digifoto Starter 2 2014

KOOPGIDS

COVERFOTO

Wij helpen je aan de ideale camera

Lex Schulte

‘Ik ben vaak ‘s ochtends vroeg in de tuin aan het neuzen op zoek naar iets leuks’

COMPACTE SYSTEEMCAMERA’S Beginnen met...

MACROFOTOGRAFIE Wat moet je weten en wat heb je nodig?

Hier heb je wat aan!

w Intervie

10 TIPS VOOR CREATIEVE FOTO’S Met deze tips maak je eenvoudig spectaculaire platen

TIMME HOYNG

Van profhockeyer naar topfotograaf NUMMER 2 - 2014

PRIJS €5,95

ADVERTENTIE

WELKOM

Welkom, Julian Huijbregts Hoofdredacteur Julian@clipboard-publishing.nl

Tien jaar geleden kocht ik mijn eerste digitale spiegelreflexcamera.

Een jaar eerder, in 2003, lanceerde Canon de 6-megapixel EOS 300D. Een van de eerste ‘betaalbare’ spiegelreflexen, maar met prijskaartje van zo’n duizend euro nog ver buiten mijn budget. Voor minder dan de helft van die prijs tikte ik een tweedehands Canon EOS D30 op de kop. Een 3-megapixelcamera, niet te verwarren met de 6-megapixel EOS D30, die een aantal jaar later op de markt kwam.

Een van de redenen dat ik voor een spiegelreflex koos, was mijn wens om met een (ultra)groothoek te kunnen fotograferen. De compactcamera die ik eerder gebruikte bleef op 35mm steken.

Zodra de camera in mijn bezit was, begon de zoektocht naar een groothoeklens.

Dat bleek een lastige opgave. Het digitale tijdperk was net ingeluid, vrijwel alle lenzen op de markt waren bedoeld voor analoge kleinbeeldcamera’s (vergelijkbaar met digitaal fullframe-formaat).

Van mijn vader leende ik de Canon 28-90mm, die hij op zijn analoge EOS 30 gebruikte. Omdat in mijn EOS D30 een kleinere sensor zat, bleef er weinig groothoek over. Een betaalbare groothoek voor mijn camera bestond simpelweg niet. Samen met de EOS 300D bracht Canon dan wel de goedkope 18-55mm kitlens uit, maar deze paste niet op de vatting van de D30. Op enkele prijzige ultragroothoeklenzen na was er eigenlijk geen alternatief. Om toch met een grote beeldhoek te kunnen fotograferen met mijn beperkte budget, vond ik mijn heil bij de Zenitar 16mm fisheye. Een handmatige lens die uit Rusland geïmporteerd moest worden, waar ik ondanks de beperkingen veel plezier aan beleefde.

Hoe anders is dat nu, tien jaar later. Koop je een spiegelreflex, dan heb je direct keus uit lenzen in alle mogelijke soorten, maten en prijsklassen van verschillende merken. Toch bleef de ultragroothoek altijd een vrij prijzige aangelegenheid. Canon maakt daar nu een einde aan met de introductie van de EF-S 10-18mm (zie pagina 74). Met prijskaartje van 269 euro kost deze lens ongeveer de helft van wat je tot nu toe moest aftikken voor een ultragroothoek.

Tien jaar heeft het geduurd en voor mij komt hij te laat ­- ik ben inmiddels diverse camera’s en lenzen verder -, maar destijds had ik niet durven dromen van een ultragroothoek voor dit geld.

Begin je nu met fotografie, prijs je dan gelukkig met de enorme keuzemogelijkheden die je hebt!

Julian Huijbregts Hoofdredacteur

f

Volg ons op Facebook www.digifotostarter.nl/facebook

t

Volg ons op Twitter www.twitter.com/digifotostarter

i

Volg ons op Instagram www.digifotostarter.nl/instagram

g+

Volg ons op Google+ www.digifotostarter.nl/google

DIGIFOTO STARTER

3

AWARDS

Awards Bij het testen van producten houden we altijd de beginnende fotograaf in ons achterhoofd. Zo beoordelen we camera’s en accessoires niet alleen op kwaliteit, maar ook op gebruiksgemak. Met plus- en minpunten geven we de belangrijke voor- en nadelen van het product aan. In ons eindoordeel maken we gebruik van de volgende awards.

Moeilijkheidsgraad

Aan praktische artikelen in dit magazine geven we een moeilijkheidsgraad mee, zodat je in een oogopslag kunt zien hoeveel kennis je nodig hebt om met de informatie aan de slag te gaan. Laat je niet direct ontmoedigen bij een hogere moeilijkheidsgraad, ook van deze artikelen kan iedereen - met of zonder ervaring - wat opsteken. We verdelen de artikelen in drie niveaus:

Voor artikelen in deze categorie heb je geen kennis nodig van het onderwerp. In deze artikelen leggen we stap voor stap de basis uit en helpen we je op weg.

Zie je deze afbeelding bij een artikel staan, dan maken we wat vaker gebruik van de gebruikelijke basistermen. Het is handig als je die onder de knie hebt.

GOED Presteert een product naar onze verwachtingen? Dan belonen we het met een Goed Award.

ZEER GOED Producten die ons echt weten te overtuigen geven we een Zeer Goed Award.

SUPER

Voor artikelen met dit niveau heb je enige basiskennis nodig voor het instellen van je camera of bepaalde handelingen in bewerkingsprogramma’s.

Basisbegrippen

Wil je meer leren over basisbegrippen zoals diafragma, sluitertijd en iso-waarde, of even je geheugen opfrissen? Kijk dan op onze website.

Hier hebben we een verzameling leerzame artikelen voor je klaarstaan.

Bovendien voegen we regelmatig nieuwe artikelen toe.

De Super Award kennen we enkel aan de allerbeste producten toe.

www.digifotostarter.nl/de-basis

Onderscheidingen

Naast de awards zijn er nog een aantal andere onderscheidingen die we aan producten toekennen.

GOED Producten die een opvallend goede prijskwaliteitverhouding bieden, voorzien we van een budgetlogo. Bij deze producten krijg je zeker waar voor je geld.

4

DIGIFOTO STARTER

Sommige producten vallen op door hun fraaie ontwerp.

Camera’s of accessoires die op dit gebied boven het maaiveld uitsteken belonen we met een design-onderscheiding.

Is een product opvallend gebruiksvriendelijk of een echte aanrader voor de beginnende fotograaf?

Dan voorzien we dit van de ‘Startertip’.

Geven we een product één van deze onderscheidingen, dan voegen we die toe aan de Award.

Amsterdam

Eindhoven

Groningen

Nijmegen

Rotterdam

OPLEIDINGEN fotografie

basisopleiding

Fotografie: Marion van Dam. Ontwerp: Ăœppig Identity Store.

opleiding tot fotograaf individueel traject ADVERTENTIE ontwikkel je talent in voltijd of deeltijd

www.fotoacademie.nl

karakter en visie

OPLEIDINGEN fotografie

Colofon Een uitgave van Clipboard Publishing BV Delftweg 147 2289 BD Rijswijk Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboard-publishing.nl www.clipboard-publishing.nl Uitgever Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl

Over ons Elke editie van digifoto Starter wordt gemaakt door een vast team van redacteuren, dat ook verantwoordelijk is voor zustermagazine DIGIFOTO Pro. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en zetten we ons netwerk van expertfotografen in om jullie de kneepjes van het vak bij te brengen. Even voorstellen:

Redactie

Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboard-publishing.nl

Julian Huijbregts HOOFDREDACTEUR Als hoofdredacteur is Julian verantwoordelijk voor de inhoud van het magazine en de website. Naast het bepalen en uitzetten van de onderwerpen, het aansturen van de redactie en freelancers, kruipt hij ook regelmatig zelf in de pen.

Hoofdredacteur Julian Huijbregts julian@clipboard-publishing.nl Redactie Peter Güldenpfennig Jesse Kraal Raymond Luijbregts Sanne Ruhaak Nikki Veerbeek Tel: +31(0)15 7600.707 Marketing & PR Tim Beemer tim@clipboard-publishing.nl Giancarlo Idili giancarlo@clipboard-publishing.nl Charise Geluk charise@clipboard-publishing.nl

julian@clipboard-publishing.nl

Jesse Kraal REDACTEUR

Jesse is onze technische expert. Camera’s, objectieven en andere fotoapparatuur hebben geen geheimen voor hem. Naast uitgebreide apparatuurkennis beschikt Jesse over een stevige fotografische achtergrond. Hij schrijft dan ook in iedere editie over diverse onderwerpen, van compositie tot flitsen. jesse@clipboard-publishing.nl

Sanne Ruhaak REDACTEUR

Traffic Manager Kim Stolk kim@clipboard-publishing.nl Sales Bart Arkesteijn Guido van Belle Mitchell Koymans Kick van Poeteren Jascha Vink sales@clipboard-publishing.nl Tel: +31(0)15 7600.770 Vormgeving Lloyd Troost Angelique van der Voort Ron de Vos Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem

SPECIALITEIT: TECHNIEK

SPECIALITEIT: INTERVIEWS

Sanne sturen we regelmatig langs ons netwerk van expertfotografen. Zij haalt bij ieder interview het onderste uit de kan en zorgt ervoor dat de tips en trucs van de fotografen helder op papier komen te staan. sanne@clipboard-publishing.nl

Raymond Luijbregts EINDREDACTEUR Raymond was enkele jaren geleden hoofdredacteur van zustermagazine DIGIFOTO Pro. In het digifoto Starter-kamp zwaait hij de scepter over de eindredactie. Taalfouten ontkomen niet aan zijn strenge filter en verder voorziet hij zijn teamleden van journalistiek advies.

Distributie Nederland Betapress BV, Gilze Distributie België Betapress NV, Turnhout Copyright © Clipboard Publishing Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

Peter Güldenpfennig REDACTEUR Verhalen en ingezonden artikelen verbouwen tot een leesbaar geheel is Peters expertise. Hij weet als geen ander hoe je een boodschap helder verwoordt en hoe je ingewikkelde zaken eenvoudig uitlegt.

KAMERA-EXPRESS.NL AL MEER DAN 20 JAAR INSPIRATIE VOOR FOTOGRAFEN!

VOOR LIEFHEBBERS

NU OOK IN ARNHEM!

SUPERSTORES IN

AMSTERDAM ARNHEM DEN HAAG ROTTERDAM ZWOLLE ANTWERPEN

Kamera Express is de (internet) winkel voor al uw apparatuur en accessoires op het gebied van foto & video! Bij onze SuperStores in Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Rotterdam, Zwolle en Antwerpen kunt u terecht voor een goed en vertrouwd advies. U kunt camera’s bekijken en uitproberen. Bovendien verhuren wij apparatuur en hebben we een grote keuze in tweedehands. En ma-vrij voor 23.59 uur besteld, volgende dag in huis!* Za-zo voor zondagavond 22.30 uur besteld, volgende dag in huis!*

WAAROM KAMERA-EXPRESS? X X X X X X

Groot assortiment Scherpe prijzen Vakkundig advies Occassions & inruil Alle bekende merken Thuiswinkel Waarborg Gratis verzending vanaf € 100 Klantenservice reviewcijfer 9.3!

ADVERTENTIE

X X

3X EOSVOOR LIEFHEBBERS CANON CASHBACK

CANON CASHBACK

€

45

€

CANON CASHBACK

45

CANON PERFECT SUMMER ACTIE T/M 20/07/2014

CANON PERFECT SUMMER ACTIE T/M 20/07/2014

€

65

CANON PERFECT SUMMER ACTIE T/M 20/07/2014

EOS digitale SLR’s worden ondersteund door een omvangrijk scala aan meer dan 60 verwisselbare objectieven van 8mm ultragroothoek tot 800mm supertelefoto.

Bekijk de wereld door de ogen van EOS.

ONTWORPEN VOOR JOU

CANON EOS 100D CANON EOS 700D CANON EOS 70D

Hoge ISO-instellingen om opnamen te maken bij elk omgevingslicht

2

Kies een EOS met een full-frame sensor voor ultieme beeldkwaliteit en nauwkeurige regeling van de scherptediepte

€235

€ 399** (incl. BTW)

€ 534** (incl. BTW)

€ 1084** (incl. BTW)

actie t/m 20/07/14

€

BTW) Art. nr. 12183543

Aanbiedingen geldig t/m 25-08-2014 zolang de voorraad strekt. Kamera Express kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele (druk)fouten. Kijk voor de meest recente prijzen op onze website.

25

ACTIE T/M 20/07/2014

€264**** CANON EF-S 55-250mm F/4.0-5.6 iS STM

€449

45

ACTIE T/M 20/07/2014

€364** CANON EF-S 60mm F/2.8 USM MACRO

CANON CASHBACK

tot

op camera’s en objectieven

OPEN JULI

ZWOLLE 2014 George Stephensonstraat 5 8013 NL Zwolle

45

ACTIE T/M 20/07/2014

€424** CANON EF-S 18-200mm iS F/3.5-5.6

CANON CASHBACK

€ 895,87** (ex. BTW) Art. nr. 12193470

DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM ROTTERDAM J. van Stolberglaan 177 Rietbaan 5 Parnassusweg 202-206 Beekstraat 86 1076 AV Amsterdam 2908 LP Capelle a/d IJssel 6811DZ Arnhem 2595 CD Den Haag Kijk voor openingstijden winkels op onze website. Klantenservice 085-273 74 37

€

€349

€619

• 18-Megapixel CMOS-sensor • 3” LCD kantelbaar touchscreen • Full HD video • DIGIC 5 • ISO tot 12.800 • 9 Punts AF systeem • Incl. accu, lader, kabels en software

BTW) Art. nr. 12185090

CANON CASHBACK

€

• 18-Megapixel CMOS-sensor • 3” LCD touchscreen • Full HD video • DIGIC 5 • ISO tot 12.800 • 9 Punts AF systeem • Incl. accu, lader, kabels en software €

CANON SPEEDLITE 430EX II

Snelle continu-opnamen om altijd het juiste moment vast te leggen

+ 17-85mm iS STM

441,32** (ex.

€202**

€

• 20,2-Megapixel APS-C CMOSsensor • DIGIC 5+ • 19-punts AFsysteem • 7 bps • Snelle AF • WiFi • Tot 12.800 ISO • Full HD video • 3 Inch touchscreen • Intelligente zoeker • Incl. accu, lader, kabel en software

329,75** (ex.

€345

25

ACTIE T/M 20/07/2014

CANON CASHBACK

+ 18-55mm iS STM

+ 18-55mm DCIII

€

1

3 KLEINSTE DSLR TER WERELD!

CANON CASHBACK

CANON CASHBACK

€

€945

45

ACTIE T/M 20/07/2014

€504** CANON EF-S 10-22mm F/3.5-4.5 USM ANTWERPEN Boomsesteenweg 81 2610 Wilrijk België

WWW.KAMERA-EXPRESS.NL Voor 23.59 uur besteld, morgen in huis!*

*Actie t/m 30 juni 2014. Canon cashback tot €1000 op objectieven bij aanschaf Canon EOS 5D Mk III of Canon EOS 1D X body. - **Canon Perfect Summer Promotie, prijs incl. Canon cashback. Actie t/m 20 juli 2014. Kijk voor alle acties voorwaarden op www.kamera-express.nl

12 19 48 62

Test

Canon 1200D Populairste camera van Nederland in nieuw jasje

Techniek

Tien tips voor creatieve foto’s Geef je foto’s iets extra’s met deze toptips!

32

Basiscursus

Kindersportfotografie Hoe leg je prestaties van je kinderen zo mooi mogelijk vast?

Basiscursus

Macrofotografie Ontdek de wereld van insecten en paddestoelen

Dit moet je zien

Jimmy Nelson’s Leve de Mens Prachtige tentoonstelling over volken wereldwijd

66

Interview

Timme Hoyng Van hockeystick naar camera

INHOUD

10 16

Coverfoto: Lex Schulte

59

Hulpmiddelen voor macrofotografie

61

Test: Tamron 90mm f/2.8 Macro VC

74

10

Het verhaal achter de coverfoto

Test: Sigma 18-200mm f/3.5-6.3 OS Alles-in-één-lens voor de spiegelreflex

Handige gear om dichterbij je onderwerp te komen

Hoogwaardige macrolens met stabilisatie

94

94

Preview: Canon EF-S 10-18mm IS

Fotowedstrijd: Landschap Maak kans op een Pentax K-50!

Verrassend goedkoop

82

88

Tassen en statieven voor op reis Must have’s voor onderweg

Koopgids: Compacte systeemcamera’s Voor ieder wat wils

78

78

Winnaar fotowedstrijd: Lentekriebels John Ploeg over zijn winnende foto

DIGIFOTO STARTER

9

COVERFOTO | LEX SCHULTE

JOUW FOTO OP DE COVER? STUUR JE FOTO’S IN NAAR DE LEZERSGALLERY OP ONZE WEBSITE. KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP PAGINA 98!

TIP VAN LEX

LEX SCHULTE (39), BEERS ‘Ik beschrijf mijzelf altijd als een leerkracht met een hobby. Fotografie is een van mijn grootste passies.

Heel vroeger ben ik begonnen met analoge fotografie en sinds een jaar of acht fotografeer ik digitaal. Eerst met een Nikon D60, daarna met de Nikon D90 waarmee ik ook deze foto heb gemaakt. Na 67.000 foto’s met de D90 kocht ik de Nikon D7000: net iets sneller en beter, met hetzelfde gebruiksgemak. Eigenlijk fotografeer ik alles, maar natuur heeft wel mijn grote voorkeur. En dan zowel landschappen als macro- en microfotografie. Naast mijn werk in het onderwijs, werk ik in de vakanties soms als reisleider voor ASKJAreizen in IJsland.’

CAMERA: NIKON D7000 WEBSITE

10

HTTP://500PX.COM/MENEERLEX

DIGIFOTO STARTER

B E G I N N E N M E T F O T O G R A F E R E N • D I G I F O T O S TA R T E R . N L

org voor een bloemrijke Z natuurlijke tuin en ga regelmatig kijken! Ik ben vaak ‘s ochtends vroeg in de tuin aan het neuzen of ik nog iets leuks zie. Door mijn kleine kinderen ben ik tenslotte toch vroeg wakker!

D I G I F O T O S TA R T E R 2

CAMERA NIKON D90 BRANDPUNT 90MM F/2.8 SLUITERTIJD 1/320 DIAFRAGMA F/7.1 ISO 250

‘Op een warme zomerochtend struinde ik met mijn kopje koffie door de tuin om te kijken of ik iets moois kon vinden. Tegen de donkere schutting had mijn vrouw wat goudsbloemen opgekweekt en ik vond het contrast tussen het bijna zwarte hout en het diepe oranje van de bloemen erg mooi. Gauw heb ik binnen mijn camera gepakt, op een statief gezet en mijn Tamron 90mm SP Macro met tussenring bevestigd. Na het maken van een paar foto’s miste ik toch iets. Ik heb mijn flitsers erbij gepakt: één op de camera en een tweede schuin onder de bloem. De flitser heb ik op de handmatige stand gezet, omdat ik maar een heel klein beetje extra licht nodig had. Hierdoor werden de bloem en het lieveheersbeestje mooi belicht en de achtergrond bijna zwart. In Photoshop Elements heb ik het contrast en de verzadiging nog wat verhoogd.’

FDRUK VAN WHITEWALL A Deze foto van Lex staat prachtig op onze cover, maar groot aan de muur is natuurlijk ook heel fraai!

WhiteWall stelt een prachtige directdruk op alu-Dibond beschikbaar aan Lex, in het formaat 90x60 cm, ter waarde van 120 euro!

Info: www.whitewall.nl

ADVERTORIAL

Pentax K-3

P

entax voorziet de K-3 van een aps-c cmos-sensor met 24 megapixels. Deze is voorzien van stabilisatie (SR-systeem), zodat met elk Pentax K-objectief, of dit nu dertig jaar oud of gloednieuw is, kunt profiteren van effectieve beeldstabilisatie. Daarnaast maakt dit SR-systeem een unieke ‘anti-aliasing-simulator’ mogelijk, waarmee een low-passfilter kan worden gesimuleerd. Een optisch low-passfilter is niet aanwezig, waardoor je naar wens het scherpst mogelijke resultaat kunt behalen of dankzij microscopisch kleine trilling een lowpassfilter kunt simuleren om zo moiré tegen te gaan. Je kunt deze keuze dus per opname maken, in plaats van bij de aanschaf van de camera.

Autofocus De nieuwe SAFOX 11 AF-module met 27 autofocuspunten is speciaal voor de K-3 ontwikkeld en heeft een grotere dekking dan zijn voorgangers. 25 van de 27 punten zijn kruislings gevoelig en de middelste punten zijn geoptimaliseerd om scherp te stellen met objectieven met een groot diafragma.

De scherpstelling werkt uitstekend onder donkere omstandigheden en is door samenwerking met de RGBlichtsensor ook in staat om bewegende onderwerpen nauwkeurig te volgen.

Deze 86.000 pixels tellende lichtsensor

is daarnaast in staat om scènes te herkennen waardoor de nauwkeurigheid van autofocus, belichting en witbalans verbetert.

Snelheid Niet alleen de autofocus nodigt actiefotografie uit, ook de maximale opnamesnelheid van 8,3 beelden per seconde draagt hier aan bij. Je kunt in één sequentie maximaal 22 beelden in raw-formaat of zestig jpg’s schieten.

Deze hoge snelheid is mogelijk dankzij verschillende innovatieve technologieën, waaronder een high-speed en zeer nauwkeurig controlemechanisme dat sluiter, spiegel en diafragma onafhankelijk van elkaar reguleert, een dempermechanisme dat schokken van de spiegel minimaliseert, en een zeer hoge dataoverdracht dankzij de nieuwe PRIME III-processor. Je kunt flink blijven doorschieten, de sluiter van de Pentax K-3 is getest tot 200.000 foto’s en is dus berekend op professioneel gebruik.

Behuizing De behuizing is compact maar robuust tegelijk. De Pentax K-3 is afgedicht tegen stof en vocht met 92 speciale afdichtingsonderdelen en is er veel aandacht besteedt aan de ergonomie. Zo is het 3,2-inch lcd met 1,037 miljoen beeldpunten beschermd door gehard glas. Omdat er geen lucht tussen het

PR O • TO

ARD AW

De nieuwe Pentax K-3 is zonder twijfel het vlaggenschip van de Pentax K-serie.

De camera beschikt over geavanceerde functies, uitstekende beeldkwaliteit en geavanceerde bediening. Zo heeft de K3 een unieke ‘anti-aliasing-simulator’, waarmee je zelf kunt kiezen tussen maximale scherpte of de mate van reductie van moiré.

D I GI F O

Vlaggenschip met unieke features

PLATINA

DIGIFOTO Pro heeft de Pentax K-3 getest in DIGIFOTO Masterclass 1.2014 en beloonde de camera met een Platina Award.

display en het beschermende glas zit, worden reflecties verminderd en de zichtbaarheid buiten juist vergroot. De optische zoeker is volledig opnieuw ontworpen en biedt en vergroting van 0,95x met weergave van vrijwel honderd procent. Verder beschikt de K-3 over twee sd-kaartsloten en usb 3.0 voor razendsnelle gegevensoverdracht. Met de optionele Flu Card for Pentax-geheugenkaart kun je de K-3 ook bedienen met je smartphone of de gemaakte foto’s downloaden naar een smartphone.

De Pentax K-3 is door de TIPA verkozen tot 'Best Expert DSLR'

SPECIFICATIES Pentax K-3 24-megapixel aps-c cmos Prime III-processor ISO 100-51200 27 af-punten (waarvan 25 cross-type) 3,2-inch lcd (1,037 miljoen beeldpunten) 1080p-video met 30, 25 of 24 fps 131 x 100 x 77 millimeter 800 gram (incl. accu) Adviesprijs: € 1099,Info: www.ricoh-imaging.nl

DIGIFOTO STARTER

11

TEST | CANON EOS 1200D

CAMERA CANON EOS 1200D LENS SIGMA 30MM F/1.4 ART SLUITERTIJD1/4000S DIAFRAGMA F/2 ISO 100

12

DIGIFOTO STARTER

TEST | CANON EOS 1200D

Test: Canon EOS 1200D

Opvolger van groot verkoopsucces Canon’s voordeligste spiegelreflex liet voorheen aan veel dingen merken dat hij goedkoop was.

De techniek in de 1100D was verouderd en de behuizing voelde wat goedkoop aan.

Nu is er een opvolger in de vorm van de 1200D, die daar op veel punten verbetering in brengt.

Tekst en fotografie: Jesse Kraal

W

e hebben behoorlijk lang moeten wachten op de Canon 1200D, zijn voorganger stamde uit februari 2011 en dat is een ongewoon lange looptijd voor een instapcamera. De 1100D begon qua techniek dan ook behoorlijk achter de feiten aan te lopen, maar werd vorig jaar én het jaar ervoor desondanks de best verkochte camera van Nederland.

De belangrijkste reden daarvoor zal ongetwijfeld de prijs zijn. Het was de goedkoopste spiegelreflex die je nieuw op de kop kon tikken.

De verwachtingen van de Canon 1200D zijn dan ook hoog gespannen, kan de camera rekenen op een dezelfde populariteit? We kunnen natuurlijk niet in de toekomst kijken, maar we kunnen wél kijken of de camera alles in huis heeft om een succesnummer te worden.

Behuizing Canon doet niet veel moeite om de verschillende modellen een heel eigen uiterlijk te geven, eigenlijk lijken alle

camera’s uit de instapseries op elkaar. Toch verschilt de 1200D op een belangrijk punt van de oude 1100D: het gebruikte kunststof is van veel betere kwaliteit.

Had je bij de 1100D ook daadwerkelijk gevoel met een goedkoop toestel van doen te hebben, de 1200D voelt aan alle kanten als een hoogwaardig product. Het mag dan de voordeligste Canon-spiegelreflex zijn, als je een paar honderd euro voor een camera neertelt is het toch fijn om iets VIDEO SNAPSHOTS Naast een full-hd-filmunctie rust Canon de 1200D uit met Video Snapshots, waarmee je korte filmpjes kunt maken van 2, 4 of 8 seconden. Deze kun je in de camera voorzien van verschillende achtergrondmuziekjes, zodat je de sfeer van je beeld kunt versterken. Zet de filmpjes achter elkaar en je hebt een eenvoudig maar toch leuk overzicht van je dag, zonder dat je continu in de weer hoeft te zijn.

degelijks in je handen te hebben!

Het scherm is bovendien iets groter geworden en heeft een hogere resolutie, daardoor ogen de foto’s en de menu’s een stuk scherper dan voorheen. De knoppen zitten op een iets andere plek en alles bij elkaar zorgt dat er voor dat de camera lekker in de hand ligt en je alle knoppen goed kunt bedienen. Niet alleen de échte knoppen zitten op logische plekken, ook het menu is overzichtelijk ingedeeld en laat zich eenvoudig bedienen: van oudsher een sterk punt van Canon.

Daar waar Canon de duurdere modellen uitrust met luxe zaken als een aanraakscherm, wifi en gps, moet de 1200D het zonder dat soort extra’s doen. Dat vinden we geen probleem, de camera maakt er geen mindere foto’s door.

DIGIFOTO STARTER

13

TEST | CANON EOS 1200D

Techniek Aan de buitenkant en de bediening van de camera zal het dus niet liggen, maar hoe zit het met de techniek?

Ook die is flink verbeterd ten opzichte van zijn voorganger. Je krijgt nog steeds niet het nieuwste van het nieuwste, want Canon gebruikt voor zijn instapper beproefde techniek van oudere modellen uit een hogere klasse.

Zo kennen we de 18-megapixelsensor uit onder andere de Canon 7D en de 550D. Dat is echter een prima sensor waar je goede foto’s mee kunt maken, ook bij weinig licht.

Foto’s tot en met iso 1600 zien er erg goed uit en ook iso 3200 en iso 6400 leveren nog een heel aardig resultaat.

Wil je de foto’s op flink formaat laten afdrukken of er een mooi groot album van maken, dan kun je beter

CANON EOS COMPANION Hoewel de Canon 1200D geen wifi heeft, is er wel een app voor de camera. Canon heeft een speciale app gemaakt die je helpt om je foto’s naar een hoger niveau te krijgen. Zo krijg je uitleg over je 1200D, maar ook over basisprincipes uit de fotografie. Daarmee is de app niet alleen interessant voor bezitters van een 1200D, maar ook die van andere camera’s. De app is gratis en is er zowel voor Android als voor Apple. In de App Store of Playstore dus even zoeken op Canon EOS Companion en je kunt aan de slag!

maximaal iso 1600 gebruiken, maar kun je echt niet anders, dan kunnen iso 3200 en iso 6400 uitkomst bieden.

Wil je iso 12800 gebruiken, dan zul je deze optie eerst via het menu moeten inschakelen, standaard kun je alleen kiezen voor iso 100–6400.

Al snel wordt duidelijk waarom: de hoge gevoeligheid levert korrelige foto’s op waarin details verloren gaan en kleuren niet goed worden weergegeven.

Met de wat oudere sensor van de Canon 1200D is dus prima te leven, de processor is een ander verhaal.

De processor is de rekenchip van je camera, hier komen de gegevens van de sensor binnen die de processor

14

DIGIFOTO STARTER

vervolgens verwerkt tot zichtbare foto’s. Canon gebruikt een ouder exemplaar en dat merk je aan de snelheid waarmee de camera zijn foto’s wegschrijft. Zeker als je in raw fotografeert, dan merk je dat de camera na het maken van de foto nog even bezig is voordat deze getoond wordt. Daardoor kun je ook niet veel foto’s per seconde maken; maximaal drie stuks en na zes foto’s moet de camera eerst even tot rust komen voordat je opnieuw foto’s kunt maken. Ook het opstarten duurt wat langer dan bij veel andere nieuwe camera’s. De autofocus is niet veranderd ten opzichte van de 1100D. Met negen scherpstelpunten valt zeker te leven, maar bij de concurrentie krijg je vaak meer focuspunten tot je beschikking. Wie veel sport of andere snel bewegende onderwerpen voor zijn lens verwacht te krijgen, kan beter doorsparen voor een iets geavanceerder toestel.

Prijsstelling Momenteel heeft de Canon 1200D eigenlijk één groot probleem: zijn prijsstelling. Zoals je waarschijnlijk wel eens hebt gezien, kan er een flink verschil zitten tussen de adviesprijs van de fabrikant en de prijs die fotowinkels daadwerkelijk vragen voor de camera. Wanneer een camera net nieuw is, is dat verschil nog klein.

Daardoor heeft de Canon 1200D behoorlijk wat last van concurrentie uit eigen huis. De Canon 600D heeft op veel vlakken dezelfde techniek als de 1200D, maar heeft daarbovenop een snellere processor en een uitklapscherp. Canon levert deze camera nog steeds als een voordelig alternatief voor de 700D maar in de praktijk kost een 600D net zoveel als

een 1200D en dan is de 600D eigenlijk de betere camera. Het succes van de 1200D zal dan ook afhangen van hoe snel de prijs daalt, en dat betekent dat de kit met camera en kitlens eigenlijk nog 150 euro goedkoper moet worden dan dat hij nu is.

GOED CONCLUSIE Het al of niet slagen van de 1200D hangt vooral af van de prijs. Gezien het succes van de 1100D is een lage prijs simpelweg het belangrijkste verkooppunt van een instapcamera. Mocht Canon de prijs flink omlaag kunnen brengen, dan kan de 1200D weer een groot succes worden.

Het is namelijk een erg prettige camera in gebruik met goede beeldkwaliteit. De camera is wat langzamer dan camera’s die hoger geplaatst zijn, maar er valt zeker mee te leven. Al met al een waardige opvolger van de 1100D, mits de prijs goed is.

KENMERKEN 18,1-megapixelsensor 3-inch scherm Verwisselbare objectieven Effectfilters Full-hd-filmfunctie Sdxc-geheugenkaart Compact en licht Fijne behuizing Companion app Relatief hoge adviesprijs Adviesprijs: € 549,(incl. 18-55mm IS kitlens) Info: www.canon.nl

LEZERSTEST | SEAGATE

Lezerstest

SEAGATE BACKUP PLUS FAST 4TB De Seagate Backup Plus FAST is een kleine 2.5-inch USB 3.0-schijf met opslagcapaciteit van 4TB die door de USB-poort gevoed wordt. Seagate stelde twee exemplaren beschikbaar voor onze lezerstest. Dit zijn de bevindingen van ons testpaneel.

S

uzanne van Dijk noemt zichzelf een doorsnee consument, dit zijn haar ervaringen met de Seagate Backup Plus FAST: ‘De harde schijf voelt stevig aan, is prettig compact en weegt niet al teveel. Het uiterlijk ziet er prima uit, gewoon zwart, zonder poespas. Een minpuntje is de korte kabel (40cm), ik kan de schijf niet op het bureau leggen als deze is aangesloten op de computer die er onder staat.

De Seagate is erg gemakkelijk in gebruik. Zodra je de schijf aansluit op de computer wordt deze herkend. Je hoeft geen knopje aan of uit te zetten.

Je kunt direct bestanden kopiëren, je hoeft geen software te installeren.

Het kopiëren gaat supersnel! Ik heb voor de test wat foto’s op de computer gezet vanaf mijn camera en vanaf mijn camera op de Seagate. Het kopiëren naar de Seagate is aanmerkelijk sneller. Ook het kopiëren van bestanden van de Seagate naar de harde schijf en andersom gaat in een oogwenk.’

Léon Boers is een computerexpert, hij testte de backupmogelijkheden en voerde een aantal snelheidsmetingen uit met de Seagate: ‘Windows koppelt

de schijf meteen aan een letter als je de Seagate inplugt en je kunt er direct bestanden naartoe kopiëren. Handmatig, met de meegeleverde software of via je eigen backupsoftware. De meegeleverde software is redelijk gebruiksvriendelijk, wel moet je bij sommige punten goed opletten. Bij het aanmaken van een nieuwe back-uptaak kun je de bestandstypen selecteren die je wilt backuppen. Standaard staat ook ‘Alle Bestanden’ geselecteerd. Dit komt neer op daadwerkelijk elke bestand op je computer (op de bestanden van Windows na). Selecteer je alleen de mappen als Persoonlijk, Documenten, Muziek, Foto’s en/of Video’s, dan wordt de inhoud van de Windows-mappen waarin dat soort bestanden staan meegenomen. Sla je je bestanden in andere mappen op, dan dien je die zelf te selecteren. Naast de keuze om eenmalig of gepland een backup te maken, kun je ook kiezen om ‘continue’ een backup te laten maken. De software van Seagate houdt de geselecteerde mappen in de gaten, als er een wijziging wordt gevonden (bijvoorbeeld een nieuw bestand), dan wordt dit automatisch overgezet. Dankzij de USB 3.0-aansluiting gaat het backuppen van de bestanden razendsnel.

Ik heb een test uitgevoerd met een map met diverse bestanden (documenten en foto’s), van in totaal 17GB. Bij gebruik van de USB 3.0-aansluiting leverde dat een snelheid tussen de 110 en 80 MB/s op. In net geen drie minuten waren alle bestanden overgezet.

De Seagate is tot nog hogere snelheden in staat, de harde schijf in de computer is de beperkende factor. Daarom heb ik de bestanden ook nog eens gekopieerd van een SSD-schijf. Daarbij

TESTPANEL

Suzanne van Dijk en Léon Boers Suzanne noemt zichzelf een ‘doorsnee consument’ en stelde voor om de schijf samen met haar vriend Léon, die computerexpert is, in de praktijk uit te proberen. Een samenvatting van de test van Suzanne en Léon lees je op deze pagina.

Sander Blom Sander fotografeert niet alleen met zijn Nikon D5200, ook maakt hij veel gebruik van de filmfunctie. Een harde schijf met grote opslagcapaciteit komt goed van pas bij zijn filmprojecten. Zijn uitgebreide test vind je op onze website.

werd een snelheid van 150MB/s gehaald en werden de bestanden in minder dan twee minuten overgezet. Ter vergelijking heb ik de bestanden ook via de USB 2.0-poort overgezet: met snelheid van ca. 30 MB/s duurt het kopiëren van dezelfde 17GB in totaal tien minuten en twintig seconden.

Lees de uitgebreide lezerstest Op onze website vind je de uitgebreide ervaringen van ons complete testpanel: www.digifotostarter.nl/seagate S EAGATE BACKUP PLUS FAST HDD USB 3.0 4TB Opslagcapaciteit: 4TB Afmetingen: 116.90 x 82.50mm Aansluitingen: USB 3.0 Stroomvoorziening: via USB Gewicht: 307 gram Garantie: 3 jaar Adviesprijs: € 279,Info: www.seagate.com

DIGIFOTO STARTER

15

TEST | SIGMA 18-200MM F/3.5-6.3 DC MACRO OS HSM C

SIGMA 18-200MM F/3.56.3 DC MACRO OS HSM C Hoewel Sigma al diverse 18-200mm’s en 18-250mm’s in het assortiment heeft, vond de fabrikant het toch tijd voor iets nieuws.

De laatste tijd heeft Sigma ons steeds positief weten te verrassen met de kwaliteit van haar nieuwe lenzen. Gaat die vlieger ook op voor de nieuwe 18-200mm f/3.5-6.3 superzoom met stabilisatie?

Tekst en fotografie: Jesse Kraal

E

en superzoom zoals deze 18-200mm biedt zowel het bereik van een standaard 18-55mm-kitlens als dat van een telelens in één handig pakketje. Ideaal voor op vakantie bijvoorbeeld, zeker als de lens zo compact is als deze nieuwe Sigma 18-200mm.

Het bereik van de Sigma 18-200mm f/3.5-6.3 is veelzijdig, maar niet heel bijzonder. Zo heeft Sigma zelf al een 18-250mm en Nikon maakt zelfs een 18-300mm. Deze nieuwe Sigma W ELKE 18-200MM MOET IK HEBBEN? Sigma heeft aardig wat soorten 18200mm’s gehad, met en zonder stabilisatie, en de lange namen boordevol afkortingen maken het niet altijd even duidelijk om welke versie het nu precies gaat. Ben je na het lezen van dit interview helemaal enthousiast geworden? Let er dan op dat de 18200mm die je in de winkel bekijkt een zilveren stip op de lens heeft met daarin de letter ‘C’, dan weet je zeker dat je de goede lens te pakken hebt!

16

DIGIFOTO STARTER

moet het dan ook van andere zaken hebben, zoals een mooie en stevige behuizing en een goede beeldkwaliteit.

Sigma heeft anderhalf jaar geleden aangekondigd nieuwe lenzen onder te verdelen in drie lijnen, de Sigma 18200mm valt in de C- of Contemporarylijn. Dat zijn veelzijdige objectieven voor alledaags gebruik. Bij die nieuwe lijnen hoort ook een nieuw design, de nieuwe lenzen zien er een stuk mooier en hoogwaardiger uit dan eerdere Sigma-lenzen. Dat geldt ook voor de 18-200mm: de behuizing voelt stevig en duurzaam aan. De zoomring draait soepel, maar niet te licht en de lens heeft ook volledig uitgezoomd geen speling. Optische stabilisatie is aanwezig (Sigma noemt dit OS) en daardoor kun je ook met langere sluitertijen uit de hand scherpe foto’s maken. Handig, want als je volledig

inzoomt vergroot je niet alleen je onderwerp elf keer uit, het effect van je trillingen vergroot je ook. Dankzij de stabilisatie is uit de hand fotograferen een koud kunstje, ook bij bewolkt weer en volledig ingezoomd. Scherpstellen gaat dankzij de HSM-scherpstelmotor lekker vlot en stil, wel draait de dunne scherpstelring mee. Zorg dus dat je daar je vingers niet op plaatst bij het fotograferen. Je kunt scherpstellen vanaf 39 centimeter (gemeten vanaf de sensor) zodat je fraaie close-ups kunt maken.

Beeldkwaliteit Superzooms mogen dan bekend staan om hun veelzijdige bereik, de beeldkwaliteit heeft er over het algemeen onder te lijden. Ga maar na, de lens moet zowel goed presteren op 18mm als op 200mm en alles

TEST | SIGMA 18-200MM F/3.5-6.3 DC MACRO OS HSM C

ZEER GOED CAMERA CANON 70D

BRANDPUNT 75MM

SLUITERTIJD 1/15S

er tussenin. Het ontwerp is dan ook een compromis en dat wilde in het verleden nog wel eens pijnlijk duidelijk worden in de kwaliteit.

Hoe anders is dat met deze Sigma.

Nee, de scherpte van een dure set losse lenzen haal je niet, maar we zijn positief verrast door de kwaliteit van de 18-200mm. Op alle brandpunten kun je scherpe foto’s maken, ook bij het grootste diafragma. Ga je kritisch naar de scherpte in de hoeken kijken, dan zie je vooral bij 50mm dat er nog wel wat ruimte voor verbetering is.

Die verbetering komt ook als je het diafragma wat aanpast van f/5 naar f/8 bijvoorbeeld. Of kies je compositie zo dat de hoeken toch al niet scherp zijn door een onscherpe voorgrond of achtergrond.

Wil je maximale scherpte, dan kun je de Sigma het beste gebruiken rond f/8,

DIAGRAGMA F/7.1

ISO 100

de scherpte neemt toe wanneer je de lensopening kleiner maakt. Kies het diafragma ook weer niet te klein, want voorbij f/11 neemt de scherpte juist weer af. Kijk je goed naar foto’s op f/22, dan zie je bijvoorbeeld dat deze een stuk minder scherp zijn dan foto’s op f/8. Dat geldt voor deze Sigma, maar ook voor bijna alle andere lenzen.

Als je bij de grootste lensopeningen fotografeert, zul je zien dat je hoeken wat donkerder zijn dan het midden: vignettering. Vaak valt het pas echt op als je een foto met en zonder vignettering naast elkaar legt en het kan ook helpen om de aandacht juist meer naar het midden van het beeld te trekken. Wil je dit niet, dan kies je het beste voor een diafragma tussen de f/8 en f/11, dan heb je vrijwel geen last meer van dit verschijnsel.

CONCLUSIE Sigma weet ons te verrassen met de nieuwe 18-200mm. Niet alleen is het bereik heel veelzijdig, ook is de kwaliteit erg goed. De lens is scherper dan zijn concurrenten of andere superzooms van Sigma zelf. Dat gecombineerd met de efficiënte beeldstabilisatie, goede bouwkwaliteit en het compacte formaat maakt dit een absolute aanrader.

KENMERKEN Filtermaat: 62mm Min. scherpstelafstand: 39cm Afmetingen: 71 x 86mm Gewicht: 430 gram Verkrijgbaar voor: Canon (Nikon, Sony, Pentax en Sigma volgen later) Adviesprijs: € 399,Info: www.sigmabenelux.com

DIGIFOTO STARTER

17

Leica T-zilver body

beeld

•

verwisselbare lens

•

uit één stuk aluminium vervaardigd

•

ontworpen door AUDI-design

•

zeer eenvoudig in het gebruik

•

touchscreen met Apple-like interface

Deze in Duitsland vervaardigde camera heeft alle eigenschappen uit de klassieke Leica’s met zeer modern bedieningsgemak.

Het draait maar om één ding: beeldkwaliteit! € 1.525,00 (inc. btw) € 1.260,33

(excl. btw)

photo video retail wholesale

ADVERTENTIE

beeld

informatie

Leica Summicron-T

Leica Vario-Elmar-T

Leica-T Visoflex

Leica T-Silicon

2.0 23mm Asph, prachtige

3.5-5.6 18-56mm Asph, compacte

electronische Hires zoeker met

draagriem leverbaar in diverse

standaard prime lens

zoomlens

ingebouwde gps

kleuren

€ 1.629,00 (inc. btw)

€ 1.475,00 (inc. btw)

€ 459,00 (inc. btw)

€ 67,00 (inc. btw)

€ 1.346,28

€ 1.219,01

€ 379,34

€ 55,37

(excl. btw)

(excl. btw)

(excl. btw)

(excl. btw)

Haarlemmerdijk 114

info@nivo-schweitzer.nl

t + 31 20 623 31 59

voor up-to-date prijzen

1013 JH Amsterdam

nivo-schweitzer.nl

f + 31 20 420 30 16

zie onze website

TECHNIEK | 10 CREATIEVE FOTOTIPS

10

Creatieve fototips ZO MAAK JE EENVOUDIG SPECTACULAIRE FOTO’S!

Je hoeft echt geen expert te zijn om bijzondere resultaten uit je camera te krijgen. Of je nu met je smartphone, een compactcamera, systeemcamera of spiegelreflex fotografeert, met eenvoudige middelen en een portie creativiteit kun je spectaculaire foto’s maken. Wij helpen je op weg met tien creatieve technieken. We hebben ze per pagina ingedeeld, je vindt per tip een duidelijke uitleg én natuurlijk voorbeeldfoto’s.

Ook laten we je zien wat je nodig hebt, dus je kunt direct zelf aan de slag!

OP DE VOLGENDE PAGINA'S VIND JE UITLEG OVER DEZE TIEN TECHNIEKEN , INCLUSIEF VOORBEELDEN:

1

Meetrekken

2

Zoomen met lange slu itertijd (en flits)

3 4

Onmogelijke compo sities

5

Dubbele opnames

6

EEL JE RESULTATEN! D Heb je met behulp van onze tips leuke foto’s kunnen maken?

We zijn benieuwd naar het resultaat! Je kunt je foto’s uploaden naar onze lezersgallery op www.digifotostarter.nl, wie weet staat jouw foto wel in de volgende editie! Heb je nog geen account? Je kunt je gratis aanmelden. Om je daarbij te helpen hebben we een simpele stap-voor-stap-uitleg voor je gemaakt:

www.digifotostarter.nl/stapvoorstap

Lange sluitertijd over dag

Flitsen met een lange sluitertijd

7

Schilderen met licht

8

Groepsfoto met jezelf

9 10

Compositie: Groot en klein Bokeh-vormpjes mak en

DIGIFOTO STARTER

06/05/2014 13

19

XXX | XXX | 10 CREATIEVE FOTOTIPS TECHNIEK

Foto: Jesse Kraal NIVEAU

2

Ga langs een drukke weg staan en oefen met meetrekken. Het zal in het begin waarschijnlijk moeizaam gaan, maar oefening baart kunst!

1

CAMERA CANON 5D MARK II BRANDPUNT 60MM SLUITERTIJD 1/60S DIAFRAGMA F/11 ISO 100

Meetrekken

BENODIGDHEDEN Camera met (semi-)handmatige instellingen

Meetrekken (ook wel ‘pannen’ genoemd) is een vorm van fotografie waarbij je met je camera een bewegend object fotografeert door zelf ook mee te bewegen. Als je kiest voor een niet te snelle sluitertijd, dan zal het bewegende object scherp in beeld komen, maar wordt de achtergrond onscherp door de beweging. Dit wordt in de autosport veel gebruikt: fotografen die langs de kant staan met hun grote telelenzen volgen de langsrazende racewagens met hun camera. Doordat de achtergrond onscherp wordt door de beweging, geef je de foto’s veel meer dynamiek mee dan wanneer je de auto’s met een snelle sluitertijd fotografeert waardoor zowel de auto als de achtergrond scherp zijn.

In feite kun je deze techniek toepassen op alle bewegende onderwerpen: mensen, auto’s, fietsen, vliegtuigen en zelfs rennende dieren. Auto’s zijn echter een favoriet onderwerp omdat ze in tegenstelling tot dieren of lopende en fietsende mensen zelf niet van

20

DIGIFOTO STARTER

Meetrekken wordt gebruikt door veel sportfotografen, zeker in de auto- en motorsport.

DIGIFOTO STARTER TIP vorm veranderen tijdens het bewegen.

Daarnaast zijn rijdende auto’s overal te vinden, dus je kunt naar hartenlust oefenen.

Hoe sneller je onderwerp beweegt, hoe minder lang je sluitertijd hoeft te zijn.

Voor voorbijrazende auto’s is 1/60s of 1/125s al snel genoeg. Kies je een langere sluitertijd, dan wordt het alleen maar lastiger om ook de auto scherp in beeld te krijgen. Kies bij voorkeur ook voor een wat langer brandpunt, zoom met je kitlens bijvoorbeeld in naar 55mm of gebruik een telelens. Je kunt dan verder weg staan, waardoor je de camera minder snel hoeft te bewegen. De kunst is om in een vloeiende beweging het onderwerp precies op dezelfde plek in beeld te houden, in het begin kun je het beste je onder-

CHAKEL BEELDSTABILISATIE UIT S Beschik je over een lens of camera met beeldstabilisatie en ga je aan de slag met deze techniek, schakel dan de stabilisatie uit. Dit kan namelijk ongewenste effecten opleveren: de camera of lens zal de beweging die je maakt willen compenseren. Sommige lenzen hebben een speciale stand waarbij de stabilisatie alleen verticaal werkt.

werp precies in het midden plaatsen.

Zet eerst de volgbeweging in, druk dan af en blijf meebewegen met het onderwerp tijdens de opname. Een vaste succesformule wat betreft camerainstellingen is er niet, zoek dus een drukke autoweg op en ga oefenen!