Divers Antwerpen - 39

Noorwegen België

Divers

Noord-Korea

Nigeria

Van Afghanistan tot Zwitserland

Antwerpen

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

donderdag 17 september 2009 www.gva.be

Nigeria

Noord-Korea

Noorwegen

“Nigerianen leven

“Noord-Korea ontvluchten, kost

“Elke Noorse

amper 15 dollar”

moeder kan 7 soorten koekjes bakken”

blz. 4-5

blz. 6-7-8

Opara Chukwu

in hun eigen wereld”

blz. 2-3

Geïsoleerd

Teksten: Ilse De Wever, Kobe Verheyen, Koen Verstraeten Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s: Wim Hendrix , Bert Hulselmans, Ludo Mariën, AP, AFP, Belga.

Gunnar Myklebust

Eindredactie: Karin Vanheusden

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 17 september 009

In cijfers /*(&3

4PLPUP

,BOP

MM Oppervlakte: 910.768 km².

MM Grenzen: Benin, Kameroen,

/ * ( & 3 * " /JH FS

0TPHCP #FOJO $JUZ

"CFPLVUB -BHPT

(PMG WBO (VJOFF

"CVKB

*MPSJO 0HCPNPTP

8BSSJ

:PMB

#FOVF /JHFS

*CBEBO

LN

.BJEVHVSJ

,BEVOB

#&/*/

Nigeria

Meer dan 250 etnische groepen

54+""%

,BUTJOB

Tsjaad en Niger.

MM Klimaat: Tropisch.

MM Reliëf: Laagvlakte zuid en noord, centraal bergachtig.

MM Natuurlijke rijkdommen: Gas, petroleum, tin, ijzer, kolen.

MM Bevolking: 150 miljoen.

MM Gemiddelde leeftijd: 19 jaar.

MM Etnische groepen: Nigeria telt meer dan 250 etnische groepen.

.BLVSEJ

&OVHV "TBCB 1PSU )BSDPVSU

,".&30&/ ¥ (3"1)*$ /&84

150 miljoen inwoners

De belangrijkste zijn Hausa en Fulani 29%, Yoruba 21%, Igbo 18%, Ijaw 10%, Kanuri 4%, Ibibio 3,5%, Tiv 2,5%.

MM Godsdienst: Islam 50%, christendom 40%, andere 10%.

MM Taal: Engels is de officiële taal, verder Hausa, Yoruba, Igbo en Fulani .

MM Hoofdstad: Abuja.

MM Munteenheid: Naira.

MM Lijst van rijke landen: 158ste plaats.

MM Telefooncode: 234 MM Internetcode: .ng

956 Nigerianen wonen in Antwerpen

Josephine in haar kapsalon in de Dambruggestraat. “Mijn klanten moeten geduld hebben. Het invlechten kan tot vier uur duren. “ Inzet onderaan : Opara Chukwu.

“Wij leven in onze eigen wereld” Officieel leven er in Antwerpen 956 mensen van Nigeriaanse afkomst. De Nigerianen zelf geloven dat het er om en bij de vierduizend zijn. Een wereld apart die we verkennen met de hulp van Opara Chukwu.

Opara Chukwu zelf is een Igbo. Igbo’s wonen in het oosten van Nigeria en zijn christelijk. Hij is 33, politiek vluchteling en woont sinds 1998 in ons land, meer bepaald in Berchem.

In België kreeg hij een opleiding als bouwvakker. Hij verstaat Nederlands, maar heeft wat moeite om het te spreken, ook al omdat vele Antwerpenaren gemakkelijk naar het Engels overschakelen als ze met hem praten. Opara is vader van een babymeisje van 9 maanden: Chinwendu Brenda.

“Het is nu ook eenmaal zo dat als in M

een stad een uitgebreide aanwezigheid van landgenoten is, er een leefwereld ontstaat met eigen kappers, voedingswinkels en cafés.”

Zo lopen we even langs bij Josephine die in de Dambruggestraat een kapsalon heeft. Haar opleiding tot kapster heeft ze deels in Antwerpen genoten. Samen met twee assistenten, onder wie de Soedanese Zuhal, staat zij bij de kappersstoel waar Brady valse vlechten laat inzetten.

“Dat is momenteel de mode bij de Afrikanen. Maar je moet wel geduld hebben, want het invlechten kan tot vier uur duren. Ik kap bijna uitsluitend Afrikanen, ook al staat mijn salon open voor autochtone mannen

en vrouwen.”

Met Opara stappen we de Wazob binnen, een Nigeriaans café naast het atheneum. Patron is Darkington Nwosu.

Vanaf de late namiddag lopen de eerste klanten binnen.

Er wordt Duvel en Jupiler geschonken.

“Maar het populairste bier is Guiness”, zegt Nwosu. “Dat is door de Nigerianen goed gekend omdat Guiness een grote brouwerij heeft in Nigeria. In feite was de brouwerij de eerste Guinness-vestiging buiten Groot-Brittannië. Ze bestaat al sinds 1962. In Nigeria wordt meer Guin-

De leden van de Igbo Unie, een vzw van mensen uit OostNigeria, helpen landgenoten met hun integratieproces.

ness gedronken dan in Ierland.”

Tenslotte neemt Opara ons mee naar de jaarlijkse barbecue van de Igbo Unie. Dat is een Antwerpse vzw voor mensen uit Oost-Nigeria. Aan de Columbiastraat op de Luchtbal is de bestuursploeg bezig met het opblazen van een springkasteel en het inbranden van de eerste laag houtskool. Straks komen de leden met hun vrouw en kinderen.

President van de vereniging is Mike Ogbonna (33), een grote statige zakenman en vader van een kindje van vijf maanden.

“Onze vereniging wil haar leden ondersteunen bij hun integratieproces. We houden maandelijkse bijeenkomsten in het Permekegebouw aan het De Coninckplein, organiseren elk jaar New Yam, een multicultureel feest met muziek, dans en kunst. In Nigeria zijn er nogal wat spanningen tussen moslims en christenen.

In Antwerpen vind je daar niets van terug. De onderlinge solidariteit is zelfs groot. Dat moet ook wel. Nigerianen zijn harde werkers, maar ze moeten natuurlijk de kans krijgen en dat is in deze economische onzekere tijden niet altijd gemakkelijk.”

Igbo Unie, Louizaplaats 2, Antwerpen, www.igbounionbelgium.uni.cc

i

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 17 september 2009

Historiek

Strijd tussen noord en zuid MM De naam van Nigeria ver-

scheen voor het eerst in 1897 in The Times en werd voorgesteld door de koloniale redacteur Flora Shaw. De naam komt voort uit een combinatie van de woorden ’Niger’ (de langste rivier van het land) en ’Area’ (Engels voor gebied).

MM Het noorden en het zuiden van Nigeria werden door het Britse koloniale bestuur, ondanks de grote verschillen in religie en cultuur, samenge-

smeed tot één land.

MM Religieus gezien valt Nigeria uiteen in noord en zuid: de Hausa/Fulani zijn al zo’n 1.000 jaar overwegend moslim en de Yoruba en Igbo zijn in de loop van de 19de en 20ste eeuw gekerstend.

Deze verdeling bepaalde in de jaren 50 de vorm van de Federatie Nigeria, die in 1960 formeel onafhankelijk werd.

MM Na deelstaatverkiezingen in West-Nigeria in 1965 maakte in 1966 een militaire coup, geleid

Voetbal is een religie KVC Westerlo heeft drie Nigerianen in de gelederen: Odita, Adams en Sarki. Aan de algemeen adviseur van de club Wim Van Hove de vraag wat Nigeriaanse voetballers zo goed maakt.

“Vooreerst zijn er 150 miljoen Nigerianen. Dus is de kans groot dat uit zo’n enorme bevolking er een behoorlijk aantal goede voetballers voortkomt.”

M

“Voetbal is in Nigeria meer dan een nationale sport. Het is een middel om vooruit te komen in het leven, om je maatschappelijke status te verbeteren. Het land is gefocust op voetbal. Het is haast een religie. Dus zijn Nigerianen al van kindsaf bezig met straatvoetba,l wat maakt dat ze technisch aardig uit de voeten kunnen. Tel daar daar nog hun fysieke kracht bij en je krijgt erg waardevolle spelers.”

Nigeriaanse voetbalsterren Nigeriaanse voetbalsterren

Nigeriaanse voetballers bij Belgische eersteklassers

M Daniel AMOKACHI (o.a. Club

M Joseph AKPALA bij Club Brugge M Tosun DOSUNMU bij Germinal

Brugge) MHaruna BABANGIDA (o.a. Barcelona) M Victor IKPEBA (o.a. Monaco, Dortmund, Charleroi) M Obafemi MARTINS (o.a. Inter, Newcastle, Wolfsburg) MNwanko KANU (o.a.

Ajax en Arsenal) M Godwin OKPARA (o.a.

Beerschot, Standard) M Sunday OLISEH (o.a.

Ajax, Juventus, Genk) M Finidi GEORGE (o.a. Ajax, Ipswich) M Mikel OBI (Chelsea) M Patrick OGUNSOTO (o.a. Westerlo)

door officieren van Igbo-signatuur, een einde aan de Federatie. Onder leiding van luitenantkolonel Gowon volgde in 1966 en tegencoup van de Hausa/Fulani. Igbo’s vluchtten naar het zuidoosten, waar rebellenleider Ojukwu in 1967 Oost-Nigeria uitriep tot de republiek Biafra. De daarop volgende Biafra-oorlog duurde tot 1970 en leidde tot de (honger)dood van 1 à 2 miljoen mensen. Naast enkele uitzonderingen zou de macht in handen blijven van militairen, tot in 1999 verkiezingen volgden die het ein-

de van de dictatuur betekende.

MM In juli 2009 vielen nog honderden doden door de strijd die de Boko Haram islamisten voeren om de sharia, de islamitische wetgeving, ingevoerd te krijgen.

Het leger doodde toen de leider

van de beweging.

MM Kort geleden ontketende een radicaal islamitische geestelijke die westers onderwijs wil verbieden een geweldgolf die het leven kostte aan zeker 150 mensen.

Nigeria verwent wereld met zijn muziek MM Shirley Bassey is een zangeres

die onder meer beroemd is vanwege de drie titelsongs voor drie verschillende James Bond films: Goldfinger (1964), Diamonds Are Forever (1971) en Moonraker (1979). Ook scoorde ze grote hits met Big Spender en This is My Life. Bassey werd geboren in Cardiff, als jongste uit een gezin van zeven kinderen. Haar vader was een Efik uit Nigeria en haar moeder kwam uit Yorkshire.

MM King Sunny Ade is één van de

meest populaire artiesten van de Nigeriaanse juju-muziek. Met zijn band, His African Beats, werd King Sunny Ade een internationale ster. Hij is afkomstig uit een Nigeriaanse koninklijke familie.

MM Sade Adu vormt samen met

Paul Spencer Denman, Andrew Hale en Stuart Matthewman de band

Sade. Zij is geboren in Ibadan (Nigeria) als dochter van een Nigeriaanse vader en een Engelse moeder.

MM Fela Kuti (1938–1997), was

muzikant en politiek activist. Hij ontwikkelde een eigen muziekstijl die hij Afrobeat noemde. Zijn familie behoort tot de Yoruba stam. Hij stierf in 1997 aan aids.

Zijn begrafenis bracht een miljoen mensen op de been.

Beerschot

M Moses ADAMS bij

Westerlo M Emmanuel SARKI bij Westerlo M Obiora Emmanuel ODITA bij Westerlo

Sade

Shirley Bassey

Patrick Ogunsoto, even topscorer van Westerlo.

Fela Kuti King Sunny Ade

Recept

Nigeriaanse currykip Ingrediënten voor 8 personen: 1 kipfilet per persoon, 6 grote aardappelen, 6 uien, 6 tomaten, 1 komkommer, 8 eieren, 2 koppen rijst, 2 appels, 4 bananen, 1 kop rozijnen, 1 kop pistachenoten, 1/2

kop gemalen kokos, mangochutney (potje), tomatenchutney, tomatenpuree, 2 eetlepels kerrie-mild, 1 eetlepel kerrie-hot, maizena, peper, zout en olijfolie.

De clou van dit recept is dat je laagjes vormt op je bord van heet, koud, en heet, beginnend met het ei in het midden van het bord, daarom heen de gebakken ui, tomaat, banaan en de rijst. Tweede laag rauwe/verse schijfjes ui, blokjes tomaat, banaan, appel, komkommer en chutney. Strooi hierover rozijnen, pi-

stache en kokos en als laatste over het geheel de currykip met aardappel.

Voorbereiding Snijd de kip in niet te kleine stukken, de geschilde aardappelen halveren, 2 uien hakken in kleine stukjes en 4 uien in schijfjes, 3 gepelde tomaten in schijven, 3 gepelde tomaten in kleine stukjes, 2 bananen in dunne schijfjes, 2 bananen in blokjes, komkommer in kleine stukjes, appels in kleine stukjes.

Bereidingswijze De kip aanbraden in olie, 2 in stukjes gesneden uien toevoegen. Water toevoegen tot de kip onder staat. Kerrie mild en hot toevoegen en 1 eetlepel tomatenpuree. Zodra het kookt, het vuur temperen, 2,5 uur op een klein pitje laten garen. Aardappelen na 1,5 uur toevoegen. Dan binden met wat maizena. Intussen de eieren hard koken en pellen, de schijven ui, tomaat, banaan bakken. Tenslotte de rijst koken.

BEL DE HELE WERELD ROND TEGEN EXTREEM LAGE TARIEVEN www.ortelmobile.be

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 17 september 2009

In cijfers $)*/"

364-"/%

/BKJO

4POCPOH

$I POHKJO

)ZFTBO ,BOHHZF

4JOVJKV

/003% ,03&"

,JNDI BFL

+BQBOTF [FF

)VOHOBN

4VODI PO 8POTBO /

1 ZPOHZBOH

BN

4POHOJN 4BSJXPO )BFKJV ,BFTPOH

%FNBSLBUJFMJKO

,BOHOVOH 1VLQ ZPOHEPOH

4FPVM 8POKV

)B

1 BONVOKPN *ODI PO

,PTPOH *NKJO

/BNQ P

O

(FMF [FF

6MMVOH EP

4VXPO

;6*% ,03&"

"ONZPO EP

Meest geĂŻsoleerde land ter wereld

5BFKPO

,VOTBO $IPOKV

/BLUPOH

Noord-Korea

MM OfficiĂŤle naam: Democrati-

)BNIVOH

4JONJ EP

1 PIBOH 5BFHV 6MTBO $IJOIBF

,XBOHKV .BTBO

1VTBO

.PLQ P :PTV $IJO EP

LN

4U

$IFKV

$IFKV EP

U SBB

Geen religies

WB

O

,P

SF

B

sche Volksrepubliek Korea.

MM Politiek bestel: Communistisch, op basis van Juche-ideologie (elk land kan voor zichzelf zorgen). De ChĂľson Nodongdang, de Koreaanse Arbeiderspartij, is de voornaamst partij.

MM Hoofdstad: Pyongyang.

MM Aantal inwoners: 22.665.345.

MM Oppervlakte: 120.538 km².

MM Klimaat: Landklimaat met

warme zomers en koude winters.

MM OfficiĂŤle talen: Koreaans.

MM Godsdienst: Geen.

MM Etnische diversiteit: Geen.

MM Munteenheid: wan.

MM Telefooncode:850 MM Internetcode:.kp MM Export: Noord-Korea kent een sterk gecentraliseerde economie met een minimum aan buitenlandse handel.

+"1"/

ÂĽ (3"1)*$ /&84

“Noord-Korea ontvluchten kost amper vijftien dollar�

5

Noord-Koreanen wonen in Antwerpen

Noord-Korea is het meest geïsoleerde land ter wereld. Geen wonder dus dat een zoektocht naar Noord-Koreanen in Antwerpen weinig opleverde. �Nochtans ontvluchten elk jaar duizenden mensen hun land�, zegt professor antropologie Ching Lin Pang (KU Leuven). �Ze riskeren dan wel een strafkamp met folteringen.�

Zeggen dat er geen enkele Noord-Koreaan in Antwerpen leeft, is niet helemaal correct. Na heel wat speurwerk vinden we er ĂŠĂŠn. Maar omwille van de asielprocedure waarin hij verwikkeld is, wil hij niet meewerken.

�De meeste Noord-Koreanen die hun land ontvluchten, komen in China terecht�, zegt professor Ching Lin Pang. �Tot hiertoe zouden er al 100.000 tot 300.000 naar dat land gevlucht zijn. Maar sommigen daarvan komen ook in Europa terecht. Of er in BelgiÍ veel NoordKoreanen leven, is op dit ogenblik niet duidelijk. De meeste van hen (naar schatting 1.900 personen, red.) leven in Duitsland, maar ook Denemarken, Zweden en het Verenigd Koninkrijk hebben vluchtelingen uit Noord-Korea op hun grondgebied.�

Dat heel wat Noord-Koreanen elders hun geluk gaan zoeken, hoeft niet te verbazen. �Ze doen dit vaak om de erbarmelijke omstandigheden in hun land te ontvluchten�, zegt Ching Lin Pang. �Vanaf de jaren negentig is het in Noord-Korea alleen maar bergaf gegaan. De overheid investeerde meer in wapens en in het leger dan in de productie van consumptiegoederen.

Met alle gevolgen vandien.� “Daarbij komt dat Noord-Korea de laatste jaren getroffen werd door natuurrampen als overstromingen en lange periodes van droogte. Hierdoor mislukte vaak de oogst met massale hongersnood als gevolg. Honderdduizenden NoordKoreanen moesten dit met hun leven bekopen.�

Naast de slechte leefomstandigheden stelt ook het begrip ’vrijheid’ in Noord-Korea weinig voor. �Het autoritaire regime in hoofdstad Pjongjang legt heel strakke regels op�, zegt Ching Lin Pang. �Naast het verbod op consumptiegoederen zoals een gsm of een televisie, beperkt het ook de bewegingsvrijheid van haar inwoners.

Zo mag je bijvoorbeeld niet zomaar van het platteland naar de stad verhuizen om werk te zoeken.�

M

Er zijn op dit ogenblik slechts twee manieren om Noord-Korea te verlaten. Een eerste is de economische migratie. �Het gebeurt steeds vaker dat NoordKoreanen als gastarbeider gaan werken in het buitenland�, zegt Ching Lin Pang. �Vaak komen ze terecht in het Midden-Oosten of in landen uit OostEuropa. Het is zeker niet zo dat ze enkel handenarbeid doen. Veel van hen zijn ingenieur of verpleger.�

Loyaal aan het regime Om in het buitenland te gaan werken, moeten ze wel aan strenge voorwaarden voldoen. �Enkel mensen die hÊÊl loyaal zijn aan het regime mogen vertrekken. Reden hiervan is dat de kans groot is dat zij terugkeren naar Noord-Korea. Daarnaast moeten ze een groot deel van hun loon doorstorten aan de staat.

De overheid voerde de economische migratie immers in om er zelf beter van te worden.�

Daarnaast is ook humanitaire migratie steeds meer de orde van de dag. �Dit zijn de mensen die hun land op een illegale wijze ontvluchten op zoek naar een beter leven�, zegt Ching Lin Pang. �Veelal ontsnappen zij via bergen en rivieren op de grensstreek met China. Naar Zuid-Korea vluchten is bijna gelijk aan zelfmoord, omdat je dan de zogenaamde ’gedemilitariseerde zone’ moeten oversteken. Dit is de scheidinglijn tussen de beide Korea’s, die heel streng wordt bewaakt en bezaaid is met landmijnen.�

Ondanks de strenge controles in de grensstreek met China, slagen heel wat Noord-Koreanen erin om hun vlucht naar de vrijheid te doen slagen. �Vaak lukt hen dit omdat ze grenswachters omkopen�, zegt Ching Lin Pang. �Dit zou vijftien dollar kosten.

Een andere, veel duurdere, manier om te ontsnappen is gebruik maken van mensensmokkelaars.�

Maar voor zij die tijdens hun ontsnappingspoging gesnapt worden, wacht de eindeloze hel. �Emigratie is in Noord-Korea nog steeds bij wet verboden. Het wordt gezien als een daad van verraad. Noord-Koreanen die zich er toch aan wagen en betrapt worden, wacht een jarenlang strafkamp met folteringen.�

“Vanaf de jaren 90 is het in Noord-Korea alleen maar bergaf gegaan. De overheid investeerde meer in wapens en in het leger dan in de productie van consumptiegoederen�, zegt antropologe Ching Lin Pang.

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 17 september 2009

Toerisme

Op eigen risico MM Omdat de Noord-Koreaan-

se overheid elke cent kan gebruiken, laat ze de laatste jaren in beperkte mate toerisme toe.

Klein nadeel: ze laat enkel zien wat ze graag laat zien. ”En je reist op eigen risico”, zegt reisjournalist Daan Vermeer.

MM Lange tijd hield Noord-Korea zijn grens gesloten voor toeristen. Zij kregen niet de kans om te wandelen over de lege straten in Pjongjang met handgeschilderde billboards

met daarop afbeeldingen van breed lachende arbeiders. Maar daar komt de laatste jaren, zij het in heel beperkte mate, verandering in.

MM Noord-Korea heeft economisch erg te lijden”, zegt professor antropologie Ching Lin Pang (KU Leuven). ”Om daar iets aan te veranderen, probeert het land nu inkomsten uit toerisme te genereren. Voor mensen uit Zuid-Korea en China is dit vaak een unieke kans om op bezoek te gaan bij familieleden die ze al jaren niet meer gezien hebben.”

MM Maar ook bij de eerder avon-

tuurlijk aangelegde toerist is er zeker belangstelling om eens een kijkje te gaan nemen in misschien wel het meest mysterieuze land ter wereld. ”Al krijgen zij vaak enkel te zien wat de overheid hen wil láten zien”, zegt Pang.

MM De Nederlandse reisjournalist Daan Vermeer trok vorig jaar door de grensstreek tussen Noord- en Zuid-Korea. ”Een heel aparte ervaring”, zegt hij. ”Het enige wat ik te zien kreeg, waren soldaten. In de grensstreek

Zoon ’Geliefde Leider’ Kim Jong-il even autoritair als zijn vader

tussen de beide Korea’s zijn al meerdere toeristen om het leven gekomen. Voordat ik er met een bus door reed, moest ik een formulier ondertekenen dat indien ik om het leven kwam, ik niemand aansprakelijk zou stellen. Het is daar dus echt wel rei-

zen op eigen risico.”

Wie geïnteresseerd is in een reis naar Noord-Korea, kan terecht bij de organisatie Korea Is One (www.korea-is-one.org) of bij de Nederlandse reisorganisatie Koning Aap (www. koningaap.nl), die trips organiseert naar het noordelijke deel van het Koreaanse schiereiland.

i

Nucleaire koorts op het Koreaanse schiereiland Voor veel mensen staat Noord-Korea gelijk aan de ontwikkeling van kernwapens. Het land streeft de laatste jaren met alle middelen naar nucleaire erkenning. Tot grote bezorgdheid van de internationale gemeenschap.

Al sinds de jaren negentig schokt Noord-Korea geregeld de internationale gemeenschap op door berichten over kernwapens. Begin dit jaar voerde het land nog verschillende nucleaire tests uit. Het liet ook weten dat het als het geprovoceerd wordt niet zal terugdeinzen om de massavernietigingswapens in te zetten in een ’genadeloos offensief’. ”Ons kernwapenarsenaal is een sterk defensief wapen”, luidde het. ”Maar we schrikken er niet voor terug om er mee in het offensief te gaan als vergelding op landen die ook maar even raken aan de waardigheid en de soevereiniteit van dit land.”

De dreiging van een Noord-Korea met kernwapens leidt op het Koreaanse schierleiland, maar ook in landen als Japan, China en de Verenigde Staten tot nucleaire koorts.

Gevreesd wordt onder meer dat Kim Jong-il de wapens zal doorverkopen aan terroristische organisaties als Al Qaida. In 2003 zou het land tijdens een overleg over de nucleaire kwestie al eens geM

Kim Jong-il regeert nog met harde hand. Zijn zoon Kim Jong-un zou zo mogelijk nog autoritairder zijn. Inzet: Kim Jong-il en zijn zoon, jaren geleden.

Noord-Korea wordt al sinds zijn ontstaan in 1948 geleid door de Kim-dynastie. Op dit ogenblik regeert Kim Jong-il er nog met harde hand. Maar speculaties over diens slechte gezondheid doen experts vermoeden dat het niet meer lang duurt vooraleer zijn zoon Kim Jong-un de fakkel overneemt.

In 2012 viert Noord-Korea groot feest. Het zal dan precies honderd jaar geleden zijn dat zijn stichter, Kim Il Sung, het levenslicht zag.

Maar hoewel de Grote Leider zichzelf in eigen land heeft laten vereeuwigen met maar liefst 30.000 standbeelden, zal hij die viering zelf niet meer kunnen bijwonen.

Toen Kim Il Sung in 1994 stierf, nam diens zoon Kim Jong-il het communistische roer over.

M

Wilde verhalen Over de Geliefde Leider gaan de wildste verhalen. Zo zou er op het moment van zijn geboorte voor de kust van Pjongjang een zeemonster zijn opgedoken dat begon te zingen. Daarnaast gingen in heel het land de bloemen in de winter bloeien en verscheen er een nieuwe ster aan de hemel.

Hoewel Kim Jong-il doorheen de jaren bijnamen kreeg als ’eeuwige zon’ en ’de grootste man die ooit

heeft geleefd’, blijkt zelfs hij niet onfeilbaar.

Al een aantal jaren gaan er geruchten dat het niet goed zou gaan met de gezondheid van de Geliefde Leider. Een Japanse professor beweert zelfs dat hij in 2003 is overleden aan de gevolgen van suikerziekte. Hij zou sindsdien tijdens publieke momenten vervangen zijn door een dubbelganger.

Pjongjang heeft de berichten over de gezondheidsproblemen altijd ontkent. Journalisten die schreven dat het leven van Kim Jong-il niet lang meer zou duren, werden door de Geliefde Leider prompt ’romanschrijvers’ genoemd.

Maar sinds dit jaar worden de onheilspellende berichten over Kim’s gezondheid steeds talrijker.

In juli berichtte de Zuid-Koreaanse tv-zender YTN dat 67-jarige leider aan pancreaskanker lijdt. ”De ziekte is in augustus 2008 vastgesteld”, aldus YTN. ”Medische bronnen in de Chinese hoofdstad Peking bevestigen dat de leider van NoordKorea nog hooguit vijf jaar te leven heeft.”

Grote drinker De berichten over de gezondheidstoestand van Kim Jong-il maken dat geruchtenmolen over wie hem binnenkort zal opvolgen op volle toeren draait. Volgens de Zuid-Koreaanse inlichtingendiensten zou die

eer gaan naar zijn 26-jarige zoon Kim Jong-un.

De Stralende Kameraad, zoals Jongun genoemd wordt, zou in juni van dit jaar volgens een Japanse krant in het geheim al een bezoek aan bondgenoot China hebben gebracht voor een gesprek met president Hu Jintao. Maar dat wordt noch door China, noch door Noord-Korea bevestigd.

Voor het overige is er weinig bekend over Kim Jong-un. Zeker is dat hij, ondanks zijn jonge leeftijd, de voorkeur geniet boven zijn twee broers.

Kim Jong An, de oudste zoon van de Geliefde Leider, kwam in diskrediet toen hij betrapt werd terwijl hij met een valse identiteitskaart Japan probeerde binnen te geraken. De tweede zoon van Kim Jong-il wordt dan weer door zijn vader als ’té verwijfd’ beschouwd.

Of een nieuwe leider voor Noord-Korea veel verandering zal brengen, valt te betwijfelen. Kim Jong-un zou net als zijn vader erg autoritair zijn.

Volgens de schaarse getuigenissen die over hem bestaan, is hij ook een grote drinker, die fysiek erg sterk is en niet tegen zijn verlies kan.

Noord-Korea streeft naar nucleaire erkenning.

zegd hebben dat het kernwapens kon gaan ’exporteren’. En volgens een rapport van het Amerikaanse Congres heeft Noord-Korea in 2006 gedreigd om kernwapens aan terroristen te verkopen.

De reden dat Noord-Korea dweept met kernwapens, is dat het land zich erg bedreigd voelt. Het kreunt onder de armoede en wordt al jaren geteisterd door internationale economische sancties. Volgens experts hoopt Kim Jong-il internationale hulp en politieke erkenning te krijgen door te beloven dat hij een einde zal maken aan zijn nucleaire ambities. Anderen zeggen dat de aanmaak van kernwapens voor Pjongjang een manier is om aan de plaatselijke bevolking te tonen dat ze tot een ’select groepje van vooruitstrevende landen’ behoren.”

Gescheiden families zien elkaar opnieuw De Koreaanse Oorlog, waar ook heel wat Belgen strijd leverden, deelde het Koreaanse schiereiland in twee stukken. Tot op vandaag leven heel wat families gescheiden van elkaar.

De Koreaanse Oorlog begon in 1950 met een inval van NoordKorea in Zuid-Korea. Direct besloten de Verenigde Naties ZuidKorea militaire steun te bieden.

Een troepenmacht, waaraan ook België deelnam, kwam ter plaatse.

Noord-Korea van zijn kant werd gesteund door de Sovjet-Unie en China.

Na jaren van bittere strijd zou de oorlog eindigen in 1953. Ondanks het feit dat de Koreaanse Oorlog de ’vergeten oorlog’ wordt genoemd, M

omdat hij in de schaduw stond van de Tweede Wereldoorlog en de Vietnamoorlog, eiste hij het leven aan twee miljoen burgers en militairen.

Ook honderd Belgische en Luxemburgse soldaten sneuvelden.

Het grootste gevolg van de oorlog was dat het Koreaanse schiereiland op de 38ste breedtegraad werd ingedeeld in Noord- en Zuid-Korea.

Hierdoor werden heel wat families bruusk uit elkaar gerukt. In 2000 werd een reünie-initiatief opgestart om verscheurde families opnieuw de kans te geven elkaar te ontmoeten. Maar door de verslechterde relaties tussen Noord en Zuid, lag het initiatief de jongste twee jaar stil.

Na onderhandelingen door de Rode Kruisverantwoordelijken van beide landen, stemde Noord-Korea ermee in om van 26 september tot 1 oktober opnieuw familiereünies toe te

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 17 september 2009

Toen en nu 7BETP

)BNNFSGFTU

+BO .BZFO

-POHZFBSCZFO

364-"/%

4WBMCBSE

5SPNTP

LN

)BSTUBE /PPSTF [FF

/BSWJL #PEP

LN

100-$*3,&-

/0038&(&/

Noorwegen

/PPSTF [FF

4UFJOLKFS

'MPSP

-JMMFIBNNFS

#PUOJTDIF (PMG

)BNBS

%SBNNFO 0TMP ¥ (3"1)*$ /&84

Land van vele klimaten

;8&%&/

5SPOEIFJN "MFTVOE

#FSHFO

'*/-"/%

.P

4UBWBOHFS

&45-"/%

'SFESJLTUBE

#BMUJTDIF [FF ,SJTUJBOTBOE

Officiële naam: Koninkrijk Noorwegen.

M M Politiek bestel: Constitutionele monarchie, parlementaire democratie.

M M Hoofdstad: Oslo.

M M Aantal inwoners: 4,7 miljoen.

M M Oppervlakte: 385.199km².

M M Klimaat: De westkust, het fjordengebied (zie foto blz. 7), heeft een zacht gematigd zeeklimaat. In het hoge noorden is een toendraklimaat. Ten oosten van MM

de bergketens heerst een landklimaat. In sommige gebieden in de westelijke fjorden en het midden valt meer dan 4000 mm neerslag per jaar, terwijl de neerslag in het noorden en achter de bergen niet meer dan 600 mm per jaar bedraagt.

M M Officiële talen: Noors en Samisch.

M M Godsdienst: Protestants christendom.

M M Munteenheid: Noorse Kroon.

Delfstoffen: Petroleum en gas, en ook nog pyriet, koper, titanium en ijzererts. Noorwegen is de op twee na belangrijkste uitvoerder van petroleum en gas.

M M Telefooncode: 0047 M M Internetcode: .no M M Volkslied: Ja, vi elsker dette landet (‘Ja, wij houden van dit land’).

MM

LN

“Er is geen Noor die het volkslied niet kent” Hoewel ze huisbewaarster is van de Noorse Zeemanskerk aan de Italiëlei, is het toch vooral de liefde die Synnøve Kolnes-De Wachter aan Antwerpen kluistert. Met Nikolas ontmoette ze in Antwerpen de liefde van haar leven.

Ze is nog maar 30, maar Synnøve heeft professioneel haar handen meer dan vol.

Als huisbewaarster zorgt ze voor de dagelijkse werking van de Noorse Zeemanskerk, met onder meer activiteiten voor vrouwen en kinderen.

Eén dag per week trekt ze uit voor een bezoek aan schepen met Noorse en Zweedse zeelieden aan boord.

M Wat drijft een jong mens in

godsnaam naar een zeemanskerk in het buitenland?

Eerst en vooral hebben de Noren zeemanskerken over de hele wereld. Oorspronkelijk werden ze opgericht voor zeelui, maar nu is het een trefpunt voor Noren in het buitenland. De eerste keer, in 2003, werkte ik een jaar als vrijwilliger voor de Noorse kerk in Waterloo.

De weekends bracht ik door in Antwerpen, bij een vriendin die er in de Zeemanskerk werkte. De zomer erop kwam ik er zelf terecht voor een vakantiejob. Toen heb ik mijn vriend Nikolas ontmoet, waar ik nu sinds mei mee getrouwd ben.

M Hoe heb je je man leren ken-

nen?

Via een vriend van hem die destijds met een Noorse was. Na onze ontmoeting moest ik al vlug weer naar Noorwegen om er mijn eerste job als lerares aan te vatten. Maar een half jaar later stond ik terug in België: ik had heimwee naar Nikolas.

Nochtans wilde ik een tijdje in het hoge noorden wonen. Maar nadat ik Nikolas had ontmoet, leek dat vooruitzicht niet meer zo aantrekkelijk.

M Zijn Noren een volk dat makke-

lijk elders gaat werken en wonen?

De Noorse Synnøve vond Nikolas, de liefde van haar leven, in Antwerpen. “Bij ons is het heel gewoon dat vrouwen en mannen evenveel in het huishouden doen”, zegt ze.

één die de Brabançonne bracht.Een rel zoals die met Leterme en de Marseillaise, dat zou bij ons ondenkbaar zijn.

Omdat ons land zo groot is en tegelijk zo dun bevolkt, zijn we wel verplicht om te reizen. Het komt zelden voor dat studenten nog thuis wonen.

Zelf had ik een reis van acht uur voor de boeg om op mijn eerste studieplek te geraken. Ik moest dus wel verhuizen. Enkel in de zomer, met Pasen en Kerst kwam ik nog thuis. Daarom hebben we er ook niet zoveel problemen mee om ons land te verlaten. Of wij nu in het buitenland zitten of in een uithoek van Noorwegen, de af te leggen afstand is vaak even groot.

M Wie feesten zegt, denkt aan drin-

ken. En net op dat vlak heeft Noorwegen geen al te beste reputatie.

M Wat viel je het eerst op aan Bel-

gië?

Het helse verkeer. In Noorwegen heb je sowieso al minder wagens, en files kennen we helemaal niet. Bovendien mag je haast stad. Beperkt in oppernergens sneller Noren dan 90 kilomevlakte kan je er alles te wonen in ter per uur rijvoet bereiken, een beetAntwerpen je zoals in Antwerpen. den. Hoewel de steden hier over M Keer je nog geregeld het algemeen gronaar je vaderland terug? ter zijn dan bij ons, is Ja, toch makkelijk vier à vijf keer België zo klein. Op enkele per jaar. Het is ook niet ver. Na twee uren sta je overal. Komt er nog bij dat uur vliegen sta je in Oslo. Buiten het het land zo centraal in Europa ligt. contact met mijn familie zoek ik dan Het is echt super om met de trein op de natuur op. Het weer verschilt niet een uur in Parijs te staan en op twee zo veel. In de zomer is het in België uur in Londen. iets warmer, maar bij ons ligt er dan M Kan je Noorwegen aanraden als weer meer sneeuw. Ideaal als je van vakantiebestemming? skiën houdt en er bergen in de buurt Als je van natuur en bergen houdt én zijn. In Noorwegen skiet ook iedergraag wandelt, is Noorwegen super. een, net als hier met fietsen.

Het is wel ietsje duurder, vooral dan M Valt België in de smaak bij Noin cafés of restaurants. Mooie hut- ren? ten en aparte verblijfplaatsen in de Brussel is me te druk, maar Antwervolle natuur, daar heeft Noorwegen pen vind ik de leukste stad in België. een patent op. Op vlak van citytrips Met de fiets is alles vlot te bereiken, heeft België en Europa wel meer te en in de oude stad zijn veel straten bieden. Zelf vind ik, ingesloten door autovrij. Ook de 65 Noren die voor zeven bergen, Bergen de mooiste ons huwelijk overkwamen, waren

163

verrukt over de stad, hoewel men in Noorwegen België amper kent. Van Antwerpen weten we vooral dat het een havenstad is. België is voor ons de thuishaven van de NAVO en de Europese hoofdkwartieren, en het land van chocola, bier en wafels. Zelfs op kermissen in Noorwegen vind je kramen met het opschrift ‘Belgische wafels’.

M Houden jullie Noorse gebruiken

in ere?

Op 17 mei vieren we onze nationale feestdag in de Noorse Zeemanskerk.

Dan trekken we, net als in ons thuisland, onze Noorse nationale kostuums aan. Noren zijn trots op hun nationaliteit. Dat is nog een punt van verschil. Hier lijkt de nationale feestdag niet meer dan een dagje verlof.

Op ons trouwfeest stond een praatpaal met als vraag om het nationale volkslied te zingen. Er is geen Noor die dat lied niet kent.

Maar bij de Vlamingen was er slechts

Wij hebben een aparte alcoholcultuur, en daar zijn we niet trots op.

Omdat alcohol zo duur is in Noorwegen, kan je als jongere niet zomaar een pintje gaan drinken in de bar.

Alles wat sterker is dan 4,5° alcohol wordt trouwens verkocht in speciale winkels. In de weekends drinkt men dus eerst thuis, om dan pas rond middernacht af te zakken naar een bar.

Helaas zijn velen dan al stomdronken. Dat relaxte uitgaan van hier is er bij ons niet bij. Ook op reis hebben de Noren de reputatie zich te buiten te gaan aan alcohol. Door de goedkopere drank wordt er dan nog meer gedronken. Triest is dat.

M En de zo geroemde sociale zeker-

heid?

De ziektezorg lijkt hier beter georganiseerd. Voor een eenvoudige operatie sta je in Noorwegen soms maanden op een lijst. Bij ons krijgt iedereen wel een basispensioen, of je nu gewerkt hebt of niet. En het moederschapsverlof beslaat een vol jaar.

Ginds kijkt men ervan op dat Belgische mama’s alweer zo snel aan de slag gaan.

Het jaar moederschapsverlof wordt steeds vaker verdeeld tussen moeders én vaders. Vaders krijgen zes weken bevallingsverlof.

M Nemen mannen ook taken op

zich in het huishouden?

Bij ons is het heel gewoon dat vrouwen en mannen evenveel in het huishouden doen. Als een man een gesteven hemd wil, dan strijkt hij dat zelf.

DIVERS ANTWERPEN.7

donderdag 17 september 2009

Historiek

Van viking tot koning 800-1066: Vikingtijd, genoemd naar de Vikingen, die er met hun vikingschepen op uit trokken om de wereld te verkennen, handel te drijven, oorlog te voeren en te plunderen.

Het begin van de Vikingtijd valt samen met het ontstaan van de Noorse monarchie.

MM 900 - 1397: Noorwegen is een zelfstandig koninkrijk, waarna het in de Unie van KalMM

mar terechtkwam met Denemarken en Zweden.

MM 1521-1814: Noorwegen wordt een provincie van Denemarken.

MM 1814-1905: In Zweedse handen krijgt Noorwegen een eigen grondwet en meer zelfbestuur.

MM 1905: Noorwegen wordt een onafhankelijke staat met koning Haakon VII als staatshoofd.

MM 1920: Noorwegen bezet het vulkanische eiland Jan Mayen en

kreeg de soevereiniteit over de Arctische archipel van Svalbard.

De Arctische gebieden Bouvet, Peter I Eiland en Koningin Maudland vallen onder Noors bestuur, maar horen niet tot het koninkrijk.

MM De huidige koning is Harald V (zie foto) Jens Stoltenberg is premier.

MM De bevolking heeft tot 2 keer toe in een referendum het lidmaatschap van de EU afgewezen.

“Ik heb mijn vaderland nooit echt gemist” Heel veel Noren loop je in ons land niet tegen het lijf. Van de Noorse zeelui die van Antwerpen hun thuisstad maakten, zijn de meesten weer vertrokken. Kjell Arne Larsen woont nog steeds met zijn papegaai Jacko op het Eilandje.

Tien voor taal Goeiedag, hoe heet jij?

Goddag, hva heter du?

Hoe gaat het?

Hvordan går det?

Eet smakelijk!

Håper det vil smake!

Als wij het eten op tafel zet zeggen wij meestal Værsågod (Alsjeblieft)

Eeuwenlang was Noorwegen een land van zeevaarders, denk maar aan de Vikings, maar dat is vandaag anders.

Door allerlei factoren, niet in het minst de hoge loonkost, is het belang van de maritieme sector in heel Europa teruggelopen. Kjell Arne Larsen (58), die in 1967 de zee opging, heeft de goede tijden nog gekend.

M Sinds 1982 woont de getatoeeerde zeebonk in Antwerpen. Een vrouw heeft hij niet, maar hij leeft wel samen met de papegaai Jacko die - als we de guitige Kjell mogen geloven - Noors spreekt.

“Afkomstig van Harstad, een havenstad in het noorden, ben ik op mijn zestiende beginnen varen. Wij woonden dicht bij de kust, maar ik was de enige in mijn familie die de zee opging. Tot 1982, het jaar dat ik er voorgoed aan wal kwam, lag ik in Antwerpen meermaals aangemeerd.”

Zijn eerste bezoek aan onze havenstad in 1968 was nochtans eerst geen pretje. “Ik zat op zee en diende acuut geopereerd te worden aan de blindedarm. Wachtend op een nieuwe boot, moest ik drie maanden in Antwerpen blijven om op krachten te komen. Ik huurde toen een kamer boven café De Zevende Hemel in de Oudemansstraat.”

Voor de jongeman die Kjell toen was, leek Antwerpen de hemel op aarde. “Je kon hier zomaar overal bier kopen, en nog goedkoop ook.

In Noorwegen mag aan jongeren onder 21 jaar geen alcohol worden verkocht. Hier leek alles er zoveel losser aan toe te gaan. Al hing dat misschien samen met de kortgerokte meisjes op straat.”

Kjell vertelt hoe de Oudemansstraat in het Schipperskwartier destijds een Noors karakter had.

“Je hoorde er Noors praten, en er waren heel wat cafés met een Noorse naam. Van Noorse zeemannen natuurlijk die hier gestrand waren, een vrouw vonden en dan maar een café begonnen. Intussen zijn die Noorse cafés allemaal weg, en de vogels gevlogen.”

Ondanks al die jaren op zee mist Kjell het varen niet. “Het is hetzelfde niet meer. Er wordt nog wel gevaren onder Noorse vlag, maar de

(

Proost!

Skål!

Ik zie je graag.

Jeg er glad i deg (vrienden) Jeg elsker deg (partner) Verdomme!

Søren, også!

Alsjeblieft!

Værsågod Dankjewel!

(Tusen)Takk!

Kjell was jarenlang schipper op zee.

27 jaar geleden ruilde hij het ruime sop voor Antwerpen.

bemanning is vaak Russisch of komt uit de Filippijnen. Toen ik begon, waren er alleen landgenoten aan boord, en had Noorwegen de grootste vloot ter wereld. Bijna de helft van de bevolking zat op zee of deed iets in de visvangst. Dat is nu voorbij, al doet de binnenvaart het in Noorwegen nog wel steeds goed.”

Na een ongeval op zee in 1982, Kjell was toen stuurman, ging hij voorgoed aan wal. In Antwerpen, niet in Noorwegen. “Eigenlijk heb ik mijn vaderland nooit echt gemist, ik was toch altijd onderweg. Liever dan te kiezen voor dat grote, lege land met al zijn regeltjes, koos ik voor Antwerpen dat zoveel warmer was.”

Na al die jaren voelt Kjell zich gewoon Antwerpenaar onder de Antwerpenaren. Wel gaat hij nog trouw op dinsdag en donderdag naar de Noorse Zeemanskerk. “Dan worden er Noorse kranten geleverd. Er is ook Noorse televisie en, nog het belangrijkste, je kan er Noors praten.”

Kjell is er een graag geziene gast. Zijn geheime wapen? Koken! “Eén keer per maand maak ik eten in de Noorse Zeemanskerk. Typische gerechten als ballekes in bruine saus. Een vriend stuurt me ook jaarlijks 50 kilo kabeljauw. Daar komt volk van overal op af, zelfs de ambassadeur komt proeven. Hoe ik zo goed heb leren koken? Door er alleen voor te staan.“

(De Noren danken voor alles. Als je bezoek vertrekt, zeg je: “Dank u voor nu”. Volgende keer als je uw vriend zien zegt je: “Dank u voor het laatste keer”.)

Wil je met me dansen?

Vil du danse med meg?

Ik hou niet van bloemkool met witte saus.

Jeg liker ikke blomkål med hvit saus.

.DIVERS ANTWERPEN Hoogvliegers

donderdag 17 september 2009

Kon-Tiki

De Schreeuw

Thor Heyerdahl

MM De bekendste Noorse schil-

MM Thor Heyerdahl (1914-

der is zonder twijfel Edvard Munch. De man werd geboren in 1863 en stierf in 1944.

Hij was dé grote voorman van het expressionisme. Zijn wereldberoemde schilderij De Schreeuw werd in 2004 gestolen, maar in 2006 weer teruggevonden. Over De Schreeuw bestaat een groot misverstand. De persoon op de voorgrond schreeuwt niet; het is de natuur die ‘schreeuwt’.

noemde. Hij schreef hierover een boek, dat over de hele wereld werd gelezen, en maakte ook een film over zijn avonturen. De film, die door hem werd gemaakt met een primitieve camera, won in 1950 een Oscar in de categorie Documentaires.

MM In 1999 werd Thor Heyerdahl uitgeroepen tot ‘Noor van de eeuw’.

2002) probeerde als Noors antropoloog met een aantal bijzondere en opvallende expeditiereizen aan te tonen dat vertegenwoordigers van heel oude culturen al met elkaar in contact kunnen zijn geweest, zoals bijvoorbeeld de Eskimo’s en de indianen. Zo voer hij in 1947 van Peru naar Polynesië op een vlot van balsahout, dat hij de Kon-Tiki

“Elke Noorse moeder bakt wel 7 soorten koekjes” Twintig jaar lang dreef Gunnar Myklebust het restaurant Norge op de Meirbrug.

Wie vandaag Noors wil eten, moet wachten op de kerstbazaar in de Noorse Zeemanskerk.

“Bovendien wordt zalm of haring ook vaak zoetzuur verwerkt”, pikt Brith erop in. “Vis wordt dan gemarineerd in een mengsel van half zout, half suiker. Ook de populaire fiskbullar, tot eitjes geperste vispastei, heeft die aparte zoetzure smaak.”

Sommigen zouden het wat oneerbiedig een koffiekransje noemen, maar het tiental Noorse én Zweedse dames (sinds 2004 delen de Noren en Zweden dezelfde zeemanskerk op de Italiëlei, red.) dat op dinsdag in de Noorse Zeemanskerk verzamelen blaast, doet meer dan tateren.

“Het is belangrijk dat de vrouw ook haar draai vindt”, vindt Brith Andresen, een Noorse die een Antwerpenaar huwde en hier al meer dan 40 jaar woont. “Zeker als de dames door het werk van hun man tijdelijk in Antwerpen verblijven, doet een gesprek in de moedertaal deugd. Met de kvinneforening (Noors voor vrouwenvereniging, red.) ontmoeten we elkaar in een huiselijke ambiance. We knutselen voor de kerstmarkt, gaan uit lunchen of koken hier zelf ons potje.”

M

Zoetzure haring Het lijdt geen twijfel dat Brith een uitstekende kokkin is, maar om culinair sterker te staan, heeft ze Gunnar Myklebust uitgenodigd.

Met zo’n naam kan je niet anders dan een vikingvader hebben, hoewel Gunnar zelf in Antwerpen geboren werd. Boven Monico, de zaak van zijn zus op de Meirbrug, runde hij van 1960 tot 1982 restaurant Norge.

“Meer dan honderd haringspecialiteiten had ik op de kaart. Een hele klus om te bereiden, en de Noorse keuken is op zich al vrij bewerkelijk.” Het Noorse nationaal gerecht duiden, blijkt nog niet zo eenvoudig. “Het hangt er maar vanaf waar je woont”, stelt Gunnar. “Met onze lange kustlijn is er natuurlijk veel vis, maar her en der is er ook vlees.

“Dat Noorwegen tot de Tweede Wereldoorlog tot de armere landen behoorde, heeft ook zijn weerslag gekend op de keuken”, zegt Gunnar.

MM

“We geraakten eindejaarsgeesten durfde nog een borel te drinken” rene van rillaer barman, antwerpen

Lamsvlees is in het noordwesten populair, en een versie met kool is een klassieker in de herfst wanneer de lammeren worden geslacht. Met Fa-

rikal Day, de laatste donderdag van september, wordt in restaurants over het hele land deze lamsstoofpot geserveerd.”

Dat Noorwegen tot de Tweede Wereldoorlog tot de armere landen behoorde, heeft ook zijn weerslag gekend op de keuken. “Zowat alle groenten moeten geïmporteerd worden, en dat maakt ze duur”, gaat Gunnar verder. “Daarom zijn ze in onze traditionele gastronomie van weinig tel. Wel typisch Noors is het gebruik van dille, vaak in combinatie met rauwe vis.”

Huisjes van peperkoek Ook Noren steken natuurlijk al eens een pizza in de oven, maar als het op het kerstmaal aankomt, worden er nauwelijks toegevingen gedaan aan de traditie. “Eigenlijk heeft Noorwegen maar één feest, en dat is het kerstfeest”, vertelt Brith. “Daar wordt weken naartoe geleefd. Met het bereiden van het traditionele kerstmaal, pinnekjot, wordt al gestart in september. Het schapenvlees wordt eerst een zestal weken gepekeld, daarna opgehangen en gedroogd, en vervolgens 2 à 3 uur gestoomd op pinnen van berkenhout. Dat wordt dan opgediend met aardappelpuree en gele rapen. Komt u eten? Nee, zeker? (lacht)” “Onze desserts zullen u wellicht beter bevallen. Noorwegen is een echt cakeland. Elke huismoeder die zichzelf respecteert, bakt minstens zeven soorten koekjes. Met Kerstmis maken we ook huisjes van peperkoek, en er is rijstpap toe. Wie een amandel in zijn portie vindt, meestal is dat een kind, is koning.”

Of Noren in Antwerpen evenzeer aan hun kerst-trekken komen? “In Noorwegen is met kerstavond alles, ook de restaurants, dicht. De straten zijn leeg, iedereen zit binnen. Kerst zelf wordt ook veel strikter gevierd.

Bij wijze van contrast wordt er de dagen voordien al soberder gegeten. En op 23 december komt overal kabeljauw op tafel en mag de kerstversiering opgehangen worden. Jammer toch, mijn kerstboom, die van eind november in huis staat, is dan al uitgedroogd. Echte Noren hebben wel serviezen met kerstmannetjes op, zelfs kerstgordijnen.”

Wie de authentieke Noorse kerstsfeer wil opsnuiven, moet zeker eens langslopen op de jaarlijkse kerstbazaar aan de Italiëlei. “Van de Scandinavische etenswaren, waarvan sommige producten door het jaar ook te koop zijn in de kerk, wordt dan een uitgebreider gamma aangevoerd”, vertelt Brith. “Echt een buitenkans om nieuwe smaken te ontdekken.

Er zijn bovendien Scandinavische hebbedingen als Noorse truien of trollen, je kan er typische gerechten proeven of onze zelfgemaakte kerstversiering kopen.”

Kerstbazar, 20-22 nov, Noorse Zeemanskerk, Italiëlei 8, Antwerpen

i

Recept

Nationaal gerecht Farikal Ingrediënten

MM 1,5 kg schapenvlees (met

vet eraan!)

MM 1,5 kg witte kool MM 2 theelepels zout MM 2 theelepels hele pepers MM 3 dl kokend water MM Eventueel wat meel

Bereidingswijze Snijd de kool in grote stukken.

Leg het vlees met vet onder in een grote pan. Strooi tussen de lagen door het zout en de pepers. De pepers kan men ook in een thee-ei doen en dan mee laten koken.

Leg de kool er bovenop.

Giet het kokende water over vlees en kool.

Voor meer saus wat meel tussen de lagen strooien.

Laat het zachtjes trekken met deksel op de pan gedurende 2 uur. Lekker met gekookte aardappelen.

Dineren om 16 uur Heel wat Noren eten op een gewone dag hun avondmaal al om 15.30u of 16u ’s middags.

“Dat kan, omdat onze werkdagen korter zijn.” Noren gebruiken vier maaltijden per dag. Een ontbijt om 7u ’s ochtends, met vooral brood. In de supermarkten is de keuze aan brood gigantisch. Dan volgt een lunch, ook met brood, tussen 11u en 11.30u. ’s Middags wordt er geen warm maal geserveerd in de restaurants.

En ’s avonds tussen 20 en 21u wordt er nog een kleinigheid gegeven als vierde maal. Dat hapje ’s avonds wordt kvelds genoemd, een snackje. Dikwijls knackebrød of wafels.