Sneeuw aan de Côte

Sneeuw in het achterland Wintersprookje van de Côte d’Azur

ALPES-MARITIMES

In de Alpes-Maritimes valt er verrassend veel te wintersporten, en op meer plekken dan alleen in de bekende skioorden Isola 2000 en Auron. De kleinere, pittoreske dorpen zijn zeer geschikt voor wat minder snelle winteractiviteiten.

TEKST & FOTOGRAFIE PAUL SMIT

Het dorp waar ik woon, staat niet in een wintersportbrochure en ook niet op het lijstje met ‘Les Plus Beaux Villages de France’. Het telt wat daken van golfplaat tussen de traditionele varianten van donkerrode leisteen en de nieuwe salle polyvalente past eigenlijk niet tussen de mediterrane huizen. Het achterland van de Côte d’Azur heeft al zoveel parels, daarmee valt niet te concurreren. Maar als er een pak sneeuw ligt, is Roure picture perfect. En sinds het middaguur dwarrelen dikke vlokken omlaag. Als de schemering valt, houdt het op met sneeuwen. Als vervolgens de vintage-stijl led-lantaarns aanfloepen, is het sprookje compleet. Ik stap naar buiten, camera in de aanslag. Ook mijn dorpsgenoten komen uit hun huizen tevoorschijn. Op de burchtheuvel, een mooi uitzichtpunt dat het dorp overziet, ontmoet ik Valérie en Jean-Marc, gasten uit ons hotel Le Robur. Ze hadden op een witte kerst gehoopt, drie dagen geleden, vertellen ze. Dat ging niet door. Maar vandaag wordt het dubbel en dwars goedgemaakt. Ze willen mijn mening weten over hun plannen voor morgen. “We twijfelen tussen Auron en Valberg. We kunnen ski’s huren, maar hebben ook sneeuwschoenen in de auto liggen. Wat zou u doen?” Ik leg uit dat Météo France voor vannacht nog meer sneeuw voorspelt en dat het weggetje naar ons dorp niet onmiddellijk geruimd zal zijn. “Dus dat wordt glibberen met sneeuwkettingen, terwijl jullie in een perfect sneeuwschoenwandeldorp logeren!” Ik besluit dat ik zelf morgenochtend de raquettes onderbind en nodig hen uit me te vergezellen. “Je moet moeite doen om rond Valberg of Auron een route te vinden die mooier is.” Ze besluiten mee te gaan. Linkerpagina: Roubion. Hierboven: Jean-Marc en Valérie genieten van het uitzicht.

Boeddha in de sneeuw

Er is nog tien centimeter sneeuw bijgekomen als we de volgende ochtend vertrekken; waar we ook kijken zien we een wintersprookje en de camera’s blijven klikken. Op de oude begraafplaats naast de romaanse kerktoren liggen sneeuwkragen op de gietijzeren kruizen, de dood verzachtend tot een ›

Verderop baant een optocht van pénitents zich een weg door het besneeuwde bos, felrood afstekend

meditatieve winterslaap. Naast het kerkhof gaapt de afgrond naar het beboste Vionène-dal en op de takken van alle bomen ligt sneeuw. Was het een kerstkaart, dan zou je denken: is het niet een beetje over the top? Boven het dorp aangekomen, wordt lopen zwaar, want elke stap zak je dertig centimeter weg. Dus binden we de raquettes onder. Het pad leidt naar het arboretum van Roure, dat zowel een botanische tuin is als een expositieruimte van land art. Onder een laag sneeuw zijn de kunstwerken extra intrigerend. Neem het hoofd van Boeddha, dat tussen de bomen uit de grond oprijst. De kale monnik heeft nu een toupet van sneeuw. Verderop baant een kleine optocht van pénitents zich een weg door het besneeuwde bos. Letterlijk ‘boetedoeners’, maar feitelijk lekenbroeders die aan welzijnswerk doen, hier in de Alpes-Maritimes ook nu in de 21ste eeuw nog. Door hun Ku Klux Klan-achtige gewaden met puntmutsen jagen zij Valérie en Jean-Marc in eerste instantie schrik aan als die het groepje ontdekken, felrood afstekend tegen de sneeuw. Ons einddoel is Rougios, een verlaten gehucht van boerenschuren te midden van alpenweiden. Om er te komen, doorkruisen we een bos van lariksen. Magisch stil is het er, op af en toe de plof van een vallend pak sneeuw na. Ooit werd op de terrassen rondom Rougios tarwe verbouwd door de bewoners van Roure. Gewoond werd er alleen in het zomer- en oogstseizoen. Nu kunnen we ons dat nauwelijks meer voorstellen, op deze hoogte – 1400 meter – en bij dit reliëf. Tot de Eerste Wereldoorlog leefden de bergdorpen in autarkie; ze verbouwden al hun voedsel zelf.

Valérie en Jean-Marc zijn enthousiast en ook ik kan nauwelijks geloven hoe de winter deze plek, die ik zo goed ken, heeft betoverd. We kijken uit over een eindeloos berglandschap, afgesloten door een keten van drieduizenders op de grens tussen Frankrijk en Italië. De boerenschuren, deels van steen en deels van hout in blokhuttenstijl, staan voor zich uit te dromen. Hier verlaten we het pad en komt de ware kracht van sneeuwschoenen tot uiting. Want goede raquettes bieden overal grip. Flauwe of steile hellingen, het maakt niet uit. Zelfs de ondergrond doet niet meer ter zake: een terrein bedekt met stenen wordt onder een pak sneeuw met sneeuwschoenen even makkelijk begaanbaar als een alpenweide. We spreken af dat ieder op eigen houtje uitwaaiert over het gebied – ikzelf voor een fotosafari – om met lunchtijd hier terug te keren voor een picknick uit de rugzak.

Sneeuwschoenparadijs

Valérie en Jean-Marc hebben de smaak van het sneeuwschoenwandelen te pakken. Voor hun laatste vakantiedagen hadden ze eigenlijk willen afzakken naar de kust. Maar ze hebben een B&B in het sneeuwschoenparadijs van de Tinée-vallei geboekt: Saint-Dalmas-le-Selvage, met 50 kilometer bewegwijzerde raquette-routes. Het ligt helemaal achter in het dal, 400 meter hoger, en is daardoor sneeuwzekerder dan Roure. Bovendien wordt het omgeven door de bijna 3000 meter hoge pieken van nationaal park Mercantour, vanwaar koude lucht omlaag zakt. Is eenmaal het eerste pak sneeuw gevallen, dan blijft het vaak de hele winter liggen, met af en toe een aanvulling. Deze keer zijn het Valérie en Jean-Marc die mij uitnodigen. Ik ontmoet ze aan het ontbijt in La Petite Étoile, een B&B in een oud pand midden in het dorp. “De wandeltips van de Parijse eigenaren zijn goud waard. Dus vandaag volgen we hun advies op.” Het eerste doel is de Pra Gazé. Pra betekent weide in het Provençaals; het gaat om een terras met alpenweides boven het dorp. Omhooglopend kijken we uit over Saint-Dalmas, een intact gebleven bergdorp. Niet één modern gebouw verstoort de eenheid van besneeuwde daken die zich rond de romaanse kerktoren hebben genesteld. Standaard wintersporthotels ontbreken. Sterker nog: er is überhaupt geen hotel, slechts twee chambres d'hôtes, waarvan La Petite Étoile er een is. Voor meer luxe moet je afdalen naar Saint-Étienne-deTinée, op 7,5 kilometer afstand. Le Pra Gazé blijkt een schot in de roos. Het uitzicht over het Gialorgues-dal, waarin Valérie en Jean- ›

Linkerpagina: een van de rustgevende loipes; ‘pénitents’ in de sneeuw. Hierboven: gezicht op Roure.

Hier vindt ze rust, zuivere lucht, een milde zomertemperatuur en vooral: een echte winter

Marc gisteren gewandeld hebben, is onverwacht spectaculair vanwege de bergen die erachter oprijzen. Ze doen mij denken aan de Canadese Rockies. We lassen een lange pauze in om van het uitzicht te genieten, voor we door uitgestrekte lariksbossen verder lopen naar Sestrière, een weidse open vlakte op de plek waar meerdere dalen samenkomen. Wij kiezen voor de Vallon de la Braïsse, omdat daar hogerop, aan de bovenrand van het bos, stokoude lariksen groeien. Ook dit blijkt een gouden tip: als lariksen zo oud worden verliezen ze het typische silhouet van naaldbomen en worden ze knoestig als oude eiken. Een magische plek.

Onder oude bogen

Een paar dagen later ga ik alleen op pad. Langlaufen deze keer, op de loipen van opnieuw zo’n pittoresk dorp: Roubion. Ze beginnen en eindigen op de Col de la Couillole. Ze voeren door een vriendelijk, glooiend, open landschap met uitzicht op veel hogere bergen in de verte. De hoogste van allemaal is de 3300 meter hoge Argentera, nét in Italië. Hier ben je ver van alle drukte, vaak zelfs alleen in de natuur. En als je vroeg bent is de kans groot op een ontmoeting met herten, reeën en gemzen. Wie naast het langlaufen en sneeuwschoenwandelen toch op de snélle latten wil staan, maar liever niet op de drukke pistes van Isola 2000, Auron of Valberg, kan ook in Roubion terecht. En wel in het wijkje Les Buisses, apart gelegen, waardoor het oude dorp niet wordt aangetast. Het biedt twintig afdalingen, natuurlijk veel minder dan Isola 2000 (45 pistes) en de twee zwarte zijn niet zo avontuurlijk als de drie van Isola. Maar de rijen voor de liften ontbreken en de prijzen zijn het laagst van de Alpes-Maritimes. Bovendien is de sfeer gemoedelijker en het landschap meer intact. In Roubion loop je niet tussen de appartementenblokken, zoals in veel wintersportoorden, maar onder oude bogen door smalle straatjes en langs de karakteristieke deurschilderingen van Imelda Bassanello (zie kader). Als inwoner van buurdorp Roure ken ik Imelda goed. De Italiaanse bezit al twee decennia een huis in Roubion. Hier vindt ze rust, zuivere lucht, een milde zomertemperatuur en vooral: een echte winter. Ik ken Roubion al 24 jaar en sinds Imelda haar schilderingen hier maakte, is het tot leven gekomen. De oude kern telt nu twee restaurants met een gezellig terras en op de Col de la Couillole boven het dorp, waar de langlaufloipes beginnen, heeft zich een ambitieus restaurant gevestigd, Quintessence, dat ook zeven hotelkamers aanbiedt. Maar een toeristendorp als Èze of Saint-Paul-de-Vence zal het nooit worden, daarvoor ligt het te ver van de kust. Net als Roure en Saint-Dalmas-le-Selvage. Het blijven insidertips voor een paar schilderachtige dagen in de sneeuw. Op raquettes, langlaufski’s of de snélle latten.

Onder: Saint-Dalmas.

DE DEURSCHILDERINGEN VAN ROUBION

“Ik ben in Roubion deuren gaan beschilderen dankzij mijn Franse vriend”, vertelt de Italiaanse Imelda Bassanello lachend. “Hij is een journalist uit Marseille met een huisje in Roubion en stelde aan de burgemeester voor dat ik tijdens het jaarlijkse dorpsfeest de deur van de dorpsoven zou beschilderen. Zo vormde ik een leuke attractie tussen de straatmuzikanten. De dorpelingen kwamen regelmatig kijken en samen met hen en de muzikanten werd ik uitgenodigd voor een feestelijk maal aan een lange tafel. Toen het feest voorbij was en de deur klaar, bleek ik een fan te hebben: een oudere dame, die me betaalde om nog twee deuren te schilderen. De bewoners moesten wennen aan die kleurrijke schilderingen – de bergbewoners van Mercantour zijn erg gehecht aan hoe het was en hebben moeite met verandering – maar toeristen reageerden enthousiast, wat ten slotte de burgemeester opviel. Elf jaar na die eerste drie deuren reisde hij naar Vallecrosia in Italië, waar ik een jaar vóór Roubion een reeks deuren beschilderd had, en hij fotografeerde ze allemaal. Vervolgens spreidde hij tijdens de eerstvolgende gemeentevergadering de foto’s uit op tafel en stelde voor hetzelfde te doen in Roubion, maar op grotere schaal. Nog diezelfde middag werd het project goedgekeurd. En hoewel de huiseigenaars zelf twintig procent van de kosten moesten bijdragen, stroomden de verzoeken binnen. Ze mochten mede het thema bepalen, waardoor er allerlei verhalen loskwamen over wat er ooit achter die deuren was gebeurd.”

Tips & adressen

REIZEN

Afstand Utrecht-Roure: 1415 km. Per trein ben je ongeveer 10 uur onderweg: nsinternational. com/nl/frankrijk/trein-nice. Vliegen naar Nice vanaf Schiphol en Eindhoven met Transavia en Easyjet. Roure ligt op 1,5 uur rijden van het vliegveld, Roubion 1,75 en Saint-Dalmas 2 uur.

ROURE

roure.fr Hotel/culinair restaurant Auberge Lo Robur aubergelorobur.com Arboretum Marcel Kroenlein arboretum-roure.org

SAINT-DALMASLE-SELVAGE

saintdalmasleselvage.fr Voor raquettes-huur zie: les activités > hiver > raquettes.

B&B La Petite Étoile la-petite-etoile-dhotes-enmercantour.fr Restaurant Les 3 Marmottes facebook.com/people/Les-3marmottes/100057586953838

ROUBION

roubion.com Voor raquettes-huur zie: les services > commerces > location matériel.

B&B Le Rupicapra rupicapra-tinee.com Hotel/culinair restaurant Auberge Quintessence Op de Col de la Couillole (vertrekpunt langlauf- en sneeuwschoenroutes). auberge-quintessence.com Bistrot de pays Auberge du Moulin auberge-du-moulin-roubion.fr Pizzeria Chez Joëlle Terras met uitzicht. tripadvisor.com/Restaurant_ Review-g2308650-d16813507

Courmayeur is een traditioneel maar ook sophisticated resort met veel geschiedenis en charme, te midden van een spectaculair landschap. Het centrum van het dorp is autovrij en heeft een fantastisch shopping-aanbod, restaurants en cafés van wereldklasse, een geweldige keur aan accommodaties voor elk budget en een heerlijke après-skiscene. Het resort geniet faam als hotspot voor fijnproevers, en staat bekend om zijn lokale Alpenkeuken en als thuishaven voor een heel scala aan beroemde chefs. Het is de droombestemming voor reizigers die avonturen willen beleven en actief in de natuur willen opgaan. Courmayeur is ideaal voor iedere bergliefhebber vanwege zijn fantastische faciliteiten voor heli-skiën, offpisteskiën en langlaufen.

Skiën, freeriden en spectaculaire afdalingen Met meer dan 100 kilometer hellingen en offpiste aan twee kanten van de berg, biedt Courmayeur Mont Blanc uitmuntende voorzieningen, zowel voor experts als voor beginners. Het resort heeft volop chalets en restaurants voor voortreffelijke accommodatie en cuisine. En nu de kabelbaan ook ’s avonds open is, kun je ook kiezen voor een aperitief of diner bij zonsondergang met zicht op de Mont Blanc. De grote hoeveelheid geprepareerde pistes en freeride tracks, verspreid over 33 hellingen met verschillende moeilijkheidsgraad en hoogteverschillen zorgt voor veel variatie, en met pistes op hoogten van 2755 meter en sneeuwmachines is sneeuw gegarandeerd. Freeriders kunnen hun grenzen verleggen met adrenaline-opwekkende afdalingen tussen onovertroffen panorama’s. Degenen die een onvergetelijke ervaring willen opdoen en het gevoel willen krijgen dat ze naar de hemel reiken, moeten op zoek naar de Skyway Monte Bianco. De Skyway is veel meer dan alleen een kabelbaan naar een hoogte van 3466 meter. Het is een idee: de mens dichter bij de berg en de hemel brengen, onze horizon verbreden, grenzen overstijgen. Prachtige landschappen om te verkennen en op te stijgen naar de hemel.