Computer Idee 25-2020 Preview

25

10 - 24 november 2020 BLIJF MENTAAL FIT

Slechts

€

3,85

OVERZICHT K IN EXCEL E E I N F R A G

11 Pittige puzzelgames

Keuzehulp

Raspberry Pi l e d o m te is ju t e h k a ta e V oor elk

ONLINE CONVERTERS

Zet alles (g ratis) om

's a m a h a B e d f a n va ’ e iv ‘L

DE BESTE APPS

Maak zelf muziek

Vervang uw webcamachtergond

1

| 23 | 2017

Workshop Xodo: stoeien met pdf

WACHTWOORD VERGETEN?

Toch toegang tot Windows!

02025

8 718226 109118

CELEBRATING THE YEAR’S BEST PRODUCTS

GLOBAL AWARDS 2020-21 visit www.eisa.eu for the winners

EISA is the unique collaboration of 62 member magazines and websites from 29 countries, specialising in all aspects of consumer electronics from mobile devices, home theatre display and audio products, photography, hi-fi and in-car entertainment. Now truly international with members in Australia, India, Canada, the Far East and USA, and still growing, the EISA Awards and official logo are your guide to the best in global consumer technology!

TESTED BY THE EXPERTS n WWW.EISA.EU

Inhoud

Deze editie

Inhoud

10 Heerlijke hersenkrakers Breinbrekers waar u nóg slimmer van wordt.

18 Welke Pi voor welke taak?

Kies de juiste Raspberry Pi. 22 Achtergrond bij videocalls Met de groeten uit Hawaï!

32 LibreOffice – deel 2 Presenteren en tekenen.

10

34

Coole puzzelgames Maak kennis met elf even verrassende als eigenwijze puzzelgames om die grijze massa in uw bovenkamer eens flink mee te pijnigen.

Workshops 14 Windows-wachtwoord vergeten Tips, trucs en oplossingen.

48 Vivaldi-update Veelzijdige browser nu ook beschikbaar voor mobiel gebruik.

50 Xodo Gratis pdf’s lezen en bewerken.

18

Acht jaar Raspberry Pi In acht jaar tijd zijn er heel wat versies van de Raspberry Pi verschenen. Een mooi moment voor een overzicht van de recente modellen en waarvoor u ze kunt inzetten.

36

36 Grafieken in Excel De kracht van taarten.

40 Smartphone en hoortoestel Beter horen met uw mobiel.

43 De beste online converters Formaten omzetten naar elke gewenste indeling.

56 Apple stapt over op ARM Mac-computers zonder Intel.

58 Pingelen op het scherm De mooiste virtuele instrumenten in app-vorm.

30 Word abonnee Kies zelf het 11 abonnement Keuzehul p dat het best Raspberr y Pi bij u past!

Zet alles 25

10 - 24 novemb

er 2020

3,85

Slechts

€

BLIJF MENTAAL

OVERZIC IN EXCEL HT E K E G R A F I N

Beter horen met uw smartphone Grafieken in Excel Hoe maakt u mooie, overtuigende grafieken die ook nog eens makkelijk te lezen zijn?

Rommeltje Z

oals veel meer mensen werken mijn collega’s en ik de laatste maanden voornamelijk thuis. Overleg gaat via mail en Slack, vergaderen via Teams.

Ideaal vind ik dat videobellen niet – je praat bijvoorbeeld al snel door elkaar heen – maar het is veel beter dan helemaal niet vergaderen. Nadeel van gesprekken met beeld is wel dat de camera niet alleen jou vastlegt, maar ook een deel van de ruimte waarin je zit. Bij mij is dat mijn werkkamer. En die is een tikje rommelig … Dat was nooit een probleem, omdat er computeridee.nl

40

We vertellen u alles over het kiezen, koppelen en gebruiken van een gehoorapparaat in combinatie met een Android-smartphone of Apple iPhone.

behalve ikzelf amper iemand een voet over de drempel zet.

Maar ja, met dat videobellen kijken ineens tal van collega’s letterlijk over mijn schouder mee. Aanvankelijk loste ik dat op door wat camouflerende attributen op de achtergrond te plaatsen, maar later ontdekte ik dat het veel eenvoudiger kan. Teams heeft een optie om bij een videogesprek een andere achtergrond in te stellen. Handig! In deze editie gaat Toon van Daele dieper in op de ‘camouflage-opties’ voor videobellen (lees het artikel

op pagina 22 en volgende). Zo kunt u bijvoorbeeld net doen of u op de Bahama’s zit. Videobelt u niet? Geen punt, er staan nog heel veel andere interessante workshops en artikelen in dit nummer. Veel lees- en doeplezier.

Dick van de Schraaf Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl

Voor elke taak het juiste

ONLINE

CONVERT

model

‘ Live’ vanaf de Bahama's Vervang uw webcam achtergo nd

1

| 23 | 2017

Pittig puzzelgame es

ERS

(gratis) om

Workshop Xodo: sto eien me

DE BESTE

APPS

Maak ze muziek lf WACHTWO

ORD VERGETEN

?

Toch toeg ang tot Windows!

t pdf

02025 8 7182 26

109118

Rubrieken 4 Mailbus Lezers geven hun mening 6 Nieuws Trends en nieuwe producten 17 Hoe? Zo! Freeware besproken 27 Tips & Trucs Handige slimmigheden 46 Voor Nop De leukste gratis software 53 Gespot in Area 120 Experimenteren met Google 54 Vers Getest Nieuw spul, voor u bekeken 62 FAQman Uw vragen beantwoord 66 Uitsmijter Maak een e-bike van uw fiets 67 Abonneeservice/colofon Plus: volgend nummer

25 | 2020

FIT

3

k r e w t e h n a a a s s a m Ze t de g ri jze

Piekerpuzzels en Wie durft er nog te beweren dat games spelen zonde van de tijd is? De aantrekkingskracht van deze tussendoortjes valt niet te ontkennen. In deze selectie maakt u kennis met elf puzzelgames die verrassen door hun eigenwijze, soms onwezenlijke spellogica en waarbij u telkens patroonherkenning en deductie moet gebruiken. Kortom, de leukste manier om slimmer te worden. Puzzelen, als ze daar nu eens een beroep van maken …

Tekst Dirk Schoofs

H

ebt u een kwartiertje vrij, dan is een puzzelspel een uitstekend tijdverdrijf. Zo’n spel stimuleert u tot nadenken en sommige bieden mogelijkheden tot chatten en samen spelen. En als u de score van vrienden kunt verbeteren, wordt het helemaal leuk. Een puzzelgame draait per definitie om het oplossen van problemen. In het begin vindt u de oplossing met twee vingers in de neus, maar naarmate het spel vordert, wordt zo’n game complexer of neemt de tijdsdruk toe. Sommige spellenmakers beweren dat er een verband bestaat tussen puzzelgames en meditatietechnieken. Met zo’n game ontspant u de geest, terwijl u oplossingen overweegt en dat geeft rust. Bovendien zijn puzzelgames overal te spelen, want ze staan op uw telefoon of tablet. De games in dit artikel heten ook wel ‘casual games’. Dat betekent dat u niet echt veel tijd hoeft te investeren in zo’n spelleYellow tje. Alhoewel …

Hitman GO Hitman GO is gebaseerd op de succesvolle Hitman-reeks. GO is een strategiespel met een unieke grafische stijl in diorama-look. U kruipt in de huid van de iconische Agent 47 die verschillende technieken gebruikt om zijn tegenstanders uit te schakelen: stil en stiekem, of frontaal en al even dodelijk. U navigeert door zwaarbewaakte gebouwen en gebruikt schijnbewegingen, afleiding, vermommingen, het sluipschuttersgeweer en natuurlijk de Silverballer-pistolen waarom deze huurmoordenaar bekendstaat. Er is geen spatje bloed te zien en iedere figuur wordt voorgesteld als een subtiel vormgegeven pion en toch oogt alles ontzettend gaaf. Dit is een volbloed puzzelspel

waar tactiek de belangrijkste troef is.

Bij de posities die u inneemt, moet u vooral zorgen dat de lijfwachten u niet kunnen onderscheppen. Hitman GO is turn based, wat betekent dat u eerst aan zet bent en daarna is het de beurt aan alle vijanden. U kunt zich ook niet simpelweg gedeisd houden en afwachten, u kunt hoogstens heen en weer schuiven. Hitman GO draait niet om een plot, er is geen verhaallijn. U moet gewoon door de locaties navigeren, bewakers uitschakelen en uw doel bereiken. Bovendien verzamelt u extra sterren naarmate u de opdracht in minder zetten uitvoert of als u erin slaagt het doel te bereiken zonder iemand uit te schakelen.

Yellow De onafhankelijke spelontwikkelaar Bart Bonte (www.bartbonte.com) heeft de afgelopen twaalf jaar meer dan vijftig games op zijn naam gezet.

De opzet van Yellow is eenvoudig: maak het hele scherm geel. Het leukste aan deze game is de verscheidenheid in de verschillende niveaus. Bij iedere opdracht moet u de juiste methode zoeken. Soms moet u verborgen knoppen

vinden, dan weer zaken verslepen of ballonnen opblazen. Net als u denkt het onder de knie te hebben, moet u weer een andere manier bedenken om de objecten in de gele achtergrond te laten opgaan. Gelukkig is er een knop waardoor u soms een tip mag bekijken, maar dan krijgt u telkens eerst reclame te zien. Yellow is een game waarin u na ongeveer een uur de vijftig levels uitgespeeld kunt hebben.

Android € 6,99 – iOS € 5,49

Android/iOS - gratis

Hitman GO

Telkens is het zoeken hoe u het volledige vlak geel kunt kleuren.

U beweegt de huurmoordenaar als een spelpion over het veld.

10

25 | 2020

Games

breinbrekers Brain It On! Brain It On! is een even eenvoudig als verslavend puzzelspel, waarin u in honderd levels puzzels moet oplossen die gebaseerd zijn op natuurkunde. Vaak gaat het om praktisch inzicht wat betreft zwaartekracht, actie en reactie of evenwicht. U krijgt telkens een opgave waarbij u met de vinger een vorm moet tekenen. Die vorm valt dan neer op de plaats waar u hem hebt neergezet en met wat geluk en (veel) inzicht lost u de opgave op.

U kunt ook snel meerdere vormen tekenen en die droppen, maar hoe

minder vormen u nodig hebt, hoe hoger de score wordt. Met elke puzzel kunt u drie sterren verdienen. Eén ster om de puzzel op te lossen, nog een ster als u een maximumaantal vormen niet overschrijdt en de derde ster verdient u als u de klus klaart binnen een tijdslimiet. Af en toe verschijnt er reclame, maar die kunt u uitschakelen door 4,49 euro te betalen. Bovendien kunt u inloggen op Facebook om de scoreborden te zien en te concurreren met uw vrienden.

Android/iOS - gratis

Brain It On!

Teken een vorm en reken dan op natuurwetten zoals de zwaartekracht.

Threes Zoek naar veelvouden van drie.

computeridee.nl

Android/iOS - € 5,49 Hoe meer spelvakken u kunt combineren, hoe meer kracht u ontwikkelt.

Threes Een gameontwerper, een kunstenaar en een componist bedachten onder de bedrijfsnaam Sirvo de indie-puzzel Threes. Beweren dat Threes op wiskunde is gebaseerd, is te veel gezegd. Het gaat simpelweg om het herkennen van veelvouden van het getal drie. Wanneer een veelvoud van drie naast of onder elkaar komt te staan, verdwijnen die getallen en verhoogt uw score. U blijft doorgaan tot er geen enkele zet meer mogelijk is en dan krijgt u de eindscore. Is het eigenlijk mogelijk om Threes uit

Ticket to Earth Ticket to Earth is een game waarin u minstens drie elementen in elke richting moet matchen, zoals bij het populaire Candy Crush. In dit geval kruipt u in de huid van het weesmeisje Rose dat vecht tegen een corrupt systeem. Rose beweegt zich langs de paden die u als speler moet verbinden. Terwijl ze over het spelbord loopt, ontwikkelt ze aanvalskracht. Hoe meer tegels u Rose kunt laten bewegen, hoe krachtiger ze wordt. Bovendien beschikt u over een heel team helpers die u overal in het slagveld kunt positioneren.

Eigenlijk is dit een roleplaying puzzel, waarbij u steeds beweegt en de krachten en uitrusting van het team aanpast naarmate het verhaal vordert. Verwacht voor de zestig missies ongeveer tien uur spelplezier. De ontwikkelaar Robot Circus bouwt de moeilijkheidsgraad langzaam op, zodat u meteen kunt beginnen met spelen zonder dat u daar al te veel aanwijzingen voor nodig hebt.

te spelen? Jawel, 3,33 jaar na de release is de Twitter-gebruiker @ThreesPorn erin geslaagd om te doen wat iedereen onmogelijk Ticket to Earth achtte: het spel verslaan. Met een score van 1.594.323 bereikte hij het vuurwerk van de eind-animatie. U kunt dit spel dus, als u heel hard uw best doet, helemaal uitspelen! Threes is verrassend schattig, vooral de muziek en het stemmetje maken het extra leuk.

Android € 0,99 – iOS € 6,99 25 | 2020

11

Kies het juiste mo l e d o m n e ig e jn i z k a ta Elke

Tussen het eerste model van de Raspberry Pi acht jaar geleden en nu zit een heel verschil. Een belangrijk verschil is ook dat er tegenwoordig meerdere modellen van het kleine computertje in omloop zijn; van de krachtigere Raspberry Pi 4B tot de kleine Raspberry Pi Zero W en de industriële Raspberry Pi Compute Module 3+. Welk model gebruik u het best voor welke taak? We geven een overzicht.

Tekst Koen Vervloesem

I

n acht jaar tijd zijn er al heel wat modellen van de Raspberry Pi (www.raspberrypi.org) verschenen, en zelfs de originele Raspberry Pi Model B is voor sommige toepassingen nog bruikbaar (zie het kader ‘Oudere modellen’). Maar in dit artikel geven we een overzicht van de meer recente modellen en waarvoor u deze kunt inzetten.

Voor we de verschillen bespreken, is het nuttig om nog even aan te stippen wat ze gemeenschappelijk hebben. Alle modellen van de Raspberry Pi hebben een 40pin-gpio-header (afbeelding 1) (behalve het eerste

18

25 | 2020

Alle Raspberry Pi-modellen hebben een gpio-header om elektronische componenten op aan te sluiten.

model uit 2012, dat 26 pinnen telt), waarop u uitbreidingsbordjes (HAT’s) kunt aansluiten of zelf elektronische onderdelen kunt solderen of met jumperwires kunt aansluiten.

Dat maakt elk model geschikt om met elektronica te experimenteren. Elk model heeft ook een cameraconnector en een micro-sd-kaart (behalve weer het eerste model, dat gebruikt een grotere sd-kaart).

Aan de softwarekant is vooral Raspberry Pi OS (www.raspberrypi. org/downloads) interessant, het officiële besturingssysteem voor de Raspberry Pi (vroeger heette het besturingssysteem Raspbian).

Opvallend is dat de makers achterwaartse compatibiliteit garanderen: de nieuwste versie van Raspberry Pi OS ondersteunt nog altijd het eerste model van de Raspberry Pi.

1

Raspberry Pi 4 Model B De Raspberry Pi 4 Model B, het nieuwste model uit de familie van de minicomputer, is het vlaggenschip.

Het processorbordje heeft een krachtige Cortex-A72-processor (ARMv8, quadcore en 64 bit) met een kloksnelheid van 1,5 GHz. Door die processorkracht en hoeveelheid geheugen is het bordje nu eindelijk zelfs comfortabel als desktopcomputer te gebruiken, ook dankzij de twee micro-hdmi-aansluitingen (afbeelding 2).

De twee usb3.0-poorten en de gigabit-ethernetinterface maken de Raspberry Pi 4B met een externe harde schijf geschikt als nas. Ook als mediacenter, bijvoorbeeld met Kodi (https://kodi.tv)) op het besturingssysteem LibreELEC (https://libreelec. https://libreelec. tv), ), staat dit model zijn mannetje.

Wel is de warmteafvoer een aandachtspunt: de Raspberry Pi 4B wordt aanmerkelijk warmer dan zijn voorgangers en heeft dan ook goede ventilatie of een koelblok nodig. Er zijn ook aluminiumbehuizingen die nauw aansluiten op de processor, zoals de Argon Neo, en daardoor de warmte goed afvoeren.

Er zijn versies met drie hoeveelheden intern geheugen in omloop: 2 GB, 4 GB en 8 GB. In het begin was er nog geen versie met 8 GB, maar wel een met 1 GB. Die laatste is inmiddels uit de handel genomen. Welke versie

Raspberry Pi

del Raspberry Pi Oudere modellen Hebt u nog een ouder model van de Raspberry Pi liggen, dan kunt u die gerust nog gebruiken. Zo is de Raspberry Pi 3 Model B+ in veel omstandigheden zeker geen slecht alternatief voor de Raspberry Pi 4 Model B. U moet dan wel rekening houden met een lagere ethernet- en usb-snelheid, minder geheugen, een minder krachtige (maar zeker geen zwakke) processor en maar één hdmi-aansluiting.

De Raspberry Pi 3 Model B, en de tweede en de eerste generatie van

Raspberry Pi 3 Model B+ het computerbordje zijn telkens minder krachtig, maar bijvoorbeeld als domoticacontroller of experimenteerbordje om elektronica aan te sturen, zijn ze in veel gevallen nog prima geschikt. Een mediacenter of desktopmachine is ook op de oudere modellen in principe mogelijk, maar het is wel een aanmerkelijk minder soepele ervaring dan op de Raspberry Pi 4. Let ook op: de eerste en tweede generatie beschikken niet over wifi en bluetooth.

De Raspberry Pi 3 Model B+ is nog steeds een prima bruikbare minicomputer. Hij is voorzien van een Cortex-A53-processor (ARMv8, quadcore en 64 bit) op 1,4 GHz, 1 GB intern geheugen, vier usb2.0-poorten, een gigabit-netwerkaansluiting (wel via usb 2.0, dus de volle gigabit-snelheid is niet haalbaar), 2,4- en 5GHz-wifi en bluetooth. Doordat het 2GB-model van de Pi 4 Model B vrijwel gelijk is geprijsd, heeft het weinig zin om nog een Pi 3 Model B+ nieuw te kopen. Tenzij u minder rekenkracht nodig hebt en juist iets energiezuinigers zoekt met minder warmteontwikkeling.

3

Raspberry Pi 3 Model A+ hebt u nodig? Dat hangt er uiteraard helemaal vanaf wat u ermee wilt gaan doen.

Het model met 2 GB volstaat voor de meeste gebruikers: dat is al twee keer zoveel als in zijn voorganger. Een hoeveelheid van 4 GB is handig als u de Raspberry Pi als desktopmachine wilt gebruiken of er veel servertoepassingen op wilt draaien. Het topmodel met 8 GB is vooral bedoeld voor veeleisende toepassingen zoals kunstmatige intelligentie en videobewerking. Om de volledige 8 GB te kunnen gebruiken, hebt u wel de 64bit-versie van Raspberry Pi OS nodig, die momenteel nog een bètaversie is.

De Raspberry Pi 3 Model A+ is een wat vreemde eend in de bijt (afbeelding 3).

Enerzijds zijn er de processorbordjes op de standaardgrootte en anderzijds de Zero-modellen die veel kleiner zijn. De A-modellen (waarvan de Raspberry Pi 3 Model A+ de tweede versie is) zitten daar qua grootte tussen. Ook wat prestaties betreft zit dit model in de middenmoot. Er zit dezelfde processor op als in de Raspberry Pi 3 Model B+, maar dan met slechts 512 MB geheugen. Dat maakt het bordje minder krachtig dan de Raspberry Pi 3 en 4, maar wel stukken sneller dan de Raspberry Pi Zero.

Door de kleinere afmetingen zijn er connectoren weggevallen: er is geen ethernet en er is maar één usb2.0-poort. Dat maakt het model vooral geschikt voor (talloze) toepassingen die weinig interfaces, weinig geheugen maar wel wat

De Raspberry Pi 3 Model A+ is een afgeslankte, maar toch nog krachtige versie van het computerbordje.

rekenkracht vereisen. Denk bijvoorbeeld aan een ip-camera (sluit een camera op de camera-interface of usb aan), een computerbordje voor een multiroom-audiosysteem (voeg gewoon een luidspreker toe) of een satellietsysteem met audio voor een slimme luidspreker met Rhasspy (https://rhasspy.readthedocs.io). (https://rhasspy.readthedocs.io Ook als domoticacontroller zou de Raspberry Pi 3 Model A+ geschikt kunnen zijn, als u hoogstens één adapter via usb gaat aansluiten en tevreden bent met wifi. De processor is krachtig genoeg om een flinke hoeveelheid gegevens te verwerken en de 512 MB geheugen is voor veel domotica-opstellingen voldoende.

Dat kan bijvoorbeeld met Home Assistant (www.home-assistant.io).

De Raspberry Pi 4 Model B staat zijn mannetje als desktopmachine met twee 4K-schermen.

2

computeridee.nl

25 | 2020

19

n te r a ta n e s je f a ta s n a De kracht v

Overzicht in gra Een tabel met cijfermateriaal is vaak moeilijk te interpreteren, daarom houden we van grafieken die in een oogopslag inzicht geven. Toch is het verleidelijk om in Excel ingewikkelde en overdonderende grafieken te maken, terwijl het natuurlijk om duidelijkheid gaat. Hoe kiest u het juiste type en hoe maakt u overtuigende, mooie grafieken die makkelijk te lezen zijn?

Tekst Dirk Schoofs

Gegevenstabel

Grafiektypes

Iedere grafiek die u maakt, begint bij het selecteren van de gegevens die u aan de hand van staafjes, lijnen of taarten wilt weergeven. Daarvoor houdt u de linkermuisknop ingedrukt op eerste cel linksboven van de gegevenstabel. Dan sleept u de muisaanwijzer naar de rechterbenedenhoek van de tabel (afbeelding 1). Of u klikt op de eerste cel linksboven, drukt de Shifttoets in en dan klikt u op de laatste cel rechtsonder.

Daarna plaatst u de muisaanwijzer op de cel waar de grafiek moet komen.

Vervolgens gaat u naar het tabblad Invoegen, waar u in het onderdeel Grafieken een ruime keuze aantreft (afbeelding 2). En daar wringt dikwijls de schoen. Als u hier het verkeerde type kiest, gaat de betekenis van de gegevens grotendeels verloren.

Veel gebruikers houden het bij drie types: staven, lijnen of cirkels. Excel beschikt alleen over meer mogelijkheden om gegevens visueel voor te stellen. Blijft u toch bij de basistypes?

Zelfs dan kunt u met enkele handigheidjes de gegevens nog duidelijker presenteren.

2

G

rafieken en diagrammen zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. In zo’n grafische voorstelling herkennen we veel makkelijker trends en patronen dan in een rooster met veel getallen. Sommigen hebben het over grafieken wanneer het gaat over lijnen en kolommen. Zijn het cirkels of taarten, dan spreken ze over diagrammen. De definities van beide lopen door elkaar.

Wij gebruiken deze termen daarom als synoniem van elkaar in dit artikel.

Ga bij het gebruik van grafieken sowieso resoluut voor duidelijkheid. Wanneer u de grafiek straks in PowerPoint gebruikt, zet deze applicatie er een kader met veel witruimte omheen. Daarbij nemen de legenda en de titel ook nog eens veel ruimte in. Overweeg daarom of u de titel en legenda echt nodig hebt. Probeer verder de grafiek zo groot mogelijk te maken. Hoe kunt u grafieken nog visueel krachtiger maken? Welk type kiest u voor uw doel? We duiken in de wereld van de grafische voorstellingen.

1

Sleep over de cellen die u in de grafiek wilt weergeven.

Aanbevolen grafieken Sinds versie 2013 geeft Excel advies bij het maken van de keuze van het grafiektype. Klik in het onderdeel Grafieken op de knop Aanbevolen grafieken. U ziet een selectie van grafieken waarvan het programma aanneemt dat ze geschikt zijn voor de geselecteerde gegevenstabel (afbeelding 3). Scrol even door de suggesties en klik met de linkermuisknop op een grafiek. Rechts in het deelvenster krijgt u een voorbeeld te zien. Bent u tevreden? Klik dan op OK.

Varianten

Excel helpt bij het zoeken van het juiste grafiektype.

Wanneer u in de groep Grafieken een bepaald type selecteert, bijvoorbeeld Kolom, Lijn of Waterval, presenteert het programma meer varianten van het gekozen type in het tabblad Grafiekontwerp (afbeelding 4). Dat tabblad verschijnt als u op de grafiek klikt.

Opvallen Gebruik een opvallende kleur voor wat u wilt benadrukken, bijvoorbeeld voor die ene kolom waarover u meer wilt vertellen.

Dat doet u met drie muisklikken. Klik op het grafiekgebied om alle kolommen te selecteren. Daarna klikt u een tweede keer op de staaf waarvan u de kleur wilt wijzigen.

Daarna gebruikt u de rechtermuisknop om de kleur van de opvulling en de contouren Geef de kolom waar u de aandacht op wilt vestigen van de kolom aan te passen. een opvallende kleur.

36

25 | 2020

Excel

fieken

Geen 3D-effect

3

Het 3D-effect is een van de meestgebruikte visualisatie-effecten.

Wij blijven toch voorstander van de sobere, platte 2 D-grafiek.

3D-grafieken ogen mooi op een beeldscherm, maar op de afdruk zijn ze lastiger te lezen. Bovendien worden de staven, kolommen of taarten door het 3D-perspectief een beetje gekanteld en daardoor krijgt u een vertekend beeld.

Kijk maar naar hoe duidelijk een cirkeldiagram eruitziet in 2D tegenover 3D. In 2D merkt u dat ieder deel even groot is. Als we de cirkelgrafiek omzetten naar 3D lijkt het alsof het oranje segment veel groter is dan de twee andere delen.

De 3D-weergave geeft een vertekend beeld van de verhoudingen.

4

Onder de aanbevolen grafieken toont Excel de suggesties voor de selectie.

Wanneer u de muisaanwijzer over het plaatje houdt, toont het programma de naam van de variant met een korte beschrijving. Klikt u op OK, dan verschijnt de grafiek op het werkblad. U kunt de grafiek met de muisaanwijzer vastpakken en naar een andere plaats verslepen.

bestaat, kunt u in dit dialoogvenster de grafiek als een object naar een van de bestaande werkbladen verhuizen (afbeelding 5).

Kolommen sorteren Op een ander blad Op dit moment staat de grafiek op het blad waar ook de gegevenstabel staat. Wilt u de grafiek op een nieuw tabblad plaatsen, kies dan rechtsboven in het tabblad Grafiekontwerp voor de knop Grafiek verplaatsen. Als u het tabblad met de knop niet ziet, moet u even op de grafiek klikken.

In dit dialoogvenster kunt u de grafiek naar een nieuw tabblad verplaatsen. Geef dat hier meteen een nieuwe naam. Wanneer het werkblad al uit verschillende tabbladen

Het staaf- of kolomdiagram is het geschiktst om waarden te vergelijken of om een ontwikkeling in de tijd te tonen. U wilt bijvoorbeeld de

Het programma toont voortdurend varianten om het ontwerp te verbeteren.

resultaten per regio vergelijken. Dit is het meest voorkomende grafiektype.

Excel 365 noemt het rechtopstaande type het kolomdiagram en het liggende type heet het staafdiagram.

Bij dit type kan de volgende tip een groot verschil maken.

Voordat u de gegevens omzet naar kolommen of staven sorteert u de gegevens van groot naar klein met de

6

Omdat we de lijst van groot naar klein hebben gesorteerd, wordt de grafiek veel sprekender.

5 7

Hiermee verplaatsen we de grafiek naar het vijfde tabblad.

Wanneer de labels veel tekst bevatten, gebruikt u beter het horizontale staafdiagram.

computeridee.nl

25 | 2020

37

t n e m e n n o b a f o n Zonder aanmelde

Pdf’s lezen én be Xodo is een webapplicatie waarmee u niet alleen pdf-bestanden kunt bekijken, maar ook kunt bewerken. De tool is op elke computer in elke moderne webbrowser te gebruiken. De tool is bovendien gratis. U hoeft geen abonnement af te sluiten op het moment dat u een pdf wilt bewerken. U kunt gewoon lekker uw gang gaan.

handige bewerkings- en annoteermogelijkheden. Rechtsboven ziet u overigens ook een aanmeldknop. Niks van aantrekken: Xodo doet het net zo goed zonder aanmelden.

Een of meer pagina’s Is uw pdf aan de kleine kant, dan vergroot u deze door op de plusknop te klikken. Ook het aloude Ctrl+scrollwiel werkt prima. Als het schermoppervlak- en de -resolutie hoog genoeg zijn, kunt u twee pagina’s tegelijk naast elkaar tonen. Klik hiervoor op het tandwielknopje en klik achter Layout op de middelste optie. Ook onder het tandwiel vindt u de mogelijkheid om pagina’s te draaien, wat soms erg handig is.

Tekst Ronald Smit

2

X

odo is een online pdf-viewer én editor waar u geen cent voor betaalt. Bij Adobe is dat anders; daar zit u direct aan een abonnement vast als u pdf’s wilt gaan bewerken. Xodo blijft gratis, ook als u kiest voor de iOS- of Adroid-versie.

We gebruiken in dit artikel de web-app als leidraad. Die is namelijk ideaal: u hoeft er niets voor te installeren en het werkt uitstekend op uw tablet, smartphone en computer. Grote kans dat u de app zelfs aan de praat krijgt op uw smart-tv, als die tenminste is voorzien van een browser.

Markeren maar! Onderstrepen of doorhalen kan ook.

Een gekozen vorm kan nog verder naar smaak worden aangepast.

3

Aanmelden niet nodig Om aan de slag te gaan, start u de browser en brengt u een bezoekje aan www.xodo.com. Klik op de geopende pagina op de uitnodigende knop Launch now. Blader via bijvoorbeeld de Windows Verkenner of via de bestanden op een Chromebook naar een map met pdf’s.

Open een exemplaar door het simpelweg naar het vak Drag and drop a file here te slepen. In ons voorbeeld pakken we een retro-Computer Idee van alweer flink wat jaartjes terug. U ziet de pdf nu in de browser geopend (afbeelding 1) staan.

Dat is op zich niet wereldschokkend, want ook Firefox, Chrome en zelfs Edge hebben daar inmiddels geen moeite meer mee. Alleen in Xodo is dat toch anders. Kijk maar eens naar de knopjes bovenaan. Die leiden u naar allerlei

Markeren en onderstrepen De knoppen in het rechterdeel van de knoppenbalk zijn eigenlijk het interessantst. Klik op de A (standaard van een geel achtergrondje voorzien) en u krijgt de beschikking over een markeerstift in diverse kleuren. U krijgt ook opties om tekst door te halen of te onderstrepen (afbeelding 2).

Om tekst traditioneel geel te markeren, klikt u op – hoe verrassend – de gele kleur. Klik op het begin van een stuk tekst dat u wilt markeren, blijf de linkermuisknop ingedrukt houden en sleep tot het eind, om daar de knop weer los te laten. Probeer zeker ook de genoemde doorhaal-, onderstreep- en onderkringelfuncties even uit.

1

Een pdf geopend in de web-app Xodo.

50

25 | 2020

Vormen Vanzelfsprekend mogen ook voorgebakken vormen als vierkanten, ovalen en tekstwolken niet ontbreken in een fatsoenlijke pdf-editor. Deze vindt u in Xodo onder

Workshop

werken de vormenknop, direct rechts van de markeerknop. Klik erop en kies een vorm. Bij elke vorm vindt u een driehoekje rechtsonder. Klik daarop en u kunt de vorm verder finetunen, denk aan lijndikte, kleur en dat soort dingen (afbeelding 3). Teken de vorm vervolgens op de gewenste plek en klaar.

Tekst toevoegen Heel aardig is de knop T. Daarmee voegt u simpelweg tekst toe aan een pdf. Dat kan handig zijn als iemand u een pdf heeft gemaild, waarin volgens u iets belangrijks ontbreekt. Op deze manier kunt u deze tekortkoming direct herstellen (afbeelding 4).

Na een klik op de T krijgt u ook hier rechtsonder een driehoekje te zien. Klikt u daarop, dan zijn tekstgrootte, kleur en dikte instelbaar.

Jammer genoeg kunt u dan weer geen lettertype instellen, u moet het doen met het standaardexemplaar.

6

Zet een virtuele handtekening, wel zo makkelijk.

Pas de positie en grootte van de handtekening aan.

Voeg tekst toe aan een pdf.

4

plek, waar u een handtekening wilt plaatsen. Teken de handtekening en klik daarna op het vinkje rechtsonder in het handtekeningen-hulpje (afbeelding 6). De gelukkige bezitters van een aanraakscherm kunnen overigens met hun vinger in de weer.

Mocht u de handtekening achteraf willen verplaatsen, vergroten of verkleinen, klik dan eerst op het pijltje in het linkerdeel van de knoppenbalk naast het handje. Klik daarna op de ingevoegde handtekening, waarna u een kader met handgrepen ziet. Via de handgrepen maakt u de handtekening groter of kleiner. U kunt de handtekening ook verplaatsen door te slepen (afbeelding 7).

Tekenen Wilt u uit de vrije hand tekenen? Bijvoorbeeld met de bij uw tablet behorende tekenpen? Klik dan op de allereerste knop in het rechterdeel van de knoppenbalk, in de vorm van een pen. Er zijn vier pennen beschikbaar, in eerste instantie vooringesteld met veelgebruikte kleuren.

Maar als u op het inmiddels bekende driehoekje rechts onderin het pen-pictogram klikt, kunt u zelf een kleur kiezen, de dikte instellen en de mate van doorzichtigheid regelen (afbeelding 5).

Uw handtekening digitaal toevoegen; dat scheelt weer een paar stappen!

Ondertekenen Een veelvoorkomend klusje is het tekenen van een per e-mail toegestuurd pdf-formulier. Dat zou u heerlijk ouderwets kunnen regelen: afdrukken, tekenen, scannen naar pdf en vervolgens terugmailen. U kunt het ook net wat moderner aanpakken en uw handtekening digitaal toevoegen. Dat scheelt weer een paar stappen.

Klik hiervoor op de handtekeningknop, direct naast de vormenknop. Via het driehoekje onder in de knop kunt u zaken als lijndikte en kleur instellen. Klik vervolgens in het formulier, of in dit voorbeeld ergens op een lege

Opmerkingen

5

Tekenen uit de vrije hand is geen probleem in Xodo.

computeridee.nl

7

Pdf-bestanden worden vaak gebruikt als proef om bijvoorbeeld rapporten na te lezen. U kunt de al genoemde markeergereedschappen en dergelijke gebruiken om dingen aan te geven die anders moeten. Het is minder handig om de te wijzigen tekst aan te geven via toegevoegde tekst, dat maakt het al snel erg onoverzichtelijk.

Voor voorgestelde aanpassingen kunt u beter gebruikmaken van het opmerkingen-gereedschap. Klik op de knop met de tekstballon (rechts van de T-knop) en klik vervolgens in de tekst waar u een opmerking wilt plaatsen.

Op die plek verschijnt een klein tekstballon-pictogram, terwijl tegelijkertijd een venster aan de linkerkant opent.

Hier tikt u uw opmerking, gevolgd door een klik op Save (afbeelding 8).

25 | 2020

51