DIGIFOTO Pro 2.2013

DIGIFOTOPRO.NL

NUMMER 2

2013

PRIJS 5,95

DE BESTE ZOOM OOIT!

SIGMA

18-35mm f/1.8 DC HSM Art

ROADTRIP MET DE NIEUWE LEICA M Interview

CARLI HERMÈS STATIEVENTEST Acht driepoten onder de loep

ACHTER DE SCHERMEN BIJ CMOSIS

LANDSCHAPSFOTOGRAFIE

Belgische fabrikant maakt sensor voor Leica

32 pagina’s tips, tricks en inspiratie Het stadslandschap van Hong Kong

Perfecte foto’s rechtstreeks uit de camera

ANDRÉ KUIPERS

Landschapsfotografie vanuit de ruimte

NUMMER 2/2013

ARJEN SCHMITZ SANDER POPPE

FOTO: SANDER POPPE

BP

DIGIFOTO PRO IS EEN UITGAVE VAN CLIPBOARD PUBLISHING

Lichtsterkte en briljante prestaties.

Dat is wat dit zeer compacte APS-C formaat zoomobjectief voor alle-daagse fotografie zo aantrekkelijk maakt.

Inclusief zonnekap LH780-03

SIGMA BENELUX BV De Bouw 1B, 3991 SX Houten Tel. 030 - 6061070 foto@sigmabenelux.com www.sigmabenelux.com

Meer over onze nieuwe productlijn op:

WELKOM

Welkom, Julian Huijbregts Hoofdredacteur julian@clipboard-publishing.nl

Werken voor een fotografietijdschrift heeft zo zijn voordelen. Zo heb je altijd de nieuwste apparatuur tot je beschikking (nee, die houden we niet. Alles gaat na een testperiode van een paar weken weer retour). Hoe mooi al die camera’s, objectieven en accessoires ook zijn, als je keer op keer het nieuwste in je handen krijgt, dan ontkom je niet aan een stukje gewenning. Ho, stop! Dit is absoluut geen klacht, maar een bruggetje naar een ander - nog leuker - pluspunt van dit werk: we krijgen regelmatig bijzondere mensen te spreken.

Denk aan interviews met topfotografen, (onbekende) talenten uit binnen- en buitenland en hoge bazen van grote merken. Daar houdt het niet op, bij voorkeur kijken we verder dan fotografie. Zo schoof ik halverwege mei bij André Kuiper aan tafel, om hem te vragen naar zijn ervaringen in het ruimtestation ISS. Wat heeft dat dan met fotografie te maken? Als je zijn ruimtemissie een beetje gevolgd hebt, dan weet je dat waarschijnlijk wel. Gaat er nog geen belletje rinkelen?

Dan ga je het zien op pagina 54.

Toen we op de Photokina 2012 hoorden dat de sensor in Leica’s nieuwe M (typ 240) gemaakt werd door het Belgische CMOSIS wisten we het direct: daar willen we langs! Begin mei was het zover, we werden met open armen ontvangen in Antwerpen door Guy Meynants. Als chief technology officier is hij verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de sensor in de Leica. Deze ontmoetingen, interviews en gesprekken ‘wennen’ nooit en gaan nooit vervelen.

Inmiddels ben je waarschijnlijk wel een beetje klaar met al dat opscheppen over mijn baan. Terecht, dus ik zal nu mijn punt maken: hoe bevoorrecht wij ook zijn in dit werk, we doen het voor jou.

Want gesprekken met ruimtevaarders, topfotografen en hoge piefen mogen dan wel ontzettend leuk zijn, uiteindelijk ben jij het waar het allemaal om draait en het is onze missie om deze verhalen zo goed mogelijk over te brengen aan jou.

Bovendien hebben we net zo lief direct contact met onze lezers, ook als je geen beroemde fotograaf of ruimtevaarder bent. Via Facebook, Twitter, e-mail en op beurzen gaan we graag met je in gesprek. Een concreet voorbeeld daarvan vind je in dit magazine; wij kwamen er even niet uit bij het bedenken van een fotowedstrijdthema. Geen nood: we zetten de vraag uit op Facebook en een uurtje later hadden we keus uit tientallen thema’s. Bekijk pagina 80 en je kunt met het door jullie bedachte thema ‘Schaduwspel’ aan de slag. Nog bedankt!

Julian Huijbregts

g

Blijf op de hoogte via Google+ www.digifotopro.nl/google+

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

f

Volg ons op Facebook www.facebook.com/DIGIFOTOPro

t

Leef met ons mee op Twitter www.twitter.com/dfpro

3

Uitleg

Over onze reviews

Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden.

BEDIENING

Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.

Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.

BEHUIZING

Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het lcd en de zoeker nemen we in beschouwing.

D I GI F O

Brons

Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.

Zilver

ZILVER

Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.

PR O • TO

Goud

Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

CATEGORIEËN

Camera’s delen we in onderstaande (sub) categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compactcamera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflex met diezelfde award.

SPIEGELREFLEXCAMERA’S (DSLR)

GOUD

PR O • TO

PLATINA

 Instap  Geavanceerd  Professioneel

COMPACTE SYSTEEMCAMERA’S (CSC)  Instap  Geavanceerd  High-end

Objectieven

De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria.

Scherpte Alle objectieven testen we op scherpte. Bij zoomobjectieven kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.

Autofocus We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.

Vervormingen Onder vervormingen rekenen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent dat het objectief weinig vervormingen heeft.

Behuizing Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?

4

PR O • TO

ARD AW

SNELHEID

BRONS

ARD AW

De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.

PRIJS/KWALITEIT

D I GI F O

BEELDKWALITEIT

PR O • TO

ARD AW

Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflex vergelijken. Ook zijn beoordelingen tijdsgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.

Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera, de ene persoon zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de andere persoon. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.

ARD AW

Camera's

Awards

D I GI F O

We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen op, die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we ook onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.

D I GI F O

AWARDS

Prijs/kwaliteit Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.

Platina

Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.

Onderscheidingen

Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award.

Innovatief

INNOVATIEF

Heeft een fabrikant lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie-award verwachten!

Budget

BUDGET

Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget-award mee.

Design

DESIGN

Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht aan het ontwerp kennen we een design-award toe.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

Amsterdam

Eindhoven

Groningen

Nijmegen

Rotterdam

OPLEIDINGEN fotografie

basisopleiding

Fotografie: Kim Mandemaker. Ontwerp: Ăœppig Identity Store.

opleiding tot fotograaf individueel traject

ontwikkel je talent in voltijd of deeltijd

www.fotoacademie.nl

karakter en visie

OPLEIDINGEN fotografie

WIE ZIJN WIJ

Over ons

Over ons

DIGIFOTO Pro wordt gemaakt door een vast team van redacteuren. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en hebben we een aantal partners die op regelmatige basis artikelen aanleveren voor het magazine. Even voorstellen: REDACTIE MET MEDEWERKING VAN:

Julian Huijbregts HOOFDREDACTEUR Als hoofdredacteur is Julian verantwoordelijk voor de inhoud van het magazine en de website. Naast het bepalen en uitzetten van de onderwerpen, het aansturen van de redactie en freelancers, kruipt hij ook regelmatig zelf in de pen. Dat levert meestal reviews van camera’s en objectieven op, maar voor een achtergrondartikel draait hij ook zijn hand niet om.

Alle redacteuren van Clipboard Publishing helpen een handje bij de totstandkoming van DIGIFOTO Pro.

julian@clipboard-publishing.nl

Jesse Kraal

Specialiteit: Techniek

REDACTEUR

Jesse droomt minimaal drie keer per week over camera’s en andere fotoapparatuur. Niets is bij hem onbekend. Van analoge grootformaatcamera tot de nieuwste fullframe-dslr’s, hij weet er alles van. Het is echter niet alleen techniek wat de klok slaat.

Jesse beschikt ook over een grote dosis fotografiekennis. Kijk dus ook niet verbaasd op als je een interview of achtergrondartikel van zijn hand tegenkomt. jesse@clipboard-publishing.nl

Sanne Ruhaak

Raymond Luijbregts HOOFDREDACTEUR WINMAG Pro en Baaz

Peter Guldenpfennig REDACTEUR

Specialiteit: Interviews

REDACTEUR Er gaan geruchten de rondte dat ze haar ondervragingstechnieken bij een niet nader te noemen geheim agentschap heeft opgedaan. Wij kunnen daar geen uitspraken over doen, maar we weten wel dat als we deze gretige reporter op pad sturen ze het onderste uit de kan haalt en terugkomt met een sterk interview. sanne@clipboard-publishing.nl

Eleni Hoefsloot REDACTEUR

PARTNERS

EAGER

Petra Oldengarm en Jessica van der Burg zijn de oprichters van EAGER, een platform voor inspirerende fotoseries. Regelmatig schrijven ze een artikel om je te stimuleren om aan de slag te gaan met concepten en het beste uit je foto’s te halen. www.didyousayEAGER.com

6

De Nieuwe Wildernis

Natuurfotograaf Ruben Smit en filmmaker Martin Verkerk zijn begonnen aan een groots filmproject over De Oostvaardersplassen. Voor de natuurfilm wordt veel gebruikgemaakt van dslr's met filmfunctie. Wij gaan het project op de voet volgen en de makers houden je iedere editie op de hoogte van de vorderingen, met uniek materiaal vanaf de set. www.denieuwewildernis.nl

DutchPhotoZone

Sinds 2008 werkt DIGIFOTO Pro samen met DutchPhotoZone (DPZ), hét forum voor de serieuze amateurfotograaf en (semi)professional. In elke editie tonen we je het werk van een van de DPZ-leden. www.dutchphotozone.com

Birdpix en Nederpix

In elke editie presenteren we werk van één van de leden van Birdpix of Nederpix. Deze communities richten zich respectievelijk op vogelfotografie en natuurfotografie. www.birdpix.nl www.nederpix.nl

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

Shoot fast. Share faster.

6-time Olympic gold medalist and world record holder

Samsung NX30 0

Klaar voor de start? Shoot wow, share now! Deel je mooiste momenten LIVE via Wiďƒž met de Samsung Smart Camera NX300. Nog sneller door de 1/6000 shutterspeed, nog scherper door de Hybrid Auto Focus, nog handiger door het Amoled Touchscreen. En nu nog mooier door het super strakke design.

De NX300: een camera voor winnaars. samsung.com

INHOUD

18

CARLI HERMĂˆS

Alleskunner die zich niet in hokjes laat stoppen

36

ACHTER DE SCHERMEN BIJ CMOSIS

Het Belgische bedrijf achter de sensor van de Leica M

44

SANDER POPPE

Masterclass Landschapsfotografie

OBJECTIEVEN

CAMERA’S 28 Praktijktest: Leica M

Roadtrip met het nieuwe Leica-vlaggenschip

100 Panasonic Lumix G6

Perfect voor filmers met laag budget

INSPIRATIE 54 André Kuipers

Landschapsfotografie vanuit de ruimte

64

Spotlight: Jeroen van der Pluijm Uit onze lezersgallery

10

Sigma 18-35mm f/1.8 DC HSM Art

De allerbeste zoom ooit!

14

Samyang 24mm f/3.5 tilt-shift

10

Architectuurfotografie op budget

88

AF-S Nikkor 80-400mm f/4.5-5.6 VR

Groot bereik, grootse prestaties

91

Carl Zeiss Touit 2.8/12 en 1.8/32

De eerste Carl Zeiss-objectieven met autofocus

Canon EF 200-400mm 1 04 f/4L

IS USM 1.4x

Twee zooms in één

66

Arjen Schmitz

54

Stadslandschap in Hong Kong

TECHNIEK

84 De Nieuwe Wildernis Onderwaterbeelden

94 Minister Plaststerk

106 Exposure: Cuno de Bruin

120 PocketWizard PlusX

Staatsman met voorliefde voor fotografie

De beste foto’s van het DPZ-forum

74 Statieventest

Diverse driepoten voor landschapsfotografie

Betaalbare triggers met groot bereik

108

Spotlight: Klaas van der Laan Uit onze lezersgallery

66

111 Uit de Schoolbanken Jisca van Beveren

118 Exposure: Nel Talen

Nederlandse natuurfotografie

126 Spotlight: Bernadette Boon

Uit onze lezersgallery

129 Christopher Rusanowsky

Indrukwekkende beelden uit Manilla

120

80

FOTOWEDSTRIJD

WIN EEN FUJIFILM X-E1!

Speel met licht en schaduw, doe mee via onze Facebook-pagina en wie weet win jij een Fujifilm X-E1 t.w.v. € 1399!

129

REVIEW

Sigma 18-35mm f/1.8 Art

Sigma 18-35mm f/1.8 DC HSM Art

ONWAARSCHIJNLIJKE PRESTATIES Vlak voor Sigma de 18-35mm f/1.8 presenteerde, verscheen er een gerucht over het objectief op internet. Dat leverde veel reacties op: ‘onmogelijk’, dachten veel mensen. De lichtsterke standaardzoom voor apsc-camera’s bleek echter werkelijkheid.

De grote vraag: kan deze zoom de strijd aan met lichtsterke primes?

D

e 24-70mm f/2.8 is al jaren ‘het’ hoogwaardige standaardobjectief voor fullframe-camera’s.

Voor je aps-c-camera had je tot dusver keuze uit diverse objectieven met een zoombereik van ongeveer 1750mm en eveneens een TEKST EN diafragma van f/2.8.

FOTOGRAFIE Gezien de kleinere JULIAN HUIJBREGTS aps-c-sensor, levert dat altijd een grotere scherptediepte op dan f/2.8 op een fullframe-camera. Sigma brengt daar met de 18-35mm f/1.8 verandering in: het bereik is weliswaar iets kleiner (omgerekend ongeveer 2753mm), maar daar krijg je een grotere diafragmaopening voor terug. Effectief krijg je met f/1.8 op een aps-c-camera dezelfde scherptediepte als f/2.7 op een fullframe-dslr.

18mm f/1.8 Sigma’s nieuwe standaardzoom is niet alleen uniek als zoom, het objectief

10

maakt ook foto’s mogelijk die voorheen ondenkbaar waren op een aps-c-camera.

Er is geen enkel objectief dat een brandpunt van 18mm combineert met diafragma van f/1.8. Voor het eerst kun je dus groothoekfoto’s maken met een relatief kleine scherptediepte. Sigma’s eigen 20mm f/1.8 (ook geschikt voor fullframe) kwam dicht in de buurt, maar met 18mm heb je nog een stukje meer groothoek tot je beschikking.

Bouwkwaliteit De 18-35mm f/1.8 is ondanks het kleinere bereik een stuk groter dan de meeste 17-50mm f/2.8-objectieven.

Voor de grotere diafragmaopening is meer glas nodig en dat blijkt uit het ontwerp. Het langwerpige objectief (78 x 121mm) ligt echter prettig in de hand en voelt zeer solide aan. De filtermaat is met 72mm redelijk bescheiden gebleven. Net als de andere recente toevoegingen aan de Sigma Art-serie is de afwerking zeer goed. Een HSMscherpstelmotor zorgt voor vlotte en stille scherpstelling. Ook handmatig focussen gaat soepel met de grote scherpstelring.

Optische prestaties De cijfers zijn indrukwekkend en met de bouwkwaliteit zit het wel goed, maar hoe zit het met de prestaties van de lichtsterke zoom? In de meeste gevallen lever je bij een zoom toch wat in ten opzichte van een lichtsterk objectief met vast brandpunt. Onze verwachting was dat dit ook het geval zou zijn bij deze Sigma, maar de resultaten blijken anders uit te wijzen.

Laten we beginnen in de groothoekstand: wat kun je verwachten op 18mm f/1.8? Het midden van het beeld is direct scherp. En dan bedoelen we ook écht haarscherp. Het diafragma knijpen heeft geen zichtbare invloed op de scherpte. Vanaf de volle opening zijn de resultaten uitstekend. Hoe zit het met de uiterste hoeken van het beeld?

Op f/1.8 is de hoekscherpte zichtbaar minder dan het midden van het beeld.

Toch is het resultaat lang niet slecht, we zien zelfs resultaten waar een prime zich niet voor zou hoeven schamen. Knijp het diafragma naar f/2.8 en de scherpte is uitstekend. De Sigma 18-35mm biedt met 18mm f/1.8 dus niet alleen unieke mogelijkheden, de resultaten zijn ook

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

Camera Canon EOS 100D Brandpunt 24mm Diafragma f/1.8 ISO 100 Sluitertijd 1/400

nog eens bijzonder indrukwekkend.

We zoomen een stukje in, naar de 24mm-stand. De scherpte in het midden is vergelijkbaar met de groothoekstand: uitstekend vanaf f/1.8. In de hoeken ligt de scherpte op f/1.8 en f/2.8 iets lager, vanaf f/4 haal je het maximale uit het objectief. Ook al is de hoekscherpte

middenscherpte vanaf f/1.8 uitstekend.

En de hoeken? Die laten slechts een lichte scherpteafname zien bij volle opening van f/1.8. Op f/2.8 is dat weer verholpen en zijn ook de uiterste hoeken zeer scherp.

Voor alle brandpunten geldt dat de scherpte tot f/8 van uitstekend niveau

‘ Om het samen te vatten: de scherpte die de 18-35mm f/1.8 levert is onwaarschijnlijk goed’ bij de grootste diafragma’s iets lager, wederom zijn het resultaten die menig objectief met vast brandpunt niet zal overtreffen.

Op naar de 35mm-stand. Je voelt ‘m al aankomen; ook hier is de

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

is. Op f/11 neemt de scherpte iets af als gevolg door diffractie en op f/16 is dat effect nog duidelijker zichtbaar.

Al met al is de scherpte van deze Sigma 18-35mm f/1.8 ongekend. Ter illustratie: we hebben de Sigma 30mm

TESTFOTO’S OP ONZE WEBSITE

Benieuwd waarom wij zo laaiend enthousiast zijn over de Sigma 18-35mm f/1.8? Zien is geloven.

Op onze website vind je 78 testfoto’s, allen geschoten op maximale diafragmaopening van f/1.8. Je kunt ze in volledige resolutie downloaden. www.digifotopro.nl/sigma1835

f/1.4 DC Art naast de 18-35mm gezet en gefotografeerd op 30mm. De prime is een bijna stop lichtsterker, die zal wel betere resultaten bieden als je beide objectieven op f/1.8 instelt, toch? Niets is minder waar, de zoom presteert zichtbaar beter en dat terwijl de Sigma 30mm f/1.4 een erg goede prime is. Om het samen te vatten: de scherpte die de 18-35mm f/1.8 levert is onwaarschijnlijk goed.

Vervormingen Distorsie blijft binnen de perken. Op 18mm is wat bolvormige vervorming

11

Sigma 18-35mm f/1.8 Art

CONCLUSIE Veel zoomobjectieven passeren onze redactie. Daar zitten vaak mooie exemplaren tussen, maar hoe goed ze ook zijn, vrijwel altijd is een zoom een concessie ten opzichte van een hoogwaardig objectief met vast brandpunt.

Sigma weet met de 18-35mm dit stigma te doorbreken. Niet alleen het diafragma van f/1.8 over het hele bereik is uniek, ook de optische prestaties van de standaardzoom zijn ongekend.

Dit is zonder twijfel de beste standaardzoom die wij in onze hadden hebben gehad, de 1835mm weet zelfs primes in dit bereik te overtreffen. Sigma laat met haar recente Art-objectieven indrukwekkende prestaties zien en deze unieke standaardzoom onderstreept nog eens de weg die Sigma is ingeslagen. De concurrentie heeft simpelweg het nakijken; de 18-35mm f/1.8 is met afstand de beste zoom die je op je aps-c-camera kunt schroeven. Het prijskaartje is bovendien zeer scherp voor een objectief dat tot de buitenklasse behoort.

Camera Canon EOS 100D Brandpunt 18mm Diafragma f/1.8 ISO 100 Sluitertijd 1/640

12

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 759,Max. diafragma f/1.8 Min. diafragma f/16 Filtermaat 72mm Min. focusafstand 28 cm Afmetingen 78 x 121mm Gewicht 810 gram Opbouw 17 elementen in 12 groepen Accessoires zonnekap, lenshoes Geschikt voor Aps-c Verkrijgbaar voor Canon, Nikon, Sigma Info www.sigmabenelux.com

gekleurde randen scherp afgetekend waardoor ze eenvoudig te corrigeren zijn in de raw-verwerking.

Dan nog de ‘bokeh’. Fraaie achtergrondonscherpte is meestal het gebied waar een prime goed op scoort en zooms het wat minder doen. Ook hier heeft Sigma het tij weten te keren. De negen afgeronde lamellen zorgen voor boterzachte onscherpte.

BEOORDELING

CATEGORIE

Scherpte Vervormingen Autofocus Behuizing

OBJECTIEF PR O • TO

ARD AW

zichtbaar, maar in de meeste gevallen is het nauwelijks storend. Ook is de vervorming goed te corrigeren. Voor de tonvormige vervorming op 35mm geldt hetzelfde: de hoeveelheid is beperkt.

Vignettering valt bij de meeste zooms met name op in de uiterste zoomstanden. Op 18mm heeft Sigma de helderheid behoorlijk egaal weten te houden. Enkel de uiterste hoeken zijn een tikje donkerder bij het grootste diafragma. Op 35mm f/1.8 is dat een ander verhaal, daar zien we een duidelijke afname in helderheid. Niet alleen in de hoeken, de vignettering verspreidt zich over een groot deel van de foto. Dat hoeft niet storend te zijn, het kan de aandacht mooi naar je onderwerp trekken.

Ben je er niet van gediend? Dan is het eenvoudig te corrigeren.

Chromatische aberraties zijn subtiel aanwezig, maar alleen in de hoeken.

Bovendien zijn de cyaan en magenta

D I GI F O

REVIEW

PLATINA

Prijs/kwaliteit

INNOVATIEF BUDGET

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

Original COlOrs. Op de nieuwe COlOrgraphiC-lCds van eiZO.

Kanariegeel blijft kanariegeel. Want een ColorGraphic-LCD geeft kleuren altijd absoluut precies en haarfijn weer. Met de vijf nieuwe CG-, CX- en CS-modellen biedt EIZO iedereen, die bij kleurtonen het onderscheid wil zien tussen origineel en vervalsing - van professionele gebruiker tot en met de ambitieuze starter - het juiste gereedschap: 23 tot 27 inch beeldschermdiagonalen van Full HD tot 2.560 x 1.440 resolutie voor heldere details kalibratie mogelijkheid en extra grote kleurruimte voor de hoogste beeldkwaliteit 23-en 24-inch-modellen met innovatieve LED-Techniek voor stabiele helderheid 5-jaar-garantie inclusief on-site omruiling Meer informatie op www.eizo.nl/CG

REVIEW

Samyang 3.5/T-S24mm ED AS UMC

Camera Canon 5D Mark II Sluitertijd 1/80 Diafragma f/11 ISO 100

Samyang 3.5/TS24mm

NIEUWKOMER IN DE ARCHITECTUURFOTOGRAFIE 14

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

ADVERTENTIE

Lange tijd was digitale architectuurfotografie het domein van Canon en Nikon. Alleen deze fabrikanten hebben zowel fullframe-camera’s als tilt-shiftobjectieven in het assortiment. Nu mogen we Samyang toevoegen aan deze lijst, dankzij een 24mm-objectief met verstellingen voor Canon, Nikon én Sony.

releasebeauty

TEKST EN FOTOGRAFIE JESSE KRAAL

oewel van de Samyang op termijn ook versies voor Canon EF-M, Fujifilm X, Samsung NX en Sony E beschikbaar komen, is het objectief met name interessant voor fullframe-bezitters. Alleen dan kun je de extra grote beeldcirkel volledig benutten. Even opfrissen: een tilt-shiftobjectief heeft een beeldcirkel die veel groter is dan van een conventioneel objectief. Daardoor kun je verstellingen maken, het zogenaamde tilt en shift. Bij tilt kantel je het objectief ten opzichte van de camera.

Hierdoor kantelt ook het scherptevlak.

Het gevolg is een scherpteverloop dat ‘onnatuurlijk’ oogt. Denk bijvoorbeeld aan het iets té vaak gebruikte ‘miniatuureffect’.

Oorspronkelijk was de tilt-functie juist bedoeld voor het tegenovergestelde effect: alles scherp in beeld krijgen. Zo kun je bijvoorbeeld een tafel vol producten van voor tot achter scherp krijgen zonder een enorm klein diafragma te gebruiken.

Voor een dergelijke groothoek is shift waarschijnlijk de belangrijkste verstelling. Door het objectief te ‘shiften’ kun

je convergerende lijnen tegengaan. Je hoeft je camera niet naar achteren te kantelen om een hoog gebouw op de foto te krijgen, maar je verstelt simpelweg het objectief terwijl je de camera horizontaal houdt. De horizon blijft dan nog steeds in het midden van de beeldcirkel van het objectief, alleen door de uitsnede die je uit die beeldcirkel neemt, krijg je de horizon helemaal onder in beeld. Dat maakt een tilt-shiftobjectief ook zeer veeleisend. Zo moet de scherpte richting de uiterste hoeken goed zijn en mag het objectief ook niet te veel vervorming hebben. Dat laatste laat zich lastig verwijderen omdat bij gebruik van shift het middelpunt van de beeldcirkel niet in het midden van je foto zit en de vervorming dus ongelijk verdeeld wordt over de foto.

It‘s time to see what you‘ve been missing.

FUJIFILM X-Series.

Behuizing Het materiaal dat Samyang gebruikt voor de T-S24mm lijkt in veel opzichten op dat van andere Samyang-objectieven. Veel kunststoffen dus, maar wel van het hoogwaardige soort. De scherpstelring draait soepel. Direct onder deze ring zit een draairing voor het diafragma. De twee zitten erg dicht op elkaar, waardoor het kan voorkomen dat je bij het instellen van het diafragma per ongeluk de scherpstelling iets wijzigt.

Het tilt-shift-systeem lijkt sterk op dat van Canon en Nikon, met onafhankelijk van elkaar in te stellen tilt- en shift-bewegingen. Voor beide instellingen zijn er twee knoppen, een voor de verstelling en de ander om de verstelling vast te zetten. Deze knopjes zijn wat priegelig, zeker de shift laat zich soms lastig bedienen. De tilt-knop is groter uitgevoerd, terwijl we dat juist liever andersom zouden zien. De vele verstelmogelijkheden vergen een ingewikkelde constructie. Het is een behoorlijke opgave om een dergelijk objectief spelingsvrij te maken.

Samyang laat hier wat puntjes liggen, want het draaimechanisme www.fi nepix.nl

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

15

Camera Canon 5D Mark II Sluitertijd 1/125 Diafragma f/5.6 ISO 100

CONCLUSIE Samyang’s 24mm f/3.5 tilt-shift presteert heel behoorlijk, met goede scherpte in het midden van het beeld vanaf f/5.6 en geen zichtbare vignettering. Ga je het beeld echter verstellen, dan komen de zwakke punten onder een vergrootglas te liggen. Bij diafragma’s groter dan f/8 heb je dan behoorlijk wat zichtbare vignettering aan één kant van het beeld, de extreme hoeken hebben een matige scherpte en er is duidelijk wat vervorming aanwezig. Veel van deze lensfouten zijn lang niet in alle gevallen even zichtbaar. Fotografeer je een gebouw ‘vrijstaand’ tegen een lucht, dan zul je maar weinig last hebben van de matige hoekscherpte en afhankelijk van je compositie is ook de vervorming lang niet altijd even zichtbaar. Samyang weet de 24mm wel te onderscheiden met een prijskaartje dat stukken lager ligt dan de concurrentie. Daarmee is dit objectief een mooie instapper voor wie serieus aan de slag wil gaan met architectuurfotografie.

SPECIFICATIES

Optische prestaties De scherpte is op f/3.5 redelijk, het beeld oogt van de uiterste hoeken tot in het midden wel wat wollig. Wat helderheid/ clarity toevoegen in de raw-conversie maakt de resultaten al een stuk beter.

Kijk je naar de extreme hoeken, na volledig shiften van het objectief, dan is de scherpte echter erg matig bij maximale diafragmaopening.

16

Vervormingen Lensfouten laten zich bij een tiltshiftobjectief lastig verwijderen op het moment dat je het objectief shift. Programma’s zoals Lightroom gaan er van uit dat vervormingen en vignettering in alle vier de hoeken van het beeld gelijk zijn, bij gebruik van shift is dat niet meer het geval. De Samyang blijkt niet vrij van vervormingen. Zo is er tot en met f/5.6 duidelijk vignettering zichtbaar.

Deze kun je het beste verwijderen met een gradueel filter aangezien het zich

BEOORDELING

CATEGORIE

Scherpte Vervormingen Autofocus NVT Behuizing Prijs/kwaliteit

OBJECTIEF D I GI F O

Op f/5.6 is de wolligheid zo goed als verdwenen en is de scherpte in het midden van het beeld ruim voldoende.

Ook richting de randen blijft het beeld scherper, maar de extreme hoeken blijven matig. Op f/8 en f/11 laat het objectief in het midden van het beeld de beste resultaten zien, f/16 is een fractie minder scherp terwijl f/22 een groter verschil laat zien als gevolg van diffractie. Wel blijft de scherpte in de extreme hoeken toenemen, om bij f/22 tot een acceptabel niveau aan te belanden. Ga je extreme verstellingen gebruiken en wil je ook details in de hoeken scherp hebben, dan kun je het beste afstoppen tot f/16. Fotografeer je een gebouw ‘vrijstaand’, met lucht er omheen, dan is de hoekscherpte minder kritiek en krijg je bij f/8 of f/11 de beste resultaten.

PR O • TO

ARD AW

veroorzaakt wat speling in het objectief.

Autofocus ontbreekt op Samyangobjectieven, maar deze keer is de Samyang eens niet de uitzondering: tiltshift-objectieven mét autofocus bestaan namelijk niet. Ook de fors duurdere Canon en Nikon moet je handmatig scherpstellen. Die objectieven hebben wel een elektronisch diafragma, op de Samyang moet je dit handmatig instellen. De zoeker wordt daardoor fors donkerder bij werkdiafragma’s van f/8-f/11. In de praktijk werkten we overigens meestal vanaf statief en met live-view (met raster om de lijnen exact recht te zetten). De camera corrigeert dan het kleinere diafragma, waardoor het beeld ‘gewoon’ helder is. Het is aan te raden om de camera op M te zetten als je extreme verstellingen toepast. Omdat het licht anders op de sensor valt raakt de lichtmeting in de war, een bekend ‘kwaaltje’ van tilt-shift-objectieven.

Adviesprijs € 1099,Diafragma f/3.5-22 Filtermaat 82m Min. focusafstand 20 cm Afmetingen 86 x 111 mm Gewicht 680 gram Opbouw 16 elementen in 11 groepen Accessoires lenspouch Beschikbaar voor Canon, Nikon, Sony

ZILVER

alleen voordoet in de extreme hoeken.

Ook distorsie blijkt aanwezig en dat laat zich lastiger verwijderen. Doordat het middelpunt van de vervorming bij extreme verstellingen aan de rand van het beeld ligt, kun je deze niet in de rawconverter verwijderen. Zelfs de slimme automatische correcties in de betaversie van Lightroom 5 blijken hiervoor niet slim genoeg. Chromatische aberraties zijn zichtbaar richting de extreme hoeken, maar ernstig zijn ze allerminst.

Gelukkig laten deze zich erg makkelijk verwijderen. Let op met felle lichtbronnen, de Samyang is niet geschikt voor een zonnekap door de extreme verstelmogelijkheden. Dat maakt de 24mm een makkelijke prooi voor flare.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

ADVERTORIAL

OLYMPUS KOMT MET DE OM-D NAAR JE TOE!

Jonge creatieven bereik je met jonge creatieven en daarom heeft Olympus de hulp ingeroepen van vijf jonge, talentvolle fotografen. Je kunt de komende tijd Desiré van den Berg, Dennis Branko, Yael Temminck, Fleur Bult of Meis Belle Wahr gewapend met een OM-D tegen het lijf lopen op diverse evenementen.

DENNIS BRANKO

DESIRÉ VAN DEN BERG

Je zou verwachten dat Desiré van den Berg (1991) fotografie of iets anders creatiefs zou studeren, maar niets is minder waar: ze studeert Chinees aan de UVA. Ze reist en fotografeert veel, het liefst gecombineerd.

Fotograferen doet Desiré het liefst in vreemde of spannende situaties.

Dennis Branko (1980) is een echte nightlife-fotograaf. Al bijna tien jaar struint hij de leukste feestjes af op zoek naar gekke en interessante momenten. Vrolijke kleuren, felle flitsen en rauwe momenten kenmerken zijn werk.

oor het talent van de fotografen te combineren met de kwaliteiten van de OM-D, wil Olympus laten zien wat er mogelijk is met haar compacte systeemcamera. ‘De kracht van deze uiterst geavanceerde en compacte camera met retrolook dringt pas goed tot je door wanneer je ‘m van dichtbij kunt bekijken en de resultaten met eigen ogen kunt beoordelen’, aldus Olympus.

De foto’s die met de OM-D’s worden gemaakt zijn vervolgens te bekijken via de speciale Facebook-pagina ‘Create Your Own World’.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

FLEUR BULT

YAEL TEMMINCK

Hoewel hij afgestudeerd grafisch ontwerper is, hanteert Yaël (1992) minstens net zo lief de camera als de pen. Uit zijn foto’s blijkt een duidelijke voorliefde voor zwartwit. Sexy, rauw, donker, melancholisch en bovenal puur.

Mode, mensen en fotografie zijn de interesses van Fleur Bult (1987) en die weet ze prachtig te combineren tot sfeervolle, romantische foto’s. Fotograferen doet ze op locatie, zonder kunstlicht of studiosettings. Ze gaat met haar fotografie op zoek naar authenticiteit en magie.

De mooiste foto’s worden aan het einde van de campagne, in augustus, geëxposeerd.

Hoe, wat, waar?

Wil je weten waar en wanneer je de Olympus OM-D-fotografen kunt tegenkomen? Op de speciale Facebook-pagina word je op de hoogte gehouden van de evenementen waar één van de vijf fotografen aanwezig zal zijn. Ook vind je er achtergrondinformatie over de fotografen, kun je de foto’s bekijken én delen en kun je zien welke instellingen ze gebruikt hebben.

MEIS BELLE WAHR

Volledig autodidact en toch heeft Meis Belle Wahr (1988) een heel herkenbare eigen stijl. Hoge contrasten, vervreemdende situaties en een rauwe uitstraling.

Die elementen gebruikt ze ook in haar fotografie voor de Summer Campaign van Olympus.

OLYMPUS OM-D E-M5

- 16,1-Megapixel CMOS-sensor - 5 -Axis stabilisatie - ISO 200-25600 - Kantelbaar lcd - Touchscreen - Ingebouwde elektronische zoeker - tot 9 beelden per seconde - 1080i 60fps-video

Meer info: www.facebook.com/OlympusNL/

17

INTERVIEW

Carli Hermès

18

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

CARLI HERMÈS

Carli Hermès (1963) studeerde aan de KABK in Den Haag en de Bournemouth School of Art in Engeland. Hij fotografeerde en filmde voor onder andere Martini, Swatch, Levi’s, Mexx, Nike, WE, Philips, BMW en Suit Supply. Daarnaast maakte hij diverse modereportages en portretteerde hij zowel nationale als internationale beroemdheden. Voor onder andere G-Star, Royal Club en Marco Borsato maakte hij bovendien ook commercials en videoclips. Zijn werk werd tentoongesteld in diverse musea en hij was op televisie te zien als jurylid van Holland’s Next Top Model. Na wat uitstapjes naar het buitenland woont en werkt Carli tegenwoordig in Amsterdam.

WEBSITE www.carlihermes.com

Carli Hermès

Alleskunner die zich niet in hokjes laat stoppen Carli Hermès kent geen restricties. Grote merken, beroemdheden, ballet en videoclips, voor al zijn opdrachtgevers maakt hij even origineel als stilistisch beeld. Zolang er maar een model voor zijn camera staat, want appels en druiven fotograferen, daar moet je bij Carli niet mee aankomen. Een kijkje in de keuken van de topfotograaf.

TEKST SANNE RUHAAK FOTOGRAFIE CARLI HERMÈS

W

ie op 27 februari 2013 met KLM van Amsterdam naar New York vloog, werd op tien kilometer hoogte verrast door het nieuwste werk van Carli. In plaats van dienbladen met vliegtuigvoer, presenteerden de stewardessen elk een plaat van de Nederlandse topfotograaf. Zelf verscheen hij even later in het gangpad om het enthousiaste applaus van het reizende publiek in ontvangst te nemen.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 2-2013

Carli’s foto’s werden natuurlijk niet voor niets tijdens deze vlucht getoond: KLM vroeg hem verschillende producten te fotograferen die aan boord verkrijgbaar zijn. Een manier voor de vliegtuigmaatschappij om de reizigers haar Nederlandse wortels te tonen. Maar Carli is geen productfotograaf. Je moet heel goed zoeken om in zijn portfolio een beeld te vinden waar geen persoon op staat. Al is het maar een lichaamsdeel, als hij in zijn studio staat is er altijd een model aanwezig. Hoe ga je dan te werk als je de opdracht krijgt om de nieuwe catalogus van KLM te schieten? Dan

laat je je niet van de wijs (lees: eigen stijl) brengen: ‘De opdracht was om iets moois te maken van het meest saaie deel van hun magazine: de spulletjes. Omdat ze me helemaal vrij lieten kon ik iets maken wat ze niet verwachtten.’ Dat is gelukt: aan de foto’s die in de nieuwste catalogus van de vliegtuigmaatschappij staan zie je direct dat ze niet door de zoveelste productfotograaf zijn gemaakt.

Gespierde donkere schouderbladen waartussen een flesje parfum is geklemd, een parelketting die over de blonde haren van een vrouw valt waarvan alleen het puntje van de neus zichtbaar is. De

19