Νήσος Πάτμος Free Press - Τεύχος 41ο

editorial/περιεχόµενα

02.

Editorial 04.

- δωρεές - εµβάσµατα: ALPHA BANK IBAN: GR8901407500750002002002633

∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚ∆ΟΣΗΣ: Hλίας Κουτουµάνος

ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ: Άλκης Παχής, 6936 724323

Μail: info@nissosgr.com

www.nissosgr.com,

facebook: Νήσος Πάτµος Free Press

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδηµοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, µερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχοµένου του εντύπου µε οποιονδήποτε τρόπο, µηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούµενη γραπτή άδεια του εκδότη. Νόµος 2121/1993 και κανόνες ∆ιεθνούς ∆ικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. Τα ενυπόγραφα άρθρα και οι συνεντεύξεις εκφράζουν προσωπικές απόψεις και όχι απαραίτητα θέσεις του εντύπου.

την ανάγνωση του εντύπου µας σκεφτείτε το περιβάλλον.

ΦΩΤ. ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Λουκάς Χαψής / Cloudprint

νύχτες του Ιουλίου µε τα µαντολίνα των τζιτζικιών και των γρύλων – έλεγε, το φωταγωγηµένο βαποράκι της κωλοφωτιάς

τζάκι της καλύβας,

η καλύβα στα καλάµια της ακροποταµιάς

δε σου ζητούν αποδείξεις, οι φλέβες του νερού κάτω απ’

το χώµα δίχως ερώτηση, υπάρχουµε, µεγάλοι κύκλοι δροσιάς στην

πυρωµένη έκταση της θερινής νύχτας, τ’ αλώνια µε τα άλογα µετέωρα, και οι θεριστάδες κοιµισµένοι στις θηµωνιές…

Η Πάτμος περιμένει …τον Ιούλιο τον πορθητή!!!

Καλοκαιράκι στην Πάτμο. Ακρογιάλια, Χώρα και Οικισμοί ξαναγεμίζουν ζωή. Ο ήλιος χαμογελά στο Νησί της Αποκάλυψης και καλωσορίζει και φέτος τους επισκέπτες και τους προσκυνητές, που καταφθάνουν καθημερινά στο λιμάνι, έτοιμοι να βιώσουν τη μυστηριακή ατμόσφαιρα του νησιού. Η Πάτμος τους καλοδέχεται και μαζί της κι εμείς –πιστοί υπηρέτες της– που καμαρώνουμε με το νέο μας τεύχος, το 41ο κατά σειρά, σε μία προσπάθεια που εισέρχεται αισίως

στον όγδοο χρόνο της. Η μοναδική χρόνια πια εφημερίδα του νησιού μας, που μάλιστα διατίθεται δωρεάν ως Free Press στις πύλες εισόδου και όλα τα κεντρικά σημεία της Πάτμου συνεχίζει αταλάντευτη την προσπάθεια να αναδείξει τον πολιτισμό, την κουλτούρα, την παράδοση, την θρησκευτική αίγλη και την ιστορία της νήσου.

Πλάι της ο πολύγλωσσος Τουριστικός μας οδηγός, που κυκλοφορεί σε 7 διαφορετικές μεταφράσεις, και «ξεναγεί υποδέχεται και ενημερώνει» όλους τους επισκέπτες στις ομορφιές και τα συμβαίνοντα στην Πάτμο.

Σ’ αυτό το τεύχος καταγράφουμε τα δρώμενα του καλο-

καιριού που έχει αρχίσει στο νησί της Αποκάλυψης, φιλοξενώντας τις εκδηλώσεις που προγραμματίζονται και

θα φέρουν την Πάτμο στο επίκεντρο της επικαιρότητας.

Ανάμεσά τους: το καταξιωμένο διεθνώς Φεστιβάλ Κινηματογράφου ένας θεσμός που αναβιώνει πάλι μετά από

χρόνια στην Πάτμο μαζί με άλλες εκδηλώσεις πολιτισμού

στο νησί .

Εύχομαι σε όλους καλό καλοκαίρι

Hλίας Κουτουμάνος elias@nissosgr.com

ΣΗΜΕΙΑ ∆ΙΑΝΟΜΗΣ ΣΤΗ ΠΑΤΜΟ:

γεγονότα

«Δεν υπάρχει περιοχή στον κόσμο που να είναι πιο ευλογημένη από τους θεούς όπως η Ελλάδα», αναφέρει το δημοφιλές περιοδικό μόδας, ενώ καταλήγει πως «διεθνείς προορισμοί άλλων χωρών, όπως το Αμάλφι, δεν μπορούν καν να συγκριθούν με τις συγκλονιστικές παραλίες και το εύρος των εμπειριών που προσφέρουν οι ελληνικοί προορισμοί».

Σύμφωνα με τον κατάλογο της Vogue Αυστραλίας, η Σίφνος κατέχει την κορυφή ως το τυπικό παράδειγμα αρμονικής κυκλαδικής αρχιτεκτονικής. Το Καστελόριζο, η Σύρος, η Χίος, η Πάτμος, η Μήλος, η Φολέγανδρος, η Αμοργός, η Πάρος και η Αστυπάλαια συμπληρώνουν την πρώτη δεκάδα.

Στις επόμενες θέσεις βρίσκονται η Τήνος, η Ζάκυνθος, η Κεφαλονιά, οι Παξοί, η Κέρκυρα, η Ιθάκη, η Μύκονος, η Θάσος και η Λευκάδα.

Η λίστα της Vogue με τα προτεινόμενα νησιά ολοκληρώνεται με την Ύδρα, τη Νάξο, την Κρήτη, τη Σαντορίνη, τη Σέριφο, τη Σύμη, την Πολύαιγο, τη Ρόδο και τη Σκόπελο.

Ως προς τη δυναμική της αυστραλιανής αγοράς σημειώνεται πως σύμφωνα με το Βαρόμετρο Μακρινών Αγορών που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επι-

∆ιθύραμβοι

από την Daily Telegraph

Την Πάτμο και την Αθήνα εντάσσει η Daily Telegraph στην πρόσφατη λίστα με τις καλύτερες κρουαζιέρες στον κόσμο. Ανάμεσα στις είκοσι κορυφαίες παγκόσμιες τάσεις για την κρουαζιέρα εφέτος, η βρετανική εφημερίδα προτρέπει τους εκατομμύρια αναγνώστες της να επισκεφτούν την Αθήνα και την Πάτμο ώστε να «παντρέψουν» την αυθεντικότητα των ελληνικών νησιών με την πολυτέλεια μιας κρουαζιέρας που διασχίζει το Αιγαίο. Επιπλέον, η εκτενής λίστα περιλαμβάνει τον γύρο της Μεγάλης Βρετανίας, ταξίδι πίσω στο χρόνο στο Ρότερνταμ της Ολλανδίας, βόλτα με ποταμόπλοιο στο ανθισμένο Άμστερνταμ, την εξερεύνηση του Καναδά, μια κρουαζιέρα σε Ντουμπάι και Ντόχα, θαλάσσιες εξορμήσεις στις Δαλματικές ακτές, ταξίδι στα χνάρια των προγόνων με γενεαλόγους

τροπή Ταξιδιών, η Ελλάδα για το προσεχές διάστημα συμπεριλαμβάνεται στις δέκα πρώτες επιλογές διακοπών για τον διεθνή τουρισμό από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Βραζιλία, τέσσερις μακρινές αγορές που εμφανίζουν υψηλή κατά κεφαλήν τουριστική δαπάνη και μεγάλη μέση διάρκεια παραμονής. Ειδικά στις προτιμήσεις των Αυστραλών, η Ελλάδα αποτελεί τον έκτο δημοφιλέστερο προορισμό.

«Η Πάτμος εκπέμπει μια ιδιαίτερη ενέργεια που εμπνέει καλλιτέχνες, συγγραφείς και ταξιδιώτες. Αναδεικνύουμε όλα εκείνα τα συστατικά της μοναδικότητας του νησιού της Αποκάλυψης, όπως τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και τη μαγευτική φύση. Παράλληλα όμως αναβαθμίζουμε το τουριστικό προϊόν μας όπως για παράδειγμα μέσα από τη φροντίδα και πρόβλεψη για τη ναυαγοσωστική κάλυψη στις πολυσύχναστες παραλίες μας, τα έργα υποδομής και το οδικό δίκτυο», εξηγεί ο δήμαρχος Πάτμου Λευτέρης Πέντες.

(https://www.vogue.com.au/travel/destinations/greek-islands/imagegallery/ad8762f8e06c2589ae664c907d211bf7).

στον ποταμό Ρήνο, κρουαζιέρα για οικογένειες στα Νορβηγικά φιόρδ, μια επίσκεψη στον Δούναβη, εορταστικές κρουαζιέρες σε Μόναχο και Ομπεραμμεργκάου, ταξίδι με γιοτ στην Ερυθρά Θάλασσα και αναβίωση των περιπετειών των Βίκινγκς.

«Ο δήμαρχος Πάτμου Κος Λευτέρης Πέντες μας δήλωσε ότι ο δήμος Πάτμου θα συμβάλλει στη δρομολόγηση νέων έργων υποδομών που θα βοηθήσουν στην ενίσχυση της κρουαζιέρας όπως η προώθηση των διαδικασιών για την κατασκευή μόλου πρόσδεσης κρουαζιερόπλοιων στο λιμένα Σκάλας Πάτμου. Στόχος είναι η αναβάθμιση των λιμενικών εγκαταστάσεων για την εξυπηρέτηση περισσότερων κρουαζιερόπλοιων στο άμεσο μέλλον. Παράλληλα μέσα από συστηματικές δράσεις, η Πάτμος εντάσσεται σε αφιερώματα και διακρίσεις διεθνών ΜΜΕ και αναδεικνύεται ως ένα από τα υποσχόμενα ονόματα της κρουαζιέρας στο

FREE PRESS 5

www.nissosgr.com • IOYΛΙΟΣ 2023

Γιώργος Καραγιάννης

Στο αεροδρόμιο του Μαλέ, στις Μαλδίβες, ταξιδιώτες από κάθε γωνιά της Γης αποβιβάζονται από τα αεροπλάνα στην ατόλη-πρωτεύουσα της εξωτικής νησιωτικής χώρας. Για να μεταβούν σε ένα από τα χιλιάδες παραδεισένια νησιά, που είναι ο τελικός προορισμός των διακοπών τους, οι ταξιδιώτες απλά μετεπιβιβάζονται σε ένα από τα υδροπλάνα που περιμένουν μερικές δεκάδες μέτρα πιο πέρα.

Αυτή η εξωτική εικόνα μπορεί να μοιάζει πολύ μακρινή για την Ελλάδα, όμως

δεν απέχει ιδιαίτερα από το μέλλον των μετακινήσεων (ημών και των τουριστών) από και προς τα πανέμορφα νησιά μας. Σε λίγο καιρό, εκτός από τα αεροπλάνα και βαπόρια, ηχηρό «παρών» θα δώσουν και τα υδροπλάνα, αλλά και τα ιδιωτικά ελικόπτερα και μικρά αεροσκάφη, που θα αλλάξουν τις μετακινήσεις μας από και προς τα νησιά με 700 δρομολογιακές συνδέσεις σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Γεγονός το οποίο αποδεικνύεται όχι μόνο από τη μεγάλη επενδυτική κινητικότητα που υπάρχει, αλλά και από το ότι ένας από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές για δρομολόγια υδροπλάνων στα νησιά είναι ο αεροπορικός κολοσσός Trans Maldivian, ο οποίος συνδέει με υδροπλάνα τις Aτόλες και τα νησιά των Μαλδίβων. Ένας από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές για δρομολόγια υδροπλάνων στα νησιά μας είναι ο αεροπορικός κολοσσός Trans Maldivian, ο οποίος συνδέει τις ατόλες και τα νησιά των Μαλδίβων.

Έτσι λοιπόν, θα έρθει η μέρα που θα μπορούμε να πάρουμε το υδροπλάνο από το υδατοδρόμιο του Αλίμου και σε μισή ώρα να είμαστε σε ένα νησί του Αιγαίου, για παράδειγμα στην Τήνο, πληρώνοντας ένα εισιτήριο της τάξης των 80-100 ευρώ. Ή, γιατί όχι, στη γειτονική Τουρκία!

όπως Μαλδίβες

Το φιλόδοξο σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία υδατοδρομίων σε 35 περιοχές σε κάθε γωνιά της χώρας, είτε αφορά νησιά χωρίς άλλη πρόσβαση εκτός από

την ακτοπλοϊκή, είτε κεντρικές περιοχές όπως η Αττική, είτε ακόμα και λίμνες όπως αυτή των Ιωαννίνων.

Συμμετοχή στο project έχουν εκδηλώσει τρεις εταιρείες, η Hellenic Seaplanes, η Grecian Air Seaplanes και η Trans Maldivian, οι οποίες έχουν υποβάλει φακέλους στις αρμόδιες αρχές και προχωρούν τις επενδύσεις σε υδατοδρόμια, ενώ και μια τέταρτη βρίσκεται σε φάση διερευνητικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για τη Merkur Air, η οποία έχει ήδη λάβει τις σχετικές άδειες από τις αρμόδιες αρχές, έχει σε ετοιμότητα τα δύο πρώτα υδροπλάνα και εργάζεται στην αεροπορική σύνδεση Τσεσμέ – Μύκονος.

Οι αρχικές προβλέψεις ήθελαν τα πρώτα δρομολόγια υδροπλάνων από την πρωτεύουσα προς νησιά του Αιγαίου να ξεκινούν φέτος στις αρχές Μαΐου, όμως πλέον προβάλλει ισχυρή η πιθανότητα ακόμα και να μην προλάβουν ούτε τη φετινή high season. Ο λόγος είναι τα υδάτινα πεδία από τα οποία θα επιχειρούν τα υδροπλάνα και οι -εξωγενείς- καθυστερήσεις στη λειτουργία τους.

Έτσι, αν και κάποιοι από τους επενδυτές επιμένουν ότι μπορεί να προλάβουν τη φετινή θερινή σεζόν, οι πιο απαισιόδοξοι μεταθέτουν την έναρξη των δρομολογίων των υδροπλάνων για το 2024. Υδατοδρόμια πάντως... υπάρχουν, έστω και λίγα. Αδειοδοτημένα από τις αρμόδιες αρχές, δηλαδή, υπάρχουν μόλις τρία, σε Κέρκυρα, Παξούς και Πάτρα. Οι εταιρείες τρέχουν την κατασκευή και των υπολοίπων σε διάφορες περιοχές της χώρας.

Οι παίκτες και οι αλλαγές

Όπως εξηγεί στην εφημερίδα «ΘΕΜΑ» ο επικεφαλής της Hellenic Seaplanes Νικόλας Χαραλάμπους, το ζητούμενο δεν είναι η δημιουργία ενός ανταγωνιστικού μέσου μεταφοράς για την Ελλάδα. «Θέλουμε να συνδυάσουμε τις πτήσεις των υδροπλάνων με τις υφιστάμενες μεταφορικές λύσεις, ώστε να υπάρχει ένα υπερπλήρες δίκτυο με καλή λειτουργία. Με τη λογική των μετεπιβιβάσεων, θα γίνει καλύτερη η ζωή όχι μόνο των τουριστών, αλλά και των μόνιμων κατοίκων».

«Το δρομολόγιο Αλιμος - Τήνος θα διαρκεί 28 λεπτά, το Τήνος - Πάτμος 42

λεπτά, το Τήνος - Σίφνος 22 λεπτά. Υπολογίζουμε το κόστος του εισιτηρίου περίπου στα 80 ευρώ για κάθε μισή ώρα πτήσης, εάν το υδροπλάνο φεύγει από υδατοδρόμιο, καθώς υπάρχει η δυνατότητα να επιχειρούν και σε συμβατικά αεροδρόμια, όπως το “Ελ. Βενιζέλος” με περίπου 260 πτήσεις τον χρόνο».

Γιατί αργούν τόσο; Η καλή πρόθεση είναι δεδομένη, τα... λεφτά υπάρχουν, όμως εδώ και πάνω από δέκα χρόνια το πρόγραμμα των υδροπλάνων δεν προχωρά. Γιατί; Θα περίμενε κανείς ότι πρόκειται για κλασική περίπτωση γραφειοκρατίας που φρενάρει τα σχέδια, όμως κάθε άλλο παρά έτσι είναι. Η κυβέρνηση έχει αποδείξει -με την εμπλοκή και προσωπικά υπουργών- ότι έχει την πρόθεση να βοηθήσει τους επενδυτές, οι Περιφέρειες το ίδιο. Το πλάνο λειτουργίας των υδατοδρομίων, μάλιστα, συνέπεσε με την έναρξη λειτουργίας της νεοσύστατης Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ), η οποία, μεταξύ άλλων, έχει αναλάβει να διευκολύνει τις διαδικασίες για τα αεροπορικά πράγματα, αλλά και να χρησιμοποιήσει την ευρωπαϊκή εμπειρία.

Τα µελτέµια

Πάντως δεν είναι όλα εύκολα σε ένα τόσο μεγάλο project όπως αυτό της διασύνδεσης με αεροπλάνα της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδας. Έμπειροι πιλότοι εξηγούν ότι υπάρχει ζήτημα στην προσέγγιση των υδροπλάνων τις ημέρες που έχει καιρό, καθώς ο υψηλός κυματισμός μπορεί να σπάσει το σκάφος, όπως λένε οι πιλότοι στην αργκό τους, δηλαδή να προκαλέσει σοβαρές ζημιές στο αεροσκάφος. Λύσεις σε αυτό υπάρχουν δύο, όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές: η πρώτη είναι η διαχείριση των προσεγγίσεων με την ανεύρεση σε real time εναλλακτικού σημείου προσέγγισης, βάσει της εκτίμησης των καιρικών συνθηκών. Αυτό απαιτεί, φυσικά, διαρκή συνεννόηση των υπηρεσιών και των εταιρειών με τα πληρώματα. Η δεύτερη είναι η δημιουργία υδατοδρομίων σε απάνεμα σημεία (π.χ. μέσα σε λιμάνια, όρμους κ.λπ.), κάτι που δεν είναι πάντα εφικτό. Έπειτα, υπηρεσιακοί παράγοντες επισημαίνουν ότι από επιχειρηματικής απόψεως υπάρχει πάντα το ρίσκο. Πέρασαν δέκα χρόνια, δοκιμαστικές πτήσεις έγιναν ξανά από τους επενδυτές, αλλά τακτικά δρομολόγια δεν ξεκίνησαν. Τουλάχιστον όχι ακόμα...

▶ Πηγή: Πρώτο Θέµα

υδροπλάνα στα νησιά - Προσδεθείτε για takeoff

Από: Ελένη Ψυχούλη Στην Πάτμο, το Μοναστήρι σε ακολουθεί παντού. Μπερδεύεται επιβλητικά μεσαιωνικό στο βλέμμα σου, μαζί με το δαντελωτό, μοναδικό σχήμα του νησιού, τα πέτρινα τοπία που εναλλάσσονται με τις δροσερές, καταπράσινες συστάδες των κήπων, των μποστανιών και των κυπαρισσιών.

Αξίζει να δεις…

 Να ανέβεις νωρίς το πρωί στο Μοναστήρι και τη Σπηλιά της Αποκάλυψης, μετά να περιπλανηθείς στα σοκάκια μιας Χώρας μεσαιωνικής και μοναδικής, κομμάτι της Πολιτιστικής Kληρονομιάς της Unesco.

 Να κλείσεις όλο το νησί σε

ένα βλέμμα από τα ψηλά του Προφήτη Ηλία.

 Να περπατήσεις το μονοπά-

τι ως την Ψιλή Άμμο, μια από τις πιο ανέγγιχτες, μαγικές παραλίες του Αιγαίου.

 Να δεις το ηλιοβασίλεμα από την παραλία στις Λεύκες, πλάι στον παραμυθένιο, αιγυπτιακού ρυθμού πύργο της οικογένειας Βάλβη.

 Η εκδρομή στο Λιβάδι των Καλογήρων, με το μικρό ψαρολίμανο, το Μετόχι με το παλιό εκκλησάκι, τους κήπους, τα γελάδια, το πέτρινο αλώνι και την καντίνα της κυρίας Κατερίνας, μια απόκοσμη βουτιά σε βιβλικά τοπία αλλοτινών εποχών.

 Να δεις τη Σκάλα και τη Χώρα από το Μελόι, την ώρα που ο ήλιος δύει, βάφοντας μαβί τον κόσμο.

 Να κάνεις την εκδρομή στο Μαράθι, τους Αρκιούς και τους Λειψούς, στα πιο τιρκουάζ, εξωτικά νερά του Αιγαίου.

 Να ανέβεις στον βράχο της Πέτρας, στο Διακόφτι και να αγναντέψεις τη θαλασσινή γαλήνη από τη σπηλιά της Σκήτης.

Θα κολυμπήσεις…

 Στο επιβλητικό τοπίο του Λιγγίνου με τις δίδυμες παραλίες.

 Στο Λιβάδι του Γερανού, την πιο γραφική παραλία του νησιού.

 Στο Αγριολίβαδο και τον Κάμπο, που συνδυάζουν beach bars, ξαπλώστρες και θαλάσσια σπορ με μια παλιά, ανέγγιχτη ομορφιά, που θυμίζει Ελλάδα του ’60.

 Στην ήμερη, ανέγγιχτη Βαγιά.

Τι να δοκιμάσεις…

 Τα πουγκιά, ψητά με άχνη ζάχαρη

Ένα νησί που το περπατάς απ’ άκρη σ’ άκρη, χαίρεσαι τη μοναδική θέα του σε γαλήνιες ποδηλατάδες, απολαμβάνεις τις παραλίες του κάτω από τροφαντά αρμυρίκια με θέα στις μικρές ολούθε βραχονησίδες, εκεί όπου το Αιγαίο αποκαλύπτει την πιο παιχνιδιάρικη διάθεσή του.

λα (τηλ. 22470 33313).

 Να ψωνίσεις τοπικά τυριά, Φωκιανό λιαστό κρασί, λικέρ, μέλι, ανθόνερο από νεράντζι, βιοδυναμικό ελαιόλαδο και όλα τα σπάνια προϊόντα των γύρω νησιών και της Ελλάδας, στο πα- νέμορφο «Νέκταρ», στη Σκάλα (τηλ. 22470 34337). Και να μοιραστείς μια παγωμένη ρακή με την Ειρήνη και τον Αλεσάντρο από την Κούβα!

 Τον εξαιρετικό εσπρέσο στο Coffee Me (τηλ. 22470 31164) στη Σκάλα

 Ο Παντελής είναι ο παράδεισος πάνω σε μια βραχονησίδα στο Μαράθι: ολοζώντανο ψάρι, ζαρζαβατικά και αβγά από τη Λέρο και τους Λειψούς, ονειρεμένο κοκκινιστό κατσικάκι από το Μακρονήσι, ξινομυζήθρα, σπιτικός παστός κολιός, χταποδόμπαλες, ντολμαδάκια, τραγανό κολοκυθάκι, ονειρεμένα γλυκά του κουταλιού και σέρβις που θα το ζήλευε το Σεν Ζερμαίν. (Μαράθι, τηλ. 22470 32609).

 Στον «Ταρσανά» στον Διακόφτι θα βρεις φρέσκο ψαράκι και θαλασσινά (τηλ. 22470 32159).

 Στο Τσιπουράδικο, με τα πόδια στο κύμα, θα απολαύσεις τσιπουράκια και φρέσκο ψαράκι, φάβα με χταποδάκι, υπέροχο ντολμαδάκι, βραστή σαλάτα και σκορδαλιά, ανάλαφρο τηγάνι, λευκή γαριδομακαρονάδα και τη σουξέ σαλάτα του Παντελή – μαζί με το χαμόγελό του στο σέρβις (Σκάλα, τηλ. 22470 32803).

 Aπό τα χεράκια της κυρίας Ουρανίας, το καλύτερο κατσικάκι, κεφτέδες και μαγειρευτά, χωρίς ρεύμα, χωρίς νερό, με το γαϊδουράκι να φέρνει κάθε μέρα τα λαχανικά από το μποστάνι του Διακόφτι. (στην ταβέρνα στην Ψιλή Άμμο).

Τα ωραιότερα πρωινά

 Στο Vagia cafe με θέα από ψηλά στο πέλαγος, η Ευτυχία είναι ένα χαμόγελο αλλά και μια γλύκα από το πιο μαμαδίστικο γλυκό στο νησί. Στο πρωινό, η λεμονάδα είναι από τις λεμονιές της, τα αβγά από το κοτέτσι, τα λαχανικά στις φοβερές τάρτες της από τον κήπο, βερυκοκόπιτα και ροδακινόπιτα από τα δέντρα της, ντόπια ξινομυζήθρα, σπιτικές μαρμελάδες. Στο ηλιοβασίλεμα, ταιριάζει καλύτερα η ντοματόπιτα και η σοκολατόπιτα must! (Βαγιά, τηλ. 22470 31658).

8 FREE PRESS

θρησκεία

Στον απόκρηµνο λόφο (270µ.), προσβάσιµο από το σχετικά πρόσφατα διανοιγµένο µονοπάτι, µια µοναδική θρησκευτική και φυσιολατρική εµπειρία προσφέρεται στον θρησκευόµενο περιπατητή στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.

www.nissosgr.com • IOYΛΙΟΣ 2023

αραδοσιακά οι ναοί του προφήτη Ηλία στέκουν στα ψηλότερα και πιο απόκρημνα σημεία. Σαν θεατές της μαγείας των χρωμάτων που στο ξημέρωμα και το ηλιοβασίλεμα μαγεύουν τους ταξιδιώτες και τους ντόπιους.

Χτισμένο το 1796 από τον Ιερομόναχο Νεόφυτο τον Συμιακό υπαγόταν στην Μεγάλη Μονή της Πάτμου τόσο ιδιοκτησιακά όσο διοικητικά και πνευματικά.

Το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία του Θεσβίτη είναι ένα κάθισμα το οποίο αποτελείται από μονόκλιτο ναό με τρούλο κελιά και προαύλιο που περιβάλλεται από περιτείχισμα. Στην είσοδο σώζεται επιγραφή του κτήτορά του, σε μαρμάρινη πλάκα, ενώ σύμφωνα με άλλη, εσωτερική επιγραφή, το ξύλινο τέμπλο της εκκλησίας του Προφήτη Ηλία επιχρυσώθηκε τον Ιούλιο του 1795 από τον ιερομόναχο Δανίλη ενώ η εικόνα του Αγίου Βασιλείου δωρήθηκε από τον Κωνσταντή Κυδωνιαίο, αγιογράφο από την Κρήτη.

Για να το επισκεφθείτε οδικώς η διαδρομή είναι από τη Χώρα προς το Διακόφτι και από εκεί θα στρίψετε δεξιά προς Κουβάρι - Αγ. Παρασκευή - Προφήτη

Ηλία και θα ξαναστρίψετε δεξιά σ’ έναν πολύ ανηφορικό

και στενό τσιμεντόδρομο, υπολογίζοντας ότι η ανάβαση κυμαίνεται περίπου στο ένα χιλιόμετρο. Η θέα αποζημιώνει τον επίμονο ταξιδιώτη οπότε μην τα παρατήσετε είτε οδηγηθείτε οδικώς είτε με τα πόδια!!! Αυτή την ανάβαση θα πραγματοποιήσουν στις 19 Ιουλίου ο ηγούμενος της Ι.Μ. Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου με τους αδελφούς της Ιεράς Μονής και τους πιστούς προκειμένου να τελεστεί ο πανηγυρικός εσπερινός, στις 6.30 το απόγευμα. Ανήμερα δε της γιορτής του Προφήτη Ηλία, και μετά τη Θεία Λειτουργία που θα ολοκληρωθεί περίπου στις 10 το πρωί, όλη η Πάτμος θα δηλώσει παρούσα

στο καφέδισμα του Εσπερινού, με παραδοσιακά γλυκά και τυρόπιτες, τιμώντας την ανάληψη του μεγίστου των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το εκκλησάκι του Αϊ-Λιά δεν λειτουργεί συχνά, έτσι η ημέρα της εορτής του Προφήτη Ηλία

αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για όσους θέλουν να απολαύσουν μια κατανυκτική θεία λειτουργία με θέα το απέραντο Αιγαίο.

Ο Ιούλιος όµως έχει και άλλες θρησκευτικές εορτές

Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση ο Προφήτης Ηλίας ήταν ναύτης ο οποίος κουρασμένος από τα τρικυμιώδη θαλασσινά του ταξίδια, αποφάσισε να μείνει την υπόλοιπη ζωή του σε ένα μέρος που οι άνθρωποι δεν θα γνωρίζουν τι σημαίνει ‹θάλασσα›. Έτσι πήρε ένα κουπί, και ανηφορίζοντας προς τα βουνά ρωτούσε τους περαστικούς αν αναγνωρίζουν το κουπί της βάρκας. Συνάντησε τότε έναν τσοπάνη και τον ρώτησε τι ήταν αυτό που βαστούσε. Ο τσοπάνης το κοίταξε καλά καλά και ύστερα του είπε «ξύλο είναι». Ο Αϊ-Λιας γέλασε ικανοποιημένος και έμεινε από τότε κοντά στους ανθρώπους των βουνών και όπως αναφέρει η παράδοση «Στένει ολόρθο το κουπί, χτίζει μια καλύβα και αποφασίζει να μείνει εκεί όλη του τη ζωή. Για τούτο τον Άγιο Ηλία τον βάνουν πάντα στα ψηλώματα». Στις 20 Ιουλίου που εορτάζεται η μνήμη του προφήτη, δεν εορτάζουμε την Κοίμηση, -γιατί ο προφήτης δεν πέθανε ποτέ- αλλά την ανάληψή του. Συγκεκριμένα ο απόστολος Παύλος αναφέρει ότι ο Προφήτης Ηλίας δεν ανελήφθη όπως ο Κύριος, εις τον ουρανό, αλλά άφησε ο Θεός να φανεί ότι ανελήφθη και ζει κάτω εις την γη με το φθαρτό του σώμα, χιλιάδες χρόνια τώρα.

όπως στις 24-25/7 την εορτή της Αγ. Άννας στον Ι. Ν. Αποκάλυψης, στις 25-26/7

την εορτή της Αγ. Παρασκευής στον Κάβο του Γένουπα επίσης στις 26-27/7 στον Αγ. Παντελεήµονα στο νησάκι Χιλιοµόδι και στις 27-28/7 την εορτή του Προχόρου στις Αλυκές/εορτή στο εκκλησάκι/κάθισµα του Οσίου Χριστόδουλου στις Αλυκές.

Το ιστορικό και καλοδιατηρημένο κατάλευκο εκκλησάκι-πυργίσκος που υψώνεται στα βράχια χαρακτηρίζεται από την καταπληκτική του θέα προς τους Λειψούς , τη Λέρο και τα παράλια της Τουρκίας και αποτελεί έναν προορισμό που προσφέρεται για στιγμές κατάνυξης και ρομαντισμού. Το γεμάτο χαμηλούς ανθούς πλάτωμα με το εκτυφλωτικό φως του ήλιου ταξιδεύει το μυαλό ενώ η θέα που απλώνεται γύρω από τον Προφήτη Ηλία ενδείκνυται για ονειροπόλους και πιστούς της μοναδικής ομορφιάς

Travel + Leisure:

Μία ελληνική συµµετοχή περιλαµβάνει ο νέος κατάλογος του περιοδικού Travel + Leisure µε τους 15 καλύτερους προορισµούς του κόσµου που προτείνουν οι επαγγελµατίες του τουρισµού https://www.travelandleisure.com/trip-ideas/top2022-destinations-for-travel-experts.

Η καθιερωµένη ετήσια λίστα του δηµοφιλούς Αµερικανικού περιοδικού στηρίζεται στις αξιολογήσεις των ειδικών πιστοποιηµένων ταξιδιωτικών εµπειρογνωµόνων του µέσου και συµπεριλαµβάνει για το 2023 την Πάτµο.

Σύµφωνα µε το αφιέρωµα, η Πάτµος έχει παραµείνει πιστή

στον γνήσιο χαρακτήρα και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική

της, συνδυάζει τη φινέτσα µε µνηµεία παγκόσµιας ακτινοβολίας, ενώ ενδείκνυται και για εργασία εξ' αποστάσεως.

Τη λίστα συµπληρώνουν η Ιαπωνία, η Αυστραλία, η Γαλλική

Πολυνησία, η Ινδία, η Ούµπρια της Ιταλίας, η Κένυα, η Τεργέστη, τα χωριά της Μαγιόρκας, το Λονδίνο, η Αλάσκα, η Τοσκάνη, η Σρι- Λάνκα, το glamping στις ΗΠΑ και η κρουαζιέ-

ρα στη Μεσόγειο.

Το νησί της Αποκάλυψης διαθέτει ένα µοναδικό συνδυασµό αυθεντικών εµπειριών και ποιοτικών τουριστικών υπηρεσιών υπό το φως των µνηµείων παγκόσµιας κληρονοµιάς της UNESCO, δηλαδή της Χώρας, του Ιερού Σπηλαίου της Απο-

κάλυψης και του Μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Για την τρέχουσα σεζόν, ο προορισµός σηµειώνει εξαιρε-

τικές επιδόσεις µε πολύ υψηλές πληρότητες για τον Αύγουστο

αλλά και τον Σεπτέµβριο, στοχεύοντας σε ένα κοινό µε ειδικά ενδιαφέροντα

IOYΛΙΟΣ 2023 • www.nissosgr.com

Η Πάτµος στους 15 προορισµούς του κόσµου

που προτείνουν οι ειδικοί

Aegean Film Festival

ο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου Αιγαίου ξεκίνησε στην Πάτμο το 2010 με στόχο να δημιουργήσει ένα σημείο συνάντησης για καλλιτέχνες και κινηματογραφιστές απ’ όλο τον κόσμο. Στα πρώτα εννιά χρόνια αναπτύχθηκε και εδραιώθηκε στο νησί της Πάτμου και από το 2018 άνοιξε πανιά και παρουσίασε παράλληλα το πρόγραμμα του και στο νησί της Πάρου και των Σπετσών, προβάλλοντας έτσι σε περισσότερα από 60.000 άτομα τις βραβευμένες ταινίες που οι συνεργάτες και η ομάδα του φεστιβάλ αναζητούν κατά τη διάρκεια του έτους.

Βρήκαμε και μιλήσαμε με τον Διευθυντή του Φεστιβάλ κινηματογράφου κύριο Μπάμπη Τσούτσα και σας παρουσιάζουμε την αποκλειστική συνέντευξη για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου 2023 που πλέον έχει γίνει πολιτιστικός θεσμός.

FP: Πείτε μου Κύριε Τσούτσα πόσο ικανοποιημένος νιώθετε με την έως τώρα πορεία του Φεστιβάλ;

ΧΤ: Η πορεία του φεστιβάλ είναι αντάξια του οράματός του, αλλά και της υποστήριξης που έχει δεχτεί από τους κατοίκους

και επιχειρηματίες των νησιών.

Από το 2010, το Φεστιβάλ μεγάλωσε σε διάρκεια, από 6 σε 10 ή 12 ημέρες, φιλοξένησε πάνω από 1400 καλεσμένους και

παρουσίασε περισσότερες από 900 ταινίες, ντοκιμαντέρ και μικρού μήκους, πολλές από αυτές ως ελληνικές ή ευρωπαϊκές πρεμιέρες σε 11 ειδικά σχεδιασμένους κινηματογράφους.

Επιπλέον, με τη βοήθεια του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος, του NYU και της FIPRESCI οργανώσαμε 3 πρωτοποριακά εργαστήρια σεναρίου και ντοκιμαντέρ.

FP: Ορμώμενη από τα 11 χρόνια προβολής και θερμής ανταπόκρισης του Aegean Film Festival τόσο από τους κάτοικους όσο και από τους επαγγελματίες του κινηματογράφου, μπορείτε να μας αναφέρετε μερικούς από τους καλεσμένους που έχουν επισκεφτεί τα νησιά; ΧΤ: Φιλοξενούμε κάθε χρόνο περισσότερους από 60 σκηνοθέτες και παραγωγούς και θα ήθελα με τιμή να παρουσιάσω όλους του κινηματογραφιστές που έχουν περάσει από το φεστιβάλ και ειδικά τους νέους που χρειάζονται πιο πολύ την προβολή - άλλωστε αυτή είναι και η αποστολή του φεστιβάλ - αλλά δεν μας φτάνει ο χώρος του άρθρου!!

Για αυτό θα παραθέσω πιο κάτω μια λίστα από τους πιο αναγνωρισμένους και βραβευμένους δημιουργούς που έχουν επισκεφτεί τα νησιά τα τελευταία χρόνια. Αυτοί είναι: Alexander Payne βραβευμένος με δυο Όσκαρ σκηνοθέτης και σεναριογράφος, Argyris Papadimitropoulos σκηνοθέτης και

μέλος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Alin Tasciyan γενική γραμματέας της FIPRESCI (Διεθνής οργανισμός κριτικών κινηματογράφου), Carol L Dysinger καθηγήτρια του NYU-Tisch και βραβευμένη με όσκαρ σκηνοθέτης, Cheryl Strayed συγγραφέας και σεναριογράφος, Claire Denis σκηνοθέτης, Constantine Giannaris σκηνοθέτης, Diane Becker βραβευμένη με Όσκαρ παραγωγός ντοκυμαντέρ, Gaby Bastyra βραβευμένη με Όσκαρ παραγωγός ντοκυμαντέρ, Giovani Alloi σκηνοθέτης, Johanna Hog σκηνοθέτης, Pawel Pawlikowski βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης, Pantelis Voulgaris σκηνοθέτης, Phaedon Papamichael διευθυντής φωτογραφίας, Rebecca O’Brien παραγωγός και πολλοί άλλοι σπουδαίοι σύγχρονοι δημιουργοί.

FP: Κύριε Τσούτσα δώστε μας μια πρόγευση των όσων πρόκειται να δούμε φέτος στο Aegean Film Festival 2023 και αναφέρετε μας μερικές δράσεις που θα συνοδεύσουν τις προβολές φέτος.

ΧΤ: Με πρεμιέρα την αναζήτηση μιας συγκινητικής ιστορίας αγάπης με τίτλο 100 Seasons του Giovanni Bucchieri το 12ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αιγαίου στην Πάτμο ανοίγει την αυλαία του. Ο διάσημος χορευτής και κινηματογραφιστής μας επιφυλάσσει ένα πολύ όμορφο ξεκίνημα στο φεστιβάλ, καθώς μετά την πρεμιέρα της ταινίας θα ακολουθήσει συναυλία από τον ίδιο το δημιουργό. Ισχυρή είναι και η ελληνική παρουσία στο Φεστιβάλ με τον φίλο και παλιό γνώριμο της Πάτμου σκηνοθέτη, Βασίλη Κατσούπη, να επιστρέφει με την πρώτη του ταινία μυθοπλασίας. Δίνοντας τη σκυτάλη στην Giulia Amati και το αφοπλιστικά λιτό και γλυκό ντοκιμαντέρ της, Χρήστος το τελευταίο παιδί, γυρισμένο στο γειτονικό νησί των Αρκιών, για τον μικρό Χρήστο που σπουδάζει στην Πατμιάδα και φυσικά στους μικρομηκάδες που για μια ακόμη φορά θα δώσουν τον παλμό της νιότης αλλά και των βραβείων από μεγάλα φεστιβάλ κατευθείαν στο νησί. Από ακτιβιστικά περιβαλλοντικά ντοκιμαντέρ όπως το βραβευμένο στο IDFA Paradise του Alexander Abaturov, μέχρι συγκλονιστικά πολιτικά ντοκιμαντέρ για τη σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα όπως το Manifesto των Angie Vinchito, και από ανθρώπινες ιστορίες μπλεγμένες μέσα σε ιστορικές εξελίξεις όπως το Do you Love Me? της Tonia Noyabrova μέχρι και κυνήγια δολοφόνων στο Medusa Deluxe του Thomas Hardiman, ή στο συγκλονιστικό The Beasts του Rodrigo Sorogoyen, το φεστιβάλ κινηματογραφου Αιγαίου υπόσχεται μια δυναμική κινηματογραφική επιστροφή! Φέτος για πρώτη φορά εισάγουμε και τον “Ιππόκαμπο” - το βραβείο - αγαλματίδιο του φεστιβάλ - και απονείμουμε δυο βραβεία κοινού, 3 βραβεία κριτικής επιτροπής, ένα περιβαλλοντικό βραβείο και 3 βραβεία για σενάριο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ από παιδιά και νέους με €25.000 χρηματική υποστήριξη για την παραγωγή του σεναρίου.

Παράλληλα με τις πρεμιέρες διοργανώνουμε την έκθεση γλυπτικής της καλλιτέχνιδας Elska Leeloo που φιλοτεχνεί τον “ιππόκαμπο στην γκαλερί του Αντρέα Καλαντζή στην Χώρα από τις 21- 29 Ιουλίου.

Τέλος ετοιμάζουμε και πολύ την πολύ επιτυχημένη από το 2019 ακόμα ειδική PopUp προβολή στην παραλία του Γροίκου σε συνεργασία με το Patmos Aktis την Κυριακή 23 Ιουλίου, το πάρτι έναρξης στο μπαρ Ginger (Τζίντζερ), και μερικές ακόμα εκπλήξεις για το κλείσιμο του φεστιβάλ το Σάββατο 29/7.

Δυνατές πρεμιέρες, εμπνευσμένοι καλλιτέχνες, Q&As, panels, δροσερά πάρτυ και πλούσιες συζητήσεις για 10 γεμάτες ημέρες σε ολόκληρο

TRAVEL & LEISURE :

Ψιλή Άµµος: Η

Μια αποµακρυσµένη αµµουδιά µε δροσερά νερά και δικό της ταβερνάκι, που θεωρείται µία από τις καλύτερες «µυστικές» παραλίες της Ευρώπης

ΑΠΟ ΤΗΝ TRAVEL TEAM

Η Ψιλή Άμμος θεωρείται ως η εμβληματικότερη παραλία της Πάτμου, όμως προσεγγίζεται μόνο με πεζοπορία ή με καραβάκι.

Η πληθώρα πληροφοριών που δημιουργήθηκε στην εποχή του ίντερνετ επηρέασε καίρια το ταξιδιωτικό ρεπορτάζ, φέρνοντας στο προσκήνιο της δημοσιότητας ακόμα και μέρη που επί δεκαετίες λογίζονταν ως καλά κρυμμένα μυστικά, γνωστά μόνο σε λίγους.

Μια χαρακτηριστική περίπτωση από τη δωδεκανησιακή πλευρά του Αιγαίου, ας πούμε, είναι η Ψιλή Άμμος της Πάτμου. Η οποία βρέθηκε πρόπερσι να ανταγωνίζεται ακτές σαν τη San Giovanni di Sinis της Σαρδηνίας ή την Argèles-sur-Mer της Γαλλίας για τον τίτλο της καλύτερης «μυστικής» παραλίας όλης της Ευρώπης, με το έγκυρο περιοδικό Travel & Leisure να την κατατάσσει 4η σε 10 επιλογές. Η λέξη «μυστική», βέβαια, μπαίνει δικαίως σε εισαγωγικά, καθώς με τον καιρό η αναγνωρισιμότητα της Ψιλής Άμμου γίνεται όλο και μεγαλύτερη.

Πλέον, άλλωστε, παρά το δυσπρόσιτο της τοποθεσίας της, θεωρείται η εμβληματικότερη παραλία της Πάτμου, με αποτέλεσμα να δέχεται αρκετούς επισκέπτες κατά την καλοκαιρινή περίοδο, σε σύγκριση με το τι συνέβαινε κάποια χρόνια πριν. Παρ’ όλα αυτά έχει διατηρήσει πλήρως και τον χαρακτήρα της, αλλά και την ησυχία της, καθώς εξακολουθεί (σε γενικές γραμμές) να αποφεύγει την πολυκοσμία.

Η Ψιλή Άμμος βρίσκεται σε έναν όρμο στο νοτιοδυτικό τμήμα της Πάτμου και θεωρείται η πιο απομονωμένη της ακτή: και λόγω του δύσβατου της τοποθεσίας, αλλά και επειδή δεν είναι κοντά σε καμία από τις λοιπές παραλίες του νησιού. Γι’ αυτό και παλιότερα ήταν αγαπημένος προορισμός για επισκέπτες που τους άρεσε η ελεύθερη κατασκήνωση και ο γυμνισμός, που εξακολουθούν φυσικά να έρχονται και στις δικές μας ημέρες (πλέον οι γυμνιστές κάθονται στο νότιο άκρο), στις οποίες τα τουριστικά καραβάκια μεταφέρουν αρκετό κόσμο εδώ –ειδικά τις Κυριακές του Αυγούστου.

Όπως ειπώθηκε και παραπάνω, παρά την τουριστική ανάδειξή της κατά την τελευταία δεκαετία, η Ψιλή Άμμος έχει διατηρήσει ατόφιο τον παλιό της χαρακτήρα. Παραμένει λοιπόν μια ανοργάνωτη ακτή, δίχως ομπρέλες και ξαπλώστρες, στην οποία θα πρέπει να φέρετε τον δικό σας εξοπλισμό εάν θέλετε να χαρείτε απρόσκοπτοι τα υπέροχα νερά. Εάν πάτε νωρίς το πρωί, βέβαια, ενδέχεται να εξασφαλίσετε φυσικό ίσκιο κάτω από τα αλμυρίκια.

Προμήθειες, πάντως, δεν θα χρειαστείτε, καθώς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες λειτουργεί εκεί μια ταβέρνα (γνωστή απλά ως ταβέρνα Ψιλή Άμμος), η οποία είναι και το μοναδικό σημάδι «πολιτισμού» στην απόμερη ακτή. Σ’ αυτήν θα βρείτε κρύο νερό, αναψυκτικά, μπύρες και καφέ –ελληνικό και φραπέ– ενώ αξίζει να κάτσετε και για φαγητό, μετά το μπάνιο σας: μπορεί να μην υπάρχει μεγάλη ποικιλία στο μενού, αλλά θα εντυπωσιαστείτε δοκιμάζοντας ντόπιο κατσικάκι και κοτόπουλο.

Η Λίστα:

Ακολουθεί η πλήρης λίστα

του Travel & Leisure

µε τις καλύτερες «µυστικές» παραλίες της

Ευρώπης:

‣ San Giovanni di Sinis, Sardinia, Ιταλία

‣ Praia da Ilha de Tavira, Algarve, Πορτογαλία

‣ Sa Riera, Costa Brava, Ισπανία

‣ Psili Ammos, Patmos, Ελλάδα

‣ Argèles – sur – Mer, Languedoc, Γαλλία

‣ Latchi, Polis, Κύπρος

‣ Cala Saladeta, Ibiza, Ισπανία

‣ Sveti Jakov, Dubrovnik, Κροατία

‣ Aretes, Halkidiki, Ελλάδα

‣ Limeuil, Dordogne, Γαλλία

Πηγή: in.gr

1. Ψιλή Άμμος

2. Sa Riera, Costa Brava

3. Praia da Ilha de Tavira

4. Argèles – sur – Mer Languedoc

5. San Giovanni di Sinis

«Ξανθή» άµµος, αλµυρίκια και σµαραγδένια νερά

TRAVEL & LEISURE :

Psili Ammos: The iconic beach of Patmos

A remote sandy beach with cool waters and its own taverna, is considered one of the best "secret" beaches in Europe

FROM

TRAVEL TEAM

Psili Ammos is considered as one of the most iconic beaches of Patmos, it is however approached only on foot or by boat. The abundance of information generated during the internet era has had a major impact on travel reportage, bringing to the fore of publicity locations that for decades were considered well-kept secrets, known only to a few.

A typical case from the Dodecanese side of the Aegean, let's say, is Psili Ammos of Patmos. The year before, the beach found itself competing for the title of the best "secret" beach all over Europe, with shores like San Giovanni di Sinis in Sardinia or Argèles-sur-Mer in France and with the prestigious Travel & Leisure magazine ranking it 4th out of 10 choices. The word "secret", of course, is rightly put in quotation marks, as over time the recognition of Psili Ammos becomes greater and greater. By now, aſter all, despite its inaccessible location, it is considered the most iconic beach of Patmos, with the result that it hosts many visitors during the summer season, compared to what happened some years ago. Nevertheless, it has fully preserved its character, as well as its quietness, as it generally still avoids crowds.

Golden sand, tamarisk trees and emerald waters

Psili Ammos is located on a bay in the southwestern part of Patmos and is considered its most isolated coast: both because of its inaccessible location, but also because it is not close to any of the other beaches of the island. That is why it used to be a favorite destination for visitors who liked free camping and nudism, who of course still come nowadays (nudists now sit at the southern end), in which the tourist boats transfer a lot of people here – especially on Sundays in August.

As mentioned above, despite its touristic promotion during the last decade, Psili Ammos has preserved its old character. Therefore, it remains an unorganized shore, without umbrellas and sunbeds, in which you will have to bring your own equipment if you want to enjoy the wonderful waters uninterrupted. If you go early in the morning, of course, you may ensure natural shade under the tamarisk trees.

However, you won't need additional supplies, as during the summer months there is an open tavern (known simply as the Psili Ammos tavern), which is the sole sign of "civilization" on the secluded coast. There you will find cold water, soſt drinks, beers and coffee - Greek and frappe – while it is worth to dine there aſter swimming: there may not be great variety on the menu, but you will be impressed by tasting local goat and chicken.

ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ ΠΑΤΜΟΥ | PATMOS BUS

Οι ώρες των δροµολογίων του λεωφορείου

είναι αναρτηµένες στις στάσεις & τις αφετηρίες Timetable of the bus itineraries available at bus stops and starting points.

ΟΛΑ ΓΙΑ ΤH ΣΚΑΛΑ EVERYTHING ABOUT

1. Λιμεναρχείο / Port Authority

2. Προβλήτα / Jetty

3. Στάθμευση Λεωφορείου / Bus Stop

4. Χώρος αναμονής λιμανιού / Waiting area in the port

5. Δημοτικό Πάρκινγκ / Pulic Parking

6. Σταθμός ταξί / Taxi station

7. Τελωνείο / Customs

8. Αστυνομικό Τμήμα / Police Station

9. Δημοτικό Γραφείο εξυπηρέτησης επισκεπτών / Local office of citizen service

10. Ταχυδρομείο / Post office

11. Εθνική Τράπεζα / National Bank of Greece

12. Γήπεδο / Stadium

ΧΑΡΤΗΣ ΣΚΑΛΑΣ MAP OF SKALA

13. Δημοτικό σχολείο / Elementary School

14. Φαρμακείο / Pharmacy

15. Πνευματικό κέντρο Πάτμιoν / Cultural Center

16. Δημοτικό Πάρκινγκ / Pulic Parking

17. Βαπτιστήριο Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου / Baptistery of Saint John

18. Υποθηκοφυλακείο-Κτηματολογικό Γραφείο / Land Register

19. Κέντρο Υγείας / Health Center

20. Κ.Ε.Π. / Citizen’s Assistance Center

21. Τουριστικό Γραφείο / Τourist Office

Αεροπορικές συνδέσεις για την επίσκεψη σας

Πάτµο

οδοιπορικό

IOYΛΙΟΣ 2023 • www.nissosgr.com

Ένα συναρπαστικό οδοιπορικό στην

Πάτμο, έναν τόπο σχεδόν μυθικό

Στο βορειότερο σηµείο των ∆ωδεκανήσων, στα δροσερά νερά του

ανατολικού Αιγαίου, απλώνει η Πάτµος το περίτεχνο ανάγλυφό της

Ένας μικρός αλλά ντελικάτος συνωστισμός επικρατεί στο λιμάνι της

Σκάλας κατά την άφιξη του επιβατηγού/οχηματαγωγού. Το φως της

ημέρας έχει δώσει τη θέση του στον ηλεκτρικό φωτισμό, τα νυχτερινά χρώματα είναι έντονα, δίνουν μια αίσθηση κοσμοπολίτικη, ζωντανή. Το εμβληματικό κτίριο όπου στεγάζονται η αστυνομία, το τελωνείο, το ταχυδρομείο και ο Ε.Ο.Τ., κτίσμα του 1932 και πρόσφατα ανακαινισμένου εξωτερικά, φανερώνει κομμάτι της αισθητικής του νησιού. Πρόλογος για την πολιτισμική αλλά και φυσική ομορφιά της Πάτμου. Τα στενά της Σκάλας είναι γεμάτα κόσμο, μοιρασμένο στα καφέ της πλατείας και στα ταβερνεία μέσα στα στενά, στις όμορφες βιτρίνες των ανοιχτών καταστημάτων, στην παραθαλάσσια βόλτα αλλά και στα τσιπουράδικα με τα τραπεζάκια απλωμένα επάνω στα βότσαλα της ακτής. Το ταξίδι με το πλοίο είναι, ομολογουμένως, μακρύ, αλλά όχι κουραστικό. Η απόσταση από τον Πειραιά, η διάσχιση του μισού, σχεδόν, Αιγαίου, οι ενδιάμεσοι σταθμοί σε λιμάνια όπως της Ικαρίας ή των Φούρνων, διογκώνουν και ομορφαίνουν την αίσθηση του ταξιδιού. Της απομάκρυνσης. Της επιθυμίας για εξερεύνηση και αποκάλυψη. Της πραγματικής απόδρασης. Και η Πάτμος έχει αρκετά να προσφέρει, σε κάθε επισκέπτη της.

Μια σταλιά είναι η Πάτμος, ένα βλέμμα απόσταση, σε καθαρές ημέρες, από τα «μπαλκόνια» της Χώρας ή από το ψηλότερο σημείο των 270 μέτρων του Προφήτη Ηλία. Το ανάγλυφό της, μήκους περί τα 12 χιλιόμετρα και πλάτους στα πιο φαρδιά σημεία κοντά στα 8, εμφανίζεται ολόκληρη δαντέλα, ένα υπέ-

ροχο θέαμα ηφαιστειακής κατασκευής. Ένα πανέμορφο καφετί κομμάτι γης ξαπλωμένο επάνω στο βαθύ ελληνικό μπλε της θάλασσας, η επιτομή της απαράμιλλης ομορφιάς του Αιγαίου. Περίπου 3000 κάτοικοι ζουν μοιρασμένοι στους δύο βασικούς οικισμούς, της πανέμορφης Χώρας, ψηλά στη ράχη του νησιού, της Σκάλας, του βασικού λιμανιού και λίγων ακόμη οικισμών, του Κάμπου, της Λάμπης, του Γροίκου, των Σάψιλων αλλά και περιοχών με αρκετές κατοικίες, όπως το Διακόφτι, η Βαγιά και οι Λεύκες. Οθωμανικές, Βυζαντινές, Ενετικές, Κωνσταντινουπολίτικες, Ιταλικές αλλά και Ρώσικες επιρροές, έχουν χτίσει την ιστορία του νησιού, πολιτισμικά, αρχιτεκτονικά, εμπορικά και οικονομικά, στα βάθη των αιώνων. Και, φυσικά, το χριστιανικό ορθόδοξο στοιχείο του Ιερού Μοναστηριού του Ιωάννη του Θεολόγου, αυτού του επιβλητικού φρουρίου στην κορυφή της Χώρας αλλά και του Σπήλαιου της Αποκάλυψης στα μισά της διαδρομής από τη Σκάλα προς τη Χώρα, ισχυρών πόλων έλξης επισκεπτών, θρησκευτικών αλλά και πολιτισμικών, στο νησί της Πάτμου. Η Χώρα στέκει μοναχική και μοναδική ψηλά, πάνω από το υπόλοιπο νησί, ήσυχη και αρχιτεκτονικά άρτια, με αρχοντικά και μικρότερα «κοσμήματα» διάσπαρτα μέσα στα δαιδαλώδη στενά της. Η πλατεία Αγίας Λεβιάς, η πλατεία της Χώρας, ζωντανεύει δυνατά τους καλοκαιρινούς μήνες από τους πολυάριθμους επισκέπτες οι οποίοι λατρεύουν το φαγητό, τα ποτά, τη μουσική αλλά και τα καλόγουστα μαγαζιά και τις γκαλερί της, μέσα σε ένα υπέροχο «θεατρικό» σκηνικό. Ομορφιά παντού.

Μια εκδροµή στις παραλίες Αποφάσισα να διαμορφώσω την ολόδική μου γνώμη. Κατευθυνόμενος βό-

FREE PRESS 21

www.nissosgr.com • IOYΛΙΟΣ 2023

ρεια με το μηχανάκι μικρού κυβισμού με το οποίο ταξιδεύω τα καλοκαίρια, απολαμβάνω τις εναλλαγές στη διαδρομή, τους μικρούς κάμπους με τους μπαχτσέδες με τα εποχικά ζαρζαβατικά, τους διάσπαρτους οικισμούς και τα μοναχικά σπίτια στις ράχες των λόφων, τη θέα προς τη θάλασσα και από τις δυο πλευρές του δρόμου, τα μικρά ολόλευκα ξωκλήσια. Διαψεύδοντας τους κακοπροαίρετους ή και τους πολύ καλομαθημένους, οι παραλίες στο βόρειο κομμάτι της Πάτμου είναι απλά καταπληκτικές. Από την Παναγία του Γερανού, το Λιβάδι του Γερανού αλλά και τις Δίδυμες, τα νερά είναι διάφανα, κρυστάλλινα, δροσερά, με αποχρώσεις του μπλε και του τιρκουάζ, με ψιλό βότσαλο κάτω από τα αρμυρίκια και χωρίς τις «πολυτέλειες» της ξαπλώστρας-ομπρέλας-μπαρ παρά μόνο παρέα με άλλους φυσιολάτρες και τη θέα απέναντι προς τη Χώρα. Ο δρόμος είναι καλός, τα ολιγόλεπτα μονοπάτια εύκολα προσβάσιμα, οι ακτές φιλόξενες.

Λίγο πιο δυτικά, η παραλία του Κάμπου είναι οργανωμένη, με νερά ρηχά και απαλή αμμουδιά, με ομπρέλες και ξαπλώστρες πολύχρωμες αλλά και πιο λιτές, με θαλάσσια σπορ, ταβέρνες αλλά και με το «àtmos», ( www.atmospatmos. com) έναν νέο χώρο χαλάρωσης, αφτιασίδωτου, με έμφαση στην απλότητα, τα φυσικά υλικά όπως το ξύλο και το μάρμαρο, ένα beach bar αρχιτεκτονικά και καλλιτεχνικά άρτιο με την αίσθηση του απλού τρόπου ζωής του νησιού, των διακοπών αλλά και του καλού φαγητού. ατευθυνόμενος νότια πια, προσπερνώντας τη Σκάλα και το Γροίκο, αποφασίζω να περπατήσω το μονοπάτι προς την πιο διάσημη παραλία του νησιού, την Ψιλή Άμμο στα νοτιοδυτικά. Παρκάρω το μηχανάκι σε ένα σημείο όπου μπορεί κάποιος να μετρήσει πόσους ανθρώπους περίπου θα συναντήσει στην παραλία μετά το μισάωρο, περίπου, μονοπάτι, από τον αριθμό των παρκαρισμένων οχημάτων. Το μονοπάτι είναι εύκολο, ελαφρά ανηφορικό, ολίγον κακοτράχαλο σε κάποια σημεία, σίγουρα προτείνεται παπούτσι αθλητικό και ένα μπουκαλάκι νερό στο σακίδιο. Ο ήλιος και το ελαφρύ αεράκι, ζωγραφίζουν στη μνήμη το Καλοκαίρι, τα διάσπαρτα ερίφια τα οποία βόσκουν ελεύθερα, τα αρώματα από τα άγρια βότανα αλλά και το στεγνό χώμα κάτω από τα ανάλαφρα βήματα, προετοιμάζουν τις αισθήσεις για τον προορισμό. Από την κορυφή του μονοπατιού, πίσω από κάποια χαλάσματα και μια ξερολιθιά, εμφανίζεται ο όρμος της Ψιλής Άμμου, κάτω, χαμηλά. Η παραλία που ονειρεύεται το Καλοκαίρι. Η ψιλή άμμος ξεκινά να μπαίνει στα παπούτσια αρκετά μέτρα πριν την άφιξη εκεί που σκάει το κύμα, φωνές χαρούμενες ξεπηδούν από το ταβερνάκι το οποίο είναι χτισμένο κυριολεκτικά στην άμμο, πηχτά αρμυρίκια δημιουργούν φιλόξενη σκιά στους λάτρεις αυτής της πρωτόγονης ομορφιάς, τα κύματα σκάνε ρυθμικά και καθόλου εχθρικά στην προστατευόμενη φυσική παραλία. Η Πάτμος έχει παραλίες.

Μια βόλτα

Ο δυνατός, πρωινός αέρας, ταράζει την επιφάνεια της θάλασσας. Τα σύννεφα τρέχουν βιαστικά να διασχίσουν τον ελληνικό εναέριο χώρο χωρίς να τον παραβιάζουν. Από το ύψωμα πάνω από τα Σάψιλα, φαίνονται λαμπερά, αρόδου στον όρμο της Σκάλας, πολυτελή κρουαζιερόπλοια, συχνοί επισκέπτες στο νησί της Πάτμου. Η θερμοκρασία είναι ακόμη κάτω από τα επίπεδα αναζήτησης μιας παραλίας για την απαραίτητη δροσιά. Ο δρόμος με βγάζει και πάλι στη βόρεια πλευρά του νησιού, εύκολα και γρήγορα, χωρίς να το καταλάβω. Οι αποστάσεις είναι μικρές, μοιρασμένες σε μικρότερα κομμάτια των 2-3 χιλιομέτρων. Οι πινακίδες κατευθύνσεων βρίσκονται παντού, είναι αδύνατο να χαθεί κανείς. Από την πλατεία του χωριού Κάμπος, μπροστά από τη λαμπερή εκκλησία του Ευαγγελισμού, στρίβω αριστερά με κατεύθυνση βορειοδυ-

βάλλεται. Αφήνω στα αριστερά μου την κορυφή Αετοφωλιά και τα 165 μέτρα του ύψους της και φτάνω μπροστά σε μια περίτεχνη καγκελόπορτα, κάτω από μια πέτρινη αψίδα. Παρκάρω από έξω και περπατώ το φαρδύ διάδρομο μέχρι η μυρωδιά από ξύλο και τα μικρά σύννεφα από πριονίδι να επιβληθούν στην ατμόσφαιρα. Πίσω από τα γυαλιά προστασίας, ο Πέτρος Γιαμαίος σταματάει την πριονοκορδέλα για να με οδηγήσει στο διπλανό Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου Εύδηλου, ένα ξωκλήσι παλαιότερο της Ιεράς Μονής στη Χώρα της Πάτμου, με μια εντυπωσιακή εικόνα του Αγίου. https://www.travel.gr/explore/ena-synarpastiko-odoiporiko-stin-pat/ Επίσκεψη στο Διακόφτι και την “Patmos Marine” όπου κατασκευάζονται, επισκευάζονται, ανακαινίζονται, συντηρούνται παραδοσιακά ξύλινα σκάφη/ Photo: Νίκος Κόκκας Μαζί του στο ξυλουργείο, ο Κώστας Χωριανόπουλος, τεχνίτης μάστορας και ο ίδιος, αναγνωρίζει αμέσως την περιέργεια και το ενδιαφέρον μου για εξερεύνηση της Πάτμου και προτείνει μια επίσκεψη στο Διακόφτι και τη μαρίνα εκεί, την “Patmos Marine” ( www.patmosmarine.com ) όπου κατασκευάζονται, επισκευάζονται, ανακαινίζονται, συντηρούνται παραδοσιακά ξύλινα σκάφη και δημιουργούνται νέα τεχνολογικά και περιβαλλοντικά εγχειρήματα. Η περιέργειά μου είναι πολύ μεγαλύτερη από την απόσταση μέχρι το Διακόφτι και, μετά από πολύ σύντομη διαδρομή, μυρωδιά από βερνίκι, μπογιές αλλά και η γνώριμη οσμή του ξύλου, με οδηγούν στο χώρο του καρνάγιου. Σκάφη κάθε είδους , έξω από τα νερά τους, περιμένουν τη σειρά τους υπομονετικά για τη διευθέτησή τους. Τα αδέρφια Καμίτση, ο Σώζων και ο Πέρος, συνεχίζουν και αναπτύσσουν την εταιρία που ίδρυσε ο πατέρας τους, Ελευθέριος το 1985. Έχουν κατασκευάσει και ανακατασκευάσει στη διάρκεια λειτουργίας του ναυπηγείου καΐκια, τρεχαντήρια, βάρκες αλλά και ταχύπλοα ξύλινα σκάφη τα οποία τραβούν το βλέμμα. Ακολουθώντας τα σημεία και τις επιταγές της εποχής, εδώ κατασκευάστηκε εξαρχής και παραδόθηκε τον Ιούλιο του 2021 στον ιδιοκτήτη του, ένα σκάφος παραδοσιακής μορφής τύπου Βαρκαλάς μήκους 9,5 μέτρων το οποίο αποκλειστικά κινείται με σύστημα ηλεκτρικής προώθησης χρησιμοποιώντας την ηλιακή ενέργεια. Πάντα ανήσυχοι, έχουν ως σχέδιο για το μέλλον την επιδίωξη μίας γραμμής παραγωγής ενός

www.nissosgr.com • IOYΛΙΟΣ 2023

eco solar boat σκάφους “Kamitsis E” ιδίου με το πρότυπο που κατασκευάστηκε πρόσφατα, όπως επίσης και η ναυπήγηση – παράδοση ενός σκάφους πιστό αντίγραφο σκάφους τύπου τσερνικοπεράματος μήκους 11 μέτρων για λογαριασμό του Μουσείου Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών Αιγαίου που εδρεύει στο Ηραίο Σάμου. Η βόλτα μέσα στο καταπληκτικό και προσιτό αυτό ναυπηγείο, με αφήνει με εικόνες πρωτόλειας εργασίας, ικανών μαστόρων, τεράστιας αγάπης για τα σκάφη και τη θάλασσα, της μυρωδιάς από νέφτι και μπογιές, αλλά και μια καλογυαλισμένη, σα βερνίκι, άποψη για την ομορφιά της ναυπηγικής.

Το οινοποιείο

Πίσω στην περιοχή της Πέτρας, όχι μακριά από τη θάλασσα, λίγο πριν τα σύννεφα δώσουν τη θέση τους μόνιμα στο λαμπερό ήλιο, ξεναγούμαι στο κτήμα Πάτοινος ( www.patoinos.ch ) από τη γεωπόνο και αμπελουργό Ειρήνη Δαούκα. Κάτω από την «ομπρέλα» της συννεφιάς, η αίσθηση του πλούσιου, καταπράσινου και ζωηρού αμπελώνα, καθώς και του περιποιημένου οικήματος με το τεράστιο κυπαρίσσι να δροσίζει τους επισκέπτες με την πηχτή σκιά του, μοιάζει με περιοχές της κεντρικής Ιταλίας. Στην αμμοπηλώδη σύσταση του χώματος, καλλιεργούνται αγροοικολογικά οι ποικιλίες ασύρτικο και μαυροθήρικο, εμφιαλώνοντας κάθε χρόνο περί τις 5000 φιάλες εξαιρετικού οίνου. Οι έννοιες του slowfood, της βιοδυναμικής καλλιέργειας, της φυσικής λίπανσης του χώματος από τις ελεύθερα βόσκουσες κότες στο κτήμα αλλά και της παραγωγής ελαιόλαδου από τον ελαιώνα που υπάρχει επίσης στο όμορφο κτήμα, βρίσκουν την έκφρασή τους στα περίπου 30 στρέμματα γης που φιλοξενούνται. Ποτέ δεν είναι κακή στιγμή για μία γευστική δοκιμή σε έναν χώρο φτιαγμένο με μεράκι αλλά και μια ταπεινή αφοσίωση στην απλότητα. Πως αλλιώς;

Από τον Χαράλαµπο Νικόπουλο Αιώνες πριν οι άνθρωποι αρχίσουν να ταξιδεύουν μαζικά για αναψυχή, διακοπές, ξεκούραση, και αμέτρητα χρόνια πριν τα μπάνια του λαού γίνουν μια συνήθεια σχεδόν καθολική, ένας βασικός λόγος που μετακινούνταν οι άνθρωποι ήταν για προσκύνημα σε κάποιον ιερό τόπο, σε κάποια εμβληματική εκκλησία, μοναστήρι ή τόπο μαρτυρίου. Και ο ελλαδικός χώρος ανέκαθεν αποτελούσε προνομιακό τόπο για τον Χριστιανισμό και ιδιαίτερα για την Ορθοδοξία. Με ιστορικά μοναστήρια που ίδρυσαν αυτοκράτορες και πατριάρχες, με φορητές εικόνες που φιλοτέχνησε ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς, με τοιχογραφίες απαράμιλλης αισθητικής, με βυζαντινές εκκλησίες και απομεινάρια της πρωτοχριστιανικής εποχής, με κειμήλια, λείψανα αγίων και μεγάλα πανηγύρια από άκρη σε άκρη όλης της χώρας. Τυπικά, ο θρησκευτικός τουρισμός είναι υποκατηγορία του πολιτιστικού. Ουσιαστικά, όμως, πρόκειται για ένα ξεχωριστό είδος. Ο θρησκευτικός τουρισμός έχει κάποια σταθερά χαρακτηριστικά, τα οποία ξεχωρίζουν τους επισκέπτες που αποφασίζουν να κάνουν τέτοιου είδους ταξίδια από τους υπόλοιπους επισκέπτες. Στα ταξίδια θρησκευτικού τουρισμού «το τερπνό μετά του ωφελίμου» δεν αποτελεί αμαρτία, δεν είναι ωστόσο και το αρχικό ζητούμενο. Η µεταφυσική αγωνία, µια ασθένεια, η ανάγκη για ενδοσκόπηση είναι μερικές συνηθισμένες αιτίες για ανθρώπους που διαβαίνουν το κατώφλι ιερών τόπων. Αλλά δεν είναι οι μόνες. Ουκ ολίγες φορές, ένα προσκύνημα δεν είναι αρκετό και ανοίγει την όρεξη για περισσότερα. Έτσι, δημιουργείται μία τάση, καθώς ο προσκυνητής – ταξιδευτής πιο εύκολα εντοπίζει στο χάρτη τα μνημεία εκκλησιαστικού ενδιαφέροντος παρά τις παραλίες. Η τάση ενισχύεται από ενορίες και µητροπόλεις που συχνά – πυκνά διοργανώνουν εκδρομές τα Σαββατοκύριακα, με χαμηλές τιμές συμμετοχής και γεμάτα πούλμαν. Η αίσθηση της κοινότητας εδώ λειτουργεί αναζωογονητικά: μια καινούρια παρέα δημιουργείται, με κοινά ενδιαφέροντα και κοινές αξίες, κάτι πραγματικά θετικό για μοναχικούς ανθρώπους και ηλικιωμένους. Υπάρχουν, βέβαια, και αυτοί που ταξιδεύουν ιδιωτικά, ζευγάρια και οικογένειες, γυναικοπαρέες και

φίλοι. Με το αυτοκίνητό τους συνήθως, συμπεριλαμβάνουν το προσκύνημα στο ευρύτερο ταξιδιωτικό τους πλάνο. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί στα social media οµάδες ενδιαφέροντος για περιηγήσεις και επισκέψεις σε ιερούς τόπους, κάτι ανάλογο με τους πεζοπόρους και τις ορειβατικές ομάδες δηλαδή. Εκεί ανακοινώνουν εκδρομές από διάφορα μέρη στην Ελλάδα για κάθε γωνιά της χώρας και πραγματικά, από τη συχνότητα μπορεί κάποιος να εικάσει ότι το φαινόμενο ανθεί.

Ο θρησκευτικός τουρισμός στην Ελλάδα εκτιμάται ότι καταγράφει ετησίως έναν κύκλο εργασιών που πλησιάζει τα 300 εκατομμύρια ευρώ, είναι σίγουρο όμως ότι οι προοπτικές του είναι πολύ μεγαλύτερες.

Τα µυστικά του θρησκευτικού τουρισµού

προκαλούν δέος, σύµβολα της προσπάθειας του ανθρώπου να υπερβεί το επίγειο

ΝΗΣΟΣFREEPRESS

www.nissosgr.com • IOYΛΙΟΣ 2023

λεί άρρηκτο συνεκτικό δεσμό και οδηγεί αυθόρμητα τους πιστούς στη χώρα μας. Μια χώρα που παίζει σημαντικό ρόλο στο φαινόμενο, παρά το μικρό της μέγεθος, είναι η Κύπρος, η αποκαλούμενη και «νήσος των Αγίων» λόγω των δεκάδων σημείων εκκλησιαστικού ενδιαφέροντος που παρουσιάζει, αλλά και λόγω της έντονης θρησκευτικότητας που παραδοσιακά επιδεικνύει ο ελληνισμός εκεί. Οι Κύπριοι ανεβαίνουν στην Ελλάδα σταθερά, προσκυνούν και παίρνουν ευλογία πριν επιστρέψουν στη Μεγαλόνησο. Θα τους συναντήσεις

σε κάθε προσκύνημα, σε κάθε μοναστήρι και θα τους καταλάβεις αμέσως από

την ντοπιολαλιά τους. Σπανίως επισκέπτονται μόνο ένα μέρος -τους ακούς να κανονίζουν με προσμονή το επόμενο προσκύνημα.

Όπως και στον lifestyle τουρισμό, έτσι και στον θρησκευτικό υπάρχουν προορισμοί για τους πολλούς (mainstream ή iconic), προορισμοί δύσκολοι και απαιτητικοί, προορισμοί για οικογένειες και προορισμοί για ψαγμένους. Εδώ δεν υπάρχουν μόδες, καθώς σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν προσκυνήματα που μετρούν αρκετούς αιώνες ύπαρξης, υπάρχουν, όμως, τάσεις και φάσεις (ακμής και στασιμότητας). Το νησί της αποκάλυψης του Ιωάννη, η Πάτμος, το Βυζαντινό Μοναστικό κέντρο του Παπικίου Όρους στη Ροδόπη, η Νέα Μονή στη Χίο, ο Όσιος Λουκάς στη Βοιωτία, ο Άγιος Εφραίμ στη Νέα Μάκρη, η Παναγία Σουμελά στη Νάουσα, η Μονή Εικοσιφοινίσσης στο νομό Σερρών, η Μονή Οδηγήτριας στην Κρήτη, η Ιερά Μονή Προυσού στην Ευρυτανία, ο Άγιος Ραφαήλ στη Λέσβο, είναι μερικά ακόμη από τα προσκυνήματα που προκαλούν κατάνυξη, δέος και απολαμβάνουν μαζικού ενδιαφέροντος.

Η Πάτµος βρίσκεται µέσα στους top θρησκευτικούς προορισµούς για τους Ολλανδούς και ακολουθούν τα Μετέωρα, το όρος Άθως, η Αίγινα και η Πάρος.

FREE PRESS 25

Ξεχωρίζει το τελευταίο διάστημα η λίστα με τους πέντε προτεινόμενους προορισμούς της Ελλάδας για θρησκευτικό τουρισμό, σύμφωνα με το Griekenland. net, «τουριστική πηγή» της Ολλανδίας αποκλειστικά για ταξίδια στην Ελλάδα. Είχε προηγηθεί η επίσκεψη Ολλανδών δημοσιογράφων στα τέλη Ιουνίου του περασμένου έτους στο νησί της Αποκάλυψης με πρωτοβουλία του δήμου, κατά τη διάρκεια της οποίας η αποστολή εξερεύνησε τις παραλίες και τα χωριά του νησιού, ενώ είχε μείνει εντυπωσιασμένη από το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, τα δαιδαλώδη στενά της Χώρας και το Ιερό Σπήλαιο της Αποκάλυψης που ο Άγιος Ιωάννης συνέγραψε το βιβλίο της Αποκάλυψης το 95μ.Χ. Οι θρησκευτικές περιηγήσεις μοιάζουν ανεξάντλητες, κάτι σαν τις καλοκαιρινές διακοπές του καθενός. Μετά από κάθε ταξίδι, ο πιστός βάζει πλώρη για το επόμενο προσκύνημα και βολιδοσκοπεί έναν άλλο προορισμό, με την ελπίδα να βρει ό,τι κάθε άνθρωπος αναζητάει σε κάθε ταξίδι: το νόημα της ζωής. ▶ https://www.travel.gr/experiences/ta-mystika-toy-thriskeytikoytoyrismo/

Αγ. Εφραίμ

Αγ. Γρηγόριος

Παναγία της Τήνου

Πάτμος - Χώρα

νας παραδεισένιος κήπος στη σκιά του βυζαντινού κάστρου που φιλοξενεί το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο. Ένα ξύλινο τραπέζι στρωμένο μέσα στα κυπαρίσσια, τα γιασεμιά και τους βασιλικούς. Φέτες από καρπούζι κομμένες σε ζωγραφισμένες στο χέρι κεραμικές πιατέλες με φόντο το Αιγαίο από ψηλά, σε ταράτσες όπου ανεμίζουν λευκές γάζες και τα αστέρια φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού όταν πέσει το σκοτάδι. Σοκάκια πέτρινα και σκάλες ασβεστωμένες, λευκές, σμιλεμένες σαν γλυπτά από τα ατέλειωτα αυγουστιάτικα μελτέμια, που είναι δροσερά και μελωδικά, σαν τα ελληνικά ποιήματα που γίνονται τραγούδι και ταξιδεύουν μέσα στους αιώνες. Αυτά είναι τα καλοκαίρια του διάσημου σχεδιαστή, interior designer και συγγραφέα John Stefanidis στην Πάτμο, σε ένα σπίτι του 17ου αιώνα που το αγόρασε χωρίς ρεύμα και νερό και με πείσμα και μεράκι το μετέτρεψε σε έναν επίγειο παράδεισο. Αυτό το σπίτι, στη Χώρα του νησιού, που έχει φιλοξενήσει στους κήπους του σπουδαίες προσωπικότητες και μεγάλους σταρ από το χώρο των τεχνών, της αρχιτεκτονικής και του design, έχει γίνει

ένας ζωντανός θρύλος και έχει ταξιδέψει την Ελλάδα και το Αιγαίο σε όλο τον κόσμο. Το παλιό εγκαταλελειμμένο σπίτι ενός βοσκού

έδωσε τη θέση του σε μια παραδοσιακή βίλα που κρατά τον αυθεντικό χαρακτήρα της πατμιακής αρχιτεκτονικής, ένα έργο έθνικ διακόσμησης που γωνιές του έχoυν γίνει εξώφυλλο στα μεγαλύτερα περιοδικά στον κόσμο, από το House And Garden μέχρι το Architectural Digest.

O John Stefanidis, μοιράζοντας ως γνήσιος κοσμοπολίτης το χρόνο του μεταξύ Λονδίνου, Νέας Yόρκης και Πάτμου, αγαπά ιδιαιτέρως

αυτό το σπίτι, το οποίο επισκέπτεται ανελλι-

John Stefanidis

πώς τα καλοκαίρια, αλλά και το Πάσχα, μια εποχή κατά την οποία το νησί είναι πανέμορφο, γεμάτο ανοιξιάτικα αρώματα και μυστικισμό, με τους ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας και τους ψαλμούς, με τη μυρωδιά του λιβανιού να αιωρείται στα σοκάκια της Χώρας - μια αληθινή μυσταγωγία που ο ίδιος, μεγαλωμένος ως χριστιανός ορθόδοξος, κρατά βαθιά μέσα του ευλαβικά από τα παιδικά του χρόνια και τις ελληνικές ρίζες του.

Ποιος είναι ο ελληνικής καταγωγής

κοσμοπολίτης John Stefanidis

Γεννημένος το 1937, στην Αίγυπτο, από γονείς ελληνικής καταγωγής, ο John Stefanidis έμαθε από μικρός τι σημαίνει πολυπολιτισμικότητα. Μιλώντας ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και αραβικά, στα 86 του χρόνια, ο ελληνικής καταγωγής Βρετανοαιγύπτιος σχεδιαστής, έχει ζήσει μια ζωή συναρπαστική, σαν μυθιστόρημα.

Τα νηπιακά του χρόνια τα έζησε στην Αλεξάνδρεια, σε αυτή τη θρυλική πόλη του Μεσοπολέμου, όπου υπό την επιρροή των Άγγλων δημιουργήθηκε μια κοσμοπολίτικη κοινότητα που έγραψε ιστορία. Μποέμ συγγραφείς, ποιητές, αρτίστες, αριβίστες, κατάσκοποι, μουσικοί, ζωγράφοι, κοσμοπολίτες, καπνοβιομήχανοι, συνέρρεαν στον τόπο όπου γεννήθηκε ο John Stefanidis, δημιουργώντας μια χοάνη, όπου τα πάθη και ο πολιτισμός ξυπνούσαν το πνεύμα. Με το ξεκίνημα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο γεννημένος στην Αίγυπτο αλλά με καταγωγή από την Κέρκυρα πατέρας του John Stefanidis, κατατάσσεται εθελοντικά στον Βρετανικό Στρατό και μετατίθεται σε σε μια μικρή πόλη σε έδαφος της Ερυθραίας, που μόλις είχαν αποσπάσει οι Βρετανοί από τους Ιταλούς

Πώς το σπίτι

www.nissosgr.com • IOYΛΙΟΣ 2023

H εσωτερική αυλή, ένας επίγειος παράδεισος.

στην εκστρατεία της Αιθιοπίας. Η μητέρα του J. Stefanidis, μην αντέχοντας να μεγαλώνει

μέσα στον πόλεμο ένα παιδί ολομόναχη, μπαίνει σε ένα υδροπλάνο και πάει μαζί με τον το μικρό της γιο να συναντήσει τον άντρα της. Οι

τρεις τους εγκαθίστανται εκεί, στη Μασάουα της Ερυθράς Θάλασσας, σε ένα δροσερό σπίτι με πέργκολα και μεγάλες βεράντες, χτισμένο σε ιταλικό στυλ, με γαζέλες στον κήπο και πολλά λουλούδια.

Αυτό το αποικιακό σπίτι των παιδικών του

χρόνων είναι που θα εγγράψει το έθνικ εξωτικό στοιχείο, το οποίο αργότερα θα γίνει αναγνωριστικό του στυλ διακόσμησης που θα τον

κάνει διάσημο διεθνώς και θα τον καταξιώσει ως interior designer.

Δίσκος εμπνευσμένος από τους παραδοσιακούς του καφενείου, σχεδιασμένος με σύγχρονο υλικό από τον Jogn Stefanidis.

To βιβλίο του John Stefanidis για το σπίτι του στην Πάτμο, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Rizzoli.

Ως διακοσμητής θα αρχίσει να εργάζεται από το σπίτι του, ένα κομψό διαμέρισμα στο Τσέλσι, αναλαμβάνοντας δουλειές για αριστοκράτες φίλους του που θέλουν να διακοσμήσουν με γούστο τα αστικά τους διαμερίσματα. Το όνομά του γίνεται πολύ γρήγορα συνώνυμο ενός ιδιαίτερου στυλ στο οποίο το κοσμοπολίτικο στοιχείο συνδυάζεται με τις έθνικ επιρροές που του έχει προσφέρει η καταγωγή, αλλά και η παιδική του ηλικία στην Αίγυπτο και την Αιθιοπία.

O John Stefanidis, ως πνεύμα λαμπρό που αγαπά το ελληνικό καλοκαίρι και το έχει εξυμνήσει άπειρες φορές στις δημιουργίες του, σχεδιάζοντας από έπιπλα, διακοσμητικά αντικείμενα, υφάσματα και ταπετσαρίες, αλλά και διακοσμώντας επαύλεις, αριστοκρατικά διαμερίσματα και ολόκληρα κτίρια σε όλο τον κόσμο, θα γίνει τελικά ένας θρύλος του interior design. Ένας αυθεντικός κοσμογυρισμένος μπον βιβάντ που κατακτά τη διασημότητα αρχικά στο μεταπολεμικό Λονδίνο και στη συνέχεια στις μεγαλύτερες μητροπόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής. Δημιουργώντας το δικό του brand, αλλά και

αναλαμβάνοντας να διακοσμήσει τα σπίτια διάσημων προσωπικοτήτων, από jet setters και κληρονόμους, μέχρι μεγιστάνες και μέλη της βασιλικής οικογένειας της Αγγλίας, ο John Stefanidis αποκτά μια μεγάλη λίστα πελατών, στην οποία, μεταξύ άλλων, φιγουράρουν η κληρονόμος Ann Getty, ο δούκας του Γουέστμινστερ, ο Αμερικανός μεγιστάνας Leslie Wexner, η Τράπεζα της Αγγλίας, τα θρυλικά ξενοδοχεία Claridge's στο Mayfair του Λονδίνου και το Rocco Forte's Le Richemond Hotel στη Γενεύη κ.ά.

To λευκό σπίτι στη σκιά

του κάστρου της Πάτμου

Το σπίτι εσωτερικά, το οποίο διαθέτει τρία υπνοδωμάτια και ένα μονόκλινο παιδικό δωμάτιο, παραδοσιακή κουζίνα, αλλά και ένα ευρύχωρο καθιστικό, είναι γεμάτο με χρώμα, Τέχνη και έθνικ πινελιές από τα πολλά ταξίδια του κοσμοπολίτη John Stefanidis. Ελλάδα, Αίγυπτος, Ινδία, Αιθιοπία, Βενετία, συνυπάρχουν διακοσμητικά σε έναν multi-ethnic παράδεισο, ένα κολάζ πολιτισμών και αναμνήσεων, απολαύσεων και μυρωδιών. Έτσι, ένα κρεβάτι με ουρανό του δέκατου ένατου αιώνα συνυπάρχει με ελληνικά κεραμικά ζωγραφισμένα στο χέρι με το υπέροχο μπλε της θάλασσας. Βιβλία, πίνακες και έθνικ γλυπτά βρίσκονται παντού, σε κάθε γωνιά, δημιουργώντας ένα γαϊτανάκι χρωμάτων, μια μποέμ μυσταγωγία που καθηλώνει τον επισκέπτη. Και μετά, ως κάθαρση, από όλη αυτή την ένταση των χρωμάτων, έρχεται το Αιγαίο από τα μισάνοιχτα παράθυρα και τις πόρτες, η θέα της θάλασσας αλλά και του μεσογειακού κήπου, το άγριο τοπίο της Πάτμου, το επιβλητικό μοναστήρι αλλά και τα ασβεστωμένα σπίτια της Χώρας, που προσφέρουν μια εμπειρία μοναδική.

Ο John Stefanidis χαλρώνει στο καθιστικό με τα βιβλία και τις έθνικ πινελιές.

Ένας από τους καλεσμένους του John Stefanidis διαβάζει το ebook του καθώς το μελτέμι δροσίζει το δωμάτιο.

προορισµοί για καλό φαγητό

Η Πάτμος εδώ και χρόνια έχει ξεκινήσει να γίνεται ένας σταθερός προορισμός και για τον νέο κόσμο πια. Αυτό το μικρό, αλλά όμορφο και σημαντικό νησί είναι ένα από τα μέρη που εντάσσονται και στον θρησκευτικό τουρισμό, καθώς ο Ιωάννης έγραψε την Αποκάλυψη, στο Καθολικό της Ιερής Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, για αυτό και άλλωστε αποκαλείται και ως ιερό νησί. Ενόψει Δεκαπενταύγουστου είναι και ένας από τους προορισμούς που επιλέγεται από τους Έλληνες.

Πέρα, όμως από αυτό το κομμάτι, η Πάτμος διαθέτει παραλίες για όλα τα γούστα και καλύπτει όλα τα είδη διακοπών που μπορεί κάποιος να θέλει να απολαύσει. Μάλιστα, πολλές φορές δίνει την εντύπωση πως είναι δύο διαφορετικά νησιά. Αν λοιπόν, ο προορισμός σας είναι η Πάτμος ανάμεσα στα άλλα θα βρείτε και επιλογές για να φάτε καλά. Ας δούμε, λοιπόν 5 μέρη στα οποία θα βρείτε σίγουρα καλό φαγητό.

Τρεχαντήρι

Στη Σκάλα, λίγο πριν τελειώσει ο οικισμός προς τα δυτικά, βρίσκεται ένα ταβερνάκι κλασικό, λαϊκό, ψαροταβέρνα – ουζερί. Η μυρωδιά του ψησίματος στα κάρβουνα η οποία ξεπηδά από τη μικρή κουζίνα στο βάθος και διογκώνεται με την άφιξη των πρώτων πιάτων στο τραπέζι. Η απλότητα του φαγητού μεταφράζεται στα χόρτα, τα ζαρζαβατικά, τα θαλασσινά της ημέρας, χωρίς υπερβολές, στη σπιτική ταραμοσαλάτα. Σκάλα, Πάτµος, τηλ. 2247034080

Flisvos

Το 1959 το ξεκίνησε ο παππούς Κυριάκος Βαμβάκος και μερικά από τα δυνατά τους πιάτα είναι πίτες, μουσακάς, το κατσικάκι αλλά και τα διάσημα ρεβίθια στη γάστρα. Τα τελευταία απέκτησαν φήμη για τη νοστιμιά τους αλλά η συνταγή τους δημιουργήθηκε από λάθος αποτέλεσμα στην προσπάθεια μαγειρέματος της Ρεβυθάδας της Σίφνου. Στο «Φλοίσβο» χρησιμοποιούν το δικό τους οικολογικό λάδι από ελαιώνα που έχει η οικογένεια στην Κω και τα υπόλοιπα υλικά τα βρίσκουν, όσο είναι αυτό δυνατό, στο νησί της Πάτμου. Πέτρα, Πάτµος, τηλ. 2247 031380

Άµµος

Έχοντας την άμμο στα πόδια κάτω από αλμυρίκια εδώ θα απολαύσετε σπιτικά μαγειρεμένο φαγητό, όπως κοτόπουλο στο φούρνο με πατάτες και κατσικάκι. Μέχρι και ρεζερβέ μερίδες μπορεί να ζητήσουν κάποιοι. Μέχρι και οι ομελέτες είναι δημοφιλείς, από πρωινούς επισκέπτες. Η παραλία με το μικρό ταβερνάκι είναι πανέμορφη, ενώ υπάρχει καλομαγειρεμένο φαγητό από φρέσκα υλικά. Ψιλή Άµµος, Πάτµος, τηλ. 6972841991

Λάµπη

Στη βόρεια Πάτμο, η ψαροταβέρνα «Λάμπη» ξεχωρίζει, καθώς βρίσκεται πάνω σε ψιλό βότσαλο. Ο μπαχτσές

δίπλα, παράγει σχεδόν όλα όσα θα γευτεί ο επισκέπτης εδώ. Γνωστή για τα ψαρικά της αλλά και για την ιδιαίτερη μελιτζανοσαλάτα με τριμμένη τομάτα από επάνω. Έχει λειτουργία 64 χρόνων και είναι στα σταθερά σημεία γαστρονομικής αναφοράς της Πάτμου. Η μελιτζανοσαλάτα, ο θρεπτικός κρίταμος με το ξύδι του, οι κολοκυθοανθοί, το φρέσκο καλαμάρι, το κρασάτο χταπόδι και η ποικιλία από φρέσκα ψάρια αλλά και μια κάβα από επιλεγμένα κρασιά, συνθέτουν την, σχεδόν συνωμοτική, γαστριμαργική απόλαυση. Παραλία Λάµπης, Πάτµος – τηλ. 22470 31490, 6972993479

Βαγγέλης (Vaggelis Restaurant Patmos)

Στην όμορφη πλατεία Αγίας Λεβιάς, την κεντρική πλατεία της Χώρας της Πάτμου, βρίσκεται από το 1970 το εστιατόριο «Βαγγέλης». Πρόκειται για ένα από τα βασικά σημεία συνάντησης με καλό φαγητό. Οι γεύσεις που θα βρείτε εδώ είναι μεσογειακές. Μοσχαρίσιες κοπές, κουνέλι στιφάδο, γιουβέτσι με γαρίδες

flash back

Τρία χρόνια πριν αλλάξει ο ιστορικός χάρτης της Πάτμου και καταφθάσουν

μετά τους Τούρκους - το 1310 και η Πάτμος βρέθηκε υπό την εξουσία των

Ιωαννιτών Ιπποτών και το 1522 των Τούρκων- οι "απελευθερωτές" Χριστια-

νοί Ιταλοί κατακτητές που από το 1912 και για 31 χρόνια κατάφεραν να δώ-

σουν και αυτοί οι τύραννοι μια μαχαιριά στην ήδη πληγωμένη ιστορία του τόπου μας ,έχουμε ακόμη ένα ντοκουμέντο .

Στα 1909 επισκέπτεται την Πάτμο - πρέπει να είναι ο τελευταίος περιηγητής της προηγούμενης περιόδου- ο Εγγλέζος συγγραφέας ELLERBECK J. και καταγράφει τις εντυπώσεις του στο βιβλίο , “Eastern Rambles and Reminiscences”, Lytham, Lytham and St. Annes standard Newspaper, 1909. Το βιβλίο εκδόθηκε στην Βορειοδυτική πόλη της Αγγλίας Lytham St Annes την 1η Ιανουαρίου 1909.

Ο συγγραφέας ταξίδεψε μέσω του Λιβάνου, στην Ελλάδα μέσω Μασσαλίας, Κωνσταντινούπολης, Αλεξάνδρειας και Καΐρου, παρακολουθώντας κλασικούς και βιβλικούς χώρους.

Γνωρίζαμε για την ύπαρξη αυτού του βιβλίου, όμως τώρα μας έδωσε αφορμή να μάθουμε περισσότερα η δημοπρασία από τον Οίκο A. Karamitsos αυτές τις μέρες, δύο φωτογραφιών από το βιβλίο αυτό, χαρακτηριστικές για το πως ήταν το νησί μας στο μεταίχμιο, μεταξύ Τουρκοκρατίας και Ιταλοκρατίας.

Διευκρινιστικά στη φωτογραφία μαθαίνουμε ότι πρόκειται για μια " αφήγηση στην Ελλάδα, την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή και αντιπροσωπεύει τον τρόπο με τον οποίο οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες βλέπουν και βιώνουν την Ανατολή μετά από τις τεχνολογικές βελτιώσεις και τις πολιτικές εξελίξεις που επέτρεψαν μια ευκολότερη, ταχύτερη και πιο άνετη πρόσβαση σε αυτές τις περιοχές. Ο συγγραφέας παρέχει ζωντανές και ακριβείς περιγραφές και ταξιδιωτικές οδηγίες για τα μέρη που επισκέπτεται: Λίβανος, Έφεσος, Σμύρνη, Πάτμος, Αθήνα, Κόρινθος, Ολυμπία, Κωνσταντινούπολη, Αλεξάνδρεια, Κάιρο, Port Said, Deir-El-Bahari. Το κείμενο συνοδεύεται από 15 φύλλα φωτογραφικών πινακίδων.

Χαρείτε λοιπόν τον περιηγητή με την συντροφιά των συμπατριωτών μας, από τον Άγιο Θεολόγο , μπροστά στο Βαπτιστήριο, με φόντο τα δικάταρτα ιστιοφόρα των Πατμίων, πολλά από τα οποία είναι έτοιμα να μεταφέρουν στην Αίγυπτο τα σταφύλια του Γερανού, των Αλυκών, της Ελιάς των Λευκών και από αλλού. Και η Σκάλα με τη Χώρα και τους τέσσερις ανεμόμυλους, τον ένα στον Αη Θωμά - φαίνεται στη φωτογραφία πάνω από την Αγία Βαρβάρα - τον γκρέμισαν αργότερα οι Ιταλοί.