Tm 3b gb nn blabok by Cappelen Damm

Anne-Lise Gjerdrum

Tusen millionar

Elisabet W. Kristiansen

Tusen millionar 1–4

tek barna med inn i matematikken si verd med eventyr, songar, leik og spel. Den rolege progresjonen og tydelege differensieringa gjer at alle kan arbeide på sitt eige nivå, og i ulik hastighet innanfor kvart enkelt kapittel. Læreverket eignar seg godt for rettleidd matematikkundervising.

un n b o r G

Grunnbok 3B • N yn o rs k

Grunnbok A og B Oppgåvebok Eg reknar nøtter (2. til 4. trinn) Oppgåvekort (2. til 4. trinn) Lærarens bok A og B Fasit til oppgåvebok (4. trinn)

Tilleggsmateriell: Teljevers om tusen ting (biletbok) Cd med songar Talbilete Talstrålar Rekneperler Fagnettstad:

Eit matematikkverk frå Cappelen Damm

Tusen millionar •

Læreverket består av:

http://tusenmillionar.cappelendamm.no

ISBN 978-82-02-38674-0

3BTusenmill_gr.bok_omslag_nyn.indd 1

Nyn ors k

www.cappelendamm.no

30.11.12 14:26

Anne-Lise Gjerdrum • Elisabet W. Kristiansen I llus t ras jonar : Anne Holt og J ohn Thor esen

n nb u r

Tusen millionar Nynorsk

Tusen millionar stjerner, stråler, blinkar tusen millionar skin, lyser, vinkar lys, du klare stjerne over hav og hei på mi vesletå så eg kan telje deg telje tusen millionar

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 1

Tusen millionar

12/27/12 12:26 PM

Velkommen til Tusen millionar! Kvart kapittel i grunnbøkene er merkt med eit eige symbol som går att i dei ulike komponentane til læreverket. Dermed kan barna arbeide på forskjellig nivå, og i ulik fart, innanfor det same kapitlet. På slutten av kvart kapittel er det ein liten test, Prøv deg sjølv, som barna reknar før dei arbeider vidare med ekstraoppgåver bak i boka. I det siste kapitlet får dei repetert lærestoffet frå det siste halvåret. For differensiering rår vi i tillegg til å arbeide med oppgåveboka, Eg reknar nøtter, oppgåvekorta eller med oppgåver på nettsidene til Tusen millionar. Vi håper de får mange morosame matematikktimar med Tusen millionar! Helsing forfattarane

© CAPPELEN DAMM AS, 2013 Føresegnene i åndsverklova gjeld for materialet i denne publikasjonen. Utan særskild avtale med Cappelen Damm AS er all eksemplarframstilling og tilgjengeleggjering berre tillate så langt det har heimel i lov eller avtale med Kopinor, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Bruk som er i strid med lov eller avtale kan føre til erstatningsansvar og inndraging, og kan straffast med bøter eller fengsel. Tusen millionar følgjer læreplanane for Kunnskapsløftet i faget matematikk og er laga til bruk på barnetrinnet i grunnskolen. Illustratørar: Anne Holt og John Thoresen Omslagsillustrasjon: Anne Holt Grafisk formgiving: Marit Jakobsen Forlagsredaktør: Espen Skovdahl Trykk og ferdiggjering: Livonia Print SIA, Latvia 2013 Utgåve 3 Opplag 1 ISBN 978-82-02-38674-0 www.cdu.no http://tusenmillionar.cappelendamm.no

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 2

12/27/12 12:26 PM

Innhald

Kapittel 1 Måling og statistikk

Prøv deg sjølv

Ekstraoppgåver

Kapittel 2 Addisjon og subtraksjon 0 til 1000

Prøv deg sjølv

Ekstraoppgåver

Kapittel 3 Multiplikasjon 6-, 7-, 8- og 9-gongen

Prøv deg sjølv

Ekstraoppgåver

Kapittel 4 Måling

Prøv deg sjølv

Ekstraoppgåver

Kapittel 5 Divisjon, brøk og desimaltal

4 21 122

22 47 126

48 73 131

74 95 136

Prøv deg sjølv

113

Ekstraoppgåver

141

Kapittel 6 Repetisjon

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 3

114

12/27/12 12:26 PM

Mål

I dette kapitlet skal du lære om • månader • kvartal • kalender • søylediagram • geometriske figurar • koordinatsystem

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 4

12/27/12 12:26 PM

Kapittel 1 Måling og statistikk

desember 4. kvartal

3. kvartal

januar

november

februar

oktober

mars

september

april

august

mai juli

1. kvartal

2. kvartal

juni Kvifor heiter det kvartal, trur du?

I kva for månad er det jul? I kva for månad har du fødselsdag? Nasjonaldagen vår er i . Kor mange månader er det i eit kvartal? _ månader. • Les teksten om barna som feirar nyttårsaftan i Lærarens bok.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 5

12/27/12 12:26 PM

2013 januar februar mars april M T O T F L S M T O T F L S M T O T F L S M T O T F L S 1 2 3 4 5 6 1 2 3 1 2 3 1 2 3 4 5 6 7 4 5 6 7 8 9 10 4 5 6 7 8 9 10 8 9 10 11 12 13 14 7 8 9 10 11 12 13 11 12 13 14 15 16 17 11 12 13 14 15 16 17 15 16 17 18 19 20 21 14 15 16 17 18 19 20 18 19 20 21 22 23 24 18 19 20 21 22 23 24 22 23 24 25 26 27 28 21 22 23 24 25 26 27 25 26 27 28 25 26 27 28 29 30 31 29 30 28 29 30 31 mai juni juli august M T O T F L S M T O T F L S M T O T F L S M T O T F L S 1 2 3 4 5 1 2 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 6 7 8 9 10 11 12 3 4 5 6 7 8 9 8 9 10 11 12 13 14 5 6 7 8 9 10 11 13 14 15 16 17 18 19 10 11 12 13 14 15 16 15 16 17 18 19 20 21 12 13 14 15 16 17 18 20 21 22 23 24 25 26 17 18 19 20 21 22 23 22 23 24 25 26 27 28 19 20 21 22 23 24 25 27 28 29 30 31 24 25 26 27 28 29 30 29 30 31 26 27 28 29 30 31 september M T O T F L S 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

oktober november desember M T O T F L S M T O T F L S M T O T F L S 1 2 3 4 5 6 1 2 3 1 7 8 9 10 11 12 13 4 5 6 7 8 9 10 2 3 4 5 6 7 8 14 15 16 17 18 19 20 11 12 13 14 15 16 17 9 10 11 12 13 14 15 21 22 23 24 25 26 27 18 19 20 21 22 23 24 16 17 18 19 20 21 22 28 29 30 31 25 26 27 28 29 30 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Sjå på kalenderen. Set grøn ring rundt namn på månader som har 31 dager. Set raud ring rundt namn på månader som har 30 dagar. Kor mange dagar har oktober? Kva for månad har 28 dagar? Skriv månadene som har 31 dagar.

Skriv månadene som har 30 dagar.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 6

12/27/12 12:26 PM

Skriv namnet på månadene.

januar

tek vi på oss skia

akar vi i lia

er snøen så fin og kram

og i

tittar blomar fram

ser vi at lauvet sprett

og i

er det lyse netter

sym vi til Rogneskjær

og i

kan vi plukke bær

uti

kan vi plukke sopp

og i

tek vi poteter opp

kjem med regn og vind

og i

ringjer vi jula inn.

Kva for månad har vi no? Førre månad var Når det er skotår har februar 29 dagar. Elles har februar 28 dagar. 24

Månadene

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 7

12/27/12 12:26 PM

Skriv fĂ¸dselsdagane til alle barna i klassen din.

dato

januar

dato

februar

dato

mars

dato

juli

dato

august

dato

september

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 8

12/27/12 12:26 PM

dato

april

dato

mai

dato

juni

dato

oktober

dato

november

dato

desember

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 9

12/27/12 12:26 PM

Kor mange leiker? bamsar IIII Korleis kan vi ordne leikene?

Vi lagar eit diagram!

Her er ein bamse til!

Tel leikene og fargelegg diagrammet. Svar på spørsmåla: Kor mange båtar? _ båtar Kor mange bilar? _ bilar Kva er det færrast av? _ Kva er det flest av? _ Kor mange fleire bilar enn dokker? _ Kor mange færre båtar enn ballar? _ Lag fleire spørsmål.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 10

12/27/12 12:26 PM

Kva er det beste du veit til middag?

Gjer ei undersøking saman, og lag eit diagram. Kor mange likte best pølser? _ pannekaker? _ Kva meir kan de spørje om?

Favorittretten vår er:

pizza

kjøttkaker

pølser

pannekaker

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 11

12/27/12 12:26 PM

Les av diagrammet og svar på spørsmåla. Kor mange selde

Det er selt _ vaflar. Det er selt _ bollar. Kva er det selt 4 av?

14 12 10 8

Kva er det selt flest av?

6 4 2 vaflar

muffins

kaker

bollar

Kor mange fleire vaflar enn bollar er det selt? _ Kakene var veldig gode!

Diagrammet viser fargen på skolesekkane i klassen til Petra. Les av diagrammet og svar på spørsmåla. Kor mange elevar har blå skolesekk? _ elevar

Kor mange elevar

6 5 4 3

Kva for to fargar er like populære? _ og _

2 1 blå

rosa

gul

grøn

raud

_ elevar har grøn skolesekk. Det er _ elevar i klassa.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 12

12/27/12 12:26 PM

Kva slags former har trafikkskilta?

Sjå på biletet og lag eit diagram. Kor mange firkanta skilt ser du? _ Kor mange runde skilt ser du? _ Kor mange trekanta skilt ser du? _ Lag fleire spørsmål til diagrammet og biletet.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 13

12/27/12 12:26 PM

Les teksten og fargelegg gardinene.

3 3. etasje 2. etasje

1. etasje

Maren bur i oppgang C, 2. etasje. Fargelegg gardinene raude. Tony bur i oppgang A, 3. etasje. Fargelegg gardinene blĂĽ. Hansen bur i oppgang B, 1. etasje. Fargelegg gardinene grĂ¸ne.

Martins gardiner har prikkar. Han bur i oppgang _, _ etasje. Siris gardiner er gule. Ho bur i oppgang _, _ etasje. Lises gardiner er rutete. Ho bur i oppgang _, _ etasje. 14

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 14

12/27/12 12:26 PM

I kva for oppgang og etasje bur barna?

3. etasje

2. etasje

1. etasje

Nina bur i oppgang _, _ etasje. Kristian bur i oppgang _, _ etasje. BjĂ¸rn bur i oppgang _, _ etasje. Turi bur i oppgang _, _ etasje. Huan bur i oppgang _, _ etasje. Lise bur i oppgang _, _ etasje. Kven Kven Kven Kven Kven

bur bur bur bur bur

i i i i i

oppgang oppgang oppgang oppgang oppgang

Han eg skal besĂ¸kje bur i oppgang B, 2. etasje. Kven er det? _

A, 2. etasje? B, 3. etasje? C, 3. etasje? D, 2. etasje? B, 1. etasje? 15

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 15

12/27/12 12:26 PM

Beskriv figurane for kvarandre.

Fotballen har form som ei kule.

Fargelegg rett tal av kvar figur.

terning

trekanta kjegle rett kule pyramide sylinder prisme prisme

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 16

12/27/12 12:26 PM

Kva heiter figurane? G책 p책 jakt ute og inne. Finn gjenstandar som liknar. Teikn eller fortel om dei.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 17

12/27/12 12:26 PM

Korleis ser botnflata til desse figurane ut? Trekk strek.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 18

12/27/12 12:26 PM

Kor mange klossar er det i kvar figur?

_ klossar

Sprellemannen er laga av: _ kuler _ prisme _ terningar _ sylindrar _ kjegler _ pyramidar Kanskje du kan lage din eigen figur? 19

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 19

12/27/12 12:26 PM

Tal for dagen Kva kan 12 vere? Bruk + – •

10 + _ _+_

15 – _ _–_

_ _

I eitt år er det _ månader. I to år er det _ månader. No er vi i _ månad. . Om eit halvt år heiter månaden . Den tolvte månaden i året er Skriv ei rekneforteljing.

12 – 8 = _ Petra og Kim har 12 kr kvar. Kor mange kroner har dei til saman? _ kr Kor mange kroner manglar dei på å ha 50 kr? _ kr 20

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 20

12/27/12 12:26 PM

Prøv deg sjølv Eit halvt år har _ månader. . Etter mars kjem . Før november kjem Ingen månader har fleire enn _ dagar. . Den siste månaden i året er . Kva for månad er kortast? . Eg har bursdag i Bokstaven r er i _ av månadene i året. Mars 2013 M T O T F L S 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Kor mange elevar

6 5 4 3 2 1 0

Sjå på kalenderen. . 1. mars er ein . 19. mars er ein Det er _ tysdagar i mars.

_ elevar har blå auge. _ elevar har brune auge. Kor mange fleire elevar har grøne auge enn blå auge? _ elevar Kor mange elevar er det i alt? _ elevar Det er færrast elevar som har _ auge.

Augefarge

Ekstraoppgåver side 122

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 21

12/27/12 12:26 PM

Mål

I dette kapitlet skal du lære om • tala frå 0 til 1000 • addisjon og subtraksjon med oppstilling • oddetal og partal • negative tal

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 22

12/27/12 12:26 PM

Kapittel 2 Addisjon og subtraksjon 0 til 1000 Sjå på biletet. Bilen kostar _ kr. Det er _ hundrarar, _ tiarar og _ einarar. Talet har _ siffer.

1000

Flyet kostar _ kr. Det er _ hundrar, _ tiarar og _ einarar. Talet har _ siffer. Den billigaste boka kostar _ kr. Set kryss på boka som kostar 300 kr. Den lysegrøne boka kostar _ kr. Den dyraste boka kostar _ kr. Dokkevogna kostar _ kr mindre enn 800 kr. Kva kostar mest?

300

100

Sofus har . Kva kostar boka han kan kjøpe? _ kr Vel sjølv. kostar meir enn kostar mindre enn kostar mindre enn • Les teksten om barna i butikken i Lærarens bok.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 23

. . . 23

12/27/12 12:26 PM

Skriv siffera.

1 hundrar 5 tiarar 1 einar

1 hundrar 0 tiarar 5 einarar

_ hundrar _ tiarar _ einarar

_ hundrarar _ tiarar _ einarar

Velg sjølv.

_ hundrarar _ tiarar _ einarar

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 24

12/27/12 12:26 PM

Teikn rett tal p책 kroner.

243

780

527

109

374

437

Kva betyr siffera? Skriv p책 utvida form.

563 648 792 804 376

= = = = =

500 + 60 + 3 600 + _ + _ _ + 90 + _ _ + _ + 4 _ + _ + _

490 959 888 697 202

= _ + _ = _ + _ = _ + _ = _ + _ = _ + _

+ + + + +

_ _ _ _ _

Set inn > <

433 280

344 208

871 507

910 570

684 181

468 811 25

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 25

12/27/12 12:26 PM

Skriv tala som manglar.

100

1000

Set inn > = <

200 600 800

400 500 800

300 700 100

900 600 1000

500 100 400

400 100 300

Kor mange kroner har Kashif? _ kr Kor mange kroner har Petra? _ kr Kven har flest kroner? Korleis tenkte du? Set inn tala som manglar.

300 200 +

400 + 100

600 400 +

700 + 300

800 300 +

500 + 200

900 500 +

200 + 100

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 26

12/27/12 12:26 PM

Skriv tala etter storleiken, og finn hemmelege ord. 890 777

488

Ă&#x2DC;

K 165

242

165

603

951

203

568

344

471

Ă&#x2DC;

508

430

701

865

710

107

771

177

L 717

826

804

V 811

Ă&#x2026;

170

880

866

L 857

831

S 27

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 27

12/27/12 12:26 PM

k 98

289

kr 105 kr

368

Svar ja eller nei. Skøytene kostar meir enn 300 kr. Skia er billigare enn snøbrettet. Stavane er billigare enn skøytene. Skia er dyrare enn skøytene. Snøbrettet kostar meir enn 1000 kr. Ski og stavar kostar meir enn 500 kr. Lag fleire oppgåver sjølv og spør kvarandre. Skriv tala som manglar.

900 1000 Rekn ut.

400 + 300 = _ 500 + 400 = _ 200 + 200 = _

800 – 200 = _ 400 – 300 = _ 900 – 700 = _

463 + 100 = _ 298 + 100 = _ 657 + 100 = _

215 – 100 = _ 683 – 100 = _ 715 – 100 = _

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 28

12/27/12 12:26 PM

Teikn kor mange

du treng for ĂĽ kjĂ¸pe:

Set inn > = <

600 + 100 300 + 200 400 + 300

800 400 700

500 700 100

300 + 200 400 + 400 500 + 200

Set inn > = <

369 289 456

370 298 465

290 766 899

289 766 900

578 907 673

857 970 637 29

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 29

12/27/12 12:26 PM

Skriv tala som manglar. 300

600

900 1000

240

300 447

452 470

211

320

500 216

218

Trekk strek fr책 100 til 200.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 30

12/27/12 12:26 PM

Skriv rette nummer p책 husa.

Oddetal

2 Partal

Kvifor heiter det partal, trur du? 31

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 31

12/27/12 12:26 PM

Set ring rundt partala. 1

Kva for siffer sluttar partala på? Kva for siffer sluttar oddetala på? Lett! Partal! Eg ser berre på siste siffer.

Eg lurer på om 144 er partal eller oddetal?

Skriv tala etter storleiken. Begynn med det minste. Set ring rundt partala.

163 828 491 272 639 376 750 507 705

_,_,_,_, _,_,_,_, _

Skriv tala etter storleiken. Begynn med det største. Set ring rundt oddetala.

825 971 314 341 684 413 120 519 102

_,_,_,_, _,_,_,_, _

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 32

12/27/12 12:26 PM

Set raud ring rundt partala, og blå ring rundt oddetala.

8 + 3 = 11 6+9=_ 10 + 7 = _

12 + 1 = _ 16 + 3 = _ 14 + 5 = _

20 + 7 = _ 18 + 5 = _ 12 + 7 = _

5+5=_ 7+7=_ 9+3=_

13 + 3 = _ 15 + 5 = _ 17 + 1 = _

11 + 7 = _ 21 + 5 = _ 23 + 7 = _

6+6=_ 8+8=_ 10 + 4 = _

4+6=_ 12 + 4 = _ 14 + 6 = _

Kva ser du? Hugs ring rundt svara òg!

Partal + partal = Partal + oddetal = Oddetal + oddetal =

Les det Hare Hopp seier på side 32. Svar ja eller nei på oppgåvene. 24 er eit oddetal. _

35794 er eit oddetal. _

61 er eit oddetal. _

61999 er eit oddetal. _

90 er eit partal. _

77776 er eit partal. _ 33

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 33

12/27/12 12:26 PM

Rekn ut.

523 487 600 300

+ + + +

200 300 342 360

= = = =

_ _ _ _

979 808 501 679

– – – –

300 700 500 200

= = = =

_ _ _ _

Korleis tenkjer du? Kim skal betale 300 kr. Kor mange kroner manglar ho? Ho manglar _ kr.

Oldefar har 900 kr. Han bruker 300 kr og 400 kr. Kor mange kroner bruker han i alt? Han bruker _ kr. Han har att _ kr.

Ski og stavar kostar i alt _ kr. Skøyter og akebrett kostar i alt _ kr. 2 par skøyter kostar i alt _ kr. Ski kostar _ kroner meir enn skøyter. Ski og skøyter kostar _ kr.

SAL

Akebrett 55 Skøyter 220 Ski 325 Stavar 70

kr kr kr kr

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 34

12/27/12 12:26 PM

Teikn pengane du betaler for:

995

219

k 615

189 k

398 kr

763 kr

Kva er billigast? Kva er dyrast? Petra har 500 kr. Kan ho kjøpe dokkevogna og flyet? _ og Kva for to ting kan ho kjøpe? Du har 1000 kr og kjøper sykkelen. Kor mykje har du att? _ kr 35

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 35

12/27/12 12:26 PM

295 kr

r 8k

243

305

255 k

Teikn pengane du betaler for:

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 36

12/27/12 12:26 PM

Trekk strek til tallinja. 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

Teikn pengane i boksane. 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 37

12/27/12 12:26 PM

Eg ser på tiarplassen.

Eg ser på hundrarplassen.

320 – 10 = 310 320 + 10 = 330

320 – 100 = 210 320 + 100 = 420

Rekn ut og skriv tala i rutene. – 10

138 171 112 190 156

+ 10

– 100

148

620

+ 100

720 184 209 445 362

Skriv tala som manglar.

871 971 Rekn ut og skriv tala i rutene. –1

469

470 309 827 699 549

– 10

+ 10

313 240 410 546 719

323

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 38

12/27/12 12:26 PM

hundrarar

tiarar

Vi kan setje tala under kvarandre.

einarar

2 4 1 + 1 3 2 = 3 7 3 Set tala under kvarandre.

253 + 125 =

432 + 325 =

304 + 62 =

2 5 3 + 1 2 5

523 + 246 =

405 + 34 =

632 + 345 =

703 + 66 =

143 + 254 =

542 + 57 =

= 39

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 39

12/27/12 12:26 PM

minnetal 1

1 3 6 + 1 2 7

6 + 7 = 13 Eg set tiaren som minnetal over tiarane.

= 2 6 3 Rekn ut.

2 4 5

4 0 8

3 4 9

+ 1 3 6

+ 1 6 7

+ 2 0 7

4 3 5

6 2 9

5 2 3

+ 3 2 7

+ 2 0 8

+ 2 3 9

6 5 7

7 2 8

2 7 4

1 9

+ 1 3 7

+ 3 1 9

= 3 4 3 + 2 1 8

5 2 6

4 6 7

3 8

+ 2 0 4 =

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 40

12/27/12 12:27 PM

hundrarar

tiarar

Hugs: Hundrarar under hundrarar, tiarar under tiarar og einarar under einarar.

einarar

4 5 6 – 1 3 4 = 3 2 2 Set tala under kvarandre. Rekn ut.

487 – 354 =

685 – 351 =

746 – 35 =

–

687 – 254 =

896 – 352 =

549 – 325 =

–

768 – 45 =

389 – 108 =

978 – 67 =

–

= 41

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 41

12/27/12 12:27 PM

2 8 4

Eg vekslar ein tiar til einarar. Da får eg 14 – 9 = 5

– 1 5 9 = 1 2 5 Rekn ut.

4 7 3

5 7 2

6 4 4

– 2 3 9

– 3 4 8

– 2 3 7

5 9 2

7 5 3

8 8 4

– 3 4 7

– 2 4 9

– 5 4 9

3 1 5

6 5 2

4 6 0

– 1 0 8

– 2 3 4

– 1 5 8

7 4 6

8 5 6

5 9 2

–

= 2 2 9

= 3 3 8

8 6

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 42

12/27/12 12:27 PM

Kan du forklare kva for tal som er stĂ¸rst?

Byt om fĂ¸rste og siste siffer. Set ring rundt det stĂ¸rste talet.

609 906 122 _ 288 _ 163 _ 317 _ 703 _ 961 _ 846 _ 271 _ 924 _ 556 _ 401 _ 574 _ 869 _ 877 _ 698 _ Skriv nabotala.

129

140 180

159 161 199

205

210

509

249

488

798

370 671

899

Set inn > = <

489 362

861 186

219 534

912 435

604 799

460 979 43

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 43

12/27/12 12:27 PM

655 250

439

Sofus har:

150 kr

869

Teikn pengane han fĂĽr att viss han kjĂ¸per:

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 44

12/27/12 12:27 PM

No ser eg at tal kan vere mindre enn null.

Negative tal og temperatur Termometeret er ei slags tallinje.

-5

–8 –7 –6 –5 –4 –3 –2 –1 0 1 2 3 4 5 6 7 8

Tala til høgre for 0 kallar vi positive tal. Tala til venstre for 0 kallar vi negative tal. Vi set minus framfor negative tal. Skriv med ord.

Skriv med tal.

–5: minus fem –1: minus _ –4: –7:

minus minus minus minus

Sjå på tallinja.

tjue: _ tolv: _ seks: _ hundre: _ Sant eller usant:

5 > 0 Fem er større enn null. –5 < 0 Minus fem er –5 < 5 Minus fem er

–0 < –3 enn null. –4 < –0 enn fem. –4 > –3

Set inn > <

3 0 –4

–3 –1 2

–5 4 –6

0 1 6

2 –7 –1

–3 1 0

–1 2 –2

–7 –2 –1 45

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 45

12/27/12 12:27 PM

Kven kjem først til +10 eller –10? Eg fekk –4 og må flytte mot venstre.

Du står på1. Da kjem du til –3.

–10 –9 –8 –7 –6 –5 –4 –3 –2 –1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Av læraren får de eit ark med ei tallinje som er større enn den ovanfor. De treng òg ei spelebrikke kvar, ein binders og ein blyant. Start på 0. Set blyanten gjennom bindersen, midt i talhjulet. Snurr på bindersen. Viss han stoppar på eit positivt tal, flytter du mot høgre. Viss han stoppar på eit negativt tal, flytter du mot venstre. Den som kjem først til –10 eller +10, vinn.

–2

–3

–1

5 –5

–4

Sjå på tallinja når du reknar.

4–6=_ –2 + 5 = _

1 – 5 = _ –5 + 3 = _ 3 – 2 = _ 0 – 8 = _ –1 + 1 = _ –4 – 4 = _

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 46

12/27/12 12:27 PM

–10 –9 –8 –7 –6 –5 –4 –3 –2 –1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Sjå på tallinja når du reknar.

2 3 4 5

– – – –

2 5 8 5

= = = =

_ _ _ _

5 8 2 3

– – – –

6 3 7 6

= = = =

_ _ _ _

–3 –5 –2 –8

+ + + +

4 8 9 8

= = = =

_ _ _ _

–6 –4 –3 –1

+ + – –

7 6 5 4

= = = =

_ _ _ _

Pluss! Eg går til høgre på tallinja.

Minus! Eg går til venstre på tallinja.

Kva for temperatur viser gradestokkane? Det er 4 kuldegrader. Eg seier minus 4 grader Celsius. Eg skriv –4 °C. – – – – – – – – – – – – – – – – –

5°

0°

–5 °

–4 °C

– – – – – – – – – – – – – – – – –

5°

0°

–5 °

_ °C

– – – – – – – – – – – – – – – – –

5°

0°

–5 °

_ °C

– – – – – – – – – – – – – – – – –

5°

0°

–5 °

_ °C 47

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 47

12/27/12 12:27 PM

Tal for dagen

Talet har tre siffer!

Kva kan 365 vere? Bruk + – og lag reknestykke.

300 + _ 265 + _ _ _

465 – _ _–_ _–_

_ _ _

Svar på oppgåvene. Sofie tømmer sparegrisen sin. Ho har spart 260 kr. Kor mykje manglar ho på 365 kr? Ho manglar _ kr. Eit år har _ dagar. Eit skotår har _ dagar.

Skriv på utvida form:

365 = _ + _ + _

Lag ei rekneforteljing. Talet 365 skal vere med.

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 48

12/27/12 12:27 PM

Prøv deg sjølv Set inn > = <

816 618

861 186

407 470

704 47

250 + 300 500 + 160

Skriv to partal: _ , _

Set ring rundt partala:

Skriv to oddetal: _ , _

159

600 660

476

Skriv tala etter storleiken.

127

798

603

850

306

580

499

949

_, _, _, _, _, _, _, _ Skriv nabotala.

129

161

987

Rekn ut.

Skriv på utvida form.

300 + 200 = _ 517 + 100 = _

625 = 600 + _ + _ 407 = _ + _ + _

Set inn > <

–1

–5

–2

Ekstraoppgåver side 126

93402_tusen mill 3B grunn_NN_.indd 49

–4

–6

6 49

12/27/12 12:27 PM