Radius 5a nn blabok

N

Hafnor Dahl • Gulbrandsen • Løchsen • Måleng • Nohr • Saltnes Olsen

Radius

5A

Radius legg til rette for at elevane skal utvikle god talforståing og opparbeide seg gode grunnleggjande dugleikar i matematikkfaget.

Radius har derfor fokus på at elevene: utviklar formålstenlege og fleksible reknestrategiar i dei fire reknemåtane oppdagar og nyttiggjer seg viktige matematiske samanhengar løyser utforskande og samansette oppgåver samarbeider, reflekterer og kommuniserer om oppgåver

Radius gir i praksis:

• • • • •

tydelege mål for kvart kapittel oppstartsoppgåver for refleksjon og klassesamtale differensierte øvingssider til kvart tema problemløysingsoppgåver på alle trinn visuell støtte til oppgåvene

Komponentene i Radius 5, 6 og 7:

• Grunnbok A og B • Differensiert oppgåvebok • Lærarens bok A og B • Radius digital med tavlebok:

radius.cdu.no

Radius følgjer dei reviderte læreplanane for Kunnskapsløftet 2013 i faget matematikk, og dekkjer alle måla frå 1. til 7. trinn.

ISBN 978-82-02-40502-1

MATEMATIKK FOR BARNETRINNET 4000

HAFNOR DAHL • GULBRANDSEN • LØCHSEN • MÅLENG • NOHR • SALTNES OLSEN

• • • •

GRUNNBOK

MATEMATIKK FOR BARNETRINNET

300 Fire tusen tre hundre og tjueein

NYNORSK

20 1

5A GRUNNBOK

www.cdu.no

radiusomslag_5A+5B_GB_BM+NN_13mmHardCover.indd 2

07.11.14 13:05

Hanne Hafnor Dahl • Jan Erik Gulbrandsen • Randi Løchsen • Kristin Måleng May Else Nohr • Vibeke Saltnes Olsen

MATEMATIKK FOR BARNETRINNET

5A

GRUNNBOK

NYNORSK

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 1

01.12.14 14:55

Velkommen til Radius!

Radius har som mål at du skal • oppleve matematikkfaget som spennande og utfordrande • utvikle fleksible reknestrategiar • bruke den matematiske kompetansen du har, til å kunne løyse samansette oppgåver

Mål I starten av kvart kapittel finn du mål for kva du skal lære. På den siste sida i kvart kapittel er det ei oppsummering av måla, slik at du sjølv kan vurdere om du har lært det du skal.

Samtale Kvart kapittel inneheld «Samtaleruter». Oppgåvene i samtalerutene er meint å vere utgangspunkt for klassesamtalar. Andre oppgåver er merkte med «Saman».

Desse oppgåvene er problemløysingsoppgåver der de skal diskutere og samarbeide med kvarandre. Snakk saman i klassen om korleis de løyste desse oppgåvene. Det kan hjelpe deg til å sjå andre moglege løysingar.

Differensierte oppgåver I grunnboka finn du nokre oppgåver som er litt meir utfordrande, desse oppgåvene er merkte med . Oppgåveboka er delt inn i to delar. I den første delen er det meir trening på måla du jobba med i grunnboka. I den siste delen finn du oppgåver som gir deg meir utfordring, og oppgåver du kan møte vidare i grunnbøkene.

Aktivitetar Kvart kapittel blir avslutta med ein aktivitet, eit spel eller finn ut-oppgåve der de skal jobbe to eller fleire saman. Desse er knytte til innhaldet i kapittelet.

Spel gjerne meir heime!

Radius.cdu.no På nettstaden til Radius finn du øvingsoppgåver til kvart kapittel og oppgåver for øving av hovudrekning og reknestrategiar.

Lykke til!

Hanne Hafnor Dahl, Jan Erik Gulbrandsen, Randi Løchsen, Kristin Måleng, May Else Nohr og Vibeke Saltnes Olsen

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 2

01.12.14 14:55

Innhald

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 3

Kapittel 1 Hovudrekningsstrategiar Repetere hovudrekning Hovudrekning – dobling og halvering Hovudrekning – bruke «tiarvennene» Hovudrekning – differanse Hovudrekning – tenkje via heil tiar Kongen og det magiske kvadratet Spel Sant eller usant Oppsummering

6 8 12 14 16 17 21 22 22 23

Kapittel 2 Tal Titalssystemet Negative tal Addisjon og subtraksjon med 10, 100 og 1000 Oppstilling – addisjon Oppstilling – subtraksjon Tekstoppgåver Spel Finn ut Sant eller usant Oppsummering

24 26 32 34 36 40 44 46 47 48 48

01.12.14 14:55

Kapittel 3 Multiplikasjon Repetere multiplikasjon Multiplisere med 10, 100 og 1000 Multiplikasjon – samanlikning Multiplikasjon ved hjelp av rutenett Multiplikasjon ved hjelp av «tomt» rutenett Rekneark – digitale verktøy Multiplikasjon i rekneark Spel Finn ut Sant eller usant Oppsummering

50 52 57 60 62 63 70 71 72 73 74 74

Kapittel 4 Statistikk Undersøking, tabell og søylediagram Digitale diagram og tabellar Typetal og median Linjediagram Fleire typar tabellar Sant eller usant Oppsummering

76 78 85 88 92 94 98 98

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 4

01.12.14 14:55

Kapittel 5 Divisjon Repetere divisjon Multiplikasjon og divisjon MĂĽlings- og delingsdivisjon Divisjon med 10, 100 og 1000 Divisjon Spel Sant eller usant Oppsummering

100 102 104 108 111 113 117 118 118

Kapittel 6 Geometri Firkantar Parallellogram og trapes Trekantar Geometriske figurar i GeoGebra Vinklar Vi undersøkjer vinklar Vinkelsummen i trekantar og firkantar Spel Finn ut Sant eller usant Oppsummering

120 122 123 126 128 130 132 134 138 139 140 140

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 5

01.12.14 14:55

1

Hovudrekningsstrategiar 48 +

12

136 + 99

100 - 99

33 +

19 6

1 5+

1

Rekn oppgåvene.

Forklar dei andre i klassen korleis du tenkte.

Løyste du alle oppgåvene på den same måten?

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 6

01.12.14 14:55

MĂĽl for kapittelet

• •

Repetere addisjon og subtraksjon til 20 Kunne reknestrategiane: dobling og halvering; 25 + 25 og 30 - 15 tiarvenner; 34 + 16 differanse; 100 - 97 rekning via tiarar; 35 + 19 = 35 + 20 - 1 rekning via hundrarar; 235 + 199 = 235 + 200 - 1

16

62

+1

8

17 -

5

25 + 2

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 7

01.12.14 14:55

1 • Hovudrekningsstrategiar

Repetere hovudrekning Samtale Klarar du å løyse desse oppgåvene ved å bruke hovudrekning? Øv to og to saman!

9-4 5+8

8-5

7+3

8-2 8-7 8+7

4+7

7+4

8+9

9+3

6+4

5+9

8+8

9+7

1.1

Rekn ut. Korleis tenkjer du? a) 8 + 3 = b) 5 + 8 =

18 + 3 =

15 + 8 =

78 + 3 =

45 + 8 =

c ) 4 + 7 =

24 + 7 =

54 + 7 =

1.2

Rekn ut. Korleis tenkjer du? b) 11 - 6 = a) 10 - 7 =

20 - 7 =

31 - 6 =

40 - 7 =

51 - 6 =

c ) 16 - 8 =

56 - 8 =

96 - 8 =

Saman Rekn ut. Korleis tenkjer de?

34 + 47

25 + 26

101 - 97

62 + 23

23 + 39

8

54 - 2

8

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 8

01.12.14 14:55

1.3

Hovudrekning. Du treng ikkje skrive svaret.

Ta tida og løys oppgåvene så raskt du klarar. Gjenta fleire gonger. a) 24 + 3 = 67 + 2 = 81 + 7 = 53 + 5 = 42 + 6 =

Prøv å løyse oppgåvene raskare etter kvart som du øver.

75 + 4 = 63 + 8 = b)

c)

d)

7-2= 47 - 2 =

20 + 30 = 20 + 32 =

27 + 10 + 2 = 27 + 12 =

6-3= 56 - 3 =

50 + 10 = 57 + 10 =

25 + 30 + 7 = 25 + 37 =

12 - 8 = 42 - 8 =

70 + 20 = 73 + 20 =

42 + 30 + 6 = 42 + 36 =

11 - 7 = 61 - 7 =

40 + 50 = 40 + 58 =

28 + 40 + 8 = 28 + 48 =

15 - 8 = 85 - 8 =

60 + 20 = 60 + 29 =

69 + 30 + 1 = 69 + 31 =

13 - 6 = 53 - 6 =

40 + 30 = 45 + 30 =

34 + 20 + 5 = 34 + 25 =

12 - 5 = 32 - 5 =

10 + 70 = 12 + 70 =

24 + 20 + 5 = 24 + 25 =

9

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 9

01.12.14 14:55

1 • Hovudrekningsstrategiar

1.4

1.5

100 til saman. Set inn tala som manglar. Skriv reknestykka. a ) 30 +

= 100

b ) 40 +

= 100

c ) 50 +

d ) 100 =

+ 10

e ) 100 =

+ 80

f ) 100 =

100

98

?

100 =

100 -

1.9

?

?

64

100 =

+

+

= 100

+ 98

100 =

+

+

= 100

100 -

=

100 -

=

= 98

100 -

=

100 -

=

100 - 98 =

1.8

75

100

Set inn tala som manglar. Skriv reknestykka.

100 = 98 +

1.7

+ 60

100 til saman. Skriv tala som manglar.

100

1.6

= 100

Set inn tala som manglar. Skriv reknestykka. a) 62 +

= 100

b) 100 = 87 +

c ) 100 = 76 +

d) 55 +

= 100

e ) 100 = 31 +

f ) 100 = 44 +

Set inn tala som manglar. Skriv reknestykka. a) 100 -

= 91

b ) 100 -

= 89

c ) 76 +

d) 100 -

= 55

e ) 100 -

= 75

f ) 1 +

= 100 = 100

Skriv tala som manglar.

100 64

200 ?

?

300 120

152

?

10

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 10

01.12.14 14:55

1.10

Du har 100 kroner.

12 kr

15 kr

r

13 k

10 kr

14 k

r

a) Kor mange kuleis kan du kjøpe? b ) Kor mange pinneis kan du kjøpe? c ) Vel sjølv kva du vil kjøpe. Skriv minst fem ulike løysingar som viser kva du vel, og kor mykje det kostar til saman d ) Du kjøper to pinneis og betalar med ein 100-kronesetel.

Kva for eit reknestykke nedanfor viser kor mykje du skal ha att?

100 kr - 26 kr

100 kr + 26 kr

26 kr - 100 kr

26 kr + 100 kr

e ) Bestefar kjøper 12 like is. Han betalar med ein 500-kronesetel

og får att 344 kroner. Kva for ein is kjøper han?

Saman Kor mange marihøner med 2 prikkar, og kor mange med 7 prikkar kan det bli dersom det er 100 prikkar til saman?

Kan de finne fleire løysingar?

Kor mange kan det vere av kvar dersom marihønene har 3 prikkar og 6 prikkar?

11

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 11

01.12.14 14:55

1 • Hovudrekningsstrategiar

Hovudrekning – dobling og halvering

Samtale Når vi skal rekne ut 15 + 16, kan det vere ein fordel å vite at 15 + 15 = 30.

Rekn oppgåvene. Ser de samanhengen?

15 + 15 = 30 15 + 14 =

30 - 15 = 15 30 - 14 =

25 + 25 = 50 25 + 26 =

50 - 25 = 25 50 - 26 =

1.11

Doble og halvere kvart tal. a) 8 b) 70 c) 18 d) 500 80

700

180

300

800

170

188

350

1.12

Rekn ut. a) 7 + 7 = 7 + 8 = 7 + 6 =

b ) 50 + 50 = 50 + 51 = 50 + 49 =

c ) 25 + 25 = 25 + 26 = 25 + 24 =

d) 24 - 12 = 24 - 13 = 24 - 11 =

e ) 30 - 15 = 30 - 16 = 30 - 14 =

f ) 200 - 100 = 200 - 101 = 200 - 99 =

1.13

Set inn tala som manglar. Skriv reknestykka. a ) 16 = 8 + d ) 48 = 24 +

b ) 30 =

e ) 100 =

+ 15 + 50

c ) 51 = 25 + f ) 33 = 16 +

12

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 12

01.12.14 14:55

1.14

Kari har 24 kroner. Oda har dobbelt så mykje.

Kor mykje har dei til saman?

?

1.15

Jan lagar vaflar. Han brukar denne oppskrifta: 1 L = 10 d L 1 kg = 10 00 g

l mjø

e v e it Lk lk 5d -mjø LH 6d g 2 eg ke r L su k 1,5 d er su k k a n il j e v s t 1

smør 75 g

a) Til bursdagen sin doblar Jan oppskrifta.

Korleis blir oppskrifta no? b) Inger og veslebroren hennar lagar òg vaflar.

Dei halverer oppskrifta. Korleis blir oppskrifta no?

Saman Rekn ut. Korleis tenkjer de?

65 + 66

53 + 54

200 - 199

0 300 - 15

200 - 99

140 130 +

13

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 13

01.12.14 14:55

1 • Hovudrekningsstrategiar

Hovudrekning – bruke tiarvennene Samtale Kjenner du alle tiarvennene? Kan du bruke desse når du reknar med tal som har stor verdi?

9+1

8+2

8+2

1.16

Rekn ut. a) 47 + 3 =

47 + 13 =

147 + 13 =

5+5

6+4

7+3

28 + 2

28 + 12

b) 56 + 4 = 56 + 24 =

156 + 24 =

c ) 75 + 5 =

75 + 25 =

175 + 25 =

Eksempel Dersom vi skal rekne ut 28 + 5, kan vi bruke tom tallinje og rekne via heil tiar på denne måten: +2

28 + 5 28 + 2 + 3

1.17

+3

28

30

Rekn ut. a ) 28 + 2 = 128 + 5 = 328 + 5 =

b ) 36 + 4 = 36 + 7 = 236 + 7 =

d ) 7 + 3 = 127 + 3 = 27 + 5 =

e ) 522 + 8 = 22 + 18 = 23 + 8 =

33

c ) 69 + 1 = 169 + 3 = 469 + 3 =

f ) 37 + 5 = 58 + 4 = 36 + 8 =

14

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 14

01.12.14 14:55

1.18

Eva syklar tre gonger i veka i 3 veker.

Tabellen viser kor langt Eva syklar kvar dag: VEKE

måndag

tyrsdag

onsdag

1

5 km

6 km

12 km

2

4 km

9 km

10 km

3

15 km

7 km

29 km

a) Kor langt syklar Eva onsdag i veke 1? b) Kva er det lengste ho syklar

på ein dag?

1 mil = 10 km

c ) Kor langt syklar Eva

til saman i veke 2? d) Kor mange mil syklar Eva

til saman på dei 3 vekene?

Saman Kva for nokre tal skjuler seg bak figurane? ▲ + ▲ = 10 ▲ + ▲ + ■ = 16 ● + ● + ■ = 26 + + ● = 26

Like figurar i kvar av oppgåvene betyr like tal.

Kva for nokre tal skjuler seg bak desse figurane?

■ - ● - ● = 6 - ■ - ■ = ● - ▲ - ● = 17 ■ - ▲-▲ - ● - ● = 0

15

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 15

01.12.14 14:55

1 • Hovudrekningsstrategiar

Hovudrekning – differanse

Samtale Kva for ein hovudrekningsstrategi brukar barna?

Differanse betyr skilnad.

Eg trekkjer frå nesten alt.

11 - 11 = 0 11 - 10 = 1 11 - 9 = 2 Rekn oppgåvene, og diskuter strategiane de brukar med kvarandre.

88 - 88 88 - 87

1.19

127 - 127 127 - 126

Kva er differansen mellom talet med størst verdi og talet med minst verdi? a)

41

b)

c)

50

39

d)

49

e)

87

1.20

31 - 31 31 - 30

86

Rekn ut. a ) 100 - 99 = 100 - 97 = 101 - 98 =

51

47

73

69

f)

51

49

b ) 201 - 199 = 202 - 198 = 205 - 195 =

c ) 400 - 375 = 405 - 375 = 401 - 375 =

16

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 16

01.12.14 14:55

Hovudrekning – tenkje via heil tiar Samtale Kva for hovudrekningsstrategiar brukar barna?

Eg tenkjer pluss 10 når eg reknar ut 65 + 9.

Eg tenkjer minus 10 når eg reknar ut 84 - 9.

65 + 9 = 65 + 10 - 1

84 - 9 = 84 - 10 + 1

+ 10

- 10 +1

-1 65

1.21

74

75

74

75

Rekn ut med heile tiarar. Teikn tom tallinje om du vil.

c ) 376 - 9 = a) 37 + 9 =

b ) 43 - 9 = 43 - 29 = 376 - 18 = 37 + 19 = 43 - 28 = 379 - 19 = 37 + 18 =

84

Saman Heksa Tryllitrall er 60 år. Ho et «Willy Polka-piller» for å bli yngre. Éi pille gjer henne 5 år yngre.

Ho ønskjer å bli 10 år igjen.

• Kor mange piller må ho ete då?

• Kor mange piller må ho ete viss kvar pille gjer henne 4 år yngre?

• Lag eigne oppgåver om heksa Tryllitrall og pillene som gjer henne yngre.

17

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 17

01.12.14 14:55

1 • Hovudrekningsstrategiar

Eksempel Sara er 17 år, og Arne er 35 år.

Kor mykje eldre er Arne enn Sara? +3

+ 10

17 20

Eg tenkjer: 3 + 10 + 5

+5 30

35

år

Bruk tom tallinje på desse oppgåvene om du vil:

1.22

Jan les 48 sider. Boka han les, har 83 sider.

Kor mange sider har han att å lese?

1.23

Ole har 94 songar på mobiltelefonen sin.

Jenny har 68 songar. Kor mange fleire songar har Ole på mobiltelefonen sin enn det Jenny har?

1.24

Bendik har 36 kroner i lommeboka si, og Eva har 62 kroner.

Kor mykje treng Bendik å spare for å få like mange kroner som Eva?

1.25

Omar er 136 centimeter høg. Veslesystera til Omar er 48 centimeter lågare. Kor høg er veslesystera?

Saman Rekn ut. Korleis tenkjer de?

273 - 27

163 -9

160 - 79 178 - 69

182 - 48

5 150 - 7

18

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 18

01.12.14 14:55

118 kr

1.26 249 kr

179 kr

19 kr

68 337

129 kr

kr

kr

a) Sorter sportsutstyret etter pris. Start med den billigaste. b) Rekn ut differansen mellom den dyraste og den billigaste. c ) Ola kjøper ein tennisracket. Han betalar med 200 kroner.

Kor mykje får han att? d) Jasmin har 39 kroner.

Kor mykje manglar ho for å kjøpe badmintonracketen? e) Per har 500 kroner og kjøper ein tennisracket.

Resten av pengane brukar han på tennisballar.

Kor mange tennisballar kan han kjøpe?

Saman Det er om å gjere å finne vegen til 0 ved å subtrahere igjen og igjen. Start med talet i den grøne frisbeen øvst til venstre og subtraher eit av dei næraste tala vassrett eller loddrett.

Dersom den siste differansen du får i den nedste rosa frisbeen, er 0, har du valt rett veg.

500

299

150

999

349

100

99

175

24

295

250

49

150

26

176

304

400

101

0

0

19

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 19

01.12.14 14:55

1 • Hovudrekningsstrategiar

1.27

Lag tekstoppgåver om alderen til personane.

3 år

1.28

24 år

16 år

8 år

Lag tekstoppgåver om høgda til trea.

13 m

9m

15 m

7m

Saman Janne kjøper godteri for 28 kroner.

Kor mange muffins kan ho kjøpe i tillegg dersom ho har: • 43 kroner • 54 kroner 12 kr • 100 kroner Lag fleire oppgåver til kvarandre.

20

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 20

01.12.14 14:55

Kongen og det magiske kvadratet Det var ein gong ein konge som ikkje kunne rekne addisjon.

Hoffnarren teikna då eit magisk kvadrat med ni ruter:

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

15

I kvadratet skulle kongen fylle inn tala frå 1 til 9 og plassere tala slik at summen av tre tal blei 15, både horisontalt, vertikalt og diagonalt.

Han kunne bruke kvart tal berre éin gong.

Klarar du å finne ut korleis kongen skulle plassere tala?

21

Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 21

01.12.14 14:55

Spel Utstyr: To terningar.

Kor mange spelarar: Minimum to.

Kva spelet går ut på: Den eine spelaren kastar terningane og bestemmer kva for ein som skal vise tiarar, og kva for ein som skal vise einarar. Dersom terningane viser høvesvis tre auge og fire auge, kan kastet gi 34 poeng eller 43 poeng.

Så kastar spelaren terningane ein gong til, bestemmer verdien til auga og får eit nytt tal. Spelaren finn så differansen mellom tala i dei to kasta, og deretter går turen til den andre spelaren.

Slik held de fram med to kast kvar.

Vinnar: Den spelaren som kjem først til 100.

Sant eller usant Skriv setningane som er rette, i kladdeboka.

• Det dobbelte av 24 er 50.

• 13 + 9 = 13 + 10 - 1 • Differanse betyr skilnad.

• Subtraksjon er det same som addisjon.

• Tala 201 og 199 har om lag same verdien.

22 Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 22

01.12.14 14:55

Det er lurt å lære pluss og minus i talområdet frå 0 til 20 utanåt.

Oppsummering Dobling og halvering Dobling

Dobling + 1

Halvering

Halvering - 1

15 + 15 = 30 25 + 25 = 50

15 + 16 = 31 25 + 26 = 51

30 - 15 = 15 50 - 25 = 25

30 - 16 = 14 50 - 26 = 24

Bruke tiarvennene 36 + 4 + 3 36 + 7 36 + 7 = 43 +4 +3 36

40 43

Å kunne tiarvennene er til hjelp når eg skal rekne tal med høge verdiar.

Rekne via tiarar 36 + 19 36 + 20 - 1 36 + 19 = 55 -1 36

+ 20

55 56

Differanse 87 - 87 87 - 86

201 - 200 201 - 199

23 Radius 5A Kap 1 NN _3.korr.indd 23

01.12.14 14:55

2

0

Tal 10

100 Dagens tal

587

1000

24

70 800 7

Vel tre og tre tal fr책 ballongane, ein hundrar, ein tiar og ein einar.

Adder tala. Kva for ein sum f책r du?

Eksempel

500 + 80 + 7 = 587

Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 24

01.12.14 14:58

Mål for kapittelet

• • • •

Lære meir om titalsystemet Kunne plassere positive og negative tal på tallinja Kunne addere og subtrahere med 10, 100 og 1000 Kunne skriftlege metodar for addisjon og subtraksjon

100

9

500

80

10

8 50 600 200

Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 25

01.12.14 14:58

2 • Tal

Titalssystemet Samtale Talet 6723 har fire siffer.

Sifferet 2 har verdien 20, og sifferet 6 verdien 6000.

6 7 2 3 ?

2 0

Kva for ein verdi har sifferet 7?

Kva for ein verdi har sifferet 3?

Med siffera 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 og 9 kan du lage alle tal du ønskjer.

?

6 0 0 0

2.1

Kva for ein verdi har sifferet som er understreka? a) 118 b) 349 c) 2103 d) 68 e) 301 f ) 1984

2.2

Kva for ein verdi har sifferet 3 i kvart av desse tala? a) 135 b) 1312 c) 3175 d) 4093 e) 3054 f ) 6345

2.3

Skriv som tal. eitt tusen ni hundre og tolv

e og undr

tte h å n se

tre

tuse

n og

tretti

åtte

to hundre og femtiseks

ti tu

sekstisju

nitten hu

ndre

26 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 26

01.12.14 14:58

Eksempel 423 56 7

Siffera får verdi etter kva einarar for ein plass dei står på. tiarar hundrarar tusenarar titusenar hundretusenar

2.4

Kva for siffer står på titusen- og hundretusenplassen? b) 190 212 c) 963 898 a) 140 438

2.5

Bruk alle siffera nedanfor.

0 1 4 9 8

a) Skriv fem ulike tal med alle siffera.

d) 14 508

b) Skriv det største talet som er mogleg med desse siffera. c) Skriv det minste talet som er mogleg med desse siffera. d) Rekn ut differansen mellom tala med høgast og lågast verdi

frå oppgåve b og c.

2.6

Kor mykje aukar verdien på talet når sifferet 2 blir endra til 8? a) 251 b) 75 429 c) 1520 d) 120 363

Saman

6423

10 653

2012

1063

507 421

Øv på å lese tala høgt for kvarandre.

• Sifferet på hundrarplassen aukar med 1.

Kva blir det nye talet?

• Sifferet på tusenarplassen minkar med 1.

Kva blir det nye talet?

31 942

27 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 27

01.12.14 14:58

2 • Tal

Eksempel Når vi skriv eit tal på utvida form, viser vi kor mange einarar, tiarar, hundrarar osv. talet består av: 4385 = 4000 + 300 + 80 + 5 4 3 8 5 6413 = 6000 + 400 + 10 + 3 12 907 = 10 000 + 2000 + 900 + 7

4 0 0 0 3 0 0 8 0 5

2.7

Skriv talet på utvida form. a) 435 b) 18 d) 10 450 e) 21 034

c) 4507 f) 10 917

2.8

Rekn ut. a) 200 + 40 + 5 = d) 1000 + 4 = g) 400 + 40 =

c) 400 + 30 = f ) 3000 + 30 + 4 = i ) 8000 + 400 + 4 =

2.9

Kva for eit tal har høgast verdi?

2.10

b) 900 + 60 + 2 = e) 7000 + 80 = h) 7000 + 8 =

a)

157

175

b)

251

521

c)

488

884

d)

1042

1024

e)

7040

7400

f)

251 8010

8100

Skriv tala i stigande rekkjefølgje. a) b)

251 324

298

315 270

1034 1043

1120 1090

28 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 28

01.12.14 14:58

2.11

Skriv tala som manglar. Uttrykka skal stå på utvida form. a) 3000 + 500 + 80 +1 =

b) 5000 +

c) 1000 +

+ 9 = 1639

d)

+ 600 + 10 + 4 = 4614

= 7502

f)

+ 40 +

+

e) 7000 + 500 +

2.12

2.13

+ 20 + 7 = 5927

= 3043

Kor mykje aukar verdien på talet når sifferet 2 blir endra til 8? c) 2135 a) 236 b) 75 429 251 d) 1520 e) 20 362 f) 222 851 Verdien på tale t aukar m ed 600 .

Oldefaren til Stian blei fødd i 1915.

1900

2000

2100

a) I kva for eit år er han 100 år? b) Stian blei fødd i 2003.

I kva for eit år er han 100 år? c) I kva for eit år er Stian 50 år?

Saman 0

5000

10 000

Gjett talet mitt!

• Talet eg tenkjer på, er eit firesifra tal som er nærare 10 000 enn 0 på tallinja.

• Sifferet på tusenarplassen er halvparten av 14.

• Sifferet på hundrarplassen er 0.

• Sifferet på einarplassen er lik talet på hjørne i ein trekant.

• Det dobbelte av talet er 14 086.

Lag tilsvarande oppgåver til kvarandre.

29 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 29

01.12.14 14:58

2 • Tal

2.14

Kva for eit tal skal stå der pila peikar? a) 950

2.15

160

2.18

980

990

170

1000

c)

180

190

Kva for eit tal skal stå om lag der pila peikar? b) a) 200

2.17

970

c)

Kva for eit tal skal stå om lag der pila peikar? b) a) 150

2.16

960

b)

400

200

c) 600

Kva for eit tal kjem rett etter?

849849 ? ? a)

b) 409

?

c)

399

?

5099 d)

7009 e)

?

f)

9990

?

?

Kva for eit tal kjem rett før? a) ?

540

b) ?

410

c)

?

400

d) ?

5200

e) ?

8000

f)

?

4010

30 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 30

01.12.14 14:58

Eksempel «Hopp» med 10 om gongen. + 10 + 10 460

2.19

2.20

470

+ 10

480

+ 10 490

500

«Hopp» med 10 om gongen. Teikn tom tallinje. a) 270

280

?

?

?

?

b)

960

970

?

?

?

?

c) 1008

1018

?

?

?

?

Finn rett tal. a) Kva for eit tal er 10 meir enn 463? b) Kva for eit tal er 10 mindre enn 673? c ) Kva for eit tal er 100 meir enn 603?

605 + 100 = 705

d) Kva for eit tal er 100 mindre enn 956? e) Kva for eit tal er 100 meir enn 992? f ) Kva for eit tal er 100 mindre enn 1061?

Sammen Bruk tala og lag 30 000 addisjons- eller subtraksjonsstykke.

300 Svara på oppgåvene skal vere talet som står i midten.

10 800 36 500 2000 500

31 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 31

01.12.14 14:58

2 • Tal

Negative tal

Samtale Tal som har lĂĽgare verdi enn 0, blir kalla negative tal.

Vi skriv minusteikn framfor negative tal.

Negative tal

-5

2.21

2.22

-4

-3

Positive tal

-2

-1

0

1

2

3

4

5

Teikn tallinjer som passar til tala. a)

8

-3

5

10

-6

2

b)

-20

10

15

5

-30

-15

Skriv tala i stigande rekkjefølgje. a) b)

29

1

7 13

-8

-127

-4

0

213

9

98

-1 -98

-156

32 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 32

01.12.14 14:58

2.23

Kari måler temperaturen.

30

30

30

30

30

20

20

20

20

20

10

10

10

10

10

0

0

0

0

0

-10 -20

-10 -20

-10 -20

-10 -20

-10 -20

onsdag

torsdag

fredag

måndag

tysdag

a) Kor mange gradar viser termometera? b) Kor mange gradar er det den kaldaste dagen? c ) Kor mange gradar er det den varmaste dagen? d) Samanlikn temperaturen på tysdag og fredag.

Kor stor er temperaturskilnaden?

2.24

Rekn ut. Bruk tallinja om du vil.

-10

-5

a) 10 - 3 = 18 - 2 = 13 - 4 =

0 b) -5 + 2 =

-4 - 8 =

-8 + 4 =

5 c) 13 - 3 =

-6 + 6 = 10 - 9 =

10 d) -3 - 4 =

-4 + 3 =

-12 - 4 =

Saman Spel saman to og to.

• Kast ein terning fem gonger, og skriv tala de får, på ei rekkje.

• Vel om de vil skrive + eller − mellom tala, for eksempel 4 + 3 − 1 − 2 − 2, og rekn ut.

• Den som kjem nærast 0, vinn.

33 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 33

01.12.14 14:58

2 • Tal

Addisjon og subtraksjon med 10, 100 og 1000 Samtale Rekn ut. Ser de samanhengen?

2.25

2.26

3+2=

30 + 20 =

300 + 200 =

6- 2=

60 - 20 =

600 - 200 =

Rekn ut. Ser du samanhengen? a) 8 + 2 = b) 10 - 7 = 100 - 70 = 80 + 20 = 1000 - 700 =

800 + 200 =

c ) 12 - 6 = 120 - 60 = 1200 - 600 =

Per, Pål og Espen er på tivoli.

Dei kastar ball på boksar. a ) Espen riv ned ein heil pyramide.

Kor mange poeng får han? b) Pål får 2221 poeng.

Teikn pyramiden til Pål etter at han har kasta. c) Nedanfor ser du pyramiden til Per etter at han har kasta.

Kor mange poeng får han?

34 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 34

01.12.14 14:58

0

2.27

Rekn ut. a) 278 + 20 = b) 462 + 300 = d) 4358 + 500 = e) 3478 + 4000 =

2.28

Rekn ut. a) 300 + 20 + 2 = c ) 7000 + 500 + 90 + 3 = e) 4000 + 50 =

2.29

2.30

Rekn ut. a) 600 + 120 + 7 = c ) 690 + 30 + 50 = e) 490 + 30 + 18 =

c ) 621 + 70 =

f ) 4004 + 800 =

b) 900 + 80 + 2 = d) 2000 + 400 + 30 +1 = f ) 9000 + 90 + 9 =

b) 950 + 60 + 19 = d) 2900 + 400 + 35 = f ) 8000 + 700 + 180 + 13 =

r

6800 k

Per sparar til ny pc som kostar 6800 kroner.

Han har spara 5 tusenlappar, 9 hundrelappar, 12 femtilappar, 15 tiarar og 5 kronestykke. a) Kor mykje har Per spara? b) Kor mykje manglar han før han kan kjøpe ny pc?

Saman Rekn ut.

Start med å leggje saman tala som blir 100.

20 + 30 + 80 40 + 50 + 60 10 + 50 + 90 85 + 90 + 15

10 + 30 + 90 + 70 30 + 140 + 70 + 60 75 + 30 + 25 + 60 65 + 35 + 36 + 14 50 + 50

70 + 30 60 +

40

80 + 20 90 +

10

35 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 35

01.12.14 14:58

2 • Tal

Oppstilling – addisjon

Eksempel

134

358 kr

kr

Kor mykje kostar fotballen og boka til saman?

1)

3 5 8 + 1 3 4 = 4 0 0 + 8 0 + 1 2 = 4 9 2

2)

1

Kva for ein reiknemåte likar du best?

3 5 8 + 1 3 4 = 4 9 2

Svar: Fotballen og boka kostar 492 kr til saman.

2.31

Rekn ut. Vel reknemåte. a) 34 + 128 = b) 59 + 241 = d) 132 + 471 = e) 602 + 154 = g) 804 + 133 = h) 523 + 337 =

2.32

Still opp og rekn ut. a)

1 3 4 + 6 1 9

b)

7 0 5 + 2 9 3

c)

2 5 5 + 6 7 8

d)

1 8 + 2 1 3

e)

3 1 4 + 9 5

f)

c ) 316 + 80 = f ) 399 + 235 = i ) 718 + 263 =

4 + 9 = 13

7 8 2 + 5 9

36 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 36

01.12.14 14:58

2.33

Det er lesekonkurranse på skulen. Ida, Per og Tone kjøper nye bøker. r 9k

kr

12

348

175

kr

r

9k

22 5k

r

18

a) Tone kjøper bøkene Hestar og Sjekk.

Kor mykje betalar ho til saman? b) Per kjøper tre bøker, men har berre 500 kroner.

Kva for nokre bøker kan han kjøpe? c ) Ida har 1000 kroner.

Kan ho kjøpe alle bøkene? d) Ein dag er det sal. Bøkene blir selde for halve prisen.

Kor mykje kostar det å kjøpe alle bøkene no?

Saman Veslesystera til Jasmin har sølt kakao i kladdeboka.

Kan de hjelpe henne med å finne siffera som manglar?

1 2 3 + 2 8 5 = 3 6 9 8

4 0 9 + 3 2 7 = 8 1 6 6

2

4 + 9 8 = 3 4 2

Lag fleire liknande oppgåver til kvarandre.

37 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 37

01.12.14 14:58

2 • Tal

2.34

Still opp og rekn ut. a)

2.35

2.36

3 1 2 5 8 + 1 1 6

b)

7 0 9 8 9 + 5 3

Rekn ut. a) 10 + 318 + 43 = c) 205 + 34 + 109 = e) 775 + 23 + 318 =

2 1 8 1 1 9 + 2 1 6

c)

b) 603 + 239 + 416 = d) 612 + 45 + 309 = f) 74 + 109 + 16 =

Kari sparar til mobiltelefon og kontantkort.

For å tene pengar sit ho barnevakt.

Kvar veke sparar ho 150 kroner av dei 200 kronene ho tener.

895

kr

a) Kor mange kroner brukar Kari

på 6 veker?

175 kr

b) Kor mange kroner sparar ho på 5 veker? c) Kor lenge må ho spare før ho kan kjøpe

mobiltelefon og kontantkort?

2.37

Teikn pyramidane i kladdeboka. Legg saman tala som står i rutene ved sida av kvarandre.

Skriv summen i ruta over. a)

b)

24 35 6

7

8

1

15

20

20

10

38 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 38

01.12.14 14:58

2.38

2.39

Rekn ut. a) 4501 + 2904 = c) 8005 + 3492 = e) 421 + 88 + 916 =

Set inn tala som manglar. Skriv reknestykka. a)

+ 206 = 646

b)

+ 516 = 816

c)

- 350 = 350

d)

- 850 = 200

e) 316 +

2.40

b) 315 + 267 + 1907 = d) 34 + 672 + 4053 = f) 3140 + 23 + 618 =

= 700

f) 130 + 67 +

= 500

Vel frå tala nedanfor, og lag minst fem addisjonsoppgåver.

Rekn ut svaret på oppgåvene.

300 543 1982 1040

10 326 18 531 84

230

672 800 10 023

KOPI

Saman Vel ein veg i labyrinten. På vegen kan de vere innom kvart tal berre éin gong. Legg saman tala i romma de er innom. Kor mange poeng klarar de å samle?

Start 213 405

560 3

1000 26

13 365

908 22

90

78

10

56

48

50

4

45

250

1012

311

13 281

100

189

743

Mål

39 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 39

01.12.14 14:58

2 • Tal

Oppstilling – subtraksjon Eksempel Ole har 450 kroner.

Han kjøper ein genser.

Kor mange kroner har han att?

r

302 k

r

312 k

10

4 5 0 - 3 0 2 = 1 4 8 Svar: Ole har att 148 kroner.

2.41 2.42

Rekn ut. a) 953 - 637 =

b) 723 - 116 =

c) 708 - 239 =

Rekn ut. a) 243 - 128 = d) 173 - 37 =

b) 457 - 239 = e) 261 - 53 =

c) 206 - 177 = f) 572 - 248 =

Saman Eit magisk triks?

• Skriv ned tre ulike siffer, for eksempel 1, 7 og 5.

• Ordne siffera i stigande og fallande rekkjefølgje.

• Trekk det første talet frå det siste.

• Finn det omvendte talet av svaret de får.

• Adder tala.

• Prøv med fleire tresifra tal.

• Kva ser de?

Eksempel

10

10

7 5 1 - 1 5 7 = 5 9 4 5 9 4 + 4 9 5 = ?

40 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 40

01.12.14 14:58

Johanne, Ole og Sarah har 850 kroner kvar og skal kjøpe klede.

Nedanfor ser du kva dei kjøper.

r

299 k

29 9k

r

2.43

258 kr

44

49

8k

9k

448

kr

r

r SUPERLAURDAG Halv pris av utsalspris

Johanne

Ole

Sarah 299 kr

50%

a) Kor mykje har kvar av dei att

etter at dei har handla? b) Har Sarah nok pengar til å kjøpe to like bukser?

Siste laurdagen i kvar månad er det superlaurdag.

Då kan ein kjøpe alle varene til halv pris.

c) Kor mykje kostar kleda til Johanne, Ole og Sarah då? d) Kor mange kroner får dei i rabatt til saman? e) Har Johanne nok pengar til å kjøpe to bukser og to

genserar på superlaurdag?

2.44

Set inn tal som passar. Skriv reknestykka. a) 45 +

= 88 - 33

c) 37 + 68 = 320 e) 89 + g)

b)

d) 100 - 13 =

= 245 - 145 f)

- 37 = 78 + 82

- 48 = 55 - 45

h)

+

+ 47

= 189 - 111

- 72 = 200 -

41 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 41

01.12.14 14:58

2 2• •Tal Tal

2.45

2.46

Rekn ut. a) 249 - 165 = d) 524 - 496 = g) 468 - 179 =

b) 501 - 246 = e ) 438 - 377 = h) 802 - 569 =

c) 378 - 163 = f ) 491 - 72 = i ) 647 - 65 =

Ane har som mål å springe 5000 meter kvar dag.

Her er ei oversikt over kor langt ho sprang i førre veke: måndag

tysdag

onsdag torsdag

fredag

laurdag

søndag

4200 m

3290 m 4875 m 1300 m 3860 m 5000 m

4110 m

a) Kva for ein dag sprang ho kortast? b) Kva for ein dag sprang ho lengst? c ) Kor mange meter var Ane frå å nå målet sitt på tysdag? d) Kor mange meter var Ane frå å nå

målet sitt den dagen ho sprang kortast? e) Kor mange meter var Ane

frå å nå vekemålet sitt?

1000 m = 1 km 10 km = 1 mil

f ) Om lag kor mange mil sprang Ane i førre veke?

Saman Rekn ut. Korleis tenkjer de?

2000 - 1998

2000 -

999

3000 - 199 2000 - 1100

0

5 5000 - 2

30

500 00 - 1

5000 -

1999

42 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 42

01.12.14 14:58

2.47

Kari er på sykkeltur. Sykkelcomputeren viser 24 578 meter på starten av turen og 32 063 meter når turen er ferdig. a) Kor mange meter har Kari sykla? b) Om lag kor mange kilometer

har ho sykla? c ) Kor mykje lenger måtte Kari ha sykla

for at turen skulle ha blitt 1 mil?

g

m

2.48

2.49

Rekn ut, og sjekk om svara er rette. Bokstavane som høyrer til oppgåvene med rette svar, gir deg løysingsorda. a) 969 - 312 = 657

D

b) 419 - 263 = 176

I

c ) 854 - 237 = 617

U

d) 765 - 597 = 168

E

e) 1005 - 362 = 644

N

f ) 1654 - 965 = 689

R

g) 12 005 - 98 = 11 907

B

h) 405 - 328 = 80

O

i ) 718 - 101 = 617

E

j ) 1895 - 998 = 897

S

k) 873 - 529 = 345

K

l ) 1312 - 752 = 560

T

Kva for nokre av dei fire oppgåvene gir svaret i midten?

985 - 550 a)

b)

726 - 267

437

643 - 206

264

588 - 155

726 - 289

730 - 266

462 - 198

510 - 246

43 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 43

01.12.14 14:58

2 • Tal

Tekstoppgåver Samtale Ida kjøper ein gul og ein raud genser.

Til saman betalar ho 220 kroner.

Den gule genseren kostar 20 kroner meir enn den raude.

Kor mykje kostar den gule genseren?

Kor mykje kostar den raude genseren?

Oppgåva blir enklare å løyse dersom de teiknar modellar: ? kr

20 kr

? kr

2.50

2.51

220 kr

Stine og Ida sel blomar. Dei tener 250 kroner til saman.

Stine tener 30 kroner meir enn Ida. Kor mykje tener dei kvar? Teikn modellar, og rekn ut.

Ida

? kr

Stine

? kr

30 kr

250 kr

Familien Hansen køyrer 520 kilometer på to dagar.

Den første dagen køyrer dei 88 kilometer meir enn den andre dagen. Kor mange kilometer køyrer familien den første dagen? Teikn modellar, og rekn ut.

Dag 1

? km

Dag 2

? km

88 km

520 km

44 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 44

01.12.14 14:58

2.52

40

Pia kjøper to blyantar og éin penn. Til saman betalar ho 110 kroner. Pennen kostar 40 kroner.

Kor mykje kostar blyantane per stykk? kr

Penn

2.53

Blyant

? kr

Blyant

? kr

110 kr

Ida, Omer og John har til saman 879 kroner.

Ida har 375 kroner. Omer har 80 kroner mindre enn Ida. Kor mange kroner har John?

Ida

375 kr

Omer

? kr

John

2.54

40 kr

879 kr

? kr

Sara har dobbelt så mange viskelêr som Yosra.

Ida har 20 fleire viskelêr enn Yosra. Til saman har dei 180 viskelêr. Kor mange viskelêr har Sara?

Sara 180 viskelêr

Yosra Ida

20

45 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 45

01.12.14 14:58

Spel Utstyr: Papir, blyant og tre terningar.

Kor mange spelarar: Valfritt. De kan òg spele heile klassen mot kvarandre.

Kva spelet går ut på: Kast terningane. Lag eit tresifra tal av det terningane viser.

Dersom terningane viser ein trear, ein einar og ein seksar, kan de for eksempel lage talet 361.

Bruk alle terningane. Lag eit nytt tresifra tal kvar gong terningane blir kasta, og legg saman tala.

Vinnar: Den spelaren som er nærast 2000 etter at terningane er kasta fem gonger.

Ekstra: Kast fire terningar. Den vinn som er nærast 20 000 etter fem kast.

Spel Gå saman to og to. Kast ein terning annankvar gong.

Sei høgt talet du får, og skriv det ned. Neste gong det er din tur, skriv du det nye talet ved sida av det førre og seier det nye talet høgt.

Den første som ikkje kan seie talet, har tapa.

Eksempel Kast nummer 1: Terningen viser 3. Du skriv 3 på arket og seier 3 høgt.

Kast nummer 2: Terningen viser 6. Du skriv 6 til høgre for 3 og seier 36 høgt.

Kast nummer 3: Terningen viser 4. Du skriv 4 til høgre for 6 og seier

364 høgt, osv.

46 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 46

01.12.14 14:58

Finn ut Bruk tabellen til å løyse oppgåvene. kvadrillion

1 000 000 000 000 000 000 000 000

trilliard

1 000 000 000 000 000 000 000

trillion

1 000 000 000 000 000 000

billiard

1 000 000 000 000 000

billion

1 000 000 000 000

milliard

1 000 000 000

million

1 000 000

tusen

1 000

hundre

100

ti

10

1) Kor mange nullar er det i ein trilliard?

2)

Det største talet i denne tabellen heiter ein kvadrillion, og blir skrive slik: 1 000 000 000 000 000 000 000 000 Kan de finne eitt tal som er større enn ein kvadrillion og skrive namnet på talet?

3) Kva for eit tal har ni nullar?

4) Lag oppgåver til kvarandre.

47 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 47

01.12.14 14:58

Sant eller usant Skriv setningane som er rette, i kladdeboka.

• Titalssystemet har ti siffer: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 • Når vi set saman siffera, kan vi lage uendeleg mange tal.

• Det største femsifra talet vi kan lage, er 90 000.

• Tusen blir skrive med fire nullar.

• Talet rett etter 1999 er 2000.

• 36 500 + 1000 = 36 600

Oppsummering Titalssystemet I titalssystemet er det ti siffer: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 og 0 Tala her er skrivne på utvida form: 452 = 400 + 50 + 2 6403 = 6000 + 400 + 0 + 3 10 917 = 10 000 + 0 + 900 + 10 + 7

Plassverdisystemet 4 2 3 5 6 7 einarar tiarar hundrarar tusenarar titusenar hundretusenar

48 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 48

01.12.14 14:58

Tal med mindre verdi enn 0 blir kalla negative tal Negative tal

-5

-4

-3

Positive tal

-2

Oppstilling addisjon

1

1

-1

0

1

3

4

5

Oppstilling subtraksjon 10

4 6 7 + 3 3 9 = 8 0 6

2

10

5 0 0 - 3 1 8 = 1 8 2

Tekstoppgåver med modellar To kassar veg 160 kilogram til saman.

Den eine kassen veg 8 kilogram meir enn den andre kassen.

Kor mykje veg kvar av dei to kassane? ? ?

8 kg

160 kg

Når vi løyser tekstoppgåver, kan det vere lurt å lage ei teikning som støtte til det som står i teksten. Boksane hjelper oss til å sortere opplysningane i teksten.

49 Radius 5A Kap 2_NN_3.korr.indd 49

01.12.14 14:58