, gulv og flisearbeider

icopal.no

Betongarbeid bygg og utomhus

Adgangskontrollsystem og låsebeslag

lmvest.no

Isolering og tekking av tak

toreravndal.no time-as.no

Grunn- og utendørsanlegg

Alt av grunnarbeid

Porter, rullegitter og branndører

ST-anlegget

portteknikk.com

energimesteren.no

Stålkonstruksjon, veggelement, takplater, tak

slmekaniske.no

Sanitær, varme og sprinkler

Leverandør av ståltrapper

Elektroinstallasjon

sig-halvorsen.no

trappeteknikk.no

el-experten.no

DALANE TIDENDE

27

Onsdag 25. september 2019

Nye leiligheter m/carport Fjermedal

Byggeplaner?

BJERKREIM

Innholdsrik bolig m/garasje Vikesdalslia VIKESÅ

Vi står til tjenester med: * Nybygg, tilbygg og renovering * Hus- og hytte katalog * Egen arkitekt - hjelper med søknader. * Sentralgodkjenning * Eget byggevareutsalg * Konkurransedyktige betingelser * Vindu- og tak skifte * Gode tilbud

Møt oss på stand 60 og få mer info om våre prosjekter

Vannbåren varme ● Carport ● Opparbeidet gårdsrom ● Finn-kode: 157464054 ●

Bjerkreim Trelast as Vikeså - Telefon 51 45 40 50

N Å

S O M

3 soverom ● 2 bad ● Garasje ● Finn-kode: 121457051 ●

S T A S J O N S V O G N !

Selvladende hybrid - glem ladekabel

Lave driftskostnader

SENSOMMERKAMPANJE!

kr 90.000 i avslag på lagerførte biler!

BILSERVICE EGERSUND AS

or rekkevidden Ingen be kymring fo

Høljebakkane 1a, 4373 Egersund E-post : post@bilegersund.no Telefon: 48 00 80 00 www.bilegersund.no

28

Onsdag 25. september 2019

DALANE TIDENDE

Kristine og Poppy har noko meiningsfylt og kjekt på gang Mor i huset ønskte seg i utgangspunktet bare ein familiehund og firbeint turog treningsvenn. Men snautt halvtanna år etter at Poppy var blitt ein del av familien Osland, var Kristine og hunden i gang med utdanninga til Norske Redningshunder.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

GOD KJEMI: Poppy skulle eigentleg bare vera kosehund og turvenn. Men matmor Kristine Osland fann snart ut at ho ville noko meir i lag med den nye familiemedlemmen.

Eg såg at det var ein hund som veldig gjerne kunne gjort noko meir enn å bli kosa med og vera med oss på tur.

"

KRISTINE OSLAND

– Eg fann Poppy på finn.no. Ho er ei eventyrblanding frå Bømlo; blanding av border collie og rottweiler, ler Kristine Osland.

Poppy var valp då ho kom til Vikeså i november 2017. Matmor oppdaga fort at det var ein aktiv hund ho hadde skaffa seg, noko ho ikkje hadde det minste imot.

– Eg såg at det var ein hund som veldig gjerne kunne gjort noko meir enn å bli kosa med og vera med oss på tur. Norske Redningshunder sitt arbeid kjende eg litt til frå før, og så liker eg sjølv veldig godt å vera ute. I mars i år begynte me på kurs, forklarer Kristine om bakgrunnen for at Poppy nå går rundt med eit dekken som det står «elev» på.

Ikkje trongt nålauge – Poppy passerte Først gjennomførte hund og hundeførar eit introduksjonskurs. Formålet var å utelukka at Poppy har eigenskapar som gjer henne ueigna til å vera redningshund.

– Noko av det første ein ser på, er om

hunden er interessert i folk. Ein hund som er redd framande, kan ikkje bli ein god redningshund. Korleis hunden oppfører seg i lag med andre hundar, er òg viktig. I tillegg blir søksevna til hunden vurdert. Viss du kastar ut ein ball, og hunden ikkje bryr seg om å prøva å finna han, er kanskje ikkje potensialet så stort, forklarer Kristine.

Poppy gjorde sine saker bra på introduksjonskurset og blei funnen eigna.

– Nålauget er ikkje veldig trongt, poengterer eigaren.

Lang utdanning Derimot er det ein lang veg å gå før den firbeinte eleven eventuelt blir godkjent som redningshund.

– Utdanninga tar tre-fire år. Me er ennå bare i startgropa. Når me skal trena, går eg for eksempel opp eit spor ei stund før eg går heim og hentar Poppy. Ho klarer nå å følgja eit spor som er éin time gammalt. Dei verkeleg gode hundane følgjer spor som er ein dag gamle, kanskje endå eldre, forklarer Kristine.

SKULETIME: Kristine Osland gir Poppy beskjed

Sat i eit tre og venta Det er eit tidkrevjande prosjekt ho har gitt seg i kast med.

– Eg trenar med henne så å seia kvar dag. Ho skal jo ha lufteturar uansett, og i den forbindelse er det greitt å leggja inn små dosar med trening. I tillegg deltar eg på fellestrening med laget mitt i Norske Redningshunder éin eller to gonger i veka. Me har ein del treningsplassar som me har avtale med grunneigar om å få bruka. Dei fleste er på Nord-Jæren. Nye treningsterreng er me alltid på jakt etter.

Bruker me dei same plassane heile tida, veit hundane snart kor figurantane er gøymde. Nå har me vore heldige og fått avtale med tre grunneigarar på Vikeså, forklarer Kristine.

Sjølv opptrer ho både som hundeførar og figurant på fellestreningane.

– Nyleg sat eg oppi eit tre på Dale i Sandnes og venta på å bli funnen av ein hund.

DALANE TIDENDE

29

Onsdag 25. september 2019

Sjukdom stoppar hundeoppvisning På grunn av den mystiske hundesjukdommen som har herja i haust, blir det ikkje noko av den planlagde oppvisninga på Bjerkreimsmarken av ein flink redningshund.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

om å gå og finna ein gjenstand ho har gøymt. Etterpå ventar ein pølsebit.

Tospråkleg hund Tyske kommandorop blir slengde ut i septemberkvelden på Vikeså.

«Sitz!»

«Warte!»

Tyskfødde Kristine bruker morsmålet sitt når ho gir Poppy kommandoar.

– Av ein eller annan grunn gir eg kommandoar på tysk, mens eg gir ros på norsk, ler ho.

Poppy synest å trivast like godt enten matmor gir henne kommandoar eller ros og lønn for vel utført oppdrag.

– Sjølv om dette legg beslag på mykje av fritida mi, er det gildt og meiningsfylt å halda på med. Det er inspirerande å sjå at Poppy gler seg til kvar trening, seier Kristine.

Lærerikt for begge Mens Poppy må trena for å bli flinkare til å søkja, bli stadig lydigare, meir fokusert og få betre kondis, tileignar også Kristine seg heile tida meir kunnskap og erfaring.

– Både hund og hundeførar må utdannast. For meg er dette veldig lærerikt.

Som redningshundførar må du vera komfortabel med å bruka kart og kompass. Du må ha peiling på samband og førstehjelp, og du må kunna vurdera vêr og vindretning. Og ikkje minst; du må vita korleis du skal ta vare på hunden din, for den vil gå til den stuper.

Når hunden din er godkjent, er du i prinsippet i beredskap. Men det betyr ikkje at du er konstant på vakt, som på ei brannvakt.

"

KRISTINE OSLAND

Behov for fleire redningshundar Først når og viss Poppy og Kristine ein dag blir godkjent som redningshund og -førar, kan dei gå ut på aksjonar.

– Det er heilt klart bruk for fleire. Gode redningshundar er utruleg nyttige. Mens

BEGGE FOTO: KETH ODLAND

folk som leitar, er avhengige av å sjå den bortkomne, går hunden etter lukt. Dessutan kan hunden sendast ut i terreng som er nærmast utilgjengeleg for tobeinte, seier Kristine og viser til at det var redningshundar som fann den sakna både i forbindelse med ei drukningsulykke i Eigersund i vinter.

Ein redningshund er godkjent for to år om gongen, men kan regodkjennast fleire gonger.

– Når hunden din er godkjent, er du i prinsippet i beredskap. Men det betyr ikkje at du er konstant på vakt, som på ei brannvakt. Du lever ditt vanlege liv og kan både reisa utanlands på ferie og feira ditt eige bryllaup. Får du utkalling, gir du beskjed om du kan stilla, eller om du er forhindra, seier Poppy sin førar og matmor.

Norske Redningshunder vil gjerne at fleire skal få kunnskap om det frivillige arbeidet dei driv. Og ingenting gleder meir enn om dei klarer å rekruttera folk som ønskjer å trena opp ein redningshund.

Derfor vil representantar for Norske Redningshunder vera å treffa på Bjerkreimsmarken.

– Me skal ha stand der publikum får anledning til å bli betre kjent med organisjonen.

Planen var at me skulle ha med hundar som folk kunne få helsa på og klappa. Det skulle òg vera ei slags oppvisning der ein hund skulle finna ein person. Men på grunn av sjukdommen er det for tida ikkje lov å ha oppvisning. Me kan heller ikkje ha med klappehund. Mattilsynet anbefaler at kontakten mellom hundar blir redusert til eit minimum. Derfor har Norske Redningshunder også innstilt all trening inntil vidare, forklarer Kristine Osland.

Norske Redningshunder har mellom 50 og 60 medlemmer i Rogaland. Rundt 40 av desse trenar med eigne hundar. Det er åtte godkjende ettersøkshundar og to godkjende lavinehundar i Rogaland.

30

Onsdag 25. september 2019

DALANE TIDENDE

Kven har den finaste

BLANKPUSSA TIL BJERKREIMSMARKEN: Leiaren i Sirdal veteranvognforening, Ole Tamburstuen, stiller med mercedesen sin, ein 1985-modell, i kortesjen og utstilling

Sannsynlegvis meiner alle at deira eige glis er det finaste. Derfor kan det vera greitt at publikum får seia sitt om veteranbilane som kjem i kortesje til markensområdet på sundag.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

For tre år sidan kjøpte han ein gammal Granada. Då var det gjort. I dag er Ole Tamburstuen leiar for ein klubb med 125 veteranbilentusiastar.

Sirdal m.m.

Han er leiar i Sirdal veteranvognforening på andre året.

Namnet er litt misvisande.

Blant medlemmene i den fem

år gamle klubben er det vel så mange bilentusiastar frå andre plassar som frå Sirdal.

– Medlemmene er frå Kvinesdal i sør til Stavanger i nord.

Alle Dalane-kommunane er godt representert, seier leiaren.

Bilinteressert heile livet Sjølv bur han på Helleland. Han har alltid vore interessert i bilar.

For tre år sidan blei han for første gong eigar av ein veteranbil.

– Det var bror til ein svoger av meg som hadde ein Ford Granada 1978-modell han ville selja meg. Eg slo til. Etter cirka eit år bytte eg han ut med ein Mercedes 1985-modell. Den kjem eg til å behalda. Han stig jo i verdi for kvart år, seier Ole Tamburstuen.

Bare til sommarbruk Finbilen, som blei kjøpt frå Froland, er ikkje i bruk om vinte-

GOD SORT: – Du må ta bilde bakanfrå òg. Det som står der, er viktig, FOTO: KETH ODLAND sa Ole Tamburstuen. Sjølvsagt tok me bilde. ren. Men i sommarhalvåret kan han brukast til alt ein forventar at ein bil skal kunna brukast til.

– Nyleg brukte eg han til Seljord. Fire personar og mykje ba-

gasje kom trygt fram og tilbake, forsikrar eigaren.

Både Ole Tamburstuen og mange andre av klubben sine medlemmer fartar mykje rundt

på treff og festivalar.

– I det siste har me vore i Lyngdal, Rysstad i Setesdal, på Heskestaddagane og på vegmuseet i Dirdal. Og så har me onsdagskjøring kvar veke. Me lagar eit program på våren der me listar opp turar me vil arrangera og plassar me vil besøkja i løpet av sesongen, seier klubbleiaren.

Hans eigen bil er i tipp topp stand og treng i utgangspunktet ikkje mekkast på. Andre i klubben kjøper seg – sjølvsagt heilt bevisst – timevis med arbeid.

– Nokon kjøper bilar som dei vil fiksa på. Andre føretrekkjer at dei er ferdig restaurerte, konstaterer Ole Tamburstuen.

Støttar mekkeklubb for ungdom Éin av medlemmene i Sirdal veteranvognforening er Arne Bir-

DALANE TIDENDE

e bilen?

31

Onsdag 25. september 2019

– Finn fram olabilen!

ga sundag under Bjerkreimsmarken.

FOTO: KETH ODLAND

kemo, primus motor bak mekkeklubben på Helleland.

– Han har fått med seg fleire i klubben til å hjelpa til når han annankvar torsdag har motorinteresserte ungdommar i sving i garasjen sin. Dette er eit veldig bra tiltak som gir eit fritidstilbod til ungdom mellom 16 og 20 år som ikkje finn seg til rette i idrettslag eller andre etablerte tilbod. Ikkje alle er interessert i fotball. Mekkeklubben har restaurert fleire bilar. Akkurat nå held dei på med ein amerikanar. Veteranvognforeining støttar klubben økonomisk, fortel Tamburstuen.

Kortesje med mangfald Sundag under Bjerkreimsmarken reknar han med at Sirdal veteranvognforening stiller med rundt 15 bilar.

– Det blir eit breitt spekter av modellar. Den eldste blir sann-

synlegvis ein Mercedes 1952-modell frå Mydland. I den andre enden blir det bilar frå nittitalet som så vidt er gamle nok. Grensa for å vera veteranbil er som kjent 30 år, seier Ole Tamburstuen og røpar at klubbmedlemmene skal samlast på Esso-stasjonen på Vikeså og kjøra i kortesje opp til markensområdet.

Han håper mange vil koma og beundra dei staselege veteranvognene, gjerne slå av ein bilprat med eigarane, og, ikkje minst, vera med på å kåra publikumsfavoritten blant dei motoriserte juvelane.

Rundt omkring i mange kjellarar og garasjar står det umotoriserte kjøredoningar i alskens kreative utgåver.

– Ta olabilen din med til Bjerkreimsmarken og bli med på løp, er oppfordringa frå Svein Roald Tengesdal.

KETH ODLAND

keth.odland@dalane-tidende.no

Olabilløpet sundag under Bjerkreimsmarken startar like etter at skigruppa i Bjerkreim IL har avvikla Markensrennet, det årlege kretsrennet på rulleski. Vel å merka ikkje før alle rulleskiløparane er vel i mål. Rulleskiløypa er nemleg også arenaen olabil-sjåførane skal bruka, og kollisjon mellom skiløparar og olabilar kan ein ikkje risikera.

Det er Lions Club Bjerkreim og NAF som har ansvar for gjennomføringa av olabilløpet. Svein Roald Tengesdal representerer Lions i arrangementskomiteen.

– Løpsreglane er ikkje meir kompliserte enn at skal kunna delta, så lenge dei er under 16 år. Alle får kjøra to omgangar. Den beste blir teljande, forklarer Tengesdal.

Han understrekar at olabilløpet ikkje bare er for bjerkreimsungdom.

– Me oppfordrar ungdom frå heile distriktet som har eller har tilgang til ein eller annan slags umotorisert kjøredoning, til å bli med. Markenssjef Sigmund Skjæveland (tlf 97750654) tar imot påmelding. Dei tre beste blir premiert, men me har også deltakarpremie til alle. Dette blir gildt! lover Svein Olav Tengesdal.

Velkommen til

Bjerkreimsmarken

nr.33

FREDAG 27. september

LAURDAG 28. september

SUNDAG 29. september

09.00 Kåring av vêrlam - VM-hallen

09.00 Marken opnar * 4H-aktivitetar * Kaninutstilling * «Polen-komiteen» har aktivitetar for barn * Loddsal til markenslotteriet * Utstilling av trehandverk og aktivitetar for barn, ved Dalane Folkemuseum - Grindabygget

10.00 Marken opnar * 4H-aktivitetar * Kaninutstilling * Utstilling av forskjellige sauerasar * «Polen-komiteen» har aktivitetar for barn * Loddsal til markenslotteriet * Luftgeværskyting * Veteranbilutstilling med kåring av folkets favoritt * Utstilling av trehandverk og aktivitetar for barn, ved Dalane Folkemuseum - Grindabygget

10.00 Marken opnar * Kaninutstilling * «Polen-komiteen» har aktivitetar for barn * Loddsal til markenslotteriet * Utstilling av trehandverk og aktivitetar for skuleelevar, ved Dalane Folkemuseum Grindabygget 11.00-13.00 Sporløype for skuleelevane, ved Bjerkreim bygdeungdomslag

09.00-16.00 Luftgeværskyting

10.30 Gudsteneste på samfunnshuset

11.30 Opningskonsert med Vikeså skulekor – Sceneteltet 12.00-13.00 Offisiell opning * Landbruks- og matminister Olaug Bollestad opnar Bjerkreimsmarken 2019 * Statsråd Olaug Bollestad har tematime 14.00 Konsert med elevar frå kulturskulen – Sceneteltet 15.00 «Ein lokalpolitikars draumedag», show v/Bjerkreim bygdeungdomslag

09.00-16.00 Motorsagkunstnar Oliver Vogt sagar ut trefigurar 10.30 Eksteriørdømming av kanin – VM-hallen 11.00 Maskotane Kuli & Krølle deler ut godteri til dei minste - Sceneteltet

18.00 Marken stengjer for dagen 19.00 Prøve-NM i saueklypping og pubkveld med musikk - VM-hallen

11.30 «Onkel Skrue og den forsvunne ti-øringen», av kulturskuleelevar, for barnehage- og barneskulebarn - Sceneteltet 12.00-15.00 Natursti på markensområdet, ved «Polen-komiteen»

11.30 Kaninhopping i hinderløype - VM-hallen 12.00-12.45 Ina lagar lam, v/Ina Shelby og «medhjelpar» Sceneteltet 12.00-15.00 Natursti på markensområdet, ved «Polen-komiteen»

13.00-13.45 Ina lagar lam, ved Ina Shelby ogg «medhjjelpar» - Sceneteltet

MIDDAG G ERIN SERaV set mfunnshu

14.00 Utdeling av pris til ”Årets bonde i Dalane” - Scenetteltet

på s 6.00 kl 11.30-1 r a g a d e all : FREDAG

11.00 Maskotane Kuli & Krølle deler ut godteri til dei minste i Bjerkreimshallen

)

gryte (lam s im e r k r Bje r Kjøttkake t u Sviskegra usse mo Sjokolade kaker Kaffi og

NDAG: G OG SU LAURDA ker

Kjøttka Laks Kalvesteik t u Sviskegra usse o m Sjokolade kaker Kaffi og

14.05 Markkensauksjon v/stortingsrepresentantt Geir ollestad - Sceneteltet Po 15.00 d blandakoret Tirlla - Sceneteltett Konsert med 15.45 Maskotane Kuli & Krølle deler ut til dei minste - Scen neteltet 16.00-17.00 Barrnas diskotek, ved kulturskkulen - Scenetteltet 17.00 n stengjer for dagen Marken 19.00 Markensspub i Laksebørsen

13.00 Rulleskirenn, kretsrenn med fellesstart - rulleskkiløypa 14.00 billøp – rulleskiløypa Olab 15.00 dirigent Arne Bjerkkreim Brassband m/d Bjerkkreim - Scenetelttet 15.30 Trekkking avv markensslotteriet, fine premiar 16.00 Maarken stengjer for i år

on en Marth ig e s a k k O ansier og er konfer par. trivselska

www.bjerkreimsmarken.no bj k i k