Visie 20 april 2018

Regio Kempen (Turnhout) Vrijdag 20 april 2018

Patiënt weet nog te weinig wat hij zal betalen Kristien is chronisch ziek: ‘We vragen altijd offerte, behalve in ziekenhuis’ > p. 6

Vierdelige reeks

Zelf je cholesterol meten. Een robot voor het huishouden.

Lieven Scheire gelooft in de toekomst.

ABONNEE

Wat is een ‘zwaar’ beroep? > p. 1312

> p. 20

Verzekeraars weigeren steeds vaker slachtoffer arbeidsongeval te vergoeden www.beweging.net

www.cm.be

www.acv-online.be

Nulifar overleefde fabrieksramp.

‘Na 5 jaar nog maar weinig veranderd’

> p. 3 > p. 10

jaargang 75 ¬ visie nummer 8 afgiftekantoor brussel x ¬ p910695 volgend nummer op 4 mei 2018

Regionieuws > p. 16

2

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

Campagne ‘Ik stem ook’ wil meer niet-Belgen in het stemhokje

I

edere burger van de Europese Unie of iedere buitenlander die vijf jaar in België verblijft mag stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Gewoon inschrijven op de kiezerslijst volstaat, maar een grote meerderheid van de niet-Belgen maakt geen gebruik van het gemeentelijk stemrecht. Nochtans gaat het om maar liefst 650 000 stemgerechtigden in 2012. Socioloog Jan Hertogen berekende dat niet-Belgen toen maar voor 1,8 procent op de kiesuitslag wogen, terwijl hun stempotentieel 9,3 procent bedroeg.

‘Ik stem ook’ Dat kan een pak beter, vinden De Wakkere Burger vzw, het Minderhedenforum en Orbit. Daarom lanceerden zij de campagne ‘Ik stem ook’, met als doel om niet-Belgen aan te moedigen om hun stem uit te brengen tijdens de volgende gemeenteraadsverkiezingen. Ook beweging.net zet zijn schouders onder het initiatief, omdat het veel belang hecht aan politieke participatie. ‘We hebben onze mandatarissen in de gemeenteraden gevraagd om lokaal acties op te zetten’, zegt Alejandro Alba van de studiedienst van beweging.net. ‘De Limburgse burgemeesters hebben allemaal een brief ontvangen over de campagne en datzelfde plannen we ook te doen in de provincie Antwerpen.’

HOEVEEL PROCENT STEMGERECHTIGDE NIET-BELGEN STEMDE IN 2012?

TURNHOUT OOSTENDE

BRUGGE

8,3%

9,9%

SINT-NIKLAAS GENT

ROESELARE 3,2%

8,8%

ANTWERPEN

8,5%

10%

AALST

8,8%

9,9%

MECHELEN

GENK

10,2%

HASSELT

LEUVEN

13,7%

22%

8,8%

KORTRIJK

Bron: socioloog Jan Hertogen

Minder dan één op de vijf niet-Belgen maakte tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 gebruik van hun stemrecht.

De campagne ‘Ik stem ook’ wil dat percentage opkrikken tijdens de eerstvolgende stembusslag op 14 oktober.

10,1%

uuVan de 13 Vlaamse centrumsteden scoorde Genk het beste.

Eén van de geadresseerden was Nadja Vananroye, burgemeester van Hasselt. ‘Onze stad telt 77 000 inwoners en 131 nationaliteiten. We zijn dus een diverse stad.

Maar om ervoor te zorgen dat iedereen meetelt, is het nodig dat iedereen zijn stem laat horen. Daarom zijn wij graag pilootgemeente van de campagne Ik stem ook. Als provinciehoofdstad delen we onze ervaringen ook met andere gemeenten. Via een infomoment voor verenigingen en vrijwilligers, het stadsmagazine, sociale media en brieven proberen we de niet-Belgische Hasselaren te bereiken en te overtuigen om op 14 oktober naar het stemhokje te gaan.’

Eén niet-Belg die alvast overtuigd is, is Omar Nahas uit Antwerpen. Omar is opgegroeid in Syrië, heeft de Nederlandse nationaliteit en woont sinds 17 jaar in België.

‘Vroeger was ik ervan overtuigd dat één stem geen verschil uitmaakt. De politiek schrikte mij ook af, omdat het zo vaak hard tegen hard is. Maar nu kijk ik daar anders naar. Ik volg de actualiteit beter en besef steeds meer hoe de politiek het alledaagse leven van mensen beïnvloedt, ook het mijne. De campagne Ik stem ook heeft mij over de streep getrokken. Ik heb mij geregistreerd in het districtshuis en zal dit jaar voor de eerste keer stemmen in België. Ik

denk dat veel niet-Belgen niet weten dat zij stemrecht hebben. Bovendien vormt het papierwerk rond de registratie een extra drempel. Deze campagne komt dus echt als geroepen.’

Leen Grevendonck

✔ Wil jij als niet-Belg je stem uitbrengen tijdens de gemeenteraadsverkiezingen? Ga dan voor 1 augustus naar je gemeente- of stadhuis om je te registreren.

Meer info op: www.ikstemook.be

VERWOORDING

BETRAPT ‘Hebt u zichzelf ooit betrapt op racistische gevoelens?’ Het is één van de vragen die de krant De Morgen stelt in zijn interviewreeks op maandag. Ze past in een lijst van dertig vragen, maar deze is ongetwijfeld toch één van de moeilijkere. Omdat ze snel aanleiding geeft tot sociaal wenselijk gedrag. Tot politiek correcte antwoorden.

‘Neen, nog nooit’, zou je eigenlijk moeten zeggen.

Maar is dat zo? Sommige geïnterviewden draaien zich in bochten. Zelf heb ik me ook al afgevraagd wat ik zou antwoorden.

Ik vind dat geen enkele mens beter is dan een ander, maar geef eerlijk toe dat ook ik maar een mens ben. En dus ook wel eens met een vooroordeel zit. Ik zeg maar iets, de trouwstoeten die levensgevaarlijk

zijn. Afgelopen weekend werden er een drieëndertig op de bon gegooid. Eerlijk?

Dan denk ik: ‘potverdikke, traditie of niet, hou je gewoon aan de regels voor er ongelukken gebeuren.’

Is dat racisme? Volgens mij niet. Maar het heeft natuurlijk wel met een andere cultuur te maken. En zo zijn er nog wel dingen waar ik vragen bij heb. Of waarbij ik mezelf in vraag stel of ik toch niet te veel vanuit een vooroordeel vertrek.

En dan ben ik blij het interview te lezen dat Visie had met Khalid Benhaddou. De jonge Gentse imam die pleit voor een rationele Europese islam. Die oog heeft voor de vele verschillen, maar toch de mens centraal zet, in de hoop al die verschillen te kunnen overstijgen.

Zulke stemmen hebben we nodig. Want als westerse vrouw zal ik nooit alle culturele of religieuze gebruiken van de hele wereld begrijpen. En het is denk ik geen schande om dat toe te geven. Maar als we gewoon al beseffen dat ze er zijn, en proberen naar gelijkenissen te zoeken, komen we ongetwijfeld al een stap verder.

En zal dat alle vooroordelen oplossen?

Dat zal nooit gebeuren. Zo naïef hoeven we ook niet te zijn. Maar hey, welke wereld is gediend met eenheidsworst? Dat zou pas ongelooflijk saai zijn.

Hilde Van Malderen Hoofdredacteur Visie

3

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

Vijf jaar geleden stortte kledingfabriek in Bangladesh in.

Wij gingen kijken in Rana Plaza.

Arbeiders nog méér uitgebuit om veiliger fabriek te betalen Meer dan 1 100 doden. Dat was de balans na de instorting van kledingfabriek Rana Plaza in Bangladesh. Een schokgolf van verontwaardiging ging de wereld rond: betekenen onze goedkope kleren het doodsvonnis van de arbeidsters die de kledij naaien? Vijf jaar na de ramp keren we terug naar Bangladesh, in het kader van de campagne #cleanekleren van Wereldsolidariteit en ACV. Maar veel verandering zien we niet.

I

n de buitenwijken van de Bengalese hoofdstad Dhaka stortte op 24 april 2013 een fabriekscomplex in. Daarbij vielen 1 138 doden en raakten ruim 2 000 arbeidsters gewond. Het was de zoveelste ramp in de kledingsector op rij. Als consumenten werden we harder dan ooit met onze neus op de feiten gedrukt. De goedkope T-shirts in onze kleerkasten bleken made in Bangladesh. De arbeidsters die de kleren stikken, worden uitgeperst om de prijzen zo laag mogelijk te houden.

Terug naar Bangladesh Een van die arbeidsters is Nulifar (29). We ontmoeten haar op de site van Rana Plaza.

‘Telkens ik hier sta, breekt mijn hart’, getuigt ze. ‘De dag voor de instorting merkte ik een scheur in het gebouw op’, weet Nulifar nog goed. ‘De fabrieksbazen duwden me naar binnen om het werk te hernemen, tegen mijn wil om. Toen het gebouw instortte, zat mijn rug geklemd. Ik bleef 24 uur lang in die positie, tot ik gered werd.

De dokters waren er zeker van dat ik het niet zou overleven, maar ik zette door. Nu moet ik leven met de pijn.’

fabrieken duidelijk verbeterd. Om die verbetering te verduurzamen, willen de vakbonden het akkoord verlengen voor minstens drie jaar. Een groot aantal merken aarzelden eerst om daarin mee te gaan, maar intussen hebben ruim 140 kledingketens hun handtekening opnieuw gezet.

Het nieuwe akkoord komt er dus. Dat is goed nieuws voor de arbeidsters. Toch?

Onder druk ‘Hoe kun je een fabriek veilig noemen als arbeiders geïntimideerd worden of met andere vormen van geweld te maken krijgen?’ Die vraag stellen critici zich luidop.

‘Er is wel geïnvesteerd in gebouwen, maar te weinig in mensen. Arbeidsters worden niet minder onder druk gezet sinds Rana Plaza, maar juist meer’, zegt Jef Van Hecken van Wereldsolidariteit. Van Hecken was vijf jaar geleden ooggetuige van de ramp en keerde onlangs terug.

Na de ramp was er even de politieke ruimte voor werknemers om een vakbond op te richten. Vijf jaar later is die ruimte er niet meer. Vakbondsmilitanten worden hard aangepakt in fabrieken. Daarom zijn

slechts weinig arbeidsters aangesloten bij een vakbond. Experts spreken van minder dan 1 procent. En wie niet aangesloten is, kent zijn rechten niet.

Bovendien kost het voor fabrieksbazen heel wat om hun fabrieken te renoveren en te voldoen aan de standaarden van het Veiligheidsakkoord. Om die kost te kunnen dragen, wordt de productie verhoogd.

Arbeidsters moeten tot 60 procent meer

Er is geïnvesteerd in gebouwen maar te weinig in mensen.

Jef Van Hecken

kleding stikken dan vroeger. Om die productietargets te halen, moeten ze nog meer overuren kloppen, aan een loon waar ze amper van rondkomen.

Een half jaar na de ramp is het minimumloon in Bangladesh gestegen van 30 euro naar 53 euro per maand. Een duidelijke stijging, maar niet genoeg. Kledingarbeidsters gingen eind 2016 de straat op om een meer leefbaar maandloon van 160 euro te vragen. Begin dit jaar werd een raad opgericht om de minimumlonen te herzien, op initiatief van de Bengalese overheid. De eis van de arbeidsters blijft dezelfde: 160 euro.

De kans is klein dat dat bedrag erdoor

komt. Volgens vakbondsleider Amirul Amin gaan de loononderhandelingen bijzonder traag, een bewuste strategie van de overheid om de lonen zo laag mogelijk te houden.

Met of zonder loonsverhoging, arbeidsters zullen altijd moeite hebben om rond te komen. Sinds de ramp is het leven in Bangladesh veel duurder geworden. Huren in de sloppenwijken rond de fabrieken kost per vierkante meter meer dan in centrum Dhaka. Veel basisproducten, zoals eten of transport, zijn 80 procent duurder dan vijf jaar geleden. Mochten de lonen stijgen, zit de schrik erin dat huur- en voedselprijzen daags nadien exponentieel mee stijgen.

Minimale vergoeding Wie evenmin rondkomt, dat zijn de arbeidsters die vijf jaar geleden zwaargewond raakten. Dat horen we aan het verhaal van Nulifar. ‘Ik kreeg amper 1 000 euro compensatie. Daarmee kan ik mijn medische kosten niet dragen. Aan de toekomst durf ik niet te denken’, zucht Nulifar. ‘Niets wil ik. Ik wil zelfs geen compensatie meer. Het enige wat ik zou willen, is mijn leven van vijf jaar geleden terug. Telkens ik geld moet vragen, schaam ik mij diep. Mijn tranen drogen op. Ik heb al zelfmoord overwogen, maar ik durf het niet. Ik ben niet de enige.

Veel vrouwen leven verder zonder de minste compensatie.’

Sarah Vandoorne

Veilig Het relaas van Nulifar zegt veel over de gebouwveiligheid in Bangladesh. Twee fabrieken in het fabriekscomplex Rana Plaza waren nog maar pas gecontroleerd voor de ramp plaatsvond. De inspecteurs hanteerden lakse standaarden en keurden het gebouw goed, met alle gevolgen van dien.

Drie weken na de ramp werkten lokale en internationale vakbonden samen met ngo’s en kledingmerken om een Veiligheidsakkoord te lanceren. Het akkoord legt merken bindende voorwaarden op, wat tot daartoe ongezien was in de sector, en voert onafhankelijke en deskundige inspecties door. Ruim 200 kledingmerken tekenden.

De cijfers zijn indrukwekkend: het akkoord heeft de veiligheid in de Bengalese

Lieve Blancquaert

Op vijf jaar tijd heeft dat akkoord meer dan 1 800 fabrieken gecontroleerd waar 2,5 miljoen mensen werken. ‘Als een fabriek niet veilig blijkt, kunnen we hun deuren sluiten tijdens de renovaties, zodat de arbeidsters niet in gevaar komen’, zei Rob Wayss, directeur van het akkoord, als we hem ontmoeten in Dhaka. ‘In totaal hebben we 25 000 follow-up inspecties uitgevoerd en, als fabrieken niet de juiste renovaties doorvoerden, 100 fabrieken geschorst.’

uuSinds de instorting zijn de fabrieken veiliger, maar de arbeidsters niet.

4

¬ post

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

VACATURE M/V

OKRA zorgweek huldigt zorgmedewerkers

CM zoekt

KORT Marc Leemans sluit lezingenreeks sociale zekerheid af ACV West-Vlaanderen liet op elf lezingen evenveel sprekers hun licht schijnen over de toekomst van de sociale zekerheid. Wie betaalt de rekening? Wie zal van het vangnet gebruik kunnen maken?

Elke spreker reikte enkele oplossingen aan. Zo ook ACV-voorzitter Marc Leemans, die op 17 april de reeks afsloot. Daar hamerde hij onder meer op het respect voor mensen in miserie en het belang van solidriteit: ‘Zowel voor mensen die de kans krijgen dag na dag het beste van zichzelf te geven. Als voor de mensen die door tegenslag niet die kans krijgen.’

• Arts Zorgverblijf Ter Duinen Deeltijds – onbepaalde duur – Nieuwpoort

• Service Desk Medewerker • Medewerker infopunt Chronisch zieken • Administratief coördinator vakanties Kazou • Financieel analist • Analist programmeur • Diensthoofd controlling • Security support medewerker Voltijds – onbepaalde duur Schaarbeek

✔ Wil je de oplossingen van

Marc Leemans voor de toekomst van de sociale zekerheid volledig lezen, ga naar www.acv-online.be

• Adviserend arts Voltijds – onbepaalde duur – meerdere regio’s Meer info: www.cmjobs.be

OKRA-vrijwilligers brengen tussen 23 en 28 april een bezoek aan de woonzorgcentra in Vlaanderen. Ze bedanken de zorgmedewerkers omdat zij de bewoners een mooie ‘oude dag’ bezorgen. De OKRA-leden haakten in totaal meer dan 50 000 hartjes om aan de werknemers uit te delen. De ouderenvereniging benadrukt bovendien dat de Vlaamse overheid onvoldoende middelen vrijmaakt om kwaliteitsvolle zorg te kunnen geven. ‘Jaar na jaar neemt de werkdruk van het personeel in de woonzorgcentra toe’, klinkt het. ‘Zij houden nog amper tijd over voor persoonlijke aandacht voor de bewoners en hun familieleden. De Vlaamse overheid moet werken aan de werkbaarheid in de sector.’

Kind en Preventie zoekt • Educatief Medewerker Vlaams Brabant • Regiocoördinator • Medewerker HR Meer info: www.kindenpreventie.be

GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat.

1. Communicatiemiddel; 2. adreskaartje; 3. voetwarmer; 4. kledingstuk; 5. afnemer; 6. somber; 7. stuk hout; 8. visbeentje; 9. grote woede; 10. Europese hoofdstad; 11. snaarinstrument; 12. maaltand; 13. kiezelstenen; 14. vrucht.

Citaat 8

1

S T C H A A

L

R

2

L

L

N

3

S T

O E O T

F

4

V B R A O E N K

5

K W O P A E R T

I

A B K E I

6 D O J O E D H S 7 O P O A A R L

T

Beleef de Zomer in

Vayamundo Houffalize!

De leukste vakantieclub in de Ardennen!

PROMO

• Prachtige omgeving!

5 nachten • Zwembad met whirlpools verblijven en supertoffe glijbaan = 4 betalen • Grote fitnessruimte • Wellnessruimte met massage • TOP animatie met de Rangers • Live optredens en shows

Vayamundo Oostende

8 G V R O A A O T 9

T R O O D R A N

10 T P A

J

R E IJ S

11 B H A N E 12 G K E

I

13 G E R N

J

E Z I

T O I

S

N H D

14 M E A N B G O T © De Puzzelaar

Het citaat is: “Schrik niet van wat je hoort, voordat je het gezien hebt” Aisopos, Fabels

Citaat 8 Streep op elke regel de letters weg,

Info en reservaties:

: 078 156 100 contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be

Vayamundo Quillan

UW GEDACHT Weer buiten komen

Van een operatie aan de rug draag ik na bijna twee jaar nog steeds de gevolgen. Ik probeer daar mee te leven. Ik vind het wel lastig dat ik niet ver meer kan stappen en al helemaal niet meer kan fietsen met een gewone fiets.

Toch wil ik verder met mijn leven.

Ik heb naar allerlei middelen gezocht om weer buiten te kunnen komen. Ik rijd nu al enkele maanden met een elektrische tri-bike.

Vanaf de eerste weken voelde ik me als een vis in het water. Ik kom op plaatsen waarvan ik het bestaan niet eens kende. Ik snuif weer de frisse geuren, kom onder de mensen, voel me veel fitter. Deze zomer zijn we zelfs van plan om in Nederland te gaan fietsen. Mijn elektrische tri-bike geeft me vrijheid en brengt me weer met anderen in contact. Het is jammer dat je die fietsen hier zo weinig ziet. Het zou voor sommige mensen met een beperking een middel zijn om anderen te ontmoeten.

••• Annie Vanzieleghem, Harelbeke Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be.

Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

5

Week van de Valpreventie

5 tips om minder te vallen Een op de drie 65-plussers valt minstens een keer per jaar. Met enkele tips van de ergotherapeut loop je minder risico om te vallen. Actief blijven is de boodschap.

TIP 1: BLIJF IN BEWEGING Schrik om te vallen? Dan beweeg je minder, krijg je stramme spieren en wordt het risico om te vallen groter. Elke dag een halfuur bewegen vermindert dat risico en houdt je fit. Wandelen, fietsen of in de tuin werken zijn ideaal.

Met een wandelstok of looprek sta je nog steviger. Sta daarnaast niet te snel recht en verplaats je rustig.

TIP 2:

TIP 2: ZORG VOOR EEN VEILIG HUIS Spullen op de vloer, donkere ruimtes, een onpraktische keuken: een onveilig huis brengt risico’s met zich mee.

Vermijd tapijten en matjes, laat niets rondslingeren en zorg voor een droge vloer en voldoende verlichting. Onderhoud ook het tuinpad, de oprit en de toegang tot je huis.

Wat kun je nog doen? Plaats keukenmateriaal binnen handbereik en berg gevaarlijke voorwerpen op. Zorg voor een trap met antislip en een stevige leuning, een bed waar je vlot in en uit geraakt en handgrepen of een stoeltje in je bad of douche.

TIP 3: DRAAG ZORG VOOR JE VOETEN Stevige schoenen en pantoffels die heel je voet omsluiten, zijn comfortabel en stabiel. Met gezonde voeten beweeg je bovendien vlotter.

Laat wondjes verzorgen, bespreek voetproblemen.

TIP 4: HOU JE GEZONDHEID IN DE GATEN Geneesmiddelen kunnen je slaperig, suf of draaierig maken, je evenwicht verstoren, je reacties verminderen en je spieren verslappen. Overleg geregeld met je arts over je medicatie. Vermijd daarnaast kalmeer- en slaapmiddelen.

Ook wie goed ziet, loopt minder risico om te vallen. Laat naar je ogen kijken als je zicht achteruit gaat en laat tijdig je bril aanpassen.

Ten slotte: eet evenwichtig, zo draag je zorg voor je botten en spieren. Vermijd alcohol.

TIP 5: MAAK HET JEZELF MAKKELIJKER Een ergotherapeut kan je helpen met aanpassingen aan je woning. Handgrepen in bad, een traplift, een bed dat je in de hoogte kunt regelen … Kleine ingrepen kunnen je omgeving veiliger en het leven makkelijker maken. Andere gouden tips: zorg voor een telefoon binnen handbereik en gebruik een persoonlijk alarmsysteem. Zo heb je altijd hulp in de buurt.

Anneleen Vermeire

DOE DE TEST Els Buyse, ergotherapeut bij de CM-dienst Thuis Blijven Wonen, verlaagt de drempel: ‘Ik ben voorzichtig. Het overkomt mij niet. We merken dat er een drempel is om de tips toe te passen. Aan mantelzorgers raden we vooral aan om te luisteren.

Waar zit iemand mee? Kleine aanpassingen maken vaak al een verschil. Vraag raad aan een ergotherapeut. Die kan mee zoeken naar interessante aanpassingen en kan helpen om hulpmiddelen te testen. Zo zie je of iets werkt.’

✔ De Week van de Valpreventie loopt van 23 tot 29 april. Info en tips: www.cm.be/valpreventie en www.valpreventie.be.

DE VOORZET

JE RECHTEN ALS PATIËNT

Stefan Dewickere

Het is een heel menselijke reactie. Toch is het raadzaam om op voorhand ook stil te staan bij de kostprijs van een behandeling. Die kan namelijk hoog oplopen. Wie bijvoorbeeld voor een eenpersoonskamer kiest, betaalt voor een klassieke

Ziekenhuizen zijn verplicht om je te informeren.

Het is namelijk een van je rechten als patiënt om voor je behandeling informatie te krijgen over de kostprijs. Maar dat gebeurt lang niet altijd. Zo stelde CM vast dat er nog heel wat ziekenhuizen zijn die via hun website geen kostenraming aanbieden. Nochtans is zo’n kostenraming - waarbij je op voorhand kunt opzoeken hoeveel je behandeling je ongeveer zal kosten - een belangrijk instrument voor de patiënt om op een goed geïnformeerde basis beslissingen te kunnen nemen.

In het akkoord tussen artsen en ziekenfondsen staat ingeschreven dat ziekenhuizen tegen begin volgend jaar voor een aantal veel voorkomende behandelingen een kostenraming zouden moe-

ten aanbieden. Sommige ziekenhuizen bewijzen al dat het kan. De andere moeten we zo snel mogelijk over de streep krijgen. Het is belangrijk dat wij in overleg met vertegenwoordigers van ziekenhuizen en artsen tot een standaardmodel komen dat begrijpelijk is voor de patiënten.

Sinds de goedkeuring van de wet op de patiëntenrechten, nu ruim vijftien jaar geleden, hebben we al een hele weg afgelegd. Maar tegelijk is er nog ruimte voor verbetering. Als gezondheidsfonds zullen wij blijven hameren op de correcte toepassing van de wet. Omdat we allemaal wel eens patiënt zijn en het niet meer dan normaal is dat onze rechten worden nageleefd.

Martine Van de Walle, Nationaal secretaris CM

CMziekenfonds

opname met overnachting gemiddeld 5,5 keer meer dan in een kamer voor twee of meer personen, zo bleek uit de jongste ziekenhuisbarometer van CM.

CMziekenfonds

Bij een ziekenhuisopname denk ik in eerste instantie niet aan mijn portemonnee. Ik vraag mij vooral af of ik de juiste beslissing genomen heb en wat het resultaat zal zijn van de ingreep. Pas achteraf komt de bezorgdheid over de kostprijs.

Het is maar een van de reacties van een deelnemer aan de focusgroepen die CM samen met Samana organiseerde naar aanleiding van de Dag van de Patiëntenrechten. Maar ze is wel typerend. Wie opgenomen wordt in het ziekenhuis, is in de eerste plaats bezorgd om zijn gezondheid. De factuur? Die is voor later.

6 DOS SIER

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

Patiëntenrechten in de kijker

Durf te vragen wat opname k Als je wordt opgenomen in het ziekenhuis weet je meestal vooraf niet wat je zelf zult betalen. Nochtans is het een van je rechten als patiënt om informatie te krijgen over de kostprijs. Naar aanleiding van de Dag van de Patiëntenrechten op 18 april moedigt CM aan om er tijdig over te praten.

Kristien (49) is chronisch ziek

‘WE VRAGEN ALTIJD O IN ZIEKENHUIS’

B

ij een opname in het ziekenhuis wil je vooraf duidelijk geïnformeerd worden over de voorgestelde behandeling. De duur van de opname, het doel van de behandeling, eventuele nevenwerkingen en de nazorg komen meestal wel ter sprake. Maar ook de kostprijs is een belangrijk gegeven. Het voorkomt dat je nadien financieel in de problemen komt door onverwacht hoge uitgaven.

‘Voor alles vragen we een prijsofferte.

Dat vinden we normaal. Behalve voor een opname in het ziekenhuis.’ Kristien Van Broeck (49) uit Kieldrecht is chronisch ziek en komt vaak bij artsen en in ziekenhuizen. De kostprijs verneemt ze meestal maar als de factuur weken later in de bus valt.

‘Onlangs onderging een van mijn kinderen een onderzoek in dagopname. Over het verloop en het resultaat zijn we goed ingelicht. Hoeveel het zal kosten, weten we nog niet. Vooraf heb ik er ook niet naar gevraagd. De ingreep was niet zwaar en het verblijf kort. Maar ik moet toegeven dat ik de andere keren evenmin naar het kostenplaatje geïnformeerd heb. Je herstel is je eerste bekommernis. Aan de arts stel je medische vragen. En als de arts wil voortmaken, dan raak je dat onderwerp zeker niet aan.’

Arts en website lichten prijs toe Over de prijs van een ziekenopname kun je op verschillende manieren meer te weten komen. Als de arts een ingreep of behandeling in het ziekenhuis voorstelt, dan begint hij misschien spontaan over het kostenplaatje. Doet hij dat niet, aarzel dan niet om er zelf naar te informeren. Ook als patiënt ben je immers een actieve partner in de zorgrelatie. Je doet er goed aan om vooraf na te denken over wat je precies wil vragen. Schrijf je vragen op en neem ze mee om niets te vergeten.

Nog een zoektocht In focusgroepen gingen Samana en CM na of al die informatie de patiënt nu wel wijzer maakt. Hoewel veel ziekenhuizen inspanningen leveren, blijft het moeilijk voor de patiënt om zijn weg te vinden in al die informatie op de website. Gegevens zoals de kamerkeuze en het conventiestatuut van de artsen staan te veel versnipperd.

Alle financiële elementen verzamelen, is een zoektocht. Dat was een belangrijke conclusie van de deelnemers.

CM nam zelf de proef op de som. Uit een vergelijking van ziekenhuiswebsites blijkt

‘Een keer heb ik wel naar de prijs gepolst.

Toen ik mee was met een familielid en er werd overwogen om van chemotherapie naar immunotherapie over te stappen.

Ik had in de media gehoord dat die therapie zeer duur was. De orthodontist van de kinderen is de enige arts die spontaan over de prijs van de behandeling begon.

Stefaan Van Hul

Bekijk voor je opname de website van het ziekenhuis. Diverse ziekenhuizen geven een kostenraming voor verschillende ingrepen. Via een kostprijssimulator kun je opzoeken hoeveel de behandeling die jij in het ziekenhuis ondergaat, bij benadering zal kosten. Het gaat om een richtprijs.

De werkelijke kostprijs kan variëren door onvoorziene omstandigheden zoals extra onderzoeken of onverwachte complicaties. Naast de kostenraming kun je op de ziekenhuiswebsites uitleg vinden over honorarium- en kamersupplementen en de opnameverklaring. Die elementen bepalen mee wat jij zelf moet betalen.

Bekijk voor je opname de website van het ziekenhuis. dat ze niet allemaal een kostenraming geven. De ziekenhuizen die het wel doen, doen dat vaak op een andere manier.

Er bestaat geen standaardmodel. Er is bijvoorbeeld niet bepaald welke kosten apart moeten worden vermeld. De prijs van een een- en tweepersoonskamer staat niet overal naast elkaar. Daardoor valt het verschil niet op. Hoeveel je moet betalen als je recht hebt op de verhoogde tege-

moetkoming, is ook niet overal vermeld.

De kostenraming juist interpreteren is dus voor de patiënt niet evident.

Aanspreekpunt Als behartiger van jouw patiëntenbelangen moedigt CM de ziekenhuizen aan om hun gegevens over de kostprijs nog te verduidelijken. Sinds de vorige analyse van de ziekenhuiswebsites in 2013 stelt CM vast dat er al vooruitgang is geboekt. Maar er blijft nog werk aan de winkel. Tegen begin volgend jaar zouden alle ziekenhuizen voor veel voorkomende behandelingen een kostenraming moeten aanbieden. Zo staat het ingeschreven in het akkoord tussen artsen en ziekenfondsen. CM wil graag

met vertegenwoordigers van ziekenhuizen en artsen overleggen om een verstaanbaar standaardmodel uit te werken. CM is ook voorstander van een aanspreekpunt in het ziekenhuis waar je vlot en met al je financiële vragen terechtkunt. Informatie krijgen over wat een opname je zal kosten, is immers je recht als patiënt.

Martine Creve

✔ www.cm.be/kostenraming

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

7

Hij gaf zelfs een kostenraming op papier mee.’

‘Toen we ons voor de dagopname in het ziekenhuis aanmeldden, legde de receptioniste ons een formulier voor.

Vriendelijk maar snel overliep ze wat we moesten invullen. Zo vroeg ze of we een- of tweepersoonskamer wilden. Over de financiële gevolgen daarvan, werd niet gesproken. Wij weten dat een eenpersoonskamer de prijs

Je zou rustig de opnameverklaring moeten kunnen lezen voor je ze invult en tekent.

Kristien Van Broeck

de hoogte injaagt, maar dat geldt niet voor iedereen. Je zou dat document eens rustig moeten kunnen lezen vooraleer je het ondertekent. Maar er staan nog patiënten te wachten. En vlak voor een onderzoek staat je hoofd daar niet naar. Ingevuld en onderte-

kend gaven we het formulier terug.

Een kopie kregen we niet.’

‘Vooraf stuurde het ziekenhuis ons een brief met het uur en de plaats waar we verwacht werden. Het opnamedocument zou daar toch bij kunnen zitten? Of op zijn minst een verwijzing naar hun website waar dat document en toelichting daarover te vinden zijn.

De website van het ziekenhuis staat op mijn tablet in de lijst van de meeste bezochte sites. Ik heb ondertussen zelf de informatie over het opnamedocument gevonden. Kostenramingen van ingrepen ben ik er nog niet tegen gekomen.

Ook die informatie moet ter beschikking zijn. Ik heb er alle begrip voor dat artsen niet alle prijzen kennen. Maar ze moeten je wel zeggen waar je ze vindt.’

‘Dat er bij een ingreep onverwachte problemen kunnen voorkomen die de prijs beïnvloeden, is geen excuus om geen kostenraming te geven. Niet alles kan exact becijferd worden. Maar patienten hebben wel recht op een richtprijs. Met de groep belangenbehartiging van Samana zetten we er ons voor in dat die informatie verspreid wordt.’

Lieven Van Assche

D OFFERTE, BEHALVE

HOE GAAT HET MET U?

e kost

‘Lopen voor ALS’ Twee jaar geleden woog Sven Corbeels (40) uit Welle 130 kilogram. Dat is nu anders. ‘Plots heb ik de klik gemaakt.’

‘De kleine ongemakken waren er mij te veel aan: ik was snel buiten adem, kon mijn klaptafeltje op het vliegtuig niet deftig openklappen, moest altijd extra grote T-shirts kopen … Ook zat ik in met mijn gezondheid op termijn. Dus nam ik een personal trainer onder de arm. Ik ben rustig beginnen af te vallen. Nu schommel ik rond de 100 kilo. Ik ben Gert, mijn trainer, heel dankbaar.’

‘Ik heb samen met Gert een halve marathon gelopen ten voordele van de

?!

• Surf naar de website van het ziekenhuis. Vaak vind je er een kostenraming voor courante ingrepen.

• Bespreek de kostprijs met je arts.

• Bekijk de polis van je hospitalisatieverzekering.

• Vraag vooraf de opnameverklaring en lees ze aandachtig vooraleer ze in te vullen.

• Kies weloverwogen voor een kamertype. Voor een eenpersoonskamer mogen supplementen worden aangerekend.

• Ga na of de arts van je keuze wel of niet geconventioneerd is. Dat heeft een invloed op de kostprijs van de raadplegingen voor en na de opname.

‘We willen 5 000 euro ophalen, hiervoor nemen we deel aan verschillende loopwedstrijden. Ik ben nu aan het trainen voor de marathon in Londen van september. Mijn doel is deze keer een volledige marathon te lopen. Het zou een heel bijzonder moment zijn, want de loop gaat door op de verjaardag van mijn vader, die zes jaar geleden overleden is. Hij zou zeker en vast trots zijn.’

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Krijg ik inhaalpremie als ik invalide ben?

Werknemers, werklozen en zelfstandigen die als invalide erkend zijn en aan de voorwaarden voldoen, krijgen een jaarlijkse inhaalpremie. Die premie wordt beschouwd als vakantiegeld. De betaling gebeurt volgende maand.

6 MANIEREN OM GELD TE BESPAREN

ALS-liga. Een familielid van een van de andere lopers lijdt aan die ziekte. Over ALS is nog maar weinig bekend. Iedereen kent de ice bucket challenge wel, maar meer kunnen mensen er meestal niet over zeggen.’

Hoeveel de inhaalpremie bedraagt, varieert naargelang de periode van arbeidsongeschiktheid. Of je werknemer of zelfstandige bent, speelt eveneens een rol. De premie volgt de gezondheidsindex.

Werknemers en werklozen die minstens twee jaar arbeidsongeschikt erkend zijn op 31 december vorig jaar en recht hadden op een uitkering als gezinshoofd, krijgen een inhaalpremie van 599,20 euro. Was je als werknemer of werkloze vorig jaar op 31 december ook minstens twee jaar arbeidsongeschikt, maar kwam je in aanmerking voor een uitkering als alleenstaande of als samen-

wonende, dan bedraagt je inhaalpremie 540,04 euro. Voor werknemers en werklozen die minstens één jaar maar minder dan twee jaar arbeidsongeschikt erkend zijn op 31 december vorig jaar, is de inhaalpremie 320,54 euro. Bijkomende voorwaarde is dat de betrokkenen in alle vermelde situaties in mei van dit jaar minstens een dag invalide moeten zijn.

Zelfstandigen die vorig jaar op 31 december minstens één jaar arbeidsongeschikt waren, ontvangen 216,50 euro als inhaalpremie. Ook voor hen geldt de bijkomende voorwaarde van minstens één dag invaliditeit in mei dit jaar.

Je hoeft zelf niets te doen. Als je er voor in aanmerking komt, wordt de premie eind mei automatisch betaald. Je wordt met een brief op de hoogte gebracht. De inhaalpremie is belastbaar, maar er wordt geen bedrijfsvoorheffing afgehouden.

KNIPSELS Vakantie voor psychisch kwetsbare mensen Van 21 tot 25 mei organiseert Samana een groepsvakantie voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Ook partner, familieleden en vrienden kunnen deelnemen.

Vrijwilligers, onder wie psychiatrisch verpleegkundigen, bieden ondersteuning en zorgen voor een gevarieerd programma. Je verblijft op een landgoed in de rustige omgeving van de Veluwe in Nederland. Je kunt er fietsen, wandelen, zwemmen en de steden Apeldoorn of Arnhem bezoeken.

✔ vakanties@samana.be Tel. 02 246 26 90

10 000 stappen Vind je bewegen in je eentje moeilijk? De Vlaamse 10 000-stappenclash, een initiatief van het Vlaams instituut Gezond Leven, doet je in groep bewegen. Steden en gemeenten nemen het in mei tegen elkaar op om zoveel mogelijk stappen te zetten.

Door mee te doen, help je jouw stad of gemeente aan de overwinning. Registreer je online en noteer elke dag je aantal stappen. Die kun je bijhouden met apps, activity trackers of een klassieke stappenteller.

Zo’n toestelletje kun je kopen in de Thuiszorgwinkel. Door mee te doen, maak je kans op een prijs en verbeter je je gezondheid. Want meer beweging bereik je al door meer te stappen. 10 000 stappen per dag of 8 000 stappen per dag voor 65-plussers is ideaal.

✔ www.10000stappen.be Kind en Gezin komt al tijdens zwangerschap Aanstaande ouders kunnen op het einde van de zwangerschap al kennismaken met Kind en Gezin. Het was de gewoonte dat een verpleegkundige de ouders na de geboorte ging bezoeken in het ziekenhuis. Maar het verblijf in het ziekenhuis is sterk ingekort. Er is dan niet veel tijd voor een rustig gesprek over bijvoorbeeld voeding of verzorging. Voortaan bespreekt de verpleegkundige dit met de ouders op het einde van de zwangerschap. Nu moeten de ouders dat bezoek nog zelf aanvragen via de website. Vanaf 2019 zal Kind en Gezin zelf het initiatief nemen.

✔ www.kindengezin.be Jonge ouders bellen naar Opvoedingslijn Jonge ouders vragen almaar vroeger advies aan de Opvoedingslijn. Ouders van kleuters komen nu meer aankloppen dan ouders met kinderen in de basisschool of met pubers. De Opvoedingslijn kreeg vorig jaar 1 762 oproepen. Ouders bellen meer dan dat ze mailen. Omgaan met driftbuien, koppigheid en agressief gedrag vinden ze het moeilijkst.

✔ opvoedingslijn@groeimee.be Tel. 078 15 00 10

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

Gevangenis of psychiatrie?

4 vragen over internering Is het een gevangenis of is het de psychiatrie? Coördinator Steven Degrauwe van het Universitair Psychiatrisch Centrum SintKamillus beantwoordt vier vragen over internering.

1. Wat is internering?

Steven Degrauwe: ‘Internering is een beschermingsmaatregel voor een persoon die een ernstig misdrijf heeft gepleegd. Vaak gaat het over feiten met fysieke schade voor het slachtoffer of zelfs doodslag. Wie geïnterneerd wordt, was op het moment van de feiten omwille van een psychiatrisch ziektebeeld of verstandelijke beperking, niet in staat om zijn gedrag te controleren. Dat wordt onderzocht door de gerechtspsychiater, die hem al dan niet ontoerekeningsvatbaar verklaart. De rechter baseert zich daarop om internering of een gevangenisstraf op te leggen. Via internering proberen we, door de nodige zorg te verlenen, een herhaling in de toekomst te vermijden’

2. Wie verblijft in de forensische afdeling?

‘Ruwweg zie je twee groepen: mensen met een psychose en mensen met een persoonlijkheidsproblematiek, zoals een gedragsstoornis. Vaak is de laatste groep zelf slachtoffer van een ernstig incident in het verleden. Geïnterneerden hebben leren overleven op welke manier dan ook. Die manier van leven strookt later niet altijd meer met de sociale context waarin ze moeten functioneren.’

Michael De Lausnay

8

¬ hoe gaat het met u?

uuSteven Degrauwe: ‘Geïnterneerden hebben in het verleden vaak leren overleven.’ en creëren we er nieuwe. We bouwen bijvoorbeeld een sterk sociaal netwerk op. Afhankelijk van iemands risico’s en sterktes geven we een persoon meer verantwoordelijkheden. Dat gaat van onder begeleiding op het domein wandelen tot zelfstandig naar een stad gaan. Die verantwoordelijkheden zijn nodig om cliënten te resocialiseren.’

4. Is internering geen manier om je straf te ontlopen?

ternering voor onbepaalde duur. Wie naar de gevangenis gaat, kan bijvoorbeeld na tien jaar vrijkomen, of die persoon zich nu heeft aangepast of niet. Een internering duurt minstens drie jaar. Als de evaluatie dan negatief is, blijft de internering van kracht. Om de twee jaar moet de geïnterneerde voor de Kamer voor de Bescherming van de Maatschappij verschijnen. Als de risico’s even groot blijven, kan internering voor de rest van zijn of haar leven duren.’

‘Die publieke opinie heerst. Maar in de praktijk verliezen deze mensen een groot stuk van hun vrijheid. Bovendien geldt in-

Michiel Verplancke

3. Wat gebeurt er daar?

‘We begeleiden patiënten, geven hen structuur en bepalen hoe groot het risico is dat ze hervallen. Samen met hen proberen we die risico’s weg te werken of leren we hen ermee om te gaan. Via therapiesessies zoeken we bijvoorbeeld hoe ze tot hun misdrijf gekomen zijn, zodat ze eruit kunnen leren en hun verantwoordelijkheid opnemen.’

‘Daarnaast ontwikkelen we hun sterktes

ACHTER DE SCHERMEN In het kader van de campagne van Te Gek!?, Van Gevangenis naar Zorg, opent UPC Sint-Kamillus in Bierbeek op zondag 22 april zijn deuren. Geïnteresseerden kunnen er een rondleiding volgen. Meer activiteiten, ook van andere voorzieningen, vind je op www.tegek.be/internering.

Yoga-vakantie in Zwitserland In het authentieke bergdorpje Zinal

Kom helemaal tot rust tijdens een yoga-vakantie in Zinal met dagelijkse yoga sessies o.l.v. een lesgever van de Yogafederatie. De rest van de tijd kan je deelnemen aan excursies en wandelingen in de schitterende omgeving van de regio Wallis. In Zinal vindt overigens het internationale Yogacongres plaats van 19 tot 24 augustus.

Periode met gezins- en familieyoga: van 19 augustus tot 28 augustus 2018: voor 720 euro.

Periode voor 55-plussers: Van 5 tot 13 september 2018: 648 euro. Prijs voor de busreis bedraagt 147 euro. De toeslag voor een eenpersoonskamer bedraagt 144 euro voor beide periodes.

Boek snel via 0475 62 04 95 of www.intersoc.be/yoga

Intersoc Werkvakanties

Word al vanaf je 16 jaar vrijwilliger bij Intersoc

Vanaf nu kunnen vrijwilligers al vanaf hun 16 jaar aan de slag in een van onze hotels in Tsjechië of Zwitserland. Tot voor kort was onze minimumleeftijd voor een werkvakantie 18 jaar.

16- en 17-jarige vrijwilligers kunnen onder andere meegaan als schoonmaker, restaurantmedewerker of kinderanimator. In ruil voor hun inzet voorzien wij vervoer en verblijf in all-informule. In hun vrije tijd krijgen ze de kans om de adembenemende omgeving te verkennen.

Ken je iemand die klaar is voor een buitenlands avontuur? Stuur hen naar onze website: www.intersocwerkvakanties.be

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

9

Speciale Kazou-formule voor sociaal kwetsbare kinderen

Stefan Dewickere

‘Ik vergeet even al mijn zorgen’

uuNazif (rechts), naast zijn broer Ihissan: ‘Misschien wil ik later ook moni worden.’

Kazou-vakanties zijn er voor iedereen. De prijs van die vakanties mag geen drempel vormen. Wij speelden een spelletje 1-2-3 piano met sociaal kwetsbare jongeren.

M

et drie bussen van De Lijn, speciaal ingelegd door Kazou, komen op woensdagochtend 150 jongeren toe op het terrein van de zeescouts in Turnhout. De jongste is net geen zes, de oudste is pas vijftien geworden. Het is de derde dag van de spelweek en de kinderen ravotten erop los.

De jongste groep speelt het ene groepsspelletje na het andere. Ze verkleden zich als piraten of prinsessen en de monitoren doen vlijtig mee. Sommige kinderen wanen zich eerder de Christoffel Columbus van het terrein. Een vliegende moni houdt het overzicht en holt verdwaalde ontdekkingsreizigers achterna.

De iets oudere groepen, met prille tieners, spelen honkbal en voetbal. De voetballers spelen per twee in een elastiek. Dat levert

soms hilarische taferelen op, en af en toe ook een valpartij.

Iedereen Het succesrecept van Kazou-vakanties is bekend: spelen, spelen, spelen en intussen vrienden voor het leven maken. Alleen bereikt Kazou daar niet altijd iedere jongere of ouder mee.

Wie een laag inkomen heeft, heeft niet altijd de middelen om zijn kinderen op Kazou-vakantie te sturen. En niet elke ouder ziet het zitten dat zijn kinderen daar blijven overnachten. Net daarom biedt Kazou ook vakanties zonder overnachtingen aan voor sociaal kwetsbare kinderen. In Turnhout heet die formule Alles Kidz.

‘Dankzij de subsidies van Kazou en van de stad Turnhout betalen ouders slechts tien euro voor een onvergetelijke spelweek voor hun kinderen’, zegt hoofdmoni Robin Janssens.

Zorgeloos Voor Fatima (12) is de week nu al voor herhaling vatbaar. ‘Het is de eerste keer dat ik deelneem. Ik vind alles heel erg leuk. Hier kan ik mijn zorgen even vergeten. Mijn

broer is ziek, hij is al twee keer naar het ziekenhuis gevoerd. Normaal zou hij hier ook zijn. Gelukkig ben ik niet alleen. Mijn vrienden van op school en van in de wijk zijn er ook. Ik maak niet altijd snel vrienden, maar hier wel.’

Broers Ihissan (13) en Nazif (14) gaan al vijf jaar op rij naar Alles Kidz. ‘Het is gewoon

Ik maak niet altijd snel vrienden, maar hier wel Fatima (12)

tof’, zegt Ihissan. ‘In het bos spelen vind ik het fijnst. Vanavond kunnen we voor een keer ter plaatse overnachten. Vorig jaar was er ’s avonds ook een bosspel, hopelijk dit jaar ook.’

We mogen het nog niet verklappen, maar Ihissan heeft geluk: ’s avonds volgt er een sessie lasershooten met glow in the darkbadeendjes in het bos.

‘Ik kijk ook uit naar het avondspel, maar blijven slapen mag ik niet’, zegt Mariem (14). ‘Dat vind ik niet zo erg. Samen spelen doen we toch. Ik hoop dat er straks weer fijne spelletjes op het programma staan.’

Monitoren van morgen

IEDEREEN MEE MET KAZOU Niet ieder kind heeft de mogelijkheid om op vakantie te gaan. Soms zijn er financiële moeilijkheden of andere drempels. Kazou maakt graag het verschil.

In elke regio worden solidaire vakantie-initiatieven georganiseerd.

✔ Meer info op www.kazou.be/iedereenmee.

Mariem zit net als Ihissan en Nazif in de oudste groep, die op woensdag een kleine monicursus voorgeschoteld krijgen. ‘De moni’s begeleiden spelletjes op een foute manier en wij moeten raden wat er mis is’, legt Mariem uit. ‘Zo was er bij 1-2-3 Piano geen winnaar, flauw!’

‘Op de laatste dag van de week mogen de tieners zelf een spel uitleggen aan de jong-

ste groep’, vervolgt hoofdmoni Robin. ‘Zo hopen we dat de tieners later zelf een basiscursus voor monitoren zouden willen volgen. Als Kazou-vrijwilliger kunnen ze gratis mee op vakantie met de deelnemers.

De jongeren kunnen aan een verlaagd tarief deelnemen aan de basiscursus. Maar ook dan blijft het fi nanciële plaatje een drempel.’

‘Misschien wil ik later wel moni worden’, zegt Nazif. ‘Ik weet het nog niet. Spelen doe ik graag, maar ik zit ook graag thuis, dan lees ik veel boeken.’

‘Ik denk niet dat ik moni wil worden’, zegt Mariem. ‘Die mini-monicursus is leuk voor eventjes, maar niet voor een hele dag of een hele week. Ik wil zelf spelen.’

Klimmuur of achtbaan?

Spelen zal Mariem zeker nog kunnen doen: de dag na hun mini-monicursus trekken de tieners naar Bobbejaanland. Of toch niet? ‘Vorig jaar zijn we naar Bobbejaanland geweest, maar nu maken de moni’s ons wijs dat we naar het sportcentrum gaan voor de klimmuur’, zegt Mariems vriendin Dina (15).

‘Een mopje’, verklapt Robin alvast. ‘We gaan elk jaar naar Bobbejaanland. De uitstap wordt gesponsord door Kazou, in samenwerking met het stadsbestuur, en zit dus inbegrepen in de prijs. Dat is een enorme belevenis voor de jongeren.’

‘Ik ben al een keer naar Bobbejaanland geweest, maar toen was ik nog klein’, zegt Fatima. ‘Ik kijk er dus enorm naar uit!’

Sarah Vandoorne

10 DOS SIER

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

Om de twee dagen sterft iemand door arbeidsongeval

Elk jaar op 28 april staat de wereld even stil bij de noodzaak van veilig en gezond werk. Is dat anno 2018 nog nodig in België? Jazeker, want één werkdag op twee sterft er iemand in ons land ten gevolge van een arbeidsongeval. Dit jaar vestigt ACV extra aandacht op de vele slachtoffers die onterecht geen vergoeding krijgen.

Te vaak geen vergoeding door foute aangifte arbeidsongeval Verzekeraars weigeren hoe langer hoe meer om een arbeidsongeval te erkennen. Maar soms is een afwijzing onterecht. ACV schat dat jaarlijks meer dan 2 000 slachtoffers in de kou blijven staan. Vaak is de beslissing van de verzekeraar niet gerechtvaardigd en heeft de werkgever een foutieve of onvolledige aangifte ingediend.

I

n België is elke werkgever in de privésector verplicht om zich te verzekeren tegen arbeidsongevallen.

Maar het is uiteindelijk de verzekeraar, en niet de werkgever, die beslist om een ongeval al dan niet te erkennen als arbeidsongeval. Die beslissing bepaalt of het slachtoffer een vergoeding krijgt voor zijn medische kosten en loonverlies, of niet.

Uit de cijfers van Fedris, de toezichthoudende overheidsdienst, blijkt dat verzekeraars steeds vaker weigeren om iets als arbeidsongeval te erkennen. In 2016 werd 11,5 procent van de aangiftes naar de prullenbak verwezen. Dat is dubbel zoveel als tien jaar geleden en liefst vijf keer zo veel als in 1985.

Onterechte weigering ‘Uiteraard is er niets mis met een weigering van een arbeidsongeval, als het er geen is’, zegt Herman Fonck van ACV. ‘Maar uit controles door Fedris blijkt dat er toch een en ander fout loopt en dat verzekeraars slachtoffers soms ten onrechte afwimpelen. In 2016 onderzocht Fedris de afhandeling van 96 aanslepende klachten over weigeringen. In 31 procent van de ge-

Slachtoffer arbeidsongeval zou kopie van aangifte moeten krijgen.

Herman Fonck, ACV

vallen veranderde de verzekeraar daarna van standpunt en werd het geweigerde arbeidsongeval wel erkend. Enkel en alleen omdat de toezichthouder vragen stelde.

ACV geeft juridische bijstand Loopt er iets fout bij de aangifte van je arbeidsongeval? Weigert de verzekeraar je arbeidsongeval te erkennen of gebeurt de uitbetaling niet zoals het hoort? Het ACV staat leden bij met grati s advies en juridische bijstand. Eerst zal de vakbond proberen te bemiddelen bij je werkgever of verzekeraar. Indien nodig stapt het ACV naar de arbeidsrechtbank.

Fedris controleerde dat jaar ook een steekproef van 881 geweigerde arbeidsongevallen, zonder dat daarvoor een klacht was ingediend. In 12,6 procent van de gevallen volgde er ineens wel een erkenning. Als je dat percentage extrapoleert naar alle weigeringen, kun je aannemen dat jaarlijks zo’n 2 335 slachtoffers van een arbeidsongeval onterecht geen vergoeding krijgen.’

Buschauffeur Niels Een vaak voorkomende reden die een verzekeraar aanhaalt om een arbeidsongeval te weigeren, is dat de aangifte foutief of onvolledig is. Het is de werkgever die de aangifte invult. Aan de werknemer wordt veelal niet gevraagd om die na te lezen. Het overkwam Niels, buschauffeur en ACVlid. ‘Op de dag van het ongeval controleerde ik mijn bus, zoals ik altijd doe na mijn laatste rit. Tijdens het sluiten van een raam, gleed ik uit en viel ik tegen de leuning van een stoel. Mijn ribben waren gekneusd en ik kon niet gaan werken. Van de verzekeraar ontving ik een vragenlijst die ik naar eer en geweten invulde. Een tijdje later volgde de beslissing dat mijn ongeval niet erkend werd als arbeidsonge-

val. De reden? Mijn werkgever had op de aangifte vermeld dat ik was gestruikeld over een ijzeren staaf. Omdat beide verklaringen tegenstrijdig waren, kon ik fluiten naar een vergoeding.’

Kopie aangifte Niels nam contact op met de rechtskundige dienst van het ACV. Het kwam uiteindelijk tot een rechtszaak voor de arbeidsrechtbank, waarbij de rechter oordeelde dat de verzekeraar het ongeval wel degelijk moest erkennen. ‘Het is belangrijk dat we in zo’n situatie nog sneller kunnen ingrijpen, zodat het niet hoeft te escaleren tot in de rechtbank toe’, zegt Herman Fonck. ‘Daarom pleiten we ervoor dat alle slachtoffers van een arbeidsongeval meteen een kopie krijgen van de aangifte die de werkgever doet bij de verzekeraar. Zo kunnen we onmiddellijk foutieve gegevens, laattijdige aangiftes of onvolledige verklaringen opmerken en aanpakken. Met dat voorstel trekken we op 28 april naar de verantwoordelijke beleidsmakers.’

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

11

Tekst: Leen Grevendonck - Illustratie: Rutger Van Parys

4 pijnpunten rond veiligheid op het werk

1

Aantal ernstige arbeidsongevallen daalt niet

Jaar na jaar daalt het aantal arbeidsongevallen in ons land. In 1985 telden we nog ruim 244 000 arbeidsongevallen, in 2016 ging het om 120 000. De helft minder dus. Toch is er niet enkel reden tot juichen, want de cijfers verbergen een deel van de werkelijkheid. De dalende trend is namelijk toe te schrijven aan een scherpe daling van het aantal lichte arbeidsongevallen (zonder of met tijdelijke arbeidsongeschiktheid).

Het aantal ernstige arbeidsongevallen (met blijvende arbeidsongeschiktheid) is in diezelfde periode zelfs gestegen met ruim 1 000. En een belangrijke kanttekening is dat ook niet alle arbeidsongevallen opduiken in de statistieken. Enerzijds is het sinds 2014 niet meer verplicht om lichte arbeidsongevallen aan te geven bij de verzekeraar. Anderzijds worden arbeidsongevallen van buitenlandse werknemers met een buitenlandse werkgever niet geregistreerd.

2

Uitzendkracht heeft twee keer meer kans op arbeidsongeval

Op het eerste zicht lijkt het niet onlogisch dat een uitzendkracht meer kans heeft op een arbeidsongeval. Ze zijn vaak jong, werken nog niet zo lang in de onderneming en zijn dus minder ervaren. ‘Maar er is meer aan de hand’, zegt Herman Fonck van ACV. ‘Omdat het selectieproces zeer snel verloopt, komt niet altijd de juiste man of vrouw op de juiste plaats terecht. Ook de opleiding en begeleiding van uitzendkrachten op de werkplek laten vaak te wensen over.’

3

Gemiddeld één inspectiebezoek om de 26 jaar

Het is de federale inspectie Toezicht op het Welzijn op het Werk die moet bewaken dat alle werkgevers in ons land de reglementering rond welzijn naleven. Maar terwijl hun takenpakket in de loop der jaren is toegenomen, is het aantal inspecteurs alleen maar afgenomen. ‘In 2018 zijn er

124 inspecteurs die controles ter plaatse doen. Elke inspecteur heeft 2 301 ondernemingen onder zijn hoede. Dat komt er op neer dat een Belgische onderneming zich maar eens om de 26 jaar aan een inspectiebezoek mag verwachten’, zegt Herman Fonck.

4

Geen sanctiebeleid voor wetsovertredingen

Wordt er in een bedrijf een overtreding vastgesteld van de veiligheidswetgeving, dan volgt veelal geen proces-verbaal. De meest recente cijfers van 2012 vertellen dat er in bijna de helft van de ruim 57 000 controles een inbreuk werd vastgesteld. Toch volgde er maar voor 705 inbreuken een proces-verbaal. Administratieve boetes volgen dan weer met een serieuze vertraging.

‘De inspectiediensten zouden een lik-op-stukbeleid moeten voeren voor zware overtredingen, net zoals in het verkeer. Zo kunnen heel wat arbeidsongevallen vermeden worden’, zegt Herman Fonck.

12

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

Budget voor verhoging bijstandsuitkeringen veel kleiner dan aangekondigd In het regeerakkoord van 2014 beloofde de regering dat ze de sociale uitkeringen zou optrekken tot de Europese armoedegrens. Dat vergt volgens het Rekenhof een investering van ongeveer 1,5 miljard euro. De regering voerde dat plan echter nooit uit. Nu ligt er een zeer flauw afkooksel op tafel.

‘Na deze aankondiging bleef het opnieuw meer dan een half jaar stil. Terwijl voor andere dossiers uit het zomerakkoord wel stevig vaart werd gemaakt. Denk maar aan de verlaging van de belasting die bedrijven op hun winsten moeten betalen’, gaat Meesters verder. Met de recente begrotingscontrole kwam er dan toch een concreet plan op tafel. ‘Maar de aangekondigde 130 miljoen euro is ondertussen wel stevig geslonken.’

Belga

B

ij de presentatie van het zomerakkoord in juli 2017 kondigde de premier wel aan dat er 130 miljoen euro zou voorzien worden om de bijstandsuitkeringen te verhogen.

80 miljoen euro in 2018 om dan te verhogen tot 100 miljoen euro in 2020 en in 2022 tot 130 miljoen euro. Enkel voor bijstandsuitkeringen (zie kader), dus niet voor andere sociale uitkeringen zoals werkloosheid, ziekte en pensioen. ‘Terwijl ook die uitkeringen vaak onder de armoedegrens zitten’, stelt Koen Meesters van het ACV.

uuIn 2017 kondigde de regering Michel aan 130 miljoen euro uit te trekken om uitkeringen te verhogen. Van dat voornemen blijft vandaag nog weinig over.

Van 130 naar 53 miljoen euro ‘Na de begrotingscontrole in april 2018 was er enkel nog sprake van 80 miljoen euro.

De belofte om dit in 2020 en 2022 te verhogen, was verdwenen. Bovendien gaat een deel van die 80 miljoen euro niet naar de uitkeringen. De regering gebruikt een deel van het budget om de dossierkosten van OCMW’s mee te betalen, om een misrekening van pensioenminister Bacquelaine recht te zetten en om voor personen met een beperking de regels van cumul van arbeidsinkomen en inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) aan te passen. Zo-

dat uiteindelijk maar 53 miljoen euro overblijft voor de verhoging van de bijstandsuitkeringen. Van die 53 miljoen euro blijft dit jaar zelfs de helft liggen, omdat de verhoging van de bijstandsminima maar ingaat op 1 juli. We zijn dus heel ver af van wat in het regeerakkoord werd afgesproken over de verhoging tot de armoedegrens. Ter vergelijking: de regering ziet er geen graten in een tax shift op te dissen waarvan 4,8 miljard budgettair niet gedekt is’, besluit Koen Meesters.

Verhoging van bijstandsuitkeringen • 40 euro per maand extra voor het leefloon en voor de inkomensvervangende tegemoetkoming voor personen met een handicap. Deze verhoging gaat in op 1 juli en geldt enkel voor gezinshoofden (dus niet voor alleenstaanden).

• De inkomensgarantie voor ouderen (IGO) verhoogt met 13,2 euro per maand voor een alleenstaande en met 8,8 euro per maand voor een samenwonende. Deze verhogingen komen er vanaf 1 juli.

David Vanbellinghen

DE FOCUS

MANNA ‘Globale conclusie van het onderzoek is dat over de laatste dertig jaar alle inkomensgroepen in ons land mee geprofiteerd hebben van de economische groei die we gekend hebben. Gemiddeld is de levensstandaard gestegen met 1,5 procent. Aan de onderkant (bij de laagste inkomens) is dat iets meer, 2 procent.’

Acvonline

het.acv

Een citaat van professor Ive Marx van de Universiteit Antwerpen dat vorige week verscheen op de website van de VRT. Volgens de professor is dit zeer opmerkelijk.

Want in veel landen neemt de inkomensongelijkheid toe. Maar dus niet in België.

Tot die opmerkelijke conclusie komt professor Ive Marx na zijn onderzoek van de inkomensevolutie tussen 1985 en 2014.

Uiteraard zijn op dit studiewerk bemerkingen te maken. De professor waarschuwt dat we niet te euforisch mogen zijn, want tegelijk is de armoede niet gedaald. Onder andere omdat de kostprijs van bijvoorbeeld wonen zeer snel steeg.

Bovendien zitten inkomens uit vermogen niet in de studie. Want veel te weinig informatie beschikbaar. We weten wel dat vermogen veel minder gelijk verdeeld is.

Als we dit mee zouden kunnen onderzoeken, zouden we zeker op een veel grotere ongelijkheid uitkomen. Daarom pleit het ACV voor een rechtvaardige en doortastende taxering van vermogen.

Als verklaring voor de opmerkelijke situatie in België ziet Marx drie sporen. De loonverschillen blijven binnen de perken omdat wij werken met centraal loonoverleg tussen vakbonden van werknemers en werkgevers. Dat zorgt ervoor dat niet alleen de sterkste werknemers opslag krijgen, maar dat iedereen een graantje meepikt als er groei is. Een tweede verklaring is de automatische indexering die ervoor zorgt dat de stijgende levensduurte voor een stuk opgevangen wordt door automatische aanpassingen van lonen en uitkeringen. En een derde verklaring is de soci-

ale zekerheid die ervoor zorgt dat we rijkdom herverdelen en zieken, mensen met een beperking, gepensioneerden en werklozen niet aan hun lot overlaten.

Opmerkelijk: dat zijn net verklaringen die permanent onder vuur liggen van liberale, rechtse partijen. Het centraal loonoverleg, de index en de sociale zekerheid kunnen voor hen niet snel genoeg op de schop.

Want in die kringen gelooft men nog dat als het goed gaat met de economie en met de rijksten dat daarna het manna ook automatisch naar beneden zal vallen. Ze geloven daar nog dat als iedereen gelijke kansen krijgt de klus geklaard is. Ze vergeten echter dat veel mensen niet gelijk aan de start komen. En dat de ene meer hindernissen op zijn parcours ontmoet dan de andere. En dat we daarom actief moeten werken aan gelijkheid. Iedere dag opnieuw.

Marc Leemans, ACV-voorzitter

Mensen komen niet gelijk aan de start en de ene ontmoet meer hindernissen op zijn parcours dan de andere.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

Zware beroepen

De regering-Michel besliste de wettelijke pensioenleeftijd vanaf 2030 te verhogen tot 67 jaar.

Voor bepaalde jobs zullen uitzonderingen op die regel gelden. De komende maanden onderhandelen de sociale partners over een lijst van ‘zware beroepen’ die in aanmerking komen om vroeger met

13

pensioen te gaan. Daarvoor werden alvast vier criteria vastgelegd die kunnen leiden tot een erkenning als zwaar beroep: fysiek zwaar werk, een belastende werkorganisatie, risicovol werk en mentale belasting als verzwarende factor. De komende vier nummers gaat Visie dieper in op deze criteria.

CRITERIUM 1: FYSIEK BELASTEND

Zwaar lichamelijk werk kost je een stuk van je leven Mannen die vandaag 50 jaar zijn en een diploma lager onderwijs hebben, leven maar tot hun 63ste in goede gezondheid, vrouwen een jaar langer.

Net deze mensen komen vaak terecht in fysiek belastende jobs. Werken tot 67 jaar zit er voor hen niet in, zegt het ACV.

ten dan weer lasten heffen, verplaatsen, neerzetten, duwen of trekken. Bij hen komen rugletsels vaak voor. Of ze overbelasten bepaalde spieren, pezen en gewrichten.’

e cijfers van het Federaal Planbureau maken een onderscheid op basis van het onderwijsniveau’, legt ACVexpert Herman Fonck uit. ‘Met een diploma hoger onderwijs kan een 50-jarige vandaag bijvoorbeeld tot 71 jaar of ouder in goede gezondheid leven. Het Planbureau heeft geen cijfermateriaal op basis van de arbeidsomstandigheden. Maar ongetwijfeld spelen die een belangrijke rol.

Jarenlang fysiek belastende taken uitvoeren, zal zeker een effect hebben op je gezondheid.’

Letsels

Violet Corbett Brock

D

Wat begrijpt het ACV dan precies onder fysiek belastende arbeid? ‘Werken in belastende of moeilijke houdingen leidt vaak tot spier- en skeletaandoeningen. Denk maar aan vloerders, monteurs, loodgieters, bouwvakkers, machine-operatoren.

Zij houden hun spieren en gewrichten vaak in een extreme hoek, oefenen er kracht op uit en moeten dat lange tijd volhouden. Ze moeten zich buigen, op de knieen zitten, lang rechtstaan of hun armen in de lucht houden.

Andere werknemers, zoals kassiersters, verzorgend personeel of operatoren, moe-

‘Ook repetitief werk, waarbij steeds opnieuw dezelfde beweging moet worden herhaald, leidt tot letsels aan spieren en het beendergestel. Weer anderen worden op hun werk blootgesteld aan trillingen bij het bedienen van werktuigen of machines zoals schroevendraaiers, slijp- en boormachines. Dit kan leiden tot bloedvataandoeningen, bot- en spierletsels of zenuwziektes. Ook de mechanische trillingen door het werken met tractoren, vrachtwagens, bulldozers, vorkheftrucks kunnen resulteren in rugproblemen. Ten slotte

heeft ook werken in lawaai, of in extreme koude of hitte een impact op je lichaam.

Het zijn stuk voor stuk arbeidsomstandigheden die je letterlijk een stuk van je leven kosten’, besluit Herman Fonck. ‘Een lagere pensioenleeftijd voor fysiek zware beroepen is daarom niet meer dan rechtvaardig.

Mensen in zware beroepen hebben vaak meer jaren op de loopbaanteller als ze de kaap van de 60 of 65 overschrijden, laaggeschoolden hebben langer en meer bijgedragen voor de financiering van pensioenen. Maar ze dreigen zonder een verlaging van hun pensioenleeftijd ook de groep te zijn die er het minst lang van kan genieten.’

Amélie Janssens

VOORBEELD: WERKEN IN DE KOU

‘Verschil in temperatuur is niet gezond’ Dominique Depraetere werkt bij Dupont Cheese in Brugge (onderdeel van zuivelcoöperatieve Milcobel). Hij is kaasinpakker en werkt de hele dag in een temperatuur tussen 4 en 6 graden Celsius.

‘Ik voel dat mijn gewrichten niet meer zijn zoals vroeger. Ik zit met een hernia. Die zou waarschijnlijk sneller genezen in een warmere omgeving. En ook als mijn shift er al even op zit, voelen mijn voeten vaak nog koud aan. Nu de zomer eraan komt, wordt het contrast tussen binnen en buiten opnieuw groter. Als ik buitenkom in temperaturen van boven de 20 graden, krijg ik meteen een rood hoofd. Die grote verschillen zijn volgens mij ook niet erg gezond. Mij hoeft niemand te overtuigen: in de koude werken is zwaar, dat doe je beter niet tot je 67ste.’

WAAR?

VANAF 45 JAAR

• Diepvrieskamers (tot -40°C) • Gekoelde ruimtes of kamers (tussen 0 en 8°C) • Tochtige plaats • Magazijnen • Winterkoude

‘Deze risico’s nemen toe als je ouder bent dan 45 jaar’, zegt Pia Stalpaert van ACV Voeding en Diensten. ‘De doorbloeding van de huid neemt af en je bent vatbaarder voor de kou. Ondanks beschermingsmiddelen, zoals de fleece en buff bij Dupont Cheese, en een jaarlijks gezondheidstoezicht, blijft extreme koude zwaar voor het lichaam. Wij willen dus dat werken in de kou, en niet alleen in vriestemperaturen, erkend wordt als zwaar beroep. Daarom voert ACV Voeding en Diensten op 20 april actie in de voedingshandel en - nijverheid.’

RISICO’S? • Ademhalingsproblemen • Hart- en vaatziekten • Bloedsomloop • Gewrichten en spieren • Huidaandoeningen

14 Binnenkort sancties voor langdurig zieke werknemers ¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

Langdurig zieken en werkgevers die niet meewerken aan re-integratie kunnen wellicht vanaf 1 juli een sanctie krijgen. Als werknemer kan je tot 10 procent van je uitkering verliezen. ‘Die sancties zullen mensen treffen die vaak al met grote problemen geconfronteerd worden’, zegt Mathieu Verjans, nationaal secretaris van het ACV.

H

et voorstel voor een sanctiesysteem voor de re-integratie van langdurig zieken lag al enkele jaren op tafel. En dat tegen het standpunt van de sociale partners in, die inzetten op vrijwillige re-integratie. Vlak voor Pasen bereikte de regering-Michel een akkoord om zo’n sanctiesysteem concreet uit te werken. De nieuwe regels zouden al tegen 1 juli in werking treden en gelden enkel voor werknemers en werkgevers van ondernemingen met meer dan vijftig werknemers.

Als langdurig zieke kun je een sanctie krijgen wanneer je niet meewerkt met de adviserend geneesheer van het ziekenfonds.

Er zijn twee situaties mogelijk. Eén, de adviserend geneesheer roept je op voor een bespreking van het re-integratieplan of -traject en jij gaat daar niet op in en hebt daar geen geldige reden voor. Of je laat je restcapaciteiten niet bepalen door de adviserend geneesheer. Dan kan hij of zij jouw ziekte-uitkering gedurende één maand verminderen met 10 procent. Twee, je vult de vragenlijst van de adviserend geneesheer niet in en bezorgt die niet terug binnen de 14 dagen. Als je vervolgens ook niet reageert op een verwittiging, kan hij of zij je uitkering gedurende één maand verminderen met 5 procent.

‘Sommigen vinden dat milde sancties’, reageert Mathieu Verjans van ACV. ‘Maar zulke sancties treffen mensen die door hun ziekte vaak al met grote problemen geconfronteerd worden. Administratieve verplichtingen en paperassen zijn voor zieken niet altijd de eerste bekommernis. Boven-

Belga

Minder ziekte-uitkering

uuDe sancties voor langdurig zieke werknemers treffen volgens het ACV mensen die al met grote problemen geconfronteerd worden.

dien is een vermindering van een lage ziekte-uitkering met 10 procent voor veel mensen helemaal niet symbolisch.’

Boete voor werkgever Naast de langdurig zieke werknemer zelf, kan ook de werkgever gesanctioneerd worden. Levert een bedrijf te weinig inspanningen om een langdurig zieke aan het werk te houden of om zijn of haar re-integratie te bevorderen? Of werkt de werkgever geen re-integratieplan uit binnen de wettelijke termijn en motiveert hij dat niet? Dan kan een boete volgen van 800 euro per werknemer. Het is de federale inspectie Toezicht op het Welzijn op het

Werk die de tekortkomingen moet vaststellen en die de boete oplegt.

‘Maar die inspectie is vandaag al onderbemand’, zegt Mathieu Verjans. ‘Problematisch is ook dat er geen criteria vastgelegd worden om te bepalen wat een redelijke inspanning is. Ik vrees ook voor een averechts effect. Het kan namelijk zorgen voor een nog grotere druk van werkgevers op de arbeidsgeneesheer om te beslissen dat er geen aangepast werk mogelijk is, de zogenaamde beslissing D. Met die beslissing heeft de werkgever de handen vrij om een de werknemer te ontslaan wegens medische overmacht, zonder verbrekingsver-

Minister De Block past voorstel rond gedeeltelijke werkhervatting opnieuw aan In de Visie van 6 april verscheen een artikel over de nieuwe regels voor langdurig zieken die het werk deeltijds hervatten en bovenop het deeltijds loon nog een stuk van hun ziekte-uitkering krijgen. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block had een hervorming uitgewerkt, waardoor niet langer het loon maar wel het aantal gepresteerde uren voortaan het bedrag van de resterende ziekte-uitkering zouden bepalen. Die nieuwe berekening is vaak nadelig voor werknemers met een laag loon.

Enkele dagen na de publicatie van het Visie-artikel kondigde minister De Block aan dat het niet de bedoeling was dat zieken financieel bestraft worden omdat ze het werk hervatten. Daarom stuurt de minister de nieuwe regels opnieuw bij. Wie al in het systeem van deeltijdse werkhervatting zit, zou niets moeten inleveren op zijn of haar ziekte-uitkering. Zieken die in de toekomst in het systeem stappen, zullen wel onder de nieuwe regels vallen. En dus vaak wel inleveren.

Ik vrees voor een nog grotere druk van werk-gevers op de arbeids-geneesheer om te beslissen dat er geen aangepast werk mogelijk is.

Mathieu Verjans, nationaal secretaris ACV

goeding. Nu al zijn 68 procent van de beslissingen van de arbeidsgeneesheer beslissingen D.’ Het ACV vindt de sancties voor de werkgevers een lachertje in vergelijking met de oorspronkelijke plannen. ‘In het regeerakkoord stond het voorstel om werkgevers gedurende twee maanden gewaarborgd loon te laten betalen. En in een beleidsbrief van minister van Volksgezondheid Maggie De Block van oktober 2016 stond het voorstel om werkgevers gedurende zes maanden minstens 10 procent van de ziekte-uitkering te laten betalen.’

Leen Grevendonck David Vanbellinghen

15

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

ZEGT

Imam Khalid Benhaddou strijdt onvermoeibaar voor meer dialoog en rationaliteit

‘Laten we de mens centraal zetten over religieuze grenzen heen’ De Gentse imam Khalid Benhaddou is de verpersoonlijking van de ‘rationele islam’, de moderne vorm van geloof die hij met vuur bepleit. Voor hem zijn de westerse democratische waarden perfect verzoenbaar met de koran. Zijn pleidooi leverde hem onlangs de Prijs voor de Mensenrechten op. ‘We hoeven niet tegenover elkaar te staan. We delen dezelfde waarden, dezelfde problemen.’

Het is niet onlogisch dat in de strijd tegen extremisme, angst en emotie soms de bovenhand nemen, maar dat mag ons niet zover drijven dat we onze eigen vrijheden zouden opofferen.

Khalid Benhaddou

H

Welke vrijheden staan vandaag de dag op de helling?

‘Sommigen stellen voor om de vrijheid van meningsuiting in bepaalde gevallen in te perken in de strijd tegen terrorisme.

Zijn radicale ideeën of sympathieën al voldoende om preventief te mogen worden aangehouden waarna pas later een rechter over die aanhouding zal oordelen? Dit soort voorstellen doorstaan de toets aan de grondwet niet. Ook de vrijheid van religie en hoe die te uiten, wordt steeds meer in vraag gesteld. Het is niet onlogisch dat in de strijd tegen extremisme, angst en emotie soms de bovenhand nemen, maar dat mag ons niet zover drijven dat we onze eigen vrijheden, grondrechten, de basis van onze samenleving, zouden opofferen. Dan spelen we recht in de kaart van de terroristen.’

U gelooft meer in een proactieve aanpak dan in een repressieve?

‘We zullen nooit elke aanslag kunnen

in de ontwikkeling van een maatschappij: als moslim kan ik vanuit mijn religie mijn steentje bijdragen om van de samenleving een betere plek te maken, maar daarbij moet ik wel de principes van onze samenleving respecteren. Scheiding van kerk en staat, gelijkheid van man en vrouw, … Onder het mom van strikte neutraliteit zijn er vandaag mensen die religie willen beknotten tot de persoonlijke levenssfeer. Maar zo werkt het niet. Als ik mijn voordeur toetrek, ben ik nog steeds een moslim. Levensbeschouwing heeft invloed op mijn moreel bewustzijn, de manier waarop ik oordeel, leef en handel. Ik pleit er dan ook voor om in onze scholen een soort platform te creëren waar leerlingen over de verschillende levensbeschouwingen heen met elkaar kunnen praten. Waar ze leren hoe de ander denkt, wat burgerschap is, democratie.’

ID / James Arthur

ij is nog maar dertig, Khalid Benhaddou. Sinds zijn 18de de jongste imam in ons land, in de El Fath-moskee in Gent.

Daarnaast is hij ook voorzitter van het ‘Platform Vlaamse Imams’, coördinator van het onderwijsnetwerk ‘Islamexperten’ (ter preventie van radicalisering bij jongeren), auteur van het boek ‘Is dit nu de islam’ en binnenkort ook medeoprichter van het eerste Islamitische Expertise- en Onderzoekscentrum in Vlaanderen. Voor al die onvermoeibare inspanning kreeg hij van de Liga voor Mensenrechten in december de Prijs voor Mensenrechten. ‘In een samenleving waarin moslimburgers vaak geviseerd worden en vrijheden op de helling komen te staan onder het mom van veiligheid blijft Khalid ervoor ijveren om de mens centraal te stellen’, motiveerde de Liga. ‘Een fikse schouderklop die - eerlijk gezegd - op het juiste moment kwam’, zegt hij zelf. ‘Ik ben altijd met mensenrechten bezig geweest, met het centraal stellen van mensen en het oproepen om over sociale en religieuze grenzen heen te kijken. Overal waar ik ga spreken, krijg ik positieve feedback. Maar als je dan elke dag opnieuw de polariserende taal hoort die door anderen gesproken wordt, vraag je je soms af of je boodschap nog wel aankomt. Daarom deed dit deugd.’

uuKhalid Benhaddou: ‘Overal waar ik ga spreken krijg ik positieve feedback.’ voorkomen, maar wachten tot er iets gebeurt en dan reageren met harde veiligheidsmaatregelen komt een samenleving nooit ten goede. Een gezonde samenleving moet het hebben van sterke sociale cohesie, sterke contactfrequentie tussen gemeenschappen en van vertrouwen naar elkaar. Sociale normen moeten ons samenhouden, niet enkel juridische. Verschillende groepen eisen allemaal bepaalde rechten op en daarbij verliezen we soms uit het oog wat ons bindt: onze mensenrechten.

We hoeven niet tegenover elkaar te staan.

We delen dezelfde waarden, dezelfde problemen. Ik ben zowel een moslim, Belg, Vlaming, Marokkaan als Europeaan.’

Dat kan voor elke moslim gelden, als die maar teruggrijpt naar een ‘rationele islam’ zegt u. Wat bedoelt u daarmee?

‘Ik gebruik bewust het woord rationeel omdat er de laatste eeuwen binnen de islam een opvatting is opgedoken die de stempel heeft gedrukt op het denken, en die te ver is doorgeslagen in de irrationaliteit en spiritualiteit. Breng geloof en wetenschap

niet in elkaars vaarwater, want ze vertrekken allebei vanuit een ander denkkader.

Je kan als moslim perfect geloven in het scheppingsverhaal, maar dat mag niet als bewijs dienen om de theorie van Darwin onderuit te halen. Een rationale islam is gestoeld op de Europese leest, aanvaardt de moderne verworvenheden en leest de teksten van de koran juist. Daarmee bedoel ik dat je ze in hun historische context kan plaatsen, waardoor je loskomt van een letterlijke interpretatie. Als je jongeren op deze manier kan bijscholen over de islamitische traditie, kan je hen uitleggen hoe sommigen, zoals de salafisten, de religie gekaapt en gereduceerd hebben tot een simplistische mening die als onweerlegbare waarheid wordt beschouwd.’

Wat is voor u het belang van religie nog?

‘Als gelovige in een maatschappij heb je voor mij het recht je geloof openlijk te beleven én elementen van die religie te laten opnemen in die maatschappij, zolang je rekening houdt met de wetten die er gelden.

Geloof kan zelfs een belangrijke rol spelen

Onderwijs is dan ook van onschatbare waarde volgens u?

‘Ik ben de laatste twee jaar in meer dan 500 scholen gaan praten. Initieel om te werken tegen radicalisering, vandaag vooral om vormingen te geven aan directies en leerkrachten. Hen het ABC van de islam uitleggen. Hoe ga je als school om met mensen die eisen om op bepaalde tijdstippen te bidden? Die niet gemengd willen zwemmen? Ik probeer scholen een kader te bieden om daarmee om te gaan. Vandaag reageert men vaak krampachtig uit emotie, uit onwetendheid. Ik denk dat het een stuk pragmatischer kan. Toets de vraag aan de morele principes van onze samenleving.

Als het daar tegenin druist, trekken we een duidelijke lijn. Weigeren een hand te geven aan een vrouw, kan niet. Vragen om halal-voeding is in principe niet zoveel anders dan vragen om vegetarische voeding.

De identiteit van mensen erkennen, kan helpen om het samenleven te bevorderen.

Beide kanten hebben een grote verantwoordelijkheid om te blijven praten én om bij te leren. Veel onbegrip komt voort uit een gebrek aan kennis. Ik zal nooit begrip hebben voor IS, maar ik wil wel proberen te begrijpen vanuit welke bril zij naar de wereld kijken. Daar ligt voor mij de sleutel om hen klein te krijgen.’

Kaatje De Coninck

20

Visie ¬ vrijdag 20 april 2018

TELE V IS

IE

IN DE TOEKOMST PRESENTATOR LIEVEN SCHEIRE GELOOFT

‘Binnenkort belt de dokter óns om te zeggen dat we ziek zijn’ Hoe ziet onze toekomst eruit?

Presentator en wetenschapsman Lieven Scheire probeert er in zijn nieuwe programma ‘Kan iedereen nog volgen?’ een antwoord op te vinden. Welke evoluties staan ons te wachten? En hoe moeten we ons daar als mens bij voelen? Een gesprek op de grens tussen wetenschap en filosofie.

in alle ziekenhuizen. Carl Sagan, een belangrijke wetenschapspopularisator, heeft het zo verwoord: vandaag is de mens een gevaarlijke mix van technologie en instinct. Ons brein is al enorm ontwikkeld, we hebben de kennis om hoogtechnologische wapens te maken. Maar we zitten nog bomvol dierlijke instincten. Wie het hardst op de andere klopt, heeft gewonnen. Als we dat kunnen ontgroeien en die instincten kunnen controleren, dan zijn we vertrokken.

Dan kunnen we evolueren naar een interstellaire soort.’

P

recies voorspellen wat de toekomst zal brengen, is natuurlijk moeilijk’, stelt Lieven Scheire.

‘Dat is een beetje vervelend, want dat wordt nu net van mij verwacht. (lacht) Maar ik zie wel een aantal dingen bewegen. Ik denk bijvoorbeeld dat de kennis van ons genetisch materiaal zal blijven toenemen. En robots zullen ook meer deel uitmaken van ons dagelijks leven.’

Positivo ‘Toch ben ik een optimist. Ik zie de dingen eigenlijk steeds beter gaan. Technologie is een middel. En zoals bij alle grote uitvindingen of ontwikkelingen heb je positivo’s zoals ik en tegenstanders. Vergelijk het met de uitvinding van het vuur. Dan had je ook kunnen denken: fantastisch, daar kunnen we eten op koken en wilde dieren mee afschrikken. Maar je had je even goed zorgen kunnen maken over de gevaren. Over de mogelijkheden om hutten in brand te steken in geval van een conflict.’

Genetica

Robotica ‘De robotica kruipt eindelijk uit de wieg.

Tot enkele jaren geleden werd er vooral ingezet op industriële robots die bijvoorbeeld repetitieve taken kunnen overnemen in een fabriek. Maar nu komen robots stilaan onder de mensen. Denk maar aan de zelfrijdende auto. Ik ben ervan overtuigd dat die over tien jaar een deel zal uitmaken van ons leven. Er wordt ook meer gewerkt aan

COLOFON

Technologie en psychologie

VRT

‘We evolueren onvermijdelijk naar verdere ontwikkelingen op vlak van de genetica.

Over afzienbare tijd zal onze huisarts ons DNA-profiel kunnen consulteren. En zullen we al heel vroeg in ons leven, zelfs voor de geboorte, onze genetische kwetsbaarheden in kaart kunnen brengen. Daar hebben sommige mensen wat schrik voor en dat begrijp ik. Maar je moet het zo bekijken: als je vandaag naar je familie kijkt, heb je ook je kwetsbaarheden in kaart. Het zal in de toekomst enkel meer wetenschappelijk onderbouwd zijn. Een stap verder is dan de combinatie met monitoring. Sensoren op en in je lijf die alle medische gegevens registreren en naar je arts sturen. In GrootBrittannië kan je bij de apotheker nu kitjes kopen om zelf je cholesterol te meten. En diabetespatiënten hebben al vaak een sensor die de bloedsuikerwaarden constant meet, gekoppeld aan een geautomatiseerde insulinepomp. Dat zijn de voorproefjes van wat ons te wachten staat. Over tien tot vijftien jaar krijgen we een chip ingeplant die al onze bloedwaarden controleert en doorstuurt naar de dokter. Hij zal bijvoorbeeld heel vroeg een virus kunnen detecteren. Dan zal de dokter ons bellen om te zeggen dat we ziek zijn, en niet andersom.’

Lieven Scheire: ‘We gaan naar Mars, dat staat vast.

Ik hoop dat te kunnen meemaken.’ huishoudrobots, assistentierobots en reddingsrobots. Om bijvoorbeeld toch nog ergens ter plaatse te kunnen komen waar het hevig brandt. En in Japan kom je op straat al wel eens een robotje tegen dat je tickets voor een theatervoorstelling wil verkopen.

Moeten we dan alles laten vervangen of overnemen door robots? Natuurlijk niet.

In een ideaal scenario denken we na over wat we zelf graag doen, waar onze levenskwaliteit ligt en laten we robots die levenskwaliteit ondersteunen. In de realiteit gebeurt het natuurlijk wel dat robots vooral ingezet worden waar ze geld kunnen opleveren. Maar als het gaat over de huishoudrobots heb je als consument zelf de touwtjes in handen. Jij beslist welke robot je voor welke taken wil inzetten. Als ze morgen een robot kunnen leveren die voor mij komt koken, heel graag.’

Ruimtevaart ‘Waar ik zelf naar uitkijk, zijn de ontwikkelingen in de ruimtevaart. Naast de duidelijke technologische hoogstandjes, vind ik de collectieve beleving die daarrond hangt

heel bijzonder. Toen de eerste mens op de maan landde, zat iedereen in groep voor de televisie of bij de radio. Over elke mijlpaal in de ruimtevaart word ik alvast heel enthousiast. Zo zullen we over vijf tot tien jaar opnieuw mensen op de maan zetten.

En we gaan naar Mars. Dat staat vast. Alleen weten we nog niet wanneer. Ik hoop het toch te mogen meemaken.’

Cyberoorlog ‘In een hoogtechnologische maatschappij kan een extremistische zot met macht wel voor problemen zorgen. Het gaat al die richting uit. Overheden experimenteren met hacking, geheime diensten injecteren virussen in computersystemen van andere landen. Ik denk dat we nog voor grote verrassingen zullen komen te staan. Zware cyberaanvallen tussen vijandige landen, dat gaan we binnenkort wel een paar keer meemaken denk ik. En dat zal ook de gewone burger voelen. Het gonst nu van de geruchten dat men testen uitvoert om in grote delen van een vijandig land de elektriciteit uit te schakelen. Of de software

‘Ik denk dus niet dat we die evoluties moeten tegenhouden. Want in een ideale wereld nemen deze technologieën net onze zorgen weg. Ik denk wel dat er een taak weggelegd is voor sociologen en psychologen. Er zijn altijd twee manieren om nieuwe toepassingen in te voeren. Gewoon installeren en herstellen waar het fout is gelopen. Of vooraf goed nadenken.

Ik kies voor de tweede optie. Ik geloof dat er binnen het domein van de sociologie een nieuwe richting nodig is: technologiesociologie. Het is nu eenmaal zo dat technologie steeds meer in ons leven zal binnensijpelen. En we zullen moeten leren hoe we daarmee omgaan. Als ik een boodschap aan mijn toekomstige ik zou moeten schrijven, dan zou het een vraag zijn.

Kom je nog wel overeen met je buren? Want het zijn niet de technologische ontwikkelingen die me zorgen baren. Mijn grootste angst voor de toekomst is de polarisering.

Bij meningsverschillen bewegen we steeds verder uit elkaar. We worden steeds extremer en vijandiger in plaats van naar elkaar toe te groeien. Maar dat zie ik robots niet oplossen. Hier zal de mens zelf aan moeten werken.’

Amélie Janssens

✔ ‘Kan iedereen nog volgen?’, elke dinsdag om 20.35 uur op VTM.

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV bouw - industrie & energie en ACV-Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Hilde Van Malderen • Redactie beweging.net en ACV: Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Monique Braam, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Rooni Theeboom, Marjan Cauwenberg • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (15-19) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •