Power+ februari 2022

Informatieblad Techlink voor installatiebedrijven speciale technieken

FEBRUARI 2022 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD

by Techlink

by Tech

Thermische belasting van een elektrisch bord

Sectoraal akkoord

PcS 149.01: Wat is er nieuw?

preflex.be

EASE. SPEED. SAFETY.

Al 25 jaar levert Preflex de unieke kwaliteit zoals je die van een marktleider en pionier in voorbedrade buizen mag verwachten.

Met meer dan 1500 verschillende referenties hebben we een oplossing voor elk type installatie. Snel, gemakkelijk en veilig installeren, daarbij helpen we je graag!

EDITO

Een installatiejaar vol uitdagingen én opportuniteiten Hier is het dan, beste vriend/collega/lezer, mijn eerste editoriaal als natio­ naal voorzitter van onze mooie beroepsfederatie. Ik wil om te beginnen onze oud-voorzitter Karl Neyrinck bedanken voor zijn inzet van de afgelo­ pen jaren en wens hem veel succes met alles wat hij nog gaat onder­nemen.

Traditie­getrouw wens ik jullie allen het allerbeste toe voor een jaar vol ener­ gie, en uiteraard een goede gezondheid.

De vierde editie van Install Day (zie pagina 6) vestigde met meer dan 3500 aanwezigen een bezoekersrecord, wat duidelijk aantoont dat onze beurs nog een enorm potentieel heeft. Ik heb er alle vertrouwen in dat ons ­Techlink team terug een puike organisatie zal neerzetten.

Dirk Peytier

2022 lijkt voor de installatiesector een boeiend jaar te worden. De voorbije weken vloeide er al heel wat inkt over het klimaatplan. De verschillende regeringen namen naar aanleiding van de klimaattop in Glasgow beslissin­ gen op het vlak van mobiliteit en verwarmingstechnologieën in gebouwen.

Daarmee lijkt de energietransitie steeds meer op kruissnelheid te k­ omen.

Installateurs hebben een belangrijke rol in het informeren van hun klanten over duurzame en energievriendelijke installaties. Zo kan de sector een bij­ drage leveren aan de energietransitie en gelijktijdig profiteren van de extra opportuniteiten (nieuwe producten en verdienmodellen) die deze biedt.

Tot slot trachten we dit jaar onze leden proactiever te helpen met het opzet­ ten van een nauwere samenwerking met scholen en opleidingscentra. Deze samenwerking zal de overdracht en uitwisseling van kennis bevorderen en het imago van onze sector verbeteren. Bovendien zal het ook studenten hel­ pen om de juiste mentaliteit en vaardigheden op te doen die ­nodig zijn op de arbeidsmarkt en voor hun eigen persoonlijke ontwikkeling.

Dirk Peytier VOORZITTER TECHLINK NATIONAAL

COLOFON Confederatie Bouw Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Techlink vzw Joseph Chantraineplantsoen 1 • 3070 Kortenberg T. +32 2 896 96 10 info@techlink.be • www.techlink.be

Verantwoordelijke uitgever Dirk De Wolf dirk.dewolf@techlink.be

Director General Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

Periodiciteit • Oplage 4x per jaar • 3000 Nederlandstalig, 2000 Franstalig

Publiciteit Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@techlink.be

Vertaling André Verkaeren, Metaphrasis bvba Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk Graphius Surf naar www.techlink.be/fr/magazine om de Franse versie te downloaden.

by Techlink

by Techlink

De eerste Belgische vakbeurs voor alle installatietechnieken

14 OKT 2022

www.installday.be • In het licht van Corona zullen we er alles aan doen om de veiligheid, gezondheid en welzijn van exposanten, medewerkers en bezoekers te garanderen.

e v a s e t a d e h t

• Seminaries rond de energietransitie: op weg naar een duurzame toekomst!

• Gratis toegang voor bouwprofessionals.

• Gratis catering.

• Meer dan 200 standhouders zullen aanwezig zijn.

organisatie:

mediapartners:

by Techlink

by Techlink

by Techlink

initiatief van:

by Techlink

INHOUD

6

26

Install Day

Veilige laagspannings­ schakel- en verdeel­ inrichtingen

De vakbeurs voor de installatiesector lokte vorig jaar meer dan 3500 professionals, er tekenden meer dan 200 exposanten present en er waren verschillende sprekers. Het rechtstreekse contact tussen installateur en leverancier werd duidelijk gesmaakt. Bedankt voor jullie aanwezigheid, energie en vertrouwen in Techlink!

3

Edito: Een installatiejaar vol uitdagingen én opportuniteiten

6

Install Day: Vierde editie

14

Jong Talent: We zorgen voor de toekomst!

20

Bedrijfsvoering: Effectief debiteurenbeheer in de praktijk

26

Technisch dossier: Veilige laagspanningsschakel- en verdeelinrichtingen

Wat is er belangrijk voor de installateur-bordenbouwer in de NBN EN 61439-normenreeks die geharmoniseerd is voor de laagspannings- en de EMC-richtlijn?

Danny Hermans, coördinator technologie en regelgeving bij onze partnerorganisatie Volta, licht toe.

36

Sectoraal akkoord Het Paritair Subcomité voor de elektriciens: installatie en distributie (PsC 149.01) heeft op 2 december 2021 haar sectoraal akkoord afgesloten voor de periode 2021-2022. Senior Legal Advisor Lucine Albertian geeft een kort overzicht van de belangrijkste onderwerpen die in dit sectorakkoord staan vermeld.

30

44

32

47

voorwaarden en onrechtmatige bedingen

48

Lid in de kijker: EBB Wetgeving: Algemene

36

Actualiteit: Nieuw sectoraal akkoord PsC 149.01

38

Overzicht van de sociaaljuridische Werkgroepen

Event: ALIA Security Day 2021 Kort De medewerker: Advisor Technical Engineering Simon Vanheuverzwijn

50

Productnews

40

Project: VUB-Labo ETEC in een modern jasje

februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

5

Install Day

Vierde editie van

Install Day De vierde editie van Install Day vond 19 november jongstleden plaats in Brussels Kart Expo. Deze “hoogmis voor de installateur”, een initiatief van Techlink en praktisch mogelijk gemaakt door de Confederatie Bouw, was opnieuw een schot in de roos.

Na een jaar forfait te hebben moeten geven vanwege Corona, overtrefde de opkomst van meer dan 3500 bezoekers onze verwachtingen. Reden te meer om op 14 oktober 2022 een vijfde editie te organiseren.

‘Een dag voor én door professionals uit de installatiesector. Dat is het doel van Install Day. In tegenstelling tot heel wat andere beurzen in de sector is het concept van Install Day grensover­ schrijdend. Wij mikken niet op één product of één techniek. We slaan een brug tussen de HVAC/S en de elektro­ sector’, zegt Carole Metzmacker, Mar­ keting en Communication Manager bij Techlink.

Install Day lokte meer dan 3500 bezoe­ kers naar de hallen van Brussels Kart Expo in Groot-Bijgaarden. Het meren­ deel van deze mensen zijn installateurs en elektrotechnici die bij de 203 fabri­ kanten ook weer een compleet beeld kregen van alles wat er leeft in de in­ stallatiesector. De grondstoffencrisis was voor sommige bezoekers een idea­ le gelegenheid om eens andere merken of producten te gebruiken dan diegene waar ze normaal mee werken. En waar beter dan op Install Day om deze mer­ ken te ontdekken.

De bezoekers konden opnieuw ge­ nieten van een uitgebreid aanbod aan catering. Er waren verschillende eet­

by Techlink

6

• februari 2022

by Techlink

BEZOEKERSPROFIEL IN CIJFERS Op Install Day ontmoet u mensen uit de hele installatiesector.

Om u een idee te geven van de bezoekersprofielen hebben we dit samengevat in onderstaande grafiek.

Deze cijfers werden opgesteld op basis van de registratiegegevens.

kraampjes en bars. Bovendien was dit alles gratis. Het was een gezellig samenzijn met alle collega’s uit de sa­ nitair-, HVAC- en elektrosector. Het vormde een ideaal moment om te net­ ›››

IN CIJFERS In totaal zakten meer dan

3500 bezoekers af naar Brussels Kart Expo.

In totaal stelden

203 fabrikanten op Install Day hun nieuwste producten voor.

 Installateur verwarming & sanitair  Bouwbedrijf/Aannemer  Leerkracht  Particulier  Installateur elektriciteit/domotica  Architect/Ingenieur/Ingenieursbureau  Openbare overheid  Pers

13.000 m² oppervlakte verdeeld over 3 hallen en 2 tenten.

De toegang

tot de beurs bedroeg 0 euro. Ook onze volgende editie op 14 oktober 2022 zal

volledig gratis zijn.

februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

7

Install Day

››› werken, nieuwe oplossingen te ont­

technici om voldoende instroom van vakbekwame installateurs te verzeke­ ren.’

dekken en kennis op te doen binnen ons vakgebied. ‘Voor ons is het bieden van informatie en kennis een belang­ rijke pijler van onze dienstverlening.

Dit bleek ook uit het uitgebreid pro­ gramma van seminaries in het teken van LINK2030 ­(­www.link2030.be)’, vertelt Carole.

Seminarieprogramma

Oproep tot meer samenwerking!

Op Install Day riep Techlink de over­ heid op tot meer samenwerking met de sector om de Belgische klimaatdoel­ stellingen te behalen. Techlink heeft naar aanleiding van de vakbeurs een onderzoek gedaan bij meer dan 1000 Belgen die de drempels en de motivatie van Belgen om energiebesparende in­ stallaties te installeren in kaart brengt.

Daaruit bleek dat voor 1 op de 2 Bel­ gen het kostenplaatje van energiebe­ sparende installaties of maatregelen hen belemmert er gebruik van te ma­ ken.

Uit de bevraging bleek dat 20% van de respondenten al eens in contact zijn geweest met een installateur die advies gaf over energiebesparende installaties.

‘Onze installateurs zijn de voorbije ­jaren al sterk gegroeid van installateur naar totaaladviseur die duurzaam ad­ vies kan geven aan consumenten. In deze rol staan het bieden van totaal­ oplossingen en totale ontzorging van de opdrachtgever centraal. De rol van de installateur wordt steeds breder en zijn toegevoegde waarde neemt alleen maar toe. Hij kan de consument ont­ zorgen: van advies en uitvoering van de werkzaamheden tot en met beheer en onderhoud. We moeten echter blijven investeren in het versterken van hun skills, zowel technische als digitale en communicatieve skills’, zegt General Director Kris Van Dingenen. ‘Er zijn enorm veel mogelijkheden om dit te doen, zelf organiseren we veel oplei­ dingen, maar 1 op de 4 ondervraag­ den geeft aan daar ook een rol te zien voor de overheid om meer aandacht te hebben voor scholing en opleiding van

by Techlink

8

• februari 2022

by Techlink

“

De overstap op warmtepompen en elektrisch rijden heeft andere voordelen zoals zuivere lucht en minder lawaai. Dat heeft direct positieve gevolgen voor onze eigen gezondheid en welzijn.

”

DIRK VAN EVERCOOREN

Duurzaamheid en klimaat zijn bran­ dend actueel. Niet te verwonderen dus dat de energietransitie nieuwe kansen biedt voor installatiebedrijven. Het aan­ bod van de standhouders speelde hier ruim op in. Op de groene golf meesur­ fen, is natuurlijk meer dan alleen maar nieuwe services en producten gebrui­ ken. Onze seminaries toonden de be­ zoekers dan ook precies waar de voor­ delen, valkuilen en uitdagingen zitten.

We zetten hieronder enkele verrassende inzichten op een rijtje.

DE ENERGIETRANSITIE VANUIT EEN VLAAMS EN WAALS PERSPECTIEF ‘Om iedereen mee te krijgen in de duurzame energietransitie zullen we moeten inzetten op communicatie.

Daarin speelt ook de installateur een belangrijk rol’, zei Dirk Van Evercooren – algemeen directeur bij "Or­ ganisatie Duurzame Energie" (ODE Vlaanderen). Als eerste spreker had hij ›››

Dirk De Wolf (Techlink), Carole Metzmacker (Techlink), spreker Hans Verboven (Sustacon/UAntwerpen) en Sofie Lapière (Techlink)

The Evolution Of Smart.

De Classe 300EOS is de allernieuwste revelatie op het vlak van intercomsystemen. Dankzij de waaier aan Smart Home-functies en mogelijke uitbreidingen creëert u snel en eenvoudig een geconnecteerd huis voor uw klanten. De deur openen, het weer opvragen of het alarm inschakelen, met de Classe 300EOS legt u de lat voor videofonie en toegangscontrole hoger zonder in te boeten aan gebruiksgemak.

Videofonie

Vanop afstand te besturen met smartphone

Spraakgestuurde bediening met Alexa

Ontdek alles over de Classe 300EOS via bticino-classe300eos.be

Smart Home

Smart Security

Install Day

››› het over de visie van ODE Vlaanderen

op de energietransitie: hoe we van een grotendeels op fossiele energie draaien­ de maatschappij kunnen overstappen op schone hernieuwbare energie. Nog veel te weinig mensen en bedrijven zien de samenhang van de elementen van die energietransitie. Dat maakt dat in­ stallateurs van warmtepompen, laadpa­ len, warmtenetten en zonnepanelen de ambassadeurs kunnen worden van de omslag naar een mens-, milieu- en kli­ maatvriendelijk energiesysteem. Ook de overheid heeft een belangrijke rol, zij moet de lange termijnvisie positief communiceren. Zo is het stoppen van de solidarisatie van aardgasaansluitin­ gen een belangrijk signaal om fossiel­ vrij te gaan verwarmen. Toch blijft een duurzame taks shift belangrijk om de concurrentiepositie van warmtepom­ pen en warmtenetten te verbeteren.

De energietransitie is niet in de eerste plaats nodig voor het klimaat. Zo heeft bijvoorbeeld de overstap op warmte­ pompen en elektrisch rijden veel ande­ re voordelen, ook op korte termijn, zo­ als zuivere lucht en minder lawaai. Dat heeft meteen positieve gevolgen voor onze eigen gezondheid en welzijn.

De presentaties kan men downloaden op de website van Install Day: www.installday.be/ seminaries/

Fawaz Al Bitar – algemeen directeur van Edora – besprak de energietransi­ tie vanuit een Waals perspectief waar­ uit bleek dat de hernieuwbare energie­ opwekking zal versnellen. ‘Bij Edora schatten wij dat de dynamiek van de

by Techlink

10

• februari 2022

by Techlink

Een goede voorbereiding is het halve werk. Syntra West stimuleert de cursisten van de voltijdse dagopleiding Installateur centrale verwarming en sanitair om meteen “mee” te zijn met de energietransitie.

sector ervoor zal zorgen dat in de ko­ mende tien jaar de helft van de elektri­ citeit uit hernieuwbare bronnen komt.

Dit groeipotentieel zal voornamelijk afkomstig zijn van windenergie (zowel onshore als offshore) en zonne-ener­ gie. Wallonië is ambitieus op het vlak van CO2-emissiereductiedoelstellingen, maar de hernieuwbare energiesector wacht nog steeds op concrete maatrege­ len om deze doelstellingen te bereiken.’

DUURZAAMHEID EN DISRUPTIES IN DE INSTALLATIESECTOR Hans Verboven – zaakvoerder van het adviesbureau Sustacon, dat bedrijven in de bouwsector ondersteund en do­ cent duurzaamheidsmanagement aan de Universiteit Antwerpen – schetste een aantal uitdagingen in de bouwsec­ tor die ook voor de installatiebedrijven belangrijk zijn. Zelf raadt hij bouwbe­ drijven of het nu aannemers, of instal­ lateurs zijn om zich voor te bereiden op de grote megatrends van energieneutra­ liteit, digitalisering, bouwindustrialisa­ tie, consolidatie en circulaire bouwme­ thodes. Daarnaast gaf hij ook een zeer gesmaakte weergave van de verschil­ lende faalkosten en inefficiënties die zich vandaag voordoen in processen in de bouwsector. Om dit tegen te gaan, kunnen installatiebedrijven werken aan kleine verbeteringen om op korte ter­ mijn meer marge te halen.

Wat hij zijn eigen klanten aanbeveelt?

Op middellange termijn moeten ze de juiste keuzes maken richting digitalise­ ring, BIM, bouwlogistiek, duurzame

methodes en materialen en tenslotte: het belangrijkste kapitaal: zorgen dat je mensen fier en gelukkig zijn!

Hans focuste ook op een aantal trends die de installatiebedrijven bedreigen.

Zo houdt de ontwikkeling naar off-site constructie en prefab het gevaar in dat andere partijen in de markt het tech­ niekengedeelte zullen overnemen (cutout-the-middle-man). Zeker voor de middelgrote bedrijven is dat een reële bedreiging. Verder ziet hij ook de war for talent en war for hands alleen nog maar verergeren. Daarom is alles wat automatisatie en productie met minder mensen inhoud, of met minder hoog geschoolden, een mogelijke oplossing.

COMMUNICEREN OVER DE ENERGIETRANSITIE 53% van de Vlamingen kent het begrip energietransitie niet. Bovendien geeft bijna 6 op 10 aan dat de energietransi­ tie een zeer theoretisch begrip is, waar ze moeilijk iets concreet bij kunnen voor­ stellen. Véronique Vens – stafmedewer­ ker communicatie bij het Vlaams Ener­ gie- en Klimaatagentschap (VEKA) – kwam de campagne #meemet­ destroom toelichten aan de installatie­ sector die hierin verandering wil bren­ gen. Samen met een hele reeks partners – Techlink deelt daarvoor graag haar expertise – willen ze Vlaanderen be­ ter en duidelijker informeren over wat de energietransitie is en welke stappen daarvoor nodig zijn. ‘De energietransi­ tie is haalbaar als we er ook allemaal sa­ men onze schouders onder zetten. Elke zet telt voor een groot effect.’

›››

LEDVANCE INDUSTRY ARMATUREN KLAAR VOOR ELKE UITDAGING!

NIEUW: HIGH BAY GEN 4 & DAMP PROOF SENSOR De nieuwe generatie High Bay armaturen van LEDVANCE heeft een verbeterde efficiëntie tot 150 lm/W. In vergelijking met vorige generaties, is ook de UGR verbeterd tot UGR ≤ 22 in combinatie met reflector of refractor. Ook nieuw in deze generatie is de sensorversie met corridorfunctie.

Damp Proof Sensor is uitgerust met een instelbare hoogfrequente sensor voor daglicht- en bewegingsdetectie. Dankzij de hoge efficiëntie tot 139 lm/W is hij bij uitstek geschikt voor toepassingen waar een sterke lichtstroom vereist is.

BENELUX.LEDVANCE.COM

Install Day

©Toekomststudie LINK2030

FIGUUR 1:

››› ENERGIETRANSITIE IS EEN

“EN-EN-EN-VERHAAL” Jan Caerels – Technology & Innova­ tion Manager bij Techlink – lichtte de complexiteit van verandering toe. De maatschappelijke en technologische omgeving heeft een enorme impact op de sector van multifunctionele instal­ latietechnieken. Het Ecosysteem bun­ delt de krachten van fabrikanten, dis­ tributeurs, installateurs en bedrijven die instaan voor onderhoud en ener­ giebeheer. Samen zorgen zij voor de installaties van morgen. Deze installa­ ties zijn multifunctioneel en gebruiken de nieuwe energievormen die ontstaan door de energietransitie.

“Systeemdenken” zou ‘de’ manier van benadering moeten zijn. Onder “Sys­ teemdenken” verstaat Techlink een totaalbenadering van de (regelgeving met betrekking tot de) energietran­ sitie. Consumenten hebben inzake hun energiekeuzes niet de luxe om na te denken in hokjes. Bij het bouwen of grondig renoveren moeten ze een systeemkeuze maken die alle technie­ ken omvat: zonnepanelen, energieop­ slag, elektrische auto’s, verwarming & sanitair warm water, ... . Lange ter­ mijndoelstellingen zijn cruciaal om een stabiel kader te bieden aan de installatiesector en de energietransi­ tie is een “en-en-en-verhaal”! De weg

by Techlink

12

• februari 2022

by Techlink

naar CO2-neutraliteit gaat samen met de uitrol van diverse technologieën: warmtepompen, zonnepanelen, elek­ trische auto’s, … .

Figuur 1 toont de samenhang tussen de trends, de drivers en de invloeden.

Het zal duidelijk zijn dat het Ecosys­ teem op elk van deze vlakken een geza­ menlijke inspanning moet leveren.

CIRCULAIRE ECONOMIE IN DE INSTALLATIESECTOR Er rijst steeds vaker de vraag hoe tech­ nische installaties kunnen ingepast worden in de evolutie naar een meer circulaire economie. Ruben Delvaeye – projectleider bij het WTCB – gaf de aanwezigen enkele tips & tricks zodat ze vanaf morgen meer circulaire installaties aan hun klanten kunnen aanbieden.

Om de principes van de circulaire eco­ nomie op de bouwsector toe te passen, is het belangrijk om te beseffen dat ge­ bouwen een lange levensduur hebben en in die tijd heel waarschijnlijk ook zullen veranderen/evolueren.

Op basis van dat uitgangspunt zijn er drie grote thema’s om mee rekening te houden, wil de installateur praktisch met circulaire economie in zijn vak aan de slag gaan:

1

Circulair bouwen vereist circulair ontwerpen: installaties die

vandaag geplaatst worden, moeten voorzien zijn om in de toekomst te kunnen veranderen (uitbreiden, ver­ vangen,…). Materiaal- en component­ keuzes en types verbindingen zijn hier­ in belangrijke elementen.

2

Bekijk een gebouw als een bron van materialen (urban mining): gebouwen en installaties die

toch afgebroken moeten worden, kun­ nen worden beschouwd als een bron van materialen waaraan een tweede (of derde, …) leven kan gegeven worden.

3

Inzetten op nieuwe business modellen: een nieuwe manier van

werken kan opportuniteiten creëren.

Circulaire businessmodellen die inspe­ len op de twee voorgaande pijlers wor­ den belangrijker (denk o.a. aan As A Service, belang van onderhoud en be­ heer, …).

Smart Buildings kunnen bijdragen aan meer circulariteit. Voorbeelden zijn: • Kamp C – 't Centrum • Botanic Tower Brussel

De artikels hierover vindt u op: www.digitalconstruction.be/nl/case/

Wat u moet weten over thuisbatterijen Met de opkomst van de digitale meter en nieuwe tariefvormen wordt het voor eigenaars van zonnepanelen nog belangrijker om hun opgewekte energie maximaal zelf te verbruiken. Een thuisbatterij is daarbij een waardevolle hulp. Maar hoe werkt zo’n systeem precies?

Vitocharge, de thuisbatterij van Viessmann + All-in-one: monofasige 4,6 kVA-omvormer, modulaire batterijcellen en een slimme regeling + Capaciteit: 4, 8 of 12 kWh + Aantrekkelijk en compact design, slechts 250 mm diep + Handzame constructie + Wand- of vloermontage + Configuratie en onderhoud met Viessmann-apps + EEBUS-protocol voor naadloze integratie in energiebeheersystemen + 100% Made in Europe by Viessmann + 10 jaar garantie

Optimaal zelfverbruik

Dimensionering en doel

Een thuisbatterij wordt opgeladen met zonnestroom die een eigenaar van een pv-installatie niet meteen zelf verbruikt.

Later stelt de batterij die weer ter beschikking.

Zo verbruikt de eigenaar zijn opgewekte stroom zoveel mogelijk zelf, in plaats van overdag overschotten in het net te injecteren en de stroom ‘s avonds opnieuw (duurder) aan te kopen. Waar het aandeel zelfverbruik normaal rond de 35% ligt, kan het met een thuisbatterij zo’n 70% bedragen. Het resultaat is een lagere energiefactuur, een kortere terugverdientijd van de pv-installatie en een minimale afhankelijkheid van het net en prijsschommelingen op de markt.

De capaciteit van een thuisbatterij hangt af van het elektriciteitsverbruik en de grootte van de pv-installatie. Daarbij is het belangrijk te weten dat een thuisbatterij dient om de avond en nacht te overbruggen, niet om een langere periode zonder zon door te komen, noch om zichzelf volledig los te koppelen van het net. Een vuistregel om het ideale batterijvermogen te berekenen, is het totale vermogen van de pv-installatie in Wp x 1.5.

Slimme omvormer Een installatie met een thuisbatterij bestaat uit batterijcellen en een slimme omvormer. Die zorgt voor een optimale werking van de batterij en maximaal zelfverbruik. De omvormer werkt in twee richtingen: hij zet wisselstroom uit de pv-omvormer om in gelijkstroom om de batterij te laden en zet de gelijkstroom uit je batterij om in wisselstroom voor je toestellen.

Wie al zonnepanelen heeft en een thuisbatterij wil plaatsen, heeft dus een bijkomende omvormer nodig. Wie een nieuwe pv-installatie met thuisbatterij wil installeren, kiest beter meteen voor een hybride omvormer.

Kostprijs en levensduur De prijs van een thuisbatterij is afhankelijk van de capaciteit van de batterij (in kWh) en de kwaliteit van de batterijcellen. Reken op een totaalbedrag van € 8.000 tot € 10.000, inclusief omvormer en montage.

Een thuisbatterij zal na verloop van tijd of na een bepaald aantal laadcycli steeds minder energie kunnen opslaan. De huidige generatie thuisbatterijen gaat gemiddeld 15 jaar of enkele duizenden laadcycli mee.

Temperatuur heeft een grote invloed op de levensduur en de prestaties van een batterij: plaats de thuisbatterij dus in een vorstvrije ruimte binnenshuis.

Partners for generations to come www.viessmann.be

Jong Talent

We zorgen voor

de toekomst!

Samen met de aangesloten bedrijven vestigt Techlink de aandacht op het engagement en het belang van de medewerkers in de installatiesector.

We konden bij enkele lidbedrijven over de schouders van hun medewerkers meekijken en boeiende inzichten krijgen in de installatiesector, die we hebben samengevat in onderstaand artikel. Ze bieden tevens een kijkje achter de schermen van de bedrijven.

Het aantrekken van (jonge) arbeids­ krachten is niet zo evident in de installa­ tiesector. ‘Onze bedrijven zijn nochtans de ideale plaatsen voor jonge talenten die willen meewerken aan oplossingen voor de uitdagingen en trends van deze

“

Techniek is op vele plaatsen vaak onzichtbaar, maar wél onmisbaar om de maatschappij te laten functioneren.

”

KRIS VAN DINGENEN

by Techlink

14

• februari 2022

by Techlink

tijd zoals de energietransitie, digitalise­ ring en duurzaamheid. Profielen van de meest uiteenlopende opleidingsniveaus zijn werkzaam bij onze bedrijven. Het is ook belangrijk om de diversiteit van de sector in beeld te brengen wat betreft de

activiteiten’, zegt Director General Kris Van Dingenen.

Hierna tonen we de gezichten en ver­ halen van jong talent in onze lidbedrij­ ven.

Trotse Elektrotechnieker In het kader van mijn praktijkgerichte bacheloropleiding Elektromechanica aan de UCLL Hogeschool (campus Diepenbeek), moest ik een half jaar stage doen bij een bedrijf. Via een kameraad kwam ik terecht bij CKS Service.

Mijn projectstage die te maken had met het belang van energiemonitoring was ongetwijfeld een hoogtepunt van de opleiding. Tijdens mijn stage kreeg ik het aanbod om als vaste werknemer het project verder op te volgen bij CKS Service. CKS Service maakt als bedrijf deel uit van de CKS Group en beschikt daardoor over een uitgebreide expertise inzake elektrotechniek. Terwijl CKS zich focust op een totaalservice inzake engineering en installatie, richt CKS Service zich op hernieuwbare energietechnologieën en decentraal energiebeheer. Wij monitoren, beheren en onderhouden dak- of grondinstallatie 24/7 voor B2B

klanten. Dit gebeurt via actieve en geautomatiseerde monitoring op afstand.

In mijn job staat afwisseling, zelfstandigheid, energietechniek en flexibiliteit centraal. Het geeft me voldoening dat ik de vrijheid krijg om mijn werk te plannen en uit te voeren; het voorbereidende werk gebeurt op kantoor waar er een familiale sfeer heerst, maar daarnaast ben ik ook vaak de baan op om de noden van de industriële PV-installatie en de klant op te volgen. Ons eigen monitoringssysteem zorgt ervoor dat we voor elke klant en elke installatie een oplossing op maat kunnen realiseren. Als je bij CKS begint is er goede ondersteuning en opvolging. Wat niet evident is in deze tijden van continue verandering, digitalisering en hybride werken. Het maakt dus niet uit hoe oud/jong je bent, als je ervoor wil gaan krijg je hier alle kansen!

Robin Henkens, Software Engineer bij CKS Service uit Dilsen-Stokkem

The Art of Electricity

Alec Naessens, Junior Technical Designer bij AELECTRICS, een divisie van APS nv uit Merelbeke

Vanaf het 3e middelbaar geraakte ik al gefascineerd door de wondere wereld van elektriciteit.

Het was voor mij toen duidelijk dat ik een technologische opleiding wilde volgen waar alle zaken i.v.m. energie, domotica, verlichting en slimme elektrische installaties aan bod kwamen. De praktijkgerichte opleiding Energietechnologie van Odisee voldeed aan mijn wensen.

Na mijn studies wou ik direct ervaring opdoen en kon ik aan de slag gaan als Junior Technical Designer bij AELECTRICS, sinds vorig jaar een divisie van APS nv uit Merelbeke, een multidisciplinair installatiebedrijf. APS nv is lid van ATS Groep en biedt oplossingen voor data- en energie-obstakels en is actief in elektriciteit, datanetwerken, beveiliging en gebouwenbeheersystemen.

Mijn takenpakket is heel divers; ontwerp & uittekenen van schema's

en plannen conform laatste normen (AREI, S21-100, EN 1838, …), wetgeving en voorschriften van de klant, enz. Deze diversiteit vind ik leuk aan mijn job. Bovendien, matcht mijn job goed met mijn persoonlijkheid: teamspeler, leergierig, organisatorisch ingesteld zijn (het overzicht behouden) en gedreven (uitgesproken interesse in elektriciteit en daar 200% voor gaan).

APS nv zet voortdurend in op interne en externe opleidingen op vlak van de nieuwste technieken en producten. Alsook over veiligheid op en rond de werkvloer worden er regelmatig infomomenten en bijscholingen gegeven. Jongeren zijn hier altijd welkom om stages te lopen en komen terecht in een stabiele bedrijvengroep met aangename collega's! Het onderwijs en de vorming van nieuwe vakmannen is belangrijk in de verdere groei van het bedrijf.

februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

15

Jong Talent

Samenwerken als team Zowel Nico als Dave hebben Elektriciteit en/of Elektronica gestudeerd en zijn technisch aangelegd.

‘Ik ben op het eerste zicht misschien een buitenbeentje omdat ik enkele jaren gewerkt heb in een distributiemagazijn (van orderpicker tot helpdeskmedewerker), maar niets is minder waar. Nadien ben ik zelfstandige geweest in algemene renovatiewerken (incl. elektriciteit), maar de financiële administratie was niet altijd aan mij besteed. Toen ik de vacature als projectleider bij Electro Corbeels zag, was ik meteen verkocht. Uitdagend werk in eigen streek (Vlaams-Brabant) met werkzekerheid in een familiaal bedrijf dat al 76 jaar gespecialiseerd is in alle takken van de elektrotechnische installaties. Mijn job bestaat uit de administratieve en technische opvolging van onze werven (van opstart tot oplevering). Het geeft voldoening om als team een project tot een goed einde te brengen’, zegt Nico.

Dave vult aan: ‘Ik werk met Nico en de andere collega’s dagelijks intens samen. Er is veel knowhow en expertise nodig voor wat wij doen.

Werken in team zorgt meestal voor een beter, creatiever resultaat en je krijgt er meer voldoening van! Bij Electro Corbeels is er een sturende rol weggelegd voor de projectleiders.

Wij maken elk dossier intern bekend en geven de verdere instructies.

Momenteel hebben wij enkele openstaande vacatures voor mensen die ons team kunnen versterken.’

Zoon Dave behoort tot de vierde generatie en vervoegde in 2005 het team. ‘In dat jaar is Electro Corbeels van de vestiging aan de Vaart verhuisd naar het pand op de

by Techlink

16

• februari 2022

by Techlink

Projectleider Nico Stouten en Dave Coenen, aankoper/projectleider bij Electro Corbeels te Holsbeek

Leuvensebaan in Holsbeek. Naast grote projecten werken we ook voor particulieren in nieuwbouw en renovatie. De nieuwste toepassingen voor parlofonie, videofonie, domotica, en dergelijke meer kennen

voor ons geen geheimen. We gaan voortdurend mee met de evolutie en de vernieuwing van de technieken. Doorlopend kennis opdoen en bijblijven zijn in onze business ontzettend belangrijke vereisten.

Daarnaast ben ik bestuurslid bij de jongerenkamer Confederatie Bouw Vlaams-Brabant waarin we nadenken over hoe we jongeren kunnen inspireren om te kiezen voor techniek’, aldus Dave.

DE MILIEUBIJDRAGE VOOR THUISBATTERIJEN

ONTDEK ER ALLES OVER Ben jij producent, invoerder of installateur van thuisbatterijen? Dan heb je allicht de ongeziene opmars van deze batterijen meegemaakt de afgelopen maanden! Thuis energie opslaan is duurzaam en efficiënt, maar wat met de afgedankte batterijen?

Hiervoor geldt een wettelijke aanvaardingsplicht.

Om je te helpen je aanvaardingsplicht te vervullen voert Bebat vanaf 1 januari 2022 een milieubijdrage in voor Energy Storage Systems (ESS) of thuisbatterijen.

• De milieubijdrage betaal je aan Bebat op het moment dat je de thuisbatterij op

de Belgische markt brengt. Het betreft batterijen die je zelf hebt geproduceerd of hebt aangekocht in het buitenland bij een leverancier die je aangi eplicht niet overneemt.

• Met de nieuwe regeling vervalt het oude systeem van administratieve bijdragen en individuele overeenkomsten.

• Je betaalt een milieubijdrage per kilogram.

• Tarieven per kilogram dekken de kosten rond preventie, sensibilisering,

communicatie, rapportering alsook ophaling, ontmanteling en recyclage.

Sluit je je niet aan bij Bebat dan moet je een individueel plan indienen bij de gewestelijke overheden waarin je uitlegt hoe je aan je aanvaardingsplicht zal voldoen.

Heb je extra vragen over deze nieuwe regeling, of wil je graag extra informatie?

Scan deze QR-code voor meer info!

Jong Talent

Opleiding staat centraal Van kleins af aan was ik al gefascineerd door alles wat met elektriciteit te maken heeft. Aangezien ik graag mijn handen uit de mouwen steek, was het voor mij dan ook vanzelfsprekend dat ik de opleiding elektrotechnieken aan het Technisch Instituut van Namen (Centrum Asty-Moulin) ging volgen. Mijn ouders hebben me in mijn studiekeuze altijd volledig gesteund en nooit gepusht. Na mijn opleiding kon ik direct aan de slag bij een groot Belgisch bedrijf dat gespecialiseerd is in het ontwerp, de uitvoering en het onderhoud van multitechnische installaties en diensten. Ik was daar ongeveer 1,5 jaar werkzaam op de afdeling teledistributie. Genetec heeft mij toen een voorstel gedaan dat mij aansprak. Het is namelijk een gekend familiebedrijf uit Namen dat actief is in de sectoren van openbare verlichting, lichtsignaalinrichtingen en distributienetten, videobewaking, elektromechanische uitrustingen, telecommunicatie en teletransmissie.

Mijn job is heel breed en niet beperkt tot één ding of plaats (actief op diverse locaties in Wallonië en het Brusselse Gewest): van de levering, plaatsing en vervanging van de elektriciteitspalen en lichtmasten, tot de plaatsing van boven- of ondergrondse laagspanningslijnen, alsook de plaatsing van teledistributie-lijnen en private aansluitingen. In ons team helpen we elkaar met het zoeken naar oplossingen en wordt onze eigen inbreng altijd geapprecieerd. Opleiding (zowel intern als extern) staat centraal bij Genetec – denk hierbij aan: VCA, vergunning Ores, … – want techniek en technologie staan niet stil. Het bezitten van deze extra kwalificaties is een meerwaarde. Onze directie staat dicht bij zijn personeel waardoor ze beter kan inschatten wat ons drijft en motiveert.

Zaakvoerster Delphine Hallaux vult aan: ‘Genetec gelooft dat de voortdurende ontwikkeling van zijn personeel

by Techlink

18

• februari 2022

by Techlink

de veerkracht, flexibiliteit en (kwaliteit van) de dienstverlening van Genetec versterkt. Bovendien leidt opleiding van personeel tot meer motivatie en loyaliteit. Jongeren die al een basiskennis hebben van elektriciteit kunnen we zelf verder intern opleiden, maar dat betekent ook dat wij onze meer ervaren medewerkers hiervoor dagelijks dienen te mobiliseren, wat voor ons een echte investering betekent. De interne opleiding van onze werknemers is een belangrijk speerpunt!’

Nicolas Thomas, Elektricien bij Genetec te Namen

www.pvcycle.be

DE BESCHERMING VAN HET MILIEU BEHOORT TOT DE KERNACTIVITEIT VAN ONZE BUSINESS TOTAALOPLOSSING VOOR DE REGELNALEVING, OPHALING EN RECYCLAGE VAN FOTOVOLTAÏSCHE ZONNEPANELEN

PV CYCLE BELGIUM vzw is het enige beheersorganisme voor fotovoltaïsche zonnepanelen dat werd opgericht in het kader van de Milieubeleidsovereenkomst Zonnepanelen.

© PV CYCLE 2021

Wat te doen bij elektriciteitsuitval?

Uw partner voor noodstroomaggregaten op diesel en gas

Vandaele Machinery NV Stationsstraat 128 8780 Oostrozebeke 056 67 40 11 stefaan@vandaele-power.be www.vandaele-power.be

Bedrijfsvoering

Effectief debiteurenbeheer in de praktijk

Onbetaalde facturen zijn vaak een nachtmerrie voor heel wat ondernemers.

Slechte betalers aanmanen kost namelijk tijd, geld en hopen energie. Bovendien impliceren onbetaalde vorderingen niet enkel misgelopen inkomsten, ze hinderen ook de cashflow van een onderneming. Wanbetalers zijn een belangrijke oorzaak van faillissementen. Debiteurenbeheer is dus van cruciaal belang voor uw installatiebedrijf!

Corona heeft een grote impact op het betaalgedrag van klanten. Bedrijven, particulieren en overheid betalen in 2021 trager dan voordien. Test Aan­ koop heeft berekend dat in 2020, 7%

by Techlink

20

• februari 2022

by Techlink

van alle particulieren een kwart min­ der inkomsten had en dit leidde er toe dat 3% aanzienlijke betaalproblemen kreeg. Bij bedrijven zien we dat één fac­ tuur op zes meer dan 90 dagen na ver­

valdatum betaald wordt. (Bron: onderzoek van Graydon) Ongeveer tweederde van de facturen wordt correct betaald.

Het hebben van schulden is zwaar en

TOP 10 VAN EXCUSES OM NIET TE BETALEN belastend. Het moet ook ongelofelijk frustrerend en beangstigend zijn om niet te weten of er voldoende geld gaat zijn om aan het einde van de maand nog eten te kopen of personeel te be­ talen. Iedereen kan er mee geconfron­ teerd worden: grote en kleine onderne­ mingen, jong en oud, man of vrouw.

De redenen zijn even divers als de factu­ ren: een grote klant die failliet gaat, een zware betwisting, een echtscheiding, ziekte maar ook wanbeheer en moedwil zorgen er voor dat facturen onbetaald blijven. Het hebben van schulden is één zaak, hoe er mee omgaan een andere…

We kunnen de slechte betalingen niet uitsluitend verklaren door “niet kun­ nen” betalen. Nonchalance en zelfs moedwil spelen een belangrijke rol, net als niet betaling uit onvrede. Wanneer

1

Factuur niet ontvangen

2

Vergeten

3

Ik was op vakantie/ziek

4

Geen geld (“Mijn klanten betalen mij ook niet”)

5

Wij betalen altijd op 60 dagen einde maand

6

Er staat geen PO-nummer op

7

De factuur moet op ons portaal opgeladen worden

8

Die vertrekt met de volgende betalingsrun (en er is er maar één per maand)

9

De factuur klopt niet

10 Staat klaar voor betaling

HOE KAN U HIERMEE OMGAAN? Discussies over het waarheidsgehalte van de excuses van uw klant moet u niet (willen) aangaan. Het blijft een klant, de klantrelatie moet u niet verstoren en de aard van het excuus doet er ook helemaal niet toe. Het is belangrijk dat u de klant zover krijgt dat hij nu wel gaat betalen. Denk dus mee in plaats van de strijd aan te gaan.

Uw basisopstelling zal altijd een variatie moeten zijn op: “Ik hoor wat u zegt. Ik heb daar begrip voor. Hoe ziet u de oplossing?”.

een klant niet tevreden is of wanneer er daadwerkelijk fouten gemaakt zijn heeft een klant een reden om niet te betalen.

Creditmanagement

Vertraging in betaalgedrag heeft grote impact op de rendabiliteit van onder­ nemingen. Het is dan ook meer dan ooit belangrijk om op een constructieve manier een oplossing te zoeken. En die vinden we bij creditmanagement.

Creditmanagement is het samenspel

van preventieve en curatieve acties dat tracht de risico’s met betrekking tot klanten te verminderen en zo het rende­ ment van de onderneming te verhogen, zonder dat er kansen blijven liggen.

Het vraagt een multidisciplinaire aan­ pak waarbij alle departementen van een onderneming betrokken partij zijn. Het is immers een gedeelde verantwoorde­ lijkheid om kwaliteit na te streven. Om met andere woorden de klant geen ar­ gumenten te geven om niet te betalen.

Wanneer een klant tevreden is, zal hij sneller betalen.

Prospecteren bij en verkopen aan kre­ dietwaardige klanten leidt tot een ver­ beterd betaalgedrag. Zeker wanneer met klanten de juiste afspraken gemaakt wor­ den. Het is belangrijk om te weten dat effectief creditmanagement zelden neen zegt tegen een klant. We verkopen graag en veel. Alleen zal de verkoop plaatsvin­ den volgens door de leverancier bepaal­ de voorwaarden. Blijkt uit het krediet­ waardigheidsonderzoek dat een klant geen krediet waard is, zal hij vooraf of contant moeten betalen. Dan vragen we een waarborg of voorschotfactuur.

Het is essentieel dat een onderneming zijn klanten kent. Bevraag u en herhaal het onderzoek op geregelde tijdstippen want externe en interne factoren kun­ nen de solvabiliteit beïnvloeden.

L’union fait la force: de verkopers heb­ ben ook een verantwoordelijkheid in creditmanagement. De juiste afspraken maken en het doorgeven van ingewon­ nen informatie bij contacten. Dat is hun taak. Ook hulp bieden bij wanbetaling door contact te nemen met hun contact­ persoon levert een positieve bijdrage.

Preventief creditmanagement focust op de oorzaak en niet op het gevolg. Wan­ betaling wordt bij de wortel aangepakt.

Safety first. Dat is het motto.

Wat is trouwens de betekenis van het woord vervaldag? Het is de dag dat be­ februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

›››

21

Bedrijfsvoering

››› taald moet zijn en niet worden. Blijkt

dit duidelijk uit de factuur? “vervaldag: 31 december, betaaltermijn: 30 dagen” zijn multi-interpretabel. “Te betalen voor 31 december” is duidelijk en zal leiden tot correcte betaling. Althans voor tweederde van uw klanten.

Voorkomen is beter dan genezen

Debiteurenbeheer omvat alle acties die nodig zijn om klanten hun openstaan­ de rekeningen te doen betalen. Het zijn de curatieve maatregelen. Deze kunnen starten voor vervaldag. Aan die klanten die vaak facturen niet ont­ vangen, die regelmatig te laat betalen bezorgen we een geheugensteun (re­ keninguittreksel). Een andere optie is hen opbellen om te informeren of alles oké is met betrekking tot de factuur.

Deze telefoon kan gerust door de ver­ koper gebeuren. Het is dan tegelijker­ tijd een opportuniteit om nieuwe ver­ kopen te realiseren.

In debiteurenbeheer is een persoonlij­ ke aanpak de key en in de ideale wereld nemen we individuele beslissingen over individuele klanten. In real life zijn de meeste creditmanagers al blij als ze een functioneel invorderingstraject met drie aanmaningen en twee telefoongesprek­ ken hebben. Standaard. Voor iedereen hetzelfde, op hetzelfde moment.

Gelukkig zien we meer en meer geperso­ naliseerde, geautomatiseerde en zelfs di­ gitale procedures. Actieve of niet actieve klant, regio, waarde van de klant, histo­ riek van het betaalgedrag, … al deze ele­ menten spelen een rol waardoor er beter en sneller geïnd wordt. Diversificatie op basis van data dus. Dit betekent dat we het juiste communicatiemiddel, met de juiste toon en inhoud, op het juiste mo­ ment naar de individuele debiteur stu­ ren. Voeg daarbij optimale telefonische communicatie en het correct betalen wordt gefaciliteerd.

Een succesvolle opvolging voldoet aan

by Techlink

22

• februari 2022

by Techlink

DEBITEURENBEHEER HEEFT DRIE BELANGRIJKE DOELSTELLINGEN:

“

Als ondernemer zijn er een aantal voorzorgsmaatregelen die u kunt treffen om het debiteurenrisico te verkleinen.

”

1

zorgen dat uw facturen, aanrekeningen, premies betaald worden

2

de klant-leverancierrelatie niet schaden

3

pro-actief zijn: de toekomstige betalingen tijdig ontvangen

TIPS VOOR EEN SUCCESVOL DEBITEURENBEHEER • Weet met wie u zaken doet (Controleer jaarrekeningen, KBO en Belgisch Staatsblad, vraag referenties, koop eventueel een handelsrapport … m.a.w. gebruik uw gezond verstand!).

•

Installatie afgewerkt? Onderhoud uitgevoerd? Wacht dan niet langer om de eindfactuur te versturen via e-mail mét uw algemene voorwaarden (zie blz. 32). En stuur deze altijd mee als u de opdracht bevestigt. Hoe sneller de factuur opgemaakt, hoe sneller betaling kan volgen.

•

Dossieropbouw begint bij uzelf en een goed dossier is de succesfactor in ieder invorderingsdossier.

volgende eigenschappen: • VOLLEDIG: alle wanbetalers, ook

de hele grote klanten worden aange­ maand. We rappelleren ook klanten waar we offertes hebben lopen.

• SNEL: de eerste actie ondernemen

we na maximum vijf dagen. De klant is te laat en wij hebben het recht om aan te manen.

• GELOOFWAARDIG: wat we zeggen

gaan we ook doen. Wanneer we drei­ gen met een gerechtsdeurwaarder, geven we het dossier ook effectief door bij niet betaling.

• VOLHARDING: we manen de klant

aan tot we een betaling ontvangen hebben.

• ESCALATIE: we beginnen zeer com­

mercieel en klantvriendelijk, we ver­ strengen in toon en verhogen de druk.

• GEBRUIK MAKEN VAN DIVERSE INCASSOMIDDELEN: brief, mail,

aangetekende brief of mail, sms, te­ lefoon, bezoek ter plaatse, … .

• DIVERSIFICATIE OP BASIS VAN HISTORISCHE DATA.

Heeft u de vermelding “1ste aanma­ ning”, als titel? Verwijder die dan zo snel mogelijk want dit stimuleert niet om te betalen maar eerder om te wach­ ten op de tweede of zelfs de laatste aan­ maning Vraagt u naar een snelle of spoedige be­ ›››

SUP ERSTE RKE K ABELL A DDERS VO OR DE INDUSTRI E

Snelle montage van accessoires

Geen schade aan kabels

Universele accessoires

Sportafstand aangepast

Clipsbare deksels

150 mm

R

MEER INFORMATIE OP WWW.TRAYCO.EU/THEFORCE B E D R I J V E N P A R K C O U P U R E 5 A • B - 9 7 0 0 O U D E N A A R D E + 3 2 (0) 5 5 2 3 2 9 9 0 • W W W . T R A Y C O . E U

UW VOERTUIG BESCHERMT U. MAAR WIE BESCHERMT UW VOERTUIG? De Omnium van Federale Verzekering: de verzekering die uw voertuig beschermt.

NU

3 MAAND GRATIS *

U bent de gelukkige (toekomstige) eigenaar van een nieuwe bestel- of vrachtwagen? U koos voor zo wat alle opties voor uw veiligheid? Heel goed! U bent helemaal beschermd. Maar... wat met uw nieuwe voertuig?

Bescherm het tegen materiële schade met onze verzekering Omnium, de onmisbare bescherming voor nieuwe voertuigen. Geniet van een dienstverlening op maat en ontdek het plezier van het rijden zonder zorgen...

Bereken uw premie op federale.be/3maandgratis * Korting geldig vanaf het eerste jaar van de overeenkomst onderschreven tijdens de actie, rechtstreeks verwerkt in de berekening van de premie en pro rata herberekend bij verzekeringsduur van minder dan één jaar. Meer info en voorwaarden van onze actie op federale.be/3maandgratis.

Federale Verzekering – V.U.: Tom De Troch - Stoofstraat 12 – 1000 Brussel - www.federale.be Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel BTW BE 0403.257.506.

Auto 2020 camionette 185 x 130 - FR et NL .indd 2

De verzekeraar die zijn winst met u deelt

05/01/2022 13:38:19

Bedrijfsvoering

WANNEER EEN FACTUUR NIET BETAALD WORDT, MOET DIE IN VERLIES GENOMEN WORDEN. Dit betekent dat de nettowinst vermindert en dat

TABEL:

er extra verkocht moet worden om dit verlies te compenseren. € 100 compenseren als u 1% nettowinst heeft? Dan moet u € 10.000 extra verkopen (omzet die € 100 winst genereert).

NETTOWINST

5%

4%

Verliezen oninbare vorderingen

3%

2%

Nieuwe omzet nodig als compensatie van de verliezen door oninbare vorderingen (productwaarde niet in aanmerking genomen)

25.000

500.000

625.000

823.000

1.250.000

2.500.000

10.000

200.000

250.000

333.300

500.000

1.000.000

4.000

80.000

100.000

133.200

200.000

400.000

2.000

40.000

50.000

66.666

100.000

200.000

100

2.000

2.500

3.333

5.000

10.000

››› taling? Verander dit dan naar betaling voor datum X.

Moderne technieken

Moderne technieken vinden meer en meer hun plaats in het debiteurenpro­ ces. Zo wordt het traditionele over­ schrijvingsformulier bij de factuur en aanmaningen regelmatig vervangen door bijvoorbeeld QR-codes om de in­ teractiviteit met de klant te verhogen.

Ook nudging vindt meer en meer in­ gang. Dit is een duwtje in de rug geven zonder pijn te doen. Manipulatie in zijn nieuwste vorm. Wilt u kosten vermij­ den? Betaal dan binnen de vijf dagen.

Wordt u graag op tijd betaald? Wij wel.

Een performant systeem heeft positie­ ve gevolgen voor de cashflow. En dat is goed want debiteurenbeheer is ar­ beidsintensief en een zware kostenpost.

Als u facturen maakt en geen contante betaling vraagt, heeft u nu eenmaal te maken met wanbetalers.

Hoe meer er intern geïnd wordt bij de leverancier, hoe minder dossiers er doorgegeven moeten worden aan exter­ ne partners: het incassokantoor, de ge­ rechtsdeurwaarder of advocaat helpen graag bij het invorderen.

by Techlink

24

• februari 2022

by Techlink

1%

“

Efficiënt debiteurenbeheer start bij waterdichte algemene voorwaarden.

Tot slot

”

De laatste jaren heeft de “schuldindus­ trie” zwaar onder vuur gelegen. De ver­ hoging met kosten allerhande en inte­ resten leidde tot een verhoging van het te betalen bedrag waardoor de schul­ den moeilijker te innen en te betalen werden. Het is dan ook belangrijk om de juiste partner te kiezen en de juis­ te procedure. Bijvoorbeeld voor on­ betwiste schulden bij bedrijfsklanten: eerst het incassokantoor (werkt meest­ al no cure no pay) en daarna de IOS – procedure “inning onbetwiste schul­ den”. Dit is een verkorte en goedko­ pe vorm van een juridische procedure waardoor de kosten voor alle partijen

beperkt kunnen worden. Een ander voorstel: bij inschakelen van een ad­ vocaat of deurwaarder steeds eerst de minnelijke procedure proberen en bij moedwil pas gaan dagvaarden.

Het spreekwoord zegt: “op elk potje past een deksel”. Zo is er ook een opti­ male procedure voor eender welke fac­ tuur. Let wel: ken uw leveranciers net zo goed als u uw klanten kent. Goed de partner volgen met betrekking tot kosten en durf deze er ook op aan te spreken.

Het is in 2022 ontzettend belangrijk dat elk bedrijf aan creditmanagement doet om ervoor te zorgen dat klanten hun facturen op tijd betalen, zodat de onderneming op korte maar vooral op lange termijn een goede financiële ge­ zondheid houdt. Het bedrijf kan blij­ ven voortbestaan en groeien.

Auteur: Marleen Miechielsen, AAA Talent Academy, trainer en coach in creditmanagement

ALL ELECTRIC IN GOED GEÏSOLEERDE WONINGEN + + + + + + +

Betaalbare oplossing Onderhoudsvrij Lange levensduur Hoog comfort, lage temperatuur Eenvoudig te installeren Ideaal voor prefab & transformatie Hoofdverwarming & bijverwarming

Vraag onze specialisten naar de mogelijkheden van elektrische en infraroodverwarming.

Infraroodverwarming LAVA® BATH PURE

Elektrische Designradiator

Warmwater AQUA

Elektrische Vloerverwarming

DE GROOTSTE OFFICIËLE

MEAN WELL DISTRIBUTEUR IN DE BENELUX Bestel eenvoudig online uit ons ruime assortiment: www.telerex-europe.com

www.etherma.com

Technisch dossier

Veilige laagspanningsschakelen verdeelinrichtingen volgens de norm NBN EN 61439 Een elektrisch laagspanningsbord dat in de handel gebracht wordt in Europa moet voorzien zijn van een CE-markering waardoor verklaard wordt dat het voldoet aan de voorschriften van de richtlijnen waaronder het elektrisch laagspanningsbord valt.

Om hieraan te voldoen wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van geharmoniseerde normen onder de betreffende richtlijnen, zijnde de NBN EN 61439-normenreeks voor de laagspanningsrichtlijn en de EMC-richtlijn. Wat is er belangrijk voor de installateurbordenbouwer in deze normenreeks?

Reeds op 9 april 2010 zijn in het Bel­ gisch Staatsblad de normen NBN EN 61439-1 met als titel “Laagspannings­ schakel- en verdeelinrichtingen - Deel 1: Algemene regels (6e uitgave)” en NBN EN 61439-2 met als titel “Schakel- en verdeelinrichtingen voor laagspanning - Deel 2: Schakel- en verdeelkasten (1ste uitgave)” geregistreerd ter vervan­ ging van de oude normen NBN EN 60439-1 en NBN EN 60439-1/A1.

Een elektrisch laagspanningsbord wordt verondersteld veilig te zijn als het gebouwd is conform de geregistreer­ de normen die van toepassing zijn op dat bord, meer bepaald de NBN EN 61439-normenreeks.

Deze normenreeks zijn geharmoniseer­ de normen voor de Laagspannings1- en de EMC-richtlijn2.

NBN EN 61439 ALGEMEEN

De norm “Schakel- en verdeelinrich­ tingen voor laagspanning” bestaat uit 8 ­delen: • Deel 0: Handleiding voor het speci­ fiëren van verdeelinrichtingen • Deel 1: Algemene regels • Deel 2: Vermogensschakel- en ver­

by Techlink

26

• februari 2022

by Techlink

• • • • •

deelinrichtingen voor geïnstrueerde personen (verdeelborden in de in­ dustrie) Deel 3: Verdeelborden bedoeld voor bediening door ondeskundig perso­ neel (huishoudelijke verdeelborden) Deel 4: Verdeelinrichtingen voor bouw­werven (werfkasten) Deel 5: Verdeelinrichtingen voor het distributienet (voetpadkasten) Deel 6: Railkokersystemen Deel 7: Verdeelinrichtingen voor specifieke installaties op publiek toe­ gankelijke plaatsen (havens, cam­ pings, marktpleinen, laadpalen)

De checklist die de installateur-borden­ bouwer moet helpen om de behoeften van de opdrachtgever te bepalen wordt vaak als Deel 0 gezien.

DOEL VAN DE NORM

De norm heeft tot doel een duidelijke regel van goed vakmanschap te zijn die bruikbaar is voor het meest complexe bord tot het eenvoudig klemmenbordje.

De norm legt eenduidige verificatieme­ thoden op, zijnde: • Ontwerpregels • Berekeningen • Testen/meten

Ontwerpverificatie en routineverificatie worden duidelijk toegelicht in de norm: • Ontwerpverificatie heeft tot doel om het ontwerp van het bord te verifi­ ëren met de eisen van de norm en wordt eenmalig uitgevoerd op een representatief bord.

• Routineverificatie heeft tot doel om materiaal- en maakfouten te vinden en deze te vermijden om zo een goed functionerend bord te bekomen. Ze wordt uitgevoerd op elk geassem­ bleerd bord en dit kan zowel tijdens als op het einde van het assemblage­ proces.

Dit betekent dat de volledige conformi­ teit van alle borden opgelegd wordt, ge­ bruikmakend van de opgelegde eendui­ dige verificatiemethoden.

In de norm worden ook duidelijke eisen met betrekking tot temperatuurstijging geformuleerd.

TOEGELATEN TEMPERATUURSTIJGING

In hedendaagse schakel- en verdeelin­ richtingen komen meer en meer elek­ tronische componenten terecht. Voor­ beelden hiervan zijn onder andere:

• De vermogensschakelaars zelf die dankzij elektronica flexibel volgens de eisen van de toepassing kunnen ingesteld worden.

• Stuur- en meetunits die gebruikt worden in het kader van energiebe­ heersing.

• Toestellen voor procesautomatise­ ring zoals PLC’s en computers.

Neem het voorbeeld van computer-ba­ sed automatisering en meer bepaald het gebruik van een computer-based visi­ onsysteem dat dient voor het uitsorte­ ren van slechte producten op een snel draaiende productielijn van glaspro­ ducten. Bij de opdracht aan de installa­ teur-bordenbouwer wordt meegegeven dat het bord een CE-markering moet hebben of dat het moet voldoen aan de NBN EN 61439-reeks. Wanneer de installateur-bordenbouwer het bord bouwt met een eenvoudige natuurlij­ ke ventilatie (ventilatieroosters onder en boven) zonder rekening te houden met de toegelaten temperatuurstijging in het bord, dus zonder een berekening te maken, is de kans groot dat er zich problemen zullen voordoen na installa­ tie. Het bord wordt immers opgesteld nabij een productielijn waar warme glasproducten aan hoge snelheid passe­ ren. Als daarbovenop tijdens een war­ me zomerdag de zon door een raam op het bord schijnt neemt de temperatuur in het bord snel toe tot waarden boven

de limiettemperatuur voor de goede werking van de temperatuurgevoelige elektronica, de computer in dit geval.

Deze zal foutief beginnen functioneren en het uitsorteerproces zal fout lopen met onterechte afkeur en onterechte goedkeur tot gevolg. De productie­ lijn zal moeten stilgelegd worden wat resulteert in verliezen en in het ergste geval hoge schadeclaims. De enige op­ lossing die nog rest om dit probleem op te lossen is een dure continu energie verbruikende koelgroep op het bord plaatsen.

vaak zijn toevlucht moeten nemen tot het berekenen met de gegevens van de borden- en componentenfabrikanten.

Elke gerenommeerde bordenfabrikant heeft software ter beschikking om dit te doen. Dergelijke software is over het al­ gemeen beperkt wat het aantal materi­ aalmerken en types betreft die kunnen gebruikt worden. Indien er afgeweken wordt van de in de software voorziene hardware moet er op basis van techni­ sche data van de fabrikanten gekozen worden om een gelijkaardige compo­ nent in te voeren in de berekening.

In de norm staan immers duidelijke ei­ sen met betrekking tot temperatuurstij­ ging: • Afleiden van een getest bord kan en­ kel nog mits rekening te houden met de volgende randvoorwaarden: o Gelijkaardig bord o Betere warmteafgifte o Minder warmteontwikkeling

Berekenen van de temperatuurstijging is heel belangrijk maar zeker niet steeds eenvoudig uit te voeren tijdens het ont­ werp wanneer materiaal van veel ver­ schillende fabrikanten gebruikt wordt dat niet direct voorzien is in de bereke­ ningssoftware.

• Gebruikmaken van de verificatieme­ thoden: o Berekenen met de gegevens van de borden- en componentenfabri­ kanten o Meten met stroom In de ontwerpfase is het dus belang­ rijk om met de toegelaten tempera­ tuurstijging rekening te houden om problemen en in het ergste geval scha­ declaims achteraf te vermijden. Hier­ toe zal de installateur-bordenbouwer

VERDER IN DE NORM

De gebruiksfactor is gedetailleerd uitge­ werkt aan de hand van voorbeelden in Annex E. De eisen vermeld in de norm over lege omhulsels voor laagspanningsscha­ kel-materieel (IEC 62208) zijn mee opgenomen in de norm. Als voorbeeld hiervan worden de corrosietest, omhul­ selisolatietest, UV-test, hijsvoorzienin­ gen, mechanische sterkte en de marke­ ring vermeld.

Constructie- en functievereisten zijn ››› februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

27

Technisch dossier

››› duidelijk gescheiden weergegeven in af­ zonderlijke hoofdstukken.

Belangrijke aandachtspunten die verder opgenomen zijn: • Routineverificatie Deze verificatie moet door de bor­ denbouwer tijdens of op het einde van de assemblage op elk bord uit­ gevoerd worden. Volgende controles moeten routinematig gebeuren met betrekking tot: - De constructie van het bord o Visuele controle van vereis­ te beschermingsgraad van het bord tegen het indringen van vaste voorwerpen en water en tegen mechanische impact (IPgraad) o Lucht– en kruipwegen - De prestatie van het bord o Verificatie van de isolatieweer­ stand door een vermogen-fre­ quentie weerstandstest zoals beschreven in de norm op elk circuit voor de duur van 1s voor borden boven de 250A. Bij deze test moet de nodige aandacht geschonken worden dat er niets beschadigd wordt in het bord tijdens deze test. o Bekabeling, operationele pres­ tatie en functie. Visuele con­ trole van de vereiste informatie en identificatie van kabels en toestellen moet gebeuren. Af­ hankelijk van de complexiteit van het bord, kan het nodig zijn om de bedrading te con­ troleren en om een elektrische werkingstest uit te voeren. De procedure en het aantal tes­ ten hangt af van het feit of het bord complexe onderlinge ver­ grendelingen, opeenvolgende controlemogelijkheden, ... be­ vat. Het kan soms zelfs nodig zijn om deze testen te doen of te herhalen op de plaats van in­ stallatie alvorens het bord defi­ nitief aan te sluiten.

Verder zijn er nog een aantal informa­

by Techlink

28

• februari 2022

by Techlink

tieve annexen zoals: • Annex C: Onderwerpen overeen te komen door de bordenbouwer en de klant In de norm is een tabel toegevoegd met de onderwerpen waarover de borden­ bouwer en de klant minstens een over­ eenkomst moeten hebben om een bord te kunnen bouwen dat voldoet aan de wensen van de klant.

Naast de af te stemmen onderwerpen staan in dezelfde tabel de hoofdstuk­ ken uit de norm die over dat onder­ werp handelen, een standaardwaarde indien vermeld in de norm en tot slot is er een kolom voorzien om de eisen van de klant in te vullen. Indien de klant zelf geen specifieke informatie over het onderwerp kan geven en er bestaat een standaardwaarde, dan kan na goedkeu­ ring van de klant met deze waarde ge­ werkt worden.

• Annex D: Ontwerpverificatie In de tabel in Annex D worden de onderwerpen weergegeven die moe­ ten geverifieerd worden.

Naast de onderwerpen vindt men waar in de norm de verificatie van dat onder­ werp beschreven wordt alsook de toe­ gelaten verificatiemethoden (testen/me­ ten, berekenen, ontwerpregels) voor dat onderwerp.

• Annex H: Toegelaten stroom en ver­ mogensverliezen in de koperen gelei­ ders in het bord In Annex H van de norm wordt een ta­ bel uit de norm IEC 60364-5-52: Elec­ trical installations of buildings – Part 5-52: Selection and erection of electri­ cal equipment – Wiring systems weer­ gegeven.

Wanneer als voorbeeld een 2,5 mm² koper met PVC-isolatie gebruikt wordt in een dichte kabelgoot met nog andere belaste geleiders in die goot, wat vaak voorkomt in een elektrisch bord, dan geeft de tabel een toelaatbare maximale

stroom van 10A bij een omgevingstem­ peratuur van 55°C (temperatuur in het bord). Om zonder problemen dezelfde 2,5 mm² koper een hogere stroom te la­ ten voeren zijn er de volgende mogelijk­ heden: 1 Zorgen voor een lagere temperatuur in het bord. Bij 30° mag diezelfde 2,5 mm², rekening houdend met de temperatuurcorrectiefactor, een stroom van (1/0,61) x 10A = 16,4A voeren.

2 Gebruik maken van geleiders met VPE-EPR isolatie die een hogere be­ lasting toelaten conform de tabellen vermeld in IEC 60364-5-52.

3 Zorgen dat de geleiders beter hun warmte kunnen afvoeren door min­ der geleiders in een goot te installe­ ren en door geperforeerde goten te gebruiken.

• Annex I, K en L geven bijkomende informatie voor het berekenen en ve­ rifiëren van de temperatuurstijging.

Besluit

De norm is een erkende regel van goed vakmanschap voor elke installa­ teur-bordenbouwer om veilige elektri­ sche borden te bouwen die voldoen aan de LS-richtlijn en de EMC-richtlijn.

Een belangrijk aandachtspunt bij het ontwerp is de temperatuurbeheersing in het bord zodat temperatuurgevoeli­ ge apparatuur in het bord steeds goed blijft functioneren bij gebruik van het bord overeenkomstig de overeengeko­ men werkomstandigheden.

Auteur: Danny Hermans, VOLTA

NOTEN: 1 https://ec.europa.eu/docsroom/­

documents/46674

2 https://ec.europa.eu/docsroom/documents/45365

Het nieuwe laagspanningsbord

EcoStruxureTM Facility Expert

PrismaSeT Active verhoogt de betrouwbaarheid met connectiviteit en snelle inbedrijfstelling.

• Een voorsprong op de concurrentie — breid uw dienstenaanbod uit met efficiënt onderhoud dankzij ingebouwde connectiviteit.

• Inbedrijfstelling van borden in enkele minuten met eenvoudige installatie en intuïtieve mobiele app.

• Word onvervangbaar voor uw klanten door betaalbare, hoogwaardige en geconnecteerde borden en cruciale services aan te bieden.

#WhatsYourBoldIdea se.com/prismaset-active

ComPacT™ vermogenschakelaar in gegoten behuizing

PrismaSeT Active bord

Lid in de kijker

Noodzaak van een goede temperatuur­beheersing Lidbedrijf EBB is de grootste onafhankelijke bordenbouwer in de Benelux met 100% focus op gebouwen. Ze ontwerpen en bouwen alle types laagspanningsborden: stuur-, verdeel- en vermogensborden, HVAC-borden, … . De montagetechniek evolueert met rasse schreden en de bordenbouwers moeten zich hieraan aanpassen.

Denken we bijvoorbeeld aan de norm van de laagspanningsschakel-en verdeelborden NBN EN 61439-1 en NBN EN 61439-2.

De norm NBN EN 61439-1 en -2 is er mede de aanleiding toe dat er steeds hogere verwachtingen worden gesteld aan de kwaliteit van de door de installateur-bordenbouwer afgele­ verde laagspanningsborden. De door de eindklant gevraagde veiligheid, be­ drijfszekerheid, kwaliteit en betrouw­ baarheid moeten gewaarborgd wor­ den door een optimaal vertrouwen in het vakmanschap van de bordenbou­ wer. Deze moet de technieken van het

by Techlink

30

• februari 2022

by Techlink

laagspanningsbord vanaf het ontwerp tot de afwerking ervan beheersen.

belang maar ook vele andere compo­ nenten en factoren spelen een rol.’

Peter Hermans, bestuurder bij EBB, kan dit enkel maar bevestigen. ‘De normenreeks NBN EN 61439 legt maatregelen op om de warmteontwik­ keling in verdeelborden te beperken en bevat testen en simulaties om deze te bepalen. Voor het voorkomen van warmteontwikkeling is een goede con­ tinuïteit van de bekabeling van groot

In ons gesprek met Peter kwam bijlage C al gauw ter sprake. Bijlage C van deel 1 van de norm is een “Sjabloon voor ge­ bruikersinformatie” bedoeld als sjabloon voor de informatie nodig voor de bor­ denbouwer en verstrekt door de eindge­ bruiker. Het sjabloon vermeldt default informatie voor het geval deze niet door de eindgebruiker verstrekt wordt.

OVER EBB:

Vandaag behoort EBB tot de grootste spelers op de Belgische bordenbouwmarkt en is het gespecialiseerd in Building Management Systems (BMS), met eigen KNX en HVAC experten.

Peter: ‘Wij werken met:

1

PrismaSeT Active, hiermee be­

schikt Schneider Electric over een kwalitatief en gekend assortiment voor laagspanningsborden. De bor­ den van het gamma PrismaSeT Active zijn volledig conform aan de interna­ tionale norm IEC 61439.1 en 2. Dit wil zeggen dat de 13 conceptverifica­ ties beschreven in hoofdstuk 10 van de norm zijn uitgevoerd, waaronder ook de verificatie van de temperatuur­ verhoging. Afzonderlijke warmtebere­ keningen zijn dus niet meer nodig.

2

Universele behuizingen voor

elektrische installaties (metalen kast waarin we de componenten bouwen = Universal Enclosures). Aan de hand van de inhoud van het bord, wordt het totale gedissipeerde vermo­ gen bepaald. Deze waarde wordt inge­ voerd in de software van de fabrikant van de universele behuizing (bv. Pro­

Clima voor Schneider). De software geeft aan welke maatregelen er moe­ ten worden genomen om de opgeleg­ de maximale temperatuur niet te over­ schrijden.

3

EBB, gevestigd in Genk, is een vooruitstrevende en dynamische KMO, al meer dan 35 jaar actief in het ontwerp en de assemblage van stuur-, verdeel- en vermogensborden en hoog performante laagspanningskasten met focus op building. EBB staat voor Elektra Bree Bordenbouw en telt zo’n 65-tal medewerkers.

Grote installateurs doen reeds jarenlang een beroep op de expertise en assemblagecapaciteit van EBB. Mede hierdoor is EBB in de tertiaire sector uitgegroeid tot één van de grootste onafhankelijke elektrische bordenbouwers in België. ‘Sinds 2017 richten we ons ook op de verbreding van onze positie in de tertiaire markt.

Naast de elektrische laagspanningsborden, ondersteunen we de installateurs ook met de automatisatie van de gebouwen (BMS, HVAC, KNX), inclusief integratie en programmatie. Onze visie: “het aanbieden van groene oplossingen en het bijdragen aan het optimaliseren van het energiebeheer” komt hierdoor volledig tot zijn recht’, zegt bestuurder Peter Hermans.

Stuurborden (P&V Panels is

in het ontwerpen, bouwen en upgraden hiervan toonaange­ vend), warmteberekening is steeds nodig en op basis daarvan zal moeten bepaald worden of er passieve of actie­ ve koeling nodig is.

Meer sturing, dus meer elektronica, dus meer componenten in een bord, welke veel warmte kunnen dissiperen.

Hierbij moet ook met de werking van de installatie rekening gehouden wor­ den om een juiste warmteberekening te kunnen doen. En minder “op me­ chanisch principes werkende compo­ nenten” die minder temperatuurge­ voelig zijn.’

EBB maakt sinds één jaar deel uit van de P&V Panels Group.

Deze bestaat uit P&V Panels Heusden-Zolder en Kortrijk, eReM in Nederland en EBB, ­geconsolideerde omzet van € 70 miljoen en goed voor 350 medewerkers ­(specialisten in bordenbouw).

februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

31

Wetgeving

Algemene voorwaarden en onrechtmatige bedingen Vandaag de dag zijn ondernemingen zich er nog steeds niet genoeg van bewust dat goed opgestelde algemene voorwaarden, die tegenstelbaar zijn aan de klant, van primordiaal belang zijn in hun handelsrelaties. Zij kunnen de rechtspositie van de onderneming aanzienlijk verbeteren. Het is dan ook ontzettend belangrijk om op tijd en stond de algemene voorwaarden en contracten te laten controleren en eventueel aan te passen aan het steeds veranderende wetgevend landschap (zoals onder meer aan de nieuwe B2B-wetgeving inzake onrechtmatige bedingen). In deze bijdrage zal dieper ingegaan worden op enkele belangrijke topics die tijdens de Techlink Webinar “Algemene Voorwaarden” van 19 oktober 2021 aan bod kwamen.

De tegenstelbaarheid van de algemene voorwaarden

De clausules die voorafgaandelijk wor­ den opgesteld om de uitvoering van de toevertrouwde werken of diensten te regelen en de rechten en plichten van de contracterende partijen te omschrij­ ven, worden de algemene voorwaar­ den genoemd. Opdat deze algemene voorwaarden van toepassing zijn op de contractuele relatie, moet de klant er kennis van hebben gehad bij onderte­ kening van het contract en ze aanvaard hebben. De algemene voorwaarden zullen een onderdeel van het contract gaan uitmaken als ze dus door de klant gekend en aanvaard zijn. Bij gebrek hieraan, zijn de algemene voorwaarden niet bindend en kan de partij van wie zij uitgaan, zich er niet op beroepen.

De overeenkomst komt dan tot stand zonder de algemene voorwaarden en de inhoud ervan wordt bepaald door het gemeen recht.

De voorwaarde van de kennisname

impliceert dat de algemene voorwaar­ den voorafgaandelijk aan de contract­ sluiting worden overgemaakt aan de klant zodat deze er effectief kennis van

by Techlink

32

• februari 2022

by Techlink

heeft kunnen nemen of er redelijker­ wijs kennis van had kunnen nemen vooraleer hij zijn toestemming geeft.

Het is hiervoor belangrijk dat de al­ gemene voorwaarden integraal en ef­ fectief ter beschikking gesteld worden aan de klant. Een loutere verwijzing naar de website waar de algemene voorwaarden ter beschikking staan of de melding dat zij op eerste verzoek overgemaakt kunnen worden, is niet voldoende. Het is aangewezen om er steeds voor te zorgen dat de algemene voorwaarden tezamen met de offer­ te worden overgemaakt aan de klant, met duidelijke verwijzing in de offerte naar de (bijgevoegde) algemene voor­ waarden.

De aanvaarding van de algemene voorwaarden is de tweede vereiste

voor de tegenstelbaarheid ervan. Dit kan uitdrukkelijk of stilzwijgend ge­ beuren, zolang het maar duidelijk en zeker is. Bij een stilzwijgende aanvaar­ ding moet het gaan om een “omstandig stilzwijgen”. Dit is een stilzwijgen dat niet anders begrepen kan worden dan als een aanvaarding door het geheel van de omstandigheden errond. Aan­

gezien dit steeds geval per geval beoor­ deeld zal worden en de bewijslast bij de aannemer/ dienstverlener ligt, kan het interessant zijn om uw klant – vooral in uw relaties met consumenten (hier­ na: “B2C-relaties”) – te vragen de al­ gemene voorwaarden ook ondertekend terug te sturen of de algemene voor­ waarden integraal op te nemen in uw offerte zelf. Indien dit niet het geval is, betekent dit niet onmiddellijk dat de algemene voorwaarden niet tegenstel­ baar zijn. Het zal dan bewezen moeten worden dat de algemene voorwaarden in het concrete geval aanvaard werden door de klant. Tussen ondernemingen is dit bewijs eenvoudiger te leveren (bv. het gebrek aan protest) dan in B2C-re­ laties waar het aangewezen is om in de offerte ook duidelijk te wijzen op het verplichte karakter van de algemene voorwaarden die op de keerzijde staan of als bijlage gevoegd werden.

De onrechtmatige bedingen

Lange tijd was er een grote contracts­ vrijheid bij het opstellen van algemene voorwaarden en legden enkel bepalin­ gen van openbare orde of dwingend recht hieraan beperkingen op.

Sedert de wet van 21 december 2013 voorziet het Wetboek Economisch Recht (hierna: “WER”) in een bijzon­ dere bescherming voor de consument wanneer met ondernemingen wordt gecontracteerd. Deze regelgeving legt diverse beperkingen op aan de con­ tractsvrijheid van partijen. Naast de algemene toetsingsnorm van “onrecht­ matige bedingen”, werd in het WER een “zwarte lijst” opgenomen met een 30-tal onrechtmatig geachte bedingen.

De leer van de onrechtmatige bedingen in B2C-relaties is intussen bij de mees­ ten gekend.

Sinds kort kennen we een gelijkaar­ dige regelgeving voor overeenkom­ sten gesloten tussen ondernemingen, met name in de B2B-relaties. Met de wet van 4 april 2019 houdende wijzi­ ging van het WER met betrekking tot misbruiken van economische afhanke­ lijkheid, onrechtmatige bedingen en oneerlijke marktpraktijken tussen on­ dernemingen (hierna; “wet van 4 april 2019”), heeft de wetgever ook alle on­ dernemingen willen beschermen tegen oneerlijke en onrechtmatige bedingen.

De wet van 4 april 2019 voert

een hele reeks nieuwe regels in voor de schriftelijke overeenkomsten tussen ondernemingen. Deze nieuwe regels

gelden ten aanzien van alle onderne­ mingen, ongeacht hun aard of groot­ te, en zijn niet specifiek gelinkt aan de bescherming van een partij die zich in een zwakkere positie zou bevinden (zoals dit wel het geval is in het con­ sumentenrecht). Behoudens een aantal uitsluitingen, vallen alle soorten over­ eenkomsten tussen ondernemingen onder deze nieuwe regels (zoals de ver­ koop van (on)roerende goederen, huur, aanneming van diensten, dading, com­ missie, commerciële samenwerkings­ overeenkomst, handelsagentuur, etc.).

De overheidsopdrachten en de over­ eenkomsten die eruit voortvloeien val­ len evenwel niet onder de nieuwe re­ gelgeving.

Contractuele bedingen mogen geen dubbel­ zinnigheden of tegenstrijdig­ heden bevatten. Daarnaast werd voor de B2B-overeenkomsten een speci­ fieke interpretatieregel ingevoerd die stelt dat de overeenkomst tussen on­ dernemingen geïnterpreteerd kan wor­ den aan de hand van onder meer de marktpraktijken die rechtstreeks met de overeenkomst verband houden.

Een specifieke interpretatieregel in ge­ val van twijfel werd hier evenwel in de wet niet opgenomen, in tegenstel­ ling tot bij consumentenovereenkomst waar een dergelijke specifieke interpre­ tatieregel wel bestaat. Hier gelden bij­ gevolg dan nog de gemeenrechtelijke interpretatieregels uit het oud Burger­ lijk Wetboek.

De wet van 4 april 2019 voerde even­ eens een leer van onrechtmatige bedingen in bij B2B-overeenkomsten.

De wet van 4 april 2019 voert in eer­ ste instantie transparantie- en interpretatieregels in. Net zoals bij con­ sumentenovereenkomsten, moeten alle schriftelijke bedingen in overeen­ komsten tussen ondernemingen dui­ delijk en begrijpelijk zijn opgesteld.

Het algemeen uitgangspunt luidt dat bedingen in een overeenkomst tussen ondernemingen geen kennelijk on­ evenwicht mogen scheppen tussen de rechten en plichten van beide partijen.

De vereiste van het “kennelijk oneven­ wicht” impliceert dat er geen enkele februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

›››

33

Wetgeving

››› twijfel over mag bestaan dat het con­

tractuele evenwicht helemaal zoek is.

In dat geval is het beding onrechtma­ tig en verboden. Deze algemene toet­ singsnorm houdt alleen een toetsing in van het juridische evenwicht tussen de rechten en plichten van partijen en niet van het economisch evenwicht. Dit houdt dus in dat de beoordeling van het onrechtmatig karakter van een be­ ding geen betrekking heeft op het ei­ genlijk voorwerp van de overeenkomst, met name de zogenaamde kernbedin­ gen, en hier de contractsvrijheid wel nog volkomen speelt.

Naast deze algemene toetsingsnorm, nam de wetgever ook een zogenaam­ de “zwarte lijst” en “grijze lijst” op. De “zwarte lijst” bevat 4 categorieën van bedingen die in principe (d.w.z. onder voorbehoud van rechtsmisbruik) zon­ der verdere beoordeling onrechtmatig en aldus altijd verboden zijn: 1° bedingen die ertoe strekken te voor­ zien in een onherroepelijke verbintenis van de andere partij terwijl de uitvoe­ ring van de prestatie van de onderne­ ming onderworpen is aan een voor­ waarde waarvan de verwezenlijking uitsluitend afhankelijk is van haar wil; 2° bedingen die de onderneming een eenzijdig recht geven om een beding te interpreteren; 3° bedingen die ertoe strekken in geval van betwisting, de andere partij te doen afzien van elk middel van verhaal tegen de onderneming; 4° de onweerlegbare vaststelling van kennisname of aanvaarding van bedin­ gen door de andere partij zonder dat die partij daadwerkelijk de mogelijk­ heid tot kennisname heeft gehad.

De “grijze lijst” van onrechtmatige be­ dingen omvat 8 clausules die vermoed worden onrechtmatig te zijn behoudens tegenbewijs. Dit vermoeden is m.a.w. weerlegbaar. Een onderneming-con­ tractspartij kan aldus het tegenbewijs

by Techlink

34

• februari 2022

by Techlink

leveren dat een bepaald beding in een concreet geval niet onrechtmatig is en dus geen kennelijk onevenwicht tussen de rechten en verplichtingen van partij­ en creëert. Volgende bedingen worden geviseerd: 1° bedingen die de onderneming het recht geven de prijs, de kenmerken of de voorwaarden van de overeenkomst eenzijdig te wijzigen; 2° bedingen die de overeenkomst stil­ zwijgend verlengen of vernieuwen zon­ der redelijke opzegtermijn; 3° bedingen die het economisch risico zonder tegenprestatie omkeren; 4° ruime beperking van de rechten van de wederpartij bij wanprestatie; 5° bedingen die ertoe strekken partijen te verbinden zonder recht op een rede­ lijke opzegtermijn; 6° bedingen tot exoneratie van aan­ sprakelijkheid voor opzet, zware fout of voor niet-uitvoering van de essentië­ le verbintenissen die het voorwerp van de overeenkomst uitmaken; 7° beperking van bewijsmiddelen; 8° excessieve schadebedingen.

Tot slot

Onrechtmatige bedingen in overeen­ komsten tussen ondernemingen zijn aldus verboden en (ver)nietig(baar).

De rechter beschikt wel nog steeds over een zekere beoordelingsmarge bij de beoordeling of een beding al dan niet onrechtmatig is. Zo kan hij nog steeds oordelen om een partij het recht te ontzeggen om zich op de nietigheids­ sanctie te beroepen krachtens het al­ gemeen rechtsbeginsel van het verbod van rechtsmisbruik. De rechter heeft daarnaast ook de mogelijkheid om het onrechtmatig beding slechts gedeelte­ lijk te vernietigen en zo te matigen om het evenwicht van de betrokken over­ eenkomst te herstellen. Gezien de wet nog niet zo lang geleden in werking is getreden (1 december 2020), is het nog wachten op toepassingen in de recht­ spraak. Een tijdige screening en door­ lichting van de algemene voorwaarden aan deze nieuwe wet om de nietigheid (en dus de niet toepasbaarheid) van contractuele clausules te vermijden, is dus zeker geen onnodige luxe.

Auteur: Stéphanie Schepens, Counsel bij Caluwaerts Uytterhoeven Advocaten

Differentieel bewaking en beveiliging Type A, type B (AC & DC)

The Power in Elctrical Safety©

www.benderbenelux.com

Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!

Doe mee op safetymypriority.be cfb-safety-adv-A4 liggend2.indd 1

29/01/19 10:58

Actualiteit

Nieuw sectoraal akkoord voor PsC 149.01 Het Paritair Subcomité voor de elektriciens: installatie en distributie (PsC 149.01) heeft op 2 december 2021 haar sectoraal akkoord afgesloten voor de periode 2021-2022. Senior Legal Advisor Lucine Albertian stelt u graag enkele vernieuwende elementen uit het nieuwe sectoraal akkoord voor.

Loonsverhoging

Conform de bepalingen van het inter­ professioneel akkoord (IPA) voorziet het sectoraal akkoord in een loonsverhoging van 0,4% vanaf 1 december 2021. Deze verhoging is van toepas­ sing voor zowel effectieve als baremie­ ke lonen.

De ondernemingen met een vakbond­ safvaardiging hebben echter ook de mogelijkheid om deze loonsverhoging op een alternatieve manier in te vul­ len. Deze alternatieve invulling dient te worden onderhandeld op onderne­ mingsniveau en dit ten laatste tegen 31 maart 2022. Indien men niet tot een akkoord komt, zal er een retroactieve loonsverhoging moeten worden toege­ past vanaf 1 december 2021.

OP 1 JANUARI 2022 WERDEN DE LONEN VAN DE ARBEIDERS VAN PSC 149.01 GEÏNDEXEERD MET 3,95%.

De indexering is zowel van toepassing op de minimumuurlonen, rekening houdend met de anciënniteit in dezelfde looncategorie, als op de effectieve lonen (lonen die hoger liggen dan de minimumuurlonen).

U kan de tabellen met de minimumuurlonen terugvinden op de Techlink-website of via onderstaande QR-code.

)

Coronapremie

Het sectoraal akkoord voorziet ook in een verplichting voor de werkgevers om een éénmalige coronapremie onder de vorm van consumptiecheques uit te betalen aan elke werknemer. Deze uit­ betaling diende te gebeuren uiterlijk op 15 december 2021, dus we gaan hier niet verder over uitweiden.

Mobiliteitsvergoedingen

Een consensus vinden rond dit punt is telkens een moeilijke oefening. We werden enigszins beperkt in onze mo­

by Techlink

36

• februari 2022

by Techlink

gelijkheden om de bedragen van de mobiliteitsvergoedingen eventueel aan te passen, gezien de vergoeding voor een chauffeur met passagier reeds het maximum RSZ-vrijgesteld plafond be­ reikt heeft.

Wat is er wel veranderd?

• het aantal kilometers voor de toe­ kenning van een dag mobiliteits­ verlof werd verlaagd van 43.000 km naar 40.000 km; • er werd ook de mogelijkheid inge­ voerd om deze dag mobiliteitsverlof om te zetten in een terugkerend ge­ lijkwaardig voordeel. Bij deze om­ zetting dient men rekening te hou­ den met het bruto uurloon van de arbeider alsook bijhorende sociale lasten.

Vorming en opleiding LET OP! Indien uw arbeiders niet strikt volgens de barema’s worden betaald, raden we u aan om jaarlijks de controle te doen om u ervan te verzekeren dat de effectieve lonen van uw arbeiders nog steeds boven de baremalonen zitten (hierbij rekening houdend met de anciënniteit van de arbeider binnen de onderneming en in een bepaalde categorie).

Het collectief recht op vorming en op­ leiding wordt verhoogd naar 3 dagen gemiddeld per voltijds equivalent per jaar. Het individueel en afdwingbaar recht van 1 dag permanente vorming per jaar, op voorwaarde dat de arbeider het voorbije jaar geen opleiding heeft gevolgd, blijft behouden.

Vrijwillige overuren

De regeling van de vrijwillige overuren is enigszins veranderd. Deze verande­

WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN VRIJWILLIGE OVERUREN EN DE RELANCE-OVERUREN? De vrijwillige overuren en de relance-overuren kaderen binnen de maatregelen die ervoor moeten zorgen dat een werkgever zijn werknemers meer flexibel kan tewerkstellen.

Vrijwillige overuren: • Moeten niet worden gerecupereerd; • Uit te betalen met 50 % overurentoeslag; • Eerste 60 tellen niet mee voor de berekening van de interne grens; • Kunnen worden gepresteerd onder het fiscaal voordelig regime; • Ze kunnen gepresteerd worden buiten de uurroosters in het arbeidsreglement, met respect voor de maximale dag- en weekgrens van respectievelijk 11 en 50 uur.

Relance-overuren: • Moeten niet worden gerecupereerd; • Bruto-netto overuren; • Geen overurentoeslag verschuldigd; • Tellen niet mee voor de berekening van de interne grens; • Vrijgesteld van inkomstenbelastingen: er dient dus voor de bezoldiging van deze uren geen bedrijfsvoorheffing te worden ingehouden; • Vrijgesteld van RSZ-bijdragen; • Ze kunnen gepresteerd worden buiten de uurroosters in het arbeidsreglement, met respect voor de maximale dag- en weekgrens van respectievelijk 11 en 50 uur.

ring heeft te maken met de mogelijk­ heid om relance-overuren te presteren en dit tot eind 2022.

De mogelijkheden voor de onderne­ mingen zijn als volgt: • Ze kunnen ervoor kiezen om het aantal vrijwillige overuren op te trekken van 120 u tot maximum 180 u. Dit kan mits een vooraf­ gaandelijke indiening van een toe­ tredingsakte voor ondernemingen zonder een vakbondsafvaardiging.

Ondernemingen met een vakbond­ safvaardiging dienen een cao af te sluiten op ondernemingsniveau.

Bovenop deze vrijwillige overuren, kunnen binnen de onderneming dan nog 40 relance-overuren worden ge­ presteerd.

• De onderneming kan er ook voor opteren om het aantal vrijwillige overuren niet op te trekken naar

180 u per jaar. In dat geval hebben ze de mogelijkheid om bovenop de 120 vrijwillige overuren, 120 relan­ ce-overuren te presteren.

In beide gevallen zullen de eerste 60 vrijwillige overuren niet meetellen voor de berekening van de interne grens.

Nieuwe arbeidsregelingen

Zoals gewoonlijk werd in het nationaal akkoord opnieuw een clausule opgeno­ men dat de ondernemingen de moge­ lijkheid biedt om, conform de bepalin­ gen van de NAR CAO nr. 42, nieuwe arbeidsregelingen in te voeren.

We spreken hier van de mogelijkheid om gebruikmakend van de regeling van de grote flexibiliteit de werkroosters van de arbeiders tijdelijk of permanent aan te passen. We raden onze leden aan om, indien ze gebruik willen maken van deze mogelijkheid, voorafgaande­

lijk contact op te nemen met ons, zodat we ze correct kunnen begeleiden en ad­ viseren. Eén van de vele voordelen van jullie lidmaatschap!

Werkgroepen

De sociale partners hebben zich ook geëngageerd om een aantal cao’s, die reeds lange tijd in voege zijn een facelift te geven. Er zullen werkgroepen wor­ den samengesteld rond 3 thema’s: • Cao Beroepenclassificatie; • Cao Ongezond en Gevaarlijk werk; • OpleidingsCV (Het is een inventa­ ris van alle opleidingen die door uw medewerkers gevolgd zijn, de be­ haalde certificaten, diploma’s, ver­ gunningen, …).

Gezien het belang van deze thema’s, zullen we vanuit Techlink beroep doen op de expertise van onze leden en op regelmatige basis dus hun input vra­ gen. Indien er ondernemingen zijn, die hun kennis met ons willen delen, mogen ze steeds contact opnemen met mij.

Terugbetaling kinderopvangkosten door FBZ

Sinds 2019 kunnen arbeiders met jon­ ge kinderen aanspraak maken op de terugbetaling van de kosten voor kin­ deropvang voor hun kinderen jonger dan 3 jaar. Dit op voorwaarde dat de gezins- of groepsopvang erkend is door Kind & Gezin.

Vanaf 1 januari 2022 zal er ook een tussenkomst zijn van het Fonds voor bestaanszekerheid (FBZ) voor de vooren naschoolse opvang van kinderen jonger dan 14 jaar, indien de opvang voorzien wordt door een instelling of opvangvoorziening die rechtstreeks er­ kend, gesubsidieerd of gecontroleerd wordt door een openbaar bestuur.

De terugbetaling zal gebeuren op basis van het fiscaal attest en bedraagt vanaf dit jaar € 4 per dag per kind, met een maximum van € 400 per jaar per kind. februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

37

Actualiteit

Overzicht van de sociaaljuridische Werkgroepen Aarzel niet om actief mee te discussiëren met betrokken collega-installatiebedrijven en zo mee het standpunt van Techlink te bepalen, door deel te nemen aan de vergaderingen van de voor u relevante sociaal-juridische Werkgroepen.

Gelet op de beide landstalen zijn er voor de meeste Werkgroepen in de praktijk twee vergaderingen zodat iedereen kan deelnemen in zijn of haar moedertaal.

Werkgroepen

Techlink beschikt over een aantal ac­ tieve Werkgroepen waar informatie wordt uitgewisseld rond thema’s die eerder transversaal zijn en dus meer­ dere deelsegmenten bestrijkt of zelfs de ganse installatiesector. Deze Werk­

DEELNEMEN AAN ONZE WERKGROEPEN? Neem contact op met uw Account Manager Dirk Baetens via consult@techlink.be.

Ons sociaal-juridisch team staat jullie graag te woord.

by Techlink

38

• februari 2022

by Techlink

groepen stellen Techlink in staat om haar positie en standpunten als fede­ ratie verder te ontwikkelen (denk aan: boodschappen verfijnen, bepaling pri­ oritaire acties, samenwerkingen te ver­ sterken, ...).

Onderstaande Werkgroepen staan open voor alle Techlink leden die actief zijn of interesse hebben in deze gese­ lecteerde thema’s. En ideeën voor nieu­ we onderwerpen zijn vanzelfsprekend steeds welkom!

WERKGROEP “SECTORALE ONDERHANDELINGEN”

Elke twee jaar komen de sociale part­ ners van de elektrosector samen om een nieuw sectoraal akkoord af te spre­ ken. Via dit sectoraal akkoord wordt een antwoord geformuleerd op de ver­ schillende uitdagingen waar de elektro­

sector mee geconfronteerd wordt. Om de belangen van haar leden optimaal te verdedigen, heeft Techlink een Werk­ groep “Sectorale Onderhandelingen” opgestart waarbij de leden de prioritei­ ten en de behoeften van de sector op het vlak van loon- en arbeidsvoorwaar­ den bepalen, die nadien aan de onder­ handelingstafel zullen worden aange­ kaart.

WERKGROEP “PREVENTIE”

Werkgroep “Preventie” verzamelt ac­ toren uit het veld rond preventie en veiligheid in de bedrijven. Binnen de Werkgroep worden ervaringen op het vlak van arbeidsveiligheid, uitvoeren van risicoanalyses, opleidingen, … met elkaar gedeeld. Zo kan Techlink haar leden beter informeren over hoe een effectief veiligheidsbeleid vorm te geven.

AWARDS Night Schrijf je nu in!

Enkel voor Techlink-leden en hun partners

DOLCE LA HULPE HOTEL vrijdag 20.05.2022 De alombekende Nacht van de Technieken zal in een nieuw jasje gegoten worden!

Noteer dit niet te missen evenement in je agenda!

Deze editie zal leden in de kijker zetten die de energietransitie al in hun DNA verweven hebben!!

Alle info over de deelname aan de Awards en inschrijvingen voor het event nu beschikbaar op:

www.techlink.be

Project

VUB-Labo ETEC in een modern jasje De komst van het nieuwe AREI was voor de VUB voldoende aanleiding om het labo voor elektrotechniek een make-over te geven, zodat het aan al de moderne veiligheidseisen en technieken zou voldoen. Een kolfje naar de hand van lidbedrijf ATS, dat al enkele jaren actief was op de campus voor het conform maken van de elektrische installaties.

Meer dan 1.400 jongeren studeren dit jaar ingenieurswetenschappen aan de VUB. Prof. dr. ir. Joeri Van Mierlo, hoofd van MOBI (Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre) en vakgroepvoorzitter “Elek­ trotechniek en Energietechniek” aan de VUB legt uit wat er zo aantrekke­ lijk is aan hun opleiding “Elektrome­ chanica”: ‘Het aantal studenten is eer­ der beperkt, wat de afstand tussen de professoren en de studenten zeer klein maakt. Iedereen spreekt mij bijvoor­ beeld aan met mijn voornaam. Daar­ naast beschikken we met het ETEC labo op onze campus in Etterbeek over een infrastructuur die je nergens an­ ders ter wereld vindt. Dat we een repu­ tatie hebben opgebouwd als pioniers in elektrische voertuigen, danken we on­ der meer aan dit labo.’

Labo voor grote vermogens aan vernieuwing toe

Het labo dateert uit 1977 en omvat o.a. een aantal draaiende DC-groepen, een vierkwadranten-thyristorsturing met circulatiestroom en een opstelling die in essentie de werking van een elek­ triciteitscentrale nabootst. ‘Bij het oor­ spronkelijk ontwerp werd resoluut ge­ kozen om onderzoek en praktijklessen mogelijk te maken met vermogens die representatief zijn voor de industrie, met voedingen tot 500 A. Dat maakt het uniek in zijn soort. De meeste an­ dere academische labo’s maken gebruik van kleine machines die andere karak­

Projectteam VUB & ATS

by Techlink

40

• februari 2022

by Techlink

teristieken hebben dan de meeste ma­ chines gebruikt in een industriële om­ geving. Toen het labo in de jaren ‘70 gebouwd werd, waren DC-motoren de gangbare technologie voor regelba­ re elektromotoren. Vandaag niet meer.

Maar nu is diezelfde gelijkstroomtech­ nologie weer relevanter dan ooit door de komst van hernieuwbare energie, batterijen en elektrische voertuigen’, zegt Prof. Dr. em. Philippe Lataire.

Conceptbepaling

Dr. ing. Colin, research engineer bij ATS BU Power Quality, stond in voor het concept. ‘Alles begon eigenlijk met weer naar school gaan’, opent Colin met een knipoog. ‘Door ter plaatse te gaan en uit gesprekken met Philippe leerde ik hoe alles werkt. Op basis daar­ van heb ik dan een tekst gemaakt om

het concept op te bouwen. Dat hebben we in wekelijkse meetings stelselmatig verder op punt gezet en we hebben in een open sfeer ideeën uitgewisseld. Het uitgangspunt was zorgen dat de unie­ ke eigenschappen en functionaliteiten behouden bleven maar dat er voldoen­ de flexibiliteit was om de testbanken onderling te verbinden. Daarenboven moest het labo compatibel zijn aan de huidige regelgeving. De VUB ziet het als zijn onderwijsplicht om studenten ook bewust te maken van de gevaren van elektriciteit. Door alle moderne veiligheden in te bouwen, zou dat as­ pect deels verloren gaan. Dus hebben we in samenspraak met de keuringsin­ stantie onderzocht hoe we beide kon­ den verenigen in de praktijk. Dat de installatie blanco gekeurd is, bewijst ››› dat we daar perfect in geslaagd zijn.’

Abox aftakdozen Voor een zekere, beschermde installatie met en zonder klemmen van 1,5 tot 70mm² Grote aansluitruimte Hoog gemonteerde klemmen maken een snelle en overzichtelijke bedrading mogelijk (vanaf Abox 060) Membraaninvoeringen beschikbaar voor Abox 025 en Abox 040 voor een nog snellere montage Andere kleuren beschikbaar, alsook kleurendeksels voor het onderscheiden van verschillende technieken

Ervaring...

www.serelec.be

...voor de toekomst!

EA 36.22 MI.PUCK

astroklok  100 geheugenplaatsen  2 geschakelde uitgangen 2 stuuringangen  programmeren via app  bedienen via app

Advertentie_HugoMuller 197x113mm.indd 1

10/05/2021 16:02

Project

Labotafels en visualisatie synoptiek van het labo

›››

Nieuwe interface springt in het oog

Om te weten hoe alles in elkaar zit, hoeft u niet diep te gaan graven in het nieuwe labo. Projectleider bij ATS, Hendrik, legt uit: ‘De nieuwe interfa­ ce springt meteen in het oog en toont de synoptiek van het labo. Ze is nog exact dezelfde als de oude, die zie je er nog achter, maar in een modern jasje.

De aansturing vanaf elke sokkel met elektrische motoren in het labo ge­ beurt nu volledig via de software in plaats van elektromechanisch, zodat er makkelijk nieuwe connecties gemaakt kunnen worden. Ook worden nu de verschillende parameters weergegeven om analyses mogelijk te maken. De re­ dundantie die al aanwezig was in het labo werd nog verder uitgebouwd, zo­ dat de werking te allen tijde gegaran­ deerd blijft.’

Pareltje van automatisering

Dat het labo state-of-the-art is, heeft alles te maken met het automatise­ ringsconcept. Application Engineer Jens (BU Automation): ‘We hebben hier in het labo de eerste stappen gezet naar net-synchronisatie en grid auto­ mation. Met een verzameling vooruit­ strevende hardware- en softwarecom­ ponenten kunnen we een multi-grid systeem lokaal en op afstand bewaken en waar nodig bedienen. Een matrix van contactoren brengt de spanning van de verschillende voedingsbronnen, gecontroleerd en geverifieerd door de software, naar de achttien labotafels.

Via unieke RFID-sleutels, die de la­

by Techlink

42

• februari 2022

by Techlink

Bordenbouw

boverantwoordelijke in een specifieke labotafel plaatst, kan men deze tafel master van een spanningsbron maken.

Enkel op die labotafel kan men dan de bron aansturen, ook al is deze span­ ning doorgeschakeld naar meerdere tafels. Daarnaast hebben we met het visualisatiepakket Ignition een over­ zicht van de spanningsnetten gecre­ ëerd. Niet alleen een overzicht, maar ook de parameters zoals diagnose- en analytische beelden die ermee verbon­ den zijn. Dit softwarepakket is niet standaard, maar beschikt net over die extra visuele mogelijkheden die in dit project nodig waren. De redundante Ignition servers in combinatie met re­ dundante RDS servers, leveren per la­ botafel en aan de synoptische borden, telkens een unieke set beelden aan.

Hierbij draaien alle applicatie servers gevirtualiseerd op 2 fysieke servers.

Dit geheel zorgt bijkomend voor een lager energieverbruik alsook een flexi­ bele wijze om onderhoud te doen.

In een volgende fase zullen we nog de synchronisatie op punt stellen. Het net en de generator moeten immers perfect synchroon lopen om te kun­ nen inkoppelen. Hierbij regelen wij met een DC-motor een AC-genera­ tor via specifieke frequentieregelaars.

Dit is mede één van de redenen waar­ om wij dit project mochten uitvoeren.

Andere bedrijven hebben hier weinig ervaring mee. Het is vooral die toe­ voeging van software om alles van op afstand te sturen, te bedienen en te beveiligen die het labo tot een van de

meest vooraanstaande in Europa moet maken.’

Bordenbouw on the fly

Een ander huzarenstukje in dit project kwam van de afdeling bordenbouw van ATS. ‘Door de strengere veiligheidsei­ sen mag er vandaag minder dan vroe­ ger. Dat maakte dat er wel wat denk­ werk aan te pas kwam om de opbouw toch zoveel mogelijk gelijk te houden.

Verder bleek de componentselectie een vette kluif. Vermogensschakelaars voor DC bijvoorbeeld zijn minder cou­ rant verkrijgbaar, zeker voor die ver­ mogens. En we moesten het materiaal al bestellen nog voor aanvang van de detailengineering door de strakke ti­ ming. Dankzij 3D-ontwerp in Eplan Pro Panel zijn we er toch in geslaagd om alles in de kasten te krijgen’, ver­ telt ­Michiel, electrical engineer BU Electrical Panels. Voor het laagspan­ ningsschakelbord viel het oog op de OKKEN serie van ­Schneider Electric.

ATS is licentiehouder voor deze bor­ den. Michiel: ‘Het gepatenteerde Po­ lyfast systeem maakte deze borden tot de juiste keuze. Dat geeft immers de mogelijkheid om schakelaars in en uit te rijden onder spanning. Omdat de engineering niet op voorhand kon, maar gaandeweg moest gebeuren was dit cruciaal voor ons. Tegelijk geeft het ook aan het labo het gevraagde aanpas­ singsvermogen. Een bijkomende troef is dat er geen bijkomende meetsyste­ men nodig zijn, deze zijn geïntegreerd in de vermogensschakelaars. Alles kan meteen gevisualiseerd worden.’

Residential Smart PV Solution

Alles-in-1 residentiële PV-oplossing Extra veiligheid met vlamboogdetectie (AFCI) Optionele alles-in-1 optimizer voor betere prestaties Klaar voor de toekomst - batterij gereed (plug and play) Thuisbatterij LUNA2000 (nieuw) Alle communicatie opties, zelfs 4G

FusionSolar App

SUN2000-450W-P SUN2000-2-6KTL-L1

SUN2000-5/6KTL-M1

@ Huawei FusionSolar

LUNA2000-5/10/15-S0

Event

ALIA Security Day 2021 In 2020 moest de ALIA Security Day noodgedwongen afgelast worden, maar vorig jaar hield ALIA – de Belgische beroepsvereniging voor installateurs en distributeurs in elektronische beveiliging – in aanloop van de tweejaarlijkse New Security beurs, zijn Security Day met als thema “Security @ your service”.

ALIA Security nodigde voor zijn Secu­ rity Day alle stakeholders uit de bevei­ liging. Niet alleen installateurs waren aanwezig maar ook preventie-adviseurs, besturen, adviesbureaus, verzekerin­ gen, veiligheidsadviseurs, fabrikanten, distributeurs, enz. De onderwerpen die de sprekers brachten, waren dan ook uiteenlopend en niet alleen technisch.

‘Tijdens de lezingen ging men dieper in op de evolutie van de beveiligings­ markt. Het beroep van de installateur in elektronische beveiliging zit in een stroomversnelling. Nieuwe producten en technologieën volgen elkaar steeds sneller op. Voeg daarbij de veranderde consumentenmarkt en we stellen ons terecht de vraag: Hoe blijven we bij en vermijden we de eventuele valkuilen?

Artificiële intelligentie, cyberaanvallen, wetgeving, opleiding, businessmodel, enz. Hiermee tracht ALIA Security te beantwoorden aan de verwachtingen van een breed publiek’, zegt Patrick Van Liempt, secretaris-generaal van ALIA Security.

Programma

Denise Weyers, voorzitster van ALIA Security, stak van wal met haar opening speech. De eerste spreker was Patrick Van Liempt met een opfrissing van het INCERT-kwaliteitslabel. Na een kort overzicht over de wetgeving en het ont­ staan van het INCERT-label (zie ook: www.incert.be) ging hij dieper in op de waarden en het belang van een degelij­ ke risicoanalyse.

Het vinden van geschoold personeel is niet evident. Ook de beveiligingssec­ tor kampt met dit probleem. Daarom

by Techlink

44

• februari 2022

by Techlink

Patrick Van Liempt, secretaris-generaal van ALIA Security

kwam Marleen Van Der Straten ­(Volta) ons een overzicht geven langs welke ka­ nalen men kan rekruteren en waar de gewenste opleidingen gegeven worden.

Het WCA (Wallonie Compétence d’A­ venir) leidt in Wallonië de campagnes voor vorming en rekrutering van ge­ schoold personeel.

Ook overdag dient men de toegang tot zijn bedrijfsgebouw te beveiligen. Wel­ ke vragen moet men zich stellen bij het bepalen van een toegangscontrole van een zone? Wim Teurlinckx (Automatic Systems) gaf ons op zijn eigen smake­ lijke manier (van guillotines tot billen­ kletsers) een overzicht van de middelen die hiervoor bestaan.

Na de koffiepauze stelde Johan Chenot (Stanley Security) ons het SaaS-model voor: Security as a Service. In onze snel veranderende maatschappij en de evo­ lutie van het koopgedrag van de klant is één van de mogelijkheden eerder Se­ curity as a Service te overwegen dan Security als een investering. Johan gaf ons een mooie toelichting van de im­ plementatie van SaaS binnen zijn orga­ nisatie: ‘We zien dat de maatschappij meer en meer evolueert naar een “deel­ maatschappij”. SaaS speelt hierop in door de gebruiker van een beveiligings­ systeem de kans te geven af te zien van een aankoop en resoluut voor een sys­ teem te kiezen dat hem ontzorgt. Het grote voordeel is dat hij in ons model ›››

AIQUOTE DE ONLINE CALCULATOR VOOR AL UW AIPHONE APPARTEMENTSPROJECTEN

www.aiquote.be

Exclusieve invoerder voor België: CCI nv, Louiza-Marialei 8/5, 2018 Antwerpen | T: +32 (0)3 232 78 64 | info@ccinv.be | www.ccinv.be

Powerplus_Aiquote.indd 1

13/01/2022 10:07

HET MODULAIRE DEURSTATION VAN COMELIT Innovatieve technologie

Makkelijk te installeren

Duurzaam

Milieuvriendelijk

Event

››› mee evolueert met de technologie en

hij steeds van de meest recente tech­ nische faciliteiten kan gebruik maken.

Voor ons als organisatie is dit ook een troef, omdat we op termijn minder in­ terventies zullen moeten doen ten ge­ volge van slijtage. De andere kant van de medaille is dat je als organisatie zelf de investering doet in de “hardware”.

De technologie helpt ons hierin sterk vooruit. Door de opkomst van de ­Cloud oplossingen, kunnen we de sys­ temen gemakkelijk vanop afstand be­ naderen. Onze dienst na verkoop kan bij een probleem vlugger nagaan wat het echte probleem is en eventueel van­ op afstand verhelpen. Hierdoor ver­ mijden we dat een technieker eerst een analyse ter plaatse moet maken, voor­ aleer hij een definitieve oplossing kan aanbieden.’

Uiteraard moest de brandbeveili­

Van links naar rechts: Denise Weyers (ALIA), Théo Rigas (NVISO), Jort Stassen (ANPI), Wim Teurlinckx (Automatic Systems), Patrick Van Liempt (ALIA), Marleen Van Der Straten (Volta), Johan Chenot (Stanley Security).

ging ook aan bod komen. Jort Stassen (ANPI) kwam de laatste versie van de NBN S21-100 deel 1 toelichten. Wel­ ke zijn de evoluties en welke zijn voor­ al de nieuwe detectiesystemen die in de vorige versie nog niet opgenomen wa­ ren? Beam detectie en lineaire detectie werden duidelijk toegelicht.

ook van bewust. Théo Rigas (NVISO) informeerde ons over hoe we ons be­ drijf kunnen beschermen maar ook onze veiligheidsmaatregelen te gebrui­ ken als commercieel argument. De klant wil namelijk weten of onze pro­ ducten veilig zijn en of zijn gevoelige informatie ook bij ons veilig is.

De laatste gastspreker had ons een paar jaar geleden al gewaarschuwd over de gevaren van Cybersecurity en wat ons te wachten stond. Wel nu zitten we er midden in en de klanten zijn er zich

Naar goede gewoonte werd de Security Day afgesloten met een netwerklunch.

Met dank aan: Patrick Van Liempt

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN PROJECT Techlink plaatst haar leden graag in de kijker. Dit blijkt ook uit deze editie van Power+.

Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd in het kader van de energietransitie: innovatie, verduurzamen en digitalisatie?

Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@techlink.be).

by Techlink

46

• februari 2022

by Techlink

Kort

Brouwerijbezoek:

leerrijk, inspirerend en lekker!

Op 15 november 2021 organiseerde Techlink West-Vlaanderen een vergade­ ring/bestuursorgaan in brouwerij Omer Vander Ghinste te Bellegem. Aanslui­ tend op de avondvergadering volgde er een uitgebreide rondleiding waar­ bij - een enthousiaste gids - uitleg gaf over het brouwproces en de deelnemers meenam door de brouwerij. En niet te vergeten: twee momenten om de bieren te degusteren en op het einde een ca­ deautje. Het was een gezellig samenzijn en een perfecte gelegenheid om op een informele manier te netwerken.

Info

ERrmatieblad NOVEMB Techlink voor inst 2021

In the mix: House Beat | Elektro Heat

allatieb edr

ijven spe

NDELIJKS DRIEMAA AD LEDENBL

ieken

ale techn

ijven speci

llatiebedr

ink voor insta

eblad Techl

Informati

ciale tech

nieken

hlink

by Tec by

NOVEM 2021BER

Tech link

DRIEM

AAN LEDENB DELIJKS LAD

Smart gs: Buildin of trend ? st toekom

hlink

by Tec

Hoe

by Te chlin k

pakk e we n EV-la het den aan?

Schrij

f je

Instanu in! ch S ll D Installay Day u in! rijf je n

POW

ER+0

4-202

1_NL

.indd

1

19/10

/2021

11:29

COMMUNICATIEKIT 2022

Deze keer vliegt Techlink Oost-Vlaan­ deren er graag letterlijk in! Mensen staan er niet altijd bij stil, maar ook bij fes­ tivals en andere muziek- en dansgele­ genheden komen er achter de schermen heel wat installatietechnieken aan te pas.

Onze installateurs brengen dus net zoals muziek, heel wat mensen - jong en oud - samen. Reden te meer om de Techlink House Beat | Elektro Heat te lanceren op 25 maart 2022. Haal je beste dance moves dus maar naar boven, wij rekenen op jullie aanwezigheid op de dansvloer!

PROGRAMMA

18u30 - ontvangst 19u15 - welkomswoordje 19u30 - walking dinner met achtergrondmuziek

20u45 - Tracy Lane 22u30 - DJ F.R.A.N.K. 23u45 - DJ Sven Ornelis LOCATIE: Kollerzaal - Daknamstraat 91 9160 Lokeren (voetbalstadion Lokeren)

Ook in 2022 bieden we vakpublicaties (Power+ en Heat+) op maat voor installatieprofessionals.

Met onze communicatiekit kunnen fabrikanten hun innovatieve oplossingen delen met onze Techlink leden.

Interesse om te adverteren?

Neem dan contact op met onze Commercial Account Manager Inge De Ridder: inge.deridder@techlink.be. februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

47

De medewerker

SIMON VANHEUVERZWIJN

> > > > > > >

by Techlink

Geboren op 12 november 1992 Sterrenbeeld: Schorpioen Functie: Advisor Technical Engineering In dienst sinds 23 september 2021 Lievelingseten: Raclette Favoriete boek: Fall of Giants (Ken Follet) Favoriete muziek: Rock

48

• februari 2022

by Techlink

De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden.

Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.

ADVISOR TECHNICAL ENGINEERING SIMON VANHEUVERZWIJN

“

Het spelen van spellen verbindt

De bescherming en het duurzaam beheer van bossen is es­ sentieel om de klimaatverandering tegen te gaan. Het terug­ dringen van ontbossing is onlosmakelijk verbonden met de objectieven van de Europese “Green Deal”. Reeds op zijn vijftiende gaf Simon een presentatie over “ontbossing”. ‘Dit was het startpunt van mijn ambitie om de wereld een stuk­ je beter te maken. Ik besefte dat alleen als je beter wordt in jouw vakgebied, je beter in staat bent om onze wereld beter maken. Om de evoluties in de energietransitie beter te be­ grijpen, ben ik aan mijn ingenieursstudies aan de UCLou­ vain begonnen. In mijn master studeerde ik Mechanical En­ gineering met als hoofdvak energie en duurzame energie.’

Professionele uitdaging

Simon startte zijn carrière als consultant bij INNOVA­ TEAM wat leidde tot een functie als project coördinator bij ENGIE Belgium en als projectingenieur bij SPIE Bel­ gium. Vervolgens was hij werkzaam als R&D ingenieur bij Deloitte.

‘Bij Techlink bestaat mijn taak erin om enerzijds technolo­ gische dienstverlening en kennisoverdracht (bv. het AREI) te bewerkstelligen in de sector en anderzijds de sector te ver­ tegenwoordigen in diverse werkgroepen, bij overheden, …

Samen met mijn collega’s kan ik onze leden ondersteunen in hun digitalisering en doorheen de energietransitie.’

Bordspellen

”

Nu steeds meer van onze communicatie digitaal plaats­ vindt, groeit de behoefte om samen te zijn. Gezelschaps­ spellen vormen dan een ideale uitlaatklep. ‘Ik speel al vanaf jongs af aan bordspellen, o.a. 7 Wonders en Gloomhaven zijn mijn favorieten. Door middel van een bordspellen­ avond onderhoud ik regelmatig mijn sociale contacten met vrienden (meestal mannen onder elkaar). Een stapel gezel­ schapsspellen, zakken chips, een krat bier en een gezellige avond is gegarandeerd. (lacht) Er zijn weinig dingen zo leuk als spelletjes spelen met een fijn gezelschap.’

Daarnaast is Simon ook een enthousiaste padelspeler. ‘De padelbaan is voor mij een plek van sociale bijeenkomsten en sporten in één. Het leuke aan padel is de laagdrempeligheid van de sport.’ In familieverband – samen met zijn ouders en zus – gaat hij ook af en toe kitesurfen.

Samen bouwen

Simon is ondertussen twaalf jaar samen met zijn jeugdliefde Laureline. Vorig jaar besloten ze om samen een huis te bou­ wen. ‘In ons bouwproject zetten we maximaal in op her­ nieuwbare energie en zo energie-efficiënt mogelijk bouwen.

We bouwen met hout zodat onze woning mooi geïntegreerd is in de bosrijke omgeving. Bouwen is een relatietest, maar gelukkig één die we goed hebben doorstaan.’ (lacht)

februari 2022 •

by Techlink

by Techlink

49

Productnews

BTicino lanceert videofoon van de toekomst

Onder het motto “Evolution Of Smart” lanceert BTicino - deel van Legrand Group - de videofoon Classe 300EOS. Het toestel is het allereerste geïntegreerde videofoonsysteem met spraak­ assistent Alexa en biedt ook tal van Smart Home-functionali­ teiten die een geconnecteerd huis mogelijk maken. Dankzij de gebruiksvriendelijke interface, de Home + Security App en de koppeling met Netatmo-veiligheidsoplossingen, legt dit toestel de lat voor deurcommunicatie hoger. De Classe 300EOS is uit te breiden met de veiligheidsoplossingen van Netatmo. Dank­ zij deze koppeling, kunt u een eenvoudig en gebruiksvrien­ delijk beveiligingssysteem ontwikkelen voor elk type woning.

Denk hierbij aan slimme camera’s, deur- en raamsensoren, geluidsalarmen en zelfs rook- en CO-detectoren.

Meer informatie? Ga dan snel naar https://bticino-classe300eos.be

Nieuwe generatie High Bay armaturen

De nieuwe generatie LEDVANCE High Bay Performance armaturen (High Bay Gen 4) zijn efficiënte vervangers voor 250W/400W HID highbay armaturen en realiseren een energiebesparing tot 60% vergeleken met armaturen op basis van traditionele verlichtingstechnologie. Krachtige armaturen met een verbeterde lichtopbrengst tot 150 lm/W en een licht­ stroom tot 30.000 lumen. In vergelijking met vorige genera­ ties, is ook de UGR verbeterd: tot UGR ≤ 22 in combinatie met reflector of refractor. Ook nieuw in deze generatie is de sensorversie met corridorfunctie. Met de afstandsbediening, die als separaat accessoire beschikbaar is, zijn geavanceerde instellingen mogelijk. LEDVANCE High Bay Gen 4 voor veeleisende toepassingen is beschikbaar in 4.000K en 6.500K en biedt verschillende lichtstromen en twee uitstralingshoeken (70° en 110°) voor montagehoogten van 6 tot 14 m. www.benelux.ledvance.com

ETHERMA e360 service concept

Voor het efficiënt sneeuw- en ijsvrij houden van hellingbanen voor parkeergarages en van daken biedt ETHERMA al 40 jaar kwalitatief hoogwaardige oplossingen. Het gaat hierbij om veiligheidsoplossingen, waar een hoge mate van betrouwbaar­ heid verwacht wordt. Daarom biedt ETHERMA een service concept aan, waarbij de installateur verregaand ondersteund wordt. Vaak is de kennis en ervaring bij installateurs beperkt en is de ondersteuning van ETHERMA meer dan welkom.

by Techlink

50

• februari 2022

by Techlink

ETHERMA neemt voor het aanbrengen van verwarming op hellingbanen en daken de gehele werkzaamheden voor rekening, zodat de opdrachtgever volledig ontzorgd wordt.

De engineers maken vooraf ontwerptekeningen die met de opdrachtgever besproken worden. Vervolgens wordt er met eigen montageteams de verwarming en de complete besturing aangebracht. Als installateur hoeft u alleen nog maar te zorgen voor enkele voorzieningen en de voeding ter plaats van de besturingskast. Met dit concept is ETHERMA al vele jaren succesvol in Oostenrijk, Duitsland en Nederland. ETHERMA Benelux BV biedt nu ook installateurs in België aan om de verantwoordelijkheid voor deze veiligheidsinstallaties geheel uit handen te geven. www.etherma.com/nl/verwarming/wegdekverwarming/uw-voordelen

Schneider Electric sluit zich aan bij UniversalAutomation.org

Schneider Electric sluit zich aan bij UAO, een onafhankelijke non-profitvereniging die de referentie-implementatie van een shared source runtime beheert. Voor het eerst delen IT- en OT-softwareleveranciers, industriële eindgebruikers, OEM’s en academici een gemeenschappelijke automatiseringssoftwarelaag in hun automatiseringstechnologie, ongeacht het merk. UAO stimuleert de ontwikkeling van een ecosysteem van draagbare en interoperabele “plug-and-produce”-software die met bijna elke hardware kan worden uitgevoerd. Door software en hard­ ware te ontkoppelen, een referentieruntime-implementatie van de IEC 61499-standaard te delen en de werelden van IT en operationele technologie OT samen te voegen, wil de organi­ satie een geheel nieuwe categorie industriële automatisering creëren en het volledige potentieel van Industrie 4.0 realiseren. https://universalautomation.org/

Herfsteditie van Light + Building

Messe Frankfurt heeft besloten om de Light + Building beurs uit te stellen en te verplaatsen naar het najaar van 2022 (van 2 t/m 6 oktober). Voor de herfsteditie van 2022 blijft het hybride concept hetzelfde. Naast de internationale branche­ bijeenkomst in Frankfurt is deelname mogelijk via het Light + Building Digital Extension platform.

Profiset

WINTERACTIE 2022 ASSORTIMENT SNELKLEMMEN (2273) + TELEGELEIDE MASERATI GRANTURISMO GT3

MASERATI Granturismo GT3 • Oorspronkelijk licentiemodel • 2.4G Volledig radiografische afstandsbediening: vooruit, achteruit, rechts, links • Schaal 1:16 - ca. 28,5 x 12 x 7,9 cm • Oplaadbare batterij Ni-Mh 6V 500mAh

REF. 88 7-993

€ 129,

-*

INHOUD 100 “COMPACT” klemmen 2 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-202

500 ”COMPACT“ klemmen 3 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-203

10 DIN-rail adapters voor serie 2273 Ref. 2273-500

100 “COMPACT” klemmen 4 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-204

300 "COMPACT" klemmen 5 x 0,5 ... 2,5 mm² (m) Ref. 2273-205

+ 1 MASERATI Granturismo GT3

Beschikbaar bij uw WAGO groothandel vanaf 24 januari 2022 tot einde voorraad.

WAGO is a registered trademark of WAGO Verwaltungsgesellschaft mbH.

www.wago.com/profiset

*Adviesprijs excl. BTW. Drukfouten, fouten en wijzigingen voorbehouden.

Gebruik je eigen zonne-energie met Niko Home Control Het is belangrijker dan ooit om de energie die je zonnepanelen produceren te verbruiken terwijl ze die opwekken, zeker nu digitale meters zo courant zijn geworden. Niko Home Control helpt je de zonne-energie die je zelf opwekt zo efficiënt mogelijk te verbruiken: • stem je energieverbruik af op de productie van je zonnepanelen • programmeer huishoudtoestellen zodat ze op het juiste moment energie verbruiken • ontvang een melding bij ongewoon hoog of laag verbruik in jouw systeem.

Niko Home Control maakt het jou gemakkelijk en helpt je jouw zonne-energie te verbruiken wanneer ze in overvloed beschikbaar is!

PA-1074-01

www.niko.eu/energy