ISBN (e-book) 978-616-619-731-0
สถาปััตย์กรรมไทย์ บทบาทสถาปันิกและอาจารย์์ทีดีาเนินควบค้่กันมาเปั็นเวลา
ย์าวนาน ส้่ผู้ลงานออกแบบที�เรย์งลาดีับให้้เชื�อมโย์งกับเนื�อห้าการเรย์นการสอน และวิเคราะห้ปัรัชญาการออกแบบตามปัระเดี็นทางสถาปััตย์กรรม
ห้นังสือเล่มนี�เปั็นผู้ลงานเล่มแรกขีองผู้้เขีีย์น ซึ่�งมีความปัระสงคที�จะนาเสนอ
ขี้อม้ลเบื�องต้นทีอ่านง่าย์ โดีย์ห้วังว่า จะทาให้้เกดีความเขี้าใจการออกแบบงาน สถาปััตย์กรรมไทย์ที�สอดีคล้องกับกาลเทศึะและปัรับใช้ตามแนวทางเฉพิาะตัว
6 อาจารย์์ภิิญโญเขีีย์นร้ปัดี้านและร้ปัตดีอาคารเครื�องลาย์อง
10
ภิาพิที 11
บรรย์ากาศึการตรวจแบบร่างวิชาการออกแบบงาน สถาปััตย์กรรมไทย์และเทคโนโลย์ีอาคารเชิงบ้รณาการ ชั�นปัที 5 19
อาจารย์์ภิิญโญแนะนาปัรับแก้แบบร่างโดีย์การสเก็ตช
ภิาพิที 12 ลาย์เส้นขีองอาจารย์์ภิิญโญ
13
19
ภิาพิที 65
66
69
สถาปััตย์กรรมไทย์เปั็นวิชาย์่อย์จานวนห้นึ�งวิชา
ระย์ะเวลาในการเรย์นห้ลักส้ตรสถาปััตย์กรรมศึาสตร
ห้้าปั
ความตื�นตัวดี้านสถาปััตย์กรรมไทย์ทีส่งผู้ลต่อห้ลักส้ตร
การเรย์นการสอน
ระดีับส้งขีองปัระเทศึทีต้องการให้้สถาบันการศึึกษาให้้ ความสนใจในการค้นห้าเอกลักษณขีองสถาปััตย์กรรม
ร่วมสมย์ในปััจจ่บันที�แสดีงความเปั็นไทย์ให้้ปัรากฏิ” 4
ส่งผู้ลให้้ต่อมาจ่ฬาลงกรณ์มห้าวิทย์าลย์มีนโย์บาย์ใน
และต่างปัระเทศึจานวนมาก
1 ผสุดีี ทิพทสุ, สถาปนิิกสยาม:
(พื้.ศ.2475-2537)
2539), 50-51.
2 วิมลสุิทธิ์ หรย่างกูร,
สถานิภาพื้ผลงานิทางวิชาการสาขาสถาปัตยกรรมในิประเทศไทย:
2544), 1-40.
4 ผสุดีี ทิพทสุ, สถาปนิิกสยาม:
(พื้.ศ.2475-2537), พิมพคีรังที่
: Pinyo Suwankiri (National Artist) https://www.youtube.com/
ห้ลังสาเร็จการศึึกษาใน พิ.ศึ. 2507
สถาปััตย์กรรมไทย์ดี้วย์การออกแบบและควบค่มงาน
ก่อสร้างอาคารในโครงการจิตตภิาวันวิทย์าลย์
ตลอดีจนท้องทีท่รกันดีารห้่างไกลตัวเมือง
พิระอารามห้ลวง
6 อาจัารย่ภิญโญเขย่น
: ผศ.นุภั้สุ
ที่่�มา : ผศ.นุภั้สุ
: ผศ.นุภั้สุ
9 บรรย่ากาศการเรย่น
ภาพที่ 10 บรรย่ากาศการตัรวจั
5
ภาพที่ 14 ลาย่เสุ้นของอาจัารย่
รูปดี้านและรูปตััดีดี้านสุกดีของ
สุถาปตัย่กรรมไทย่ทรงเคีรื่ องล
เสุ้นร่างและตัาแหน่งองคี์ประกอบ
ที่่�มา : สุาขาวิชาสุถาปิัตยกรรมไ
1 ผสุดีี ทิพทสุ, สถาปนิิกสยาม: พื้้� นิฐานิ
(พื้.ศ.2475-2537), พิมพคีรังที่ 1 (กรุงเทพฯ: สุมาคีมสุถาปนิกสุย่าม, 2539), 50-51.
2 ปย่นุช สุุวรรณคีีรี, บรรณาธิ์ิการ,
เล่ม 1, พิมพคีรังที่ 1 (กรุงเทพฯ: อมรินทร์พรินตัิงแอนดีพับลิชชิง, 2561), 17.
2561.
ดีังเนื�อห้าขีองวิชางานออกแบบสถาปััตย์กรรมไทย์ห้รือ วิชาสต้ดีิโอที�ให้้โจทย์์งานออกแบบตั�งแต
ผู้ลงานการออกแบบเรือนเครื�องสับขีองอาจารย์์ภิิญโญ
มห้ลาย์แห้่งตัวอย์่างเช่น
• เรือนไทย์เสถย์รธิรรมสถาน
• เรือนไทย์ภิาณ่วัฒน กร่งเทพิฯ
• เรือนไทย์พิลตร สนั�น
• เรือนไทย์สานักงานกรมพิัฒนาการแพิทย์์แผู้นไทย์
โครงสร้างและการใช้สอย์ให้้สอดีคล้องกับการใช้งานใน
บริบทปััจจ่บัน
ศนำยสุ่งเสุริมศิลปัวัฒนำธรรม จุฬ�ลงกรณ์มห�วิทย�ลัย
(ออกแบบใน
2552)
พิิพิิธิภิัณฑิ์และศึ้นย์์ฝึกอบรมการแพิทย์์แผู้นไทย์
พิ ศึ. 2545)
ที นี ขี อ
ซึ่่้มปัระต้ห้น้าต่างใช้กรรมวธิปั้นปัั�นถอดีพิิมพิ์โดีย์ห้ล่อ ปั้นซึ่ีเมนต์เสริมเส้นสเตนเลส ส่วนบานปัระต้ห้น้าต่าง
ใช้กรรมวธิดี่นทองแดีง โดีย์ทั�งห้มดีออกแบบเปั็นลาย์
พิฤกษชาติในแม่ลาย์พิ่ดีตานใบเทศึ
ปัระกอบเครื�องลาย์ อง ลวดีลาย์ห้น้าบันและซึ่่้มปัระต้
ห้น้าต่างใช้กรรมวธิปั้นปัั�นถอดีพิิมพิ์โดีย์ห้ล่อปั้นซึ่ีเมนต
เสริมเส้นสเตนเลส ส่วนบานปัระต้ห้น้าต่างใช้กรรมวธิ
ดี่นทองแดีง โดีย์ทั�งห้มดีออกแบบเปั็นลาย์พิฤกษชาติใน
แม่ลาย์พิ่ดีตานใบเทศึ
ย์ังมีปััจจย์อื�นที�เปั็นปัระเดี็นทางสถาปััตย์กรรม
• การวิเคราะห้วัตถ่ปัระสงค์โครงการ
• แนวความคดีในการออกแบบ
• การวางผู้ังบริเวณ
• ร้ปัแบบสถาปััตย์กรรม
• การใช้สอย์
• การออกแบบโครงสร้าง
จะออกแบบโดีย์ใชร้ปัลักษณ์สถาปััตย์กรรมไทย์ห้รือไม ควรเลือกอาคารปัระเภิทใดี มีระดีับความเปั็นทางการ
วดี แตต้องการแสดีงเอกลักษณ์ให้้ชาวต่างชาตที�มาร่วม
ก�รคีำ�นำึงถึงฐ�นำ�นำศักดัิ�ของอ�คี�รและผู้ใช้อ�คี�ร
องไปย่ัง สุวนสุาธิ์ารณะ ที่่�มา : https:// becommon.co/ culture/8-artmasterpieces-qsncc/.jpg
อ่ดีมสมบ้รณ
มาวิปััสสนาบริเวณนี
บทบ�ทหนำ�ท่�ของอ�คี�ร
เปัรย์บเสมือนผู้้้รับแขีกบ้านแขีกเมืองทีต้องมีความเปั็น
https://www.dhammathai.org/ monktalk/data/imagedb/2071.jpg
คีว�มเชื�อมโยงระหว�งองคีปัระกอบเดัิมในำผังบริเวณ
เรือนุไที่ย
ผลงานุการออกแบบของ ภัิญโญ
สุุวรรณคี่ร่”. วารสุารวิชาการ
สุถาปิัตยกรรมศาสุตร์, 76
(มกราคีม-มถนุายนุ 2565): 101 huploads/2019/03/008-6.jpg
แสุงสุาย้ณห์. “สุถาปิัตยกรรม
ศาลาไที่ยผลงานุ ภัิญโญ
สุุวรรณคี่ร่”. วารสุารวิชาการ
สุถาปิัตยกรรมศาสุตร์, 76
(มกราคีม-มถนุายนุ 2565): 119.
huploads/2019/03/008-6.jpg
ที�สร้างขีึ�นเพิื�อบรรจ่พิระทันตธิาต่ขีองพิระสาย์อรัญวาส
ทีมวถชวิตที�สมถะ
จากปัระสบการณ์การทางานขีองอาจารย์์ภิิญโญทีพิบ
ปัันำปันำหล่อซีเมนำต์ถอดัพิมพ์ท�สุ่ข�ว
เปั็นกรรมวธิที�อาจารย์์ภิิญโญพิัฒนาขีึ�นเพิื�อแก้ปััญห้า
ความเ
ภาพที่ 88 ล็อคีประตัที่
ซ้่อนอยู่่ในนมพิไลของ
อกเลาประตั (บน) บานดีุน
ทองแดีงลาย่พุ่มข้าวบิณฑิ
ก้านแย่่ง (ล่างซ้้าย่) และ ชินสุ่วนอิเล็กโตัรฟอรมิง
ลาย่พุ่มข้าวบิณฑิก้านแย่่ง (ล่างขวา)
ที่่�มา
ระเบย์งและพินักบันไดี
1 "พื้จันิานิุกรมฉบับราชบัณฑิิตยสถานิ พื้.ศ. 2554," สุานักงานราชบัณฑิิตัย่สุภา, สุืบคี้น 30 เมษ์าย่น 2566, https://dictionary.orst.go.th/.
2 พงศกร ย่ิมสุวสุดีิและประชา
มถุนาย่น 2565): 114.
76 (มกราคีมมถุนาย่น 2565): 122-123. 6 เรื่ องเดีีย่วกัน, 123. 7 ผสุดีี ทิพทสุ,
(พื้.ศ.2475-2537) เล่ม 1,
2539), 259.
(พื้.ศ.2475-2537)
อนาคตเราจะออกแบบงานสถาปััตย์กรรมไทย์ที
2561. ผสุดีี ทิพทสุ เกณฑิ์ในิการออกแบบสถาปัตยกรรม
มหาวิทย่าลย่, 2538.
2565): 110-125.
จัุฬาลงกรณ์มหาวิทย่าลย่, 2561.
สุุวรรณคีีรี. สุัมภาษ์ณ์. 12 กุมภาพันธิ์ 2567.
สุุวรรณคีีรี. ลายไทย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจัุฬาลงกรณ์มหาวิทย่าลย่, 2541. คี ณะ สุ ถา ป ตัย่ กรรมศา สุตัร
: สุานักงานคีณะกรรมการวิจััย่แห่งชาตั
สุานักงานราชบัณฑิิตัย่สุภา. "พื้จันิานิุกรมฉบับราชบัณฑิิตยสถานิ พื้.ศ. 2554." สุืบคีนุ
30 เมษายนุ 2566. https://dictionary.orst.go.th/.
ดัชน
ก
กาลเทศึะ 5, 77, 109, 110
จ
เจดีีย์์ 16, 29, 30, 63
ฉ
ฉันทลักษณ 89, 110
ฐ
ฐานาน่ศึักดีิ 98
ดั
ดี่นทองแดีง 102 ปั
ปัระดีับกระจกส 103
ปัั�นปั้นห้ล่อซึ่ีเมนต์ถอดีพิิมพิ์ทาสขีาว 102
ม
แม่ลาย์กระห้นกเปัลว 98
แม่ลาย์พิ่ดีตานใบเทศึ 98
ไม้แกะสลัก 103
ร
เรือนเครื�องก่อ 3, 30, 42
เรือนเครื�องสับ 3, 30
เรือนปัระธิาน 40
เรือนแฝดี 36, 40
เรือนร่วมชาน 40
ศ
ศึาลาไทย์ 30, 47, 79, 84, 98, 103, 104
สถาปััตย์กรรมไทย์เครื�องย์อดี 3, 30
สุ
สถาปััตย์กรรมไทย์ทรงเครื�องลาย์อง 3, 30, 47
ห
ห้ล่อโลห้ะ 100
อ
อิเล็กโตรฟอรมิ�ง 102
อ่โบสถ 16, 29, 30, 54, 59, 83, 84, 98, 102
"... ปัรี ชิ้ ญากา ล้ เ ทำ ศะส ถ้ าปััตยก รีรีมี ไ ทำ ย จึงเปั็นแนวทำางทำี�เปัิดกว้างให้้น้ส้ต นักศึกษา
แล้ะสถ้าปัน้กไดนาไปัปัรีับใชิ้้ให้้สอดคล้้องกับ บรี้บทำโครีงการี ซึ่�งถ้่อเปั็นเพื่ียงตัวอย่างห้นึ�ง ของกรีะบวนการีออกแบบสถ้าปััตยกรีรีมีไทำย ทำี�แสดงถ้ึงการีล้าดับความีสาคัญของมี้ต้ทำาง
ส ถ้ าปััตยก รีรีมีทำี�มีี
