Groningen Stad 1971 – 2021

1971

Academie gebouw Stationsgebouw Suikerunie Peerd van Ome Loeks Aa kerk Martinitoren Watertoren Hunze Centrale

G r o n i n g e n S t a d – V e r d w e n e n , g e b l e v e n o f v e r s c h e n e n

Inleiding

De stad Groningen heeft sinds de jaren zeventig grote veranderingen ondergaan. De belangrijkste ervan in de afgelopen vijftig jaren zijn we nagegaan aan de hand van een wandeling door de binnenstad waarbij we ook de dingen opmerken die niet veranderd zijn. De stadswandeling op het programma van de reünie heeft hetzelfde thema als dit artikel, en doet een aantal hieronder behandelde 'iconen' aan.

De Redactie

1. Hunzecentrale, 1964 - 1998

Die vijf pijpen waren destijds vanuit de trein het eerste wat je zag van Groningen. De Hunzecentrale is in 1998 gesloopt. In dat gebied staan nu o.a. de Euroborg (2006, voetbalstadion van FC Groningen) , kantoren en woontorens.

Nu zie je vanuit trein of auto vergeleken met 1971 als nieuw in het silhouet van de stad: het Gasunie gebouw (van 1994) en het witte DUO Gebouw (in de volksmond “Het cruiseschip”genoemd) van 2011. De drie vierkante hoge kantoorgebouwen daar zijn gesloopt. En sinds 2019 het Forum, vlak naast de immer trotse Martinitoren. De Der Aa Kerk en de toren van het Academiegebouw completeren het beeld.

2. Hoofdstation

Van 1895. Is er nog, en is nog immer een van de mooiste stationsgebouwen van Nederland. Met het in 1999 weer blootgelegde prachtige oude plafond van de stationshal. Het Stationsgebied wordt komende jaren wederom compleet veranderd. Er komt een tunnel onder het station door. Aan de zuidzijde komt een bruisend Spoorkwartier, met een nieuw Muziekcentrum als vervanging van het huidige Cultuurcentrum Oosterpoort.

3. Groninger Museum

Na veel gekibbel over het postmoderne ontwerp van Mendini, in 1994 midden in het Verbindingskanaal gebouwd, schuin tegenover het hoofdstation. Roeiclub De Hunze moest verkassen naar het NoordWillemskanaal. Op deze locatie is in 1975 tijdens het Kroeglustrum een spectaculair waterballet opgevoerd, i.s.m. de Groningse brandweer.

4. Synagoge, Folkingestraat

Van 1906. Na de oorlog tot 1973 in gebruik als wasserette. Na renovatie in 1981 weer in gebruik genomen als gebedshuis en als cultuurcentrum (open voor bezoekers).

Sloop Hunzecentrale 1998 Foto: Rob Koster

5. Huis De Beurs

Behouden, maar gemoderniseerd. Het biljart is weg. De graanhandelaren ook (zie volgende).

6. Korenbeurs

Is geen korenhandelsbeurs meer sinds medio jaren 1980, geen hoge tafels met al die kleine zakjes met graanmonsters. Geen geklepper van klompen meer. Het gebouw is behouden door de vestiging van een Albert Heijn supermarkt, in 2000.

7. Vismarkt

Nog altijd markt, bekend om de uitstekende vis. Met nog steeds jaarlijks de Meikermis.

8. Huize Maas

Dans- en concertzaal, in 1926 geopend. Gebruikt bij Albertus Magnus lustra, o.a. in 1976. Nu restaurant en een van de vele locaties van het internationale Eurosonic Festival.

9. ‘Nieuwe Stadhuis’1962-1994

Die witte griezel van de late wederopbouw is gesloopt in 1994. In de plaats daarvan kwam een groot winkelcentrum (Waagcomplex) in traditionele bouwstijl. Architect: Natalini. Het oude stadhuis is gebleven zoals het was – van buiten tenminste (verbouwing binnen in 2021).

10. Boekhandel Scholtens (Grote Markt)

Verdwenen, kende diverse mislukte opvolgers (Wristers, Selexiz, Polare) aan de Guldenstraat. Nu is daar een warenhuis. Boekhandel Van de Velde in het Waagcomplex is een waardige vervanger van Scholtens.

11. Vindicat gebouw

Gesloopt! Maar niet te snel gejuicht: nieuwbouw in 2014 naast de plek van de oude sociëteit, en ook weer met balkon (zelfs twee).

12. Oostwand Grote Markt

Compleet vernieuwd. Verdwenen o.a.: Naberpassage. Recent nieuwbouw met o.a. een groot hotel (The Market Hotel, 123 kamers). Daarachter het nieuwe en hoge FORUM gebouw. Mooi uitzicht vanaf het grote dakterras over de stad en omgeving. In vergelijking met de jaren zeventig zijn er in dit hele gebied (incl. Poelestraat) enorm veel vierkante meters terras bij gekomen.

Foto: Michiel Verbeek

Oude Oostwand

13. VERA, Oosterstraat

In 1974 werd dit van studentenvereniging een algemene jongerenvereniging. (Schrikbeeld van de meeste Albertianen, met toen heftige ”open of besloten blijven” discussies). VERA werd het adres voor wiet. Tegenwoordig pop- podium.

14. Fa. Witting & Zoon

Op een driekwart rechts in de Oosterstraat. Befaamde zaak voor hoeden en petten. Sinds 1876!

15. WEEVA, Gedempte Zuiderdiep 8 – 10

Het Woon En Eethuis Voor Allen (Volksgaarkeuken). Sinds 1871. In de jaren 1970 bediening door resocialiserende (ex)gevangenen. In 2011 grondig gerenoveerd en daardoor behouden. Nu een goedlopend restaurant en hotel. Maar niet meer Voor Allen.

16. Firma Mulder, Feestartikelen, Gedempte Zuiderdiep 47

Nog steeds een florerende winkel. Sinds 1914. (Hoezo norse Groningers?)

17. Bioscoop Pathé

Vervangt diverse oudere Groninger bioscopen, die allen gestopt zijn, zoals Cinema Palace (gestopt 1980) en Grand Theatre (gestopt 1980, sindsdien theater (beide Grote Markt); Concerthuis (Poelestraat, sinds 2013 eetbar en poppodium); Camera (Hereplein, gesloten 2020), en het destijds pikante Cinema De Beurs, bekend van films met Alpen en slipjes in de titel. In 1985 gesloten. (Was naast Huis De Beurs aan het A-Kerkhof).

18. Postkantoor, Munnekeholm

Wie destijds een Giro- rekening had bezocht het regelmatig om geld op te nemen. Een kascheque gaf je 500 gulden krediet! Sinds jaren ingericht als fitnesscentrum, waardoor het gebouw behouden bleef.

19. Brugstraat, Kledingmagazijn L. de Vries Hzn (1911 – 2009)

Verdwenen. De inpandige etalage ook. Het Vindicat bord, ooit door een Albertiaan gestolen, is jaren later teruggegeven. (Zie ook het interview met dhr. Sijtsma in het AM Lustrumboek 1977, pag. 25). Nu zit er de herenkledingspeciaalzaak Androesja. De Brugstraat is autovrij geworden.

20. Albertus Magnus gebouw, Brugstraat 8

Aan de binnenkant is flink verbouwd. In 1992 zijn Kroeg en Leeszaal vergroot en is er een mooi dakterras aangelegd. In 2000 is de oude Schuit gesloopt en vervangen door nieuwbouw: de (nieuwe) Schuit (borrelruimte) en Het Nieuwe Pandje. Daar resideren de commissies en het bestuur AiMi. In 2008 werd de FAAM ingericht als Mensa.

Nieuwbouw De Schuit en Het Nieuwe Pandje Voorgevel Albertus Magnus nu

Apenrots Martinitoren DUO Groningen Stoker & Brander Aa-kerk Forum St Jozefkerk De Wielewaal Tasmantoren