Uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel • Afgiftekantoor Gent X • Post P608094
De Vlaamse
Schilder
MEI 2021 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD
#63
Decorateur, Behanger, Plaatser soepele vloerbekleding
De Paint Panter maakt jongeren warm voor een loopbaan als schilder
De circulaire renovatie van Transfo Zwevegem Schaarste aan bouwmaterialen: hoe reageren? Vlaamse schilders
Beschermt de natuurlijke schoonheid van hout
Rubio WoodCream. De innovatieve waxcrème voor een langdurige, ademende en waterafstotende houtbescherming. Buiten is het essentieel om houten oppervlakken te behandelen met het juiste product. Je wilt tenslotte dat het hout er lang mooi uitziet. Rubio WoodCream is gebaseerd op hydrofobe technologie, speciaal ontwikkeld voor maximale houtbescherming. De unieke en actieve zelfreinigende formule voedt het hout intensief, behoudt de ademende structuur en maakt het waterafstotend. En het mooie van dit alles: de waxcrème is er in een breed scala aan kleuren en is gemakkelijk aan te brengen. Een plezier om mee te werken en een lust voor het oog! Lees meer over deze innovatie op www.rubiomonocoat.com.
Uniekee actiev le formu GEBASEERD OP WAX VOEDEND ADEMEND WATERAFSTOTEND ZELFREINIGEND
INHOUD
8
12
16
Geslaagde editie van de Paint Panter
Schaarste aan bouwmaterialen
Circulair bouwen: Transfo Zwevegem
Samen met Bouwunie en radiozender MNM plaatsten we een week lang de schildersopleidingen in een positief daglicht.
Levertijden lopen op en veel bouwmaterialen zijn een flink stuk duurder geworden. Hoe ga je daarmee om?
Lidbedrijf Meuleman & Co werkte mee aan de circulaire renovatie van een oude elektriciteitscentrale.
14
24
5 Voorwoord
Door Pedro Pattyn
6 Veiligheid
Schaarste bouwmaterialen
Verstoringen van de markt van de bouwmaterialen: hoe kan u als aannemer reageren?
Aantal arbeidsongevallen in de bouw blijft dalen
16
10
Voormalige elektriciteitscentrale krijgt circulaire renovatie
Paint Panter
De Paint Panter plaatst een week lang jonge schilders in de schijnwerpers
12 Schaarste bouwmaterialen
Schaarste op de grondstoffenmarkt houdt aan: Europese coatingsindustrie luidt de alarmbel
Circulair bouwen
20 Onderwijs
Leerlingen VTI Brugge verfraaien stadsbeeld
WTCB
Duurzame afwerkingen voor houten buitenschrijnwerk
28
Basics voor de behanger
De plaatsing van het behang
32
Productnieuws
Mathys Zinsser Festools Caparol
22 Transport
Inrichten en aanpassen van bestelwagens: wat is toegestaan?
De Vlaamse Schilder • mei 2021
3
Al meer dan 90 jaar expert in natuurgips X Pro Lichtgewicht spuitpleister, met hoog rendement X Pro is de lichtste voorgemengde bouwpleister voor universeel gebruik in de binnenafwerking. X Pro is afgestemd op maximaal rendement en verwerkingsgemak, meer tijd om te reien en op een uiterst glad en dicht eindresultaat. Deze pleister is ook geschikt als handpleister. De totale afbindtijd kan eenvoudig geregeld worden in functie van de gebruikte hoeveelheid water.
Plâtinum Kant-en-klare dagkantafwerking • Eenvoudige plaatsing: hoekprofiel, dagkantafwerking en aansluiting aan raamprofiel
• Esthetisch: strakke afwerking • Uitstekende prestaties op vlak van isolatie en luchtdichtheid
Bekijk onze vernieuwde Stukagids! Met de Stukagids willen we jou de nodige technische informatie aanbieden om jou de keuze van de juiste oplossingen en de uitvoering van jouw projecten, op een professionele manier te begeleiden. Scan de QR code:
https://discover.gyproc.be/gyproc-stukagids
Op naar betere tijden
EDITO
Beste collega’s, Voor de eerste keer in meer dan een jaar kunnen we ons het einde van de Covid-19 pandemie inbeelden. Wellicht gaan in de toekomst nog enkele exotische varianten opflakkeren, maar een algehele crisis zoals we die gekend hebben, zal er wellicht niet meer van komen. Velen hebben al een eerste prikje gehad, de gekwelde horeca neemt de draad geleidelijk aan weer op, de bouwsector hoopt op een serieuze stimulans door de aangekondigde relancemaatregelen. In tijden van kommer en kwel vallen positieve boodschappen des te meer op. Wat een uitzonderlijk voorbeeld van positiviteit en dynamisme was, lieten de leerlingen van het VTI uit Roeselare zien. Zij waren de winnaars van de MNM-wedstrijd in het kader van de imagocampagne die we samen met Bouwunie gelanceerd hebben. De jonge West-Vlamingen hebben een “wonderwall” bedacht en gerealiseerd aan het lokaal van de Scouts en Gidsen te Vilvoorde. De gedrevenheid die zowel leraars als leerlingen aan de dag legden, alsook het uiteindelijke resultaat waren zonder overdrijven begeesterend. Binnenkort start het tweede luik van de campagne dat zich specifiek op potentiële zij-instromers zal richten. Mensen dus die een carrièreswitch overwegen en zich aangetrokken voelen tot het beroep van schilder-decorateur. Het is dus evident dat een volwaardig artikel aan de imagocampagne gewijd wordt. Ook actuele topics vind je verder in dit nummer terug, namelijk de schaarste van bepaalde grondstoffen en de onrustwekkende invloed op de prijzen, de beschrijving van een project waarbij circulair bouwen centraal staat, en nog veel meer interessante lectuur. De Confederatie Bouw – Vlaamse Schilders wenst iedereen een zonnige zomer toe, veel professionele projecten waar je voldoening uit haalt, een gezond gezin waar je weer op stap mee kunt en vrolijke vrienden die je terug tussen pot en pint kunt ontmoeten. Het ga jullie goed! Collegiale groet, Pedro Pattyn VOORZITTER CONFEDERATIE BOUW - VLAAMSE SCHILDERS
COLOFON Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel Tel: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.vlaamseschilders.be
Verantwoordelijke Uitgever: Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be
BTW: BE 406 479 092 De Vlaamse Schilder verschijnt in maart, juni, augustus en november.
Advertentieverantwoordelijke: Steve Caufriez Tel: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be
Adreswijzigingen: ann.cassauwers@confederatiebouw.be
Administratie en redactie Eindredactie: Filip Coveliers
Redactie: Bram Schittecatte Tel: 02/545 59 47 • Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@confederatiebouw.be Vormgeving: Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@confederatiebouw.be Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk: Graphius
Veiligheid
Aantal arbeidsongevallen in de bouw blijft dalen Het gaat de goede kant op met het aantal arbeidsongevallen met minstens 1 dag arbeidsongeschiktheid in de bouw. Dat kon de Confederatie Bouw tijdens de internationale dag van de veiligheid en het welzijn op het werk melden op een druk bijgewoonde persconferentie op een van de werven van de Oosterweelverbinding. Op 5 jaar tijd nam het aantal arbeidsongevallen met 14,2% af, zo blijkt uit cijfers van FEDRIS, het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s. Tijdens diezelfde periode nam het aantal arbeidsongevallen met arbeidsongeschiktheid in alle sectoren slechts met 1,1% af.
En toch moeten we in de bouw nog beter kunnen qua veiligheid, vindt de Confederatie Bouw. Op Europees vlak zit ons land in het peloton, maar bedoeling is om ons op korte termijn naar de koplopers te gidsen. Dat zijn Nederland, Groot-Brittannië, Ierland en Zweden, waar bouwvakkers twee keer minder kans hebben op een arbeidsongeval. Elk arbeidsongeval is er één te veel. Daarom lanceerde de Confederatie Bouw in 2019 de sensibiliseringscampagne Safety My Priority. Die campagne moet alle bouwaannemers op het belang wijzen van veiligheid op, naar en van de werf. Via een apart magazine en een specifieke website, www.safetymypriority.be, kunnen alle bouwondernemers een charter ondertekenen dat hen ertoe verbindt om op alle werven en bij alle werkzaamheden de absolute voorrang te geven aan veiligheid en veilig gedrag en dat zowel bij hun eigen
6
De Vlaamse Schilder • mei 2021
werknemers, hun onderaannemers als hun bouwpartners. Ondertussen tekenden ruim 2500 bouwondernemingen dit charter. Op 28 april 2021, op de internationale dag van de veiligheid en het welzijn op het werk, hing de Confederatie Bouw samen met de bouwpartner van de Oosterweelverbinding Linkeroever en Zwijndrecht, namelijk THV Rinkoniên (bestaande uit Stadsbader, Artes, CIT Blaton en Mobilis) en bouwheer Lantis werfdoeken op aan een van de werven van de Oosterweel. Ook op deze werf van de eeuw, die behoorlijk complex is, is veiligheid van cruciaal belang. En onze Safety My Priority-campagne wijst iedereen op de werf daar dag na dag op. Meer weten? www.safetymypriority.be
Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!
Doe mee op safetymypriority.be
Paint Panter
De Paint Panter plaatst een week lang jonge schilders in de schijnwerpers In de week van 15 maart vond in Vilvoorde de ‘Paint Panter’ campagne, plaats, een initiatief van de Confederatie Bouw Vlaamse Schilders en Bouwunie in samenwerking met radiozender MNM om de schildersopleidingen in een positief daglicht te stellen.
8
De Vlaamse Schilder • mei 2021
De actie bestond uit twee delen, eerst lanceerde jongerenzender MNM een oproep naar scholen en jeugd- of sportverenigingen. Zij mochten een muur of gebouw voorstellen dat wel een likje verf kon gebruiken. In de tweede fase van de campagne zou een Vlaamse schildersschool die muur dan onder handen nemen. Uit meer dan 120 inzendingen kozen initiatiefnemers Confederatie Bouw Vlaamse Schilders, Bouwunie, Constructiv (sectorfonds van de bouw) en IVP Coatings (de federatie van de Belgische coatingindustrie) uiteindelijk voor het gebouw van de Scouts en Gidsen in Vilvoorde. “We hebben anderhalf jaar geleden onze intrek genomen in dit nieuwe gebouw,” vertellen Sander Somers en Sébastien Grootjans van de Vilvoordse Scouts. “Maar de muren zijn nog vrij grijs en koud. Wat kleur was dus zeker welkom! Daarom hebben we ons ingeschreven voor de wedstrijd. We hebben ook drie thema’s voorgesteld voor de muurschilderingen. In de eerste plaats uiteraard de stad Vilvoorde. Zo vind je onder andere de skyline van Vilvoorde terug en de vuist, die verwijst naar de sluiting van Renault Vilvoorde. Het tweede thema waren de scouts en het derde thema was de natuur. Zo zie je bijvoorbeeld enkele schilderingen van bijen. Dat laatste thema hebben we ook aangegrepen om onze overleden vriend Frederik te eren. Frederik was een goede vriend van ons en mede-scoutsleider. Hij is helaas begin vorig jaar verdronken. Dat was een enorme klap voor onze scoutsgroep. De totem van Frederik was salangaan, of gierzwaluw. Daarom wilden we ook graag enkele schilderingen van zwaluwen op de gevel als blijvende herinnering aan onze overleden vriend.”
Twee uur in de bus Heel wat scholen schreven zich in om deel te nemen. Daar viel de keuze uiteindelijk op het VTI in Roeselare. Leerkracht Jürn Selvais leidde het project in goede banen. Jürn Selvais: “Voor ons is het belangrijk om hieraan deel te nemen, omdat we al jarenlang het aantal leerlingen in onze richting schilderen en decoratie zien teruglopen. Tien jaar geleden hadden we nog minstens 20 leerlingen in ieder jaar, nu mogen we ons gelukkig prijzen als we nog aan 10 geraken. We moeten dus alle zeilen bijzetten om jongeren te overtuigen om voor deze studierichting te kiezen. Bovendien zit het probleem niet alleen bij ons, de hele schilderswereld komt bekwame handen te kort. We waren bovendien heel gemotiveerd om dit project uit te voeren. Dat we iedere dag met de bus van Roeselare naar Vilvoorde moesten rijden, namen we er met plezier bij! Het feit dat radiozender MNM de hele week lang verslag uitbracht van de actie was ook leuk meegenomen. Die belangstelling geeft onze leerlingen het gevoel dat ze fier mogen zijn op wat ze doen. En dat is onbetaalbaar.”
Reacties leerlingen Bij de leerlingen hoorden we niets dan positieve reacties over de Paint Panter-campagne. “Voor ons is het uiteraard heel leuk om zo’n saaie grijze muur om te toveren tot iets kleurrijks en spectaculairs,” vertelt Valerie Hauspie. “Dat is ook de reden waarom ik voor deze De Vlaamse Schilder • mei 2021
9
Paint Panter
richting gekozen heb. Door eenvoudig wat kleur aan te brengen, kan je de sfeer van een omgeving volledig veranderen. Je ziet dat de mensen daar gelukkig worden, en daar haal ik op mijn beurt ook veel voldoening uit.” “De omstandigheden hier zijn wel niet te vergelijken met de situaties die we gewoon zijn bij ons op school,” vult Femke Dekeerle aan. “Op school werken we ook wel regelmatig op hoogte, maar dat was hier toch nog net ietsje anders, omdat er de hele week lang een harde wind stond. Ook werken we op school meestal met verven voor binnenmuren. De verf die we hier gebruikten reageert anders, en dat is aanpassen. Bovendien werden we gedurende het grootste deel van de week ook geconfronteerd met heel slechte weersomstandigheden. Er stond en harde, koude noorderwind en we hebben heel wat regen gehad. Allesbehalve ideale omstandigheden dus! Gelukkig hadden we zeilen om de stellingen af te dekken, zodat we de muren toch een beetje konden beschermen tegen de regen.” Femke en Valerie moesten samen met klasgenote Febe Vereecke ook vloggen voor radiozender MNM. Die vlogs verschenen op de website en social media van MNM. Ook in
10
De Vlaamse Schilder • mei 2021
de avondshow met Sander en Laura tussen 16u en 18u werd dagelijks verslag uitgebracht over de vordering van de werken. “Via die vlogs beschrijven we stap voor stap wat we doen, zodat de MNM-luisteraars alles kunnen volgen,” legt Febe Vereecke uit. “Ik weet dat er online heel wat over te doen is en dat er heel veel op gereageerd wordt door ouders en vrienden, maar eigenlijk hebben we deze week nauwelijks de tijd gehad om daarmee bezig te zijn. Dit project slorpt zoveel van onze aandacht op, dat we geen tijd meer hebben om ook nog eens te volgen wat er allemaal op de sociale media gebeurt. Het is belangrijker voor ons dat alles hier tijdig klaar raakt en dat het in orde is!” Terwijl de meisjes de laatste hand leggen aan hun schilderwerk, is klasgenoot Boba Sabbe iets verderop aan de slag. Ook hij is erg positief over de Paint Panter.
“Ik heb met volle overtuiging voor deze studierichting gekozen. Ik ben graag met mijn handen bezig en de creatieve kant van dit werk trekt me enorm aan. Ik vond deze opdracht dan ook erg leuk om te doen. We schilderen hier een gebouw, niet als oefening of voor onze leerkrachten. Nee, we doen dit voor de scouts. Het resultaat moet dus goed zijn! Dat maakt dat we zelf ook allemaal net iets kritischer zijn over ons eigen werk. Ik hoop dat de scouts tevreden zullen zijn met het resultaat! Ik zit nu in mijn vijfde jaar schilderen en decoratie. Wanneer ik afgestudeerd ben, wil ik eerst bij een baas gaan werken als schilder. Maar eigenlijk droom ik ervan om in een latere fase zelf als zelfstandig schilder aan de slag te gaan. En wie weet? Misschien kan ik een paar jaar later dan met eigen personeel beginnen werken. Ik ben er alleszins van overtuigd dat mijn toekomst in dit vak ligt!”
OVER DE PAINT PANTER De Confederatie Bouw Vlaamse Schilders en Bouwunie Schilders & Decorateurs lanceerden in februari samen met Constructiv (sectorfonds van de bouw) en IVP Coatings (de federatie van de Belgische coatingindustrie) de campagne ‘Paint Panter’. De doelstelling is om meer jongeren warm te maken voor het beroep van schilder-decorateur. De initiatiefnemers willen aantonen dat kiezen voor de opleiding schilderen-decoratie, kiezen is voor een creatieve en veelzijdige vakopleiding vol kleur en technische vaardigheden. www.paintpanter.be
De Vlaamse Schilder • mei 2021
11
Schaarste bouwmaterialen
Schaarste op de grondstoffenmarkt houdt aan: Europese coatingsindustrie luidt de alarmbel De Europese koepel van de verf-, drukinkt- en schildersindustrie (CEPE) slaat alarm over de steeds stijgende grondstofprijzen die het gevolg zijn van een grote vraag, capaciteitsproblemen en een algemene schaarste aan grondstoffen. "Na een jaar dat in het teken stond van de COVID-19 pandemie, staat onze industrie in 2021 opnieuw voor grote uitdagingen door de stijging van de grondstofprijzen", aldus André Vieira de Castro, voorzitter van CEPE. Er zijn verschillende redenen voor die stijging. Enerzijds is er de toenemende vraag naar grondstoffen als gevolg van het (verwachte) economische herstel, maar anderzijds kampen we ook met een tekort aan grondstoffen als gevolg van slechte weersomstandigheden en de sluiting van verschillende fabrieken waardoor de leveranciers van grondstoffen zich op overmacht moesten beroepen. In Houston, Texas, zowat de hoofdstad van de wereldwijde petrochemie, hebben installaties lang stilgelegen door sneeuwstormen en orkanen. Duitsland heeft dan weer te kampen gehad met overstromingen. Bovendien stijgen ook overal de transportkosten als gevolg als gevolg van de sterke stijging van de olieprijzen. André Vieira de Castro: "De gevolgen voor de industrie zijn immens, aangezien de grondstofprijzen meer dan de helft van de kosten uitmaken. Sinds januari vorig jaar zijn de kosten voor belangrijke componenten zoals epoxyharsen in Europa met maar liefst 60 procent gestegen! De situatie is ver-
12
De Vlaamse Schilder • mei 2021
gelijkbaar voor oplosmiddelen, waar de prijs van aceton en n-butylacetaat alleen al met respectievelijk 123% en 91% is gestegen".
Als het regent in Azië… De huidige situatie is ook te wijten aan de economische relance in Europa en Azië en China in het bijzonder, waardoor de vraag naar essentiële grondstoffen enorm is gestegen. Daardoor is er niet alleen een schaarste aan epoxyharsen, maar ook andere petrochemische grondstoffen als polyesterharsen, polypropyleenglycolen, acryl zuren, acry-
lhars, UV-harsen, polyurethaanharsen, en oplosmiddelen. Parallel aan de petrochemische grondstoffen, vallen ook in de markt van de pigmentgrondstoffen (waaronder titaandioxide, rood en geel ijzeroxide) sterke prijsstijgingen te noteren. De belangrijkste oorzaken van deze stijgingen zijn de grote vraag in alle industrietakken, grotere binnenlandse vraagbehoeften in de producerende landen en een algemeen onevenwicht tussen vraag en aanbod.
Capaciteitsproblemen De situatie wordt nog verergerd door capaciteitsproblemen. Storingen bij producenten in Azië en Europa - als gevolg van fabriekssluitingen of fabrieksongevallen - hebben het aanbod aan grondstoffen aanzienlijk beperkt. Een andere kostenfactor zijn de schaarse transportmiddelen. Als gevolg van de COVID-19 pandemie was er minder internationale handel, waardoor er ook minder containerschepen over de oceanen voeren. Het huidige wereldwijde tekort aan containers op de juiste plaatsen heeft geleid tot een sterke stijging van de transportkosten: de prijzen van containers tussen China en Europa zijn sinds het vierde kwartaal van 2020 met meer dan 400% gestegen. Terwijl de coatingindustrie zo goed mogelijk probeert om te gaan met de huidige onzekerheden, moet de wereldwijde druk op de markt de Europese beleidsmakers aan het denken zetten, zo vindt de CEPE-voorzitter. "Meer duurzaamheid is ontegensprekelijk de weg vooruit, maar de wereldwijde concurrentie mag niet worden genegeerd in de maatregelen van de EU Green Deal. Het is essentieel voor Europa om een sterke chemische industrie te hebben met fabrieken in Europa om meer zelfvoorzienend te zijn, anders wordt de Europese economie in haar geheel bedreigd", concludeerde André Vieira de Castro.
Ook andere sectoren getroffen Niet alleen de verf- en coatingindustrie is getroffen door de grondstoffenschaarste. Heel wat andere sectoren delen eveneens in de klappen. Zo wees FEMA, de Belgische Beroepsvereniging van de bouwhandelaars, in januari al op het feit dat de prijzen van PIR en PUR zijn de afgelopen maanden met een kwart gestegen zijn, waardoor alle isolatiematerialen een flink pak duurder worden. Ook zowat alle metalen zijn het voorbije jaar fors in prijs gestegen. Volgens cijfers van Agoria, de sectorfederatie van de metaalverwerkende industrie, gaat het om 20 procent extra over heel 2020 en een stijging van nog eens 10 procent sinds het begin van dit jaar. Drukkerijen moeten vanaf april 5 tot 10 procent meer betalen voor de aluminium offsetplaten die ze afnemen bij de beeldvormingsgroep Agfa, deels door stijgende energie- en transportkosten, maar toch vooral door het duurdere aluminium. Zelfs de sector van de houtproducten deelt in de ellende. De prijzen voor constructiehout, panlatten en plaatmateriaal liggen volgens FEMA tot 50% hoger dan vorig jaar. Houtzagerijen hebben omwille van de coronacrisis minder voorraden aangelegd dan normaal. Ze waren bang dat de vraag naar naaldhout door de crisis zou dalen en daardoor zijn ze minder gaan produceren. Maar de bouw heeft noch in Europa, noch in Amerika stilgelegen, en dus is de vraag even groot als voordien, met schaarste en prijsstijgingen als gevolg.
Confederatie Bouw is waakzaam De Confederatie Bouw monitort de prijzen van verschillende grondstoffen van nabij en vraagt de bevoegde autoriteiten om de problematiek nauwgezet te onderzoeken. De prijsstijgingen hebben immers een impact op de ganse bouwketen én de eindklant.
De Vlaamse Schilder • mei 2021
13
Schaarste bouwmaterialen
Verstoringen van de markt van de bouwmaterialen: hoe kan u als aannemer reageren?
Vandaag zijn meerdere producten onderhevig aan spanningen die zich voordoen op de markten, ook op internationaal niveau. Verschillende bouwmaterialen, zoals onder andere staal, hout en polyurethaanisolatie en staan momenteel onder zware druk.
• Polyurethaanisolatie: de Covid-crisis heeft de beschikbare hoeveelheden geraffineerde oliën, waarvan een bijproduct wordt gebruikt bij de productie van polyurethaan, gedeeltelijk verminderd; • Staal: de wereldwijde vraag is groter dan verwacht (voornamelijk in China); • Hout: de vraag naar hout op de Amerikaanse markt, waar veel Amerikanen zijn begonnen met het renoveren van hun houten huizen.
Gevolgen Deze verstoringen, die zich vertalen in prijsstijgingen en vertragingen in de bevoorrading, wijken af van de gebruikelijke aannemersrisico's. Daardoor wordt de geplande uitvoering van bepaalde werven onvrijwillig bedreigd. Het betreft meer in het bijzonder werven waar: • materialen met sterke prijsstijgingen een belangrijk deel van de totale kosten van de werken uitmaken en/ of • de geplande uitvoeringstermijn in gevaar kan komen door vertragingen in de bevoorrading van deze materialen. In die omstandigheden staan ondernemers voor een dubbele uitdaging: de impact op lopende projecten beheersen en toch aantrekkelijke voorwaarden bieden voor nieuwe opdrachten.
14
De Vlaamse Schilder • mei 2021
Boodschap voor iedereen De Confederatie Bouw roept daarom alle partijen in de keten op – van fabrikant naar aannemer tot de klant - om solidariteit te tonen door in overleg redelijke oplossingen te zoeken voor de prijsstijgingen enerzijds en bevoorradingsproblemen anderzijds.
Praktische nota ter beschikking van de leden Geconfronteerd met de uitdagingen waar ondernemers voor staan, is het natuurlijk aan elk bedrijf om zijn eigen strategie te bepalen. Om u hierbij te helpen geeft de Confederatie Bouw in een praktische nota een juridische analyse weer van de mogelijkheden die u als aannemer heeft voor de lopende contracten en de nieuwe contracten. De nota is vergezeld van typebrieven en typeclausules. Al deze documenten zijn terug te vinden op het ledengedeelte van de website van de Confederatie Bouw.
De Confederatie volgt het dossier van nabij op! Weet dat de evolutie van de prijzen van materialen en de bevoorrading ervan een prioriteit is voor de Confederatie Bouw, die u uiteraard verder op de hoogte zal houden. TER HERINNERING: officiële prijsindicatoren zijn beschikbaar op de website van de Confederatie
Op de website van de Confederatie Bouw kunnen voor een reeks specifieke materialen, waarvan de prijsevolutie wordt opgevolgd, officiële prijsindicatoren worden bekeken. Meer in het bijzonder vindt u er: • de TP-waarden gepubliceerd door de Commissie van de Mercuriale van bouwmaterialen, • de "Grymafer"-indicatoren die informatie bevatten over de wekelijkse evolutie van de prijzen van staalsoorten die in de bouw worden gebruikt • de afzetprijsindexen (binnenlandse markt) die de evolutie weergeven van een reeks producten en in het bijzonder van bepaalde bouwproducten. www.confederatiebouw.be
Open Wervendag Beleef Open Wervendag vanuit je zetel, met tal van reportages, blogberichten en video’s
DIGITAAL
Surf naar www.openwervendag.be
Vanaf 30 mei 2021 en de hele maand juni
sponsors initiatief van
partners
Circulair bouwen
Voormalige elektriciteitscentrale krijgt circulaire renovatie Circulair bouwen mag dan een modebegrip zijn, de ideeën ervan druppelen wel langzaam door naar onze werven. In de oude elektriciteitscentrale in Zwevegem bijvoorbeeld. Daar mocht lidbedrijf Meuleman & Co uit Kortrijk de interieurwerken uitvoeren.
Transfo Zwevegem is een voormalige elektriciteitscentrale net naast het kanaal Bossuit-Kortrijk. Het prachtige industriële gebouw dateert uit 1913. Tot in 2001 werd er stroom geproduceerd. Na de sluiting besloten de gemeente Zwevegem, de Provincie West-Vlaanderen en de Intercommunale Leiedal om de site een nieuwe bestemming te geven. Op het domein rondom de oude elektriciteitscentrale is reeds een avonturenpark geopend. De oude industriële gebouwen worden momenteel helemaal gerenoveerd en krijgen een nieuw leven als kantoren, ontmoetingscentra en een evenementenhal. Omdat de oude elektriciteitscentrale heel wat waardevol industrieel erfgoed bevat (oude transformatoren, generatoren, schakelborden,…) werd het gebouw geklasseerd als beschermd monument. Tijdens de restauratie moeten dus zo veel mogelijk van deze industriële erfgoedstukken bewaard blijven en geïntegreerd worden in het nieuwe interieur. Ook wilde men het gebouw klimaatneutraal maken. Er ging dus bijzonder veel aandacht naar energiezuinigheid en duurzaamheid. En op verschillende plaatsen gebruikte men ook principes uit de circulaire economie.
16
De Vlaamse Schilder • mei 2021
Hennepblokken als snelbouwsteen Nicolas Pascual, projectleider bij schildersbedrijf Meuleman & Co uit Kortrijk, leidt de interieurwerken op de Transfo-site in goede banen. “Wij staan in voor de interieurwerken aan het nieuwe Transfogebouw. Daar worden voornamelijk kantoren en ontmoetingsruimtes in ondergebracht. We kregen de opdracht om de binnenmuren te bekleden met hennepblokken en die te voorzien van een afwerkingslaag. De keuze van de architecten voor hennep is enerzijds geïnspireerd door ecologische motieven, maar hennep heeft ook hele goede thermische en akoestische isolerende eigenschappen. We gebruikten hier hennepblokken van het Belgische IsoHemp van 15 op 7,5 cm die vastgezet werden met een lijmmortel. Tussen de hennepblokken
en de buitenwand wordt een spouw gelaten, die we nadien opvullen met losse hennepvlokken voor een bijkomende isolatie. Dat heeft ook nog een extra voordeel: eventuele overschotten van de hennepblokken kunnen we gewoon verpulveren en gebruiken als spouwisolatie. Je hebt op deze manier dus nauwelijks afval, wat helemaal past binnen de filosofie van circulair bouwen. Indien men het gebouw over enkele decennia opnieuw wil renoveren, dan kunnen de hennepblokken opnieuw hergebruikt worden. Ze vormen dus geen afval, maar opnieuw een grondstof. Bovendien is de hennep afkomstig van een Belgische fabrikant. En dat is belangrijk, want veel duurzaamheidslabels zoals BREEAM hechten veel belang aan korte ketens. Het zijn enkele voorbeelden van hoe men de principes van circulair bouwen verwerkt heeft in dit project.”
Drie afwerkingen Voor de afwerking van de hennepblokken kozen de architecten SILEGHEM & PARTNERS en Coussée en Goris voor verschillende technieken. In de technische ruimte op de eerste verdieping werden de blokken gefixeerd met een olie, in de kantoorgebouwen werden de blokken uitgeplamuurd met een kalkpleister en in de ontmoetingsruimte op de 5e verdieping kregen ze een afwerkingslaag van kalei. “In de technische ruimte mochten de hennepblokken zichtbaar blijven. We hebben de blokken daar afgewerkt met een Wilpoer kalkhennepolie die speciaal werd samengesteld om het hennep te beschermen. Deze olie beschermt tegen vocht en maakt de blokken stofvrij. Eigenlijk is dit meer een fixeermiddel dan een echte afwerkingslaag. Dit product is bovendien ook dampopen, zodat eventueel water toch steeds uit de blokken zou kunnen verdampen. Vocht is immers de groot-
De Vlaamse Schilder • mei 2021
17
Circulair bouwen
De hennepblokken hebben een ruw en oneffen uitzicht.
ste vijand van een organisch materiaal als hennep. In de kantoren hebben we de blokken uitgeplamuurd met een dampopen kalkpleister. Een verflaag hebben we niet aangebracht, de toekomstige eigenaars van de kantoren zullen zelf mogen kiezen hoe ze hun interieur willen afwerken. Eenmaal de bepleistering is aangebracht, zie je ook helemaal niet meer dat hier met hennepblokken gewerkt is. Qua uitzicht is er geen enkel verschil met snelbouwsteen of gipskartonbeplating”, aldus de projectleider. “Op de bovenste verdieping, een prachtige receptieruimte zijn de hennepblokken dan weer afgewerkt met kalei. Het pronkstuk van deze bovenverdieping is het schitterende stalen dakgebinte, dat we helemaal afgeschuurd hebben en voorzien hebben van een laagje corrosiewerende verf. Door deze ruwe industriële elementen te behouden krijgt het gebouw een heel eigen identiteit. Ik ben er zeker van dat dit een prachtige ruimte zal zijn wanneer alles helemaal afgewerkt is!”
Maar na een pleisterlaag valt daar niets meer van te merken.
Openstaan voor verandering “Misschien zijn er schilders die niet staan te popelen om te werken met nieuwe bouwmaterialen als hennepblokken,” vervolgt Nicolas Pascual, “maar wij zien dit vooral toch als een opportuniteit. Niet alleen omdat we bijleren en onze kennis vergroten door nieuwe materialen te gebruiken. Het is vooral ook een manier om ons te onderscheiden van andere schildersbedrijven en ons vakmanschap te etaleren. En uiteindelijk heeft het allemaal niet zoveel om het lijf. We hebben eerst wat informatie ingewonnen bij de fabrikanten over de manier waarop we de materialen moeten gebruiken. In dit geval was IsoHemp heel behulpzaam. Die mensen hebben meteen een antwoord gegeven op al onze vragen. Vervolgens hebben we nog wat testjes gedaan op een oefenwand. Je wil uiteindelijk toch altijd de materialen zelf uittesten om te zien hoe het zit met het verbruik, de zuigkracht, de beste manier om afwerkingsproducten aan te brengen,… Met de info van de fa-
18
De Vlaamse Schilder • mei 2021
brikant en de resultaten van onze eigen testen waren we genoeg gewapend en wisten we perfect wat ons te wachten stond. Bovendien is het ook belangrijk om open te staan voor dit soort vragen, aangezien de bouw de laatste jaren echt aan het veranderen is. We hebben de voorbije decennia de samenstelling van de verfproducten enorm zien veranderen. Aanvankelijk was de kwaliteit van de watergedragen verven misschien minder, maar tegenwoordig zie je nauwelijks nog een verschil. Dergelijke evoluties gaan we volgens mij blijven zien. Factoren als energiezui-
nigheid, duurzaamheid en circulariteit gaan in de toekomst alsmaar belangrijker worden. In dit geval valt het werken met deze hennepblokken ongeveer een kwart duurder uit dan wanneer we een klassieke snelbouwsteen zouden gebruiken. Dat toont aan dat de prijs niet het doorslaggevende element was en dat andere factoren, zoals duurzaamheid, veel zwaarder doorwogen. Voor ons, schilders komt het er dus op aan om deze veranderingen te omarmen en mee te gaan met onze tijd. Want stilstaan is achteruitgaan!” www.meuleman.cc
WWW.ANZAPRO.BE LIKE US ON FACEBOOK @ANZAPROBE
VOOR AL DIE VROEGE OCHTENDEN EN LATE AVONDEN. VOOR DIE VERSLETEN RUG EN SCHRALE HANDEN. VOOR JOUW INZET. BEDANKT, SCHILDERS.
MEER INFO? SALES@ORKLA.EU
Onderwijs
Leerlingen VTI Brugge verfraaien stadsbeeld Het VTI Brugge maakt ieder jaar van de lente gebruik om de leerlingen van de richting schilderen en decoratie enkele praktijkoefeningen te laten uitvoeren op een buitenlocatie. Dit voorjaar nam het zesde jaar het buitenschijnwerk van een historisch pand in het centrum van Brugge onder handen, terwijl de vijfdejaars de elektriciteitscabines in deelgemeente Sint-Kruis opsmukten. De zesdejaars trokken naar het Sint-Leo Hemelsdaele-college aan het Sint-Jansplein in Brugge. In dat prachtige gebouw zijn onder andere een kindercrèche en een lagere school ondergebracht. Het buitenschrijnwerk van het gebouw kon echter een nieuw laagje verf gebruiken, en dus schoten de leerlingen van de richting schilder- en decoratietechnieken te hulp. “In totaal werken hier 9 leerlingen gedurende 2 dagen per week. Ze hebben eerst de ramen en de deuren afgeschuurd en vervolgens een primer aangebracht. Nu gaan we nog twee afwerkingslagen aanbrengen, maar de weersomstandigheden zitten voorlopig niet mee”, legt leerkracht Yves De Bruyne uit .
Reële omstandigheden Voor de leerlingen is deze praktijkopdracht een unieke kans om uit te breken uit hun werkplaatsen en het vertrouwde
20
De Vlaamse Schilder • mei 2021
schooldomein te verlaten. “Het is uiteraard anders werken dan op school. Hier werken we buiten, ’s ochtends starten we vaak in de kou, maar in de namiddag hebben we hier ook al regelmatig in T-shirt gestaan. Het gebouw telt vijf verdiepingen, wat betekent dat we ook vanop een gevelsteiger moeten werken. Ook dat is nieuw voor ons, de ene verteert dat al wat beter dan de andere. Maar al bij al zijn dit leerrijke oefeningen om ons voor te bereiden op later. In deze groep wil het merendeel van de leerlingen er nog een zevende specialisatiejaar bijdoen en daarna effectief aan de slag gaan als schilder. Alle ervaring die we hier kunnen opdoen is dus zeker welkom!” Heel positief is ook dat de leerlingen hier bevestigd worden in hun kunnen. Dagelijks passeren er schildersbedrijven die halt houden om te informeren of er geïnteresseerden zijn om bij hen een vakantiejob te doen of om zelfs voltijds aan de slag te gaan.
‘Tour Elentrik’ Op hetzelfde moment waren de leerlingen van het vijfde jaar aan de slag in deelgemeente Sint-Kruis. Ze mochten er de elektriciteitskasten in het straatbeeld decoreren. “Nutsvoorzieningen worden vaak beklad met graffiti of gevandaliseerd”, vertelt opleidingscoördinator Johan Desloovere. “Daarom heeft het streetartcollectief Treepack een project opgestart waarbij nutsvoorzieningskasten in de ruime omgeving van de kust opgesmukt worden met street art. Dat project kreeg de naam ‘Tour Elentrik’. In deze editie worden er twintig nutskasten in Sint-Kruis Male onder handen genomen en nog eens tien in Zeebrugge. Wij hebben contact opgenomen met Treepack en na het indienen van de nodige voorstudies kregen we de zegen van de jury om hier in Sint-Kruis aan de slag te gaan. De leerlingen hebben zelf verschillende ideeën ontworpen. Ze kregen de opdracht om hun inspiratie te zoeken in het thema ‘droom en werkelijkheid’. Dit in het kader van de internationale Triënnale die binnenkort van start gaat in Brugge met eveneens ‘Traum und traumen’ als thema. De leerlingen hebben de decoraties eerst op school ingeoefend op kartonnen dozen, zodat ze klaar waren voor het echte werk. Net zoals bij het andere project, gooide ook hier het onvoorspelbare weer af en toe roet in het eten, maar de leerlingen lieten het hoofd niet hangen en maakten er het beste van. Het is een mooie gelegenheid om hun creativiteit bot te vieren en tegelijk toch onder druk te presteren in een omgeving die ze niet gewoon zijn. De oefening lokte bovendien ook heel veel reacties uit. De leerlingen werkten hier als het ware voor een live publiek. Buurtbewoners kwamen vragen wat er aan de hand was, mensen moedigden ons aan vanuit de nabijgelegen appartementen en voorbijrijdende automobilisten en wandelaars staken hun duim op of gaven een schouderklopje. In de media heeft men het tegenwoordig zo vaak over het ‘welbevinden’ van jongeren in deze bizarre tijden… Wel, hier hebben ze de appreciatie gekregen die ze verdienen en ja, ze hadden er nood aan! Het waren compleet andere omstandigheden dus dan in het vertrouwde atelier op school, maar dat is net de bedoeling! De buurtbewoners zullen nog lang napraten over die week dat de schilders van VTI Brugge hier neerstreken en de leerlingen zelf gaan vanaf nu ook met een ander oog naar elektriciteitscabines.”
De Vlaamse Schilder • mei 2021
21
Verkeer
Inrichten en aanpassen van bestelwagens: wat is toegestaan? Om snel en efficiënt te kunnen werken, gebruiken veel aannemers in de bouw een bestelwagen of vrachtwagen die aangepast is aan hun activiteiten en specifieke noden. Hoe zit het eigenlijk met de regels rond het aanpassen en inrichten van voertuigen? Wat mag wel en niet? Sommige aannemers doen voor de inrichting van hun bestelwagen een beroep op gespecialiseerde bedrijven, terwijl anderen hun voertuig zelf aanpassen. Het kan allebei. In ons land is de homologatie van het voortuig daarbij cruciaal. Elk voertuig en voertuigonderdeel dat nieuw is, of wordt verbouwd en dat bestemd is voor gebruik op de openbare weg moet gehomologeerd of goedgekeurd worden. Een homologatie is de vaststelling dat een voertuig of voertuigonderdeel voldoet aan alle Europese technische en administratieve eisen, zoals de veiligheid, de milieu-eisen, of de regels inzake de interne markt.
Federaal bepaalt de regels, gewesten homologeren De technische en administratieve voorschriften waaraan de voertuigen en onderdelen moeten voldoen, zijn vastgelegd door de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer op basis van Europese regelgeving. De homologatie zelf is in Vlaanderen in handen van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse overheid. In het Waalse Gewest is de Direction générale opérationnelle de la Mobilité et des Voies hydrauliques bevoegd en in het Brussels Gewest Brussel Mobiliteit - Directie Wegverkeer.
Toegestane aanpassingen Bij de aankoop van een nieuw voertuig levert de fabrikant steeds een gelijkvormigheidsattest af. Dit document geldt als bewijs dat het voertuig werd geproduceerd volgens de bepalin-
22
De Vlaamse Schilder • mei 2021
gen van de typegoedkeuring. Wanneer je echter een voertuig ombouwt, dan heb je een nieuw gelijkvormigheidsattest of individueel goedkeuringscertificaat nodig dat aantoont dat het voertuig gehomologeerd is en dus kan worden ingeschreven. Vlaanderen voorziet echter uitzonderingen voor heel wat courante aanpassingen aan een voertuig. Zo is er geen goedkeuring nodig voor: • Het monteren van een bagagerek op het dak • Het aanbrengen van kasten, vast meubilair en isolatie in de laadruimte • Het vervoer van panelen extern aan het voertuig (zoals bijvoorbeeld een externe, laterale constructie om glaswerk of andere materialen te vervoeren) • De plaatsing van een tussenschot tussen de passagiersruimte en de laadruimte om fiscale reden • Een laadklep die niet verder dan 300 mm uitsteekt, de zichtbaarheid van de kentekenplaat en de lichten niet belemmert en de beschermingsinrichting aan de achterzijde (achterbumper) niet wijzigt. • De installatie van een kraan achter de stuurhut (categorie N). • … De volledige lijst met uitzonderingen voor Vlaanderen vind je op www.vlaanderen.be/uw-voertuig-verbouwen-of-wijzigen
Individuele goedkeuring De meeste aanpassingen aan voertuigen in onze sector vallen dus onder bovenstaande uitzonderingsgevallen.
Wil je echter nog een andere aanpassing uitvoeren, dan zal je een individueel goedkeuringscertificaat moeten aanvragen bij een erkende technische dienst. Een lijst met de erkende technische diensten in België vind je eveneens op www.vlaanderen.be/uw-voertuig-verbouwen-of-wijzigen
Wat met coronaschermen? Sinds de uitbraak van de coronacrisis, in het voorjaar van 2020, zijn de social distancingmaatregelen nog steeds van toepassing. Dat betekent dat werknemers steeds de afstand van 1,5 m moeten respecteren. Ook tijdens het collectief vervoer naar de werf. Sinds begin vorig jaar zien we ook coronaschermen opduiken in voertuigen voor het gemeenschappelijk vervoer van werknemers naar en van de werf. Deze schermen zijn toegelaten onder bepaalde voorwaarden, (zie verder), maar ze zijn niet de eerste maatregel die een werkgever moet nemen. De eerste stap blijft namelijk het beperken van het aantal inzittenden in de voertuigen. Het valt aan te raden om nooit de maximumcapaciteit te gebruiken. Dit is niet alleen medisch
onverantwoord (direct contact tussen de passagiers), de politiediensten treden er ook tegen op! In voertuigen met voorin slechts 2 zitplaatsen en geen achterbank(en), zijn er zowel een flexibele afscherming als maskers nodig. Anders mag enkel de chauffeur aan boord zijn. Laat je afschermingen plaatsen in voertuigen, dan is het belangrijk dat je op volgende punten let. Het moet gaan om afscheidingen in flexibele kunststof die vlot demonteerbaar zijn, zonder het gebruik van gereedschap. Afschermingen in plexiglas zijn niet toegestaan, want dat is breekbaar en dus gevaarlijk bij ongevallen. Wat wel mag, is een kunststof die volledig transparant is en niet broos. Het scherm mag noch het gezichtsveld van de chauffeur, noch het functioneren van de veiligheidssystemen, zoals gordels en airbags, belemmeren. Opgelet! Zelfs wanneer er een afscherming in flexibele kunststof is aangebracht, moeten alle passagiers nog steeds een mondmasker dragen om hun collega’s te beschermen.
De Vlaamse Schilder • mei 2021
23
WTCB
Duurzame afwerkingen voor houten buitenschrijnwerk Er zijn verschillende parameters die de duurzaamheid van een houtafwerking kunnen beïnvloeden. Volgens een prenormatieve studie moet de verenigbaarheid ervan met de ondergrond prioritair gecontroleerd worden. De kleur van de afwerking, de initiële dikte ervan en het dikteverlies na verloop van tijd zullen op hun beurt een aanzienlijke impact hebben op de onderhoudstermijnen.
Het kiezen van een duurzame afwerking op een houten ondergrond is niet zo eenvoudig als het klinkt. Hierbij moeten er immers verschillende parameters in acht genomen worden, waaronder: • de houtsoort • de verfsamenstelling • het type element dat beschermd moet worden. Dankzij de normenreeks NBN EN 927 was het mogelijk om een aanzienlijke vooruitgang te boeken voor wat betreft de classificatie van de prestaties van houtafwerkingen en de aanpassing ervan aan de beoogde toepassing (zie de WTCB-Dossiers 2018/4.8). Hierin zijn immers omgevingsklassen en bepaalde aanbevelingen met betrekking tot de invloed van verschillende parameters – waaronder de duurzaamheid van de afwerking – opgenomen. Om deze gegevens aan te vullen, werd er een prenormatieve studie uitgevoerd binnen het WTCB en het Centrum WOOD.BE. Hierbij werden meer dan twintig afwerkingen, waaronder verven en beitsen, op verschillende houtsoorten aangebracht en aan een externe veroudering (*) onderworpen. Na iets meer dan twee jaar zijn er significante veranderingen waarneembaar en kunnen er enkele eerste conclusies getrokken worden over de evolutie van de afwerkingen in de tijd. De evolutie van de waterdoorlatendheid en het uitzicht kwam reeds aan bod in een vorig artikel (zie de WTCB-Dossiers 2020/4.8). (*) Het ging hier om afwerkingen, bestemd om ter plaatse aangebracht te worden door de schilder. In het atelier aangebrachte afwerkingen werden niet beschouwd. De bindmiddelen bestonden hoofdzakelijk uit alkyd- en acrylharsen evenals uit alkyd-acryl-, PU-alkyd- of PU-acrylmengsels.
24
De Vlaamse Schilder • mei 2021
1 | Na een veroudering van twee jaar is de afwerking op eiken sneller aangetast dan die op de andere houten ondergronden.
Invloed van het hout
Invloed van de kleur van de afwerking
De houtsoort en de verenigbaarheid ervan met de afwerking zijn heel belangrijk. Bepaalde houtsoorten bevatten immers antioxidanten die de droging en de verharding van de alkydharsen of de oliën verhinderen. Andere houtsoorten geven tannines af of brengen harsuitlogingen teweeg. Deze pathologieën en de mogelijke oplossingen hiervoor staan beschreven in de TV 249 en de WTCB-Dossiers 2006/4.11.
De kleur van een afwerking kan eveneens een weerslag hebben op de duurzaamheid ervan.
Uit de resultaten van de prenormatieve studie komt eveneens naar voren dat de houtsoort een belangrijke invloed kan hebben op de duurzaamheid van de afwerking. Zo werd voor vier van de geteste verven een snellere beschadiging geconstateerd op eiken, terwijl dezelfde systemen wel goed presteerden op afzelia en sapelli (zie afbeelding 1). De oorzaken voor deze duurzaamheidsverschillen werden nog niet helemaal geïdentificeerd. De betrokken afwerkingen vertoonden immers geen bijzondere karakteristieken die aan de grondslag zouden kunnen liggen van een risico op vroegtijdige beschadiging en hun prestaties lagen in de middenmoot ten opzichte van deze die voor de andere systemen gemeten werden. Uit deze vaststellingen blijkt dus dat de karakteristieken die tegenwoordig opgenomen zijn in de technische fiches niet toelaten om het risico op beschadiging te voorspellen. Verder willen we erop wijzen dat deze gedragsverschillen zich pas voordeden na afloop van de door de normenreeks NBN EN 927 voorziene blootstellingstijd van één jaar. Om de geschiktheid van een afwerkingssysteem voor een bepaalde houtsoort na te gaan, zou de fabrikant vooraf hun verenigbaarheid over een voldoende lange verouderingsperiode (meer dan een jaar) moeten controleren.
Donkere kleuren warmen meer op door een grotere absorptie van de zonnestraling. Ze zijn dus sterker onderhevig aan beschadigingen ten gevolge van de thermische uitzetting van het hout of de aanwezigheid van vocht in het hout (blaasvorming). Uit de resultaten van de prenormatieve studie blijkt ook dat beitsen met een lichtere kleur vaker leiden tot uitzichtsverschillen. Deze lijken vooral verband te houden met de evoluties van het hout (zie afbeelding 2 op de volgende pagina). Bovendien beschermen de natuurlijke kleuren het hout minder tegen beschadiging door zonnestraling. Deze laatste kan leiden tot de fotodegradatie van het hout, wat gepaard kan gaan met het loskomen van de afwerking en de ontwikkeling van schimmels (verblauwing), waardoor er donkerdere zones kunnen ontstaan (zie afbeelding 3 op de volgende pagina). Voor de beitsen kunnen de tussenliggende kleuren als de meest duurzame beschouwd worden.
Dikteverschillen en blootstelling Tijdens de verouderingsperiode van twee jaar werd er regelmatig overgegaan tot de opmeting van de dikte van de afwerkingen. Hoewel er bepaalde verschillen waarneembaar zijn, moeten we niettemin vaststellen dat: • de dikteverliezen redelijk lineair zijn in de tijd • de dikteverliezen voor eenzelfde afwerking veelal los staan van de houtsoort en de kleur van de afwerking.
De Vlaamse Schilder • mei 2021
25
WTCB
2 | Uitzichtverandering die vooral toe te schrijven is aan een evolutie van het hout. In dit geval werd er een beits met een lichte eikenkleur op sapelli aangebracht. Het linkerproefstuk is het referentiestaal zonder veroudering.
3 | Fotodegradatie van het hout die gepaard gaat met de ontwikkeling van schimmels waardoor er donkerdere zones ontstaan.
De belangrijkste verschillen werden vastgesteld tussen solventgedragen verven en watergedragen verven, waarbij deze laatste over het algemeen een lagere erosiesnelheid vertoonden. Dit onderscheid werd niet waargenomen bij de beitsen.
Uit de resultaten van de studie blijkt eveneens dat er reeds een onderhoud nodig is vooraleer de afwerking volledig verdwenen is. Voor de beitsen waarbij de beschadigingen het snelst optraden, kan deze drempel geschat worden op ongeveer 40 μm.
Onderstaande tabel bevat een raming van de jaarlijkse dikteverliezen, afgeleid uit de onderzoeksresultaten. Deze waarden gelden enkel voor de strengste blootstellingen (niet-beschutte zones of elementen met een zuid-westelijke oriëntatie en een ligging gaande van horizontaal tot 45°). Door deze gegevens te combineren met de initieel aangebrachte diktes, kan men een eerste raming van de duurzaamheid van de afwerkingen verkrijgen. Uitgaande van een 75 μm dikke beits en een dikteverlies van 15 μm/jaar, zal na twee jaar bijna 40 % van de afwerking verdwenen zijn. Bij een minder strenge blootstelling (bv. beschutte, verticaal gelegen zone met een noordelijke oriëntatie) is de erosiesnelheid duidelijk lager.
In de nabije toekomst zullen er verdere analyses uitgevoerd worden om de drempelwaarden voor andere afwerkingen te ramen en uiteindelijk duurzaamheidsklassen voor buitenafwerkingen te kunnen vaststellen. Bij het aanbrengen dient men in elk geval de voorgeschreven diktes in acht te nemen. Scherpe randen, waarvoor de verfdiktes moeilijk aan te houden zijn, zijn eveneens te vermijden. Bron: WTCB-Contact 2021-2 E. Cailleux, dr., adjunct-laboratoriumhoofd, laboratorium Bouwchemie, WTCB
Raming van de snelheid van dikteverlies voor verschillende afwerkingen (resultaten afgeleid uit de prenormatieve studie).
26
De Vlaamse Schilder • mei 2021
Verf & Gevelisolatie
Capatect ProAttika®
Strakke gevels zonder dakrand Woningen met een strakke architectuur in pleisterwerk zijn vandaag zeer geliefd, en dan kan de dakrand een storend element zijn.
Accu-Giraffe met wisselkopsysteem GE MH 18.0-EC/5.0 Set+MH-R
NIEUW
De schuurkop met cardanische lagering en geoptimaliseerd scharnierpunt garandeert een hoge flexibiliteit en optimale aanpassing aan wanden en plafonds.
Uitgerust met een innovatief vervangbaar kopsysteem. Schuurkoppen kunnen met één klik worden bevestigd en verwijderd.
• Innovatief wisselkopsysteem. Schuurkoppen kunnen met één klik worden bevestigd en verwijderd • Segmentschuurkop met draaibaar randsegment • Elektronisch beheersysteem (EMS) • Snelheidsinstelling met instelwiel, overbelastingsbeveiliging, herstartblokkering en temperatuurbewaking • Zeer handige, lichte machine met optimaal gebruiksgemak. • Effectieve afzuiging, stofvrij werken • FLEX clipsysteem • Optionele verlenging met 500 mm, gereedschapsloos te monteren • FLEX-accusysteem: werkt met alle 18,0 V-accu‘s www.flex-tools.com
WWW.CAPAROL.BE
this is proformance
Basics voor de behanger
De plaatsing van het behang Het behangen is een eeuwenoude techniek die anno 2021 ook nog steeds zijn plaats heeft. Voor een schilder-decorateur is het dus essentieel om ook de knepen van het behangen in de vingers te hebben. Daarom bespreken we in deze artikelenreeks verschillende essentiële facetten van het behangen. Eerder kwam reeds de lijmkeuze en de voorbereiding van de ondergrond aan bod, nu buigen we ons over de plaatsing zelf. Ervaren vakmannen die al jarenlang in het vak staan, weten uiteraard hoe je zo efficiënt mogelijk behang plaatst. Maar elke startende schilder-decorateur heeft zichzelf ooit wel eens in nesten gewerkt en heeft (een deel van) zijn behangwerk opnieuw mogen doen omwille van een vermijdbare fout. Daarom overlopen we hieronder nog eens de belangrijkste aandachtspunten. Het allerbelangrijkste is wellicht om goed na te denken voor je van start gaat, over de plaatsing de patronen en je werkwijze.
28
De Vlaamse Schilder • mei 2021
Omgevingsfactoren De omgevingsfactoren en het binnenklimaat in de ruimte kunnen het eindresultaat sterk beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om te zorgen voor een gunstige temperatuur: een normale kamertemperatuur van 18° - 20° is ideaal. Wanneer het plakmiddel te traag of te snel zou drogen, dan kan het eindresultaat hieronder lijden. Zorg ook voor een normale ventilatie en vermijd tocht. Wees alert voor delen die een lo-
kale temperatuurinvloed kunnen ondergaan door vb. beschijning van zon, radiatorverwarming,… tracht dergelijke temperatuurschommelingen ook zo veel mogelijk te voorkomen. Je kan zowel het behang als de lijm best vooraf laten klimatiseren, zodat ook de materialen die je gebruikt geen te grote temperatuurverschillen vertonen. Ook na de plaatsing is het belangrijk om tocht te vermijden. Je kan het behang in de ruimte best langzaam, natuurlijk en niet geforceerd laten drogen. Tijdens dat droogproces kan je ook eventuele schoonheidsfoutjes corrigeren. Luchtblazen in het behang kan je leegzuigen met een lege injectiespuit. Plaatsen waar het behang niet gekleefd heeft kan je behandelen met een injectiespuit met kleefmiddel. Bij het gebruik van naalden is het aangewezen om onder de ooghoogte schuin van onder te prikken. Zo is de prik minder zichtbaar. Boven ooghoogte doe je het andersom en prik je van bovenaf.
Het hangplan Wanneer je werkt met een behang met patronen en de bekleding op afsnijding geleverd is, kan je best vooraf een hangplan maken. Dit kan een eenvoudige schets zijn met de juiste maten erop, maar kan ook op de muur uitgezet worden. Met behulp van de rol kan je op de muur baan per baan aftekenen en nummeren. Zo kan je vrij eenvoudig bepalen hoeveel banen je exact nodig hebt de opdracht uit te voeren. Aan de hand van deze gegevens kan je vervolgens op de behangtafel de banen voor snijden en nummeren.
van + 90 cm. Daarnaast kan ook de lengte verschillen van het ene type tot het andere. Beginnen doe je door het aantal banen te bepalen in functie van hoogte en rollengte. Je kan het aantal nodige rollen berekenen aan de hand van volgende formule:
omtrek van de kamer (in meter, met inbegrip van deuren en vensters) Het aantal rollen dat nodig is = ----------X (0,8 + baanhoogte) De baanbreedte (in m) X de rollengte (in m)
Deze formule houdt voor iedere baan rekening met een overschot van 8 cm voor het aanpassen langs boven en langs onder. Indien er wegens het motief van de bekleding verspringingen in de aansluiting nodig zijn, moet - om het aantal rollen te bepalen - de hoogte van de aansluiting aan die van de baan worden toegevoegd. In de praktijk kan het dikwijls voordelig zijn om met 2 rollen te werken. Hierdoor kan je zuiniger omspringen met het behang. Dit vraagt wel enige ervaring.
Snijden van de banen Eenmaal je weet hoeveel banen je nodig hebt, en je kent de precieze afmetingen ervan, kan je de banen gaan opsnijden. Leg de rollen uit, zoals in onderstaande schets. Hierdoor kan je eventuele geringe kleurverschillen controleren.
Bepaal vervolgens je aanvangsplaats en houd rekening met het motief (indien aanwezig), raam- en deuropeningen en accentmuren en met figuratieve elementen. Indien deze laatste aanwezig zijn, kan je best het behang centreren op deze elementen. Hier springt het behang namelijk extra in het oog en valt het des te meer op wanneer het behang niet mooi gecentreerd is. Wanneer je zomaar in een hoek begint, zullen de patronen waarschijnlijk niet correct samen komen als je helemaal rond bent. Daarom start je best bij een onopvallende hoek, een kast of gordijn.
Opmeten Normaal behang heeft een breedte van 53 cm, maar op die regel bestaan tal van uitzonderingen. Tekko, bijvoorbeeld, is 80 cm breed. Japans grasweefsel heeft dan weer een breedte
Vervolgens kan je de behangbanen op volgorde afsnijden. Laat steeds een veiligheidsmarge van een paar centimeter. Bij genummerde rollen begin je steeds met het hoogste nummer om vervolgens in dalende volgorde door te gaan. Daarna plaats je debanen met de zichtzijde naar onderen op de tafel. De Vlaamse Schilder • mei 2021
29
Basics voor de behanger
Voor iedere versnijding kan je op de achterzijde van de baan (enkel met een potlood) de bovenkant, het volgnummer in de rol alsook de richting van de baan aangeven. Dit beperkt de mogelijke kleurverschillen tussen het begin en het einde van een rol, en vergemakkelijkt de bepaling van de behangrichting indien de fabrikant een kop-aan-staart plaatsing aangeeft.
Aanbrengen van de lijm en lijmkeuze Voor het behangen is een minimumtemperatuur van 12 °C nodig. Naargelang de soort bekleding gebruik je de techniek “lijm op muur” of “lijm op rugzijde van de bekleding”. Algemeen gezien is de laatste voorbehouden voor alle bekledingen met een papieren ruglaag. In zeer zeldzame gevallen (aangegeven door de fabrikant) kan deze techniek ook voor andere bekledingen worden toegepast. Bereid de lijm in een propere en bij voorkeur plastic emmer in de juiste aanmaakverhoudingen. Te dunne lijm kan een te snelle doorweking veroorzaken en de kleefkracht beïnvloeden. Wanneer de lijm niet volledig is opgelost, krijg je klontertjes, die na het behangen zichtbaar blijven. Voorkom dat er lijmresten op de zichtzijde van het materiaal komen. Indien dit toch gebeurt, kan je ze voorzichtig deppend verwijderen met een licht bevochtigde spons en zeker niet wrijven! Het aanbrengen van de lijm kan afhankelijk van de bekleding gebeuren door het behang in te lijmen op de behangtafel, door verlijming op de muur bij (deze methode wordt meestal gebruikt bij vliesbehang) of met behulp van een inlijmapparaat
Traditioneel inlijmen op behangtafel Trek de bovenste baan naar voor en leg ze gelijk met de rand van de tafel. Zorg ervoor dat de tafel niet besmeurd kan worden en dat er geen lijm op de voorkant van het behang kan komen. Bij delicater behang lijmt je best baan per baan zodat er geen lijm van vorige baan op de rugzijde van de onderliggende baan komt en daardoor plaatselijk een andere inweektijd veroorzaakt. Zorg dat de zijkanten eveneens correct ingelijmd zijn Daarna breng je de lijm in de lengterichting aan en smeer je hem uit richting zijkanten. Maak steeds een strijkbeweging van het midden naar de randen toe en nooit andersom. Zo voorkom je dat er lijm via de kanten onder de baan komt en daarmee op de zichtzijde van het behang. Niet afwasbaar behang maakt hiermee vlekken, maar ook bij afwasbaar behang wordt hierdoor de bewerking bemoeilijkt.
30
De Vlaamse Schilder • mei 2021
Breng eerst de lijm aan op twee derden van de baan. Het ingesmeerde deel vouw je vervolgens dubbel om makkelijk het papier te verplaatsen. Verschuif dan de baan en smeer dan het resterende deel behang in. Vouw dit deel dan ook dubbel en laat het behang enkele minuten inweken. Het opvouwen kan ook voorkomen dat de zijkanten uitdrogen. Om te voorkomen dat de onderzijde van de baan inscheurt bij het losnemen, kan je aan de onderkant nogmaals 3 à 4 cm omslaan. Dit kan je trouwens ook aan de bovenzijde doen om te voorkomen dat er lijm op het plafond terecht zou komen. Wanneer je vliesbehang verlijmt op de muur, breng je de lijm met behulp van een verfrol iets breder aan dan het behang aangebracht op de wand.
Inweektijd Een algemene regel is dat hoe dikker het behang hoe langer de inweektijd. Daardoor zal licht behang minder inweektijd nodig hebben dan zwaardere behangsels. Het behang moet soepel worden door het inweken. Door uitzetting bereikt het behang automatisch ook zijn maximale breedte. Indien de lijm sterk genoeg aangemaakt is zal dit voorkomen dat het behang op de muur krimpt, en zal het behang een gladde spanning bezorgen. Een te korte inweektijd kan aanleiding geven tot verschillende problemen: opkrullen, blazen, onvoldoende kleefkracht op naden,… Probeer de inweektijd zoveel mogelijk gelijk te houden, want door inweken zet het papier ook uit. Dit kan gevolgen hebben voor het patroon van de tekening.
Voor zwaardere behangsoorten kan je meerdere banen op voorhand inlijmen. Sommige behangsels zullen misschien een tweede of een derde maal moeten ingelijmd worden. In dat geval is het belangrijk om voor de plaatsing de lijm nog eens gelijkmatig te verdelen.
Enkele algemene principes bij het behangen Hieronder enkele punten die steeds van toepassing zijn en die voor een ervaren behanger automatismen zouden moeten zijn. • Altijd behangen vanaf het punt met de grootste lichtinval. • Begin met de belangrijkste muur en eindig bij de minst belangrijke hoek. Een uitzondering hierop is het behangen met een “stijl of damast” -tekening of van een grotere tekening. Die kan je best centreren op de grootste wand, in een paneel of eventueel op een schouwpijp waardoor je in het midden begint of het dessin in het midden centreert. Op deze wijze krijg je een symmetrisch geheel.
• Verdrijf de lucht steeds in de lengterichting. • Indien er verloop zit in de horizontale lijn van het plafond, schik gedessineerd behang zo dat het verloop zo weinig mogelijk opvalt door eventueel een beetje naar boven of onder te schuiven met de eerste baan. • Werk volgens de regels van de kunst: steeds met een loodrechte naad en een waterpaslijn zo vermijd je alle moeilijkheden indien gebreken voorkomen door anderen. • Plaats steeds bij aanvang en na iedere hindernis een loodlijn. Herneem de loodlijn na iedere hoek en hindernis (raam, deur en dergelijke) met schietlood of laser. • Wanneer je het behang horizontaal moet plaatsen, begin dan niet onmiddellijk tegen het plafond maar bepaal met een waterpas of een laser de juiste horizontale lijn in functie van de breedte van het behang. Zorg ervoor dat de voeg niet op gezichtshoogte komt omdat dit storend kan werken. Verdrijf de lucht in de lengte richting van het behang. • Ronde of gebogen wanden zorgen vaak voor luchtblazen. Daarvoor maak je best een insnijding rekening houdend met lichtinval (schaduw) en de tekening.
Fabrikant sinds 1985
Paint
Kalei, verfsystemen voor binnen en buiten, en voor speciale toepassingen.
Waterdichting
Injectieproducten en membranen tegen opstijgend vocht.
Restauratie
Producten voor de restauratie van monumenten.
Rewah nv Nijverheidsweg 24 2240 Zandhoven België 03 475 14 14 info@rewah.com www.rewah.com
De Vlaamse Schilder • mei 2021
31
Productnieuws
Verspuitbare primers en lakken van Mathys, voor een feilloze afwerking Van de voorbereiding tot de perfecte afwerking: Mathys heeft een volledig assortiment aan producten voor de professionele schilder in huis. Mathys breidt zijn gamma houtproducten nu uit met verspuitbare watergedragen primers en lakken: het Fassicryl assortiment. De Fassicryl-watergedragen lakken op basis van polyurethaanacrylaat (PU-acrylaat) vormen na droging een harde film. Het voordeel van dit type lakken is dat ze huidvetresistent zijn, krasvast en goed reinigbaar. Mathys biedt met de Fassicryl Satin Spray en Matt Spray twee verspuitbare lakken (airless en airmix) in satijn én mat. Deze lakken verzekeren een hoge laagdikte en een egale eindafwerking. Eén laag volstaat bovendien. De lakken zijn beschikbaar in wit en lichte kleuren. Voor wie liever met de kwast of roller werkt, bestaat er ook een traditionele Fassicryl Satin en Matt lak, die verkrijgbaar is in alle kleuren. De watergedragen Fassicryl-lakken hebben een laag gehalte aan Vluchtig Organische Stoffen en zijn daardoor minder schadelijk voor het milieu en voor de gezondheid van de schilder.
Fassicryl Primers Voor de voorbereiding van de ondergrond biedt Mathys de Fassicryl Primer en Fassicryl Sealing Primer (voor bloedende houtsoorten) aan. Deze primers garanderen een optimale hechting van de lak en vormen een perfect uniform oppervlak , dat de beste basis vormt voor een optimale prestatie van het verfsysteem.
32
De Vlaamse Schilder • mei 2021
Verdien spuitapparatuur terug met het Spraymiles-programma Mathys pakt dit jaar ook uit met het Spraymiles-programma, waarmee je gedurende twee jaar de waarde van een professioneel airless of airmix verfspuitsysteem kan terugverdienen. Hoe meer Mathys Spraylakken je gebruikt, hoe meer Spraymiles je verdient. Voor elk blik Mathys Spraylak dat je koopt tijdens het Spraymiles-programma, ontvang je aan het einde van het programma een cashback. Meer info en details: www.mathyspaints.eu
Paracem Universal ®
UNIVERSELE VERF VOOR ALLE BUITENWERKEN
www.mathyspaints.eu
Productnieuws
Het stopcontact om mee te nemen: het nieuwe SYS-PowerStation van Festool Stel je voor, je gaat naar de werf en je hebt stroom bij je voor een hele werkdag, waardoor je de hele dag probleemloos kunt werken. Ook als er geen stroombron ter plaatse of binnen handbereik is. Dit is geen fictie, maar werkelijkheid met het nieuwe SYS-PowerStation van Festool. Met 1.500 wattuur, krachtig 3.680 watt continuvermogen en een piekvermogen van maximaal 11.000 watt levert het draagbare energieopslagsysteem continu een stabiele netspanning van 230 volt. Concreet betekent dit: met de afkort-trekzaag Kapex KS 60 inclusief stofzuiger kunnen 560 afkortzaagsneden voor een parketvloer worden uitgevoerd. Met de eveneens op netstroom werkende langnek-schuurmachine en aangesloten stofzuiger kan men 200 vierkante meter schuren.
Stroom zoals uit het stopcontact Het SYS-PowerStation biedt genoeg vermogen voor alle gereedschappen met snoer – zelfs voor stofzuigers, grote zagen en boorhamers. Het SYS-PowerStation is compatibel met alle kabelgebonden elektrische gereedschappen, zowel van Festool als van andere fabrikanten. De oplaadduur bedraagt in normale gevallen 3,5 uur om de accu geheel op te laden. Vanzelfsprekend is ook het SYS-PowerStation met de Festool-Garantie All In-
clusive volledig verzekerd. Inclusief de volledige reparatie gratis - snel, grondig en de eerste drie jaar helemaal gratis. Verkrijgbaar vanaf juni 2021 Meer informatie: www.festool.be/powerstation
Caparol stelt basisploeg samen met 11 toppers! Tal van fabrikanten van verven en lakken hebben de afgelopen jaren hun gamma zodanig uitgebreid dat schilders het bos door de bomen niet meer zien. Verfproducent Caparol doorbreekt nu deze evolutie door 11 topproducten te selecteren waarmee bijna alle verf- en lakwerken op een kwaliteitsvolle manier kunnen uitgevoerd worden.
34
Deze drastische vereenvoudiging betekent een grote efficiëntieverhoging voor de hele professionele sector. Verspreid over 2021 wordt het initiatief met een originele campagne… in de verf gezet!
Originele campagne
Het overaanbod maakt het professionals erg moeilijk om binnen de juiste prijs-kwaliteitverhouding de meest geschikte toepassing voor hun klanten uit te kiezen. “Nochtans is het eenvoudig”, zegt Lode Broeders, Managing Director van Caparol België. “Met een selectie van onze 11 beste verven en lakken, kan meer dan 80% van alle schilderwerken op een kwaliteitsvolle manier worden uitgevoerd. Dit elftal vormt voor elke professional de perfecte basis om snel en eenvoudig over de allerbeste producten te beschikken.”
Om de boodschap kracht bij te zetten, heeft Caparol een spraakmakende marketingcampagne op het getouw gezet, waarin de 11 topproducten van Caparol vergeleken worden met een succesvol voetbalelftal. In diverse advertenties, POS-materiaal, online campagnes, spots zal de opstelling van Caparol in de verf worden gezet. De thematische communicatie zal het hele jaar door, aan de diverse doelgroepen worden overgebracht. “Het wordt een originele campagne die zeker zal blijven hangen”, weet Lode Broeders. www.caparol.be
De Vlaamse Schilder • mei 2012
M A RT S E H FOR TFESSIONAL P RO
Bostik op Europese snelheid BOSTIK PRESENTEERT HET NIEUWE EUROPESE ASSORTIMENT
NIEUW IN HET EUROPESE ASSORTIMENT
UNIVERSELE EGALINE MET HOGE DRUKSTERKTE (C30-F7)
ONVERSLAANBARE PRIJS-KWALITEIT
Productnieuws
Zinsser Cover Stain verwijdert alle vlekken in een handomdraai Primerspecialist Zinsser heeft een oplossing voor ieder schilderprobleem. Het van oorsprong Amerikaanse bedrijf produceert een breed gamma aan sneldrogende producten die het oplossen van schildersproblemen flink vergemakkelijken.
Van graffiti tot brandschade, Zinsser heeft voor ieder denkbaar schildersprobleem een oplossing. Het assortiment van Zinsser omvat professionele primers voor binnen- en buitengebruik. Naast het uitgebreide productgamma zet Zinsser ook zwaar in op technische ondersteuning. De Zinsser-website bevat een schat aan deskundig advies over het primen en afwerken van ondergronden, met gedetailleerde richtlijnen en specialistische productaanbevelingen. Daarnaast staat het technische ondersteuningsteam steeds klaar om een antwoord te geven op technische vragen en klanten te begeleiden met deskundig advies.
Zinsser Cover Stain De sneldrogende, universele oplosmiddelhoudende primer Zinsser Cover Stain hecht perfect op moeilijke ondergronden en is de beste vlek-blokkerende primer voor buiten. Cover Stain is een primer, isolator en hechtingslaag voor gebruik binnen en buiten met uitstekende dekkracht die al na 30 minuten stofdroog en na twee uur overschilderbaar is.
Deze primer biedt een uitstekende hechting, zelfs zonder schuren, en blokkeert water-, graffiti-, rookvlekken. Cover Stain is ongeëvenaard voor het behandelen van hardhout en voorkomt de doorbloeding van tannine. Perfect voor oneffen houten panelen, sierlijsten en hardhout. De mogelijkheid tot toepassing bij lage temperaturen maakt het dé perfecte buitenprimer voor alle seizoenen. Cover Stain is bestand tegen barsten en afschilferen, en is overschilderbaar met alle decoratieve toplagen. Bezoek www.zinssereurope.eu voor meer informatie over het assortiment en de diensten van Zinsser.
Uitstekende hechting en vlek-blokkering voor buiten. Perfect, het hele jaar door.
VOOR VLEKKEN EN OPPERVLAKKEN BUITEN
DROOG IN SLECHTS
30 MIN
De nieuwe Cover Stain® hecht perfect op moeilijke ondergronden en is de beste vlek-blokkerende primer voor buiten. Deze sneldrogende, universele oplosmiddelhoudende primer biedt een uitstekende hechting, zelfs zonder schuren, en blokkeert water-, graffiti-, rookvlekken, enz. Cover Stain® is ongeëvenaard voor het behandelen van hardhout en voorkomt de doorbloeding van tannine. De mogelijkheid tot toepassing bij lage temperaturen maakt het dé perfecte buitenprimer voor alle seizoenen.
Onze multi-surface primers lossen de meest uitdagende schildersproblemen op, snel en professioneel. Nicotinegeuren? Watervlekken? Moeilijk te hechten oppervlakken? Bliksemsnel opgelost met Zinsser Primers. Scan de QR code en vraag je gratis 500ml sample aan of ga naar www.zinssereurope.eu/nl/sample-s
MAAKT ALLES BETER
UW VOERTUIG BESCHERMT U. MAAR WIE BESCHERMT UW VOERTUIG?
De Omnium van Federale Verzekering: de verzekering die uw voertuig beschermt. U bent de gelukkige (toekomstige) eigenaar van een nieuwe bestel- of vrachtwagen? U koos voor zo wat alle opties voor uw veiligheid? Heel goed! U bent helemaal beschermd. Maar... wat met uw nieuwe voertuig? Bescherm het tegen materiële schade met onze verzekering Omnium, de onmisbare bescherming voor nieuwe voertuigen. Geniet van een dienstverlening op maat en ontdek het plezier van het rijden zonder zorgen...
NU
3 MAAND GRATIS *
Bereken uw premie op federale.be/3maandgratis De verzekeraar die zijn winst met u deelt
* Korting geldig vanaf het eerste jaar van de overeenkomst onderschreven tijdens de actie, rechtstreeks verwerkt in de berekening van de premie en pro rata herberekend bij verzekeringsduur van minder dan één jaar. Meer info en voorwaarden van onze actie op federale.be/3maandgratis. Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel www.federale.be Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel BTW BE 0403.257.506.
Buitenmuren schilderen is een kunst.
Buitenmuren verven is een echte kunst. Je moet je laten leiden door de ondergrond. Je wil je opdrachtgever een mooi en duurzaam resultaat bieden. De buitengevel is immers de trots van de woning van elke klant. Net als een artiest, moet je dan gebruik kunnen maken van het beste materiaal. Als vakschilder kan je gelukkig rekenen op je eigen ervaring én op BOSS paints. Doe een beroep op het advies van onze technisch adviseurs en vertrouw op onze 10-jaar-gevelgarantie. Zo helpen we je om voor de juiste verf te kiezen. Kies uit het meest complete palet aan buitenmuurverven op pro.bosspaints.be.
Voor elke buitenklus het beste product
Sigma Tigron Satin
Sigma Tigron Extreme
Sigma Amarol Triol
Sigma Amarol Triol Aqua
Kras- en slijtvaste lak met White Shield Technology
Extreem duurzame lak met Extreme Protection Technoloy
Vochtregulerende grondverf en aflak in 1
Watergedragen vochtregulerende grondverf en aflak in 1
Geschikt voor ramen en deuren
Voor onbeschut buitenwerk in volle zon, regen en wind
Geschikt voor houten gevelbekleding, raamkozijnen, dakvensters of dakgootbekleding
Geschikt voor houten gevelbekleding, raamkozijnen, dakvensters of dakgootbekleding
Tot 10 schild jaar ervrij
Nie
Sneld uw! ro niet v gend & ergele nd