SHOW.22 : KEES GOUDZWAARD

SHOW.22

KEES GOUDZWAARD 14.januari – 16.april.2023

KEES GOUDZWAARD

14 januari – 16 april 2023

Iets vertellen over het werk van Kees Goudzwaard? Dat kan natuurlijk op verschillende manieren. Je kunt in gesprek gaan met de schilder, erachter zien te komen wat hem aanzet tot schilderen en waarom. Hoe hij zijn werk ziet, welke processen hij samen met het werk doormaakt. Waar zijn werk staat in kunsthistorisch perspectief, enzovoort. Maar je kan ook vanuit je eigen waarneming en beleving kijken naar zijn werk. Ik heb gekozen voor het laatste, schrijven vanuit mijn eigen blik. Dat neemt niet weg dat ik hier en daar uit de verschillende gesprekken en interviews met Goudzwaard een quote heb aangehaald. Want soms kan een uitspraak van de kunstenaar iets enorm verduidelijken.

Wij zijn trots dat wij met deze show het werk van Kees Goudzwaard laten zien. Goudzwaard is een schilder die zijn eerste stappen als beeldend kunstenaar hier in Arnhem heeft gezet. In de loop van vele jaren kunstenaarschap heeft Goudzwaard voortdurend zijn eigen plan getrokken. Los van alle trends, hypes en stromingen heeft hij door de jaren heen zijn sporen uitgezet en gevolgd. Voor Goudzwaard was en is het doek de uitdaging waarop hij actie moet ondernemen. Nieuwsgierig en ambitieus legde hij van begin af aan de lat hoog met een enorm geloof en vertrouwen in het eigen kunstenaarschap. Wij (Marjolein de Groen en Peter Jordaan) kennen Kees beiden vanuit verschillende situaties en periodes. Marjolein kent Kees vanuit de Arnhemse kunstwereld uit de jaren negentig van de vorige eeuw. Als zeefdrukker heb ik meerdere zeefdrukken voor Goudzwaard gedrukt en ook schilderijen bedrukt. Voor het eerst proefde ik de hypergeconcentreerdheid die het werk in zich draagt tijdens een show met een aantal van zijn zeefdrukken en schilderijen bij Plaatsmaken in 2001 hier in Arnhem. Werk van Goudzwaard bijeengebracht in één ruimte heeft een enorme zeggingskracht, de schilder grijpt je direct bij je kladden. Natuurlijk kun je - net zoals ieder schilderij - ook een schilderij van Goudzwaard negeren. Gewoon door er voorbij te lopen. Maar geef je een schilderij van Goudzwaard een open blik, dan is de kans groot dat je in het schilderij getrokken wordt. En waar kijk je dan naar? Naar een doek dat eruitziet

alsof allerlei stukken en stukjes papier aan elkaar geplakt zijn met verschillende soorten en stukjes tape? Daar lijkt het wel op maar met deze simpele beschrijving doe je het werk van Goudzwaard tekort. Het is zo dat Goudzwaard voor het schilderen eerst een model maakt dat inderdaad is opgebouwd uit papier en tape in allerlei kleuren en soorten. Zelf zegt hij daar het volgende over: “Ik ben altijd een twijfelaar geweest. Ik overweeg, heroverweeg, kom nog eens terug, verwerp en dat gaat maar eindeloos door. Daarom begon ik na een tijd ook modellen te maken om van te vertrekken, om zo niet telkens teleurgesteld te raken in een resultaat en het dan weer te moeten overschilderen, of weg te gooien. Ik wilde het proces zich helemaal laten voltrekken voor ik begon te schilderen.”

Toch is het schilderij waar je naar kijkt precies dat wat het niet is. Je kijkt niet naar een model dat nageschilderd is. In feite kijk je naar het hele proces van overwegen, heroverwegen, verwerpen en er nog eens op terugkomen. Je kijkt naar tijd, naar langdurigheid, naar toegewijde arbeid enzovoort. Wanneer ziel en zielenroerselen bestaan dan is het Goudzwaard die er stukjes van laat zien in zijn schilderijen.

Hoe begint hij? Selecteert hij stukken en stukjes papier, legt hij rolletjes tape klaar? Misschien, ik weet het niet. Ik zie voor me hoe hij in zijn atelier met zijn materialen aan het schuiven is. Zoekend naar dat wat klopt met wat hij denkt en voor zich ziet. Ik heb het een klein beetje gezien tijdens het maken van zijn zeefdrukken in het verleden. Dat afwegen en schuiven met materialen. Het is een proces van minuten waaraan - bij wijze van spreken - urenlang

overwegen en heroverwegen vooraf zijn gegaan. Goudzwaard kent waarde toe aan het minuscule en het onbeduidende. Een waardeloos stukje tape, een gescheurd stuk papier komt bij hem in een ander universum terecht. Een universum op het platte vlak. Laag over laag maar ook laag tegen laag. In het schilderen wisselt Goudzwaard zoals hij zegt: “Het ene laagje in voor het andere.” De aandacht die Goudzwaard geeft aan het onbeduidende is uitzonderlijk. Die aandacht ontwikkel je niet op een namiddag, zelfs niet in een jaar. In een proces van jaren heeft Goudzwaard zijn onderwerpen teruggebracht tot wat het nu is. Hier kan hij het meedoen. Het lukt hem en het geeft hem voldoening, spaarzaam en bedachtzaam. En ik, wij, wij kijken ernaar. Wij moeten vorsen naar wat we zien. Met het kijken naar een schilderij van Goudzwaard ben je altijd ‘onderweg’. Onderweg in het schilderij, ik werd me daarvan bewust door veel naar één bepaald schilderij van Goudzwaard te kijken en er tijdens rondleidingen door Collectie DE.GROEN veel over te vertellen. Wanneer je kunst verzamelt, ontdek je dat kunst, of dat nu een schilderij, een video of wat dan ook is, zich niet altijd voltooid in je hoofd. Er zijn werken die na een tijd ‘uitkristalliseren’. Dat kan een jaar duren maar ook vijf jaar. Uiteindelijk bereiken ze als het ware een eindpunt. Dat is ook het mooiste punt om naar te kijken. Alsof je van de top van een berg alles kunt zien wat je je voorgesteld had. Een voltooid beeld, het is wat het is. Maar er zijn ook werken die komen nooit aan, die blijven altijd onderweg. Telkens wanneer je het werk ziet begint het opnieuw of gaat het verder waar je de vorige keer gebleven was.

De schilderijen van Goudzwaard zijn altijd onderweg. Daarmee komt een schilderij van Goudzwaard in mijn beleving nooit tot een einde, het gaat altijd door. Goudzwaard zegt: “De toeschouwer moet een beetje medeplichtig worden.”

Misschien is dat het wel, je wordt deelgenoot van het schilderij en daarmee aanvaard je dat een schilderij van Goudzwaard meer vertegenwoordigd dan alleen het schilderij als object. Zo zie ik het. Zo zie ik het nu. Maar morgen zie ik het misschien weer een beetje anders. En wat jij ziet of jullie zien is vast ook weer heel anders. Dat hoort nu eenmaal bij kunst.

Tot slot nog een mooie zin van Goudzwaard over het voortdurende proces waarin hij leeft en werkt: “De beperking van je medium aanvaarden is een continu proces, je leven lang, maar gaandeweg met de aanvaarding komt de beloning vanzelf.” Het klinkt toegewijd, religieus bijna!

Peter Jordaan

Voor de aangehaalde quotes: dank aan het interview met Kees Goudzwaard door Tom van Imschoot en Ritsart Gobyn met als titel ‘De toeschouwer moet een beetje medeplichtig worden’, verschenen in ‘Acts of painting’ bij Grafische Cel, Gent

Facsimile Rakelings Leven, 1999, olieverf, zeefdruk op doek, 180 x 150 cm

Casual Movements, 2022, acryl op karton, 48 x 40 cm

Panorama, 2020, olieverf op doek, 140 x 280 cm

Transparency With Holes, 2019, olieverf op doek, 150 x 120 cm

Around The Middle, 2022, zeefdruk op karton, 40 x 34 cm

Position, 2008, olieverf op doek, 100 x 80 cm

Catalogue Page, 2014, olieverf op doek, 150 x 100 cm

Indigo, 2022, olieverf op doek, 120 x 100 cm

Collage, 2014, olieverf op doek, 60 x 80 cm

COLOFON

Deze publicatie verschijnt bij de tentoonstelling KEES GOUDZWAARD, georganiseerd door Collectie DE.GROEN van 14 januari tot en met 16 april 2023.

Tekst : Peter Jordaan Foto’s : Peter Cox (p 15, 17, 19, 26-27, 29) Koen Kievits (p 7, 11, 12-13, 16, 20-21, 22-23, 24-25), Oscar Lourens (p 30) Basis layout en typografie : Sinds 1416 Vormgeving : Oscar Lourens Druk : Drukwerkdeal, Deventer

Collectie DE.GROEN bedankt de Gemeente Arnhem, Provincie Gelderland en het Mondriaan Fonds voor hun financiële ondersteuning.

Alle werken zijn in het bezit van de kunstenaar. Courtesy Zeno X Gallery, Antwerp Arnhem, januari 2023

Collectie DE.GROEN Weverstraat 40 6811 EM Arnhem www.collectiedegroen.nl