Handleiding Jong zkt Oud

Een solidariteitsproject voor de basisschool bij de Welzijnszorgcampagne van 2012: ‘Armoede verjaart niet’

jong zkt oud

Voorwoord Dag leerkracht Je hebt de gloednieuwe handleiding ‘Jong zkt oud’ van Spoor ZeS in handen, die je een boeiend solidariteitsproject aanbiedt in deze laatste maanden van het jaar. Net zoals vorige jaren laten we ons onderdompelen in het leven van Robby, een jongen in armoede. Dit jaar ontmoet hij twee oudere mensen, Kamiel en Rosa, die een belangrijke rol zullen spelen. Als je Robby een beetje kent, dan weet je dat er je weer een boeiend verhaal te wachten staat.

Centraal in dit project staat de verbondenheid tussen jong en oud. Het project biedt je de kans om samen met je klas even stil te staan in een drukke periode en die verbondenheid te voelen. Wie weet word je wel weer even verwonderd door wat zo’n project losmaakt bij kinderen.

We wensen je een project toe met momenten van oprechte bewondering.

De werkgroep Lagereschoolproject: Annelies, Kathleen, Ludwig, Geert, Marie en Emilie

Ook zin om mee te werken aan dit project?

Mail ons via

spoorzes@chiro.be

2

3

jong zkt oud

Inhoudsopgave Voorwoord .................................................................................................................................................. 2 Inhoudsopgave ........................................................................................................................................... 4 Het project in één oogopslag .................................................................................................................... 5 Hoe werk je met dit project? ..................................................................................................................... 6 De opzet ............................................................................................................................................................................................... 6 Het schoolteam ................................................................................................................................................................................. 6 De materialen .................................................................................................................................................................................. 10 Achtergrond Welzijnszorgcampagne 2012: ‘Armoede verjaart niet’ ................................................... 12 Het verhaal ................................................................................................................................................ 14 Week 1 ............................................................................................................................................................................................... 14 Week 2 ............................................................................................................................................................................................... 16 Week 3 ............................................................................................................................................................................................... 18 Week 1 – Een onverwachte gast in de klas .............................................................................................. 20 Basisidee ........................................................................................................................................................................................... 20 Onderbouw ..................................................................................................................................................................................... 20 Bovenbouw ..................................................................................................................................................................................... 21 Afsluiter ............................................................................................................................................................................................. 23 Week 2 – Een opa en oma voor Robby? .................................................................................................. 24 Basisidee ........................................................................................................................................................................................... 24 Onderbouw ..................................................................................................................................................................................... 24 Bovenbouw ..................................................................................................................................................................................... 25 Afsluiter ............................................................................................................................................................................................. 27 Week 3 – Harten troef of hartendief? ..................................................................................................... 28 Basisidee ........................................................................................................................................................................................... 28 Onderbouw ..................................................................................................................................................................................... 29 Bovenbouw ..................................................................................................................................................................................... 30 Afsluiter ............................................................................................................................................................................................. 32 Drie weken met Robby in de kleuterklas ................................................................................................ 33 Aanknopingspunten met de godsdienstles en het leerplan godsdienst ............................................. 42 Bijlagen ...................................................................................................................................................... 47

4

Het project in een oogopslag Thema Week

1

Week

Verbondenheid tussen kinderen en ouderen

Armoede bij ouderen

2

Week

3

Verwondering, vieren

Korte methodiek

Lesmoment

ONDERBOUW Het album (blz. 20)

ONDERBOUW Oud of jong? (blz. 20)

BOVENBOUW Levensweg (blz. 21)

BOVENBOUW Oud of jong? (blz. 22)

ONDERBOUW Klasgesprek: Robby ontmoet Kamiel en Rosa (blz. 24)

ONDERBOUW De centen van Kamiel en Rosa (blz. 25)

BOVENBOUW Klasgesprek: akkoord of niet akkoord (blz. 25)

BOVENBOUW Budgetoefening (blz. 26)

ONDERBOUW Rollenspel: De kerststal (blz. 29)

ONDERBOUW Ganzenbord: Op weg naar de kerststal (blz. 29)

BOVENBOUW Kruiswoordpuzzel (blz. 28)

BOVENBOUW Schimmenspel (blz. 30)

5

Bestelinfo Ofwel op het nationaal secretariaat van Chirojeugd-Vlaanderen vzw, Kipdorp 30, 2000 Antwerpen, tel. 03-231 07 95, e-mail: spoorzes@chiro.be, spoorzesindeklas.be Ofwel via Welzijnszorg: * Bestel je campagnemateriaal vanaf nu online via welzijnszorg.be. Eenvoudig ĂŠn goedkoop! * Je bestelling wordt gratis thuis, op school of op een ander zelfgekozen adres afgeleverd. * Grote hoeveelheden moeten ruim op voorhand besteld worden. Er zijn geen grote voorraden meer beschikbaar op de regionale diensten van Welzijnszorg. * Met vragen over materiaal bestellen of depots aanvragen, kun je terecht op de regionale diensten van Welzijnszorg.

CONTACTGEGEVENS WELZIJNSZORG Nationaal Huidevettersstraat 165 1000 Brussel T 02-502 55 75 E info@welzijnszorg.be welzijnszorg.be Regionale diensten Openingsuren: van 10 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 16.30 uur Gesloten op maandag, zaterdag en zondag Brussel Huidevettersstraat 165 1000 Brussel T 02-213 04 73 E brussel@welzijnszorg.be Vlaams-Brabant/Mechelen Varkensstraat 6 2800 Mechelen T 015-29 84 58 E mechelen@welzijnszorg.be West-Vlaanderen Sint-Jorisstraat 13 8800 Roeselare T 051-26 08 08 E roeselare@welzijnszorg.be Limburg Tulpinstraat 75 3500 Hasselt T 011-24 90 20 E hasselt@welzijnszorg.be Oost-Vlaanderen Sint-Salvatorstraat 30 9000 Gent T 09-269 23 40 E gent@welzijnszorg.be Antwerpen Rolwagenstraat 73 2018 Antwerpen T 03-217 24 90 E antwerpen@welzijnszorg.be

11

Lesmoment – Oud of jong?

INLEIDING In deze les laten we de leerlingen kennismaken met het eerste deel van het verhaal en introduceren we het thema ‘oud en jong’. We laten hen zoeken naar de kenmerken van oud zijn of ouder worden en laten hen zien dat er over de grenzen van leeftijd heen heel wat gelijkenissen zijn tussen hen en ouderen.

Ze beoordelen situaties naar gevoel en leeftijd.

MATERIAAL Kleurpotloden Leerlingenboekje blz. 2 of werkblad 2 in bijlage 8 Gevoelskaarten in bijlage 9 gekopieerd voor elke leerling en uitgeknipt

VERLOOP Deel 1 Bouw een woordweb op over ‘oud zijn’ en neem de woorden die niet gedrukt zijn over op blz. 2 van het leerlingenboekje of op werkblad 2.

Overloop de woorden samen. Laat de leerlingen er een rode cirkel rond trekken als het volgens hen met ‘oud zijn’ te maken heeft, en een blauwe als het over ‘jong zijn’ gaat.

Bespreek het woordweb met de kinderen. Welke woorden zijn enkel rood? Welke enkel blauw? Zijn er woorden die beide kleuren moeten hebben?

Deel 2 Deel de gevoelskaarten van bijlage 9 uit en vertel dat ze situaties gaan horen waarbij ze een gevoel moeten kiezen.

Lees situatie per situatie voor. Laat de kinderen voor elke situatie

een gevoelskaart opsteken. Bespreek hun antwoorden kort.

Welk gevoel heb je? Waarom? Zijn er andere gevoelens mogelijk? Waarom?

Kan iemand die oud/jong is dit doen? Waarom denk je dat?

Heb jij dit al gedaan? Is dit je al overkomen? Hoe voelde je je?

Kom samen tot het besluit : hoewel oudere mensen andere dingen doen dan jonge mensen, zijn er ook veel dingen gelijk.

Oud of jong, we kunnen ons blij, bang of verdrietig voelen. Kijk nu nog eens naar het woordweb. Zijn er woorden die misschien beide kleuren moeten krijgen?

Als afsluiter kun je het Karrewietfilmpje tonen dat bij de laatste situatie past (zie verder).

Situatieschetsen: Marie staat elke maandag met een goed humeur op om naar school de gaan.

Joram voelt zich soms alleen.

Berdien gaat elke week naar de zwemclub.

Nathan doet ’s avonds alle lichten uit.

Lieve geeft een dikke knuffel aan Pieter en Jolien.

Margot betaalt de rekeningen van de huur, het water en de elektriciteit.

Assat gaat naar de winkel.

Lea speelt op haar Nintendo DS. Gek nieuws uit Schotland: een 100-jarige oma is verzot op haar Nintendo DS. Elke dag speelt ze allerlei spelletjes om haar hersenen in vorm te houden.

Google eens op ‘oma nintendo DS’, dan kom je zeker een bruikbaar filmpje tegen.

BOVENBOUW Korte methodiek – Levensweg

INLEIDING In deze methodiek reconstrueren de leerlingen de levensloop van Gerda. Er komt uitbreiding bij de info van het verhaal. Ze krijgen een aantal foto’s die ze in de juiste volgorde moeten plaatsen en nadien op de juiste plaats op de levensweg kleven.

EXTRA OF VARIANT Een nog leukere oefening is om dezelfde levensweg te maken maar voor één van hun eigen grootouders. Laat de leerlingen daarvoor hun grootouders interviewen. Een leeg werkblad daarvoor vind je in bijlage 12.

MATERIAAL Foto’s in bijlage 10, voor elke leerling gekopieerd Een schaar voor elke leerling Het leerlingenboekje op blz. 3 of werkblad 3 in bijlage 11

VERLOOP Laat de leerlingen eerst individueel de foto’s uitknippen en laat hen daarna de foto’s in de juiste volgorde te leggen.

Laat hen, na de controle per twee, de foto’s op de juiste plaats kleven.

Als ze dat gedaan hebben, laat hen dan de lege vakjes in de levensweg aanvullen.

21

ACTIVITEITEN BIJ DE PRENTEN Prent 1

VERHAAL

ACTIVITEIT 1: VERHAAL EN PRENTBESPREKING

Alle kinderen zitten in een kring in de klas. “Vandaag krijgen we bezoek!” zegt de juf! Lena en Robby kijken elkaar aan. Wie zou er komen?

“Ik heb mijn oma uitgenodigd” zegt de juf. “Ze heet Gerda en is al heel oud.”

Dan klopt iemand op de deur. Het is oma Gerda. Ze heeft witte krulletjes en haar gezicht zit vol rimpels.

De kindjes stellen Gerda heel veel vragen. “Welke spelletjes speelde je toen je klein was? Wat was je lievelingseten? Hadden jullie ook een lieve juf in de klas?”. Gerda antwoordt op alle vragen. Ze toont de kindjes ook foto’s van toen ze zelf nog een kleuter was.

Dan gaat oma Gerda terug naar huis. Ze vond het bezoek aan de klas heel fijn.

Daarna vertelt de juf: “Jullie hebben allemaal opa’s en oma’s. We zullen jullie opa’s en oma’s ook uitnodigen in onze klas. Dan vieren we allen samen ons kerstfeestje.” Alle kindjes juichen!

Alleen Robby is stil en een beetje droevig. Hij kent zijn oma en opa helemaal niet.

Laat de kleuters de prent zien: Wat zie je op de tekening?

Waaraan denkt Robby?

Hoe ziet jouw oma of opa eruit?

Hoe zal jij eruitzien als je oud bent?

Eventueel kan je de kleuters vooraf vragen om een foto mee te brengen van oma en opa. Die kunnen ze tijdens dit kringgesprek gebruiken om te vertellen over wie hun oma of opa is.

Vertel vervolgens het verhaal.

Waarom is Robby een beetje droevig?

Zou jij ook triest zijn als je oma of opa niet kent? Waarom?

ACTIVITEIT 2: HOE ZAL IK OUD WORDEN? Laat de kinderen een tekening maken over hoe zij zichzelf zien als oma of opa. Je kunt ervoor kiezen om hen enkel een portret te laten tekenen of je kunt op grote vellen papier werken. Teken voor iedere kleuter de contouren van een voor hen levensgrote persoon. Ze kunnen die dan zelf versieren en inkleuren tot ze hun eigen ‘oude’ evenbeeld gemaakt hebben.

35