AI & DigitaleTransformatie

AI & DIGITALE TRANSFORMATIE

AI geeft HR strategische rol terug

De digitale transformatie in HR is volwassen geworden en de volgende stap is niet méér maar slimmere technologie. Denk aan kunstmatige intelligentie die processen versnelt én HR menselijker maakt. Dit gebeurt door slimme triggers, een HR-assistent die 24/7 antwoord geeft en een systeem dat helpt om op het juiste moment de juiste keuzes te maken.

AI moet je niet zien als een einddoel, eerder als een versneller van efficiëntie. “We passen AI toe om human resources nog beter en slimmer te ondersteunen”, zegt Jan Ewoud ten Brinke, directielid bij HR- en Salarisdienstverlener Youforce. “Zo kan de afdeling focussen op wat echt telt: menselijke interactie, leiderschapsontwikkeling en strategie.”

Van digitaal naar AI-gestuurd “Veel organisaties praten abstract over AI, maar wij hanteren een heel pragmatische insteek”, stelt Ten Brinke. “Neem de invoer van gegevens: een leidinggevende die een verzuimgesprek vastlegt, krijgt direct een melding als er medische termen worden vermeld. Ook krijg je een voorstel over hoe je dit correct registreert. Of een medewerker die een declaratie indient: AI leest het bonnetje uit, checkt op dubbel gebruik en vult

automatisch het bedrag en datum in. De mens blijft altijd eindverantwoordelijk, AI zorgt voor minder fouten en meer snelheid.”

AI-gestuurde HR is geen revolutie, maar volgens Ten Brinke een logische volgende stap. “Digitalisering zorgt voor efficiënte processen. AI voegt daar een dimensie aan toe: het systeem denkt mee, signaleert kansen en markeert risico’s. Dat is het verschil tussen een statisch en een dynamisch platform.”

HR.” De kracht zit ook in de context: “Ons platform weet al wie je bent, waardoor de antwoorden nauwkeuriger en persoonlijker zijn dan bij een generieke chatbot.”

Smart triggers met directe impact Youforce heeft daarnaast zogeheten ‘smart triggers’ geïntroduceerd: slimme meldingen die medewerkers en managers op het juiste moment attenderen op kansen. “Stel dat een medewerker een tijdelijk contract heeft, dan krijgt de manager na een paar maanden de vraag: ‘Hoe tevreden ben je met deze medewerker?’. Als het antwoord positief is, opent de HR-assistent een chat en laat zien hoeveel geld de organisatie kan besparen door het contract om te zetten naar onbepaalde tijd”, vertelt Ten Brinke. “Zo bespaar je niet alleen kosten, maar betrek je de medewerker op het juiste moment. De medewerker voelt zich gewaardeerd, en de manager hoeft niet te wachten tot het contract bijna afloopt.”

HR-platform. “Alles blijft binnen ons eigen domein, zonder openbare AI-tools die data onveilig maken. En altijd geldt: human in the loop. AI doet suggesties, de mens neemt de beslissing”, benadrukt Ten Brinke. “Dat is niet alleen een kwestie van compliance, maar ook van vertrouwen. Je moet erop kunnen rekenen dat gegevens veilig zijn en beslissingen transparant worden genomen.”

Je moet AI niet zien als een einddoel, maar als versneller van efficiëntie

Een assistent die nooit slaapt Een belangrijke innovatie van Youforce is de HR-assistent: “Een AI-gestuurde hulpkracht die nu al 70% van de eerstelijns vragen beantwoordt. Medewerkers kunnen 24/7 vragen stellen over hun salaris, verlof of cao en krijgen direct een antwoord dat is afgestemd op hun persoonlijke situatie”, legt Ten Brinke uit. “Dat scheelt veel operationeel werk en medewerkers hoeven niet meer te wachten op een reactie van

Ook noemt hij parttimers die meer uren willen werken als voorbeeld. “Medewerkers krijgen een melding met de vraag: ‘Wat levert het netto op als je meer gaat werken?’. Ze zien direct wat twee, vier of acht uur extra werken oplevert en kunnen aangeven wat hun voorkeur is. De leidinggevende kan vervolgens dit gesprek starten met de medewerker. Zo benut je het potentieel dat al in je organisatie zit beter.”

Ten Brinke benoemt dat het natuurlijk ook enorm kan helpen bij de personeelstekorten in diverse sectoren.

Veiligheid, ethiek en ‘human in the loop’

Youforce kiest bewust voor een ‘smart follower’-aanpak: alleen bewezen, beveiligde AI-toepassingen komen in het

AI ontzorgt HR, maar maakt het ook weer menselijker

Continu optimaliseren

Youforce richt zich naast alle nieuwe ontwikkelingen ook op de manier waarop klanten het platform in gebruik nemen. Dat drukken ze uit in een digitaliseringsscore. “Wij streven naar een gemiddelde digitaliseringsscore van 8,5. Dat betekent dat we niet alleen nieuwe functies introduceren, maar ook actief helpen om alles effectief te benutten. Zo voorkomen we dat systemen verouderen en niet meer aansluiten bij de optimale werkwijze.”

Meer tijd voor wat ertoe doet “AI ontzorgt HR, maar maakt het ook weer menselijker”, besluit Ten Brinke. “Door operationele taken te automatiseren, krijg je meer tijd voor leiderschapsontwikkeling, menselijke gesprekken en strategisch HR. Dat is de echte toegevoegde waarde: technologie die niet alleen efficiënter is, maar ook kosten verlaagt en betrokkenheid verhoogt.”

Jan Ewoud ten Brinke, Directielid, Youforce

Nederlandse data in Nederlandse handen

Waar de locatie van data ooit een technische keuze was, is het vandaag een strategisch vraagstuk voor de bestuurskamer. De Amerikaanse Cloud Act bestaat al sinds 2018, maar staat door geopolitieke spanningen en de opkomst van AI opnieuw centraal. Organisaties realiseren zich dat het opslaan van privacygevoelige gegevens buiten de EU risico’s met zich meebrengt. Nieuwe regelgeving en de snelheid waarmee technologie verandert, maken dataresidentie tot een essentieel onderdeel van risicobeheer en vertrouwen.

Naarmate organisaties AI, automatisering en cloudservices omarmen, wordt de informatie achter deze technologieën waardevoller, maar ook kwetsbaarder. Deze gegevens vormen de basis voor besluitvorming, klantrelaties en operationele continuïteit. Tegelijkertijd maakt AI het mogelijk om versnipperde data razendsnel te combineren tot complete profielen. Wat vroeger jaren kostte, gebeurt nu in minuten. Daardoor groeit de noodzaak voor helderheid over waar gegevens staan en hoe deze worden beheerd.

Dataresidentie is een bestuurskwestie

Regelgeving sluit daarop aan. GDPR, NIS 2 en de AI Act leggen verantwoordelijkheid expliciet bij bestuurders. Zij moeten kunnen aantonen wie toegang heeft tot informatie en onder welke jurisdictie deze valt. De implicaties gaan verder dan boetes: het gaat om continuïteit, reputatie en vertrouwen. Toch kiezen Nederlandse organisaties nog steeds

veel voor buitenlandse hyperscalers voor essentiële diensten.

TrueFullstaq, gespecialiseerd in DevOps en cloud native infrastructuur, werkt al bijna 25 jaar aan bedrijfskritische platformen. Het bedrijf ziet de urgentie in de markt toenemen. “We hebben jarenlang zwaar gedraaid op onze eigen lokale infrastructuur, toen kwam de vlucht naar hyperscalers als Azure, AWS en Google”, zegt CCO Chris Baars. “Nu wordt de relevantie van soevereine cloudoplossingen met de dag groter. Er is veel discussie, maar weinig actie, terwijl controle over je data en systemen cruciaal is.”

Selectieve urgentie

De Cloud Act kan de Amerikaanse overheid toegang geven tot data van Amerikaanse bedrijven en de data van platformen waartoe deze bedrijven toegang hebben, óók wanneer die informatie in Europa staat. De wet geldt al zeven jaar onder zowel Trump als Biden, maar de discussie in Nederland ontstond pas recent. “Iedereen spreekt schande totdat mensen ontdekken dat migratie tijd en geld kost”, zegt Baars. “Dan is het opeens niet meer relevant.” Het werkt ook andersom met data van Europese bedrijven op een Amerikaans platform: deze gegevens kunnen in handen van de Amerikaanse overheid vallen.

TrueFullstaq werkt nauw samen met hyperscalers en bouwt ook hybride omgevingen. “Als je veel internationaal verkeer hebt, begrijp ik dat je gebruik wilt maken van wereldwijd verspreide

datacenters om latency en risico’s te verlagen”, zegt Baars. “Maar het grootste deel van de Nederlandse bedrijven heeft dat niet nodig. Waarom zou je klantdata dan de grens over duwen?”

Marktdynamiek vraagt om herbezinning

De cloudmarkt is sterk in beweging. Consolidatie, wisselende eigendomsstructuren en veranderende jurisdicties leiden ertoe dat organisaties opnieuw kijken naar hun afhankelijkheden. Wanneer een technologiepartner met gevoelige workloads onder een andere jurisdictie valt, roept dat vragen op over langdurige governance. Organisaties willen zekerheid dat hun gegevens beschermd blijven onder Europese normen voor privacy en veiligheid.

Tegelijkertijd blijven wereldwijde cloudplatformen essentieel. De verschuiving die zichtbaar wordt, is dat bestuurders scherper kijken naar governance voor die workloads die bepalend zijn voor risico, reputatie en vertrouwen.

AI vergroot de kwetsbaarheid

AI maakt datakoppeling eenvoudiger dan ooit. “Datapunten die vijf jaar geleden waardeloos leken omdat ze verspreid waren over verschillende databases, kun je nu in een AI-engine gooien en binnen minuten wordt een compleet profiel gegenereerd”, legt Baars uit.

Sommige gegevens waren vroeger openbaar. Maar wanneer betalingsgedrag, transacties of medische data worden

gecombineerd, verandert de gevoeligheid. “Dergelijke informatie mag de grens echt niet over. Zeker niet nu reverse engineering via AI zo makkelijk is”, zegt Baars.

Steeds meer organisaties heroverwegen daarom hun architectuur. TrueFullstaq ziet een groeiende beweging terug richting private cloud voor specifieke workloads. “Ze maken zich zorgen om geopolitieke onrust of voelen druk van aandeelhouders of klanten.” De migratie verloopt sneller dan vaak gedacht: een architectuurscan, de omgeving wordt ingericht en het datapakket gaat mee. “Die kosten zijn niet hoger dan bij een hyperscaler.”

Businesscases draaien om prijs, dan gemak, de laatste jaren ESG en nu ook dataresidentie

Dataresidentie hoort in elke businesscase

TrueFullstaq ondersteunt diverse sectoren zoals SaaS-providers, luchtvaart, landbouw en e-commerce. “Als de operatie van die bedrijven stil komt te liggen, staat heel Nederland stil”, zegt Baars.

Zijn advies aan bestuurders is eenvoudig: maak dataresidentie een vast onderdeel van de businesscase. “Daar staat prijs altijd bovenaan, dan gemak en in de laatste jaren ESG. Nu moet er een extra vraag bij: waar staan mijn gegevens? En wil ik mijn klanten blootstellen aan wat er in het ergste geval kan gebeuren?” De filosofie van TrueFullstaq blijft onveranderd. Wie privacy garandeert, moet controle hebben over het landschap van de dataopslag. Bewaar je data waar je zelf maximale invloed hebt.

Chris Baars, CCO, TrueFullstaq

AI-fabriek voor minder afhankelijkheid van Big Tech

TRANSFORMATIE

Landen over de hele wereld proberen voorop te lopen in kunstmatige intelligentie. Terwijl de Verenigde Staten en China miljarden investeren in datacenters en modellen, vaart Europa een alternatieve route: minder afhankelijkheid, meer publieke waarden. Nederland krijgt nu zijn eerste nationale AI-fabriek. Deze kan innovatie versnellen, maar is slechts één onderdeel van het bouwen van een goede AI-infrastructuur voor Europa.

Marloes Pomp, Expert in Europese AI- en innovatievraagstukken

De Nederlandse AI-infrastructuur is op dit moment weinig samenhangend. Verschillende regio’s, zoals Groningen, Brainport en Amsterdam, zijn eigen initiatieven gestart, maar een gezamenlijke koers ontbreekt. Volgens Marloes Pomp, expert in Europese AI- en innovatievraagstukken, biedt de AI-fabriek een kans om deze initiatieven te verbinden tot een nationale strategie.

Nederlands taalmodel

“Die term ‘AI-fabriek’ vind ik wat verwarrend, want het is in feite een datacenter”, zegt Marloes Pomp. Toch ziet ze potentieel in de faciliteit in Groningen. Onderzoekers krijgen meer capaciteit, en projecten zoals een Nederlands taalmodel kunnen er een landingsplaats vinden. Voor toepassingen in overheid en bedrijfsleven is zo’n model “superhandig”. De fabriek versterkt ook het profiel van de regio. “Voor Groningen is dat waardevol, maar landelijk beleid blijft cruciaal.”

Investeren in decentrale infrastructuur

Pomp ziet de Groningse fabriek als geopolitiek instrument. AI-fabrieken zijn onderdeel van een Europese zoektocht naar digitale soevereiniteit, dus onafhankelijkheid van Amerikaanse technologieconcerns en meer controle over data, chips en cloud. Tegelijk ziet zij in de Verenigde Staten een mogelijke “AI-bubbel”, waar massa’s geleend geld in

datacenters zijn geïnvesteerd, terwijl de gebruikte chips na drie à vier jaar verouderen. Dat kan voor Europa een kans zijn om later, maar slimmer, in te stappen.

Volgens Pomp is het belangrijk dat Europa een netwerk bouwt van meerdere datacenters in verschillende landen. Het moet er voor gebruikers weinig toe doen waar de rekenkracht staat, zolang er een netwerk is waarin capaciteit eenvoudig te verschuiven valt. “We moeten niet nationaal navelstaren en roepen dat het fantastisch is dat wij ook een fabriek hebben. Het gaat erom hoe je de infrastructuur als geheel ontwerpt.”

Regulering als concurrentievoordeel Waar Europa vaak als traag en overgereguleerd wordt weggezet, ziet Pomp juist een kans. De Europese AI-verordening wordt steeds vaker gezien als voorbeeld voor andere landen. Duidelijke kaders kunnen innovatie stimuleren, vooral bij domeinspecifieke toepassingen in sectoren

als gezondheidszorg, agrifood en energie. Voor organisaties in Nederland mondt dat uit in een concrete opdracht. Bedrijven en overheden werken nu aan AI-strategieën richting 2030. “Dan moet je plannen waar je de essentiële data wilt hebben. Op Europese bodem, maar bij welke aanbieders en onder welke voorwaarden?”

We moeten niet nationaal navelstaren. Het gaat erom hoe je de Europese infrastructuur als geheel ontwerpt

De AI-fabriek in Groningen is een eerste stap naar een Europese publieke AI-infrastructuur. Maar die stap is alleen waardevol als bedrijven en overheden nu in actie komen. Zij moeten hun datastrategie herzien en kiezen waar hun gegevens straks staan, wie die beheert en onder welke voorwaarden. Wie dat uitstelt, loopt het risico afhankelijk te blijven van buitenlandse partijen.

De stille dreiging achter iedere AI-transformatie

Terwijl Nederlandse bedrijven eindelijk de slag naar AI lijken te maken, loert er een vaak nog onderschatte valkuil. En die kan ondernemers veel duurder komen te staan dan ze denken.

Want het lijkt allemaal zo simpel. Je koopt een AI-tool, je team volgt een cursusje van twee uur, en klaar is Kees. AI-geletterd, compliant en klaar voor de toekomst. Tenminste, dat denkt het merendeel van de Nederlandse ondernemers. De werkelijkheid is echter minder rooskleurig.

In augustus 2026 wordt de Europese AI Act volledig van kracht. Een moment waar vrijwel niemand rekening mee houdt, terwijl de gevolgen behoorlijk ingrijpend zijn. “We zien bedrijven systemen kiezen en aanbieden aan klanten die eigenlijk niet conform de wetgeving zijn”, legt Ebel Slijp uit, oprichter van Refreshworks. Het bedrijf helpt sinds 2016 organisaties met AI-transformaties, van strategie tot implementatie.

Cowboys op de markt

De wetgeving bestaat uit 144 pagina’s aan regels. Bedrijven moeten hun

complete IT-stack classificeren op risicoprofielen, soms tientallen documenten opstellen, AI-managementsystemen introduceren en hun medewerkers structureel trainen. Dit is absoluut geen eenmalige cursus, maar een doorlopend programma. “We zien cowboys op de markt die beweren dat je na twee uur AI-geletterd bent. Dat kan helemaal niet”, aldus Slijp.

De consequenties? Boetes tot 3 procent van de jaarlijkse omzet, met een maximum van 15 miljoen euro. Maar belangrijker nog: grote opdrachtgevers zoals overheid en corporates zullen steeds vaker gaan controleren of hun leveranciers compliant zijn. Denk aan ASML, dat alleen al meer dan 10.000 leveranciers heeft.

Automatisering als antwoord op compliance

Ironisch genoeg komt de oplossing voor dit AI-vraagstuk uit de hoek van... AI.

Refreshworks lanceert binnenkort Complai, een SaaS-platform dat mkb-bedrijven helpt om aan alle eisen te voldoen. Dit systeem koppelt zich automatisch aan de techstack van het bedrijf, schrijft automatisch veel van de benodigde documentatie en past zich – wederom automatisch – aan wanneer de wetgeving wijzigt.

“Traditionele consultants vragen daar veel geld voor. Wij hebben de volledige wetgeving in prompts verwerkt en een LLM getraind die de documentatie perfect schrijft. Continu.” Het platform bevat daarnaast een trainingsomgeving waar medewerkers op basis van hun individuele

behoeften digitaal worden opgeleid. Want daar gaat het uiteindelijk om: “Op sommige gebieden loopt Nederland in Europa qua AI-adoptie nogal achter de feiten aan”, stelt Slijp. “Niet omdat we de technologie niet snappen, maar omdat we te veel focussen op risico’s en regeldruk.”

“AI is geen IT-project, maar een bedrijfstransformatie. De verantwoordelijkheid ligt bij leiders om hun organisaties mee te nemen. En dan moet die compliance gewoon geregeld zijn, zodat Nederland verder kan met waar we goed in kunnen worden: het toepassen van AI.”

Van AI-experimenten naar strategische waarde

Veel organisaties stappen enthousiast in de wereld van kunstmatige intelligentie. Maar na de eerste experimenten doemen de fundamentele vragen op: welke toepassingen leveren echt waarde op? En zijn medewerkers er klaar voor om met AI te werken? Het enthousiasme is groot, de investeringen fors, maar het rendement blijft vaak achter.

Daarmee groeit bij veel bedrijven het gevoel dat de voortgang te langzaam gaat, ondanks de miljoenen die al zijn uitgegeven aan data, modellen en trainingen. “We komen veel organisaties tegen waar FOMO heerst”, zegt Michel Heijman, chief technology officer bij Macaw. “Iedereen wil iets met AI, maar weinig bedrijven weten hoe ze het structureel moeten inzetten”, aldus Heijman.

“De echte uitdaging zit in de mensen met kennis binnen het bedrijf”, zegt CEO Johan Taams. “Die hebben geen gestructureerd overleg, want 80 procent van de gesprekken wordt niet vastgelegd. En als je te snel wilt en de menselijke factor niet meeneemt, krijg je fouten.” Het resultaat: geïsoleerde pilots en het ontbreken van een fundament van vertrouwen, zowel technisch (data, governance) als menselijk (skills, adoptie).

Van ambitie naar meetbare impact

“AI is geen doel op zich, het is een middel”, benadrukt Taams. “Je moet beginnen met de waarde die je wilt creëren.” Met het AI Value Program helpt Macaw organisaties om hun ambities op het gebied van AI om te zetten in tastbare

resultaten. Het traject bestaat uit modulaire onderdelen die aansluiten op de strategie en het ontwikkelniveau van de organisatie. “Dit is een fundamentele mindchange”, zegt Taams. “AI markeert de stap van een koets waarin je wordt gereden naar een auto die je zelf moet besturen. Pas als je begrijpt hoe het systeem werkt, kom je vooruit.”

foundation of trust. Een Value Roadmap prioriteert use cases en impact. “We starten met waarde, versterken onderweg het fundament”, benadrukt Taams. Een veelgehoord misverstand? “De eerste gedachte is vaak: we moeten de data op orde brengen, dus ik ga eerst vijf jaar data opschonen”, zegt Heijman. “Over de as van je AI-visie kun je klein beginnen en parallel je data opschonen.”

De eerste stap voor Macaw is verbinding maken via AI Roundtables en de Open Kitchen, waar deelnemers leren van peers en concrete cases. In de ontdekkingsfase brengen consultants via de Strategy Lab, ICT Readiness Check en AI Maturity Scan in kaart welke use cases écht waarde leveren. “Wij zien vaak dat de ambities wel aanwezig zijn, maar de data nog niet”, legt Heijman uit. “Daarom combineren we altijd technische haalbaarheid met businesswaarde.” Met die inzichten formuleren ze een AI Executive Brief met heldere strategische doelen, gekoppeld aan bestaande KPI’s.

Routekaarten

Die strategie wordt uitgewerkt in twee routekaarten. Een Transformation Roadmap beschrijft hoe architectuur, governance en skills op orde komen, de

De fout is vaak dat bedrijven AI implementeren zonder eerst de juiste vraag te stellen

Het AI Center of Excellence wordt operationeel: co-sourced en schaalbaar. Met Pulse-sessies blijft strategie actueel en worden medewerkers getraind. “Change management en adoptie zijn vanaf dag één verweven”, zegt Heijman. “AI werkt alleen als mensen het vertrouwen en de vaardigheden hebben.”

De eerste maand

Een typisch traject start met helderheid.

De eerste twee weken: AI Maturity Scan en ICT Readiness sessie. Week drie: intensieve Strategy Lab workshop om use cases met hoogste ROI te identificeren. Week vier: presentatie AI Executive Brief. Parallel start vaak al een eerste pilot zodat de organisatie binnen vier tot zes weken de eerste resultaten ziet. “Die combinatie van denken én doen is cruciaal”, legt Taams uit. “Als mensen een werkende oplossing zien, ontstaat vertrouwen.”

Van hype naar houdbaarheid

Bedrijven die AI succesvol schalen, beginnen met een duidelijke business case, bouwen systematisch aan hun fundament, en blijven leren. Of het nu om Heineken, Panasonic of een groot automotive merk gaat, de patronen zijn opvallend gelijk. Succesvolle organisaties koppelen elk experiment direct aan waarde en leren sneller dan de rest.

Deze organisaties gebruiken het AI Value Program als continu verbeterproces. Ze meten wat werkt, passen aan, en blijven investeren in skills en adoptie. De meeste organisaties zitten echter nog in de experimenteerfase. Wie daaruit wil breken, moet AI structureel verankeren in processen, gedrag en besluitvorming. “De fout die we vaak zien”, besluit Taams, “is dat bedrijven besluiten AI te gaan implementeren zonder eerst de juiste vraag te stellen: ‘Welke businessuitdaging lossen we op, en kan AI daarbij helpen?’ Dáár begint de echte waardecreatie.”

Macaw begeleidt organisaties bij het creëren van tastbare waarde met AI. Met het AI Value Program helpt Macaw leiders om van experimenten naar impact te gaan: een duidelijke visie, een stevig fundament en snelle, veilige adoptie. Als Microsoftpartner met 30 jaar ervaring ondersteunt Macaw bedrijven wereldwijd bij digitale transformatie, van eerste pilot tot opgeschaalde AI-capaciteit.

Michel Heijman, Chief technology officer, Macaw

Johan Taams, CEO, Macaw

Factbox

Europese AI-inhaalslag begint in regionale ecosystemen

ONAFHANKELIJKHEID

Kunstmatige intelligentie is in korte tijd uitgegroeid tot een geopolitiek machtsmiddel. Niet alleen bedrijven, maar ook staten bouwen hun toekomstpositie op toegang tot chips, rekenkracht en schaarse technologische expertise. Wie die infrastructuur beheerst, bepaalt steeds meer de spelregels van de digitale economie. Halfgeleiders zijn daarbij wat olie in de vorige eeuw was: de grondstof waarop hele industrieën draaien.

In Europa groeit het besef dat het in deze waardeketen kwetsbaar staat. De afhankelijkheid van Amerikaanse en Aziatische technologiebedrijven is groot, terwijl de strategische belangen snel toenemen. Europese instituties spreken daarom steeds nadrukkelijker over “strategische autonomie”: het vermogen om kritieke technologie zelf te ontwikkelen, te produceren en toe te passen. Initiatieven zoals de EU Chips Act, bedoeld om het Europese aandeel in chipproductie richting 20% te brengen, etaleren die ambitie. Maar ambitie alleen is niet genoeg; cruciaal is dat de onderliggende knelpunten worden onderkend. Juist dat bewustzijn is de afgelopen jaren breder doorgedrongen, en vormt daarmee een realistischer vertrekpunt om het Europese tempo daadwerkelijk op te voeren.

Europa wil wel, maar handelt te langzaam. Toch wijzen recente investeringsgolven, snellere besluitvorming en nieuwe publiekprivate samenwerkingen erop dat het continent op stoom begint te komen.

Hierdoor komt één les steeds nadrukkelijker naar voren. Technologische vooruitgang volgt geen lineair subsidiepad, maar gedijt in ecosystemen. Niet de individuele fabriek, startup of onderzoeksgroep maakt het verschil, maar de fysieke plek waar die samenkomen, kennis delen en elkaar vinden. Waar corporates, scale-ups, universiteiten en investeerders niet naast elkaar opereren, maar letterlijk en figuurlijk naast elkaar werken.

AI Innovation Center

Europa wil wel, maar handelt te langzaam

Snelheid en nabijheid

Ondanks forse publieke investeringen worstelt Europa met de uitvoering. Het tempo ligt lager dan in de Verenigde Staten en China, waar besluitvorming sneller gaat en kapitaal makkelijker beschikbaar komt. Europese deeptechbedrijven lopen te vaak vast in trage vergunningsprocedures, gefragmenteerde subsidieprogramma’s en gebrek aan langetermijnzekerheid. De afgelopen jaren waarschuwden toezichthouders meermaals dat de uitvoering achterblijft bij de beleidsdoelen:

Een van de regio’s waar dat principe al langer vorm krijgt, is Brainport Eindhoven. Daar is in de afgelopen decennia een technologische infrastructuur opgebouwd die inmiddels internationaal wordt gezien als een voorbeeld voor geïntegreerde innovatie. Rond High Tech Campus Eindhoven (HTCE) – een specifieke campus binnen de Brainport – komt een volledig deeptech-ecosysteem samen. Hier verzamelen zich chipdesign, geïntegreerde fotonica, high-precision engineering, embedded systems en de bedrijven die deze technologie toepassen. Het is een blauwdruk voor hoe technologische autonomie er in de praktijk kan uitzien.

In die context ontstond in 2021 het AI Innovation Center, opgezet om een ontbrekende schakel in het regionale profiel te vullen. Ondanks de sterke hightechbasis had Eindhoven destijds geen duidelijk

herkenbaar AI-ecosysteem. Bedrijven vonden elkaar moeilijk en jonge AIondernemers zochten vaak een plek buiten de regio. Door een fysieke hub te creëren waar startups, kennispartners en grote technologiebedrijven samenkomen, werd een brug geslagen tussen infrastructuur en toepassing. Zo ontstond nog vóór de wereldwijde AI-doorbraak een plek waar talent werd aangetrokken, nieuwe bedrijven zich vestigden en experimenten versneld konden worden doorgezet.

Hightech-infrastructuur

Het Center groeide sindsdien uit tot een cluster van meer dan dertig organisaties die werken aan uiteenlopende AI-toepassingen.

Daarbij sluiten ook internationale spelers aan die rekenkracht, ontwikkeltools en expertise inbrengen. De aantrekkingskracht voor bedrijven zit in de nabijheid van een compleet hightech-ecosysteem: van infrastructuur tot een gemeenschap die innovatie dagelijks voedt. Juist die combinatie versnelt de stap van experiment naar markt — een fase waarin Europa lange tijd terrein verloor.

Maar de regio als geheel laat vooral zien wat Europa probeert te bereiken: een waardeketen die niet afhankelijk is van één schakel elders in de wereld. In Eindhoven wordt gewerkt aan chiparchitecturen voor de volgende generatie AI-systemen, aan productietechnologie voor geavanceerde micro-assemblage en aan geïntegreerde fotonica voor datacommunicatie en quantumtoepassingen. Tegelijk ontstaan nieuwe bedrijven die de stap naar toepassing maken, ondersteund door een community en een netwerk van investeerders en onderzoekers.

Lessen voor Europa

Het voorbeeld laat zien dat strategische autonomie niet begint in Brussel, maar in steden waar bedrijven, kennis en infrastructuur geconcentreerd zijn. Daar wordt de abstracte Europese ambitie vertaald naar concrete vooruitgang: sneller experimenteren, eenvoudiger opschalen en nauwer samenwerken. Deze lokale dynamiek is moeilijk centraal te regisseren, maar juist essentieel om een eerlijke plaats te behouden in de mondiale technologierace.

Regionale ecosystemen zoals Brainport laten zien dat versnelling mogelijk is

Dat betekent niet dat de Europese remmende factoren verdwijnen. Het beleid blijft complex en de toegang tot kapitaal voor deeptech groeit minder snel dan gewenst. Maar het laat wel zien welke voorwaarden wél werken: fysieke clustering, gedeelde faciliteiten en een lange traditie van samenwerking. Regio’s die dat al op orde hebben, lopen een stap voor op de rest – niet alleen in innovatie, maar ook in het realiseren van technologische onafhankelijkheid.

Europa staat voor een beslissend decennium. Wil het continent meespelen op het hoogste niveau, dan moet het tempo omhoog. Het goede nieuws is dat de fundamenten daarvoor inmiddels zichtbaar worden: het politieke bewustzijn groeit, investeringen nemen toe en regionale ecosystemen zoals Brainport laten zien dat versnelling mogelijk is. Op één vierkante kilometer wordt gebouwd aan de fundamenten van een onafhankelijke Europese AI-waardeketen, die toont hoe de inhaalslag daadwerkelijk vorm begint te krijgen.

Tekst: Eltjo Nieuwenhuis Foto: Datacation

AI met verstand: innoveren waar fouten geen optie zijn

Agentic AI krijgt momenteel wereldwijd veel aandacht. Veel sectoren vragen zich af hoe ze het potentieel van deze technologie kunnen benutten zonder de controle te verliezen. In sectoren waar elke beslissing telt, zoals energie, maritieme operaties en zorglogistiek, is de vraag allang niet meer óf het wordt ingezet. Het gaat erom hoe dat veilig, strategisch en op schaal kan gebeuren.

Agentic AI – systemen die zelfstandig handelen en zich aanpassen aan veranderende omstandigheden – biedt veel potentie voor innovatie. Toch voelt de stap van proof of concept naar productie in risicovolle omgevingen vaak als een uitdaging. “De belangstelling is enorm, maar de voorzichtigheid evenzeer”, zegt Hans Pieter de Vries, managing director bij Supercharge. “In sectoren waar de foutmarge vrijwel nul is, willen leiders verantwoord innoveren, met betrouwbaarheid en compliance als uitgangspunt.”

Supercharge, een internationale digitale innovator voor complexe en zwaar gereguleerde sectoren, helpt organisaties vooruit met robuuste digitale oplossingen. Het bedrijf combineert strategie, ontwerp en engineering om technologie veilig en schaalbaar in te zetten. Weliswaar speelt AI een groeiende rol, maar Supercharge beoordeelt scherp wanneer AI echte waarde toevoegt of slechts een hype is. Het bedrijf profileert zich als betrouwbare partner voor organisaties die met verstand willen moderniseren.

Samenwerking tussen mens en machine

De toekomst van kunstmatige intelligentie in kritieke omgevingen ligt volgens het bedrijf niet in automatisering, maar in augmentatie. “AI-automatisering is geen alles-of-niets-keuze”, legt De Vries uit. “Het is een spectrum: waarin we steeds weer de balans moeten vinden tussen menselijke controle en systeemautonomie.”

supercharge.io

Een verantwoorde invoering van agentic AI begint met een stapsgewijze aanpak: klein starten, grondig testen en vertrouwen opbouwen, zonder concessies te doen aan veiligheid of naleving. Naarmate het vertrouwen groeit, kan het systeem meer autonomie krijgen, terwijl de mens toezicht en eindverantwoordelijkheid behoudt. Dit creëert een pragmatisch pad om impact op te schalen via naadloze, collaboratieve workflows. Hierbij kunnen experts zich richten op cruciale beslissingen en supervisie, terwijl kunstmatige intelligentie het repetitieve of data-intensieve werk beheert dat anders de menselijke capaciteit zou beperken.

De energietransitie versnellen

Nergens is die samenwerking belangrijker dan in de energiesector – een belangrijk focusgebied van Supercharge, met projecten voor onder meer TenneT en National Grid. De afgelopen twintig jaar is de complexiteit sterk toegenomen. De hoeveelheid realtime data neemt explosief toe, energieopwekking wordt steeds decentraler en onvoorspelbaarder, en de druk op netstabiliteit groeit.

Het helpen van energiebedrijven om die complexiteit te beheersen met technologie is de missie van Nils Teipel, energy director bij Supercharge. Hij kwam afgelopen zomer aan boord na vijftien jaar in de sector, onder meer bij TenneT. “Van TSO’s en DSO’s tot traders en engineers, iedereen zoekt naar slimmere manieren om bij te blijven. Als je het verantwoord inzet, kan AI hier een enorm verschil maken.”

In controlekamers kan AI fungeren als digitale copiloot. Het kan het net monitoren, scenario’s simuleren en risico’s signaleren door weersinvloeden of apparatuurproblemen nog voordat ze escaleren. Het systeem ontdekt patronen die voor mensen in realtime onzichtbaar zouden blijven, en helpt operators sneller en beter geïnformeerd beslissingen nemen.

Ook buiten de controlekamer kan AI, gecombineerd met robotica, waardevol zijn. Denk aan het inspecteren van assets, vroegtijdige foutdetectie of veilig werken in hoogspanningszones waar menselijke toegang beperkt is. Maar ook in energiehandel opent het nieuwe mogelijkheden. Deze lopen van marktpatroonanalyses tot prijsschattingen en voorspellende inzichten die handelaren helpen sneller en met meer vertrouwen te handelen. “Het draait om systemen die experts helpen hun werk beter te doen”, benadrukt Teipel. “Denk aan voorspellen van onbalans in het net, het beschermen van assets en het ontdekken

van handelskansen, maar alles wel onder menselijk toezicht.”

Andere cruciale sectoren

Dezelfde principes gelden in domeinen als gezondheidszorg, finance en maritieme logistiek, sectoren die voortdurend onder druk staan om nauwkeurige, tijdkritische beslissingen te nemen in complexe dataheavy omgevingen.

AI stelt professionals in staat om – op een onderbouwde, gecontroleerde manier – problemen eerder te voorzien en sneller te handelen. Juist de combinatie van menselijke oordeelskracht en machineintelligentie maakt operaties veiliger en betrouwbaarder.

In sectoren waar de foutmarge vrijwel nul is, willen leiders verantwoord innoveren

Transparantie vormt de basis om effectief te kunnen schalen. Door de input gestructureerd, inzichtelijk en traceerbaar te houden, kan het team AI-beslissingen blijven controleren en deze voortdurend verbeteren. “Het is geen statisch systeem”, voegt De Vries toe. “Naarmate het evolueert, evolueren ook de rollen en de samenwerking. Onze ervaring is dat je binnen no-time op 80% zit, maar juist voor die laatste 20% heb je zorgvuldigheid nodig en daar bestaat geen shortcut voor.”

AI-automatisering is geen allesof-niets-keuze

Een verantwoorde start

Bij Supercharge begint een AItraject niet met technologie, maar met doelgerichtheid. Wat is het echte vraagstuk, en hoe kan kunstmatige intelligentie het leven makkelijker of beter maken? Het is hierin geen vervanger maar een versneller. De organisatie hanteert een methode die al bij veel Fortune 500-bedrijven in Nederland en daarbuiten is ingezet. Waar liggen de kansen en wat zijn de use-cases? Daarna ontwikkelt het bedrijf veilige, transparante en missiegedreven workflows die de basis leggen voor intern vertrouwen én voor duurzame adoptie op lange termijn.

Terwijl organisaties in heel Europa zoeken naar manieren om de hype te vertalen naar concrete waarde, biedt deze mensgerichte aanpak een realistische route vooruit: innovatie met controle, impact met integriteit.

Hans Pieter de Vries, Managing director, Supercharge Nils Teipel, Energy director, Supercharge

AI bouwen én begrijpen voor de stap van theorie naar praktijk

Artificial intelligence is geen toekomstmuziek meer. Het is realiteit bij de overheid, het mkb, ziekenhuizen, en zelfs in onze natuurgebieden. Maar tussen een mooi idee en een werkend systeem zit een wereld van verschil.

In dat grensgebied opereert het Centre of Expertise AI for Society (CoE AI) van Fontys Hogeschool. Gerard Schouten, leading lector, en Danny Jonker, onderzoeksmanager verbonden aan Fontys, hebben een duidelijke missie: AI moet betrouwbaar, mensgericht en duurzaam worden ingezet. Deze ambitie vertalen ze niet alleen in onderzoek, maar vooral in tastbare applicaties.

Het CoE AI bundelt alle praktijkgerichte AI-onderzoeksgroepen (lectoraten) binnen de Fontys Hogeschool om meer impact te maken, als een echte innovatiehub. “Er zijn veel onderzoeksgroepen binnen Fontys die iets met AI doen”, legt Jonker uit. “Om dat allemaal te verbinden en om meer impact te maken, is er het CoE AI.” Die verbindende rol is cruciaal in een tijd waarin AI zich razendsnel ontwikkelt. Wat drie jaar geleden nog ondenkbaar was, is nu implementeerbaar.

“Je kunt iets pas echt goed begrijpen als je het ook ontwerpt en bouwt”, zegt Schouten. Door deze pragmatische aanpak onderscheidt het CoE AI zich van andere hogescholen. Het zwaartepunt van het praktijkgerichte onderzoek bestaat uit het implementeren en prototypen van daadwerkelijke AI-implementaties. Het andere deel draait om de ethische, juridische en maatschappelijke aspecten. Die combinatie is essentieel, stelt Jonker. “Wil je AI op een goede manier inzetten, dan heb je naast ICT ook andere disciplines nodig, die bijvoorbeeld over ethiek en wetgeving gaan. Je kunt niet alleen technisch kijken.”

De hightech regio Brainport biedt daarvoor de ideale voedingsbodem. “Wij doen graag projecten met maatschappelijke impact”, benadrukt Schouten. “Dat is onze unieke propositie ‘for society’. We kiezen hierbij voor de domeinen zorg en welzijn, onderwijs en onze fysieke leefomgeving.” Het betekent dat Fontys niet alleen

werkt aan commerciële toepassingen, maar juist ook kijkt naar vraagstukken in zorg, leefomgeving en publieke infrastructuur.

Van mens-dier interactie tot zorgprocessen

De projecten van het CoE AI lopen uiteen van ecologie tot gezondheidszorg. Bij het WildlifeNL-project, gefinancierd vanuit de nationale wetenschapsagenda, ontwikkelt het CoE AI apps die in natuurgebieden het effect van recreatiedruk op dieren meten en registreren hoe mensen ontmoetingen met dieren ervaren. Daarnaast helpen de apps omwonenden bij het digitaal melden van schade, of andere vormen van overlast. In ZuidKennemerland en het Kempenerbroek fungeert Fontys als technologiepartner, terwijl Universiteit Utrecht de ecologische kant behartigt, en de Radboud Universiteit zich richt op communicatie over wilde dieren.

In de zorg richt Fontys zich op ondersteunende processen. Spraakgestuurd rapporteren is al operationeel in meerdere instellingen. Een ander voorbeeld is het gebruik van wearables om stress te meten bij dementiepatiënten die dat zelf niet

meer kunnen aangeven. “Die informatie is waardevol voor mantelzorgers en professionals om hun acties mee aan te passen”, aldus Jonker.

Voor de energietransitie ontwikkelt het CoE AI een digitale energiecoach voor verenigingen van eigenaren. “Met generatieve AI kunnen bewoners tijdens vergaderingen vragen stellen over verduurzaming van hun appartementencomplex”, stelt Schouten.

Studenten als motor van innovatie Bij vrijwel elk onderzoeksproject zijn studenten betrokken. Voor een logistiek dienstverlener analyseerden studenten 400.000 zendingen om voorspellingen te doen over verlate leveringen. Bij een bloemenhandel hielpen ze om de impliciete kennis van ervaren inkopers te vertalen naar databronnen die jongere medewerkers kunnen ondersteunen. “In een semester van zes maanden hebben we al een draaiend model dat naar tevredenheid werkt”, vertelt Jonker.

Ook voor biodiversiteitsmonitoring heeft Fontys een AI-applicatie gebouwd die een vierkante meter berm kan analyseren en exacte aantallen bloemensoorten kan tellen. De code en de data zijn open source beschikbaar. Rijkswaterstaat en waterschappen tonen belangstelling om het instrument in te zetten voor bermen en dijken.

Die praktische inslag geeft het CoE AI toegang tot het bedrijfsleven. Studenten lopen stage, docenten onderhouden contacten, en via onderzoeksprojecten ontstaan langdurige samenwerkingen. “Daarmee hebben we een goed beeld van wat er speelt in het werkveld”, zegt Jonker.

Cultuur belangrijker dan code De grootste les? Techniek is zelden de bottleneck. “Het zit vooral in de

randvoorwaarden”, stelt Jonker. Op spoedafdelingen blijken slimme algoritmes die prioritering maken ongebruikt te blijven omdat artsen zich niet ‘de wet’ laten voorschrijven door stoplichtmodellen. Het veranderproces, de manier waarop data worden gepresenteerd, de acceptatie door eindgebruikers: dat bepaalt het succes. Ook opschalen blijkt weerbarstig. “Je moet voorzichtig zijn met de term best practice. Wat in ziekenhuis A werkt, hoeft niet zomaar te functioneren in ziekenhuis B.” Elke context vereist maatwerk, andere stakeholders en nieuwe overwegingen.

Wij doen graag projecten met maatschappelijke impact

Katalysator in de hightech regio Fontys positioneert zich als kennisinstelling met praktische insteek, als katalysator tussen fundamentele wetenschap en de maatschappij. Voor echt complexe algoritmeontwikkeling betrekken we bijvoorbeeld de Technische Universiteit Eindhoven bij een project. Voor commerciële toepassingen werkt Fontys samen met bedrijven. “Wij zijn een radartje in het geheel om dit soort ontwikkelingen te versnellen”, zegt Schouten.

Die rol wordt belangrijker nu hogescholen meer onderzoeksmiddelen kunnen aanboren van Europa, het Rijk en de regio. Centres of Expertise helpen om kritische massa te genereren en aanvragen voor praktijkgericht onderzoek binnen te halen. Schouten en Jonker hebben een duidelijke boodschap voor ondernemers: “De tijd van verkennen ligt achter ons. Het is tijd voor actie. Wie weet ben je anders straks te laat.”

Gerard Schouten, Leading lector, Fontys Hogeschool

Danny Jonker, Onderzoeksmanager, Fontys Hogeschool

Versnipperde systemen remmen innovatie in vastgoedbeheer

Woningcorporaties, vastgoedbeheerders en beleggers beschikken over enorme hoeveelheden data, maar die gegevens zijn vaak onvolledig of versnipperd. Veel organisaties werken met tientallen losse applicaties voor huurders, vastgoed, onderhoud en financiën. Dat maakt processen traag, foutgevoelig en moeilijk te vernieuwen. De belofte van kunstmatige intelligentie komt pas uit als de basis klopt: één waarheid, eenduidig vastgelegd over alle domeinen heen.

Een waarheid als fundament

“De grootste frictie zit niet in de processen zelf, maar in de manier waarop informatie wordt vastgelegd”, zegt Anton Vreugdenhil, CEO van Zig, softwareleverancier voor woningcorporaties en vastgoedbeheerders. “Zolang je niet zeker weet wat ‘gereed’ of ‘afgehandeld’ betekent, kan geen enkel algoritme betrouwbare antwoorden geven.”

Volgens Vreugdenhil is het essentieel om data slechts één keer vast te leggen binnen een geïntegreerd platform. Zijn bedrijf bracht vijf marktleidende pakketten samen in één cloudomgeving, gebouwd op Microsoft Dynamics 365. “Zo ontstaat

één bron van waarheid. Daardoor worden processen efficiënter, data betrouwbaarder en wordt AI bruikbaarder.”

Deze aanpak voorkomt de klassieke keuze tussen een log monoliet en een versnipperd ‘best-of-breed’ landschap. “Wij combineren het beste van beide werelden: open waar het moet, integraal waar dat waarde toevoegt.” De informatie blijft eigendom van de klant, maar wordt beheerd binnen één veilig model dat voldoet aan de AVG.

Van datakwaliteit naar intelligentie Pas als de basis op orde is, kan AI waarde toevoegen. Binnen het Zig-platform ondersteunen agents en digitale assistenten medewerkers bij dagelijkse taken. Een huurder die een lekkende kraan meldt, maakt een foto. AI herkent het type, plant automatisch een monteur in en verwerkt de factuur. “Van twintig handelingen blijven er nog drie over voor de mens”, zegt Vreugdenhil. “Zo ontlasten we de organisatie en versnellen we het proces zonder de regie te verliezen.”

Ook op verhuurgebied levert dit winst op. Door één platform daalt de gemiddelde leegstand met 10 - 25%. “Bij

2,5 miljoen sociale huurwoningen en zeven procent mutatie per jaar scheelt dat duizenden gezinnen die sneller een woning krijgen”, aldus Vreugdenhil. “Dat is maatschappelijke winst, geen marketingtaal.”

Mens en technologie in balans Hoewel AI steeds meer processen overneemt, blijft de mens centraal. “AI moet niet beslissen, maar hélpen beslissen. Het gaat erom dat systemen voor mensen werken in plaats van andersom.” Daarom krijgt iedere gebruiker een persoonlijke ‘copilot’ die via natuurlijke taal toegang biedt tot alle dossiers en processen. Zo wordt AI geen extra tool, maar een toegankelijke laag die de organisatie verbindt.

Daarnaast versterkt het platform ook de samenwerking met aannemers, een vaak vergeten, maar cruciale schakel. “Verhuurders zijn regie-organisaties. Ze moeten niet alleen hun huurders bedienen, maar ook effectief opdrachten verstrekken aan externe onderhoudspartijen”, legt Vreugdenhil uit. “Ons systeem zorgt ervoor dat de aannemer onderdeel wordt van het digitale proces, wat de doorlooptijd en foutmarge aanzienlijk verlaagt.”

Veilig vernieuwen

Vreugdenhil erkent dat de keuze voor een cloudomgeving discussie oproept, maar wijst op de praktijk. “Ook klanten met eigen datacenters kunnen gehackt worden. Veiligheid gaat niet om locatie, maar om discipline en governance.” Door samen te werken met Microsoft binnen het Red Carpet-programma test Zig nieuwe AI-functies in afgesloten ‘private preview’omgevingen voordat ze breed worden uitgerold. “Zo blijft AI controleerbaar en uitlegbaar.”

Van twintig handelingen blijven er nog drie over voor de mens.

De technologie verbetert ook de relatie met huurders. Via een app kunnen zij storingen melden, onderhoud volgen en contact houden met de huismeester of buren. “Het verhoogt de transparantie én de leefbaarheid”, zegt Vreugdenhil. “De huurder ziet waarom hij een bepaalde huurprijs betaalt en lost kleine problemen vaak zelf op. Dat ontlast het klantcontactcentrum en versterkt de community.”

De omgang met privacygevoelige gegevens speelt hierbij een centrale rol. Dankzij integraties met systemen zoals DigiD worden persoonsgegevens tijdelijk en uitsluitend voor toewijzingsdoeleinden gebruikt. “We houden niets langer vast dan nodig. Daarmee beperken we risico’s en blijven we volledig AVG-compliant”, aldus Vreugdenhil.

Van data naar doen Implementatie verloopt gefaseerd, afhankelijk van de bestaande IT-omgeving. Middelgrote organisaties zetten binnen zes maanden de stap naar het nieuwe platform, grote partijen binnen een jaar. De investering verdient zich volgens Zig in drie tot vijf jaar terug. “Het gaat niet alleen om software, maar om beter werken en beter wonen. Wie nu investeert in goede data, investeert in de toekomst van de woningmarkt.”

Kader

Zig is de grootste softwareleverancier voor woningcorporaties en vastgoedbeheerders in Nederland. Het bedrijf werkt met 208 corporaties en 11 commerciële vastgoedbeheerders, samen goed voor ruim 2,3 miljoen woningen. Daarnaast ondersteunt Zig nog eens 1,8 miljoen woningen bij klanten in Frankrijk en Duitsland. Sinds 2021 maakt Zig deel uit van Main Capital Partners, dat innovatie en groei bevordert binnen Europese softwarebedrijven.

Anton Vreugdenhil, CEO, Zig

Slimmer digitaliseren geeft mkb weer grip op groei

Veel middelgrote bedrijven in handel, productie en e-commerce werken met een verouderd ERP-systeem. Daardoor ontstaan silo’s in het applicatielandschap, trage processen en versnipperde data. Cloud-ERP en integraties beloven een uitweg, maar de overstap vraagt meer dan technologie: visie en een realistische roadmap. Pas dan levert digitalisering snelheid, betrouwbaarheid en wendbaarheid op.

Een ERP-migratie voelt voor veel bedrijven als een “openhartoperatie”. Kosten, complexiteit en angst voor verstoringen zorgen voor uitstelgedrag. “We zien in de praktijk dat niet handelen duurder uitpakt”, zegt Rijk van Reenen, mede-eigenaar van SucceedIT. Zonder actuele updates nemen cyberrisico’s toe en blijven compliance en procesefficiëntie achter. Volgens hem ontstaat zo een vicieuze cirkel waarin bedrijven beslissingen blijven nemen op onderbuikgevoel, niet op data.

Van ERP naar ecosysteem SucceedIT, een Nederlands IT-consultancybedrijf voor middelgrote organisaties, ziet de overstap naar cloud-ERP als startpunt voor bredere integratie. “Je basis is een stabiel ERP-platform; daaromheen koppel je CRM, WMS, e-commerce, BI en meer tot één dataplatform”, zegt Van Reenen.

succeedit.nl

“Veel klanten merken dat ze hierdoor eindelijk grip krijgen op hun supply chain en cashflow.” Volgens hem levert modernisering gemiddeld 30 tot 50 procent tijdsbesparing op administratieve processen op, plus lagere IT-kosten en beter realtime inzicht. AI-functies zoals Copilot versnellen werk door repetitieve taken te automatiseren, terwijl medewerkers de finale controle houden.

Mensen maken het verschil Techniek slaagt pas als medewerkers mee kunnen en willen veranderen. “Succesvolle implementatie begint niet bij software, maar bij mensen die de nieuwe manier van werken omarmen”, zegt Mark-Jan Hennink, mede-eigenaar. Volgens hem onderschatten veel bedrijven de impact van communicatie: “Als je uitlegt waarom de verandering nodig is en wat het oplevert, krijg je draagvlak.” Een interne ambassadeur, training en tests

helpen weerstand te verkleinen. Wie al in de cloud werkt, profiteert bovendien van doorlopende updates en schaalbaarheid, zodat nieuwe functies zonder grote migraties beschikbaar komen. En de mogelijkheid om met apps functies uit te breiden, waardoor je geen complex en duur maatwerk nodig hebt.

Praktisch beginnen, gericht opschalen

Beide ondernemers benadrukken dat niet elk bedrijf klaar is voor verregaande automatisering of AI-agents. “Begin klein en bouw ervaring op”, zegt Hennink. Een concrete diagnose helpt: waar zitten knelpunten en verborgen IT-kosten, welke processen vragen de meeste handmatige stappen, en welke datakwaliteit is nodig voor betrouwbare analyses? Van Reenen vult aan: “We zien dat een gefaseerde aanpak meer vertrouwen wekt. Met kleine successen overtuig je het hele bedrijf.”

Awesome Compliance – Partner Content

De toekomst van legal en compliance is hybride, en al begonnen in Nederland

De wirwar aan regels rond privacy, data en AI groeit sneller dan bedrijven kunnen bijbenen. Hierbij is naleving een harde voorwaarde, want wie niet aantoonbaar compliant is, komt bij grote klanten of overheden niet meer aan tafel.

Hoewel strikt naleven niet altijd even eenvoudig is, kan technologie tegenwoordig helpen om deze naleving te vergemakkelijken. Waar traditionele trajecten maanden kunnen duren, kan AI binnen dagen helpen risico’s en tekortkomingen op te lossen. “We vervangen repetitief werk

door gespecialiseerde workflows”, zegt Marianne de Feijter, compliance-jurist en medeoprichter van Awesome Compliance. Deze legaltech startup helpt bedrijven compliant te worden en blijven met Europese regelgeving als de AVG, de AIverordening en de Data Act.

Menselijke inbreng

“Awesome Compliance is de eerste AI-compliance aanbieder van Nederland: een hybride combinatie van juridische experts en AI-agents die samen zorgen dat organisaties compliant worden én blijven.”

De AI verzamelt, ordent en analyseert gegevens. Vervolgens interpreteren juristen de resultaten en begeleiden de implementatie. “Die menselijke inbreng is cruciaal, want compliance ontstaat niet simpelweg door één druk op de knop”, benadrukt De Feijter.

Vooral startups en scale-ups profiteren. Zij hebben vaak niet de middelen voor langdurige trajecten, maar moeten wél voldoen aan dezelfde regelgeving als grote organisaties. “We noemen dit de democratisering van compliance”, legt medeoprichter Dick Sterk uit. “Door repetitief werk te automatiseren, maken we naleving haalbaar, voorspelbaar en betaalbaar.”

De software van Awesome Compliance is modulair opgebouwd met herkenbare bouwblokken: beleid, procedures, contracten, registers, assessments en training. De basis blijft gelijk, maar door kennis van regelgeving, passen AI-agents outputs’ dynamisch aan. Klanten kunnen kiezen voor software-only of voor het hybride model, waarin een jurist van Awesome meekijkt of waarin de interne bedrijfsjurist wordt ondersteund door de AI-agents die het repetitieve werk uit handen nemen. In beide gevallen borgt de menselijke toets de juridische zorgvuldigheid.

Vorm een klein, gemotiveerd kernteam, experimenteer gecontroleerd en vertaal successen naar een gefaseerde uitrol. Zo groeit het ecosysteem stap voor stap mee met de organisatie.

Stel vast of de huidige systemen de strategie voor de komende drie jaar ondersteunen. Is het antwoord nee, wacht dan niet langer. Zet de route naar cloud-ERP uit, met aandacht voor processen, mensen en datakwaliteit. Tooling volgt pas daarna. Wie nu in beweging komt, bouwt wendbaarheid op. Wie blijft afwachten, vergroot het risico op groeiende achterstand.

Snelheid

De legal propositie sluit daar naadloos op aan. Via een vaste prijsstructuur levert Awesome Compliance direct bruikbare juridische documenten - zoals NDA’s, DPA’s, MSA’s, T&C’s en Security Questionnaires - afgestemd op de Europese regelgeving. Geen uurtarieven, maar transparante, voorspelbare prijzen en snelle levering.

Ook enterprise-organisaties vinden in Awesome Compliance een manier om snelheid te herwinnen zonder in te leveren op juridische precisie. Waar compliance vaak versnipperd is over teams en systemen, brengt Awesome alles samen in één overzichtelijke structuur. Door de inzet van de AI-agents krijgen juristen tijd terug om te focussen op waar ze goed in zijn: advisering en strategie.

Motivaties reiken verder dan boetes vermijden. Steeds meer organisaties willen aantoonbaar zekerheid en vertrouwen geven aan klanten. Een actuele privacyverklaring, compleet verwerkingsregister of AI-assessment en heldere cookie-informatie zijn inmiddels beslissend bij vendor due diligence. “Snel compliant worden is stap één. Maar dan volgt stap twee: compliant blijven”, zegt Sterk.

Dick Sterk, Marianne de Feijter en Roel Wessels, Oprichters, Awesome Compliance

Rijk van Reenen & Mark‑Jan Hennink, Eigenaren, SucceedIT

Van losse pilots naar echte AI in de zorg

In het AI-tijdperk zijn de nauwkeurigheid en toegankelijkheid van medische data net zo vitaal als de behandeling zelf. AI is een transformerende kracht die productiviteit en uitkomsten kan verbeteren met datagedreven workflows. Toch komt AI in het ziekenhuis zonder een stevig dataprivacy-fundament weinig verder dan de implementatie van losse pilots.

Sara Okhuijsen, CTO & medeoprichter, OASYS NOW

Volgens de recente AI Monitor Ziekenhuizen 2025 van M&I/ Partners zitten de meeste ziekenhuizen nog in een vroege fase van AI-adoptie. Hoewel 75 procent AI gebruikt, blijven deze toepassingen kleinschalig, basaal en geïsoleerd. Slechts 20 procent beschikt over de noodzakelijke combinatie van expertise, leiderschap, databeheer en bewustzijn om écht “AIready” te zijn. Hierdoor worden grote hoeveelheden historisch verzamelde data nauwelijks ingezet. Daarom lijkt de stap naar een allesomvattende en schaalbare AIondersteunde toekomst vooralsnog buiten bereik. Het ontbreekt niet aan interesse, maar aan de fundamentele bouwstenen: een ziekenhuisbrede strategie, de juiste data-infrastructuur, het noodzakelijke vertrouwen en begrip van de complexe privacyregelgeving.

Privacy-by-design als fundament

Op dit snijvlak opereert OASYS NOW,

een healthtech-startup uit Delft. Het bedrijf wil de kloof overbruggen met een aanpak die privacy centraal stelt. Ze ontwikkelen AI-oplossingen die intrinsiek geschikt zijn voor het veilig verwerken van gevoelige medische gegevens, ontworpen voor flexibiliteit binnen de ziekenhuisomgeving.

OASYS NOW biedt een geïntegreerd pakket waarmee ziekenhuizen veilig gestructureerde en ongestructureerde klinische data kunnen digitaliseren en analyseren. Dit omvat alles van elektronische gezondheidsgegevens en verwijsbrieven tot handgeschreven notities en genomische data, zonder ooit direct identificeerbare patiëntinformatie bloot te stellen.

voldoet aan alle relevante normen zoals ISO 27001, NEN 7510, AVG en de EHDS. Deze de-identificatie is de sleutel tot veilig onderzoek en het toepassen van geavanceerde analyses op ‘gezuiverde’ data.

Versnelling van klinisch onderzoek De technologie ELaiGIBLE, gebouwd op het fundament van De-ID, is een AI-assistent die ongestructureerde data doorzoekbaar maakt. De eerste praktische toepassing is ELaiGIBLE CT voor het matchen van patiënten met klinische studies. Zulke studies ondervinden vaak aanzienlijke vertragingen, omdat het vinden van geschikte patiënten een lastig proces is. Dit leidt tot vertraagde toegang tot nieuwe behandelingen.

ELaiGIBLE CT pakt deze inefficiëntie aan door enorme hoeveelheden ongestructureerde medische data in minuten te scannen, zonder handmatig zoeken of filteren. De AI-toepassing is ontworpen volgens Okhuijsens visie: transparant en verklaarbaar. Hierdoor kunnen medische professionals te allen tijde de onderliggende logica achter de suggesties verifiëren.

volledig getraind model dat de gehele verzameling van beschikbare data benut, terwijl de privacy van elk ziekenhuis en elke patiënt gewaarborgd is. De potentie van CoMPai heeft geleid tot internationale samenwerkingen met partners zoals NVIDIA, Google en Erasmus MC.

Echte vooruitgang in AI begint met vertrouwen

De eerste stap

De fundering onder OASYS NOW’s aanbod is de anonimiserings- en pseudonimiserings-engine De-ID. Deze engine scant diverse formaten van zorggegevens en detecteert en vervangt of verwijdert automatisch persoonlijk identificeerbare informatie. CTO Sara Okhuijsen benadrukt dat De-ID volledig on-premise werkt, zodat de gevoelige data het ziekenhuis nooit verlaat. Het ontwerp

De toekomst van gezamenlijk leren Een volgende, belangrijke stap is CoMPai (Confidential Multi-Party AI), dat technologisch vooroploopt in confidential computing en federated learning. CoMPai biedt een framework waarmee medische instellingen gezamenlijk AI-modellen kunnen trainen op extreem gevoelige gezondheidsdata, zonder de data zelf te delen.

De werkwijze is innovatief: in plaats van datasets naar een centraal model te sturen, worden alleen versleutelde updates doorgestuurd en versleuteld opgeteld. Dit resulteert in een krachtig,

Zonder stevig privacyfundament blijft AI in ziekenhuizen steken in losse pilots

Valkuilen vermijden

OASYS NOW vermijdt de belangrijkste valkuilen in de sector, zoals gevoelige data naar AI-modellen buiten het ziekenhuis sturen, geïsoleerde point-solutions aanbieden of dataprivacy negeren. In plaats daarvan richten ze zich op toepassingen met hoog risico en hoog rendement zoals werving voor klinische studies en genomica-onderzoek. Daar bovenop bouwen ze hun technologie met privacy, verklaarbaarheid, flexibiliteit en schaalbaarheid als kernprincipes.

Het grotere plaatje wordt ingekaderd door de aanstaande uitrol van de European Health Data Space (EHDS). De EHDS vereist dat ziekenhuizen gezondheidsgegevens binnen de EU toegankelijk maken voor zowel zorg als onderzoek. Dit op een veilige en productieve manier doen, vereist de privacy-engineering en AI-tools die OASYS NOW levert. Het bedrijf helpt medische instellingen echt AI-ready te worden door hen de bouwstenen te geven voor veilige gegevensdeling en geavanceerde analytics.

Aan de basis van deze innovaties staat Sara Okhuijsen, met een sterke academische achtergrond in computationele biologie en privacyversterkende technologieën. OASYS NOW won in 2024 de hoofdprijs van € 1 miljoen bij de Slush 100, Europa’s grootste startup competitie. Een jaar later werd Sara opgenomen in Forbes’ prestigieuze 30 Under 30 Europe: Science & Healthcare lijst, en won ze de AI Entrepreneur Award van Women in AI Benelux.

Naast haar werk is Okhuijsen actief in het wegnemen van het mysterie rond AI en het bevorderen van vertrouwen bij medische professionals. Via workshops, presentaties en demo’s onderstreept ze hoe cruciaal AI-readiness – en daarmee de transformatie naar echte, waardevolle AI in de Nederlandse gezondheidszorg – te versnellen.

Tekst: Vishal Onkhar

Slimme automatisering geeft dagelijks werk nieuwe betekenis

In ziekenhuizen, dienstverlenende bedrijven, universiteiten en productiebedrijven nemen digitale collega’s steeds vaker het repetitieve werk over. Slimme technologieën rukken snel op: niet om mensen te vervangen, maar om ze te ontzorgen en organisaties wendbaarder te maken.

De basis hiervan ligt in agentic automation: een mix van kunstmatige intelligentie, lowcode-applicaties en slimme automatisering. Daarmee worden administratieve taken geautomatiseerd, processen versneld en

technology.tacstone.nl

datakwaliteit verbeterd. “Onze missie is om de toekomst van werk te veranderen”, zegt Ebert Knol, managing partner bij Tacstone Technology. “We willen de dagelijkse sleur inwisselen voor inspirerende creativiteit.”

Toepassingen Een van de voorbeelden die Knol daarbij noemt, is een universitair medisch centrum waar automatisering het uitlezen en registreren van verwijsbrieven heeft overgenomen. “Tachtig procent van dat werk is geautomatiseerd, dus kunnen medewerkers zich nu eindelijk richten op de complexe gevallen”, vertelt Knol. Hij geeft een ander voorbeeld uit de onderwijswereld: “Tijdens inschrijfperiodes is de werkdruk enorm. Door AI toe te passen bij het beoordelen van diploma’s en toelatingen kan een student binnen

minuten in plaats van weken uitsluitsel krijgen.”

Deze voordelen zijn inmiddels ook opgepikt door het bedrijfsleven. Zo automatiseerde Tacstone bij een internationaal, groot handelsbedrijf het verwerken van offerteaanvragen. Waar dat vroeger dagen kostte, kan er nu binnen minuten een voorstel liggen. “We moesten zelfs vertraging inbouwen, omdat klanten een dergelijke hoge snelheid in twijfel zouden trekken. Wat je in ieder geval wel ziet, is dat een snel voorstel de klantrelaties versterkt en de loyaliteit vergroot.”

Nieuwe generatie AI

De onderliggende technologie ontwikkelt zich razendsnel. Tacstone werkt als implementatiepartner met platformen als Mendix, Microsoft Power Platform en vooral UiPath, waarvan het nieuwe product Maestro onlangs door Time Magazine werd uitgeroepen tot een van de beste innovaties van 2025. UiPath zet vol in op agentic automation en agentic testing, een

Nextview Consulting – Partner Content

Wanneer AI een collega wordt

Bedrijven staan onder druk om “iets met AI” te doen, maar veel bestuurders weten niet waar ze moeten beginnen. Tegelijkertijd groeit het besef dat kunstmatige intelligentie verder gaat dan een volgende automatiseringsslag.

De vraag is hoe organisaties zich voorbereiden op een toekomst waarin menselijke medewerkers en digitale collega’s samen de ruggengraat van de bedrijfsvoering vormen.

Van chatbot naar Agentic Enterprise De stap van simpele chatbot naar volwaardige AI-collega is volgens data- en AI-expert Luuk Martens een structurele systeemverschuiving. Hij spreekt van een

“agentic enterprise”, waarin menselijke en AI-medewerkers samen processen draaien.

“Agentic betekent dat een AI-collega zelf autonomie heeft binnen duidelijke kaders”, aldus Martens. Die AI-medewerkers zijn geen hardgecodeerde scripts meer, maar flexibele agents die klantvragen begrijpen in context. Op basis van beschikbare informatie en de ingestelde autonomie kunnen zij onderzoek doen, adviseren en waar passend zelfstandig acties initiëren en uitvoeren.

De belofte is groot, stelt managing director Pieter Hendrikx. “Als capaciteit geen beperkende factor meer is, voelt klantcontact in marketing, sales en service als een VIP-behandeling.”

AI agents aannemen als nieuwe collega

Hendrikx pleit ervoor om AI-agents te benaderen alsof je nieuwe collega’s aanneemt, maar nooit te vergeten dat het om technologie gaat. Die analogie helpt

voorkomen dat organisaties AI wegzetten als een geïsoleerd IT-project. Eerst komt het probleem: welk concreet knelpunt in strategie, groei, kosten of klantbehoud vraagt om een oplossing? Daarna volgt de functiebeschrijving van de agent, inclusief verantwoordelijkheden, benodigde data en systemen. Pas dan wordt de agent als technologische versterking ontworpen, ingericht en begeleid.

Nextview Consulting, pureplay Salesforce-partner in Noord-Europa, koppelt dit denken aan een designgeleide aanpak. Salesforce is wereldwijd marktleider in CRM-oplossingen en speelt een centrale rol in veel digitale transformatieprogramma’s. “Wij realiseren deze agents met Salesforce Agentforce, omdat het platform stabiel, veilig en schaalbaar is”, zegt Hendrikx.

Hun teams starten bij de gebruiker en het concrete werkproces, niet bij de techniek. Vanuit een duidelijke businesscase

nieuwe generatie kunstmatige intelligentie die zelfstandig complexe processen kan uitvoeren. “Met het nieuwe platform Maestro kun je robots, agents (AI-agents) en medewerkers in één proces laten samenwerken én alles centraal aansturen. Dat is de volgende stap: geen brei aan decentrale en losse automatiseringen, maar één orkestratieplatform waar je end-to-end processen kunt automatiseren.”

Robbie de Robot

Toch benadrukt Knol ook dat technologie slechts één kant van de medaille is. “Het succes staat of valt met hoe mensen worden meegenomen. We richten soms letterlijk een bureau in voor ‘Robbie de Robot’ of ‘Snelle Jelle’, compleet met slingers, om te laten zien dat technologie erbij hoort.”

De komende jaren moeten uitwijzen of agentic AI de belofte waarmaakt. Dat het OpenAI al lukt om een agent zelfstandig vliegtickets te laten boeken is indrukwekkend, maar het veilig toepassen van agentic AI in ziekenhuizen of universiteiten zou pas écht revolutionair zijn. De technologie is er al, maar de werkelijke uitdaging ligt in het zinvol en veilig samenbrengen van mens en technologie.

ontwerpen zij agents die draaien op het Salesforce-platform, dicht bij de operatie van marketing-, sales- en customer serviceteams.

Begin klein, bouw snel door Terughoudendheid is begrijpelijk, want organisaties zoeken een balans tussen kosten, datakwaliteit en draagvlak op de werkvloer. Volgens Martens is het cruciaal om nú ervaring op te bouwen. Steeds meer bedrijven reserveren budget voor AIprojecten, en starten levert direct inzichten op in wat werkt en hoe AI waarde kan toevoegen aan klantcontact.

De kunst is beginnen met één duidelijke use case die een echt pijnpunt oplost. In korte trajecten, zoals hackathons en rapid prototyping, toetsen teams technologie, datakwaliteit en haalbaarheid.

Medewerkers die het werk nu doen zijn daarin cruciaal, want zij leveren de expertise voor de AI-agent en bouwen het vertrouwen op dat nodig is om ermee samen te werken. Zonder grote programma’s ontstaat zo snel zicht op wat werkt en wat moet worden verbeterd. Stap voor stap groeit een organisatie zo naar een agentic enterprise, waarin AI-agents menselijk werk verschuiven naar taken met meer klantwaarde.

Pieter Hendrikx, Managing director, Nextview Consulting

Ebert Knol, Managing partner, Tacstone Technology

Degene die de standaard bepaalt, heeft de macht

Nummerbehoud bij mobiele telefoons, overstappen tussen energieleveranciers of USB-C opladers voor alle smartphones. Het zijn voorbeelden van open standaarden die ons leven makkelijker maken. Burgers kunnen inmiddels hun mobiele provider met een druk op de knop wisselen. Nederlandse overheden daarentegen worstelen met het exact tegenovergestelde: vendor lock-ins die miljoenen kosten en innovatie remmen.

De veranderende wereldorde maakt het thema urgent. Overheidsorganisaties ervaren prijsverhogingen van leveranciers vaak als exorbitant. Private equity-bedrijven uit landen die ons minder goed gezind zijn kopen strategisch softwarebedrijven over. Tegelijkertijd zitten gemeenten, provincies en ministeries vast aan systemen waarvan ze niet zomaar afscheid kunnen nemen. Niet omdat de techniek het niet toelaat, maar omdat open standaarden te weinig worden gebruikt.

Te weinig grip op eigen data Larissa Zegveld, voorzitter Forum Standaardisatie en Ludwig Oberendorff, hoofd van het Bureau Forum Standaardisatie, zien de problematiek dagelijks. Het Forum Standaardisatie bestaat volgend jaar twintig jaar en helpt overheden bij het toepassen van open standaarden. Die standaarden zijn

openbare afspraken over hoe digitale systemen informatie opslaan en uitwisselen. Ze maken het mogelijk dat organisaties met verschillende leveranciers toch naadloos kunnen samenwerken.

“We spreken van dataportabiliteit”, vertelt Zegveld. “Je wilt je gegevens makkelijk kunnen meenemen naar bijvoorbeeld een andere cloudleverancier. Dat gaat nu niet zo eenvoudig als overstappen naar een andere energieleverancier of mobiele provider.” Het probleem is wijdverbreid. Gemeenten ervaren vendor lock-ins bij leveranciers. Onderwijsinstellingen zitten vast aan specifieke systemen. En veel overheidsorganisaties kunnen niet switchen op het moment waarop ze dat zelf willen.

ongeveer vijftig procent van de gevallen niet om de relevante open standaarden wordt gevraagd. Dat terwijl er sinds 2008 een “pas toe of leg uit”-verplichting voor open standaarden bestaat voor overheidsorganisaties.

Vrijblijvendheid voorbij

De reden? Binnen organisaties wordt nog te vaak gedacht dat voor henzelf net iets anders geldt dan voor een ander. “En daar zie je dat het tijdsgewricht vandaag de dag aan het veranderen is”, zegt Zegveld. “We zien nu dat er steeds meer aandacht opkomt voor de noodzaak van open standaarden. De vrijblijvendheid is grotendeels voorbij.” Het is een shift die hard nodig is. Want een standaard is pas zo sterk als iedereen zich eraan conformeert.

Het kost veel geld en inspanning, daarnaast is het eigenaarschap van data vaak niet goed geregeld

De gevolgen zijn aanzienlijk. “Het kost veel geld en inspanning en daarnaast is het eigenaarschap van een organisatie over haar data vaak niet goed geregeld”, aldus Zegveld. Onderzoek van het Forum laat zien dat bij aanbestedingen in

Oberendorff maakt het concreet met voorbeelden uit het dagelijks leven. “Neem USB-C. Vroeger hadden mensen allemaal verschillende kabeltjes nodig, zoals Lightning voor een iPhone. Nu kan iedereen zijn telefoon opladen met dezelfde kabel. Of Bluetooth: iedereen kan muziek afspelen op een Bluetooth speaker, ongeacht of je Android of een iPhone hebt.” Het contrast met veel overheidssystemen is groot. “Bij

Nespresso moest je ook je koffie afnemen bij Nespresso totdat het patent ophield. Veel overheidsorganisaties zitten nog in die Nespresso-situatie.”

Als overstappen makkelijker is, zijn er ook meer kansen voor nieuwe toetreders en innovatie.

Standaarden bepalen de macht De oplossing ligt niet in astronomische investeringen om de big tech te evenaren. “Is er heel veel geld nodig, of is er vooral denkkracht en capaciteit nodig om tot die standaarden te komen?” vraagt Zegveld zich hardop af. Het antwoord ligt in een cruciale constatering: degene die de standaard bepaalt, heeft de macht. Die wijsheid kwam naar voren tijdens een congres van het Forum op 14 oktober, waar hoogleraar Digitalisering en de democratische rechtstaat Reijer Passchier deze kernboodschap verwoordde.

Het vraagt wel dat organisaties hun eigen organisatiebelang kunnen overstijgen en vanuit het collectief durven denken. En dat ze voor zichzelf de vraag beantwoorden: wat is onafhankelijkheid ons waard?

Volgens Zegveld ligt er ook een uitdaging op onderwijsgebied. “Het is vaak zo dat als mensen van de IT-opleiding komen, ze nog moeten leren dat er een hele wereld is van open standaarden. Terwijl je eigenlijk wil dat gebruik van open standaarden by design gewoon plaatsvindt.” IT-opleidingen besteden volgens haar te weinig aandacht aan standaardisatie, waardoor jonge developers de waarde ervan niet kennen.

De toekomst vraagt om keuzes Over vijf jaar wil het Forum Standaardisatie dat open standaarden met de hoogste urgentie breed zijn toegepast bij de overheid en semi-publieke sector. Dat gegevens van burgers veiliger zijn, overheidsdienstverlening toegankelijker en afhankelijkheid van specifieke leveranciers beperkter is. Oberendorff: “Doordat overstappen – dankzij open standaarden –makkelijker is, zijn er ook meer kansen voor nieuwe toetreders en innovatie.”

Het vraagt wel om een keuze. Organisaties moeten bereid zijn genoegen te nemen met software die iets kan afwijken van waar ze aan gewend zijn. Ook kan de functionaliteit net iets afwijken. Wat ze daarvoor terugkrijgen is kostbaar: echte digitale onafhankelijkheid. In een wereld waar geopolitieke spanningen toenemen en techgiganten steeds dominanter worden, is dat inmiddels een noodzaak, vinden ze bij het Forum.

Ludwig Oberendorff, Hoofd, Bureau Forum Standaardisatie

Larissa Zegveld, Voorzitter, Forum Standaardisatie

De toetredingsdrempel tot innovatie is nog nooit zo laag geweest

Digitale transformatie versnelt in een ongekend tempo. AI-agenten kunnen de personeelscapaciteit verdubbelen, vibe coding zet ideeën in enkele dagen om in applicaties, en concurrentiedreigingen kunnen uit onverwachte hoek komen, bijvoorbeeld van een jonge ontwikkelaar die achter zijn laptop werkt. Organisaties staan voor een keuze: snel bewegen of achterblijven.

De snelheid is niet te vergelijken met de situatie zoals we die kennen.

Na twee decennia bij Microsoft waarin hij de publieke sector, partnerkanalen en consultingdiensten leidde in Australië en Nieuw-Zeeland, stelt George Stavrakakis: “Ik heb nog nooit meegemaakt dat de technologische veranderingen zich zo snel voordoen.” Stavrakakis stelde dit slechts vier weken na aanvang van zijn rol als global CEO van Rapid Circle, tijdens een interview. “De wet van Moore stelt dat rekencapaciteit elke twee jaar verdubbelt, maar dit gebeurt inmiddels iedere paar maanden.”

Met meer dan 30 jaar internationale ervaring heeft hij leiding gegeven tijdens meerdere technologische kantelpunten, van vroege digitale transformatie en cloud tot de huidige AI-golf. Rapid Circle, 17 jaar geleden opgericht door Harold Punter, heeft 450 medewerkers in Nederland, Australië en India. Het bedrijf bouwde zijn reputatie op, op het gebied van cloudtransformatie, en won als Microsoftpartner meerdere Partner of the Yearawards.

Om organisaties te helpen om met vertrouwen door het snel bewegende AIlandschap te navigeren, biedt Rapid Circle Chief AI Officer as a Service aan. Dit fractionele leiderschapsmodel geeft klanten toegang tot expertise op het gebied van AI-strategie, governance en adoptie, zonder de noodzaak van een fulltime interne aanstelling.

In realtime van strategie naar executie

De aanpak van Rapid Circle combineert technische implementatie met gestructureerd change management en adoptieprogramma’s. Het bedrijf levert de technologie niet alleen af en vertrekt dan. Het verweeft teams bij klanten om

vaardigheden op te bouwen, adoptie te waarborgen en governanceframeworks te vestigen. “We doen niet alleen de tech”, benadrukt Stavrakakis. “We doen ook change management en adoptie. We doen de menselijke elementen die echt belangrijk zijn.”

Deze innovatiefase draait om adoptie. De ontwikkeling van AI wordt nu vooral beperkt door het tempo van GPU- en NPU-innovatie. Wat er gebeurt wanneer quantum computing op schaal wordt ingezet, is pure speculatie. Maar de eerste signalen zijn indrukwekkend: berekeningen die oneindig leken te duren zijn teruggebracht tot minuten.

De manier waarop Rapid Circle intern AI gebruikt is hier een voorbeeld van. De CFO demonstreert AI-enabled forecasting aan klant-CFO’s. Legal gebruikt het voor policytracking. People and Culture past het toe op betrokkenheidsanalyses. “We zijn als een klant”, stelt Stavrakakis. “Onze data, onze governance, onze security, onze privacy zijn ontzettend belangrijk voor ons.”

Agenten als medewerkers bouwen Organisaties beginnen AI-agenten op dezelfde manier te managen als human resources. Centuria, een Australische vermogensbeheerder met 20 miljard Amerikaanse dollar vermogen, bouwt

agenten die kantoorruimte personaliseren volgens klantbehoeften en zonder locatiebezoeken te vereisen. Een hypotheekbemiddelingsdienst verdubbelt zijn workforce met 100 meertalige agenten die Aziatische marktexpansie afhandelen met voice en natuurlijke taal, waarbij ze toegang hebben tot hypotheekpolissen van meerdere banken.

Vibe coding - het gebruik van natuurlijke taal om applicaties te creëren - kan ontwikkelcycli van maanden naar weken of dagen comprimeren. “Executives zien het in realtime. We bedenken en creëren in hetzelfde tijdsbestek.” De global CFO houdt 45 minuten durende klantmeetings waarin applicaties tijdens het gesprek worden gebouwd.

De shadow IT‑crisis

Het meest directe risico dat veel organisaties lopen is onbedoeld. “In Nederland zijn er momenteel miljoenen mensen die ChatGPT gebruiken”, wijst Stavrakakis erop. “Veel medewerkers van onze klanten brengen mogelijk gevoelige en privédata de wereld in.”

“Wie gebruikt ChatGPT?” vraagt Stavrakakis tijdens presentaties aan besturen. Wanneer handen omhooggaan, is zijn directe respons: “Dan heeft u nu een onmiddellijk risico.” De oplossing is niet innovatie blokkeren maar veilige omgevingen creëren. Microsoft Copilot biedt dezelfde capaciteiten binnen de grenzen van enterprise security mét soevereiniteitsbescherming.

Onverwachte concurrentie

De

technologische veranderingen heb ik nog nooit zo snel meegemaakt

The RE Group, een 100 jaar oud uitgeversbedrijf in Australië, gebruikt Copilot-agenten om PDFcontent te digitaliseren en intellectueel eigendom te extraheren voor nieuwe productontwikkeling. Quooker, de producent van de kokendwaterkraan, bouwt een dataplatform met volledige zichtbaarheid van productiefaciliteiten, en plant een agentische laag toe te voegen die de kraan kan positioneren als centraal punt voor thuispersonalisatie

Tijdens zijn tweede week als CEO ontmoette Stavrakakis de bid manager van het bedrijf, in de verwachting te bespreken hoe AI de beantwoording op tenders automatiseert. Toonde de jonge man – een voormalige recruiter zonder technische achtergrond – hem een website die hij in één week had gebouwd met vibe coding en YouTube-tutorials. De site monitort vastgoedprijzen voor leegstaande panden in Amsterdam.

“Dat is precies wat er in de markt gebeurt”, stelt Stavrakakis. “Tegenwoordig kan uw concurrent een jonge persoon zijn die zit te experimenteren achter zijn of haar laptop.” De traditionele barrières zijn doorbroken, en het is aan organisaties om snel genoeg mee te bewegen.

George Stavrakakis, CEO, Rapid Circle

AI-transformatie vraagt meer dan techniek alleen

De AI-hype is volop gaande, maar de praktische implementatie is lastiger dan veel bedrijven denken. Tussen de buzzwords en beloftes ligt een cruciaal inzicht: succesvolle AI-transformatie draait niet om de nieuwste tools, maar om mensen die bereid zijn anders te werken. En dat vraagt een fundamenteel andere aanpak van IT-dienstverleners.

Gerben Moerland, CEO, Ctac Group

Eline Schoonen, AI-Champion, Ctac Group

AI gaat geen mensen vervangen.

“Maar AI gaat wel mensen vervangen die er niet mee kunnen werken.” Met die boodschap vat Gerben Moerland, CEO van Ctac Group, de kern van de uitdaging samen. Het bedrijf uit ‘s-Hertogenbosch, traditioneel bekend als SAP-implementator, heeft zelf een transformatie doorgemaakt die illustratief is voor waar de hele sector naartoe beweegt. “We beginnen niet meer met een ITtooltje”, legt hij uit. “We pakken het vanuit de business aan. De toegevoegde waarde van AI zit veel meer in de verandering en de mens dan in de techniek.”

Van implementator naar transformatiepartner

Die verschuiving is geen cosmetische operatie. Wat begon als een ERPspecialist, is uitgegroeid tot een brede transformatiepartner. Ctac Group werkt inmiddels langs vijf strategische lijnen: strategie & transformatie, core & data, technologieontwikkeling, digital experience en resourcing – waarmee het bedrijven

ondersteunt bij de volledige modernisering van hun processen en technologie.

“Klanten vragen: wat moet ik met AI, waar moet ik op focussen?”, zegt Moerland.

“Die vraag krijgen we steeds vaker, en daar hebben we nu een antwoord op.”

De AI-Champion van Ctac Group, Eline Schoonen, ziet het spectrum breed uitwaaieren. “We hebben klanten die vragen wat ze met Copilot kunnen, maar ook klanten waarbij we volledige autonomous agent teams neerzetten.”

Voor een bedrijf dat kampte met personeelstekorten in onpopulaire beroepen ontwikkelde Ctac Group een team van AI-agenten die elk een deelproces uitvoeren. “De directie realiseert zich dat ze hiermee hun markt behoorlijk op zijn kop kunnen zetten”, vertelt Schoonen. “En als zij de eerste zijn, gaan meer volgen.”

Gecontroleerd innoveren met oog voor adoptie

Maar tussen visie en werkelijkheid ligt een uitdagend traject. Het credo van het

bedrijf luidt niet voor niets “gecontroleerd innoveren”. “We willen snel innoveren, maar wel met stabiliteit”, legt Schoonen uit. “Daarom zetten we ethics en governance frameworks op, zodat klanten op een veilige manier kunnen innoveren.” Het begint altijd met adoptie en change management, vertelt Moerland. “We beginnen met: hoe veranderingsgezind is deze organisatie? Dat begint op C-level, bij de directie. Als het commitment daar niet is, heeft de rest geen zin.”

De obstakels zijn voorspelbaar, maar veelomvattend. De datakwaliteit moet op orde zijn – niet alleen beschikbaar, maar ook gestructureerd en betrouwbaar. Organisaties moeten bereid zijn hun processen fundamenteel te heroverwegen. “Cloudgebaseerde applicaties zijn gestandaardiseerd”, zegt Moerland. “Dat betekent niet: u vraagt, wij draaien. Nee, u gaat zo werken. Dat vraagt dat je bereid bent je businessproces aan te passen.” En medewerkers moeten mee, wat vraagt om gerichte trainingsprogramma’s.

laten realiseren,” zegt Moerland. “SAP benadert AI vanuit zijn rol als proces- en dataplatform en focust op het veilig en betrouwbaar ontsluiten van bedrijfskritische data voor uiteenlopende AI-oplossingen.” Twee complementaire invalshoeken die Ctac Group samenbrengt om klanten endto-end te ondersteunen.

Die combinatie vertaalt zich in praktische voordelen. “De ruis van systemen op de achtergrond halen we weg, omdat we zowel de Microsoft Productivity Stack als de business applicaties zoals SAP door en door kennen.” Ctac Group schreef er een whitepaper over: hoe beide werelden samenkomen in een naadloze gebruikerservaring.

AI-transformatie draait niet om tools, maar om veranderingsgezinde mensen

Microsoft en SAP: twee filosofieën, één partner

Wat Ctac Group kenmerkt is de combinatie van SAP- en Microsoftexpertise binnen één organisatie. Tijdens een recente AI-conferentie voor C-level executives werd duidelijk hoe deze technologie-ecosystemen elkaar versterken. “Microsoft richt zich sterk op productiviteit en gebruikersgericht werken, met een uitgebreid portfolio aan AI-functionaliteiten en tools om organisaties sneller waarde te

Van hype naar integraal onderdeel Moerland verwacht - net zoals internet eerst als bedreiging werd gezien en daarna integraal onderdeel werd van ons werk - dat AI ook onderdeel wordt van hun werkwijze bij klanten. Dat heeft consequenties voor IT-leveranciers. “Het moet onderdeel zijn van onze aanpak, van onze werkwijze”, zegt hij. De boodschap aan bedrijven is helder: leergierigheid wordt bepalend. “Hoe makkelijk neem je nieuwe dingen op? Dat wordt cruciaal”, benadrukt Schoonen. “Het is een goede differentiator voor klanten én voor ons.”

Het bedrijf werkt inmiddels in een hybride cloudomgeving voor vrijwel alle klanten, met aandacht voor datasoevereiniteit. “AI wordt straks net zo vanzelfsprekend als e-mail”, zegt Schoonen. “Maar succes hangt niet af van de technologie zelf. Het verschil wordt gemaakt door organisaties die bereid zijn anders te werken.” Ctac Group ziet het daarom als zijn rol om technologie en mens samen te brengen. “We zijn een techpartij,” concludeert Schoonen, “maar juist doordat we de business en de menselijke kant centraal zetten, realiseren we duurzame waarde voor klanten.”

ctacgroup.eu

Mensen bepalen of technologische innovatie rendeert

De IT-wereld verandert in rap tempo en vrijwel op dagelijkse basis. Nieuwe tools, datagedreven besluitvorming en kunstmatige intelligentie ontwikkelen zich in zo’n hoog tempo dat bedrijven nauwelijks tijd krijgen om op adem te komen. Tegelijk groeit de behoefte aan overzicht, integratie en betrouwbaarheid. Niet de techniek zelf, maar de manier waarop mensen ermee omgaan, bepaalt of innovatie daadwerkelijk rendeert.

Deze overtuiging vormt de kern van de recente samensmelting van meerdere IT-bedrijven tot IT-dienstverlener Alistar. Deze clustering biedt volgens topman Jan Hofman een schaalvoordeel dat de menselijke maat niet verliest. “Wij komen voort uit allemaal zelfstandige spelers, vaak met een sterke regionale positie. Door samen te gaan, kunnen we onze klanten een betere service bieden, van applicatiebeheer tot training.”

De groep telt inmiddels ruim 750 medewerkers, met vestigingen in de belangrijkste thuismarkten België en Nederland, terwijl er ook kleinere teams opereren in Frankrijk, Portugal en Spanje. De focus ligt hoofdzakelijk op Microsoft-technologie, aangevuld met regionale marktleiders zoals Exact, terwijl ook data- en cloudoplossingen en

procesautomatisering worden aangeboden. Hofman noemt het “de generalist van specialisten”.

Holistische aanpak

Die specialisatie was jarenlang de kracht van veel middelgrote IT-bedrijven, maar wordt nu ook een beperking. Daar waar het vroeger volstond om voor elk deelprobleem een aparte leverancier in te schakelen, hebben organisaties vandaag behoefte aan een holistisch beeld van technologie. “Ze willen één aanspreekpunt dat meedenkt over de hele keten, van datastrategie tot beheer. De complexiteit is simpelweg te groot geworden om gefragmenteerd te blijven werken.”

Een concreet voorbeeld haalt Hofman uit zijn eigen praktijk. “Toen ik nog werkte bij een bedrijf dat zich uitsluitend richtte op Microsoft CRM-systemen, vroeg een klant om rapportages en cloudintegratie. Dat lag buiten onze comfortzone. Nu kunnen we wél zeggen: we verzorgen de CRM-oplossing, maar ook de rapportage, de koppelingen en het cloudbeheer. Die samenhang maakt ons relevanter.”

Binnen een grotere organisatie ontstaan niet alleen schaalvoordelen voor klanten, maar ook voor de medewerkers zelf. Waar specialisten in een kleiner bedrijf vaak vastzitten aan één technologie of klantsegment, opent een groep als Alistar de deur naar een breder werkveld.

Menselijke factor ICT heeft de reputatie vooral gericht te zijn op technologie. Hofman benadrukt daarbij echter dat de menselijke factor absoluut van betekenis is. Mensen combineren immers de creativiteit en pragmatiek waar de klanten behoefte aan hebben. Een consultant die de taal van de klant niet spreekt, kan technisch nog zo goed zijn, maar uiteindelijk levert dat geen resultaat op. “De vindingrijkheid van mensen raakt soms ondergesneeuwd door de aandacht voor AI en automatisering. Maar achter elke technologische sprong zit een creatieve geest. Wij proberen die creativiteit van onze medewerkers te verbinden met de ondernemerszin van onze klanten. Mensen, data en technologie worden zo sterke hefbomen om groei te realiseren in plaats van het doel op zich.”

proberen ‘leading by example’ te zijn. Als wij het zelf toepassen, kunnen we het ook overtuigend aan klanten uitleggen en samen slimme oplossingen bouwen.”

Hofman geeft daarbij een voorbeeld van een AI-toepassing voor de webshop van een plantendistributeur. “In de b2bplantenwebshop vraag je simpelweg aan de AI-chatbot welke planten jouw restaurant pakweg een Australische surfers vibe kunnen geven. Duizenden bloemen en planten worden doorzocht en die planten die exact die sfeer oproepen worden voorgesteld. Zo zijn er geen manuele artikelkenmerken of productverrijking meer nodig. Een ander voorbeeld is onze AI-oplossing voor een distributeur van bouwmaterialen. Door het ontvangen bestek - vaak tientallen pagina’s lang - in ons AI-systeem te uploaden, verschijnen direct de relevante producten uit het assortiment van de distributeur. Zulke oplossingen voelen bijna magisch aan.”

De complexiteit is simpelweg te groot geworden om gefragmenteerd te blijven werken

Hoog tempo

Wat in de turbulentie van de IT-wereld in ieder geval geldt, is dat zowel klanten als medewerkers zich in hoog tempo moeten aanpassen. De adoptie van nieuwe technologieën gaat immers veel sneller dan vroeger. Kijk naar generatieve AI: in minder dan een jaar is het al standaard in bijna alle tools van Microsoft aanwezig, variërend van Dynamics 365 over Azure tot Office. “Wij gebruiken die technologie intern, zodat onze mensen leren wat het kan en waar de grenzen liggen. We

Regelgeving

Naast innovatie krijgt ook regelgeving een grotere rol. De Europese privacywetgeving (AVG) en de aankomende AI-verordening leggen stevige eisen op aan dataverwerking. Alistar is voor tal van opdrachtgevers gegevensverwerker, hetgeen de opdracht inhoudt dat het bedrijf uiterst zorgvuldig met data moet omgaan. Daarnaast ondersteunt de dienstverlener de eigen klanten om hun processen compliant te maken. De groep werkt daarbij volgens de internationale NIS2-richtlijnen voor cybersecurity. “Die standaard verplicht ons om alle procedures op elkaar af te stemmen. We kunnen in het ontwikkelingsproces altijd onmiddellijk reageren. Het gaat niet alleen om certificering, maar vooral om vertrouwen.”

alistar.net

Jan Hofman, Group CEO en mede-eigenaar, Alistar