Family Life

‰õΩ@∞O| rq`«O (q[Ü«∞ ~°Ç¨Ï㨺O) L~°∂Ì ã¨OHõÅ#O

=∞øÖÏ<å =Ç‘Ï^Œ∞nÌ<£ MÏ<£ J#∞"å^ŒO

=ÚǨÏ=∞‡^£ JrA„~°Ç¨‡<£ Presented to .......................................................................... ..........................................................................

From ...........................................................

Date ............................................................

W™ê¡g∞ Hˆ O„^ŒO „ѨK∞« ~°}Å∞ =∞HõÉÎ Ï J„i™êÅ, #∂º_èbç ¡

2

‰õΩ@∞O| rq`«O

FAMILY LIFE

By Maulana Wahiduddin Khan

No prior permission is required from the publisher for translation of this book and publication of its translation into any language.

Price : Rs.........

Published by :

....................................

3

‰õΩ@∞O| rq`«O

q+¨Ü∞« ã¨∂zHõ 1. P Z~°∞ˆH x`åº#O^ŒO 2. ™œYº ™ê^èŒ#O 3. „ã‘Î : r=# ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kåi}˜ 4. Ju ÃÑ^ŒÌ J#∞„QÆǨÏO 5. XHõ ǨÏnã¨∞ 6. Jk ÉÏ^躌 `ÕQÍx, ÃÑ`«#Î O HÍ^Œ∞ 7. ÖˇO· yHõ ã¨=∂#`«fiO 8. PÅ∞=∞QÆÅ∞ Hõ@∞ì‰Ωõ <Õ J#∞~åQÆ QÀѨÙ~°O 9. WO@ʼnõΩÛ=Öò áê~ü#ì ~ü 10. `«ÑC¨ #∞ XѨC‰õΩ<Õ QÆ∞}O 11. Ѩ~°ã¨Ê~° #=∞‡HõO 12. ÅHõ∆º ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# rq`«O 13. x~å_»O|~°`« : XHõ r=# ã¨∂„`«O 14. ÉèÏ=ÙHõ`« =Ô~ûãπ JǨÏOÉèÏ=O 15. „ѨHõ$u`À ã¨Ç¨ÏHõiOK«@O 16. 30 ÃãHõ#¡ ã¨∂„`«O 17. "≥·Ñ¶¨ÖϺxfl ™êѶ¨ÅºOQÍ =∂ˆ~Û Hõà◊ 18. Öˇ·Ñ¶π "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò 19. Z^Œ∞~°∞ K«∂¿ã q^è•#O 20. WÅ∞¡ : =∞x+≤x =∂#=ÙxQÍ =∞eKÕ Hõ~å‡QÍ~°O 21. q^Œº – =∞Ç≤Ïà◊Å∞

04 22. ÉÏǨϺ ™œO^Œ~°ºO – 05 P`«‡ ™œO^Œ~°ºO 36 07 23. „¿Ñ=∞ q"åǨÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ 08 Ѷ¨eOK«@O ÖË^Œ∞?

38 10 24. Jk HÍiî#º=∂ ÖËHõ Ѩ@∞ì^ÖŒ Ï?

39 11 25. QÀ~°O`« ^•xx 13 H˘O_»O`« KÕÜ«∞HõO_ç 41 26. *’Hõº ~°Ç≤Ï`« q^è•#O 42 14 27. q[˝`« QÆÅ =∞Ç≤ÏàÏ=∞}˜ 44 16 28. ѨÙ\˜ìO\˜ TǨÏÖ’¡ 18 qǨÏiOK«@"Õ∞ á⁄~°áê@∞ 45 19 29. Jã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# PHÍOHõ∆ 46 20 30. ѨÙ\˜ìO\˜H˜ – "≥∞\˜ìO\˜H© =∞^躌 `Õ_® 48 22 31. F QÆ=∞<å~°› q+¨Ü∞« O 50 32. `«e¡ áê„`« QÍ_ç `«Ñ¨Ê~å^Œ∞ 51 23 33. Ñ≤Å¡Å ^è•i‡Hõ tHõ∆} 53 25 34. Ju QÍ~å|O Jã¨Å∞ˆH 26 #+¨Oì 54 35. XHõ ã¨OѶ∞¨ @# 55 28 36. ã¨=∞ Lr˚Å 29 =∞^躌 q"åǨÏO 57 31 37. L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O|O 59 38. J`åÎ HÀ_»à◊§ ã¨=∞㨺 60 33 39. „ã‘Î H©ÅHõ áê„`« 61 35 40. XHõ ÉèÏ~åº? |Ǩï ÉèÏ~°ºÖÏ? 63

4

‰õΩ@∞O| rq`«O

Jáê~° Hõ~∞° }Ï=∞Ü«Ú_»∞ Ѩ~=° ∞Hõ$áêjÅ∞_»∞ JÖÏ¡ÇÏπ ¿Ñ~°∞`À

1. P Z~°∞Hˆ x`åº#O^ŒO PÅ∞=∞QÆÅ =∞^躌 J#∞~åQÆ |O^èOŒ QÆ∞iOz k=º Y∞~üP<£Ö’ WÖÏ ÃãÅgÜ«∞|_çOk : ''"åi`À L`«=Î ∞ suÖ’ HÍѨÙ~°O KÕÜ∞« O_ç.

XHõ"àÕ ◊ "å~°∞ g∞‰õΩ #K«ÛHõáÈ`Õ |Ǩïâß U^À XHõ¯ q+¨Ü∞« O =¸ÅOQÍ g∞‰õΩ #K«ÛHõáÈ=K«∞Û. HÍx g∞‰õΩ #K«Ûx P q+¨Ü∞« OÖ’<Õ JÖÏ¡ÇÏπ Jáê~°"∞≥ #ÿ "Õ∞Å∞#∞ á⁄O^Œ∞ѨiKå_Õ"∂≥ !—— (J<£ x™ê : 19) D LѨ^Õâ◊O `«# "åã¨ÎqHõ`« ^Œ$ëêìº ÉèÏ~åºÉèí~°Îe~°∞=ÙiH© =iÎã∞¨ OÎ k. nxfl|\˜ì É’^èÑŒ _¨ ^Õ qÕ ∞@O>Ë P^Œ~≈° ‰õΩ@∞O| rq`åxH˜, ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ =∞^躌 J<Àº#º`«‰Ωõ HÍ=Åã≤Ok Éè~í ‰Î° Ωõ #zÛ# ÉèÏ~°º ^˘~°Hõ@"≥∂ ÖËHõ ÉèÏ~°º"≥∞zÛ# Éèí~°Î ÅaèOK«@"≥∂ HÍ^Œ∞. „ѨH$õ u âßã¨#O „ѨHÍ~°O Wk ã¨OÉè=í O ‰õÄ_® HÍ^Œ∞. x*ÏxH˜ ‰õΩ@∞O| r=#OÖ’x q[Ü«∞ ~°ÇϨ 㨺=∞O`å PÅ∞=∞QÆÅ =∞^躌 ã¨Yº`«, ã¨~°∞ÌÉÏ@∞ (Adjustment) Ö’<Õ LOk – JO^ŒOÖ’ HÍ^Œ∞.

J~Ú+¨`ì Ö« ’ 'Wëêìxfl— J<Õfi+≤OK«@OÖ’<Õ ™êѶŨ ºO ^•y LOk. ™ê^è•~°}OQÍ PÅ∞=∞QÆe~°∞=Ù~°∂ XˆH q^è=Œ ∞~Ú# ã¨=∞㨺#∞ Z^Œ∞~˘¯O@∂ LO\Ï~°∞. `«# ÖˇÑ· π¶ áê~ü#ì ~ü `«# ™ê÷~ÚH˜ `«y#"å_»∞ HÍ^Œx ÉèÏ~°º TÇ≤ÏOK«∞‰õΩO>Ë, `«# ã¨ÇϨ ^è~Œ ‡° Kåi}˜ `«# Jaè~∞° zH˜ `«y#k HÍ^Œx Éè~í ΰ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩO@∂ LO\Ï_»∞. P q^èOŒ QÍ `«=∞‰õΩ „áêѨÎ"≥∞ÿ# rq`«O Ѩ@¡ Jã¨O`«$Ñ≤ÎH˜ Ö’<≥·, =∞~À rq`« <ÒHõ HÀã¨O QÍeã¨∂Î LO\Ï~°∞. D ^èÀ~°}˜ "åã¨qÎ Hõ ^Œ$HõÊ^äOŒ `À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk

5

‰õΩ@∞O| rq`«O

HÍ^Œ∞. XHõ"Õà◊ P ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ TÇ≤ÏOK«∞‰õΩO@∞#fl rq`«O „áêѨ"Î ∞≥ <ÿ å "å~°∞ ã¨O`«$Ñ≤KÎ O≥ ^Œ∞`å~å! JO>Ë Jn [iˆQ Ѩx HÍ^Œ∞.

QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀO_ç! PǨ^¡ HŒ ~õ "° ∞≥ #ÿ rq`«O g∞ =∞<À=∞ã≤ëÎ ê¯ÅÖ’<Õ LOk. g∞ =∞#ã¨∞ "≥Å∞ѨŠL#fl P#O^Œ^•Ü«∞Hõ=∞~Ú# rq`åxH˜ XHõ LxH˜ J#fl^Õ ÖË^∞Œ . HÍ|\˜ì PÖ’zOKÕ Hõà◊ (Art of thinking) #∞ <Õ~∞° ÛHÀO_ç. P `«~∞° "å`« „Ѩu rq`«O g∞ H˘~°‰Ωõ g∞~°∞ "≥∞zÛ# rq`«O J=Ù`«∞Ok – PǨ^¡ HŒ ~õ "° ∞≥ #ÿ rq`åxfl =∞x+≤ `«#O`«@ `å#∞ xi‡OK«∞‰õΩO\Ï_»∞, "Õ~Ô =~À =zÛ ^•xx g∞‰õΩ |Ǩï=∂#OQÍ W=fiÉ’~°∞.

2. ™œYº ™ê^è#Œ O k=º Y∞~üP<£Ö’x 30= J^蕺ܫ∞OÖ’ WÖÏ LѨ^ÕtOK« |_çOk : ''PÜ«∞# g∞ HÀã¨O ã¨fiÜ«∞OQÍ g∞Ö’ #∞O_Õ g∞ [O@Å#∞ ã¨$lOKå_»∞ – g∞~°∞ "åi =^ŒÌ ã¨∞YO á⁄O^Œ\ÏxH˜!—— (J~ü ~°∂"£∞ – 21). D ã¨∂H˜ÖÎ ’ ¿Ñ~˘¯#|_ç# 'ã¨∞YO— JO>Ë ÉèÏ=O Hˆ =ÅO ^•OѨ`º« ã¨∞YO =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞. Jk JO`«H<õ åfl qã¨$Î `«"∞≥ #ÿ k – nx ÉèÏ=O r=# áê„`«#∞ áÈ+≤OK«_®xH˜, r=# ~°^ä•xfl #_»Ñ¨\ÏxH˜ XHõ „ѨâßO`«"∞≥ #ÿ ÉèÏQÆ™êfiq∞x á⁄O^Œ@O. To Find a peaceful Partner for playing a greater role in life

6

‰õΩ@∞O| rq`«O

D „ѨÑO¨ K«OÖ’ U Q˘Ñ¨Ê HÍ~°º"≥∞<ÿ å ™ê=¸Ç≤ÏHõ Hõ$+≤ =Å¡<Õ ™ê^躌 =∞=Ù`«∞Ok. XHõ¯ =∞x+≤ U Ѷ∞¨ #HÍ~åºhfl ™êkèOK«Ö_Ë ∞» . D ã¨=∂"ÕâßxH˜ `˘@ì`˘e ~°∂ѨO, ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ ~°∂ѨO q"åǨÏO (xHÍÇπÏ). q"åǨÏO ^•fi~å XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ – XHõ „ã‘ΠѨ~㰠ʨ ~°O UHõ=∞=Ù`å~°∞. ~Ô O_»∞ „áê}∞Å D ã¨=∂"ÕâO◊ (HõÅ~ÚHõ) Jxfl\˜H<õ åfl Q˘Ñ¨Ê ã¨=∂"ÕâO◊ . LÉèÜ í Ú« ʼnõÄ ã¨∞MÏxfl, ã¨O`«$Ñ≤hÎ , „ѨâßO`«`#« ∞ „Ѩ™êkOz, r=# ~°^ä•xfl =ÚO^Œ∞‰õΩ #_»Ñ¨\ÏxH˜ XO_˘Hõix ã¨ÇϨ "åã¨∞Å∞QÍ LOKÕ UÔHH· ,õ JѨÙ~°∂Ѩ ã¨=∂"ÕâO◊ Jk! q"åǨÏO ^•fi~å XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ – XHõ „ã‘Î =∞"Õ∞Hõ=∞=@O „ѨÑO¨ K«OÖ’ xi‡`«=∞ÜÕ∞º Ju ÃÑ^ŒÌ á¶êºHõsì H˜ „Ѩu~°∂ѨO. ^ŒOѨ`∞« e~°∞=Ù~°∂ QÆ#Hõ „QÆÇÏ≤ OK«QeÆ y`Õ Wk "åi áêe@ =∞ǨÏ^•#∞„QÆÇϨ "Õ∞. `«^•fi~å "å~°∞ HõÅã≤ F Q˘Ñ¨Ê HÍ~åºxH˜ „jHÍ~°O K«∞@ìQÆÅ~°∞. „ѨÑO¨ K«OÖ’x =∞#∞+¨µÅ F ÃÑ^ŒÌ Hõ~å‡QÍ~°O KÕÜ∞« ÖËx Ѩxx "åi~°∞=Ù~°∂ KÕÜ∞« QÆÅ~°∞. „ѨHõ$u „Ѩu „ã‘ÎH© – „Ѩu ѨÙ~°∞+¨µxH© Q˘Ñ¨Ê HÍ~°º^ŒHõ∆`«#∞ „Ѩ™êkOzOk. `«y# ™ê^è#Œ KÕã#≤ "åÔ~=~°~Ú<åã¨~ˆ `«=∞ `«=∞ HÍ~°ºHˆ „∆ `åÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê q[Ü«∂xfl ™êkèOK«=K«∞Û. ^Œ∞~°^$Œ +¨=ì âß`«∂Î „ã‘kÎ ÃÑK· ~Õ Ú J#fl ÉèÏ=##∞ áêâßÛ`«º [QÆuQÍh, „áêK«º [QÆuQÍh WO`«=~°‰Ωõ Hõ#∞Q˘#ÖËHáõ È~ÚOk.

7

‰õΩ@∞O| rq`«O

3. ¢ã‘Î : r=# ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kåi}˜ k=º Y∞~üP<£Ö’x Ô~O_»= J^蕺ܫ∞OÖ’ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ ã¨O|O^èOŒ ÃÑ· XHõ ã¨∂H˜Î J=`«iOzOk. ^•x J#∞"å^ŒO Wk : ''g∞ „ã‘ÅÎ ∞ g∞ ѨO@ á⁄ÖÏÅ∞. HÍ|\˜ì g∞ á⁄ÖÏÖ’¡H˜ g∞~°∞ HÀi# q^èOŒ QÍ ~°O_ç. g∞ HÀã¨O (ã¨`¯« ~°‡Å#∞) =ÚO^Œ∞‰õΩ ѨOѨÙHÀO_ç. JÖÏ¡ÇÏπ ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞`«∂ LO_»O_ç. g∞~°∞ PÜ«∞xfl HõÅ∞ã¨∞HÀ=Åã≤ LO^Œ#fl q+¨Ü∂« xfl „QÆÇÏ≤ OK«O_ç. qâßfiã¨∞ʼnõΩ â◊√Éè"í å~°#Î ∞ qxÑ≤OK«O_ç.—— (JÖò |Y~° – 223) And do good before hand for themselves

(2-223)

D ã¨∂H˜ÖÎ ’ 'g∞ H˘~°‰Ωõ =ÚO^Œ∞‰õΩ ѨOѨÙHÀO_ç— J<Õ "åHõºO „Ѩ^•è <åOâ◊O. nx ^•fi~å<Õ D PÜ«∞`«∞ ÉèÏ=O `ÕeQÍæ É’^èÑŒ _¨ ∞» `«∞Ok. "Õ~ˆ =∂@Ö’¡ K≥áêÊÅO>Ë, Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’ g∞‰õΩ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ Õ Ñ¨xx KÕÜ∂« Å#fl^Õ g∞ „Ѩ^•è # ÖHõº∆ "≥∞ÿ LO_®e. JO>Ë „Ѩã∞¨ `Î « ѨsH∆Í „ѨÑO¨ K«OÖ’ =∞x+≤ U Ѩx KÕã<≤ å, Jk Ѩ~Ö° ’Hõ rq`«OÖ’ J`«x q*Ü«∂xH˜ ^ÀǨÏ^ŒHÍi HÍQÆÅQÍe. =∞x+≤ rq`« ÅHõº∆ O Jã¨Å∞ W^Õ. D r=# ÅH∆ͺxfl ^Œ$+≤Ü ì ∞« O^Œ∞OK«∞‰õΩ<Õ „ã‘Î ã¨OQÆux J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. ^Õ=Ù_»∞ „ã‘xÎ g∞ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ~åeQÍ ã¨$+≤Oì Kå_»∞.

U q^èOŒ QÍ#~Ú`Õ Ñ¨O@á⁄ÅO ~Ô `· ∞« ÅHõº∆ ™ê^è#Œ Ö’ ã¨Ç¨ Ü«∞HÍi}˜QÍ LO@∞O^À P q^èOŒ QÍ<Õ ã¨ÇϨ ^è~Œ ‡° Kåi}˜ ‰õÄ_®.

D ã¨∂H˜Î J=`«iOz# HÍÅOÖ’ =∞n<åÖ’ (q∞QÆ`å „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’ ‰õÄ_®), =∂#= rq`«OÖ’ „ã‘Î ™ê÷#O Uq∞\˜? P"≥∞ áê„`« U áê\˜k? J<Õk K«~Û° hÜ«∂Oâ◊OQÍ LO_Õk. D =º=Ǩ~°OÖ’

8

‰õΩ@∞O| rq`«O

[#∞Å∞ `«=∞ ѨÓ~°fi =∞#ã¨`Î fi« O „ѨHÍ~°O ~Ô O_Õ ~Ô O_»∞ q+¨Ü∂« Å∞ J~°÷O KÕã¨∞‰õΩ<Õ"å~°∞ – (1) Öˇ·OyHõ ã¨∞YO á⁄O^Œ@O. (2) ã¨O`å<À`«ÊuÎ. J~Ú`Õ k=º Y∞~üP<£ "åi =ÚO^Œ∞ =∞~À q+¨Ü∂« xfl – =¸_À JOâßxfl – ‰õÄ_® Pq+¨¯iOzOk. Jk "≥Ú^Œ\˜ ~Ô O_çO\˜H<õ åfl =ÚYº=∞x <˘H˜¯ K≥ÑÊ≤ Ok. J^Õ=∞O>ˆ „ã‘Î g∞ r=# x~å‡}OÖ’ g∞ áêe@ XHõ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ~åÅ∞ (Supporter) =O\˜k.

HÍ|\˜ì g∞~°∞ g∞ H˘~°‰Ωõ D „ѨH$õ u „Ѩ™êk`« ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩ~åe ¿ã=Å∞ á⁄O^•e. g∞ r=# ѨiѨÓiÎHÔ · P"≥∞ ^•fi~å ÅaÌ á⁄O^•e. „ã‘Î QÆ∞iOz JO`«H<õ åfl `«‰Ωõ ¯=QÍ PÖ’z¿ãÎ Jk Ѩiq∞`«=∞~Ú# ÉèÏ=<Õ J=Ù`«∞Ok. q"åǨÏ=∞<Õ |O^èOŒ ^•fi~å XHõ „ã‘Î – XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ =∞"Õ∞HõO J=@OÖ’x =∞~°‡O XHõ¯>Ë – qã¨$Î `«=∞~Ú# =∂#=`å x~å‡}OÖ’ W~°∞=Ù~°∂ `«=∞ L=∞‡_ç áê„`«#∞ áÈ+≤OK«@O!

4. Ju ÃÑ^ŒÌ J#∞„QÆǨÏO XHõ Hõ^#Œä O „ѨHÍ~°O W™ê¡O „Ѩ=HõÎ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ „Ѩ=zOKå~°∞ : ''„ѨÑO¨ K« ™ê=∞„yÖ’ Jxfl\˜H<õ åfl L`«=Î ∞"≥∞#ÿ k jÅ=u J~Ú# =∞Ç≤Ïà◊.—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ , #™ê~Ú). nx ÉèÏ=O Uq∞@O>Ë „Ѩu „ã‘Î `«# „ѨH$õ u ã¨OÉèÏ=º`å ã¨∂K«# (Potential) „ѨHÍ~°O XHõ ѨÙ~°∞+¨µx áêe@ L`«Î=∞ r=# ™ê=∞„yQÍ<Õ ã¨$+≤ìOK«|_çOk. J~Ú`Õ D J=HÍâßxfl x[O (actual) KÕã≤ K«∂áêeû# ÉÏ^躌 `« ѨÙ~°∞+¨µxk. Yx[O (Ore) „ѨH$õ u WzÛ# HÍ#∞Hõ. J~Ú`Õ ^•xx L‰õΩ¯QÍ, ã‘Öì òQÍ =∞ÅK«@O =∞x+≤ Ѩx. „ã‘Î =º=Ǩ~°=¸ WO`Õ. „ã‘Î qÅ∞=#∞ QÆ∞iÎOK«@O ѨÙ~°∞+¨µx „Ѩ„Ѩ^=Œä ∞ ÉÏ^躌 `«. „ã‘ÖÎ ’

‰õΩ@∞O| rq`«O

9

^•y L#fl J=¸Åº"≥∞#ÿ PÉè~í } ° Ïxfl J`«#∞ ѨãQ≤ \Æ Ïìe. J`«#∞ P"≥∞Ö’x P`«‡ ™œO^Œ~åºxfl Hõ#∞Q˘<åe. „Ѩu =∞QÍ_çH© 'P_»k— ~°∂ѨOÖ’ XHõ J`«∞º`«=Î ∞ „áêHõ$uHõ J=HÍâ◊O ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. P J=HÍâßxfl ^˘~°Hõ|∞K«∞Û‰õΩx q*Ë`«QÍ xÅ=@"≥∞ÿ<å, ^•xx *Ï~°q_»∞K«∞‰õΩx Ѩ~å[Ü«∞O áêÅ=@"≥∞<ÿ å J`«x KÕ`∞« Ö’¡<Õ LOk. D „Ѩ„H˜Ü∞« WÖÏ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok – U =∞QÍ_çH~õ Ú<å XHõ P_»k ÉèÏ~°º ~°∂ѨOÖ’ ÅaèOz#ѨÙ_»∞, J`«_®"≥∞#∞ ^Õ=Ù_çzÛ# HÍ#∞HõQÍ ÉèÏqOKåe. P"≥∞ ^Õ=Ù_çzÛ# HÍ#∞Hõ, =~°O Jx J#∞‰õΩ#flѨC_»∞ ã¨ÇϨ [OQÍ<Õ J`«xÖ’ ã¨^•ƒù=# [xã¨∞OÎ k. ^Õ=Ùx ZOÑ≤Hõ ã¨~Ô #· ^≥· LO@∞O^Œx J`«xH˜ #=∞‡HõO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W`«~„° `å r=# =º=Ǩ~åÅÖ’ ^Õ=Ùx ZOÑ≤H,õ x~åú~} ° ã¨~Ô #· ^≥#· ѨÙ_»∞ D ZOÑ≤Hõ ‰õÄ_® YzÛ`«OQÍ ã¨~Ô #· ^≥· LO@∞O^Œx J`«#∞ `«ÅáÈ™êÎ_∞» . Éè~í Öΰ ’ D PÖ’K«<å ^èÀ~°}˜ [xOK«QÍ<Õ J`«#∞ ÉèÏ~°º q+¨Ü∞« OÖ’ =º=ǨÏiOKÕ f~°∞ =∂iáÈ`«∞Ok. Jk „Ѩu ã¨OÉèÏ=##∞ Ü«∞^•~°÷ ~°∂ѨOÖ’ =∞eKÕkQÍ LO@∞Ok. ÉèÏ~°º ^Õ=Ù_çzÛ# HÍ#∞Hõ J#fl q+¨Ü∞« O J~°=÷ ∞=QÍ<Õ, `«# ÉèÏ~°º HÀã¨O Kտ㠄Ѩu =º=Ǩ~°O, „Ѩu `åºQÆO `«# áêe@ 'P~å^è#Œ — J=Ù`«∞O^Œx J`«#∞ #=Ú‡`å_»∞. `«# ÉèÏ~°º#∞ D „áêѨOzHõ rq`«ÑÙ¨ L`«=Î ∞ ™ê=∞„yQÍ =∞ÅK«\ÏxH˜ ZO`«\˜ =¸ÅºO K≥eO¡ K«\ÏxHõ~Ú<å J`«#∞ ã≤^=úŒ ∞=Ù`å_»∞. „Ѩu =∞x+‘ `«#‰õΩ L`«=Î ∞ WÖÏ¡Å∞ ÅaèOKåÅx HÀ~°∞‰õΩO\Ï_»∞.

HÍx L`«=Î ∞ WÖÏ¡Å∞ JOQÆ_Öç ’ ^˘iˆH ~Ô _ô"∞Õ _£ =ã¨∞=Î Ù HÍ^Œ∞Hõ^•!

P"≥∞#∞ L`«=Î ∞ WÖÏ¡eQÍ fiÛk^ÕÌ Ñ¨xx Éè~í ΰ ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕÑ\¨ Ïìe.

WO^Œ∞Ö’ ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞_»∞ HÍ=\ÏxH˜ Éè~í Öΰ ’ ~Ô O_»∞ ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ J=ã¨~O° – XHõ\˜ : ã¨ÇϨ $^ŒÜ∞« `«. ~Ô O_»∞ : ã¨ÇϨ #O.

10

‰õΩ@∞O| rq`«O

5. XHõ ǨÏnã¨∞ PÅ∞=∞QÆÅ J#∞|O^è•xH˜ ã¨O|OkèOz XHõ ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# ǨÏnã¨∞ LOk. Ǩτ[`ü J|∂|Hõ~ü (~°l) Hõ^#Œä O „ѨHÍ~°O =∞ǨÏhÜ«∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ (ã¨Jã¨O) WÖÏ LѨ^tÕ OKå~°∞ : ''qâßfiã≤ J~Ú# U Éè~í åÎ qâßfiã¨∞~åÖˇ#· ÉèÏ~°º#∞ ^Õfi+≤OK«~å^Œ∞. ÉèÏ~°ºÖ’x XHõ QÆ∞}O J`«xH˜ #K«ÛHõáÈ`Õ, J`«xH˜ #KÕÛ =∞~À QÆ∞}O P"≥∞Ö’ LO@∞Ok.—— (ã¨ÇÏ‘ ÇπÏ =Úã≤O¡ ) Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë U „ã‘,ΠѨÙ~°∞+¨µxÖ’ ‰õÄ_® ã¨=∞ã¨Î ã¨∞QÆ∞}ÏÅ∞ LO_»=Ù. Wk „ѨH$õ u =º=ã¨.÷ XHõiÖ’ XHõ ã¨∞QÆ∞}O LO>Ë J^Õ ã¨ ∞ QÆ ∞ }O =∞~˘Hõ i Ö’ LO_» ^ Œ ∞ . ™ê^è • ~° } OQÍ HÍ#=KÕÛ^Õq∞@O>Ë – XHõ ѨÙ~°∞+¨µxÖ’#~Ú<å, XHõ „ã‘ÖÎ ’#~Ú<å – ÉÏǨϺ ™œO^Œ~°ºO L#fl"åiÖ’ P`«‡ ™œO^Œ~°ºO `«‰õΩ¯=QÍ LO@∞Ok. P`«‡ ™œO^Œ~º° O ѨÙ+¨¯ÅOQÍ L#fl"åiÖ’ ÉÏǨϺ ™œO^Œ~º° O `«‰Ωõ ¯=QÍ LO@∞Ok. =∞x+≤ <≥·[O Z@∞=O\˜^ŒO>Ë, J`«#∞ Z^Œ∞\˜ "åiÖ’x #HÍ~å`«‡Hõ (Negative) HÀ}Ïxfl Éè∂í `«^OÌŒ Ö’ K«∂™êÎ_∞» . "åiÖ’x ã¨HÍ~å`«‡Hõ (Positive) HÀ}O J`«x HõO\˜H˜ `˘O^Œ~Q° Í HÍ#~å^Œ∞.

W^˘Hõ =Ú^Œ#+¨Ñì Ù¨ ã¨fiÉèÏ=O. D ã¨fiÉèÏ=O =¸ÅOQÍ<Õ |O^è∞Œ `«fi ã¨O|O^è•ÅÖ’ qzÛù#fl`« á⁄_»ã∂¨ ѨÙ`«∞Ok. nxH˜ |^Œ∞Å∞ #HÍ~å`«‡Hõ ^Œ$+≤ìHÀ}Ïxfl L¿ÑH˜∆Oz ã¨HÍ~å`«‡Hõ ^Œ$+≤ìHÀ}ÏxH˜ „áê^è•#º`«x¿ãÎ ã¨O|O^è•Å∞ "å@O`«@"Õ PǨ¡^ŒHõ~°OQÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú. JÖÏ KÕã#≤ ѨC_»∞ „Ѩu Éè~í ‰Î° Äõ J`«x ÉèÏ~°º L`«=Î ∞ WÖÏ¡eQÍ<Õ HÍ#=ã¨∞OÎ k. „Ѩu WÖÏ¡eH© P"≥∞ Éè~í ΰ L`«=Î ∞ ѨuQÍ<Õ HÍ#=™êÎ_∞» .

‰õΩ@∞O| rq`«O

11

^Õ=Ù_»∞ U „ã‘Îh, U ѨÙ~°∞+¨µ}©‚ JÅ∞ÊÅ∞QÍ Ñ¨Ù\˜ìOK«ÖË^Œ∞. Ü«∞^•~å÷xH˜ „Ѩu „ã‘,Î „Ѩu ѨÙ~°∞+¨µ_»∂ ã¨$+≤ì „Ñ¨„H˜Ü∞« ^Œ$ëêìº `«=∞^≥#· ™ê÷#OÖ’ ѨiѨÓ~°∞Ö‚ ·ˇ LO\Ï~°∞. XHõix Jkè‰Ωõ Å∞QÍ, =∞~˘Hõix J^èŒ=ÚÅ∞QÍ TÇ≤ÏOK«∞HÀ=@O =∞# J=QÍǨÏ<å ֒ѨO. D Ü«∞^•~å÷xfl QÆ#Hõ „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞ J~°O÷ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë KåÅ∞ – "åi rq`«O Hõ$`«[`˝ å ѨÓ~°fiHõ=∞~Ú# rq`«OQÍ =∂iáÈ`«∞Ok. Hõ$`«Ñ∞¨¶ fl`å ÉèÏ=OQÍh, P`«‡#∂º#`å ÉèÏ=O QÍh "åiÖ’ LO_»‰Äõ _»^∞Œ . "å~°∞ `«=∞ rq`åxfl =∞iO`« L`«=Î ∞OQÍ fiÛk^Œ∞HÌ À=_®xH˜ Ü«∞uflã¨∂Î LO_®e.

6. Jk ÉÏ^茺`ÕQÍx, ÃÑ`«Î#O HÍ^Œ∞ k=º Y∞~üP<£Ö’x <åÅæ= J^蕺ܫ∞OÖ’ D q^èŒOQÍ LѨ^ÕtOK«|_çOk : ''ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ „ã‘ÎÅÃÑ· ã¨O~°Hõ∆‰õΩÅ∞ (M"åfi"£∞).—— JO>Ë, "å~°∞ „ã‘ÅÎ ÃÑ· ѨiáêʼnõΩÅ∞ Jx ÉèÏ=O HÍ^Œ∞. 'ѨiáêʼnõΩ_»∞— J<Õ ÉèÏ=O ~åQÍ<Õ q∞QÆ`å "å~°∞ J`«x „H˜O^Œ L#fl 'áêe`«∞Å∞— J<Õ J~°O÷ ã¨Ê$ǨÏÖ’H˜ =ã¨∞OÎ k. HÍx Y∞~üP<£Ö’ „Ѩ™êÎqOK«|_ç# 'Y"åfi"£∞—‰õΩ J~°÷O Wk HÍ^Œ∞. WHõ¯_» Y"åfi"£∞ JO>Ë J~°÷O Ѩ~º° "ÕH‰∆õ Ωõ _»∞, x~°fiǨÏ}Ï ÉÏ^躌 `«#∞ "≥∂¿ã"å_»∞ Jx. <Õ\˜ P^èŒ∞xHõ Ü«ÚQÆOÖ’ ÉÏãπ ÖËHõ ÉÏã≤[O (Bossism) J<Õ ÉèÏ=# KåÖÏ ¿Ñ=¶ ∞ãπ J~ÚáÈ~ÚOk. nx^•fi~å 'Y"åfi"£∞—#∞ J=QÍǨÏ# KÕã∞¨ HÀ=K«∞Û. Y"åfi"£∞ JO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ Hˆ =ÅO `«# WO\’¡ ÉÏãπ (Boss) ÖÏ =º=ǨÏi™êÎ_∞» . XHõ HõOÃÑhÖ’ ÖË^• XHõ

12

‰õΩ@∞O| rq`«O

HÍ~åºÅÜ«∞OÖ’ ÉÏãπ x~°fiÇ≤ÏOKÕ áê„`«ÖÏO\˜^Õ ~Úk ‰õÄ_®. D 'ÉÏãπ— HõOÃÑhÖ’ XHõ HÍ~°ºx~åfiǨÏHõ J=ã¨~O° J~Ú LO\Ï_»∞.

JO`ÕQÍx J`«#∞ HõOÃÑhH˜ ã¨~åfikèHÍi HÍ_»∞. 'ÉÏãπ ZѨÊ\˜H© X¿ÑÊ— (Boss is always Right) J#O\Ï~°∞. JO`«=∂„`å# ÉÏãπ W`«~∞° Å Hõ<åfl Jkè‰Ωõ _»∞ Jx ÉèÏ=O ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. ã¨Oã¨Ö÷ ’ XHõ =ºH˜xÎ J^ä•i\©QÍ JOwHõiOK«#O`« =~°‰Äõ P ã¨Oã¨÷ q[Ü«∞=O`«OQÍ #_»=^Œ∞. JO^Œ∞Hˆ D xÜ«∞=∞O J#∞ã¨iOK«|_»∞`«∞Ok. JÖψQ WO\’¡ ‰õÄ_® XHõ ã¨Oã¨÷ LOk. D ã¨Oã¨#÷ ∞ q[Ü«∞=O `«OQÍ #_çÑO≤ K«\ÏxH˜ XHõ ã¨O™ê÷Q`Æ « J^ä•i\© (Management Authority) J=ã¨~°O. Y∞~üP<£Ö’ D ~°HõOQÍ<Õ 'Y"åfi"£∞— Jx J#|_çOk. U WO\˜ 'Y"åfi"£∞— J~Ú<å P ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅO^Œi =∞^躌 XHõ '_≥~Ô· Hõ~ì —ü ÖÏ LO\Ï_»∞. D xÜ«∞=∂xfl QÆ#Hõ XѨCHÀHõáÈ`Õ „Ѩu WÅ∂¡ J~åK«HÍx (Anarchy) H˜, J=º=㨉÷ Ωõ PÅ"åÅO J~ÚáÈ`«∞Ok. ÉÏã≤[O XHõ ÉÏ^躌 `«. Jk XO_˘HõiÃÑ· PkèHºõ `«‰Ωõ x^Œ~≈° #O HÍ^Œ∞. JÖψQ 'Y"åfiq∞Ü«∞`ü— ‰õÄ_® XHõ ÉÏ^躌 `Õ. Jk XHõiOH˘HõiÃÑ· K≥ÖÏ~ÚOKÕ ÃÑ`«<Î åxH˜ `å~å¯}O HÍ^Œ∞. J^˘Hõ x~°fiǨÏ}ÏѨ~"° ∞≥ #ÿ J=ã¨~O° , PkèHºõ `« (Superiority) `À ‰õÄ_ç# =º=Ǩ~°O HÍ<ÕHÍ^Œ∞. „H˜Ü∂« `«‡Hõ P=â◊ºHõ`,« ã¨∂„`«„áêÜ«∞"≥∞#ÿ „áê^è•#º`«Ö’x =º`庙êxfl ѨÓiÎQÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀQÆey`Õ Y"åfi"£∞ =∞iÜ«Ú Y"åfiq∞Ü«∞`üÅ =º=Ǩ~åxfl „QÆÇÏ≤ OK«QÅÆ QÆ@O ã¨∞Å∞"≥á· È`«∞Ok.

13

‰õΩ@∞O| rq`«O

7. ÖˇO· yHõ ã¨=∂#`«fiO _èçb¡Ö’ [iy# XHõ Ããq∞<å~üÖ’ <Õ#∞ XHõ i>ˇÿ~ü¤ [_£˚x HõÅ∞ã¨∞HÀ=@O [iyOk. PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞ : ''=∞øÖÏ<å ™êÉò!

W™ê¡OÖ’ Jxfl\˜H<õ åfl |ÅÇ‘Ï#=∞~Ú# áê~ÚO@∞ Uq∞\’ g∞‰õΩ `≥Å∞™ê!? W™ê¡O ^è~Œ ‡° O ÖˇO· yHõ ã¨=∂#`åfixfl (Gender equality) XѨCHÀ^Œ∞.—— <Õ\˜ =∞x+≤ HÀã¨O D ~°H=õ ∞~Ú# ÉèÏ=# Z#fl\˜H© ã‘fiHÍ~° Ü≥∂QƺO HÍ*ÏÅ^Œ∞. <Õ\˜ P^è∞Œ xHõ Ü«ÚQÆO ÖˇO· yHõ ã¨=∂#`«Å Ü«ÚQÆO. HÍQ͆ W™ê¡O ÖˇO· yHõ Jã¨=∂#`«Å (Gender inequality) QÆ∞iOz =∂\Ï¡_∞» `«∞Ok. <Õ\˜ Ü«ÚQÆOÖ’ ZHõ¯_» q<åfl D =∂>Ë. HÍx nx "≥#∞Hõ Ö’`≥·# PÖ’K«# Un ÖË^Œ∞. Ü«∞^•~å÷xH˜ ^Õx#~Ú`Õ Öˇ·OyHõ ã¨=∂#`«fi=∞x JO@∞<åfl~À Jk 'ÖˇO· yHõ =º`庙êxH˜— ã¨O|OkèOz# q+¨Ü«∞O. =∞# D „ѨѨOK«=∞O`å D '=º`åºã¨ ã¨∂„`«O— ÃÑ·<Õ <≥ Å H˘x L#flk. „ã‘ Î – Ѩ Ù ~° ∞ +¨ µ Å =º=Ǩ  ~° O Z#fl\˜ H © D ã¨~fi° ™ê=∂#º=∞~Ú# ã¨∂„`åxH˜ Jf`«O HÍ^Œ∞. '=º`åºã¨O— J<Õk #HÍ~å`«‡Hõ (Negative) q+¨Ü∞« O HÍ<Õ HÍ^Œ∞. '=º`åºã¨O— J<Õk ã¨OѨÓiÎQÍ XHõ ã¨HÍ~å`«‡Hõ (Positive) q+¨Ü∞« O. Wk XHõ |O_çH˜ ~Ô O_»∞ K«„HÍÅ =O\˜k. XHõ K«„HõO ~Ô O_À K«„HõO Hõ<åfl aè#flOQÍ, Jã¨=∂#OQÍ LO_»^∞Œ . XHõ K«„HõO =∞~À K«„HÍxH˜ ѨiѨÓ~°`‚ #« ∞, ã¨ÇϨ HÍ~åxfl JOkOKÕ áê„`« (Complementary Part) #∞ áÈ+≤ã¨∞ÎOk. PÅ∞=∞QÆÅ =º=Ǩ~°O ‰õÄ_® WO`Õ. „ѨHõ$u

14

‰õΩ@∞O| rq`«O

„ã‘ΖѨÙ~°∞+¨µÅ =∞^茺 r=Ѩ~°=∞~Ú#, =∂#ã≤Hõ=∞~Ú# `Õ_®Å#∞ LOzOk. "å~°∞ XHõiH˘Hõ~∞° =∞Oz rq`« ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞ J=\ÏxˆH D `Õ_®Å∞! XO_˘HõiH˜ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ∞QÍ LO_»\ÏxH˜ XO_˘HõiÖ’x "≥eux ѨÓiOK«_®xˆH D `Õ_®Å∞!! ÖˇO· yHõ ã¨=∂#`«fi=∞<Õk XHõ Jã¨ÇϨ [=∞~Ú# ÉèÏ=#. Jk ^ŒOѨ`∞« Å =∞^躌 ÖËxáÈx ~å^•úO`åxfl ã¨$+≤ãì ∞¨ OÎ k. ^•xH˜ „ѨuQÍ ÖˇO· yHõ =º`庙êÅ ÉèÏ=# XHõ ã¨ÇϨ [ ÉèÏ=#. Jk ^ŒOѨ`∞« Å =∞^躌 ã¨ÇϨ HÍ~° ÉèÏ"åxfl ã¨$lã¨∞OÎ k. Jk "åi~°∞=Ùih ~Ô O_»∞ K«„HÍÅ =∂kiQÍ Hõeã≤ ã¨O™ê~° ~°^•ä xfl =ÚO^Œ∞‰õΩ #_çÑO≤ KÕ „¿Ñ~°}#∞ Wã¨∞ÎOk.

8. PÅ∞=∞QÆÅ∞ Hõ@∞ì‰õΩ<Õ J#∞~åQÆ QÀѨÙ~°O XHõ „ã‘Î – XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ q"åǨÏO (xHÍÇπÏ) ^•fi~å Ѩ~㰠ʨ ~°O XHõ¯>ˇ#ÿ ѨÙ_»∞ – P HõÅ~ÚHõ – [QÆuÖ’ Jxfl\˜H<õ åfl JѨÙ~°∂Ѩ=∞~Ú# ã¨OѶ¨∞@# J=Ù`«∞Ok. ã¨∞qâßÅ [QÆuÖ’ Jã¨OMϺHõ=∞~Ú# =ã¨∞=Î ÙÅ∞<åfl~Ú. [QÆuÖ’x =ã¨∞=Î ÙÖ’¡ J`«ºkèHOõ [O@Å∞ (Pair)QÍ L<åfl~Ú. HÍx PÅ∞=∞QÆÅ ~°∂ѨOÖ’ XHõ „ã‘Î – XHõ ѨÙ~°∞+¨µx =∞^躌 QÆÅ ã¨OѨÓ~°‚ ã¨=∞#fiÜ«∞O, ã¨ÇϨ r=# `«`fi« O (Complete Compatibility) =∞ˆ~ ~ Ô O_»∞ [O@ =ã¨∞=Î ÙÅÖ’#∂ HÍ#~å^Œ∞. XHõ P_»k – XHõ =∞QÆ"å_»∞ rq`« ÉèÏQÆ™êfi=ÚÖˇ· XHõi<˘Hõ~°∞ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ ѨHõ_»ƒOnQÍ KÕÜ«∞|_ç# XHõ Ѩ^äŒHõO „ѨHÍ~°O "å~°∞ XO_˘Hõi H˘~°‰Ωõ KÕÜ∞« |_®¤~x° Ñ≤ã∞¨ OÎ k. ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 D ÉèÏ=# ã¨KÕ`«#OQÍ LO>Ë "å~°∞

‰õΩ@∞O| rq`«O

15

XO_˘Hõix á⁄Ok Hõ$`«[`˝ å ÉèÏ=OÖ’ `å^•`«‡ºO K≥O^Œ∞`å~°∞. "å~°∞ XHõÖÏO\˜ ѨÙÅH˜O`«‰Ωõ , J#∞Éè∂í u (Thrill) H˜ Ö’<≥· XHõiOH˘Hõi HÀ㨠O =∞Ǩ Ï ^•#∞„QÆ Ç ¨ Ï OQÍ Éè Ï q™êÎ ~ ° ∞ . D „kä Ö ò ZO`« |Å=`«~Î "° ∞≥ #ÿ ^ŒO>Ë, Jk Z#fl\˜H© "åix q_»nÜ«∞^Œ∞. `«=∞‰õΩ D Ö’HõOÖ’ JxflO\˜H<õ åfl „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ =ã¨∞=Î Ù ÅaèOz#>Ë¡ Ѷ֑ ·ˇ XHõi<˘Hõ~∞° `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. XHõ~∞° QÍ =∞ã¨Å∞‰õΩO\Ï~°∞. Hõ_^» •HÍ Hõ#∞qO^Œ∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. Hõ_» ^•HÍ ã¨HÍ~å`«‡Hõ TǨÏÖ’¡<Õ TÑ≤i Ñ‘Å∞ã¨∞ÎO\Ï~°∞. Ö’HõOÖ’ ˆH=ÅO P_»"åàı§ LO>Ë ...! JHõ¯_» =∞QÆ"åà◊√§ ÖˉΩõ O>Ë ...! JÖψQ XHõ"àÕ ◊ =∞QÆ"åà◊√§ =∂„`«"∞Õ LO_ç, P_»"åà◊√§ Jã¨ûÅ∞ ÖˉΩõ O>Ë ... !! J@∞=O\˜ Ö’HõOÖ’ r=#O J<Õk L<åfl ÖˉΩõ #fl>Ë!¡ P rq`«OÖ’ ã¨O`À+¨O J<Õ^Õ LO_»^∞Œ . P „ѨÑO¨ K«OÖ’ Z@∞ K«∂ã≤<å XHõ q^è"Œ ∞≥ #ÿ "≥eu HÍ#=ã¨∞OÎ @∞Ok. Jk Z#fl\˜H© ѨÓiOK«ÖxË k. Hˆ =ÅO =∞QÆ"åà◊§ Ö’HõO ‰õÄ_® J~°~÷ Ç° Ï≤ `«"∞≥ #ÿ ^Õ.

Hˆ =ÅO P_»"åà◊§ Ö’HõO ‰õÄ_® x~°~H÷° "õ ∞≥ #ÿ ^Õ. JO^Œ∞Hˆ „Ѩã∞¨ `Î « =∞# „ѨÑO¨ K«O J~°=÷ O`«=∞~Ú# „ѨÑO¨ K«O. ZO^Œ∞HõO>Ë WHõ¯_» ѨÙ~°∞+¨µÅ`À áê@∞ „ã‘ÅÎ ∞ ‰õÄ_® L<åfl~°∞. „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞ QÆ#Hõ D Ü«∞^•~°÷OÃÑ· Ü≥∂K«# KÕ¿ãÎ "åiH˜ XHõ qO`« J#∞Éè∂í u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ âß„ã¨"Î `Õ Î« F H˘O„Q˘`«Î =ã¨∞=Î Ù#∞ Pq+¨¯iOz#ѨÙ_»∞ J`«xH˜ HõeQˆ P#O^ŒO Hõ<åfl Z‰õΩ¯= P#O^ŒO Jk! JѨC_»∞ P ^ŒOѨ`∞« ʼnõΩ XHõ ã¨`º« O `≥eã≤=ã¨∞OÎ k – `å=Ú XO_˘HõiÃÑ· á⁄^ŒÌã¨Î=∂#O KÕã¨∞‰õΩ<Õ P~ÀѨ}Å∂, JÅ∞QÆ∞à◊¥§

16

‰õΩ@∞O| rq`«O

x~°~H÷° "õ ∞≥ #ÿ =x! Ü«∞^•~°"÷ ∞Õ q∞@O>Ë „ã‘Î – ѨÙ~∞° +¨µÅ∞ XHõ JѨÙ~∂° Ѩ"∞≥ #ÿ ã¨$+≤ì. D ã¨$+≤ì „âı+¨µªe~°∞=Ùih =∞"Õ∞HõO KÕã≤, "åi rq`åxH˜ XHõ J~å÷xfl, ™ê~°H÷ `õ #« ∞ KÕ‰Äõ ~ˆ Û^Õ q"åÇ¨Ï |O^èOŒ . qâ◊fiOÖ’ nxHõ<åfl Q˘Ñ¨Ê ã¨OѶ∞¨ @#, qâı+O¨ =∞ˆ~n ÖË^∞Œ .

9. WO@ʼnõΩ=Û Öò áê~ü#ì ~ü =∞x+≤ ѨÙ\˜#ì ѨÙ_»∞ Yx[O =∂kiQÍ<À, =Ú_ç W#∞=Ú (Ore) =∂kiQÍ<À LO\Ï_»∞. J`«_∞» „ѨH$õ u `«~Ñ° Ù¨¶ # „Ѩ™êkOK«|_ç# =∞x+≤. P `«~∞° "åu Ѩ#O`å =∞x+≤ ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕÜ∞« =Åã≤ LO@∞Ok. „ѨH$õ u =Ú_ç W#∞=Ú<Õ JO^Œ*ãË ∞¨ OÎ k. ^Œiq∞ÖÏ ^•xx ã‘Öì òQÍ =∂~°Û@"≥∂, Ü«∞O„`åxfl `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« @"≥∂ =∞x+≤ Ѩx. ã¨fiÜ«∞O xi‡`«=∞~Ú# D „Ѩ„H˜Ü∞« Ö’ Jxfl\˜H<õ åfl Z‰õΩ¯= „áê=ÚYºO "Õ∞^è• qHÍ™êx (Intellectual development) H˜ LO@∞Ok. =∞x+≤ `«# =ºH˜Î`åfixfl W#∞=∞_çOѨ*Ëã¨∞HÀ=\ÏxH˜ Jxfl\˜Hõ<åfl JkèHõOQÍ `«# |∞kú ‰õΩâ◊Å`« ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=@O Ѩ@¡ „â◊^Œú =Ç≤ÏOK«=Åã≤ LO@∞Ok. J`«#∞ `«#Ö’x K≥`· <« åºxfl "Õ∞ÖÁ¯eÊ `«# "Õ∞^èÀ â◊H˜Îx ѨiѨHõfi`«‰õΩ KÕ~°∞ÛHÀ"åe.

D „Ѩ„H˜Ü∞« Ö’ =¸_»∞ q+¨Ü∂« Å∞ KåÖÏ J=ã¨~O° – (1) J^茺ܫ∞#O (2) J=Ö’Hõ#O (3) ™ê\˜ =∞#∞+¨µÅ`À ÉèÏ"åÅ (Jaè„áêÜ«∂Å) =∂iÊ_ç (Intellectual Exchange). J^躌 Ü«∞<åxH˜

‰õΩ@∞O| rq`«O

17

Ju ÃÑ^ŒÌ ™ê^èŒ#O ѨÙã¨ÎHÍÅ∞. J=Ö’Hõ<åxH˜ Jxfl\˜Hõ<åfl Q˘Ñ¨Ê ™ê^è#Œ O „áêHõ$uHõ [QÆu. WHõáÈ`Õ, ÉèÏ"åÅ∞ ÉèÏ=#Å =∂iÊ_ç H˘~°‰Ωõ =∞x+≤ x~°O`«~°O W`«~°∞Å #∞O_ç <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ ã¨fiÉèÏ"åxfl ѨÙ}˜H˜ ѨÙK«∞ÛHÀ"åe. J`«#∞ „Ѩu XHõ¯i #∞O_ô <Õ~∞° Û‰õΩ<Õ „Ѩ„H˜Ü∞« (Learning Process) #∞ H˘#™êyOKåe. <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ „Ѩ„H˜Ü«∞Ö’ „Ѩu =ºH˜ÎH© J`«x ÉèÏ~°º, „Ѩu ÉèÏ~°º‰õÄ P"≥∞ Éè~í ΰ ‰õΩâ◊Å"≥∞#ÿ ÉèÏQÆ™êfiq∞ (Intellectual Partner) ÖÏO\˜"å~°∞. ^ŒOѨ`∞« Öˇ#· ^Œ$ëêìº Wk "åiH˜ ÅaèOz# Q˘Ñ¨Ê J=HÍâ◊O. ^•OѨ`º« rq`«O ~°∂ѨOÖ’ „Ѩu „ã‘,Î „Ѩu ѨÙ~°∞+¨µ_»∂ `«=∞ H˘~°‰Ωõ F `≥e"≥#· ÉèÏQÆ™êfiq∞x á⁄O^Œ∞`å~°∞. `«^•fi~å "å~°∞ `«=∞ "Õ∞^èŒã¨∞û#∞ qHõã≤OѨ*Ëã¨∞‰õΩ<Õ „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ x~°O`«~åÜ«∞OQÍ H˘#™êyã¨∞ÎO\Ï~°∞. "Õ∞^èÀ qHÍã¨O (Intellectual development) „Ѩu „ã‘ΠѨÙ~∞° +¨µÅ‰õΩ F Jx"å~°º J=ã¨~O° . "å~°∞ ^•OѨ`º« rq`«O ~°∂ѨOÖ’ F JѨÙ~°∂Ѩ"≥∞ÿ#, `≥e"≥·# rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞x á⁄O^Œ∞`å~°∞. P ÉèÏQÆ™êfiq∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∂ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ LO\Ï~°∞. "Õ∞^è• „Hõ=∞ qHÍ™êxH˜ ã¨O|OkèOz# D „Ѩ„H˜Ü∞« #∞ q[Ü«∞=O`«OQÍ H˘#™êyO K«\ÏxH˜ XˆH XHõ¯ +¨~`° ∞« – "åi^Œ~Ì ∂° D „Hõ=∞ qHÍ㨠„áê^è•#º`«#∞ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. ^•xH˜ "å~°∞ „Ѩ^=Œä ∞ „áê^è•#º`«#∞ WzÛ `«=∞ ^≥#· Ok# rq`«OÖ’ XHõ JOâ◊OQÍ KÕ~∞° ÛHÀ"åe.

18

‰õΩ@∞O| rq`«O

10. `«Ñ¨C#∞ XѨC‰õΩ<Õ QÆ∞}O q"åǨ#O`«~O° XHõ „ã‘Î – XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ Hõeã≤ rqOK«@O ™ê^è•~°} q+¨Ü∞« O HÍ^Œ∞. ~Ô O_»∞ qaè#fl (Different) =ºH˜`Î åfiÅ HõÅ~ÚHõ Jk! "åiÖ’ „Ѩu XHõ¯~°∂ ~Ô O_À "åiH˜ aè#flOQÍ LO\Ï~°∞. XHõ¯ =∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë „ã‘Î q∞ãπ HõO_ô+<¨ Q¤£ Í, ѨÙ~∞° +¨µ_»∞ q∞ã¨~ì ü HõO_ô+<¨ Q£¤ Í LO\Ï~°∞.

XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ ÖË^• XHõ „ã‘Î `å=Ú Ñ¨Ù\˜#ì "å`å=~°}Ïxfl |\˜ì "åi HõO_ô+x¨ OQ∑ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. Wk „ѨH$õ uѨ~"° ∞≥ #ÿ Ü«∞^•~°O÷ .

QÆ$Ç¨Ï "å`å=~°}O, |Ü«∞\˜ "å`å=~°}Ïxfl |\˜ì "åiÖ’ „Ѩu XHõ¯i "≥∞Oÿ _£ Ãã@Ñπ LO@∞Ok. Ѩiã≤`÷ ∞« Å „ѨÉÏè =O "åi PÖ’K«#ÅÃÑ· ZO`« |ÅOQÍ LO@∞O^ŒO>Ë „Ѩu XHõ¯~°∂ `å=Ú K≥¿ÑÊ^Õ "Õ^=Œ ∞#∞ ‰õΩO\Ï~°∞. `å=Ú K≥ÑÊ≤ O^Õ Hõ~Ô ‰õΩ,ì W`«~∞° Å∞ K≥ÑÊ≤ Ok `«ÑC¨ J#∞‰õΩO \Ï~°∞. "å`å=~°} [x`«=∞~Ú# D PÖ’K«<åã¨~o° <Õ 'HõO_ô+x¨ OQ∑— JO\Ï~°∞. U XHõ¯~°∂ D Ѩiã≤u÷ H˜ Jf`«∞Å∞ HÍ~°∞.

WÖÏO\˜ Ѩiã≤u÷ Ö’<Õ XHõ „ã‘Î – XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O UHõ=∞=Ù`å~°∞. "å~°∞ XO_˘Hõi H˘~°‰Ωõ XHõ ã¨=∞㨺QÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~∞° . „ã‘HÎ ˜ `å#∞#fl Ѩiã≤`÷ ∞« Å ^Œ$ëêìº XHõ =ã¨∞=Î Ù P‰õΩѨKÛ« QÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ѨÙ~°∞+¨µ_çH˜ `«# Ѩiã≤÷`«∞Å „ѨÉèÏ=O =Å¡ Jk =∞~À ~°OQÆ∞Ö’ HÍ#=ã¨∞OÎ k. D '`Õ_®— =Å¡ "å~°∞ Ѩ~㰠ʨ ~°O qÉèkË OK«∞‰õΩO\Ï~°∞.

D qÉè^Ë •ÖË ~å#∞ ~å#∞ HÍѨÙ~°OÖ’ HõÅ`«Å∞ ã¨$+≤™ì êÎ~Ú.

D ã¨=∞㨺‰õΩ UÔHH· õ Ѩiëê¯~°O '_ô HõO_ô+x¨ OQ∑.— _ô HõO_ô+x¨ OQ∑ HÀã¨O ^ŒOѨ`«∞e^ŒÌ~°∂ =∞#ã¨∞ qÑ≤Ê =∂\Ï¡_»∞HÀ"åe. qâßÅ

19

‰õΩ@∞O| rq`«O

ǨÏ$^ŒÜ«∞O`À q+¨Ü«∂xfl J=Ö’Hõ#O KÕÜ«∂e. Ѩ~°ã¨Ê~°O "Õ∞^èÀ =∂iÊ_ç [~°áêe. ^•O`Àáê>Ë "åi~°∞=Ù~°∂ 'XѨCHÀÅ∞— ã¨fiÉèÏ"åxfl JÅ=~°∞ÛHÀ"åe. JO>Ë "åã¨=Î O `≥eã≤=KåÛHõ ^•xx =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í XѨCHÀ"åe. 'D q+¨Ü∞« OÖ’ <å^Õ `«ÑC¨ — Jx K≥áêÊe.

I was wrong

`«# `«ÑC¨ #∞ ǨÏ$^ŒÜ∞« ѨÓ~°fiHõOQÍ JOwHõiOK«@"Õ∞ ã¨=∞㨺‰õΩ ã¨~Àfi`«=Î ∞ Ѩiëê¯~°O.

11. Ѩ~°ã¨Ê~° #=∞‡HõO W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ Hõeã≤ Ѩx KÕã¨∞Î#flѨC_»∞ "å~°O^Œ∞Ö’ ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«∞Å∞ HÍ=\ÏxH˜ "åi^ŒiÌ =∞^躌 ã¨^=Œ QÍǨÏ# J=ã¨~O° .

JO`«H<õ åfl Z‰õΩ¯=QÍ Ñ¨~㰠ʨ ~° #=∞‡HõO J=ã¨~O° . "å~°∞ XO_˘Hõix ѨÓiÎQÍ #=∂‡e. "åi=Ùi =∞^躌 JO`«~åÅ JQÍ^è•Å∞ U~°Ê_»‰Äõ _»^∞Œ . #=∞‡HõÑÙ¨ D ã¨∂„`«O ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ =∞^躌 J~Ú`Õ =∞s J=ã¨~O° .

Wk ÖˉΩõ O_® U xÅÜ«∞=¸ „jxÅÜ«∞"≥∞ÿ xÅ∞=^Œ∞.

J^Õq∞\’ QÍx D Ѩ~°ã¨Ê~° #=∞‡Hõ"Õ∞ PÅ∞=∞QÆÅ =∞^茺 H˘~°=_»∞`«∞O@∞Ok. "åi^ŒÌi =∞^茺 XHõ Jx~°fiK«hÜ«∞"≥∞ÿ# JѨ#=∞‡HõÑÙ¨ PKåÛù^#Œ U~°Ê_ç LO@∞Ok. J"åOKèh« Ü«∞"≥∞#ÿ D Ѩiã≤u÷ H˜ PÅ∞=∞QÆe^Œ~Ì ∂° ÉÏ^è∞Œ ºÖË. ÉèÏ~°ºÖ’x ֒ѨO Uq∞@O>Ë, q"åǨ#O`«~°O P"≥∞ `«# =∞#ã¨Î`åfixfl "≥∞\˜ìO\˜ Ѩiã≤÷`«∞Å`À ã¨=∞~°ãO¨ KÕã∞¨ HÀ^Œ∞. P"≥∞ ZO`«¿ãѨ\H˜ © `«# ѨÙ\˜Oì \˜<Õ `«# WÅ∞¡QÍ ÉèÏqã¨∂Î LO@∞Ok. P"≥∞ ^èÀ~°}˜ ^•fi~å Ѩ^Õ Ñ¨^Õ P q+¨Ü∞« O =ºHõ=Î ∞=Ù`«∂ LO@∞Ok. <å WO\’¡ WÖÏ LO_Õk HÍ^Œ<À, =∂

20

‰õΩ@∞O| rq`«O

WO\˜"åÔ~·`Õ WÖÏ KÕ¿ã"å~°<À JO@∂ LO@∞Ok. D ^èÀ~°}˜ ã¨ÇϨ [OQÍ<Õ =∞QÆ"å}˜‚ (Éè~í #ΰ ∞) ÉÏkèã∞¨ OÎ k. `«#‰õÄ – WÖÏ¡eH© =∞^躌 U^À JQÍ^èOŒ LO^Œ#fl ÉèÏ=# Éè~í ΰ =∞kÖ’ <å@∞‰õΩáÈ`«∞Ok. Ô~O_À "≥·Ñ¨Ù Éèí~°ÎÖ’ ‰õÄ_® ™ê^è•~°}OQÍ XHõ |ÅÇ‘Ï#`« LO@∞Ok. Jk "åi~°∞=Ùi =∞^茺 |ÅѨ_»=Åã≤# J<Àº#fl`«#∞ ^≥|ƒfã¨∂Î LO@∞Ok. WO`«H© P |ÅÇ‘Ï#`« Uq∞@O>Ë „Ѩu =∞QÆ"å_»∂ `«# =∞ã≤+Î ¯¨ OÖ’ F HÍÅÊxHõ =∞QÆ∞=‰õΩ KÀ@∞ HõeÊOz LO\Ï_»∞. J`«x TǨ[QÆ`∞« ÖÎ ’ P =∞QÆ∞= Ѩ^Õ Ñ¨^Õ `«à√◊ ‰õΩ¯# "≥∞~°∞ã¨∂Î LO@∞Ok. D HÍ~°}OQÍ J`«#∞ WÖÏ¡eѨ@¡ „â◊^•ú㉨ Ωõ eÎ fl `«Q∞Æ suÖ’ Hõ#|~°K_« ∞» . ÖË^• WÖÏ¡ex J#=ã¨~O° QÍ J#∞=∂x™êÎ_∞» . ^ŒOѨ`«∞Å =∞^茺 Ѩ~°ã¨Ê~° #=∞‡HõO K≥‰õΩ¯ K≥^Œ~°‰õΩO_® LO_»\ÏxH˜ "åi~°∞=Ù~°∂ `«=∞ ã‘fiÜ«∞ ã¨O㨯~°}‰õΩ LѨ„Hõq∞OKåe. "å~°∞ Jxfl\˜Hõ<åfl =ÚO^Œ∞ D „ÉèÏOu (Obsession) #∞O_ç |Ü«∞@Ѩ_®e. "å~°∞ `«=∞ TǨ[QÆ`∞« ÖÎ ’ qǨÏiOKÕ |^Œ∞Å∞ „H˜Ü∂« `«‡Hõ Ѩiã≤`÷ ∞« Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ `«=∞ PÖ’K«#Å#∞ =∞ÅK«∞HÀ"åe. "åiÖÏ KÕã#≤ ѨÙ_»∞ Ѩ~㰠ʨ ~° #=∞‡HõO ^•#O`«@^Õ U~°Ê_»∞`«∞Ok.

12. ÅHõ∆º ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# rq`«O XHõ „Ѩܫ∂} ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ <Õ#∞ XHõ =Úã≤¡O á¶êq∞bx HõÅ∞ã¨∞HÀ=@O [iyOk. "å~°∞ q^•º=O`«∞Å∞, ã¨O™ê¯~°=O`«∞Å∞ ‰õÄ_®. qâßÅ"≥∞#ÿ WÅ∞¡ "åik. HÍx P WO\’¡ LO_Õk "åi^Œ~ˆÌ . fiÛkkÌ#@∞¡#fl P WO\’¡ P =$^Œú ^ŒOѨ`∞« Å rq`«O L^•ã‘#OQÍ

‰õΩ@∞O| rq`«O

21

LOk. =∂@Å =∞^躌 Ö’ `≥eã≤Ok "åiH˘Hõ JÉσ~Ú, J=∂‡~Ú L<åfl~°x. "åi^ŒiÌ H© "å~°∞ L#fl`« K«^∞Œ =ÙÅ∞ K«kqOKå~°∞. _ç„wÅ∞ ѨÙK«∞ÛH˘<åflHõ "åi^ŒÌ~°∂ q^ÕâßʼnõΩ "≥o§áÈÜ«∂~°∞. |Ǩïâß q^Õj áœ~°ã`¨ fi« O ‰õÄ_® ÅaèOzOk. Uq∞\˜, g∞‰õΩ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ [˝ÑHÎ≤ ˜ ~å~å!?

Jx P Ü«∞=∞‡#∞ J_çQÍ#∞. 'ZO^Œ∞‰õΩ ~å~°∞? "åÔ~Hõ¯_» L<åfl ã¨O`À+¨OQÍ LO>Ë KåÅx ÉèÏqOz ã¨O`À+≤ã∞¨ OÎ \ÏO— Jx K≥ÑÊ≤ O^•"≥∞ xˆ~fi^ŒOQÍ!

WÖÏO\˜ =$^Œú ^ŒOѨ`∞« Å∞ Ö’HõOÖ’ KåÖÏ=∞O^Õ L<åfl~°∞. "åÔ~O`À Pâ◊`À Ñ≤ÅÅ¡ #∞ ÃÑ^ŒÌ K«^∞Œ =ÙÅ∞ K«kqOKå~°∞. HÍx Ñ≤ÅÅ¡ ∞ K«^∞Œ =ÙÅ∞ ѨÓiÎ HÍQÍ<Õ ~Ô Hõ¯ÖÁzÛ ZyiáÈÜ«∂~°∞. WѨC_»∞ P =Úã¨e `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ "≥·Éèí"À¿Ñ`«=∞~Ú# `«=∞ WO_»¡Ö’ „|`«∞‰õΩ |O_çx D_»∞ã¨∂Î QÆ_»∞ѨÙ`«∞<åfl~°∞. WѨC_»∞ "åi =^ŒÌ QÆ`« 㨇$`«∞Å∞ `«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ ÖË=Ù. ™ê^è•~°}OQÍ „j=∞O`«∞ʼnõΩ D Ѩiã≤u÷ Z^Œ∞~°=Ù`«∂ LO@∞Ok. "å~°∞ _»|∞ƒ ã¨OáêkOz `«=∞ HÀã¨O F JO^Œ"≥∞ÿ# „ѨÑO¨ Kåxfl xi‡OK«∞‰õΩ<åfl~°x ÃÑH· ˜ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. HÍx `˘O^Œ~Q° Í<Õ "åi Pâß*’ºu PiáÈ`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë "å~°∞ `«=∞ rq`åâ◊Ü∂« xfl Jã¨Å∞ `≥Å∞ã¨∞HÀÖË^∞Œ . `«=∞ Ñ≤ÅÅ¡ #∞ JÖÏ¡~∞° =Ú^Œ∞QÌ Í ÃÑOz, "åix ã¨O`À+¨Ñ¨~°K«_»"Õ∞ =ÚMϺâ◊Ü«∞OQÍ ÉèÏqOKå~°∞. Ñ≤Å¡Å∞ `«=∞#∞ q_çzÃÑ\˜ì "≥o§áÈÜÕ∞ã¨iH˜ "åi =ÚO^Œ∞ U ÅHõ∆º=¸ ÖˉõΩO_® áÈ~ÚOk. =∞x+≤ r=# ÅHõº∆ O J`«x ã¨fiÜ«∞O`À =Ú_ç=_ç LO_®e.

Z=~°∞<åfl ÖˉõΩ<åfl J`«xÔHÖÏO\˜ =º`åºã¨O U~°Ê_»‰õÄ_»^Œ∞. XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ – XHõ „ã‘Î q"åǨÏ=∞<Õ |O^èOŒ Ö’ Wq∞_ç `«=∞HÀã¨O F

22

‰õΩ@∞O| rq`«O

Ö’HÍxfl xi‡OK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ Ü≥∂QÆ∞ºÅ=Ù`å~°∞. HÍx x[=∞~Ú# „¿Ñ=∂#∞~åQÍʼnõΩ |^Œ∞Å∞ "å~°∞ `«=∞ Ñ≤Å¡Å<Õ `«=∞ Pâ◊ʼnõΩ JaèÖÏ+¨Å‰õΩ Hˆ O„^ŒaO^Œ∞=ÙQÍ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ q^•º|∞^Œ∞Åú ∞ <Õ~Ê° @O `«e^¡ OŒ „_»∞Å ÉÏ^躌 `ÕQÍx, Jk "åi rq`åâ◊Ü∞« O HÍ^Œ∞, HÍ~å^Œ∞. `«e^¡ OŒ „_»∞ʼnõΩ D q+¨Ü∞« O J~°"÷ ∞≥ #ÿ <å_»∞ "å~°∞ `«=∞ rq`åxfl „Ѩ}ÏoHÍ |^ŒOú QÍ QÆ_∞» ѨÙ`å~°∞. `«`Ê« eù `«OQÍ "åiH˜ x~åâß xã¨Ê$ǨÏÅ∞ Z^Œ∞~°==Ù.

13. x~å_»O|~°`« : XHõ r=# ã¨∂`„ O« <å J#∞Éè=í OÖ’xH˜ =zÛ# ^•x „ѨHÍ~°O ^•^•Ñ¨Ù `«e^¡ OŒ „_»∞ ÅO`å 'x~å_»O|~°`—« #∞ F r=# ã¨∂„`«OQÍ ÉèÏqOK«~∞° . U^Õx q+¨Ü«∞OÖ’ QÆ`«ºO`«~°OÖËHõ "å~°∞ x~å_»O|~°OQÍ =º=ǨÏi™êΈ~ `«Ñ¨Ê, ã¨fiK«ÛùO^ŒOQÍ "å~°∞ ™ê^•ã‘^• Ѩ^Œúux J=ÅOaOK«~°∞. `«e^¡ OŒ „_»∞Å D ã¨fiÉèÏ=O `«=∞ Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ ‰õÄ_® J|∞ƒ`«∞Ok. "åi Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ‰õÄ_® x~å_»O|~°`#« ∞ XHõ r=# ã¨∂„`«OQÍ Hõ#∞Q˘#~°∞. ^Œiq∞ÖÏ "å~°∞ rq`åO`«O ^•x ÉèÏs =¸ÖϺxfl K≥eã¡ ∂¨ Î LO\Ï~°∞. x~å_»O|~°`« (Simplicity) JO>Ë Uq∞\˜? =∞x+≤ `«# rq`åâ◊Ü∂« xfl `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»"∞Õ Jã¨Å∞ x~å_»O|~°`« JO>Ë. D Pâ◊Ü∂« xH˜ J`«#∞ `«# rq`«OÖ’ „Ѩ^=Œä ∞ (Primary) „áê^è•#º`« W"åfie. Wk `«Ñʨ q∞ye# "å@xflO\˜h kfifÜ«∞ (Secondary) ™ê÷#OÖ’ LOKåe. rq`«OÖ’ „Ѩu XHõ¯iH© J`«ºO`« =ÚYº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O Uq∞@O>Ë J`«#∞ `«# =ºH˜`Î fi« x~å‡}O Ѩ@¡ „â◊^úŒ =Ç≤ÏOK«@O.

‰õΩ@∞O| rq`«O

23

ã¨$+≤Hì ~õ ΰ `«~Ñ° Ù¨¶ # „Ѩu „ã‘HÎ ,˜ „Ѩu ѨÙ~°∞+¨µxH© L[fiÅ"≥∞#ÿ J=HÍâßÅ∞ (Potentials) Hõ e ÊOK« | _®¤ ~ Ú. J~Ú`Õ "å\˜ x 㨠k fixÜ≥ ∂ QÆ O KÕã∞¨ ‰õΩO@∂, "å\˜x x[O (Actual) KÕã≤ K«∂Ѩ@O =∞x+≤ ÉÏ^躌 `«.

J=HÍâßÅ∞ W=fi@O ã¨$ã≤Hì ~õ ΰ Ѩx. "å\˜x ^˘~°H|õ ∞K«∞Û‰õΩx x*O KÕã≤ K«∂áêeû# Ѩx ZѨÊ\˜H© =∞x+≤^.Õ D q+¨Ü∞« OÖ’ „Ѩu „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µx „Ѩ^=Œä ∞ Hõ~=ΰ ºO Uq∞@O>Ë "å~°∞ `«=∞Ö’x ã¨OÉèÏ=º=∞~Ú# J=HÍâßÅ#∞ Ѩã≤QÆ\Ïìe. P `«~°∞"å`« "å~°∞ `«=∞ Pâ◊Ü«∞|^Œú"≥∞ÿ# ѨÙ<å^Œ∞ÅÃÑ· `«=∞ r=# „Ѩ}ÏoHõ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe. "å~°∞ J^躌 Ü«∞#O, J#∞jÅ#, J#∞Éè"í åÅ ^•fi~å `«=∞ PÖ’K«##∞ =∞ÅK«∞HÀ"åe. >ˇ"ÿ ∞£ "Õ∞<Õ*ò"∞≥ O\ò (Time Management) J#|_Õ q^Œº#∞ <Õ~∞° ÛHÀ"åe. `«=∞ â◊HΘ ™ê^è<Œ åÅxflO\˜h Pâ◊Ü∞« „áêÑ≤HÔÎ · "≥zÛOKåe.

Pâ◊Ü∞« |^Œ"ú ∞≥ #ÿ rq`«O F r=# q^è•#O. D r=# q^è•<åxfl q[Ü«∞=O`«OQÍ J=ÅOaOKÕO^Œ∞‰õΩ x~å_»O|~°`« J=â◊ºO. x~å_»O|~° rq Jxfl ~°HÍÅ #ëêìÅ #∞O_ç ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ LO\Ï_»∞. =ÚYºOQÍ J`«x _»|∞ƒ, J`«x â◊HÜ Î˜ Ú« ‰õΩÅÎ ∞ J#=ã¨~=° ∞~Ú# – =$^è• – q+¨Ü∂« ÅÖ’ "≥zÛOK«|_»=Ù. D q+¨Ü∞« OÖ’ JÅã¨`fi« O ѨxH˜ ~å^Œ∞. JÅã¨`fi« O „Ѩu XHõ¯i áêe@ „Ѩ=∂^ŒH~õ "° ∞Õ .

14. ÉèÏ=ÙHõ`« =Ô~ûãπ JǨÏOÉèÏ=O XHõ „ã‘Î – XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ q"åǨÏ|O^èOŒ ^•fi~å XHõ>#ÿˇ ѨÙ_»∞ Ѩ~㰠ʨ ~° q~°∞^Œ=ú ∞~Ú# W~°∞=Ù~°∞ =ºH˜`Î åfiÅ HõÅ~ÚHõ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. „ã‘ΠѨÙ@∞ìHõ s`åº ÉèÏ=Ù‰õΩ~åÖˇ· (Emotional) LO@∞Ok. ѨÙ~°∞+¨µ_»∞

24

‰õΩ@∞O| rq`«O

[#‡`«ó JǨÏOÉèÏq (Egoist) J~Ú LO\Ï_»∞. D ~Ô O_»∞ q+¨Ü∂« Å∂ ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ "Õ. Wq ~Ô O_»∂ „Ѩu „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µx =ºH˜`Î fi« OÖ’ JO`«s#¡ "≥∞ÿ LO\Ï~Ú. nxH˜ Z=~°∂ Jf`«∞Å∞ HÍ~°∞.

J~Ú`Õ D Ô~O_»∞ QÆ∞}ÏÅÖ’ ‰õÄ_® ã¨HÍ~å`«‡Hõ"≥∞ÿ#, #HÍ~å`«‡Hõ"∞≥ #ÿ ~Ô O_»∞ HÀ}ÏÅ∞<åfl~Ú. XHõ"àÕ ◊ D QÆ∞}ÏÅ#∞ QÆ#Hõ ã¨HÍ~å`«‡Hõ HÀ}OÖ’ qxÜ≥∂QÆѨi¿ãÎ Jq =∂#=`« áêe@ „âıÜ∂≥ ^•Ü«∞HõO J=Ù`å~Ú. #HÍ~å`«‡Hõ HÀ}OÖ’ "≥zÛ¿ãÎ =∂#=`« áêe@ Jq ǨxHõ~O° QÍ Ñ¨i}q∞™êÎ~Ú.

JǨÏOÉèÏ=O (Ego) Ö’x ã¨HÍ~å`«‡Hõ HÀ}O Uq∞@O>Ë, nx =¸ÅOQÍ =∞x+≤ `«# Pâ◊Ü∞« O Ѩ@,¡ ÅHõº∆ O Ѩ@¡ x|^Œ`ú « Hõey LO\Ï_»∞. =∞x+≤Ö’ áœ~°∞+¨O, P`å‡aè=∂#O ÖˉΩõ O>Ë J`«#∞ =\˜ì "≥∞#ÿ Ѩ٠=Ú^ŒQÌ Í, â◊√O~îQ° Í `«Ü∂« ~°=Ù`å_»∞. ã≤~÷ ° ã¨OHõÅÊO`À J`«#∞ U Ѩh KÕÜ∞« ÖË_∞» . WHõ JǨÏOÉèÏ=OÖ’x #HÍ~å`«‡Hõ HÀ}O Uq∞@O>Ë, Jk =∞x+≤Ö’ á⁄QÆ~∞° #∞, QÆ~åfixfl ÃÑOz áÈ+≤ã∞¨ OÎ k. JO^Œ∞Hˆ =∞x+≤ `«#Ö’x JǨÏOÉèÏ"åxfl xÜ«∞O„`«}Ö’ LOKåe. J^Œ∞Ѩ٠`«Ñ≤Ê Ji+¨Oì QÍ Ñ¨i}q∞OK«hÜ«∞~å^Œ∞. J^Œ∞Ѩ٠`«ÑÊ≤ O^ŒO>Ë Jk =∞x+≤x qzÛù#flHÍiQÍ `«Ü∂« ~°∞KÕã∞¨ OÎ k.

JÖψQ „ã‘ΠѨÙ@∞ìH`õ À<Õ ÉèÏ=Ù‰õΩ~åÖˇ· (Emotional) LO@∞Ok. nxH© áêl\˜",£ <≥Q\Æ "˜ £ HÀ}ÏÅ∞<åfl~Ú. áêl\˜"£ HÀ}O Uq∞@O>Ë ÉèÏ=ÙHõ`« =¸ÅOQÍ „ã‘ÖÎ ’ =∞=∞`å#∞~åQÍÅ∞ "≥∞O_»∞QÍ LO\Ï~Ú.

J#∞~åQÆjeQÍ, =¸sÎÉèíqOz# =∞$^Œ∞`«fiOQÍ P"≥∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ

‰õΩ@∞O| rq`«O

25

=ã¨∞ÎOk. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ „ã‘ÎÖ’x D QÆ∞}O âߡѶ≤∞OK«^Œy#k. ÉèÏ=ÙHõ`Ö« ’x <≥Q\Æ "˜ £ HÀ}O Uq∞@O>Ë „ã‘ÖÎ ’ =∞O‰õΩ`«#O LO@∞Ok. Z<Àfl =º=Ǩ~åÅÖ’ P"≥∞ "≥ÚO_çQÍ =º=ǨÏiã¨∞OÎ k. `«# ѨO`«"∞Õ <≥QÍæÅO@∞Ok. „ã‘ÖÎ ’x D <≥Q\Æ "˜ £ HÀ}O PkèÑ`¨ º« O =Ç≤ÏOz#ѨÙ_»∞ P"≥∞Ö’x „ѨH$õ u QÆ∞}O `«# áêl\˜"£ „ѨÜ∂≥ [<åxfl HÀÖ’Ê`«∞Ok. JO^Œ∞Hˆ – ÉèÏ~åºÉè~í eΰ ~°∞=Ù~°∂ `«=∞ ã¨ÇϨ [ã≤^"úŒ ∞≥ #ÿ ã¨fiÉèÏ"åxfl QÆ∞~Ô ~Î Q° Íe. `«=∞ „ѨH$õ u QÆ∞}O áêl\˜"£ ѨikèÖ’ LO_ÕÖÏ *Ï„QÆ`Ϋ =Ç≤ÏOKåe. Jk <≥QÆ\˜"£ kâ◊Ö’ áȉõΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe. D „Hõ=∞|núH~õ } ° Ö’<Õ "åi r=# ~°ÇϨ 㨺O ^•y LOk.

15. „ѨHõ$u`À ã¨Ç¨ÏHõiOK«@O ''<Õ#∞ WO\˜H˜ "≥o§#ѨC_»ÖÏ¡ =∂ Pq_» U^À XHõ Hõ~‰° Ωõ =∂@ J<Õã∞¨ OÎ k. <å‰õΩ HÀѨO =ã¨∞OÎ k. ^•O`À <Õ#∂ U^À XHõ\˜ JO\Ï#∞. JO`Õ. =∂ W^ŒiÌ =∞^躌 Q˘_»= "≥Ú^ŒÅ∞. WÖÏO\˜ Q˘_»=Å∞ =∂ WO\’¡ =∂=¸ÖË. D ã¨=∞㨺‰õΩ Ѩiëê¯~°O Uq∞\˜?—— JO@∂ XHõ =ºH˜Î <å`À `«# QÀ_»∞ qxÑ≤OK«∞‰õΩ<åfl_»∞.

'D ã¨=∞㨺‰õΩ Ѩiëê¯~°O XHõ¯>Ë. h=Ù FÑ≤Hõ Ѩ@_ì O» — J<åfl#∞ <Õ#∞. JO>Ë h „j=∞u h‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ U=∞<åflã¨~ˆ h=Ù ["å|∞ W=fi‰õÄ_»^∞Œ . h=Ù xâ◊≈|ÌOQÍ LO_çáÈ"åe. 'ZO^Œ∞Hõh? <Õ<Õ ZO^Œ∞‰õΩ =∞ø#O =Ç≤ÏOKåe? P q+¨Ü∞« O Pq_»QÍiH˜ =∂„`«O =iÎOK«^•?

Wk <åºÜ«∞O HÍ^Œ∞ Hõ^•!— J<åfl_® =ºH˜.Î

26

‰õΩ@∞O| rq`«O

'<åÜ«∞<å! Wk <åºÜ«∂<åºÜ«∂Å =º=Ǩ~°O HÍ^Œ∞. Wk ã¨=∞㨺‰õΩ „H˜Ü«∂`«‡Hõ Ѩiëê¯~°O— J<åfl#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „ã‘ΠѨÙ@∞ìHõ s`åº ÉèÏ=Ù‰õΩ~åÖˇ· (Emotional) LO@∞Ok. U ã¨OѶ∞¨ @# Z^Œ∞~°~Ú<å ^•xfl P"≥∞ f„=OQÍ<Õ fã¨∞‰õΩO@∞Ok. `«# ÉèÏ"À„^ÕHÍÅ#∞ "≥à„¡◊ QƈH¯O^Œ∞‰õΩ P"≥∞‰õΩ Z=~°~Ú<å ^˘~°HÍe. Wk „ã‘ÖÎ ’x ã¨ÇϨ [ J=ã¨~°O. JÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P"≥∞ `«# =∞<À ÉèÏ"åÅ∞ =ºHõÑÎ ~¨ K° ∞« HÀ=\ÏxH˜ P"≥∞‰õΩ Ju ã¨xflÇ≤Ï`« =ºH˜Î Hõ@∞ì‰Ωõ #fl "≥ÚQÆ∞_Õ. =∞#ã¨∞Ö’ L#fl^ŒO`å "≥à„¡◊ QƉ¯õ QÍ<Õ P"≥∞ <å~°‡Öò ã≤u÷ H˜ =KÕÛã¨∞OÎ k.

JÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =∞QÆ_∞» ^•xx XHõ 'JǨÏO— (Ego) QÍ ÉèÏqOK«‰Ωõ O_® ã¨ÇϨ HÍ~° ÉèÏ=O (Co-operation) `À =º=ǨÏiOKåe.

JÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Éè~í ΰ QÆ#Hõ L¿ÑH˜¿∆ ãÎ XHõ q^èOŒ QÍ J`«#∞ ã¨ÇϨ HÍ~° ^èÀ~°}x˜ J=ÅOaOz#>Ë.¡ J`«#∞ Hˆ =ÅO `«# ÉèÏ~°º`À<Õ HÍ^Œ∞, „ѨH$õ u`À ‰õÄ_® J`«#∞ ã¨ÇϨ HõiOz#>Ë¡ J=Ù`«∞Ok. „ѨH$õ u âßã¨<å#∞™ê~°O „ã‘Î `«#Ö’ L#fl JHõ¯ã¨∞#∞ "≥à§◊ „QÆHˆ ¯ã¨∞OÎ k. HÍ|\˜ì JÖÏO\˜ Hõ} ∆ ÏÅÖ’ Éè~í ΰ QÆ#Hõ ã¨ÇϨ HÍ~° ÉèÏ"åxfl „Ѩ^iŒ ≈¿ãÎ Jk J`«x áêe@ P~å^è#Œ (WÉÏ^Œ`)ü ‰õÄ_® J=Ù`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë J`«#∞ „ѨHõ$u xÜ«∞q∞Oz# =º=ã¨÷`À ~årѨ_®¤_»∞. J`«x D ã¨^fiŒ º=Ǩ~åxH˜ QÍ#∞ ^≥=· ã¨xflkèÖ’ |Ǩï=∂#O `«Ñʨ Hõ Åaèã∞¨ OÎ k.

16. 30 ÃãHõ#¡ ã¨∂„`«O =∞QÆ"å_»∞ ã¨ÇϨ [OQÍ JǨÏOÉèÏq J~Ú LO\Ï_»∞. P_»k ã¨fi`«Ç¨QÍ ÉèÏ=ÙHõ`« Hõey LO@∞Ok. D =º`åºã¨O =¸ÅOQÍ `«~K° ∂« PÅ∞=∞QÆÅ =∞^躌 Q˘_»=Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú. W~°∞=Ùi =∞^躌

‰õΩ@∞O| rq`«O

27

QÆÅ D =º`庙êxfl ~°∂ѨÙ=∂Ѩ@O Jã¨OÉè=í O. D ã¨=∞㨺‰õΩ XˆH XHõ¯ Ѩiëê¯~°O LOk – J^Õ=∞O>Ë Ñ¨Ù~°∞ëêǨÏOHÍ~°O ÃÑ„>Ëy#ѨÙ_»∞ „ã‘Î =∞ø#O =Ç≤ÏOKåe. „ã‘ÎÖ’x ÉèÏ"À„^ÕHÍÅ∞ Ѩ~åHÍ+¨ª‰õΩ KÕ~∞° ‰õΩ#flѨC_»∞ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ „ѨâßO`«OQÍ LO_çáÈ"åe. W~°∞=ÙiÖ’ U XHõ¯~°∂ „Ѩuã¨ÊOkOK«‰Äõ _»^∞Œ . Wk q∞#Ǩ D ã¨=∞㨺‰õΩ =∞~À Ѩiëê¯~°O ÖË<ÖÕ ^Ë ∞Œ . „Ѩu #HÍ~å`«‡Hõ ÉèÏ=O – L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : HÀѨO Z@∞=O\˜ ^ŒO>Ë Jk „Ѩ[fiie¡#ѨÙ_»∞, "≥Ú^Œ\’¡ Jk J^Œ∞ѨÙÖ’<Õ LO@∞Ok. Jk J^Œ∞Ѩ٠`«ÑÊ≤ áÈ"åÅO>Ë ^•xfl "≥#Hõ #∞Oz =ÚO^Œ∞‰õΩ „`À¿ã (Boost) "å~°∞ LO_®e. WÖÏ =ÚO^Œ∞‰õΩ „`À¿ã"å_»∞ =∞x¿+ J~Ú LO\Ï_»∞. =∞x+≤ QÆ#Hõ `«# `«~Ñ° Ù¨¶ # ~Ô K«ÛQ˘@ìHáõ È`Õ „Ѩu #HÍ~å`«‡Hõ ÉèÏ=O HÍ¿ãûѨ\Hˆ˜ `«∞ã¨∞û=∞O@∞Ok. <≥Q\Æ "˜ £ ÉèÏ=O QÆ∞iOz „ѨH$õ u âßã¨#O Uq∞@O>Ë, Jk ѨÙ\˜#ì H˘xfl Hõ} ∆ ÏÅ =~°Hˆ ÃÑH· ˜ ZQÆ∞ã¨∞OÎ k.

P `«~°∞"å`« ^•xfl Z`ÕÎ"å~°∞ ^˘~°Hõ¯áÈ`Õ H˘xfl Hõ∆}ÏÖ’¡<Õ Zyã≤ „H˜OkH˜ 'Ѩ_áç È`«∞Ok—. Wk ^•x ã¨ÇϨ [ Ѩi}Ï=∞O. ÉèÏ~åºÉè~í eΰ ~°∞=Ù~°∂ D „ѨH$õ u âßã¨<åxfl J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. nx<Õ "Õ∞=Ú á¶ê~°∞‡ÖÏ PѶπ 30 ÃãHõO_£û (Formula of 30 seconds) Jx <å=∞Hõ~}° O KÕâß=Ú. „ѨH$õ u Ü≥ÚHõ¯ D âßã¨<åxfl „QÆÇÏ≤ OK«_"» ∞Õ "≥"· åÇ≤ÏHõ rq`«ÑÙ¨ q[Ü«∞ ~°ÇϨ 㨺O. D „ѨH$õ u K«\Ïìxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl PÅ∞=∞QÆÅ HÍѨÙ~°OÖ’ ZÖÏO\˜ HõÅ`«Å∞ LO_»=Ù. "åi rq`« <ÒHõ P@∞áÈ@¡‰Ωõ QÆ∞~°=^Œ∞. "åi r=# Ü«∂„`«Ö’ Z#fl_»∂ ã¨OH∆ÀÉèOí (Crisis) ~å^Œ∞. ã¨$+≤H ì ~õ ΰ „ѨH$õ uÖ’ ã¨HÅõ ~°H}∆õ ÀáêÜ«∂Å#∞ (Safeguard)

28

‰õΩ@∞O| rq`«O

á⁄O^Œ∞ѨiKå_»∞. KÕÜ∞« =Åã≤O^ŒÖÏ¡ XHõ¯>Ë – Éè~í Qΰ Íh, ÉèÏ~°ºQÍh „ѨH$õ uÖ’ ^•y=Ù#fl D ~°H} ∆õ ÀáêÜ«∂Å#∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx, "å\˜x `«=∞ „H˜Ü∂« `«‡Hõ rq`åxH˜ J#fi~ÚOK«∞HÀ=@O. „ѨH$õ u ZѨÊ\˜H© =∞ø# ÉèÏ+¨Ö’<Õ =∂\Ï¡_∞» `«∞Ok. =∞ø# ÉèÏ+¨#∞ q#QÆeQˆ ™ê=∞~°º÷ O L#fl"åˆ~ „ѨH$õ u Ѷ∞¨ ’+¨#∞ qO\Ï~°∞. ^•x ^•fi~å ÅaÌ á⁄O^Œ∞`å~°∞. `«^•fi~å `«=∞ rq`åxfl ã¨Ñb¨¶ Hõ$`«O KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞.

17. "≥·Ñ¶¨ÖϺxfl ™êѶ¨ÅºOQÍ =∂ˆ~Û Hõà◊ XHõ áêi„âßq∞Hõ"`Õ Î« `«# =Ú^Œ∞ÅÌ Ñ¨Ù„uHõ#∞ "≥O@ɡ@∞ì‰Ωõ x <å =^Œ‰Ì Ωõ =KåÛ_»∞. =∂ J=∂‡~Ú q"åǨÏO xâ◊ÛÜ«∞"≥∞Oÿ ^ŒO_ô. `«fi~°Ö’<Õ D"≥∞ ÃÑO_ç¡ HÍÉ’`ÀOk. D"≥∞ "≥"· åÇ≤ÏHõ rq`«O (Married Life) q[Ü«∞=O`«O HÍ"åÅx nqOK«O_ç Jx HÀ~å_»∞. PÜ«∞# K≥Ñ≤Ê#^ŒO`å q#fl g∞^Œ@ <å <À@ J„Ѩܫ∞`«flOQÍ "≥Å∞=_ç# =∂@eq – Every marriage is doomed to failure, except for the one who knows the art of failure management

„Ѩu q"åǨÏO qѶŨ O HÍ=Åã≤O^Õ. J~Ú`Õ "≥Ñ· Ö¨¶ Ϻxfl ™êѶŨ ºOQÍ =∞ÅK«∞‰õΩ<Õ Hõà◊ (<≥Ñ· Ù¨ }ºO) L#fl"å_çH˜ Wk =iÎOK«^∞Œ . '=∞Ô~·`Õ P Hõà◊ Uq∞\’ =∂‰õΩ q=iOK«O_ç— J<åfl_® P™êq∞. <Õ#<åfl#∞ : =∞x+≤ q"åǨxfl P^Œ~≈° „áêÜ«∞Ѩ٠^Œ$+≤`ì À K«∂_»‰Äõ _»^∞Œ , PK«~} ° Ï`«‡Hõ ^Œ$+≤`ì À =∂„`«"∞Õ K«∂_®e. WHõ `«# J^Œ$+¨Oì Ö’ U q"åǨÏO =zÛO^À ^•x<Õ ÉèÏQƺOQÍ ÉèÏqOz ã¨O`À+¨Ñ_¨ ®e. q"åǨ#O`«~O° ™ê^è•~°}OQÍ PÅ∞=∞QÆÅ∞ `«=∞ rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞x

29

‰õΩ@∞O| rq`«O

'P^Œ~≈° — H˘Å=∂#O`À H˘Å∞™êÎ~∞° . P^Œ~≈° „áêÜ«∞O J<Õk JO^ŒiH© „áêÑ≤OÎ K«^∞Œ . JO^Œ∞=Å¡ `«=∞‰õΩ ã¨~Ô #· áê~ü#ì ~ü ^˘~°HÖõ ^Ë xŒ Ѷő =Ù`å~°∞. ^ŒOѨ`∞« e^Œ~Ì ∂° ™ê^è•~°}OQÍ W^Õ ÉèÏ=#‰õΩ Ö’<≥· LO\Ï~°∞. `«`Ê« eù `«OQÍ "å~°∞ q"åÇ¨Ï |O^èOŒ ¿Ñ~°∞`À UHõ"∞≥ #ÿ ѨÊ\˜H© q"åÇ¨Ï =∂^è∞Œ ~åºxfl, P#O^•xfl P™êfikOK«ÖHË áõ È`å~°∞. "åã¨"Î åxH˜ „Ѩu „ã‘Î W`«~° „ã‘ÅÎ =O\˜^.Õ JÖψQ „Ѩu ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ W`«~° ѨÙ~°∞+¨µÖÏ¡O\˜"å_Õ. ÉÏǨϺ ã¨fi~°∂ѨO s`åº [#∞Å∞ XO_˘HõiH˜ aè#flOQÍ L#flѨÊ\˜H© ֒Ѩe =ºH˜`Î åfiÅ ^Œ$ëêìº „Ѩu XHõ¯~°∂ XˆH ™ê÷~ÚH˜ K≥Ok#"å~°∞. D "åã¨"Î åxfl QÆ#Hõ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë, `«#‰õΩ ^˘iH˜# WÖÏ¡Å∞ WÅÖ’<Õ J`«∞º`«=Î ∞ WÖÏ¡Åx Éè~í ‰Î° Ωõ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k.

JÖψQ `«#‰õΩ ÅaèOz# Ѩu „ѨÑO¨ K«OÖ’<Õ J`«∞º`«=Î ∞ „âı}H˜ ˜ K≥Ok# Ѩu Jx ÉèÏ~°º‰õΩ JxÑ≤ã¨∞ÎOk. "åi~°∞=Ù~°∂ D Ü«∞^•~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ WHõ "åi ^•OѨ`º« rq`«OÖ’ P"Õ^#Œ ‰õΩ, xã¨Ê$ǨωõΩ `å=ÙO_»^∞Œ . `«~∞° "å`« "å~°∞ `å=Ú J<Õfi+≤ã∂¨ Î L#fl PǨ^¡ HŒ ~õ =° ∞~Ú# rq`åxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞.

18. Öˇ·Ñ¶π "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò D „ѨÑO¨ K«OÖ’ =∞x+≤ q[Ü«∞=O`«"∞≥ #ÿ rq`«O QÆ_Ñ» \¨ ÏxH˜ P~üì PѶπ ÖˇÑ· π¶ "Õ∞<Õ*ò"∞≥ O\ò (Art of Life Management) J<Õ <≥Ñ· Ù¨ }Ϻxfl ѨÙ}˜H˜Ñ¨ÙK«∞ÛHÀ"åe. P~üì PѶπ Öˇ·Ñ¶π "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò JO>Ë, =∞x+≤ XHõ "≥Ñ· Ù¨ `«##∞ `å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. =∞~À"≥Ñ· Ù¨ |Ü«∞\˜ Ѩiã≤`÷ ∞« Å#∞ ÉËsA "Õã∞¨ ‰õΩO@∂ LO_®e. ^•O`Àáê>Ë Hˆ =ÅO "åã¨qÎ Hõ ^Œ$HõÊ^äOŒ `À

30

‰õΩ@∞O| rq`«O

`«# rq`« =∂ºÑπ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀ"åe. ^Œiq∞ÖÏ P =∂ºÑπ „ѨHÍ~°O PK«iã¨∂Î ZѨÊ\˜HõѨC_»∞ Ѷ¨e`åÅ#∞ ã¨g∞H˜∆OK«∞‰õΩO@∂ LO_®e. Ѷe¨ `åÅ#∞ |\˜ì P =∂ºÑπ#∞ ѨÙ#óѨijeã¨∂Î LO_®e. rq`«ÑÙ¨ =∂ºÑπQÍh, Ѩ^HŒä Oõ QÍh ã¨~Ô #· ^• HÍ^• J<Õ ^•xH˜ w@∞~å~Ú ^•x Ѷe¨ `«"∞Õ . U r=# Ѩ^HŒä Oõ ã¨`Ê« eù `åÅx=fi^À Jk =Ú=∂‡\˜H© ã¨~Ô #· k HÍ^Œ∞. =∞ˆ~ r=# Ѩ^HŒä Oõ ã¨`Ê« eù `åÅxã¨∞OÎ ^À J^Õ ã¨Ô~·#k. U „H˜Ü«∂`«‡Hõ =∂ºÑπ#~Ú<å ã¨∂„`«„áêÜ«∞"≥∞ÿ# „Ѩ=∂}OÃÑ· ѨiH˜OK«@O q[˝`« HÍ^Œ∞. `å=Ú ~°∂á⁄OkOz# =∂ºÑπ#∞ ^•x Ѷe¨ `åÅ "≥Å∞QÆ∞Ö’ ѨijeOK«@"Õ∞ q[˝`.« "≥"· åÇ≤ÏHõ rq`«O q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® D ã¨∂„`«"∞Õ ã¨~Ô #· k. "≥"· åÇ≤ÏHõ rq`«OÖ’x _≥eHõã‘ Uq∞@O>Ë Jk ~°Hˆ `Î ~« ° ã¨O|O^è•Å ѨÙ<åkÃÑ· <≥ÅH˘O@∞Ok. W^ŒÌ~°∞ =º‰õΩÎÅ =∞^茺 ~°HõÎ ã¨O|O^èŒO L#flѨC_»∞ U „Ѩ}ÏoHÍ|^Œ"ú ∞≥ #ÿ „ѨÜ∞« `«flO [~°Q‰Æ Ωõ <åfl ã¨O|O^è•Å∞ U~°Ê_çáÈ`å~Ú. HÍx ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ ã¨O|O^èOŒ J@∞=O\˜k HÍ^Œ∞.

Jk W~°∞=Ù~°∞ JѨiz`« =º‰õΩÅÎ HõÅ~ÚHõ ^•fi~å U~°Ê_Õ J#∞|O^èOŒ .

JÖÏO\˜ ã¨O|O^è•xfl ã¨*Ï=ÙQÍ H˘#™êyOKÕ ã¨~Ô #· LáêÜ«∞O XHõ¯>Ë – ^•xx QÆ∞iOz É∫kúHOõ QÍ PÖ’zOKåe. |∞kúH˜ Ö’|_ç LO_ÕÖÏ K«∂_®e. WOHÍ – ^•xx 㨿ÇÏ`«∞HõOQÍ #_»áêe, ÉèÏ"å"ÕâßʼnõΩ Ö’<≥· =∂„`«O HÍ^Œ∞. ~°HõÎ ã¨O|O^èŒOÖ’ ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ ÉèÏ"å"ÕâßÅ „Ѩ"Õ∞Ü«∞O LO@∞Ok. D ÉèÏ"À„^ÕHÍÅ „Ѩ"∞Õ Ü«∞O „Ѩu ^•xH© „Ѩ`åº=∂flÜ«∞OQÍ

‰õΩ@∞O| rq`«O

31

Ѩi}q∞ã¨∞OÎ k. HÍx ~°Hˆ `Î ~« ° ã¨O|O^èÑŒ Ù¨ ™êѶŨ º=∞O`å PÖ’K«#`À, Ü«ÚH˜`Î À #_»Ñ@ ¨ OÃÑ<· Õ P^è•~°É∂íè `«"∞≥ ÿ LO@∞Ok. ~°HÎõ ã¨O|O^èOŒ „ѨH$õ u „¿Ñ~°H"õ ∞≥ ÿ ^•#O`«@ J^Õ #_»∞ã¨∞OÎ k. HÍx ~°Hˆ `Î ~« ° ã¨O|O^èOŒ Ö’ P q^èŒ=∞~Ú# „ѨHõ$u „¿Ñ~°HõO LO_»^Œ∞. ~°ˆHÎ`«~° |O^è•xfl ¿ÇÏ`«∞|^Œ"ú ∞≥ #ÿ x~°fiǨÏ}Ï ™ê=∞~°º÷ O (Rational Management) ÖˉΩõ O_® q[Ü«∞=O`«OQÍ #_»Ñ¨@O ã¨OÉèí=O HÍ^Œ∞ – ZO^Œ∞HõO>Ë ~°HõÎ ã¨O|O^èOŒ „ѨH$õ uH˜ Ö’|_ç U~°Ê_»∞`«∞Ok. ~°Hˆ `Î ~« ° |O^èOŒ JO`«ó K≥`· <« åºxH˜ Ö’|_ç U~°Ê_»∞`«∞Ok.

19. Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¿ q^è•#O "Õz K«∂_»O_ç (Wait and see) J<Õk „áêp# Ö’HÀH˜.Î Wk Hˆ =ÅO Ö’HÀH˜Î =∂„`«"∞Õ HÍ^Œ∞, F „ѨH$õ u âßã¨#O ‰õÄ_®. "Õz K«∂¿ã q^è•#O ã¨`Ê« eù `åxfl ™êfiQÆuOK«@O =O\˜^.Õ D ~ÀA g∞‰õΩ ÅaèOK«x =ã¨∞=Î Ù#∞ á⁄O^Œ\ÏxH˜ g∞~°∞ ~ˆ Ѩ\˜ H˘~°‰Ωõ Z^Œ∞~°∞K«∂¿ã,Î xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Jk Q˘Ñ¨Ê q[˝``« À ‰õÄ_ç# q+¨Ü∞« O. ZO^Œ∞HõO>Ë D ~ÀA g∞‰õΩ ÅaèOK«xk ~ˆ Ѩ\˜ ~ÀA# =∞iO`« =∞Oz ã≤u÷ Ö’ g∞‰õΩ ÅÉèºí O HÍ=K«∞Û. "≥"· åÇ≤ÏHõ rq`«OÖ’ ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ ∞ ѨÑC¨ Ö’ HÍÅ∞ "Õ¿ãk WHõ¯_Õ. "å~°∞ `«=∞ rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞x `å=Ú TÇ≤ÏOK«∞‰õΩ#fl ã≤u÷ Ö’ <Õ_Õ ... D<å_Õ á⁄O^•Å#∞‰õΩO\Ï~°∞. D q+¨Ü∞« OÖ’ "å~°∞ ã¨=∞Ü«∞=∞<Õ HÍ~°HÍxfl (Factor) q㨇i™êÎ~∞° . "åã¨"Î åxH˜ U =ã¨∞=Î Ó ã¨=∞Ü«∂xH˜

32

‰õΩ@∞O| rq`«O

=ÚO^Œ∞ ÅÉèºí =∞=^Œ∞ J<Õk ã¨~fi° qk`«"∞Õ . D „ѨÑO¨ K«OÖ’ ~ˆ Ѩ\˜ ~ÀA# „áêѨOÎ HÍ=Åã≤ L#fl =ã¨∞=Î Ù D ~À*Ë „áêÑ≤OÎ K«@O J#flk [~°QxÆ Ñ¨x J#fl ã¨OQÆux ^ŒOѨ`∞« e^Œ~Ì ∂° „QÆÇÏ≤ OKåe. q"åǨ#O`«~O° ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ ∞ XHõ WO\’¡ HõÅ∞ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ W^ŒiÌ H© F H˘`«Î J#∞Éè=í O HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. W~°∞=Ù~°∂ ã¨ÇϨ [OQÍ<Õ XO_˘Hõi #∞O_ç <Õ~∞° ÛHÀ"åÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞. ã¨ÇϨ [OQÍ<Õ W~°∞=Ù~°∂ `«=∞#∞ XO_˘HõiH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ =∞ÅK«∞HÀ"åÅx L|ÖÏ@Ѩ_`» å~°∞.

D ã¨ÇϨ [ „Ѩ„H˜Ü∞« q"åǨÏ"≥∞#ÿ `˘e<å\˜ #∞O_Õ "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. WHõ ^ŒOѨ`∞« Å∞ KÕÜ∞« =Åã≤O^Õq∞@O>Ë "å~°∞ D „ѨH$õ uѨ~=° ∞~Ú# „Ѩ„H˜Ü«∞ (Process) #∞ H˘#™êyOK«@OÖ’ ã¨Ç¨ Ü«∞‰õΩÅ∞ HÍ"åe. ã¨Ç¨Ï["≥∞ÿ# D „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ J`«ÖωõΩ`«ÅO KÕ¿ã U Ѩxh "å~°∞ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ .

D ã¨ÇϨ [ „Ѩ„H˜Ü∞« Ö’ `À_®Ê@∞#OkOK«@"Õ∞ 'xsHõ}∆ — Jã¨Å∞ L^ÕâÌ O◊ . D ã¨ÇϨ [ „Ѩ„H˜Ü∞« x~åѶ∂¨ @OQÍ #_»∞ã¨∂Î LO_»@"Õ∞ '"≥~Ú\ò JO_£ ã‘— Ö’x Ѩ~=° ∂~°O÷ . P „Ѩ„H˜Ü∞« K«~=° ∂OHÍxH˜ KÕ~∞° ‰õΩ<Õ ^•HÍ D xsHõ}∆ [~°QÍe. xsHõ}∆ F ã¨~fi° ™ê=∂#º ã¨∂„`«O. Jk F ÃÑ^ŒÌ q[Ü«∞O`À =Ú_çÑ_¨ ç LOk. ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ q+¨Ü∞« OÖ’ ‰õÄ_® D ã¨∂„`«"∞Õ ã¨=∞O[ã¨"∞≥ #ÿ k. g∞~°∞ Hˆ =ÅO xsH˜O∆ K«O_ç. P `«~°∞"å`« YzÛ`«OQÍ g∞~°∞ HÀ~°∞‰õΩ#flk g∞‰õΩ „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk. Wk „ѨH$õ u K«@Oì . D Ö’HõOÖ’ „ѨH$õ u K«\ÏìxH˜ q∞Oz# K«@"ì ∞Õ n ÖË^∞Œ .

‰õΩ@∞O| rq`«O

33

20. WÅ∞¡ : =∞x+≤x =∂#=ÙxQÍ =∞eKÕ Hõ~å‡QÍ~°O `«eQ¡ Í ÉèÏq`«~åxfl fiÛk^Œ@Ì O XHõ „ã‘Î q^Œ∞ºHõÎ ^è~Œ ‡° O. =∂#= ã¨O`«u XHõ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ #k =O\˜k. JO^Œ∞Ö’ #∞Oz áê`« h~°∞ áÈ~Ú H˘`«Î h~°∞ =zÛ KÕ~∞° `«∞O@∞Ok. =∂#= ѨÜ∞« # |$O^ŒO LѨ=∂#O ‰õÄ_® WÖÏO\˜^Õ – áê`« `«~°O áÈ`«∂ LO@∞Ok. #=`«~°O ^•x ™ê÷<åxfl ÉèísÎ KÕã¨∂Î LO@∞Ok. D #=`«~åxfl fiÛk^Œ@ Ì "Õ∞ `«e¡ Ѩx. „Ѩu ™ês #=`«~O° H˘~°‰Ωõ =∞x+≤x =∂#=ÙxQÍ =∞Åz W=fi@O P"≥∞ ÉÏ^躌 `«. =∞Oz =∂#=Ù_»O>Ë Z=~°∞? =∞Oz =∂#=ÙÅO>Ë J`«xÖ’ ™êǨÏã¨O LO_®e. J`«#∞ #HÍ~å`«‡Hõ PÖ’K«#Å #∞O_ç ÃÑH· ˜ =zÛ ã¨HÍ~å`«‡HõOQÍ PÖ’zOKÕ"å_≥· LO_®e. J`«#∞ x~å‡}Ï`«‡Hõ=∞~Ú# ѨO^ä•Ö’ rq`« „Ѩ}ÏoHõ#∞ ~°∂á⁄OkOK«∞HÀQÆÅQÍe. J`«#∞ `«# ã¨=∞HÍb# ã¨=∂*ÏxH˜ ã¨=∞㨺QÍ Ñ¨i}q∞OK«‰õÄ_»^Œ∞. `«# ã¨=∂*ÏxH˜ WKÕÛ ã¨É∞íè º_»∞ (Giver Member) J~Ú LO_®e. Hˆ =ÅO ѨÙK«∞Û‰õΩ<Õ ã¨Éèí∞º_»∞ (Taker Member) QÍ LO_»‰Äõ _»^∞Œ .

D q+¨Ü∞« "≥∞ÿ `«e¡ KÕÜ∂« eûO^Õq∞\˜? nxx "Õ∞=Ú H˘xfl ^Œ$ëêìO`åÅ ^•fi~å qâ◊nHõi™êÎ=Ú. "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@ P"≥∞ `«# Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ ѨiѨHfiõ `« (Maturity) x ã¨$lOKåe. JѨiѨHfiõ =∞~Ú# (Immaturity) =∞#ã¨`Î fi« O`À ã¨Éºíè ã¨=∂[OÖ’H˜ ѨOѨ‰Äõ _»^∞Œ .

34

‰õΩ@∞O| rq`«O

L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ã¨OѨ#∞flÅ WO\’¡ ѨÙ>Ëì =∞x+≤x ™ê^è•~°}OQÍ J^Œ$+¨=ì O`«∞_»x JO@∞O\Ï~°∞. x~°∞¿Ñ^Œ ‰õΩ@∞O|OÖ’ [x‡Oz# "å}˜ ‚ ^Œ ∞ ~° ^ Œ $ +¨ ì = O`« ∞ _» ∞ QÍ =º=Ǩ Ï i™êÎ ~ ° ∞ . WѨ C _» ∞ `« e ¡ KÕÜ∂« eûO^Õq∞@O>Ë, XHõ"àÕ ◊ J`«#∞ ¿Ñ^Œ ‰õΩ@∞O|OÖ’ [x‡¿ã,Î ¿Ñ^Œ"å_»∞QÍ Ñ¨Ù@ì_O» ÖËq∞H˜ `å~å¯}O HÍ^Œx J`«xH˜ É’^èÑŒ ~¨ K° åe. ^èŒ#=O`«∞_»~Ú# Ñ≤Å¡"åx =^ŒÌ ^èŒ#=ÚO>Ë ¿Ñ^Œ Ñ≤Å¡"å_ç ^ŒQÆæ~° JO`«H<õ åfl ã¨OѨ#fl=∞~Ú# =ã¨∞=Î Ù XHõ\˜ LO@∞O^Œx, J^Õ „¿Ñ~°Hõ â◊H˜Î (Incentive) Jx `«e¡ J`«xH˜ #∂iáÈÜ«∂e. D „¿Ñ~°}Ë J`«x rq`åxH˜ \Ïx‰õΩ¯QÍ =∂i J`«xfl L`ÕlÎ `«∞}˜‚ KÕã∂¨ Î LO@∞Ok : If a Rich person is born with a silver spoon in his mouth, the Poor person is born with an incentive spoon in his mouth.

''„Ѩu ^èŒ#=O`«∞_≥·# Ñ≤Å¡"å_ç `«O„_ô `å`«Å∞ XHõѨC_»∞ ¿Ñ^Œ"åˆ~. `«~∞° "å`« "å~°∞ Hõ+Ñì¨ _¨ ç ^è#Œ =O`«∞ÅÜ«∂º~°∞. "åiÖψQ g∞~°∂ Hõ~Àî ~°OQÍ Ñ¨i„â◊q∞¿ãÎ g∞~°∞ ‰õÄ_® ^è#Œ =O`«∞Å=Ù`å~°——x `«e¡ `«# Ñ≤ÅÅ¡ ‰õΩ Z~°∞HõÑ~¨ K° åe.

JÖψQ – F Ãã·^•úOuHõ =∂~°æqÇ‘Ï#`« LOk. ^•#∞flO_ç ‰õÄ_® `«e¡ `«# Ñ≤ÅÅ¡ #∞ HÍáê_®e. J^Õ=∞O>Ë ™ê^è•~°}OQÍ =∂#= =~åæÅ#∞ HõÅ"å~°∞ – ÖËx"å~°∞ (Haves and Have nots) Jx ~Ô O_»∞QÍ qÉèlí ™êÎ~∞° . D =~°æ ^ŒfiÜ«∞ qÉè[í <Õ (Wrong dichotomy) `«ÑC¨ . =∞#O K« ∂ 㨠∞ Î O \ÏO. Ѩ ã ≤ ` « # OÖ’ XHõ =ºH˜ Î ÖË q ∞H˜ QÆ∞Ô~·#"å_»∞QÍ HõxÑ≤™êÎ_»∞. ÃÑ^ŒÌ"å_»Ü«∂ºHõ HõÅ"åi =~°æOÖ’ LO\Ï_»∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : ã≤.q. ~å=∞<£, *ˇ._ç. a~å¡, nè~∂° ÉÏ~Ú JOÉÏh, _®II Z.Ñ≤.*ˇ. J|∞ÌÖò HõÖÏ"£∞ "≥Ú^ŒÅ~Ú#"å~°∞. WÖÏO\˜

35

‰õΩ@∞O| rq`«O

"å~°∞ "ÕÅ ã¨OYºÖ’<Õ L<åfl~°∞. "å~°O`å ÉÏźOÖ’ ÖËx"åˆ~. HÍx `«~°∞"å`« "å~°∞ HõÅ"åi =~°æOÖ’ ‰õÄ_® L#fl`« tY~åÅ#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOKå~°∞. HÍ|\˜ì D „ѨÑO¨ K«OÖ’ HõÅ"å~°∞ – ÖËx"å~°<Õ qÉèí[# ã¨Ô~·Ok HÍ^Œ∞. ^•xH˜ |^Œ∞Å∞ 'ã¨OÉèÏ=º`« HõÅ"å~°∞ – x[OQÍ HõÅ"å~°∞— (Potential Haves and Actual Haves) J<Õ qÉè[í # [~°QÍe.

U =∞x+≤ rq`«OÖ’#~Ú<å Jxfl\˜H<õ åfl =ÚYº"≥∞#ÿ =ã¨∞=Î Ù ™êǨÏã¨O =∞iÜ«Ú ã¨HÍ~å`«‡Hõ K≥`· #« ºO. „Ѩu áê`« `«~O° "å~°∞ `«=∞ #=`«~åxH˜ D "≥ÚHõ¯"Àx ™êǨϙêxfl, K≥`· <« åºxfl #∂iáÈã≤ r=# ~°OQÆOÖ’ „Ѩ"âÕ Ã◊ Ñ\Ïìe.

21. q^Œº – =∞Ç≤Ïà◊Å∞ q^Œº ѨÙ~°∞+¨µÅ‰õΩ ZO`« J=ã¨~"° ∂≥ „ã‘ÅÎ ‰õÄ JO`Õ J=ã¨~O° . q^Œº ÖˉΩõ O_® W~°∞=Ù~°∂ Jã¨OѨÓ~°∞Ö‚ .Ë nxx "å~°∞ L¿ÑH˜O∆ K«Ö~Ë ∞° . q^Œº#∞ L¿ÑH˜O∆ K«@=∞O>Ë Ui HÀi „Ѩ=∂^•xfl H˘x `≥K∞« ÛHÀ=@"Õ∞. „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µe~°∞=ÙiH© q^Œº Z@∞=O\˜ P=â◊ºHõ`« JO>Ë nx q+¨Ü∞« OÖ’ U ™ê‰õÄ, U ã¨O*Ï~Ú+‘ ã‘fiHÍ~°Ü∂≥ QƺO HÍ^Œ∞. 'XHõ"àÕ ◊ g∞ =^ŒÌ `«Q∞Æ HÍ~°}O (™ê‰õΩ) L#flѨÊ\˜H© ^•xx "å_»∞HÀHõO_ç— J#fl Ö’HÀH˜Î WHõ¯_» JuH˜#>Ë¡ ã¨iáÈ`«∞Ok. If you have a good excuse, don't use it.

q^Œº Hˆ =ÅO L^ÀºQÆO (Job) HÀã¨"Õ∞ HÍ^Œ∞, ÃÑ·QÍ rq`åxfl

36

‰õΩ@∞O| rq`«O

J`«∞º`«=Î ∞OQÍ fiÛk^Œ∞HÌ À=\ÏxH˜ q^Œº J=ã¨~O° . „Ѩã∞¨ `Î « HÍÅOÖ’ ^ÕxHõ~Ú<å ã¨~ˆ q^Œº J=â◊º"≥∞áÿ È~ÚOk. WÖÏO\˜ Ѩiã≤u÷ Ö’ U ѨÙ~°∞+¨µ_»∂, U „ã‘Î ‰õÄ_® q^Œº#∞ q㨇iOz <≥QÆ∞æ‰õΩ ~åÖË~°∞. „Ѩu =∞x+≤ XHõ Ѩâ√◊ =Ù ÖÏO\˜"å_Õ. =∞x+≤x Ѩâ√◊ „áêÜ«∞O #∞O_ç ÃÑHÔ· uÎ J`«xfl =∂#= ™ê÷~ÚH˜ KÕ~ˆ Û^Õ q^Œº. =∞x+≤H© – Ѩâ√◊ =ÙH© =∞^躌 =º`åºã¨O U~°Ê~°K^Õ Õ q^Œº. q^Œº =∞x+≤Ö’ ^•y L#fl „ѨuÉèÏ=Ùº`«Ê`«∞ÅÎ #∞ |Ü«∞\˜H˜ fÜ«∞@OÖ’ ^ÀǨÏ^ŒÑ_¨ ∞» `«∞Ok. Jk J=HÍâßxfl (Potential) x[=∞~Ú# (Actual) ã¨OѶ¨∞@#QÍ KÕã∞¨ OÎ k. D Ѩx q^Œº ÖˉΩõ O_® ™ê^躌 =∞=^Œ∞.

WHõ¯_» 'q^Œº— JO>Ë „á⁄ÃÑ+¶ #¨ Öò Z_»∞ºˆH+¨<£ Jx ÉèÏ=O HÍ^Œ∞, "åã¨qÎ Hõ=∞~Ú# q^Œº. =∞x+≤x q*Ï˝#O, q"ÕHOõ `À ‰õÄ_ç# [QÆ`∞« ÖÎ ’ „Ѩ"âÕ Ã◊ Ñ>Ë^ì Õ Jã¨Å∞ q^Œº. „á⁄ÃÑ+¶ #¨ Öò Z_»∞ºˆH+¨<£ XHõ =ºH˜HÎ ˜ L^ÀºQÆO WÑ≤ÊOK«QÆÅ^Œ∞. HÍx *Ï˝#O, Ü«ÚH˜Î`À ‰õÄ_ç# q^Œº =∞x+≤x =∂#=`«fiѨ٠J`«∞º#fl`« tY~åʼnõΩ KÕ~∞° Û`«∞Ok.

22. ÉÏǨϺ ™œO^Œ~°ºO – P`«‡ ™œO^Œ~°ºO `«=∞‰õΩ JO^ŒQÆ`≥Î J~Ú# ÉèÏ~°º ÅaèOKåÅx KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú=‰õΩÅ∞ HõÅÅ∞ QÆO@∞O\Ï~°∞. HÍx D HÀiHõ Jq"ÕHõO`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk. JO^ŒQ`Æ QÎ≥ Í ¿Ñ~°∞ "≥∂ã≤# „ã‘Î ™ê^è•~°}OQÍ ã¨=∞™êº`«‡Hõ =∞~Ú# ÉèÏ~°º (Problem wife) QÍ x~°∂Ñ≤`=« ∞=Ù`«∞Ok. JÖÏO\˜ „ã‘Î JO^ŒO, PHõ~¬° } H˘<åflàı§. P `«~∞° "å`« HÔ Ñ· Ù¨ JO`å kyáÈ`«∞Ok. JO^Œ∞Hˆ q"åǨÏO (xHÍÇπÏ) q+¨Ü∞« OÖ’ =∞x+≤ JO^ŒOHõ<åfl P`«‡

‰õΩ@∞O| rq`«O

37

™œO^Œ~åºxH˜, jÖÏxH˜ (Character) „áê=ÚYºO W"åfie. jÅ=u J~Ú# WÖÏ¡ÖË WÅÖ’ JO^ŒiHõ<åfl L`«=Î Ú~åÅ∞. „á¶êOH±Ñ~¨¶ ìü Ü«¸x=iû\©H˜ K≥Ok# =∞#ã¨`Î fi« "Õ`Ϋ _®II *Ï<£ (Dr. John Ockert) U=∞O\Ï_» O >Ë , Z‰õ Ω ¯= JO^Œ Q Æ ` ≥ Î Å ~Ú# J=∂‡~ÚÅ∞ ™ê^è•~°}OQÍ rq`«OÖ’ qѶŨ =∞=Ù`«∞O\Ï~°∞.

Gorgeous women feel beauty is the only asset, and they can not bear the ageing. Marilyn Manroe, one of the prettiest women to emerge from Hollywood, is stated to have wept bitterly when she saw first traces of wrinkles in the mirror.

JO^Œ"∞Õ `«=∞ UÔHH· õ =¸Å^è#Œ =∞x PHõ~¬° }Ü © ∞« =∞~Ú# „ã‘ÅÎ ∞ J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. =$^•úáêºxfl "å~°∞ ã¨∞`«~å=¸ ã¨ÇÏ≤ OK«Ö~Ë ∞° . "≥∞ib<£ =∂„<À Ǩb=Ù_£Ö’ JuÖ’Hõ ã¨∞O^ŒiQÍ =i÷eO¡ k.

HÍx Pq_»QÍ~°∞ J^ŒÌOÖ’ `«# =ÚMÏxfl K«∂ã¨∞‰õΩ#flѨC_»∞ – "≥Ú^Œ\™˜ êi =ÚYOÃÑ· HõxÑ≤Oz# =Ú_»∞`«efl K«∂ã¨∞‰õΩx =Å=ÖÏ U_ÕÛã≤O^Œ@!

U =∞QÆ"å_çÔH·<å JO^ŒQÆ`≥Î J~Ú# ÉèÏ~°º ÅaèOK«HõáÈ`Õ, XHõO^Œ∞‰õΩ J`«#∞ J^Œ$+¨ì=O`«∞_»<Õ J<åe. q"åǨÏO L^ÕÌâ◊O JO^Œ=∞~Ú# P@ÉÁ=∞‡#∞ `≥K∞« ÛHÀ=@O HÍ^Œ∞. =∞x+≤ `«# H˘~°‰Ωõ LѨÜ∂≥ QÆH~õ =° ∞~Ú# rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞x á⁄O^Œ@"Õ∞ q"åǨÏO Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊ºO. QÆ∞}O s`åº L`«Î=∞"≥∞ÿ#^Õ L`«Î=∞ rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞, JO`ÕQÍx ™œO^Œ~°ºO ^Œ$ëêìº HÍ^Œ∞. „Ѩu =ºH©Î `«# ã¨g∞Ѩ |O^è∞Œ =ÙÖ’¡<,Õ `«# Ѩiã¨~åÅÖ’<Õ WÖÏO\˜ ^Œ$ëêìO`åxfl K«∂_»QÅÆ _»∞.

HÍHõáÈ`Õ "åã¨qÎ Hõ ^Œ$+≤`ì À q+¨Ü∂« xfl `«~z° K«∂¿ã ^ŒH`∆õ « LO_®e.

38

‰õΩ@∞O| rq`«O

23. Ñ¿„ =∞ q"åǨÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ Ѷe¨ OK«@O ÖË^∞Œ ?

P^è∞Œ xHõ Ü«ÚQÆOÖ’ „¿Ñ=∞ q"åǨÏO (Love Marriage) áÈHõ_» „Ѩ|ÅQÍ<Õ `«=∞ ã¨=∞㨺‰õΩ Ѩiëê¯~°O ÅaèOzO^Œx KåÖÏ=∞Ok J#∞‰õΩ<åfl~°∞. JÉσ~ÚÅ∞ – J=∂‡~ÚÅ∞ „¿Ñ=∞ q"åǨÏO ^•fi~å `«=∞‰õΩ W+¨ì=∞~Ú# rq`« ÉèÏQÆ™êfiq∞x á⁄Ok, P#O^ŒOQÍ rqOK«=K«∞Û#x ÉèÏqOKå~°∞. HÍx D Ѩ^uúŒ ѨÓiÎQÍ qѶŨ "≥∞Oÿ ^Œx J#∞Éè=í ѨÓ~°fiHõOQÍ `ÕeOk. „Ѩã∞¨ `Î O« „ѨÑO¨ K«=∞O`«\Ï KåÖÏ=∞Ok Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ „¿Ñ=∞ q"åǨÅ∞ KÕã∞¨ ‰õΩO@∞<åfl~°∞. HÍx ã¨~ˆ fi „ѨHÍ~°O Ü«∂Éèâ·ˇ ß`«O HõO>Ë Z‰õΩ¯= q"åǨÅ∞ qѶŨ "≥∞áÿ È`«∞<åfl~Ú. "≥Ú`«Îg∞‡^Œ „¿Ñ=∞ q"åǨÏO „Ѩ[ʼnõΩ ã¨O`À+¨Hõ~°"≥∞ÿ# ^•OѨ`«º rq`«ÑÙ¨ HÍ#∞Hõ#∞ W=fiÖËHáõ È~ÚOk. nxH˜ HÍ~°}O Uq∞\˜? JO>Ë „¿Ñ=∞ q"åǨÏO F Jã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ ÃÑO_çH¡ ˜ <å=∂O`«~O° . XHõ JÉσ~Ú – XHõ J=∂‡~Ú XO_˘Hõix K«∂ã¨∞‰õΩx PHõi¬`«∞Å=Ù`å~°∞. =∞#ã¨∞ áêˆ~ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ÃÑO_ç¡ KÕã∞¨ ‰õΩO\Ï~°∞. HÍx „áêH˜Hì Öõ òQÍ ã¨O™ê~°O "≥Ú^ŒÅ=QÍ<Õ `≥eã≤=ã¨∞OÎ k – "≥∞i¿ã^ŒO`å |OQÍ~°O HÍ^Œx!

Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O Uq∞@O>Ë ÃÑO_çH¡ ˜ =ÚO^Œ∞ „¿Ñ=∞ ¿Ñi@ [iy# =º=Ǩ~°=∞O`å XHõ "≥∂ã¨O. q"åǨ#O`«~O° W~°∞=Ù~°∂ HÍѨÙ~°O KÕÜ∞« @O "≥Ú^ŒÖ@ ˇ Qì Í<Õ JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ "åi Hõà√◊ ¡ P_ç# ^À|∂K«∞ÖÏ@Å∞, ^˘OQÆK«∂ѨÙÅhfl XHõ ZO_»=∂q (Mirage) =∂„`«"Õ∞##fl ã¨OQÆu É’^èŒÑ¨_»∞`«∞Ok. Ü«∞^•~°÷ ã≤÷u =ÚO^Œ∞‰õΩ

‰õΩ@∞O| rq`«O

39

=KÕÛã¨∞OÎ k. ÃÑo§H˜ ѨÓ~°fiO KåÖÏ Q˘Ñ¨ÊQÍ HõxÑ≤Oz#^ŒO`å ÃÑo§ `«~åfi`« ™ê^•ã‘^•QÍ HÍ#=ã¨∞ÎOk. WHõ JHõ¯_ç #∞O_ç Q˘_»=Å∞ "≥Ú^ŒÅ∞. =º=Ǩ~°O q_®‰õΩÅ =~°‰Äõ "≥à√◊ `«∞Ok. ÖË^• PÅ∞=∞QÆÖ’¡ xã¨Ê$Ç¨Ï JÅ∞=Ú‰õΩO@∞Ok. JO^Œ∞Hˆ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ÃÑo§ q+¨Ü«∂xfl `«=∞ ÃÑ^ŒÅÌ Hˆ =kÖËÜ∂« e. ÃÑ^ŒÌÅ∞ ‰õÄ_® D q+¨Ü«∂xfl QÆOcè~°OQÍ fã¨∞HÀ"åe. Ñ≤Å¡efl ã¨O„ѨuOz, "åi Jaè~∞° K«∞ÖËq∞\’ `≥Å∞ã¨∞‰õΩx `«^#Œ ∞QÆ∞}OQÍ XHõ x~°Ü ‚ ∂« xH˜ ~å"åe.

24. Jk HÍiî#º=∂ ÖËHõ Ѩ@∞ì^ÖŒ Ï?

F q^Õj Ѩ~º° @# ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ F „ÔHã· =Ψ =∞Ç≤Ïà◊ `å~°ãѨ _¨ Oç k. =∂@Å =∞^躌 Ö’, `«# Éè~í ΰ KåÖÏ Hõi<î å`«∞‡_»∞ (Stubborn) Jx K≥ÑC¨ H˘zÛO^•"≥∞. UO KÕÜ∂« Ö’ K≥Ñʨ =∞x ã¨ÅǨ J_çyOk. <Õ<å"≥∞‰õΩ K≥áêÊ#∞ – W^À ÃÑ^ŒÌ ã¨=∞¿ãº HÍ^Œ∞. Wk ˆH=ÅO PÖ’K«#‰õΩ ã¨O|OkèOz# ã¨=∞㨺. #∞=Ùfi h PÖ’K«#Å#∞ =∂~°∞ÛHÀ. ã¨=∞㨺 nO`À ã¨^∞Œ =Ì ∞}˜yáÈ`«∞Ok. <å Éè~í ΰ Hõi<î å`«∞‡_»∞ J#fl PÖ’K«<Õ Jã¨Å∞ h =∞#ã¨∞Ö’ ~åhÜ«∞‰õΩ. 'Hõi#î O— J<Õ Ñ¨^"Œ ∞Õ #HÍ~å`«‡Hõ"∞≥ #ÿ k. #HÍ~å`«‡Hõ ^Œ$+≤ì`À U q+¨Ü«∂xfl `«~°zK«∂ã≤<å <åºÜ«∞|^ŒúOQÍ PÖ’zOK«@O Hõ+Oì¨ . JO^Œ∞Hˆ =ÚO^Œ∞ h=Ù áêl\˜"Q£ Í PÖ’zOK«∞. áêl\˜"£ Ѩ^*Œ ÏÖÏxfl LѨÜ∂≥ yOK«∞. #∞=Ùfi h Éè~í #ΰ ∞ "≥ÚO_ç Ѷ∞¨ @=∞<À, Hõi#î ∞_»<À J<Õ |^Œ∞Å∞ Ѩ@∞ì^ÅŒ (Determination) QÆÅ"å_»x J#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë h Éè~í Öΰ ’

40

‰õΩ@∞O| rq`«O

Ѩ@∞ì^ÅŒ Z‰õΩ¯=QÍ LOk. PÜ«∞# U q+¨Ü∞« OÖ’#~Ú<å KåÖÏ YzÛ`«OQÍ, xiú+Oì¨ QÍ PÖ’z™êÎ_∞» . Wk ѨÙ~°∞+¨ ÅHõ}∆ O. xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Wk H˘xÜ«∂_»^yŒ # ÅHõ} ∆ O. D ÅHõ} ∆ O ÖËx"å_»∞ rq`«OÖ’x ã¨"åà◊§#∞ ^è≥·~°ºOQÍ Z^Œ∞~À¯ÖË_»∞. ã¨"åà◊§#∞ Z^Œ∞~˘¯#ÖËx"å_»∞ rq`«OÖ’ q[Ü«∞O ‰õÄ_® ™êkèOK«Ö_Ë ∞» .

P =∞Ç≤Ïà◊ |Ǩï ÉèÏëê HÀq^Œ∞~åÅ∞. =$uÎÑ~¨ O° QÍ ^Œ∞ÉÏã‘ (Interpreter) QÍ Ñ¨xKÕ™ÈÎOk. <Õ<å"≥∞`À J<åfl#∞ : K«∂_»=∂‡! h =$uÎ ã¨"åà◊§`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk HÍ^Œ∞. D =$uÎÖ’ =∞$^Œ∞`«fiO LO_®e. h =∞$^Œ∞ ã¨fiÉèÏ=O h =$uÎH˜ ã¨iQÍæ ã¨iáÈ~ÚOk. HÍx h Éè~í ΰ =º=Ǩ~°O WÖÏO\˜k HÍ^Œ∞. PÜ«∞# QÍ~°∞ XHõ =∞bì <Õ+#¨ Öò HõOÃÑhÖ’ "Õ∞<Õ[~üQÍ L<åfl_»∞.

P L^ÀºQÆOÖ’ `«~K° ∂« ã¨"åà◊√§ Z^Œ∞~°=Ù`«∞O\Ï~Ú. ^Õ=Ù_»∞ x#∞fl "≥∞`«Hõ =∞x+≤QÍ KÕã≤ h =$uÎÖ’ #∞=Ùfi ~å}˜OKÕÖÏ KÕâß_»∞. h Éè~í ΰ `«# L^ÀºQÆ ÉÏ^躌 `«Å#∞ q[Ü«∞=O`«OQÍ x~°fiiÎOKåÅO>Ë „ã≤‰ì Ωõ Qì Í LO_»@O J=ã¨~O° . JO^Œ∞Hˆ ^Õ=Ù_»∞ J`«xfl P q^èOŒ QÍ KÕâß_»∞.

WÖÏ L#flO^Œ∞‰õΩ h=Ù ^≥"· åxH˜ ^è#Œ º"å^•Å∞ `≥Å∞ѨÙHÀ"åÖË QÍx, Ѷ~≤ åº^Œ∞Å∞ KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . =º=Ǩ~°OÖ’ áêl\˜"£ käOH˜OQ∑ =∞x+≤H˜ áêl\˜"£ Ѷe¨ `åxfl Wã¨∞ÎOk. <≥QÆ\˜"£ käOH˜OQ∑ =Å¡ Ѷ¨e`åÅ∞ ‰õÄ_® <≥QÆ\˜"£QÍ<Õ LO\Ï~Ú. rq`«OÖ’x W`«~° =º=Ǩ~åʼnõΩ ‰õÄ_® W^Õ ã¨∂„`«O =iÎã∞¨ OÎ k. ã¨O™ê~åxH˜ ‰õÄ_® W^Õ =iÎã∞¨ OÎ k. D r=#ã¨∂„`åxfl D Ö’HõOÖ’ `≥Å∞ã¨∞HÀ=@"Õ∞ q[Ü«∂xH˜ `˘e "≥∞@∞ì.

‰õΩ@∞O| rq`«O

41

25. QÀ~°O`« ^•xx H˘O_»O`« KÕÜ∞« HõO_ç ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ =∞^躌 [iˆQ Q˘_»=ʼnõΩ z#fl z#fl q+¨Ü∂« ÖË HÍ~°}=∞=Ù`å~Ú. QÀ~°O`« q+¨Ü«∞OÃÑ· qÉèË^ŒO "≥Ú^ŒÖˇ· Jk H˘O_»O`«QÍ =∂~°∞`«∞Ok. ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ∞ JǨϟ~å„`«∞Å∞ XHõKÀ@ LO\Ï~° ∞ . W^Õ J㨠Š∞ Q˘_» = ‰õ Ω =¸ÅO. "åi^Œ Ì ˆ ~ QÆ # Hõ HÍHõ`åmÜ«∞OQÍ HÍ¿ãûѨ٠HõÅ∞ã¨∞‰õΩ<Õ "å~°~Ú`Õ "åi =∞^躌 Jã¨Å∞ U Q˘_»"å LO_»^∞Œ . L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : "å~°∞ U „ѨÜ∂« }OÖ’<À, áê~°∞¯Ö’<À Hõeâß~°#∞HÀO_ç – q"å^•xH˜ J=HÍâ◊"∞≥ Hõ¯_»∞O@∞On? ã¨=∞`ÒźO`À ‰õÄ_ç# q+¨Ü∞« OÃÑ· Jã¨=∞`ÒźO`À ‰õÄ_ç# „Ѩuã¨ÊO^Œ<Õ ã¨^• q"å^•xH˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ ∞ QÆ#Hõ D q+¨Ü∂« xfl `≥Å∞ã¨∞HÀQÆey`Õ "åi=∞^躌 U ÃÑ^ŒÌ Q˘_»"å LO_»^∞Œ . D Ü«∞^•~å÷xfl `≥Å∞ã¨∞HÀHõáÈ=@O =Å¡<Õ `«=∞ =∞^茺 á⁄_»ã¨∂¿Ñ qÉèË^•Å#∞ x[=∞~Ú# (Real) qÉèË^ŒO J#∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. „Ѩu „ã‘Î – „Ѩu ѨÙ~°∞+¨µx ã¨fiÉèÏ=O „ѨHõ$uѨ~°OQÍ Ñ¨~°ã¨Ê~° q~°∞^ŒOú QÍ<Õ LO@∞Ok. ™êfiÉèÏqHõ=∞~Ú# D qÉè^Ë OŒ ZѨC_»∂ LO_Õ^.Õ `å`å¯eHõ ã¨=∂"ÕâßÅÖ’ Jk ã¨=∞㨺QÍ Ñ¨i}q∞OK«^∞Œ .

HÍx XHõ „ã‘Î – XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ âßâ◊fi`«OQÍ XHõ KÀ@ Hõeã≤ rqã¨∞#Î fl ѨC_»∞ qÉè^Ë •Å∞ Ѩ^Õ Ñ¨^Õ Ñ¨Ù#~å=$`«O J=Ù`«∞O\Ï~Ú. XHÀ¯™êi Jq zeH˜ zeH˜ QÍe"å#QÍ ‰õÄ_® =∂~°∞`«∞O\Ï~Ú. Wk

42

‰õΩ@∞O| rq`«O

=∂#ã≤H=õ ∞~Ú# ã¨=∞¿ãº QÍx "åã¨qÎ Hõ=∞~Ú#k HÍ^Œ#fl q+¨Ü∂« xfl ^ŒOѨ`∞« Å∞ „QÆÇÏ≤ OKåe. Wk „QÆÇÏ≤ Oz#ѨÙ_»∞ "å~°∞ ^•xx L¿ÑH˜™∆ êÎ~∞° . `≥eÜ«∞HõáÈ=@O KÕ`<« Õ „Ѩu „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µx rq`«O q~°∞^Œú ÉèÏ"åʼnõΩ xÅÜ«∞=∞=Ù`«∞Ok. "å~°∞ `«=∞ WO\˜ <åÅ∞QÆ∞QÀ_»Å =∞^躌 J^ÕÑx¨ QÍ Q˘_»=Ѩ_∞» `«∞O\Ï~°∞. HÍx |Ü«∞\˜ „ѨÑO¨ K«OÖ’H˜ ~åQÍ<Õ "åi „Ѩ=~°#Î =∂iáÈ`«∞Ok. [#∞Å Ü≥∞_»Å "å~°∞ =∂=¸Å∞QÍ<Õ =º=ǨÏi™êÎ~∞° . JO^Œ∞Hˆ – PÅ∞=∞QÆÅ∞ `«=∞Ö’x D q~°∞^Œ=ú ∞~Ú# ^èÀ~°}x˜ =∂~°∞ÛHÀ"åe. JѨC_»∞ |Ü«∞\˜ „ѨÑO¨ K«OÖ’ ÉÏºÖˇ#∞ûQÍ L#fl>Ë¡ "åi rq`«O WO\’¡ ‰õÄ_® ÉÏºÖˇ#∞ûÖ’H˜ =KÕÛã¨∞ÎOk. rq`«OÖ’ ™ê^è•~°}OQÍ ã¨=∞㨺Å∞ '`≥eÜ«∞HõáÈ=@O— KÕ`«<Õ `«Ö`ˇ ∞« `Î ∞« O\Ï~Ú. `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë J#=ã¨~=° ∞~Ú# ã¨=∞㨺Š#∞O_ç "å~°∞ ã¨∞~°H`∆˜ O« QÍ LO_»QÅÆ ∞QÆ∞`å~°∞. HÍ|\˜ì `≥Å∞ã¨∞H˘#∞@ "åi ^è~Œ ‡° O. `≥eÜ«∞‰õΩO>Ë "åi Y~°‡O.

26. *’Hõº ~°Ç≤Ï`« q^è•#O ''g∞ ^•OѨ`º« rq`«O ZÖÏ LOk?—— Jx <Õ<˘Hõ q^•º=O`«∞}˜‚ J_çQÍ#∞. ''ǨºÑ‘QÍ LO^Œ——<åfl_»∞ PÜ«∞#. J`«xÖÏ J<åfl_»∞ : ''=∂ WO\’¡ PǨ^¡ HŒ ~õ =° ∞~Ú# "å`å=~°}O <≥ÅH˘x LO@∞Ok. =∂ Pq_»–<Õ#∞ ZѨC_»∂ U q+¨Ü∞« OÖ’#∂ Q˘_»=Ѩ_=» Ú.—— ''nx "≥#∞Hõ QÆÅ ~°ÇϨ 㨺O Uq∞\’ K≥Ñʨ QÆÅ~å!?—— Jx J_çQÍ#∞. ''XHõ¯

‰õΩ@∞O| rq`«O

43

=∂@Ö’ K≥áêÊÅO>Ë D ã¨HÔ ûãπ "≥#∞HõQÅÆ ~°ÇϨ 㨺O *’Hõº~°ÇÏ≤ `« q^è•#O (Non-Interference Policy)—— J<åfl_®Ü«∞#. JO>Ë "Õ∞=Ú Ñ¨~°ã¨Ê~°O XHõ J=QÍǨÏ#‰õΩ =KåÛO. J#=ã¨~°OQÍ <Õ#∞ P"≥∞ =º=Ǩ~°OÖ’QÍh, P"≥∞ <å =º=Ǩ~°OÖ’ QÍh *’HõºO KÕã∞¨ HÀ=@O J<Õk LO_»^∞Œ . ^•OѨ`º« rq`åxfl PǨ^¡ HŒ ~õ O° QÍ =∞ÅK«\ÏxH˜ W^˘Hõ K«H¯õ x ã¨∂„`«O. ZO^Œ∞HõO>Ë ã¨$+≤ìHõ~°Î „Ѩu „ã‘Îx – „Ѩu ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚ qaè#fl ã¨fiÉèÏ=ÙÅ∞QÍ ã¨$+≤ìOKå_»∞. „Ѩu ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ q∞ã¨ì~ü _ç„ÃѶO\òQÍ, „Ѩu „ã‘Î q∞ãπ _ç„ÃÑO¶ \òQÍ LO\Ï~°∞. D ã≤u÷ Ö’– qaè#fl =º‰õΩÅÎ =∞^躌 QÆÅ ã¨O|O^è•xH˜ =∂~°∞ ¿Ñ~ˆ ^•OѨ`º« |O^èOŒ . D =º`åºã¨O ã¨$+≤Hì ~õ ΰ `«~Ñ° Ù¨¶ # ã¨$+≤Oì K«|_ç#k HÍ=@O KÕ`« ^•xx =∂~°Û@O =∞# `«~O° HÍ^Œ∞. JO^Œ∞Hˆ D =º`庙êxfl =∂~°Û\ÏxH˜ =∞#O qѶŨ Ü«∞`«flO KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . ^•xH˜ |^Œ∞Å∞ =º`åºã¨O`À<Õ ã¨ÇϨ r=#O ™êyOKÕO^Œ∞‰õΩ Ü«∞uflOKåe. D ã¨∂„`åxfl XHõ¯ =ÚHõ¯Ö’ K≥áêÊÅO>Ë 'P~üì PѶπ _çѶ¨Ô~<£û "Õ∞<Õ*ò"≥∞O\ò— (Art of Difference Management) J#=K«∞Û.

D =º`åºã¨O K≥_»¤^Õg∞ HÍ^Œ∞. ÃÑ·QÍ WO^Œ∞Ö’ F Q˘Ñ¨Ê „ѨÜ∂≥ [#O ‰õÄ_® Wq∞_ç LOk. =º`åºã¨O JO>Ë Jk Hˆ =ÅO =º`åºã¨O HÍ^Œ∞. ^•x JO`«~å~°O÷ ~Ô O_»∞ qaè#fl â◊HΘ ™ê=∞~å÷ºÅ∞, `≥eq`Õ@Å∞. XHõ"àÕ ◊ „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µe^ŒiÌ Ö’ Jxfl q^è•ÖÏ 'ã¨=∂#`«— LO>Ë Jk „âıÜ∂≥ ^•Ü«∞HõO HÍÉ’^Œ∞. ã¨=∂#`« ÖËHáõ È=@"Õ∞ „ѨQuÆ H˜ ™Èáê#O. JO^Œ∞Hˆ JO\Ï~°∞ – [#∞ÅO`å XˆH q^èOŒ QÍ PÖ’zOK« QÆey`Õ U XHõ¯_»∂ JkèHOõ QÍ PÖ’zOK«_x» !

44

‰õΩ@∞O| rq`«O When everyone thinks alike, no one thinks very much.

L=∞‡_ç rq`«O H˘~°‰Ωõ *’Hõº~°ÇÏ≤ `« q^è•#O J`«∞º`«=Î ∞ q^è•#O – WO\˜ |Ü«∞\Ï, WO\˜ ֒ѨŠ‰õÄ_®!

27. q[˝`« QÆÅ =∞Ç≤ÏàÏ=∞}˜ =∞Ǩ~å„+¨‰ì Ωõ K≥Ok# XHõ ‰õΩ@∞O| =º=Ǩ~°O <å ^Œ$+≤Hì ˜ =zÛOk. XHõ J=∂‡~Ú `å#∞ "≥∞zÛ# XHõ JÉσ~Úx =∞#∞"å_çOk. JÉσ~Ú ‰õÄ_® q^•º=O`«∞_≥#· =Úã≤"¡ ∞Õ . "åi^Œ~Ì ∂° ã¨∞YOQÍ<Õ ã¨O™ê~°O KÕã¨∞Î<åfl~°∞. "åiH˘Hõ ÉÏ|∞ ‰õÄ_® ѨÙ\Ïì_»∞. HÍx P `«~∞° "å`« H˘kÌ HÍÖÏxˆH "åi^ŒiÌ =∞^躌 =∞#ã¨Ê~°Å÷ ∞ =KåÛ~Ú. Jq zeH˜ zeH˜ QÍe"å#QÍ =∂~å~Ú. ã¨O™ê~° <ÒHõ P@∞áÈ@¡‰õΩ QÆ∞~°~ÚOk. P J=∂‡~Ú Éè~í Ãΰ Ñ· Jey ѨÙ\˜Oì \˜H˜ "≥o§áÈ~ÚOk. Éè~í ΰ QÆ∞iOz `«# `«e`¡ À U"Õ"À K≥ÑC¨ ‰õΩOk. JO`å q#flg∞^Œ@ `«e¡ XˆH =∂@Ok – ''=∞m§ ÃÑo¡ [~°QxÆ Ñ¨x. h Éè~í ΰ ^ŒQiæÆ Hõ~Ú<å "≥à√◊ ¡ ÖË^OŒ >Ë q+¨O „`åy K«zÛáÈ=@=∞<åfl K≥~Úº.—— `«e¡ =∂@ XHõ¯™êi Ñ≤_»∞QÆ∞ÖÏ Ñ¨_çOk P J=∂‡~ÚÃÑ·. `«Å¡_çe¡áÈ~ÚOk. „|u=∂eOk. HÍx `«e¡ `˘}HõÖË^Œ∞. <Õ#∞ K≥áêÊeûOk K≥¿ÑÊâß#∞. WHõ h W+¨Oì JOk. Ñ≤_∞» QÆ∞ÖÏO\˜ D ã¨=∂^è•#O P J=∂‡~ÚÖ’ H˘`«Î PÖ’K«##∞ ã¨$lOzOk. P ~ÀAÖ’¡<Õ P J=∂‡~ÚH˜ g∞ D ~°K~« Ú`« „"åã≤# '~å*ˇ ǨÏÜ«∂`ü— (r=# ~°ÇϨ 㨺O – ¿Ñl : 292) ѨÙã¨HÎ Oõ KÕlH˜¯Ok. P J=∂‡~Ú P Ѩ ٠㨠ΠH Íxfl K« k qOk. `« e ¡ K≥ Ñ ≤ Ê #^•O\’¡ "åã¨Î==ÚO^Œx „QÆÇ≤ÏOzOk. `å#∞ `«# Éèí~°Î`À HõÅã≤"≥∞Åã≤

‰õΩ@∞O| rq`«O

45

rqOK«@"Õ∞ ã¨~~° Ú# „Ѩ`åº=∂flÜ«∞O (Option) Jx JxÑ≤OzOk. =∞i H˘<åflà◊√§ PÖ’zOzOk. Hõ_‰» Ωõ Éè~í ΰ =^Œ‰Ì Ωõ KÕ~@ ° "Õ∞ ã¨=∞O[ã¨=∞x ÉèÏqOz, ÉË+¨~°`«∞QÍ HÍѨÙ~åxH˜ "≥o§áÈ~ÚOk. "åi^Œ~Ì ∂° ã¨O`À+¨OQÍ `«=∞ rq`« <ÒHõ#∞ #_»Ñ@ ¨ O W\©=Å XHõ „Ѩܫ∂} ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ <Õ#∞ QÆ=∞xOKå#∞. qÉèË^ŒO XHõ ~°|ƒ~°∞ ÖÏO\˜k. ™êQÆn¿ãÎ ™êQÆ∞`«∞Ok. ÖˉΩõ O>Ë ÖË^∞Œ .

28. ѨÙ\˜Oì \˜ TǨÏÖ’¡ qǨÏiOK«@"Õ∞ á⁄~°áê@∞ „áêK«º =∞Ç≤Ïà◊Ö’¡ ã¨~fi° ™ê^è•~°}OQÍ L#fl ã¨fiÉèÏ=O Uq∞@O>Ë q"åǨ#O`«~O° "å~°∞ `«=∞ "≥∞\˜xì Å∞¡‰Ωõ =zÛ#ѨÊ\˜H© =∂#ã≤HOõ QÍ Ñ¨Ù\˜Oì \˜Ö’<Õ TÑ≤i Ñ‘Å∞ã¨∞OÎ \Ï~°∞. Éè∫uHõOQÍ "å~°∞ J`«"Î åiO@ LO\Ï~°∞ QÍx =∂#ã≤HOõ QÍ `«=∞ ѨÙ\˜Oì \˜ *Ï˝ÑH¨ ÍÖ’¡ `å^•`«‡ºO K≥O^Œ∞`«∂ LO\Ï~°∞. „ã‘ÅÎ D ã¨fiÉèÏ=O "åã¨=Î q~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ k. nxH˜ QÍ#∞ "å~°∞ XHÀ¯™êi ÉèÏs =¸Åº"Õ∞ K≥eO¡ Kåeû =ã¨∞OÎ k. "å~°∞ J`«Î"åiO\’¡ J#=ã¨~°OQÍ PO^Àà◊#‰õΩ Ö’<≥· LO\Ï~°∞. "åiH˜ ã¨∞Y„Ѩ^=Œ ∞~Ú# rq`«O ÅaèOK«^∞Œ . =∞Ç≤Ïà◊Ö’¡ LO_Õ D J"åã¨qÎ Hõ ã¨fiÉèÏ"åxH˜ „Ѩ^•è # HÍ~°}O "åi `«e^¡ OŒ „_»∞ÖË. `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ K«∂¿Ñ QÍ~åÅ=Å¡, "å~°∞ K≥¿ÑÊ ‰õΩǨÏ<å =∂@Å=Å¡ "åi QÍ~åŠѨ\©ì #=r=# K≥·`«<åºxfl á⁄O^Œ*ÏÅ^Œ∞. „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ ¿Ñi>Ë `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ WÖÏ KÕ™êÎ~∞° .

HÍx Ѩi}Ï=∞O s`åº Jk 'â◊„`«∞=Ù— QÍ =ÚO^Œ‰õΩ =ã¨∞ÎOk.

46

‰õΩ@∞O| rq`«O

`«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ H˘<åflà◊§HÀ, H˘<ÕflO_»H¡ À K«xáÈ`å~°∞. HÍx "å~°∞ áÈ`«∂ áÈ`«∂ `«=∞ =Ú^Œ∞ÅÌ Ñ¨Ù„uHõ#∞ J"åã¨qÎ Hõ=∞~Ú# ã¨=∞㨺‰õΩ Ö’#∞KÕã≤ =∞s áÈ`å~°∞. <åH˘Hõ `«O„_ç QÆ∞iOz `≥Å∞ã¨∞. xHÍÇπÏ `«~∞° "å`« `«# ‰õÄ`«∞iH˜ g_À¯Å∞ K≥|∞`«∞#flѨC_»∞ ‰õÄ`«∞i`À WÖÏ J<åfl_»∞ : ''J=∂‡! #∞=Ùfi ZHõ¯_çHÔ à◊√`«∞<åfl"À J^Õ h WÅ∞¡. h J`åÎ=∂=∞ÖË h `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞. "Õ∞=Ú h HÀã¨O ^Œ∞P KÕã∞¨ OÎ \ÏO. HÍx WѨC_»∞ h WÅ∞¡ ‰õÄ_® =∂iáÈ~ÚOk. h `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ ‰õÄ_® =∂iáÈÜ«∂~°∞. D q+¨Ü∞« O =∞~°∞=É’‰õΩ.—— `«O„_ç LѨ^âÕ O◊ P a_»á¤ êe@ „âıÜ∂≥ ^•Ü«∞Hõ=∞~ÚOk. J`«"Î åiO\˜H˜ KÕ~∞° HÀQÍ<Õ P Ñ≤Å¡ P WO\˜x `«# WÅ∞¡QÍ ÉèÏqOzOk. JO`Õ, ѨÙ\˜Oì \’¡ ÅaèOz# „¿Ñ=∂#∞~åQÍÖË J`«"Î åiO\’¡#∂ P"≥∞‰õΩ ÅaèOKå~Ú. P"≥∞ P WO\˜ HÀ_»eQÍ<Õ HÍ^Œ∞, ‰õÄ`«∞iQÍ ‰õÄ_® ѨiQÆ}˜OK«|_çOk. "åã¨qÎ Hõ ^Œ$¿+ì rq`«OÖ’ q[Ü«∞ ~°ÇϨ 㨺O. "åã¨=Î q~°∞^Œ=ú ∞~Ú# ã¨fiÉèÏ="Õ∞ ã¨=∞㨺ʼnõΩ =¸Å ã¨~À=~°O. D rq`« ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl PÅ∞=∞QÆÅ∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ `«=∞ rq`åxfl PǨ^¡ HŒ ~õ O° QÍ =∞ÅK«∞‰õΩO\Ï~°∞. `«=∞ K«Åx¡ Ö’yeÖ’ P#O^•xfl xOѨىõΩO\Ï~°∞, J#∞~åQÍxfl ѨO_çOK«∞‰õΩO\Ï~°∞.

29. Jã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ PHÍOHõ∆ ã¨∞„Ѩã^≤ úŒ ÉèÏ~°`« Ç≤ÏOn QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ =ÚǨÏ=∞‡^£ ~°Ñ‘¶ (=∞~°}O : 1980) áê_ç# XHõ áê@ `«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞ PÖ’K«<å ™êQÆ~O° Ö’ =ÚOK≥uOÎ k. =ÚǨÏ=∞‡^£ ~°Ñ‘¶ ã¨fiÜ«∞OQÍ P áê@ áê_ç U_ÕÛâß~°x

‰õΩ@∞O| rq`«O

47

JO@∞O\Ï~°∞. D áê@Ö’ `«O„_ç J`«"Î åiO\˜H˜ "≥à§ı `«# ‰õÄ`«∞iH˜ g_À¯Å∞ K≥|∞`«∂ WÖÏ JO\Ï_»∞ : ÉÏ|∞Öò H˜ ^Œ∞PÜ≥∞ ÖËf*Ï *Ï `«∞~ü≠‰õΩ ã¨∞v ã¨O™ê~ü q∞ÖË "≥∞ˆHÿ H˜ Hõcè # Ü«∂^£ PÜ≥∞ ã¨ã∞¨ ~åÅ∞"≥∞ W`åfl áêº~ü q∞ÖË (h `«O„_ç n"≥#Å#∞ "≥O@ɡ@∞ì‰Ωõ x "≥à§◊ =∂‡. J`«"Î åiO@ h‰õΩ ã¨∞Y ã¨O`ÀëêÅ∞ ÅaèOKåÅx D `«O„_ç nqã¨∞<Î åfl_»∞. JHõ¯_» h‰õΩ ÅaèOKÕ „¿Ñ=∂#∞~åQÍʼnõΩ, h=٠ѨÙ\˜Oì \˜<Õ =∞~°záÈ"åÅ=∂‡!)

D =∂@ K≥ѨCHÀ=\ÏxH˜, K«^Œ∞=ÙHÀ=\ÏxH˜ P„~°ÌOQÍ<Õ LO_˘K«∞Û. HÍx Wk „ѨH$õ u âßã¨<åxH˜ q~°∞^ŒOú . „Ѩã∞¨ `Î « „ѨÑO¨ K«OÖ’ U JÉσ~ÚH©, U J=∂‡~ÚH© WÖÏO\˜ ã¨∞Yã¨O`ÀëêÅ∞QÍh, „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ∞ QÍh ÅaèOK«=Ù. JÖÏO@ѨC_»∞ D ~°H=õ ∞~Ú# ã¨∞Yã¨O`ÀëêÅ#∞ ÉèÏ~åºÉèí~°ÎÅ q[Ü«∞=O`«"≥∞ÿ# rq`åxH˜ w@∞~å~ÚQÍ ÉèÏqOK«@O J<åºÜ«∞"Õ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë nx=Å¡ "åi~° ∞ =ÙiÖ’ "å㨠Π= q~° ∞ ^Œ ú = ∞~Ú# PÖ’K« < å ^è À ~° } ˜ ÃÑOá⁄O^Œ∞`«∞Ok. J"åã¨ÎqHõ ^Œ$+≤ì HÀ}O`À D „ѨѨOK«OÖ’ q[Ü«∞=O`«=∞~Ú# rq`«O QÆ_Ñ» @ ¨ O Z=iH© ™ê^躌 O HÍ^Œ∞.

D J"åã¨qÎ Hõ ^èÀ~°}˜ =¸ÅOQÍ J@∞ `«e^¡ OŒ „_»∞Å =∞#ã¨∞ Ö’#∂, W@∞ ‰õÄ`«∞i =∞ã≤+Î ¯¨ OÖ’#∂ XˆH PÖ’K«# LO@∞Ok – D ÃÑo§ ã¨~Ô #· KÀ@ [~°QÖÆ ^Ë xŒ ! ^•O`À "å~°∞ <≥Q\Æ "˜ £ ÉèÏ"åÅ`À<Õ rq™êÎ~∞° . <≥Q\Æ "˜ £ ÉèÏ"åÅ`À<Õ =∞~°}™˜ êÎ~∞° . XHõ"àÕ ◊ „Ѩ[Å∞ rq`« ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩO>Ë, `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ `«=∞ ‰õÄ`«∞ix J"åã¨qÎ Hõ, Jã¨ÇϨ [ PHÍOHõÅ∆ ‰õΩ |^Œ∞Å∞, P"≥∞#∞ ã¨=∞HÍb# r=# q^è•<åxH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ fiÛk^Œ∞Ì`å~°∞. P"≥∞ D #∂`«# Ѩiã≤÷`«∞Å#∞

48

‰õΩ@∞O| rq`«O

Z^Œ∞~À¯=\ÏxH˜ LѨ„Hõq∞OK«É’`«∞#flѨC_»∞ P"≥∞‰õΩ áêl\˜"£ käOH˜OQ∑x #∂iáÈ™êÎ~∞° . `«^•fi~å H˘O„Q˘`«Î Ѩiã≤`÷ ∞« Å#∞ KèåÖˇO*òQÍ fã¨∞‰õΩx, ^≥=· „Ѩ™êk`«=∞~Ú# â◊HÜ Î˜ Ú« ‰õΩÅÎ #∞ ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã∞¨ HÀ=@O ^•fi~å P"≥ ∞ `« # H˘~° ‰ õ Ω q[Ü« ∞ =O`« = ∞~Ú# rq`åxfl xi‡OK«∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`«∞Ok. rq`«O XHõ ã¨"åÅ∞ – „ã‘HÎ ,˜ ѨÙ~°∞+¨µxH˜ ‰õÄ_®! D ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ `«=∞‰õΩ Z^Œ∞Ô~·# ã¨"åÅ∞#∞ „ѨQÆuH˜ "≥∞@∞ìQÍ ÉèÏq™êÎ~°∞. ^•xx Z‰õΩ¯`«∂ L#fl`« r=# ™Èáê<åÅ =~°‰õÄ KÕ~∞° ‰õΩO\Ï~°∞. Éè∫uHõ ã¨∞YO =∂„`«"∞Õ ã¨∞YO HÍ^Œ∞, =∞x+≤ `«# Ѩiã≤÷`«∞Å Hõ#∞QÆ∞}OQÍ ã¨=∞~°ã¨O K≥O^Œ∞`«∂, ã¨~°∞̉õΩáÈ=@O (Adjustment) <Õ~∞° ÛHÀ=@"Õ∞ ã¨∞YO.

30. ѨÙ\˜Oì \˜H˜ – "≥∞\˜Oì \˜H© =∞^躌 `Õ_® XHõ J=∂‡~Ú `«# ѨÙ\˜Oì \’¡ L#flѨC_»∞ `«# "åi =∞^躌 LO@∞Ok. "åi`À P"≥∞‰õΩ ~°HÎõ ã¨O|O^èOŒ (Blood Relationship) LOk. D ~°HÎõ ã¨O|O^èOŒ =¸ÅOQÍ P"≥∞‰õΩ ѨÙ\˜Oì \’¡ – UHõÑH¨ O∆õ QÍ – J"åº*Ï#∞~åQÍÅ "å`å=~°}O Åaèã∞¨ OÎ k – 'h=Ù WHõ¯_» Ug∞ KÕÜ∞« HõáÈ~Ú<åã¨~ˆ h‰õΩ Jhfl Åaè™êÎ~Ú— J<Õ "å`å=~°}O Jk! HÍx J`«"Î åiO\˜ =º=Ǩ~°O WO^Œ∞‰õΩ aè#flO. JHõ¯_» P"≥∞ ~°Hˆ `Î ~« ° |O^è∞Œ =ÙÅ =∞^躌 x=ã≤OK«=Åã≤ LO@∞Ok. ѨÙ\˜Oì \’¡ Ug∞ W=fiHõáÈ~Ú<å ѨÙK«∞Û‰õΩ<Õ ã¨∂„`«O <≥ÅH˘x LO_Õk. HÍx JuÎO\’¡ 'W¿ãÎ<Õ Ñ¨ÙK«∞Û‰õΩO\Ï"£— J<Õ ã¨∂„`«O J#fi~Úã¨∞ÎOk. W=fiHõáÈ`Õ Ug∞ ÅaèOK«^∞Œ .

‰õΩ@∞O| rq`«O

49

P_»ÑÅ≤ Å¡ ∞ ™ê^è•~°}OQÍ Ñ¨Ù\˜Oì \’¡ – J`«"Î åiO\’¡ LO_Õ D `Õ_®#∞ q㨇iã¨∞OÎ \Ï~°∞. JO^Œ∞Hˆ "å~°∞ x`«ºO F J"åã¨qÎ Hõ ÉèÏ=#Ö’ TÑ≤i Ñ‘Å∞ã¨∞OÎ \Ï~°∞ – JO>Ë Ñ¨Ù\˜Oì \˜x =∞OzkQÍ, JuÎ O \˜ x `« k ƒù # flOQÍ Éè Ï qOK« @ O! D 㨠fi Éè Ï =O „ã‘ Î Å Ö’ ã¨~fi° ™ê^è•~°}O. nx #+¨Oì ‰õÄ_® KåÖÏ=~°‰Ωõ „ã‘ÖÎ Ë Éèií ã¨∂Î LO\Ï~°∞. "å~°∞ D J"åã¨qÎ Hõ ÉèÏ=# HÍ~°}OQÍ J@∞ J`åÎ=∂=∞Å`À#∂, W@∞ Hõ@∞ì‰õΩ#fl Éèí~°Î`À#∂ QÆ\˜ì ã¨O|O^èŒO U~°Ê~°K«∞HÀÖË~°∞. ã¨$+≤ìHõ~°Î „Ѩu „ã‘Îx, ѨÙ~°∞+¨µ}˜‚ „Ѩ`ÕºHõ â◊H˜Î ™ê=∞~å÷ºÅ`À ѨÙ\˜ìOKå_»∞. D Ö’HõOÖ’ „Ѩu ѨÙ~°∞+¨µ_»∂, „Ѩu „ã‘Î F H©ÅHõ áê„`«#∞ áÈ+≤OK«=Åã≤ LOk. D áê„`«#∞ áÈ+≤OKÕO^Œ∞‰õΩ „ã‘Î `«# H˘`«Î |O^è∞Œ =ÙÅ`À HõÅ∞ѨÙQÀÅ∞QÍ LO_»=Åã≤# P=â◊ºHõ`« ZO`≥<· å LOk. HÍx KåÖÏ=∞Ok „ã‘ÎÅ∞ D q+¨Ü«∞OÖ’ "≥#∞HõO["Õã¨∂Î LO\Ï~°∞. `«`Ê« eù `«OQÍ ã¨$+≤Hì ~õ ΰ "åi #∞O_ç PtOz# Éè∂í q∞Hõ#∞ "å~°∞ x~°fiiÎOK«ÖHË áõ È`å~°∞. D „ѨÑO¨ K«OÖ’ U =ÚYº áê„`«#∞ áÈ+≤OKåÅ<åfl ™ê=¸Ç≤ÏHõ Hõ$+≤ J=ã¨~O° . WÅ∞¡ ‰õÄ_® D ~°H=õ ∞~Ú# F ™ê=¸Ç≤ÏHõ ã¨O¿ã.÷ „Ѩu WÅ∂¡ `«# ™ê=¸Ç≤ÏHõ Hõ$+≤ =Å¡ F Q˘Ñ¨ÊHÍ~°ºO ™êkèOK«QÅÆ ∞QÆ∞`«∞Ok. J~Ú`Õ `«=∞ QÆ$Ç¨Ï ã‘=∞#∞ F ™ê=¸Ç≤ÏHõ, ã¨OQÆi`î « ã¨Oã¨Q÷ Í ÉèÏqOz#"åˆ~ D Q˘Ñ¨Ê HÍ~åºxfl KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. Ü«∞^•~°"÷ ∞Õ q∞@O>Ë „Ѩu „ã‘Î áêe@ P"≥∞ J`«"Î åiÅ∞¡ ‰õÄ_® P"≥∞ ѨÙ\˜xì Å∞¡ =∂kiQÍ P"≥∞ ã¨fiO`« WÖË.¡

50

‰õΩ@∞O| rq`«O

31. F QÆ=∞<å~°› q+¨Ü«∞O J"≥∞iHÍ Ñ¨~º° @# ã¨O^Œ~ƒ° Où QÍ F™êi XHõ J"≥∞iHõ<£ =Úã≤O¡ WO@ H˘<åflà◊§áê@∞ JukäQÍ LO_Õ J=HÍ=O ÅaèOzOk. P =ºH˜Î q"åǨÏO F áêH˜™êÎh =Úã≤O¡ =∞Ç≤Ïà◊`À [iyOk. P"≥∞ ѨÙ\˜Oì k áêH˜™êÎ<Ö£ ’. ÃÑiyOk áêH˜™êÎ<À¡. ÃÑO_ç¡ JÜ«∂ºHõ P"≥∞ HÍѨÙ~åxH˜ J"≥∞iHÍ =zÛOk. XHõ<å_»∞ Éè~í ΰ `«# L^ÀºQÍxH˜ "≥o§áÈÜ«∂Hõ P Ñ≤Å¡ ##∞fl ѨÅHõiOK«\ÏxH˜ =zÛOk. <Õ<=Õ ∞<åfl LѨ^tÕ ™êÎ<"Õ ∂≥ #x =zÛOk HÍÉ’Å∞. HÍx <å QÆkÖ’H˜ ~åQÍ<Õ ^Œ∞óYO`À qÅÑ≤OK«™êyOk. Ug∞ K≥Ñʨ ‰õΩO_®<Õ uiy "≥o§áÈ~ÚOk. =∞~°∞<å_»∞ P"≥∞ K≥ÑÊ≤ Ok – <å Éè~í ΰ <å Ü≥∞_»Å ã¨O`À+¨OQÍ ÖË~∞° . <Õ#∞ D ^ÕâO◊ q_çz <å `«e^¡ OŒ „_»∞Å ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥o§áÈ"åÅxÑ≤™ÈÎOk Jx. <Õh q+¨Ü∞« OÃÑ· ã‘iÜ«∞ãπQÍ PÖ’zOKå#∞. P"≥∞#∞ QÆ∞zÛ QÆ∞zÛ J_çy# g∞^Œ@ Jã¨Å∞ q+¨Ü∞« O `≥eã≤Ok. P"≥∞ ^Œ∞óMÏxH˜ Jã¨Å∞ HÍ~°}O P"≥∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å Jq"ÕHõ"Õ∞. P J=∂‡~Ú `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ áêH˜™êÎ<£Ö’ P"≥∞#∞ QÍ~å|OQÍ ÃÑOKå~°∞. WO\˜ Ѩ#∞Å∞ KÕ~ÚOK«Ö^Ë ∞Œ . WO\˜ ѨxQÍh, =O@ ѨxQÍh P"≥∞‰õΩ ÉÁuÎQÍ ~å^Œ∞. ÃÑO_ô_¡ ∞» ‰õΩ =KåÛHõ J"≥∞iHÍÖ’ L^ÀºQÆO KÕ¿ã Ü«Ú=‰õΩ_çH˜ WzÛ ÃÑO_ç¡ KÕâß~°∞. P"≥∞ Éè~í Öΰ ’ U ֒Ѩ=¸ ÖË^∞Œ . =∞Oz"å_Õ.

HÍHõáÈ`Õ „H˜Ü∂« `«‡Hõ rq`«OÖ’x F HÀ}O PÅ∞=∞QÆÅ =∞^躌 JâßOuH˜ HÍ~°}O J~ÚOk. ÉèÏ~°`« – áêH˜™êÎ<Å£ Ö’ WO\˜Ñ#¨ ∞Å HÀã¨O Ѩx =∞#∞+¨µÅ∞

‰õΩ@∞O| rq`«O

51

ã¨∞ÅÉèOí QÍ ^˘~°∞‰õΩ`å~°∞. JO^Œ∞=Å¡ `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ W\˜ Ѩ#∞Åhfl <ÒHõ~`¡° À KÕ~ÚOz P_»ÑÅ≤ Å¡ #∞ JÖÏ¡~∞° =Ú^Œ∞QÌ Í ÃÑOK«∞`å~°∞. ÃÑ^ŒÌ =∞x+≤ JÜÕ∞º=~°‰õÄ QÀ~°∞ =Ú^ŒÌÅ∞ uxÑ≤ã¨∂Î<Õ LO\Ï~°∞. HÍx J"≥∞iHÍ rq`«O WO^Œ∞‰õΩ ѨÓiÎQÍ aè#flO. JHõ¯_» WO\’¡ Ѩx =∞#∞+¨µÅ∞ ^˘~°Hõ~°∞. WO\˜ Ѩ#∞Å#∞ P_»"åà◊√§ ã¨fiÜ«∞OQÍ KÕã∞¨ HÀ"åeûO^Õ. ~Ô O_»∞ ^ÕâßÅ =∞^躌 L#fl D `Õ_®ÜÕ∞ P Ñ≤Å¡ H˘~°‰Ωõ ã¨=∞㨺QÍ =∂iOk. `«e^¡ OŒ „_»∞Å QÍ~å|"Õ∞ P"≥∞ áêe@ ã¨=∞㨺 J~ÚOk. XHõ"Õà◊ P"≥∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ WO\˜ Ѩ#∞Å#∞ KÕ~ÚOz LO>Ë D Ѩiã≤u÷ Z^Œ∞~°Ü∞Õ º^Õ HÍ^Œ∞.

32. `«e¡ áê„`« QÍ_ç `«Ñ¨Ê~å^Œ∞ `«e¡ `«# a_»Å¤ #∞ JuQÍ „¿Ñq∞ã¨∞OÎ k. XHÀ¯™êi a_»Å¤ ÃÑ· QÆÅ =∞=∞`« P"≥∞ |∞nú*Ï˝<åÅ#∞ ‰õÄ_® ã¨OÎ aèOѨ*ãË ∞¨ OÎ k. Ñ≤ÅÅ¡ q+¨Ü∞« OÖ’ P"≥∞ 㨿ÇÏ`«∞HõOQÍ PÖ’zOK«^∞Œ . ÉèÏ"À„^ÕHÍʼnõΩ Ö’|_ç #_»∞K«∞‰õΩO@∞Ok. Ñ≤ÅÅ¡ „Ѩu HÀiHÍ f~åÛÅ#fl^Õ P"≥∞ ÖHõº∆ "≥∞ÿ LO@∞Ok. x*ÏxH˜ XHõ `«eQ¡ Í P"≥∞ `«# Ñ≤ÅÅ¡ L[fiÅ Éèqí +¨º`«∞#Î ∞ HÀ~°∞HÀ"åe. ^•xHÀã¨O ZO`«\˜ `åºQÍxÔH<· å ã≤^OúŒ QÍ LO_®e. „Ѩu Ñ≤ÖÏ¡_∞» „ѨH$õ u (ã¨ÇϨ [`«fiO) ÃÑ· ѨÙ_»`å_»∞. ѨÙ@∞ìHsõ `åº J`«#∞ q∞ã¨~ì ü <ÕK~« ü J~Ú LO\Ï_»∞. HÍx P `«~∞° "å`« HõO_ô+x¨ OQ∑x |\˜ì P Ñ≤Å"¡ å_»∞ `«# ã¨ÇϨ [ ã≤u÷ H˜ ^Œ∂~°"∞≥ áÿ È`å_»∞. `«e¡ `«# x~å‡}Ï`«‡Hõ áê„`«#∞ áÈ+≤OKåeûOk WHõ¯_Õ. P"≥∞ `«# Ñ≤Å"¡ åx HÀÔ~¯Å∞ fˆ~Û '™ê^è#Œ O— HÍ~å^Œ∞. ÃÑQ· Í P"≥∞ `«# Ñ≤Å"¡ å_çx Jxfl

52

‰õΩ@∞O| rq`«O

~°HÍÅ "≥=· ÚMϺŠ#∞O_ç, K≥_∞» QÆ∞Å #∞O_ç ~°HO∆˜ z, J`«xfl x[ <≥[· OÃÑ· #_çÑO≤ Kåe. `«Å∞¡Å∞ „¿Ñ=∂uâ◊Ü∞« O`À `«=∞ Ñ≤ÅÅ¡ „Ѩu HÀÔ~¯#∂ f~åÛÅx P~å@Ѩ_»∞`«∞O\Ï~°∞. `«`«Êùe`«OQÍ Ñ≤Å¡"å_»∞ TǨÖ’HÍÖ’¡ qǨÏiã¨∂<Î Õ Ü«ÚHõ=Î Ü«∞ã¨∞û‰õΩ KÕ~∞° ‰õΩO\Ï_»∞. `å#∞ HÀiO^ŒÖÏ¡ `«# =ÚOy@ "åÖÏÅ#flk J`«x JaèÖÏ+¨ J~Ú LO@∞Ok. HÍx |Ü«∞\˜ „ѨѨOK«OÖ’ J_»∞QÆ∞ ÃÑ\˜ì#ѨÙ_»∞ JO`å J`«xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. nx Ѩi}Ï=∞O f„=OQÍ LO@∞Ok. JÖÏO\˜ Ü«Ú=‰õΩÅ =∞#ã¨∞Ö’ XHõ q+¨Ü∞« O <å@∞‰õΩáÈ`«∞Ok – `«=∞ ‰õΩ@∞Oc‰õΩÅ∞ KåÖÏ =∞Oz"å~°∞! HÍx D |Ü«∞\˜ Ö’HõO KåÖÏ K≥_k¤» ! WO\˜ "å`å=~°}ÏxH˜ – |Ü«∞\˜ "å`å=~°}ÏxH˜ =∞^躌 QÆÅ D =º`åºã¨"∞Õ <Õ\˜ =∞#∞+¨µÖ’¡x #HÍ~å`«‡Hõ PÖ’K«#ʼnõΩ „Ѩ^•è # HÍ~°}O. <Õ_∞» „Ѩu =∞x+‘ ÉÏǨ@OQÍ QÍh, ֒֒ѨŠQÍh W`«~°∞Å#∞ ^Õfi+≤ã∞¨ OÎ \Ï_»∞. Ѩiã≤`÷ ∞« Å D ã¨fi~°∂áêxH˜ ÉÏ^躌 `« `«=∞ áê„`«#∞ 㨄Hõ=∞OQÍ x~°fiiÎOK«ÖHË áõ È~Ú# `«Å∞¡Å^Õ. ã¨$+≤Hì ~õ ΰ „Ѩu =∂`«$„j ǨÏ$^ŒÜ∞« OÖ’ Hõ#fl Ñ≤ÅÅ¡ H˘~°‰Ωõ =∂Ü«∞x =∞=∞`«#∞ LOKå_»∞. D =∞=∞`å#∞~åQÍÅ∞ ZO^Œ∞‰õΩ? Jq HÀˆ~^Õq∞\˜? „Ѩu Hõëêìhfl Éèií ã¨∂Î `«# Ñ≤ÅÅ¡ jÅ x~å‡}O HÀã¨O Hõ$+≤ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ! HÍx `«Å∞¡Å∞ `«=∞Ö’x D ã¨ÇϨ [ „¿Ñ=∂#∞~åQÍÅ#∞ QÍ~å|O =~°Hˆ Ѩiq∞`«O KÕâß~°∞. `«`å¯~°}OQÍ =∂#=`« K≥_áç È~Ú# =∞#∞+¨µÅ J_»qQÍ =∂iáÈ~ÚOk.

‰õΩ@∞O| rq`«O

53

33. Ñ≤Å¡Å ^è•i‡Hõ tHõ∆} „Ѩã¨∞Î`« Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ Ñ≤Å¡Å ^è•i‡Hõ tHõ∆}ÔH· UO KÕÜ«∂ÅO_ô!

Jx KåÖÏ=∞Ok `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ J_»∞QÆ∞`«∞O\Ï~°∞. <å ã¨=∂^è•#O ZѨC_»∂ XHõ¯>Ë – Ñ≤ÅÅ¡ tHõ} ∆ ã¨OQÆu `«~∞° "å`«. =ÚO^Œ∞ ÃÑ^ŒÅÌ ∞ `«=∞#∞ `å=Ú `«sÊù^∞Œ xK«∞ÛHÀ"åe. „Ѩã∞¨ `Î « HÍÅOÖ’ Ñ≤ÅÖ¡ Ö’x qâ◊$OYÅ`åfixH˜ „Ѩ^•è # HÍ~°}O |Ü«∞\˜ "å`å=~°}O HÍ^Œ∞, WO\˜ "å`å=~°}"Õ∞. WO\˜ "å`å=~°}O "≥#∞Hõ L#fl^≥=~°∞? `«e^¡ OŒ „_»∞ÖË Hõ^•! WO\˜ "å`å=~°}O x[ ÉèÏ=OÖ’ ^è•i‡Hõ "å`å=~°}O – Ѩ~Ö° ’Hõ „Ѩ^•è #"≥∞#ÿ "å`å=~°}O – HÍ#O`«=~°‰Äõ Ñ≤ÅÖ¡ ’¡ Ѩi=~°#Î ~å^Œ∞. <Õ\˜ Ü«ÚQÆOÖ’ Jã¨Ö#·ˇ ѨsHõ∆ ^è#Œ "Õ∞. =∞x+≤ <Õ_∞» ÉÏQÍ ã¨Oáêkã¨∞<Î åfl_»∞. `«ÑC¨ ÖË^∞Œ . HÍx <Õ\˜ `«e^¡ OŒ „_»∞Å ã¨Oáê^Œ# Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ^è•# L^ÕÌâ◊O WO\’¡ qÖÏã¨=O`«"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°Û@O. Ñ≤ÅÅ¡ „Ѩu HÀÔ~¯#∞ f~°Û@O! D "≥∂A ZO`«QÍ ÃÑiyáÈ~ÚO^ŒO>Ë, ^•^•Ñ¨Ù U WÅ∂¡ D „>ˇO_£‰õΩ Jf`«OQÍ ÖË^Õ"≥∂#xÑ≤ã¨∞ÎOk. `«e^¡ OŒ „_»∞Å D ã¨fiÉèÏ=O „Ѩu WO\˜h Jkè Éè∫uHõ``« fi« Ѩ٠HÍ~åö<åQÍ =∂iÛ"ÕãO≤ k. „Ѩu `«b,¡ „Ѩu `«O„_ô `≥e™È `≥bHÀ `«=∞ Ñ≤Å¡Å#∞ Ѩ^•~°÷ ѨÓ*Ï~°∞Å∞QÍ =∂~°Û\ÏxH˜ áÈ\©Ñ¨_»∞`«∞<åfl~°∞.

W^ŒO`å KÕã∂¨ Î ‰õÄ_® `«=∞ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ ^è•i‡HõOQÍ ã¨∞tH˜`∆ ∞« Öˇ,· ã¨fi~åæxH˜ J~°›`« ã¨OáêkOKåÅx "å~°∞ HÍOH˜ã∆ ∞¨ <Î åfl~°∞.

Wk =\˜ì „Éè=í ∞ =∂„`«"∞Õ . LѨ=∂#Ѩ٠ÉèÏ+¨Ö’ K≥áêÊÅO>Ë

54

‰õΩ@∞O| rq`«O

Wk 'U#∞QÆ∞ `ÀHõ‰Ωõ QÍeѨ@O Hõ@_ì O» — =O\˜^.Õ <Õ\˜ `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ XHõ "≥Ñ· Ù¨ `«=∞ Ñ≤Åe¡ fl 'Éè∫uHõ U#∞QÆ∞Å∞— QÍ `«Ü∂« ~°∞KÕã∂¨ <Î Õ =∞~À"≥Ñ· Ù¨ P U#∞QÆ∞ `ÀHõ‰Ωõ ^è•i‡Hõ QÍeѨ@O Hõ\ÏìÅx HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞. HÍx D QÍeѨ@O LO@∞O^•? U#∞QÆ∞ `ÀHõ#∞ *Ï_çOK«QÍ<Õ, ^•~°O `≥y, QÍeѨ@O QÍÖ’¡ ZyiáÈ`«∞Ok. `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ `«=∞ Ñ≤Åe¡ fl ^è•i‡‰õΩÅ∞QÍ =∞ÅKåÅ#∞‰õΩO>Ë ^•xH˜ "å~°∞ `«y# =¸ÅºO K≥eO¡ Kåeû LO@∞Ok. ÖË^#Œ ∞‰õΩO>Ë WÖÏO\˜ =OK«<åѨÓi`« =∂@Å∞ J#@O =∂#∞HÀ"åe.

34. Ju QÍ~å|O Jã¨Å∞ˆH #+¨Oì J=∂‡~Ú J`«Î"åiO\˜H˜ "≥àϧHõ ZÖÏQÆ∂ Ѩ#∞Å∞ KÕÜ«∞Hõ `«Ñʨ ^Œ∞. HÍ|\˜ì WO\’¡ L#fl<åflà◊§~Ú<å U Ѩh áê\Ï ÖˉΩõ O_® Ǩ~ÚQÍ LO_»x=fiO_ç J#flk `«e^¡ OŒ „_»∞Å ^èÀ~°}˜ J~Ú LO@∞Ok. HÍx ѨÙ\˜Oì \’¡ Ѩx KÕÜ∞« x Ñ≤Å¡ J`«"Î åiO\’¡ =∂„`«O ZÖÏ KÕã∞¨ OÎ k? Ѩx KÕÜ∞« @O KÕ`<« `·≥ HÕ ^õ •! HÍ|\˜ì `«e^¡ OŒ „_»∞Å D ^èÀ~°}˜ q∞ug∞i# QÍ~åÉÏxH˜ =∞K«∞Û`«∞#Hõ. Jk x[=∞~Ú# „¿Ñ=∞‰õΩ „ѨfHõ HÍ^Œ∞.

J=∂‡~Ú Ñ¨Ù\˜#ì ~ÀA #∞O_Õ P"≥∞ ÃÑo¡ HÀã¨O ™êÔ~ (ÃÑo§ ™ê=∞„y) `«Ü∂« ~°∞KÕ¿ã `«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞ <Õ#∞ K«∂âß#∞. Wk =\˜ì Jq"ÕHõO. D ™êÔ~ J=∂‡~Ú ^•OѨ`«º rq`åxH˜ JO`«QÍ LѨÜ≥∂QÆѨ_»^Œx J#∞Éèí=ѨÓ~°fiHõOQÍ `≥Å∞™ÈÎOk. '™êÔ~— XHõ `å`å¯eHõ „Ѩ^~Œ ≈° <Õ. P"≥∞ rq`åxfl fiÛk^Œ\Ì ÏxH˜ Jk U q^èOŒ QÍ#∂ LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ ^» ∞Œ . fiÛk^Œ@ Ì O J<Õk x~°O`«~° ™ê^è#Œ `À =Ú_ç=_ç LOk, „Ѩ^~Œ ≈° <å =ã¨∞=Î ÙÅ`À HÍ^Œ∞.

55

‰õΩ@∞O| rq`«O

`«e¡^ŒO„_»∞Å Jã¨Å∞ Ѩx =~°Hõ\Ïflxfl, q"åÇ¨Ï ™ê=∞„yx `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∞« @O HÍ^Œ∞. ÃÑQ· Í "å~°∞ `«=∞ J=∂‡~Úx `«Ü∂« ~°∞ KÕÜ∂« e. P"≥∞‰õΩ =∞Oz q^•º|∞^Œ∞Åú ∞ <Õ~åÊe. ã¨O™ê¯~°O <Õ~åÊe. 㨠O ™ê~° ÅHõ ∆ } O Z~° ∞ Hõ Ñ ¨ ~ ° K åe. J}‰õ Ω =#∞, q#Ü« ∂ xfl #∂iáÈÜ«∂e.

Ju QÍ~å|O (Pampering) XHõ ã¨O㨯$uH˜ =∂~°∞¿Ñ~°∞. „Ѩu q+¨Ü∞« OÖ’ Jk =ºHõ=Î ∞=Ù`«∂ LO@∞Ok. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : Ñ≤Å"¡ å_»∞ HÀiO^ŒÖÏ¡ `≥zÛ=fi@O, Ñ≤Å"¡ å_»∞ U `«ÑC¨ KÕã<≤ å 'áêѨO Ѩã"≤ å_»∞ Hõ^•!— JO@∂ =^ŒeÃÑ@ì_O» , `«=∞ Ñ≤ÅÅ¡ #∞ =\˜ì J=∂Ü«∞‰õΩÅx `«ÅáÈÜ«∞@O, „Ѩu q+¨Ü«∞OÖ’#∂ `«Ñ¨C W`«~°∞ÅÃÑ· <≥@ì_»O, z~°∞uà◊√§ q+¨Ü∞« OÖ’ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ Uk J_çy<å H˘xÃÑ@ì_O» , PYiH˜ "åi P~ÀQͺxfl ‰õÄ_® ÖˇH¯õ KÕÜ∞« HõáÈ=@O, Ñ≤ÅÅ¡ KÕ`« Ѩx KÕ~ÚOK«Háõ È=@O, `«Ñʨ ~Ú<å XѨÊ~Ú<å =∂ Ñ≤ÅÅ¡ ∞ =∂ W+¨Oì Jx J#@O, r=# áÈ~å\ÏxH˜ Ñ≤ÅÅ¡ #∞ P=∞_» ^Œ∂~å# LOK«@O, "å~°∞ Ju x„^•Ö’Å∞~°∞QÍ =∂i<å =∞O^ŒeOK«Hõ áÈ=@O, á¶êº+¨<£ ¿Ñi@ "å~°∞ HÀiO^ŒÖÏ¡ H˘x W=fi@O, Ѩã`≤ #« O #∞O_Õ "åix á¶êº+¨<‰£ Ωõ ÉÏxã¨Å∞QÍ =∂~°Û@O – W`åºk=hfl Ñ≤Åe¡ fl ѨxH˜=∂e# "å~°∞QÍ `«Ü∂« ~°∞KÕ™êÎ~Ú.

35. XHõ ã¨OѶ¨∞@# XHõ ~ÀA ÉèÏ~°`^« âÕ O◊ Ö’x XHõ Ѩ@}ì O #∞O_ç á¶È<£ =zÛOk. XHõ =Úã≤O¡ =∞Ç≤Ïà◊ KÕã#≤ á¶È<£ Jk. <å K≥eH¡ ˜ – P"≥∞ Éè~í Qΰ ÍiH˜

56

‰õΩ@∞O| rq`«O

=∞^躌 q"åǨ#O`«~O° qÉè^Ë •Å∞ =KåÛ~Ú. ZO`« „ѨÜ∞« uflOz<å "åi =∞^躌 ~år ‰õΩ^Œ~Ö° ^Ë ∞Œ . PYiH˜ =º=Ǩ~°O q_®‰õΩÅ ^•HÍ =zÛOk. D ~ÀA ™êÜ«∞O„`«O q_®‰õΩŠѨ„`«OÃÑ· ã¨O`«HÍÅ∞ KÕÜ«∞É’`ÀOk =∂ K≥e¡. q_®‰õΩÅ `«~°∞"å`« =∂ K≥e¡ rq`«O ÉÏQÆ∞Ѩ_®Åx `«=∞~°∞ „áêi÷OK«O_ç Jx K≥ÑÊ≤ O^•"≥∞. ''XHõ™êi <å`À =∂\Ï¡_=» ∞x g∞ K≥eH¡ ˜ K≥ÑC¨ —— J<åfl<Õfl#∞.

P `«~∞° "å`« P"≥∞ K≥e¡ >ˇeá¶È<£Ö’ ##∞fl ã¨O„ѨuOzOk. WO`«H© g∞ W^ŒiÌ =∞^躌 L#fl qÉè^Ë •ÖËq∞\˜? J#_çQÍ#∞. P"≥∞ q=~°OQÍ K≥ÑÊ≤ Ok. K«∂_»=∂‡! #∞=Ùfi K≥¿ÑÊ^ŒO`å x["≥∞`ÿ Õ Wk ã¨=∞¿ãº HÍ^Œ∞.

W^ŒO`å h =∞#ã¨∞Ö’ QÆ∂_»∞Hõ@∞ì‰Ωõ #fl P`«‡ #∂º#`å ÉèÏ=#. H˘xfl q+¨Ü∂« ÅÖ’ h=Ù J#=ã¨~O° QÍ Ju *Ï„QÆ`‰Î« Ωõ áÈ`«∞<åfl"£. x#∞fl #∞=Ùfi x„QÆÇÏ≤ OK«∞HÀ. ''<Õ<Õ PÜ«∞# =∂@ʼnõΩ ZO^Œ∞‰õΩ Ö’|_®e?

PÜ«∞# QÍ~°∞ ‰õÄ_® <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡ q#=K«∞Û Hõ^•!—— J<Õ Ñ¨O`«O =∂#∞HÀ Jx P"≥∞‰õΩ #K«Û*ˇáêÊ#∞.

H˘xfl ã¨OѶ¨∞@#Å`À ã¨Ç¨ <Õ<å"≥∞#∞ ã¨=Ú^•~ÚOKå#∞. rq`«O ^≥fi· áêH˜H∆ õ (Bilateral) „áêuѨkHõÃÑ· ™êQÆ^∞Œ . Jk x`«ºO UHõÑH¨ ∆õ (Unilateral) „áêuѨkHõÃÑ# · #_»∞ã¨∞OÎ k. #∞=Ùfi ‰õÄ_® nxH˜ Jf`«O HÍ^Œx É’^èÑŒ i¨ Kå#∞. nxx k=º Y∞~üP<£ 'Y"åfiq∞Ü«∞`ü— (J<£ x™ê – 34) `À áÈeÛOk. JO>Ë XHõ HõOÃÑh ÖË^• XHõ ã¨Oã¨Ö÷ ’ _≥~Ô· Hõ~ì Qü Íh, ÉÏãπ QÍh L#fl>Ë¡ WO\’¡ ‰õÄ_® XHõ =ºH˜Î ã¨O~°H‰∆õ Ωõ _»∞QÍ ÖË^• ÉÏãπ (Boss) QÍ LO_®eû =ã¨∞OÎ k. W^˘Hõ „ѨH$õ u xÜ«∞=∞O.

‰õΩ@∞O| rq`«O

57

nx ã¨O|O^èOŒ eOQÆÑ~¨ =° ∞~Ú# ã¨=∂#`«Å`À<À, Jã¨=∂#`«Å `À<À ÖË^Œ∞. D xÜ«∞=∂xH˜ Hõ@∞ì|_»HõáÈ`Õ ‰õΩ@∞O| =º=ã¨÷ zè<åflaè#fl=∞~ÚáÈ`«∞Ok. '=º=㨗÷ ÖË#O`«=~°‰Äõ U ã¨O™ê÷ Jaè=$kú K≥O^Œ^∞Œ JO@∂ P"≥∞‰õΩ #K«Û*ˇáêÊ#∞.

Z@ìˆHʼnõΩ P J=∂‡~Ú <å ã¨ÅǨ#∞ t~°™ê=Ç≤ÏOzOk. Éè~í `ΰ À Hõeã≤ LO_»\ÏxH˜ JOwHõiOzOk. `«# q_®‰õΩÅ _ç=∂O_»∞#∞ LѨã¨OǨÏiOK«∞‰õΩO@∂, ÉË+¨~°`«∞QÍ Éèí~°Î`À HÍѨÙ~°O KÕ™êÎ#x K≥ÑÊ≤ Ok. nx Ѩi}Ï=∞O ã¨HÍ~å`«‡Hõ (Positive) ~°∂ѨOÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛOk. WѨC_»∞ "åi^Œ~Ì ∂° P^Œ~≈° ^ŒOѨ`∞« Å =∂kiQÍ P#O^ŒOQÍ rqã¨∞Î<åfl~°∞.

36. ã¨=∞ Lr˚Å =∞^躌 q"åǨÏO Jxfl q^è•ÖÏ 'ã¨=∞O— (‰õΩѶfiπ ) QÍ L#fl"åi =∞^躌 <Õ q"åÇ¨Ï ã¨O|O^èOŒ ‰õΩ^Œ~åÅx, ã¨=∞ Lr˚Å∞QÍ L#flѨC_Õ ^ŒOѨ`∞« Å =∞^躌 ã¨^Œ=QÍǨÏ# LO@∞O^Œx ™ê^è•~°}OQÍ J#∞‰õΩO@∂ LO\Ï~°∞. ™ê=∂lHõOQÍ, Pi÷HOõ QÍ ~Ô O_»∞ ѨHÍ∆ Å "å~°∞ ã¨=∂#OQÍ ÖˉΩõ O>Ë ÉèÏ~åºÉè~í Åΰ ‰õΩ W|ƒO^Œ∞Å∞ `«Ñʨ =x ‰õÄ_® JO@∞O\Ï~°∞. HÍx W^˘Hõ 'HõÅÊ#— =∂„`«"∞Õ . Ѷe¨ `åÅÃÑ· ^Œ$+≤xì ™êi¿ãÎ ã¨=∞ Lr˚Å#|_Õ ^ŒOѨ`∞« Å =∞^躌 ‰õÄ_® ÖˇH¯õ ‰õΩ q∞Oz# ã¨=∞㨺Å∞ `«Öuˇ <Î å~Ú. ã¨∞Y ã¨O™ê~°O HÀã¨O HÍ=Åã≤Ok ã¨=∞`«fiO (‰õΩѶfiπ ) HÍ^Œ∞, HÍѨÙ~°O KÕ¿ã Hõà.◊ (HÍѨÙ~°O KÕ¿ã ^•x 'Hõà—◊ HÍeQÀ@ ^ŒQ~ˆæÆ `≥Å∞ã¨∞OÎ k J#flk =∞# `≥Å∞QÆ∞<å@ Ö’HÀH˜Î – J#∞"å^Œ‰Ωõ _»∞)

58

‰õΩ@∞O| rq`«O

^ŒOѨ`∞« Ö’¡ XHõiH˜ áêâßÛ`«º ÉèÏ"åÅ∞O>Ë =∞~˘HõiH˜ „áêK«º ÉèÏ"åÅ∞<åflÜ«∞<À, XHõ~∞° ^èxŒ ‰õΩÖˇ`· Õ WOH˘Hõ~∞° ¿Ñ^Œ"å~°<À, XHõ~∞° ѨÖ@ ¡ˇ ∂i"åÔ~`· Õ =∞~˘Hõ~∞° Ѩ@fl"åã≤ J<À, XHõ~∞° JO^Œ"∞≥ #ÿ "åÔ~`· Õ =∞~˘Hõ~∞° JO^ŒqHÍ~°=∞<À, XHõ~∞° Z„~°QÍ |∞„~°QÍ LO>Ë =∞~˘Hõ~∞° #Å¡QÍ L<åfl~°<À, XHõi =Ü«∞ã¨∞û Z‰õΩ¯=QÍ LO>Ë WOH˘Hõ~∞° `«‰Ωõ ¯= =Ü«∞ã¨∞¯Å<À – WÖÏ Z<Àfl q^è•Å∞QÍ Jã¨=∂#`«#∞ JO@QÆ_∞» `«∞O\Ï~°∞. D_»∂ *’_»∂ ‰õΩ^Œ~Ö° ^Ë xŒ `≥QÆ ÉÏ^èÑŒ _¨ áç È`«∞O\Ï~°∞.

W^ŒO`å Jã¨O|^Œ"ú ∞≥ #ÿ HõÅÊ#. WO\˜ Ѩiã≤u÷ XHõ ã¨OѨÓ~°‚ ã¨Oã¨÷ (Institute) =O\˜^#Œ fl q+¨Ü∞« O "åã¨=Î O. XHõ ™ê^è•~°} ã¨Oã¨÷ =∂kiQÍ QÆ$Ç¨Ï ã¨O㨉÷ Ωõ ‰õÄ_® H˘xfl qÉèÏQÍÅ∞ LO\Ï~Ú. #Å∞QÆ∞~°∂ K≥ÑC¨ ‰õΩ<Õ D 'Jã¨=∂#`«Å#∞— "Õ∞<Õ*ò (Manage) KÕ¿ã J`«ºO`« ã¨∞Å∞"≥#· Ѩ^`úŒ ∞« Å∞<åfl~Ú. "å\˜Ö’ XHõ>=Ë ∞O>Ë PÅ∞=∞QÆe^Œ~Ì ∂° HÍ~°º qÉè[í # (Division of work) ã¨∂„`åxfl áê\˜OKåe. "å~°∞ `«=∞ `«=∞ ™ê=∞~å÷ºxfl, `≥eq`Õ@Å#∞, Jaè~∞° zx |\˜ì XHõ HÍ~°º qÉèÏQÍxfl ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞HÀ"åe. `«=∞ HÍ~°º ^ŒHõ∆`«#∞ |\˜ì ^•xx ¿ãfiK«ÛùQÍ x~°fiÇ≤ÏOKåe.

D HÍ~°º qÉèí[# ã¨∂„`«O ã¨ÔHûãπ H˘~°‰õΩ "å~°∞ XHõ +¨~°`«∞‰õΩ Hõ@∞ì|_®e. J^Õ=∞O>Ë "å~°∞ `«=∞ `«=∞ HÍ~°ºÑ¨ikèÖ’<Õ LO_®e. ~Ô O_À "åx HÍ~°º qÉèÏQÆOÖ’ J#=ã¨~° *’HõºO KÕã∞¨ HÀ~å^Œ∞. ã¨=∞ Lr˚Å∞ HÍ^Œx J#∞‰õΩ#fl"åi ^ŒOѨ`∞« Å =∞^躌 D ~°H=õ ∞~Ú# HÍ~°º qÉè[í # [iy`Õ U W|ƒOn LO_»^∞Œ .

59

‰õΩ@∞O| rq`«O

37. L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O|O ÃÑo§ HÍQÍ<Õ H˘`«Î ^ŒOѨ`∞« Å∞ L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O|OÖ’ LO_®ÖÏ? ÖËHõ "Õ~∞° QÍ H˘`«Î HÍѨÙ~°O ÃÑ\ÏìÖÏ? J<Õ ã¨=∞㨺 =ÚO^Œ∞‰õΩ =ã¨∂Î LO@∞Ok. W^Õ^À +¨sÜ«∞`ü Ѩ~°"≥∞ÿ# ã¨=∞㨺 HÍ<ÕHÍ^Œ∞. Ô~O_»∞ Ѩ^`úŒ ∞« Å∂ ã¨=∞‡`«"∞Õ . HÍx <å J#∞Éè=í OÖ’xH˜ =zÛ# ѨÅ∞ q+¨Ü∂« Å ^Œ$ëêìº <Õ<≥ѨC_»∂ L=∞‡_ç ‰õΩ@∞OÉÏxˆH „áê=ÚYºO W™êÎ#∞. ^ŒOѨ`∞« Å∞ QÆ#Hõ qA˝Ö·ˇ LO>Ë "åiH˜ L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O|O ã¨~fi° q^è•ÖÏ „âıÜ∞« 㨯~°"∞≥ ÿ LO@∞Ok. „Ѩu WO\˜H© Z<Àfl J=ã¨~åÅ∞O\Ï~Ú. q[Ü«∞=O`«"≥∞ÿ# rq`« x~å‡}O H˘~°‰õΩ x`«ºO qq^èŒ J=ã¨~åÅ#∞ f~°Û=Åã≤ LO@∞Ok. D HÀ}O #∞Oz K«∂ã≤#ѨÙ_»∞ "Õ~∞° QÍ HÍѨÙ~°O KÕ¿ã "åiHõ<åfl L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O|OÖ’ L#fl"å~°∞ Z‰õΩ¯= „ѨÜ∂≥ [<åÅ∞ á⁄O^Œ∞`å~°∞. "Õ~ˆ ‰õΩOѨ\˜ ÃÑ\˜#ì "å~°∞ "≥Ú^Œ\’¡ W^Œ~ˆÌ LO\Ï~°∞.

P `«~∞° "å`« Ñ≤ÅÅ¡ ∞ =zÛ KÕ~åÎ~∞° . nxH˜ aè#flOQÍ L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O|OÖ’ J<ÕHõ=∞Ok „ã‘ΠѨÙ~°∞+¨µÅ∞O\Ï~°∞. ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ "å~°∞ "Õˆ~fi~°∞ <≥Ñ· Ù¨ }ϺÅ∞ QÆÅ "åÔ~· LO\Ï~°∞. Wk *Ï~ÚO\ò á¶êq∞bH˜ ZO`«QÍ<À LѨHõiã¨∞ÎOk. nx=Å¡ ‰õΩ@∞O|OÖ’x „Ѩu =ºH©Î Jxfl Ѩ#∞efl KÕÜ∂« eû# J=ã¨~O° LO_»^∞Œ . Ѩ~㰠ʨ ~° ã¨ÇϨ HÍ~°O`À, ã¨ÅǨÅ`À Jxfl Ѩ#∞Å∂ ã¨HÍÅOÖ’ J~ÚáÈ`å~Ú.

L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O| Ѩ^uúŒ Ѷe¨ `«O s`åº ZO`À LѨÜÚ« Hõ"Î ∞≥ #ÿ k.

J~Ú`Õ ^•xH˘Hõ =¸ÅºO K≥eO¡ K«@O J=â◊ºO. J^Õ=∞O>Ë ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÖ’¡ Hõhã¨O H˘O^Œ~~° Ú<å "≥#H˜¯ `«Qˆ æ ã¨∂ÊùiÎ (Receding Spirit) x ѨÙ}˜Hј Ù¨ K«∞ÛHÀ"åe. JO>Ë ZѨC_»∞, U q"å^•ã¨Ê^Œ q+¨Ü∞« O

60

‰õΩ@∞O| rq`«O

`«ÖˇuÎ<å `å=Ú XHõ J_»∞QÆ∞ "≥#H˜¯ `«QÍæe. áÈ\ÏáÈ\©QÍ =º=ǨÏiOK«‰Äõ _»^∞Œ . L=∞‡_ç ‰õΩ@∞O| q[Ü«∞O "≥#∞Hõ L#fl UÔHH· õ +¨~`° ∞« W^Õ. D +¨~`° ∞« ‰õΩ Hõ@∞ì|_ç LO_»ÖxË "å~°∞, ÃÑo¡ HÍQÍ<Õ "Õ~∞° QÍ áÈ~Ú H˘`«Î HÍѨÙ~°O ÃÑ@∞ìHÀ=K«∞Û. rq`«OÖ’ „Ѩu =ºH©Î ~Ô O_çO\˜Ö’ U^À XHõ `åºQÆO KÕÜ∂« eû LO@∞Ok. á⁄O^ŒÉ’ÜÕ∞ ÖÏÉèOí HÀã¨O J`«#∞ `«# JǨxfl (Ego) J~Ú<å J}K«∞HÀ"åe. ÖË^• `«# JǨÏO (Jaè*Ï`«ºO) HÀã¨O ÖÏÉèÏ#fl~Ú<å =^ŒÅ∞HÀ"åe. U =ºH˜HÎ ~õ Ú<å UHõ HÍÅOÖ’ ~Ô O_»∞ =ã¨∞=Î ÙÅ∂ ^ŒH¯õ =Ù.

38. J`åÎ HÀ_»à§◊ ã¨=∞㨺 Wk „Ѩu WO\Ï LO_Õ^Õ. HÍx W^˘Hõ "åã¨ÎqHõ ã¨=∞㨺 HÍ^Œ ∞ . W^Œ O `å Jã¨ Ç ¨ Ï [=∞~Ú# Éè Ï "åÅ∞ Éè Ï =#Å =Å¡ L`«Ê#fl=∞=Ù`«∞Ok. =∂#ã≤H=õ ∞~Ú# ã¨=∞㨺 ™ê^è•~°}OQÍ PÖ’zOKÕ ™ê÷~Úx|\˜ì LO@∞Ok. PÖ’K«# ^•fi~å<Õ nxx J=bÅQÍ Ñ¨i+¨¯iOK«=K«∞Û.

L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ : XHõ WÅ∞¡Ok. P WO\˜ =~°O_®Ö’ XHõ =∞OK«O LOk. P =∞OK«OÃÑ· J`«QÎ Í~°∞ Pã‘#∞Öˇ· L<åfl~°∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ P"≥∞ ‰õÄ`«∞~°∞ =zÛ P =∞OK«OÃÑ· `«e¡ „ѨH¯õ <Õ Ñ¨_∞» ‰õΩO>Ë U ã¨=∞™êº LO_»^∞Œ . ÃÑQ· Í PáêºÜ«∞`«`À ‰õÄ`«∞~°∞ `«Å x=Ú~°∞`«∞Ok P Ü«∞=∞‡! HÍx J^Õ =∞OK«OÃÑ· – J`«QÎ Í~°∞ ‰õÄ~°∞Ûx LO_»QÍ – HÀ_»Å∞ =zÛ Ñ¨_∞» ‰õΩO>Ë<Õ 'ã¨=∞㨺— "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. D HÀ_»Å∞

61

‰õΩ@∞O| rq`«O

Ñ≤ʼn¡ Ωõ ÉÁuÎQÍ ã¨O™ê¯~°"∞Õ ÖË^xŒ , `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞ P"≥∞‰õΩ =∞Oz =∞~åº^Œ <Õ~Ê° ÖË^xŒ HÍ"≥∞O\òû KÕã∞¨ OÎ k J`«QÎ Í~°∞. Ѩiã≤`÷ ∞« Å D ã¨fi~°∂áêxH˜ J`åÎHÀ_»o§^Œ~Ì ∂° ÉÏ^è∞Œ ºÖË. J`«Î `«# HÀ_»efl ‰õÄ`«∞~°∞QÍ K«∂ã¨∞‰õΩO>Ë, HÀ_»Å∞ `«# J`«#Î ∞ `«eQ¡ Í ÉèÏq¿ãÎ Jã¨b ã¨=∞¿ãº LO_»^∞Œ . `«b‰¡ Äõ `«∞à◊§ =∂kiQÍ<Õ J`åÎHÀ_»à√◊ § ‰õÄ_® ZOK«Hͯ ã¨O`À+¨OQÍ QÆ_Ñ» =¨ K«∞Û.

Wk „ѨH$õ u xÜ«∞q∞Oz# =º=ã¨.÷ „Ѩu ‰õÄ`«∞~°∂ XH˜O\˜ HÀ_»Ö·ˇ LO_»=Åã≤=ã¨∞OÎ k. „Ѩu `«b¡ J`«QÎ Íi áê„`«#∞ áÈ+≤OK«=Åã≤# Ѩiã≤u÷ U~°Ê_»∞`«∞Ok. Wk ã¨$+≤Hì ~õ ΰ xi‡Oz# „áêHõ$uHõ =º=ã¨.÷ „Ѩu „ã‘,Î „Ѩu ‰õÄ`«∞~°∂ D =º=ã¨`÷ À ã¨=∞#fiÜ«∞O K≥O^Œ=Åã≤O^Õ.

D =º=ã¨`÷ À ã¨=∞~°ãO¨ K≥O^Œx „ã‘Î XHõ q^èOŒ QÍ `«# ã¨$+≤Hì ~õ #ΰ ∞ ZkiOz#>Ë¡.

39. ¢ã‘Î H©ÅHõ áê„`« ''„Ѩu Q˘Ñ¨Ê HÍ~°ºO P~°OÉèOí Ö’ XHõ „ã‘Î LO@∞O^Œ——<Õk POQÆ¡ Ö’HÀH˜Î – There is a woman at the beginning of all great things.

nxH˜ „Ѩ|Å `å~å¯}O qâ◊fiqMϺ`« âß„ã¨"Î `Õ Î« ^ä•=∞ãπ JÖÏfi Z_çã<¨ £ (=∞~°}O : 1931) `«e¡ <åhû Z_çã<¨ £ (Nancy Elliott Edison), P"≥∞ 1871Ö’ =∞~°}O ˜ zOk. P"≥∞ XHõ ã¨∂¯Öò \©K~« .ü =∂=¸Å∞ \©K~« ü HÍ^Œ∞, âß„ã¨"Î `Õ ÅΫ *Ïa`åÖ’ ^ä•=∞ãπ Z_çã<¨ £ J<Õ =∞~À =ºH˜Î ¿Ñ~°∞#∞ KÕiÛ# \©K~« .ü D âß„ã¨"Î `Õ Î« "Õ~ÚHõ<åfl Z‰õΩ¯= Pq+¨¯~°}ÖË KÕâß_»∞.

62

‰õΩ@∞O| rq`«O

nx "≥#∞Hõ F Q˘Ñ¨Ê K«i„`« LOk. Z_çã<¨ H£ ˜ ÉÏźO #∞O_Õ F ֒ѨO LO_Õk. J`«x qxH˜_ç â◊HΘ KåÖÏ `«‰Ωõ ¯=. JO^Œ∞=Å¡ J`«x ã¨∂¯Å∞ K«^Œ∞=Ù ‰õÄ_® ѨÓiÎ HÍÖË^Œ∞. HÍx J`«#∞ XHõ K«^∞Œ =Ù~åx "å_»∞QÍ q∞yeáÈ=@O <åhû Z_çã<¨ H£ ˜ ã¨∞`«~å=¸ ã¨Ç≤ÏOK«ÖË^Œ∞. J`«xH˜ K«^Œ∞=ÙÅ∞ K≥¿ÑÊ ÉÏ^茺`«#∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ ã‘fiHõiOzOk. `«# WÅ∞¡<Õ |_çQÍ =∂ˆ~Ûã≤Ok. `«`Ê« eù `«OQÍ Z_çã<¨ £ ã¨∂¯Å∞‰õΩ "≥à§◊ HõáÈ~Ú#ѨÊ\˜H© XHõ q^•º=O`«∞_»∞QÍ fiÛk^Œ|Ì _®¤_∞» .

Z_çã<¨ £ `«# rq`« HÍÅOÖ’ `«##∞ fiÛ kkÌ# `«eá¡ ê„`«#∞ âß¡Ñ∞≤¶ ã¨∂Î WÖÏ J<åfl_»∞ : She instilled in me the love and the purpose of learning.

''P"≥∞ <åÖ’# K«^∞Œ =Ù ^•fi~å „¿Ñ=∞#∞, q^•º~°<˚ å L^ÕâÌ ßºxfl #∂iáÈã≤Ok.—— WÖÏO\˜ Q˘Ñ¨Ê áê„`«#∞ „Ѩu „ã‘Î áÈ+≤OK«QÅÆ ^Œ∞. „Ѩu „ã‘Î `«# ã¨$+≤Hì ~õ ΰ `«~Ñ° Ù¨¶ # D ~°H=õ ∞~Ú# áê„`«#∞ áÈ+≤OKÕ ã¨OѨÓ~°‚ „ѨuÉè`í À áê>Ë ã¨$+≤Oì K«|_»∞`«∞Ok. =∂#= x~å‡}OÖ’ „Ѩu „ã‘Î F Q˘Ñ¨Ê Éè∂í q∞Hõ#∞ x~°fiiÎOK«QÅÆ ^Œ∞. HÍHõáÈ`Õ P"≥∞ `«#Ö’x ^≥=· „Ѩ™êk`« â◊HÜ Î˜ Ú« ‰õΩÅÎ #∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. `«~∞° "å`« =„[ ã¨OHõÅÊO`À "å\˜x qxÜ≥ ∂ QÆ O Ö’H˜ f㨠∞ ‰õ Ω ~å"åe. J~Ú`Õ WÖÏO\˜ áê„`« # ∞ áÈ+≤OK«\ÏxH˜ ã¨Ç¨Ï#O, ã¨÷~Ú~°ºO, ™êǨÏã¨O J=ã¨~°O. „ѨuÉèí J<Õk ã¨$+≤Hì ~õ ΰ `«~Ñ° Ù¨¶ # Åaèã∞¨ OÎ k. HÍx ã¨ÇϨ # ã¨~÷ Ú~åºÅ =¸ÅºO „Ѩu XHõ¯~°∂ `«=∞ `«~Ñ° Ù¨¶ # W"åfieû LO@∞Ok. U „ã‘Î D =¸ÖϺxfl K≥eO¡ z<å P"≥∞ ^ä•=∞ãπ Z_çã<¨ £ `«e¡ =∂kiQÍ<Õ F L#fl`« x~å‡}Ï`«‡Hõ áê„`«#∞ áÈ+≤OK«QÅÆ ∞QÆ∞`«∞Ok.

‰õΩ@∞O| rq`«O

63

40. XHõ ÉèÏ~åº? |Ǩï ÉèÏ~°ºÖÏ? k=º Y∞~üP<£Ö’x 4= J^蕺ܫ∞OÖ’ XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ #Å∞QÆ∞~°∞ „ã‘ÅÎ #∞ q"åǨÏ=∂_ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u W=fi|_çOk (J<£ x™ê : 4). nx J~°O÷ <åÅ∞QÆ∞ ÃÑo§à◊√§ KÕã∞¨ ‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ qK«ÛÅq_çQÍ J#∞=∞u W=fi|_çO^Œx ZO`«=∂„`«O HÍ^Œ∞. ™ê^è•~°}OQÍ XHõ =∞QÆ"å_»∞ XHõ ÉèÏ~°º`À<Õ ã¨iÃÑ@∞ìHÀ"åÅx P^ÕtOK«|_çOk. HÍx x[OQÍ U^≥<· å JÖÏO\˜ J=ã¨~O° U~°Ê_ç`Õ J\˜ì Ѩiã≤u÷ Ö’ =∞x+≤ XHõ\H˜ <õ åfl Z‰õΩ¯= q"åǨÅ∞ KÕã∞¨ HÀQÆÅ_»∞. JO>Ë ~Ô O_»∞ ÖËHõ =¸_»∞ ÖËHõ <åÅ∞QÆ∞.

D J=ã¨~O° ZѨC_»∞ U~°Ê_»∞`«∞Ok? U^≥<· å XHõ *ÏfÜ«∞ qѨ`«∞Î =zÛѨ_ç#ѨC_»∞ ã¨=∂[OÖ’ „ã‘ÎÅ ã¨OYº ѨÙ~°∞+¨µÅHõ<åfl JkèHOõ (Surplus) QÍ LO@∞Ok. ѨÙ~°∞+¨µÅ∞ „ã‘ÅÎ HõO>Ë `«‰Ωõ ¯= ã¨OYºÖ’ LO\Ï~°∞. D x+¨ÊuÎ ^≥|ƒu#flѨC_»∞ UHõ Ѩffl „=`åxfl áê\˜ ¿ ãΠ㨠= ∂[OÖ’ ZO`À=∞Ok „ã‘ Î Å ∞ ÃÑo§ H͉õ Ω O_®<Õ LO_çáÈ`å~°∞.

U ã¨=∂[OÖ’#~Ú<å „ã‘ÎÅ∞ ѨÙ~°∞+¨µÅ Hõ<åfl JkèHõOQÍ L#flѨC_»∞ XHõ ã¨OH˜+¡ ì¨ Ñ¨iã≤u÷ Z^Œ∞~°=Ù`«∞Ok. JѨC_»∞ ZOÑ≤Hõ (Choice) XHõ ÃÑo§H˜ – J<ÕHõ ÃÑo§à◊§‰õΩ =∞^躌 LO_»^∞Œ . JѨC_»∞ ZOÑ≤Hõ XHõ ÃÑo§H˜ – ÖˇO· yHõ qâ◊$OYÅ`åfixH˜ =∞^躌 LO@∞Ok. ã¨=∂*Ïxfl Öˇ·OyHõ qâ◊$OYÅ`«fiO (Sexual Anarchy) #∞O_ç HÍáê_»\ÏxH˜ |ǨïÉèÏ~åº`åfixfl (Polygamy) J=ÅOaOK«@O q<å

64

‰õΩ@∞O| rq`«O

=∂~åæO`«~O° LO_»^∞Œ . JO>Ë JÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_çH˜ XHõ\H˜ <õ åfl Z‰õΩ¯= q"åǨÅ∞ KÕã∞¨ ‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ J#∞=∞u WzÛf~åe. "åã¨"Î åxH˜ q"åǨÏO (xHÍÇπÏ) ã¨ÇϨ [ Ѩ^uúŒ XHõ ѨÙ~°∞+¨µ_çH˜ XHõ „ã‘Ü Î ∞Õ . „ã‘ÖÎ ’ ã¨ÇϨ [OQÍ `«# ã¨=u (Second wife) Ѩ@¡ =ºuˆ~Hõ ÉèÏ=# LO@∞Ok. UHõ Ѩffl „=`«"∞Õ ã¨ÇϨ [=∞~ÚO^Œ#\ÏxH˜ D XHõ¯ q+¨Ü«∞O KåÅ∞. |ǨïÉèÏ~åº`«fiO (Poligamy) q^è•#O q<å~ÚOѨÙ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk, J™ê^è•~°} ã≤u÷ Ö’ J=ÅOaOK«|_Õk.

Jk J=ã¨~åxfl |\˜ì (Law of Necessity) JOwHõiOK«|_çOk. D ~°H=õ ∞~Ú# ZÔHûѨ¬#Öò K«@Oì rq`«ÑÙ¨ Jxfl =º=Ǩ~åʼnõÄ =iÎã∞¨ OÎ k.

J~Ú`Õ ZÔHûѨ¬#Öò K«@Oì ZÔHûѨ¬#Öò K«@"ì ∞Õ . ^•xH˜ ™ê^è•~°} K«@ì ™ê÷~Ú W=fi|_»^∞Œ .

Y

‰õΩ@∞O| rq`«O

65