3-cü sinif Beyin Gimnastikasi Şəkilli Məntiq. (Çinar Yayimlari nəşriyyatı 3-cü sinif məntiq test)

Mövzu iz ahları Test tipl rinin iza hı Yeni tes t modell ri e

e

2019 - cu il 2018-ci Çinar Yayımları

www.cinaryayimlari.com

cinaryayimlari@gmail.com

3.sinif 4.sinif

Təməlində sevgi var ...

Ad: Soyad:

Tərəzilər Sinif: Mövzu izahı

ə 1.bölm

İZAH

MƏNT İQ

Tarix:

Məntiq 2.

Tərəzilər mövzusunda məntiq bərabərlik üzərində qurulmuşdur. İki qolu olan tərəzi tarazlıq halında olarkən müəyyən bir bərabərlik göstərir. Bu bərabərliyi soruşulan tərəziyə tətbiq edərək testlərimizi həll edirik. Aşağıdakı nümunələrə nəzər yetirərək daha aydın başa düşək.

A)

B)

C)

İzahı:

Çinar Yayımları

Məntiq 1.

B)

C)

İzahı:

Bu nümunədə tarazlıqda olan iki tərəzi verilmişdir. Düşünək ki, ikinci tərəzinin sağ gözünə nə qoysaq , tarazlıq pozulmaz.

Gəlin tərəzilərin göstərdiyi bərabərlikləri yazaq. = =?

Birinci bərabərliyə əsasən ikinci bərabərlikdə -ın yerinə yazsaq, doğru cavabı almış olarıq. =

Tarazlıqda olan tərəzilərin göstərdiyi bərabərlikləri yazaq. = = = İkinci bərabərliyə əsasən birinci bərabərlikdə -ni ilə əvəzləsək, yeni bir bərabərlik alarıq. = Bizdən də soruşulduğundan, düzgün cavab A -dır.

Düzgün cavab B bəndidir. www.cinaryayimlari.com

A)

9

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

3.sinif 4.sinif

Tərəzilər - Asan Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

1.

ə 1.bölm

TEST- 1

MƏNT İQ

3.

A B

A A

A

C

A B C A) A) A

B) A A

C) A A A

4.

Çinar Yayımları

B)

C)

2.

A)

B)

C)

5.

A)

B)

www.cinaryayimlari.com

C)

A)

13

B)

C)

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Təməlində sevgi var ...

Cədvəllər Sinif: Mövzu izahı

Ad: Soyad:

B)

C)

İzahı:

Bu tip nümunələrdə simvollardan ibarət cədvəl verilir. Sağ tərəfdə cədvəlin bir hissəsi göstərilir. Bizdən isə A-nın ifadə etdiyi simvol soruşulur.

Diqqətlə baxsaq görərik ki, cədvəldə bu tələbə uyğun yalnız bir hissə var.

Bu 3 hissədə eyni qaydada yerləşən yalnız simvolunda var. Görünür ki, A " "-dur. Düzgün bənd B -dir.

Çinar Yayımları

A=?

C)

A+B

A+B

A+B

+ +

= =

Bu, o deməkdir ki, iki eyni simvolu toplayanda özü edir, fərqli simvollar toplandıqda isə cədvəldəki xananın daxilinə hər iki fiqur yazılır. Bunu nəzərə alaraq cədvəllərimizi toplayaq. Cədvəlləri toplayarkən hər bir xananı digər cədvəldəki özünə uyğun xana ilə toplayırıq.

+ + + +

Məntiq 2.

A

B)

Bu cür məntiqlərdə 2 cədvəl verilir. Biz bu cədvəlləri verilmiş şərtə əsasən ya toplayaraq, ya da çıxaraq yeni bir cədvəl almalıyıq. Bunun üçün gəlin əvvəlcə şərtimizə nəzər salaq.

A A

A)

İzahı:

Məntiq 1.

A

İZAH

MƏNT İQ

Tarix:

Cədvəllər mövzusu digər mövzulardan fərqli olaraq xüsusi bir məntiqə sahib deyil. Yəni burada suallar bir məntiq üzərində qurulmamışdır. Bir neçə məntiq tipi vardır. Bu sualları birləşdirən tək ortaq nöqtə cədvəl şəklində verilmələridir. Aşağıdakı nümunələrə baxaraq istifadə olunmuş məntiqlərlə tanış olaq.

A)

ə 1.bölm

= = = =

Nəticələri yeni cədvəldə yerləşdirək.

B

+

=

+

=

A+B Cavab A -dır.

A+B=? www.cinaryayimlari.com

21

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

3.sinif 4.sinif

Cədvəllər - Orta Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

1.

ə 1.bölm

TEST- 6

MƏNT İQ

3.

?

A)

B)

?

C) A)

B)

Çinar Yayımları

C)

2.

4.

?

A)

A A

B)

5.

A A=?

A)

B)

C)

–

C)

?

B) –

A) C)

www.cinaryayimlari.com

27

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Təməlində sevgi var ...

Ad: Soyad:

Qrafiklər Sinif: Mövzu izahı İzahı:

2 1 0

A B C

3 2

Çinar Yayımları

Məntiq 1.

3

1 0

A B C

A)

İZAH

MƏNT İQ

Tarix:

Bu mövzuda məntiq qrafik qura bilmə istiqamətindədir. Qrafikin 2 istiqaməti, hər istiqamətin də öz göstəriciləri vardır. Verilmiş şərt daxilində bu göstəricilər müəyyən nöqtələrdə kəsişir. Bu nöqtələri birləşdirdikdə verilmiş şərtin qrafiki alınır. Bu şərt cədvəl, diaqram, qrafik və s. formalarda verilə bilər. Nümunələrə nəzər yetirərək daha aydın başa düşək.

A B C

ə 1.bölm

Şərtimiz cədvəl şəklində verilmişdir.

-in qrafiki verilmişdir. Qrafikin necə qurulduğunu anlamağa çalışaq. Bunun üçün cədvəldə -lərin A, B, C ilə əlaqəsini tapaq.

Qrafikdən görünür ki, A 0-la kəsişir. Cədvələ baxsaq görərik ki, A sətrində yoxdur.

B 2 ilə kəsişir. Cədvəldə isə B sətrində 2 dənə var. C isə 1 ilə kəsişir.

Cədvəlin C sətrində isə 1 dənə var. Buradan biz başa düşürük ki, hər hansı bir simvolun qrafikini qurmaq üçün cədvəldə hər sətirdə həmin simvolun sayını bilməliyik. Gəlin -ın qrafikini quraq. Cədvələ baxsaq görərik ki, A sətrində 1 dənə , B-də 0, C-də isə 1 dənə var.

Deməli, A ilə 1, B ilə 0, C ilə 1 kəsişir.

B) 3

3

2

2

1

1

0

0

A B C

3 2

A B C

1 0

C) 3

A B C

2

Düzgün cavab B -dir.

1 0

A B C

www.cinaryayimlari.com

33

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

3.sinif 4.sinif

Qrafiklər - Çətin Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

1.

ə 1.bölm

TEST- 11

MƏNT İQ

4.

3 2 1 0

A

? ? ? ?

A)

B)

3 2 1 0

C)

2.

A BCD

A)

3.

A)

A BCD

+

3 2 1 0

3 2 1 0

3 2 1 0

A BCD B)

+ ABCD

3 2 1 0

C)

+ ABCD

A B C

A)

3 2 1 0

+

www.cinaryayimlari.com

5 4 3 2 1 0

A–B

B) 2 1 0

A

ABCD

A) C)

ABC

5.

2 1 0

A–B

5 4 3 2 1 0

AB C

41

5 4 3 2 1 0

2 1 0

A–B

B

A×B

B)

A×B

C)

A–B

5 4 3 2 1 0 5 4 3 2 1 0

→ →

B)

ABC

Çinar Yayımları

3 2 1 0

B

3 2 1 0

C)

A×B

5 4 3 2 1 0

A×B

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

3.sinif 4.sinif

Nöqtəli toplama və çıxma Sinif: Ad: Mövzu izahı

Soyad:

ə 1.bölm

MƏNT İQ

Tarix:

Bu mövzuda suallar kibritlər, düz xətlər və ya çubuqlar şəklində verilə bilər. Bu düz xətlər bir və ya bir neçə nöqtədə birləşir. Həmin nöqtəyə nəzərən bir və ya bir neçə düz xətt əlavə edərək, yaxud çıxaraq suallarımıza düzgün cavab tapırıq. Bu mövzuda məntiq yox, daha çox təsəvvür rol oynayır. Nümunələr mövzunu daha ətraflı izah edəcək.

İZAH

Doğru cavab A variantıdır. +

Məntiq 2.

– ? =

+

=?

B)

A)

Çinar Yayımları

Məntiq 1.

C)

C)

İzahı: Bu nümunədə çıxılan birləşmə soruşulur. Bunun üçün bərabərliyin birinci tərəfindəki birləşmədən ikinci tərəfindəki birləşməni çıxaq.

İzahı: İlk nümunəmizdə verilmiş birləşmənin üzərinə kibritlər əlavə edirik.

Alınan yeni birləşməni tapırıq. Bunun üçün ya təsəvvürümüzdə toplayırıq, ya da verilmiş birləşmənin üzərinə əlavə edəcəyimiz kibritləri çəkirik. Bunu edərkən birləşmələrdə göstərilən nöqtələrə diqqət edək.

www.cinaryayimlari.com

B)

A)

–

=

Ya təsəvvürümüzdə çıxırıq, ya da verilmiş birləşmənin üzərində çıxılan çubuqların eynisini silirik.

Düzgün cavab B variantıdır.

45

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

3.sinif 4.sinif

Nöqtəli toplama və çıxma - Orta Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

1.

ə 1.bölm

TEST- 14

MƏNT İQ

4. +

=?

+?=

C)

2. =

+?

B)

A)

Çinar Yayımları

C)

+

B)

A)

B)

A)

5.

–?=

B)

A) C) C) 3.

– A)

= B)

www.cinaryayimlari.com

–?

C)

51

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Təməlində sevgi var ...

Şəbəkələr Sinif: Mövzu izahı

Ad: Soyad:

Məntiq 2.

B A

A-?

A) A – B–

Məntiq 1.

C E =?

B) B

C) C

İzahı: İki şəbəkə verilmişdir. Birinci şəbəkədə 5 hərf var: A, B, C, D, E. İkinsimvolu ci şəbəkədə isə yalnız göstərilmişdir. Bizdən -ın ifadə etdiyi hərf soruşulur. Bu iki şəbəkə forma olaraq fərqli olsalar da, əslində eyni şəbəkələrdir. Əlaqələrə diqqətlə baxaraq həm şəbəkələrin eyni olduğunu, həm də -ın ifadə etdiyi hərfi müəyyənləşdirə bilərik. Aydındır ki, ikinci şəbəkədə -ın 4 hərflə əlaqəsi mövcuddur. Eyni ilə birinci şəbəkədə də A-nın 4 hərflə əlaqəsi var. Deməli, -ın ifadə etdiyi hərf A-dır.

Düzgün cavab A bəndidir.

www.cinaryayimlari.com

Çinar Yayımları

A) A

B) A – B–

B-?

C) A – B–

İzahı:

A D

İZAH

MƏNT İQ

Tarix:

Burada bir neçə simvol öz aralarında əlaqə quraraq şəbəkə yaradır. Hər sualda 2 şəbəkə mövcuddur. Bu şəbəkələr əlaqə olaraq eyni, forma olaraq fərqlidir. Ancaq əlaqələri aydınlaşdıraraq suallarımıza düzgün cavab tapa bilərik. Nümunələr əsasında mövzu ilə tanış olaq.

B

ə 1.bölm

57

Bu nümunədə ikinci şəbəkədəki A və B-nin ifadə etdiyi simvollar soruşulur. Bunun üçün birinci şəbəkəyə nəzər salaq. Diqqət etsək görərik ki, birinci şəbəkədə və -nin 3 fiqurla əlaqəsi var. Bunların tək ortaq əlaqəsi olan fiqur -dır. Eyni ilə ikinci şəbəkədə 2 boş dairənin tək ortaq əlaqəsi A-dır. Deməli, A -dır.

Birinci şəbəkədə -un və ilə əlaqəsi var. Lakin -ın ilə əlaqəsi yoxdur. İkinci şəbəkədə -la əlaqəli olan B-nin A ilə, yəni -la əlaqəsi yoxdur. Deməli, B -dır.

Düzgün cavab B bəndidir.

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

3.sinif 4.sinif

Şəbəkələr - Sınaq Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

1.

ə 1.bölm

TEST-20

MƏNT İQ

4.

B C

A E

A

D

A) -?

A) A

B) C

C) D

2.

B

A B)

B D

B D

C

A

A

B

A

B

C

C

D

D B

A

C

E

5.

B A

A C)

E

E

C)

Çinar Yayımları

C

B)

D

D

C

C

B

D

A)

B

E

B

C

E

D A)

D

C

-A -C

A

B)

-C -A

C)

-B -C

6.

3.

3

A

2

D

B C

4 5

E

1 -?

A) A

4

B) B

www.cinaryayimlari.com

A) C) C

67

6 -5 -6

B)

-2 -6

C)

-5 -4

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Təməlində sevgi var ...

Kublar Sinif: Mövzu izahı

Ad: Soyad:

Məntiq 2. ×?

A) 7

B)

Çinar Yayımları

=?

B) 8

C) 9

İzahı:

Məntiq 1.

A)

MƏNT İQ

Tarix:

Kublar mövzusu da digər mövzular kimi yüksək diqqət və təsəvvür tələb edir. Burada bütün suallar kublar üzərində qurulmuşdur. Hər bir sualda görünməyən kublar var. Bu kubları aydınlaşdırmaq üçün mərtəbələrə ayırırıq. Bu bizi düzgün cavaba aparan ən sürətli yoldur.

Nümunələrlə daha ətraflı öyrənəcəyik.

+

İZAH

ə 1.bölm

Bu tip suallarda verilən kubların sayı soruşulur. İlk baxışda cavab 7 görünür. Ancaq bu səhvdir.

Kublar 2 mərtəbədə yerləşdiyindən gəlin bu mərtəbələri ayıraq.

İndi hər hissənin kublarını sayaq:

C)

1 2

4 3

İzahı:

İlk baxışda 7 kub sayırıq. Arxadakı kubu görmürük. Ancaq 2 yerə ayırıb saydıqda görünməyən kub da ortaya çıxmış olar. Beləliklə, düzgün cavabı tapa bilirik.

Doğru cavab B variantıdır.

Bu tip sual çox sadədir. Puzzle oyununa bənzəyir. Təsəvvürümüzdə kiçik hissəni böyük hissədə özünə uyğun yerə yerləşdiririk.

Düzgün cavab A bəndidir.

www.cinaryayimlari.com

69

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

3.sinif 4.sinif

Kublar - Asan Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

1.

ə 1.bölm

TEST-21

MƏNT İQ

4. =?

×?

A) 6

B) 5

A) 5

C) 4

2.

B) 6

C) 7

5.

A) 4

B) 5

C) 6

×?

Çinar Yayımları

×?

3.

A) 4

B) 5

C) 6

6. +?=

+

C)

C)

www.cinaryayimlari.com

B)

A)

B)

A)

=?

73

Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Təməlində sevgi var ...

Şifrələr Sinif: Mövzu izahı

Ad: Soyad:

İzahı:

Məntiq 1.

BA BƏK = ?

B) 72379

C) 42425

Çinar Yayımları

İzahı: Bizdən verilmiş sözün ifadə etdiyi ədəd soruşulur. Burada hər bir hərf bir rəqəmi ifadə edir. Diqqət etsək görərik ki, verilmiş sözün birinci və üçüncü hərfi eyni, digərləri fərqlidir.

Onda ifadə etdiyi ədədin də birinci və üçüncü rəqəmi eyni, digərləri fərqli olmalıdır, yəni:

Bu nümunədə iki sütun verilmişdir. I sütunda verilmiş hər bir söz II sütunda verilmiş şifrələrdən birinə bərabərdir. Bizdən BAL sözünün ifadə etdiyi şifrə soruşulur. Bunun üçün hər bir hərfin ifadə etdiyi simvolu tapmalıyıq. Görünür ki, I sütunda verilmiş hər bir sözün ikinci hərfi A-dır. II sütunda verilmiş hər bir şifrənin ikinci simvolu isə -dur. Bu da onu göstərir ki, A = . Çünki:

NAL MA L BAL LAB

BA BƏK =72739

Görünür ki, I sütunda verilmiş üç sözün üçüncü hərfi L -dir. II sütunda isə verilmiş üç şifrənin son simvolu -dir. Bu da L -in -yə bərabər olduğunu göstərir.

Düzgün cavab A -dır.

Məntiq 2.

NAL

NAL

MA L

MA L

BAL = ?

BAL

BAL LAB

LAB A)

İZAH

MƏNT İQ

Tarix:

Bu mövzunun əsas məntiqi şifrələnmədir. Burada hər bir simvol, hərf və ya rəqəm fərqli bir simvol, hərf və ya rəqəmlə şifrələnir. Nümunələrə baxaraq mövzuyla tanış olaq.

A) 72739

ə 1.bölm

B)

www.cinaryayimlari.com

C)

81

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

3.sinif 4.sinif

Şifrələr - Asan Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

1.

ə 1.bölm

TEST-25

MƏNT İQ

4.

BAR

243

TEL

371

BEL

271

B AT

132 341

BAT = ?

A)

248

A) 243

B) 248

C) 271

=?

B)

EKE KBZ

Çinar Yayımları

C)

2.

L AL Ə = BOBU ƏL A

= ?

A) UBO

B) UBB

EKZ KBE

5.

+ SAY + SAY

C) BUO

= BİT ?

QAT

A) SABİT

3.

KBZ BLZ

SAAT

B) SİAT

C) SAİT

6.

AMM A

=?

A)

→ ABC 93 → ?

379 B)

C)

www.cinaryayimlari.com

A) AC

85

B) CA

C) CB Çinar Yayımları

3.sinif 4.sinif

Təməlində sevgi var ...

Hərəkət Sinif: Mövzu izahı

Ad: Soyad:

İlk 3 addımdan görünür ki, fiqur saat əqrəbi istiqamətində hərəkət edir. Çünki fiqurun daxilindəki kiçik kvadrata diqqət etsək görərik ki, 2-ci addımda solda, 3-cü addımda isə yuxarıda dayanmışdır. Bu da hərəkətin saat əqrəbi istiqamətində olduğunu göstərir.

B)

C)

Çinar Yayımları

Məntiq 1. ?

İZAH

MƏNT İQ

Tarix:

Hərəkət mövzusu ardıcıllığa əsaslanır. Burada fiqurlar müəyyən bir ardıcıllıqla hərəkət edir. Hərəkət bir neçə addımda baş verir. Bizdən isə növbəti addım soruşulur. Bu addımı tapmaq üçün verilən digər addımlar arasındakı ardıcıllığı bilməliyik. Fiqurların hərəkətini beynimizdə canlandıraraq suallarımıza cavab tapa bilərik.

Nümunələrə baxaq.

A)

ə 1.bölm

İzahı: Nümunədə fiqurun ilk 3 addımda hərəkəti verilmişdir. 4-cü addım soruşulur.

aşağı sol yuxarı Deməli, 4-cü addımda kvadrat sağda dayanmalıdır. sağda

İndi isə fiqurun daxilindəki istiqamət işarəsinə diqqət edək. 1-ci addımda sağ yuxarı küncdə, 2-ci addımda sağ aşağı küncdə, 3-cü addımda sol aşağı küncdə dayanır. Deməli, saat əqrəbi istiqamətində hərəkət edir. Onda 4-cü addım da sol yuxarı küncdə olmalıdır. sol yuxarı

Fiquru tam çəkək

Düzgün variant A -dır.

www.cinaryayimlari.com

93

Çinar Yayımları

Təməlində sevgi var ...

3.sinif 4.sinif

Hərəkət - Orta Ad:

Sinif:

Soyad:

Tarix:

ə 1.bölm

TEST-30

MƏNT İQ

4.

1. ?

A)

B)

?

C)

A)

B)

C)

?

A)

B)

C)

3.

Çinar Yayımları

2.

5. ?

A)

B)

C)

?

A)

6.

B)

?

C)

www.cinaryayimlari.com

A)

99

B)

C)

Çinar Yayımları