Dahl • Dalby • Nohr
N
Radius
Radius legg til rette for at elevane skal utvikle god talforståing og opparbeide seg gode grunnleggjande dugleikar i matematikkfaget.
Radius har derfor fokus på at elevane:
• utviklar formålstenlege og fleksible reknestrategiar i dei fire reknemåtane • oppdagar og nyttiggjer seg viktige matematiske samanhengar • løyser utforskande og samansette oppgåver • samarbeider, reflekterer og kommuniserer om oppgåver Radius gir i praksis:
• tydelege mål for kvart kapittel • oppstartsoppgåver for refleksjon og klassesamtale • differensierte øvingssider til kvart tema • problemløysingsoppgåver på alle trinn • visuell støtte til oppgåvene
4 OPPGÅVEBOK
MATEMATIKK FOR BARNETRINNET
MATEMATIKK FOR BARNETRINNET
Komponentane i Radius 1, 2, 3 og 4:
DAHL•DALBY•NOHR
• Grunnbok A og B • Differensiert oppgåvebok • Lærarens bok A og B • Radius digital med tavlebok: radius.cdu.no
Radius følgjer dei reviderte læreplanane for Kunnskapsløftet 2013 i faget matematikk, og dekkjer alle måla frå 1. til 7. trinn.
I S B N 978-82-02-40462-8
ISBN 978-82-02-40462-8
9
788202 404628 www.cdu.no
NYNORSK
4
OPPGÅVEBOK
Hanne Hafnor Dahl • Hanne Marken Dalby • May–Else Nohr
Matematikk for barnetrinnet
4
OPPGÅVEBOK
Nynorsk
Liam
Ingrid
Filip
Sofia
Emil
Tuva
© CAPPELEN DAMM AS, 2016 Føresegnene i åndsverklova gjeld for materialet i denne publikasjonen. Utan særskild avtale med Cappelen Damm AS er all eksemplarframstilling og tilgjengeleggjering berre tillate så langt det har heimel i lov eller avtale med Kopinor, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Bruk som er i strid med lov eller avtale, kan føre til erstatningsansvar og inndraging, og kan straffast med bøter eller fengsel. Forfattarane har fått støtte frå Det faglitterære fond. Radius følgjer dei reviderte læreplanane av 2013 for Kunnskapsløftet i faget matematikk, dekkjer alle måla i læreplanane og er laga til bruk på barnetrinnet i grunnskulen. Illustratør: Eivind Gulliksen Omslagsdesign: Tank Omslagsillustrasjon: Eivind Gulliksen Grafisk formgiving: Cappelen Damm Ombrekking: PrePress Arnvid Moholt Forlagsredaktør: Guro Marie Jørgensen Trykk og ferdiggjering: Livonia Print SIA, Latvia 2016 Utgåve 1 Opplag 1 ISBN 978-82-02-40462-8 www.radius.cdu.no www.cdu.no
Til dykk heime
Velkommen til Radius! Radius har som mål at barnet ditt skal utvikle ein heilskapleg matematisk kompetanse som inkluderer: •• ei god omgrepsforståing •• utvikle fleksible reknestrategiar •• resonnere og kommunisere •• løyse samansette matematiske problem Radius Oppgåvebok følgjer dei same temaa som i Radius Grunnbok. Oppgåveboka inneheld, akkurat som Grunnboka, differensierte oppgåver, høvesvis Øve 1 og Øve 2. Oppgåvene i Øve 2 har same tema som oppgåvene i Øve 1, men større utfordringar. Oppgåvene i Øve 1 og Øve 2 finn du på sider med ramme. Oppgåveboka inneheld òg oppgåver som ikkje er differensierte. Desse står på sider utan ramme. Oppgåvene i oppgåveboka eignar seg godt som lekser.
Lykke til! Hanne Hafnor Dahl Hanne Marken Dalby May-Else Nohr
Velkommen til Radius
3
Innhald Kapittel 1 Hugsar du?
Tiarvenner. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Rekne om tiarar. . . . . . . . . . . . . . . 10 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Lineær modell i addisjon og subtraksjon. . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Delingsdivisjon og målingsdivisjon. . . . . . . . . . . . . . 44 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Multiplikasjon med tiarar og hundrarar. . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Dele opp multiplikasjonsstykke. . . 48 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Tekstoppgåver med blokker. . . . . 50 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Kapittel 2 Tal 20
Kapittel 4 Brøk 54
Tusenar, hundrarar, tiarar og einarar. . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Titalssystemet . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Verdien til sifra . . . . . . . . . . . . . . . 24 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Addere og subtrahere med 1, 10, 100 eller 1000 . . . . . . . . . . . . 26 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Addisjon med oppstilling . . . . . . . 28 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Subtraksjon med oppstilling. . . . . 30 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Negative tal. . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Teljar og nemnar. . . . . . . . . . . . . . 54 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Ein heil til saman. . . . . . . . . . . . . . 58 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Likeverdige brøkar. . . . . . . . . . . . . 62 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Samanlikne brøkar . . . . . . . . . . . . 64 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Brøk som del av ei mengd . . . . . . 68 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Kapittel 3 Multiplikasjon og divisjon
6
36
1-, 2-, 3-, 4-, 5- og 10-gongen . . . . 36 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 6- og 7-gongen . . . . . . . . . . . . . . . 38 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 8- og 9-gongen. . . . . . . . . . . . . . . 40 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Samanhengen mellom multiplikasjon og divisjon . . . . . 42 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
4 Innhald
Kapittel 5 Geometri 72 Sirkel, sylinder og kule. . . . . . . . . . 72 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Prisme og pyramidar. . . . . . . . . . . 74 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Volum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Rutenett og kart . . . . . . . . . . . . . . 78 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Koordinatsystem. . . . . . . . . . . . . . 80 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Spegelsymmetri. . . . . . . . . . . . . . . 82 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Parallellforskyving. . . . . . . . . . . . . 84 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Kapittel 6 Problemløysing 88 Teikne ein modell . . . . . . . . . . . . . 88 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Sortere innhaldet i tekstar . . . . . . 90 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Fleirstegsoppgåver . . . . . . . . . . . . 92 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Fleirvalsoppgåver . . . . . . . . . . . . . 94 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Kapittel 7 Måling av lengder
96
Millimeter, centimeter, meter og kilometer. . . . . . . . . . . 96 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Ømgjering mellom meter og centimeter. . . . . . . . . . . . . . 100 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Omgjering mellom kilometer og meter. . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Kapittel 8 Måling av masse, volum og tid 106 Gram, hektogram og kilogram. . 106 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Liter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Liter og desiliter. . . . . . . . . . . . . . . 112 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Tid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Tida i løpet av døgnet. . . . . . . . . . 118 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Rekne med timar og minutt. . . . . 120 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
Kapittel 9 Desimaltal og måling
124
Tidelar og hundredelar. . . . . . . . . 124
Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Desimaltal og måling av volum. . . 126 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 Desimaltal og måling av lengder. . 130 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Desimaltal og måling av masse. . 132 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 Desimaltal og prisar . . . . . . . . . . . 134 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Kapittel 10 Mønster og algebra
140
Likskapsteiknet og likningar. . . . 140 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Talfølgjer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Figurtal og tabellar. . . . . . . . . . . 144 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Kapittel 11 Statistikk 148 Lese av og lage tabell. . . . . . . . . 148 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Lese av og lage søylediagram . . 150 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Tabell og diagram i rekneark. . . . 154 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
Kapittel 12 Tal og rekning
156
Addisjon og subtraksjon. . . . . . . 156 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 Multiplikasjon . . . . . . . . . . . . . . . 158 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Divisjon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 Algebra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Brøk og desimaltal . . . . . . . . . . . 164 Øve 1–2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Grublisar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
Innhald 5
Kapittel 1
Hugsar du? Tiarvenner Øve 1 1.1
Skriv tiarvennen som manglar. Skriv tala som manglar.
7 ____
____
____
7 + _____ = 10
1 ____
_____ + 2 = 10
____
____
10 = _____ + _____ 1.2
1.3
6
2 ____
5 ____
10 = _____ + _____
Rekn ut.
10 - 2 = _____
10 - 3 = _____
10 - 6 = _____
20 - 2 = _____
20 - 3 = _____
30 - 6 = _____
30 - 2 = _____
40 - 3 = _____
70 - 6 = _____
Skriv talet som manglar.
7 + _____ = 10
41 + _____ = 50
_____ + 6 = 10
_____ + 49 = 50
Kapittel 1
Hugsar du?
1.4
1.5
1.6
Rekn ut.
7 + 3 = _____
4 + 6 = _____
70 + 30 = _____
40 + 60 = _____
700 + 300 = _____
400 + 600 = _____
Rekn ut. Legg saman tiarvennene først.
8 + 2 + 4 = _____
38 + 7 + 2 = _____
9 + 1 + 9 = _____
14 + 5 + 6 = _____
23 + 7 + 5 = _____
46 + 7 + 4 = _____
Liam har 70 kroner. Tuva har 8 kroner mindre enn Liam. Kor mange kroner har Tuva?
_____
Liam Tuva
_____
?
_____ - _____ = _____ 1.7
Svar:
_____ kroner
Ingrid har 60 kroner. Filip har 40 kroner meir enn Ingrid. Kor mange kroner har Filip?
Ingrid
_____
Filip
_____
_____
_____ + _____ = _____
Svar:
_____ kroner
Tiarvenner 7
Øve 2 1.8
1.9
Skriv talet som manglar.
10 = 5 + _____
_____ + 9 = 10
10 - 1 = _____
10 = _____ + 6
0 + _____ = 10
10 - 4 = _____
10 = 3 + _____
4 + _____ = 10
10 - 2 = _____
10 = _____ + 8
_____ + 7 = 10
10 - 7 = _____
100
____
Skriv talet som manglar.
100 60
____ 1.10
1.11
8
70
____
20
80
Rekn ut.
7 + 3 = _____
4 + 6 = _____
2 + 8 = _____
17 + 3 = _____
14 + 6 = _____
12 + 8 = _____
37 + 3 = _____
44 + 6 = _____
52 + 8 = _____
57 + 3 = _____
64 + 6 = _____
72 + 8 = _____
Rekn ut.
10 - 2 - 3 = _____
20 - 3 - 1 = _____
10 - 1 - 5 = _____
30 - 4 - 5 = _____
10 - 4 - 1 = _____
50 - 5 - 5 = _____
Kapittel 1
Hugsar du?
1.12
Legg saman eit tal med raud farge og eit tal med blå farge, og gjer ferdig addisjonsstykka under.
54
13
92 25 86
6
31 7
65
78
1
3
9
7
49
2
8
4
5
5
Hugs at det skal vere lik verdi på begge sidene av likskapsteiknet!
1.13
60 = _____ + _____
100 = _____ + _____
40 = _____ + _____
50 = _____ + _____
80 = _____ + _____
30 = _____ + _____
20 = _____ + _____
10 = _____ + _____
90 = _____ + _____
70 = _____ + _____
Sofia og Emil samlar på viskelêr. Sofia har 100 viskelêr. Emil har 82 viskelêr. Kor mange fleire viskelêr har Sofia enn Emil?
Sofia Emil
_____
_____ _____ _____ = _____
? Svar:
_____ viskelêr
Tiarvenner 9
Rekne om tiarar Øve 1 1.14 2.11
Legg til 10. Skriv tala. Start
+ 10
3
1.15
_____
+ 100
420
1.17
10
+ 10
_____
+ 10
_____
+ 10
_____
+ 10
_____
+ 10
_____
_____
Legg til 100. Skriv tala. Start
1.16
+ 10
+ 100
_____
+ 100
_____
+ 100
_____
+ 100
_____
_____
Rekn ut.
30 + 10 = _____
44 + 20 = _____
67 + 30 = _____
30 + 9 = _____
44 + 19 = _____
67 + 29 = _____
38 + 20 = _____
42 + 30 = _____
53 + 20 = _____
38 + 19 = _____
42 + 29 = _____
53 + 19 = _____
Rekn ut.
300 + 100 = _____
415 + 200 = _____
300 + 99 = _____
415 + 199 = _____
235 + 300 = _____
575 + 400 = _____
235 + 299 = _____
575 + 399 = _____
Kapittel 1
Hugsar du?
1.18
Trekk frå 10.
4 ____ ____ ____ ____ 103 ____ 113 ____ ____ ____ ____ ____ 4 ____ ____ ____ ____ ____ 935 ____ ____ ____ ____ ____ 1.19
Sjå på tallinja. Rekn ut. - 20 +1
- 100 Start
46 66 _____
1.20
1.21
+1
Start
175 275 _____
66 - 20 = _____
275 - 100 = _____
66 - 19 = _____
275 - 99 = _____
Rekn ut.
70 - 30 = _____
65 - 20 = _____
82 - 30 = _____
70 - 29 = _____
65 - 19 = _____
82 - 29 = _____
60 - 30 = _____
57 - 30 = _____
93 - 30 = _____
60 - 29 = _____
57 - 29 = _____
93 - 28 = _____
Rekn ut.
600 - 200 = _____
750 - 100 = _____
600 - 199 = _____
750 - 99 = _____
Rekne om tiarar 11
Øve 2 1.22
Finn mønsteret. Gjer ferdig talfølgja.
7 ____ 17 ____ 27 ____ ____ 4 ____ ____ ____ ____ ____ ____ 178 ____ 188 ____ 198 ____ ____ 4 ____ ____ ____ ____ ____ ____ 1.23
1.24
1.25
Rekn ut.
57 + 20 = _____
235 + 20 = _____
348 + 30 = _____
57 + 19 = _____
235 + 19 = _____
348 + 28 = _____
Rekn ut.
338 + 100 = _____
445 + 400 = _____
338 + 99 = _____
445 + 399 = _____
695 + 200 = _____
708 + 200 = _____
695 + 198 = _____
708 + 198 = _____
Det er 450 sete i kinosalen på Radius kino. Då filmen «Talmonsteret» begynte, var det 198 ledige sete. Kor mange personar såg filmen?
_____ _____
12
Kapittel 1
Hugsar du?
?
Svar:
_____ personar
1.26
1.27
1.28
Skriv talet som er 10 meir, og talet som er 10 mindre.
72 ____ ____ ____
51 ____ ____ ____
67 ____ ____ ____
125 ____ ____ ____
____ 278 ____ ____
____ 342 ____ ____
Rekn ut.
68 - 10 = _____
152 - 20 = _____
68 - 9 = _____
152 - 18 = _____
152 - 100 = _____
758 - 200 = _____
152 - 99 = _____
758 - 199 = _____
Klasse 4A har planta solsikkefrø. Solsikka til Emil er blitt 3 meter høg. Solsikka til Sofia er blitt 297 centimeter høg. Kor mange centimeter høgare er solsikka til Emil enn solsikka til Sofia?
_____
_____ = _____
Svar: _____ centimeter Solsikka til Tuva er blitt 134 centimeter høg. Solsikka til Liam er blitt 98 centimeter høgare enn solsikka til Tuva. Kor mange centimeter høg er solsikka til Liam?
_____
_____ = _____
Svar: _____ centimeter
Rekne om tiarar 13
Lineær modell i addisjon og subtraksjon Øve 1 1.29 2.11
Rekn ut. + 20
+ 4
+ 1
Start
56 + 25
56
76 80 _____
+ 30
+ 2
+ 4
Start
48 + 36 1.30
48
78 80
Rekn ut.
____ + 30
____ +3 ____
54
54 + 33 = _____
+ 20
+ 20 59
Hugsar du?
____
62 + 27 = _____ ____
+5 ____
59 + 25 = _____ Kapittel 1
+7
62
____
14
_____
+ 30 42
+6 ____
42 + 36 = _____
1.31
Sjå på tallinja. Rekn ut. -3
- 20
-2 -2
- 30
Start
25 _____
45
Start
30 32 _____
45 - 23 = _____ 1.32
1.33
62
62 - 34 = _____
Rekn ut.
97 - 7 = _____
75 - 5 = _____
28 - 8 = _____
83 - 3 = _____
67 - 7 = _____
41 - 1 = _____
35 - 5 = _____
44 - 4 = _____
66 - 6 = _____
Rekn ut.
____ - 20
____ -3 ____
75
75 - 23 = _____
- 20
56
____
62
62 - 21 = _____
____ - 20
-1
____ -7 ____
56 - 27 = _____
- 20 43
-4 ____
43 - 24 = _____
Lineær modell i addisjon og subtraksjon 15
Øve 2 1.34
1.35
1.36
Kva for eit tal er 10 meir enn 35?
_____
Kva for eit tal er 40 meir enn 62?
_____
Kva for eit tal er 70 meir enn 19?
_____
Kva for eit tal er 30 mindre enn 78?
_____
Kva for eit tal er 50 mindre enn 105?
_____
Skriv talet som manglar.
85 + _____ = 95
32 = 12 + _____
75 = 50 + _____
_____ + 20 = 92
45 = _____ + 25
135 = 15 + _____
_____ + 30 = 65
67 = 50 + _____
292 = 22 + _____
Rekn ut. Legg først til tiarane, så einarane.
66 + 22 = 66 + 20 + 2 = _____ 44 + 13 = 44 + 10 + 3 = _____
Eg tenkjer at eg hoppar framover på tallinja, først tiarane og så einarane.
57 + 24 = 57 + 20 + 4 = _____ 38 + 23 = 38 + 20 + 3 = _____ 1.37
16
Rekn ut. Legg først saman tiarane, så einarane.
26 + 31 = _____
52 + 34 = _____
77 + 24 = _____
86 + 14 = _____
77 + 25 = _____
35 + 26 = _____
69 + 12 = _____
78 + 13 = _____
Kapittel 1
Hugsar du?
1.38
1.39
1.40
Rekn ut. Trekk først frå tiarane, så einarane.
46 - 10 - 2 = _____
67 - 20 - 3 = _____
46 - 12 = _____
67 - 23 = _____
58 - 30 - 5 = _____
82 - 20 - 1 = _____
58 - 35 = _____
82 - 21 = _____
55 - 10 - 6 = _____
65 - 20 - 6 = _____
55 - 16 = _____
65 - 26 = _____
Rekn ut. Trekk først frå tiarane, så einarane.
74 - 32 = _____
61 - 22 = _____
93 - 54 = _____
87 - 64 = _____
75 - 34 = _____
54 - 26 = _____
46 - 25 = _____
65 - 26 = _____
75 - 37 = _____
Liam har 68 kroner. Tuva har 35 kroner. Kor mange fleire kroner har Liam enn Tuva?
_____
Liam Tuva
1.41
_____
?
Svar:
_____ kroner
Svar:
_____ kroner
Ingrid har 24 kroner. Filip har 52 kroner. Kor mange færre kroner har Ingrid enn Filip?
_____
Filip Ingrid
_____
?
Lineær modell i addisjon og subtraksjon 17
Grublisar 1.42
Tala i ruta dannar ei talfølgje, men eitt tal manglar. Skriv talet som manglar, og talfølgja.
12
4
8
1.43
Talet som manglar, er _____.
4 _____ _____ _____ _____ _____
20
6
46
36
16
Talet som manglar, er _____.
_____ _____ _____ _____ _____
Emil har 50 kroner. Han kjøper vaflar til 15 kroner per stykk. Kor mange vaflar kan Emil kjøpe? Set kryss ved riktig svar. 3 5 2 4
1.44
Liam, Filip og Ingrid deler pengane likt mellom seg. Kor mange kroner får dei kvar? Set kryss ved riktig svar. 30 kr
18
Kapittel 1
20 kr
26 kr
Hugsar du?
28 kr
15 kr per st ykk
1.45
Sofia har 100 kroner. Ho kjøper 3 korger med jordbær til 30 kroner per stykk. Kor mange pærer til 4 kroner per stykk kan ho kjøpe? Set kryss ved riktig svar.
kr 30
r 4k
1 2 3 4
1.46
Liam skal på kino saman med mor si. Billettane kostar 300 kroner til saman. Ein barnebillett kostar halvparten av det ein vaksenbillett kostar. Kor mange kroner kostar ein vaksenbillett? Set kryss ved riktig svar. 100 kr 175 kr
1.47
150 kr 200 kr
Klasse 4B skal på telttur. Det er 27 elevar i klassen. Dei skal sove i 4-mannstelt. Kor mange telt treng klassen? Set kryss ved riktig svar. 5 4 7 8 Klasse 4B kjøper 7 pakkar med pølser. Det er 8 pølser i kvar pakke. Kor mange pølser er det til kvar elev? Set kryss ved riktig svar. 2 3 4 6
Grubliser 19
Kapittel 2
Tal Tusenar, hundrarar, tiarar og einarar Ă˜ve 1 2.1
Kor mykje er det til saman? Rekn ut.
Tusenar Hundrarar Tiarar
Einarar
1000
100
10
10
1
1000
100
10
10
1
1
_______ + _____ + _____ + _____ = _______
Tusenar Hundrarar Tiarar
Einarar
1000
1000
10
1
1
1000
1000
10
1
1
_______ + _____ + _____ + _____ = _______ 2.2
Skriv tala som manglar. 2475 _____
20
Kapittel 2 Tal
_____ 2480
_____
_____ 2485
1
Øve 2 2.3
Skriv talet som består av
∂∂5 tusenar, 2 hundrarar, 3 tiarar og 2 einarar _______
2.4
∂∂9 tusenar, 1 hundrar, 5 tiarar og 1 einar
_______
∂∂6 tusenar, 3 tiarar og 7 einarar
_______
∂∂8 tusenar, 1 hundrar og 6 einarar
_______
∂∂2 tusenar, 5 hundrarar og 5 tiarar
_______
∂∂3 hundrarar, 1 tiar og 9 einarar
_______
Finn mønsteret. Gjer ferdig talfølgja.
1 ____ 101 ____ 201 ____ ____ 4 ____ ____ ____ ____ ____ ____ 145 ____ 165 ____ 185 ____ ____ 4 ____ ____ ____ ____ ____ ____ 2.5
Bruk sifra i ruta, og skriv talet som har høgast verdi, og talet som har lågast verdi.
2 7
_______
6 7
_______
9 8
_______
0 5
_______
2 8
_______
5 4
_______
7 0
_______
3 9
_______
Tusenar, hundrarar, tiarar og einarar 21
Titalssystemet Ă˜ve 1 2.11 2.6
Skriv verdien til kvart siffer i talet.
3275
9237 __
__
_____
_____
________
________
__________
__________
3026
2.7
5204 __
__
_____
_____
________
________
__________
__________
Skriv talet som tusenar, hundrarar, tiarar og einarar.
3765 = _______ + _____ + _____ + _____ 7201 = _______ + _____ + _____ + _____ 4300 = _______ + _____ + _____ + _____ 9035 = _______ + _____ + _____ + _____ 7370 = _______ + _____ + _____ + _____
22
Kva for ulike verdiar har sifferet 9 i talet 9999?
Kapittel 2 Tal
Øve 2 2.15 2.8
Talet 808 består av 8 hundrarar og 8 einarar.
Rekn ut.
6000 + 900 + 30 + 1 = _______ 1000 + 700 + 60 = _______ 7000 + 8 = _______ 8000 + 50 = _______ 50 + 2 + 3000 = _______ 1000 + 2 + 500 = _______ 2000 + 10 + 9 + 100 = _______ 9 + 80 + 300 + 5000 = _______ 2.9
2.10
Skriv talet som manglar.
7050 + _____ = 7550
3009 + _____ = 4009
1250 + _____ = 1350
5217 + _____ = 5257
4313 + _____ = 4333
8015 + _____ = 8315
Adder med 7 einarar
Adder med 7 tiarar
Adder med 7 hundrarar
2531 _______
5422 _______
2135 _______
1553 _______
8543 _______
1381 _______
3095 _______
1049 _______
3070 _______
Titalssystemet 23
Verdien til sifra Øve 1 2.11
Skriv tala i stigande rekkjefølgje.
67
09
_______
2.12
2.13
6790 _______
590
7059
_______ _______
Skriv talet som er éin mindre, og talet som er éin meir.
_____ 6300 _____ _____ ____
_____ 2999 _____ _____
_____ 7509 _____ _____ ____
_____ 3899 _____ _____ ____
_____ 4000 _____ _____
_____ 8750 _____ _____
Fullfør setninga. I talet 4572 har sifferet 5 verdien _______. I talet 3236 har sifferet 6 verdien _______. I talet 8031 har sifferet 3 verdien _______. I talet 5342 har sifferet 5 verdien _______. I talet 1513 har sifferet 3 verdien _______.
2.14
Kva verdi har sifferet 8 i talet?
4803 _______ 6118 _______ 6285 _______ 8632 _______ 3802 _______ 8350 _______
24
Kapittel 2 Tal
Øve 2 2.15
2.16
Trekk strek rundt talet med høgast verdi. Set kryss over talet med lågast verdi.
5719
2035
1984
9175
5032
9814
7159
3502
4189
7915
3250
1489
Skriv talet som manglar.
999 = 900 + _____ + 9
Kva ulike verdiar har sifferet 3 i talet 3333?
4358 = 4000 + 300 + _____ + 8 3055 = 3000 + 50 + _____ 1673 = 1000 + _____ + 70 + 3 3233 = _______ + 200 + 30 + 3 4206 = 4000 + 200 + _____ + 6 2.17
Fargelegg dei rutene som inneheld eit tal med høgare verdi enn 2460, men lågare verdi enn 2560.
2530
2565
2449
2461
3560
2265
2509
2360
2465
2650
2550
2490
2565
2650
2600
2406
3260
2469
2559
2500
2160
2506
2595
2499
2459
2200
2250
2005
Verdien til sifra 25
Addere og subtrahere med 1, 10, 100 eller 1000 Øve 1 2.18
Rekn ut.
-1
2.19
2.20
26
+1
- 100
+ 100
_______
2563
_______
_______
3452
_______
_______
4715
_______
_______
8135
_______
_______
1819
_______
_______
7398
_______
Rekn ut.
2305 + 10 = _______
5817 + 100 = _______
1516 + 10 = _______
2567 + 1000 = _______
1735 - 10 = _______
4371 - 100 = _______
4680 - 10 = _______
9999 - 1000 = _______
Skriv talet som manglar.
3200 + _______ = 3800
5700 - _______ = 5690
7372 + _______ = 9372
3893 - _______ = 3093
485 + _______ = 495
9535 - _______ = 9530
201 + _______ = 301
6777 - _______ = 6077
Kapittel 2 Tal
Øve 2 2.21
Adder 1, 10, 100 og 1000 til talet i den første kolonnen. Tal
+1
+ 10
+ 100
+ 1000
______ _______ _______ _______ _______ 2345 2346 2355 2445 3345
2.22
_______ 5079
_______
_______
_______
_______
_______ 8501
_______
_______
_______
_______
_______ 1910
_______
_______
_______
_______
Subtraher 1, 10, 100 og 1000 frå talet i den første kolonnen. Tal
-1
- 10
- 100
- 1000
______ _______ _______ _______ _______ 8475 8474 8465 8375 7475
2.23
_______ 2069
_______
_______
_______
_______
_______ 6809
_______
_______
_______
_______
_______ 5720
_______
_______
_______
_______
Liam har 2395 kroner. Ingrid har 400 kroner meir enn Liam. Kor mange kroner har Ingrid? Svar: _______ kroner
2.24
Tuva har 2359 kroner. Ho får 1111 kroner av bestefar. Kor mange kroner har Tuva no? Svar: _______ kroner
Addere og subtrahere med 1, 10, 100 eller 1000 27
Addisjon med oppstilling Øve 1 2.25
Rekn ut. Vis korleis du vekslar.
3 5 0 5 + 2 9 7 8 =
12 59 kr
2.26
1 5 8 7 + 3 4 0 5 = r 5k 137
Sofia kjøper ein anorakk og ein ryggsekk. Kor mange kroner betalar ho til saman? Svar: _______ kroner
Filip kjøper eit par ski og skisko. Kor mange kroner betalar han til saman? Svar: _______ kroner
Emil kjøper ein anorakk, eit par ski og ein ryggsekk. Kor mange kroner betalar han til saman? Svar: _______ kroner
28
Kapittel 2 Tal
3 0 7 4 + 5 8 3 5 =
8 59
kr
1435 kr
+ =
+ =
+ + =
Øve 2 2.27
2.28
Still opp. Rekn ut.
3257 + 1985 =
8359 + 935 =
5305 + 3975 =
=
=
=
Laurdag går fjellvandraren Stein frå hytta si til Storfjellet og tilbake. Kor mange meter går Stein til saman?
+ =
Svar: _______ meter Søndag går Stein frå hytta si til Vesletoppen og tilbake. Kor mange meter går Stein til saman?
+ =
Svar: _______ meter Kor mange meter går Stein til saman på desse to fjellturane? Svar: _______ meter
+ =
Addisjon med oppstilling 29
Subtraksjon med oppstilling Øve 1 2.29
Rekn ut. Vis korleis du vekslar.
9 3 2 5 - 7 1 1 9 =
9 5 8 4 - 4 2 9 1 =
3 7 4 2 - 1 9 4 1 =
8 7 4 6 - 5 9 1 5 =
6 3 2 1 - 2 3 1 8 =
7 6 3 8 1 8 5 =
798 kr 2648 kr
2.30
Tuva har 4750 kroner. Ho kjøper snowboardet. Kor mange kroner har Tuva igjen? Svar: _______ kroner Liam har 1650 kroner. Han kjøper slalåmhjelmen. Kor mange kroner har Liam igjen? Svar: _______ kroner
30
Kapittel 2 Tal
=
=
Øve 2 2.31
2.32
Still opp. Rekn ut.
8238 - 966 =
3533 - 1583 =
6147 - 4235 =
=
=
=
2357 spelarar deltek på ei fotballturnering. 1176 av spelarane er jenter. Kor mange av spelarane er gutar?
=
Svar: _______ gutar
2.33
Eit år er det 6763 innbyggjarar i Radius by. Året etter er det 7392 innbyggjarar. Kor mange innbyggjarar har folketalet auka med? Svar: _______ innbyggjarar
2.34
Oldefaren til Filip blei fødd i 1925. Han døydde i 2009. Kor mange år blei oldefaren til Filip?
=
Svar: _______ år
2.35
=
Oldemora til Tuva fylte 75 år i 2016. I kva år blei ho fødd? Svar: ________________________
=
Subtraksjon med oppstilling 31
Negative tal Øve 1 2.36
Sjå på tallinja. Rekn ut.
-10
2.37
-5
0
10
5 + 3 = _____
10 - 3 = _____
-7 + 4 = _____
-5 + 3 = _____
-10 + 3 = _____
4 - 7 = _____
-3 - 4 = _____
0 - 6 = _____
1 - 4 = _____
-4 + 2 = _____
-5 + 6 = _____
1 - 3 = _____
Samanlikn temperaturen som dei to gradestokkane viser. Kor stor er temperaturskilnaden? 20
20
20
20
20
20
20
20
10
10
10
10
10
10
10
10
0
0
0
0
0
0
0
0
-10
-10
-10
-10
-10
-10
-10
-10
-20
-20
-20
-20
-20
-20
-20
-20
Svar: _____ °C
32
5
Kapittel 2 Tal
Svar: _____ °C
Øve 2 Skriv tala i stigande rekkjefølgje.
-5
_____
10
0
-10
5
_____
_____
0
6
8
_____
-8 _____ 2.39
_____
_____
_____
-1
_____
_____
-3
-5
2.38
_____
_____
Den høgaste temperaturmålinga som er gjord i Noreg, er frå juni 1970 i Nesbyen. Temperaturen var 36 °C. Den lågaste temperaturen som er målt i Noreg er frå januar 1886 i Karasjok. Temperaturen var −51 °C. Kor mange gradar skilnad er det mellom den høgaste og den lågaste temperaturen som er målt i Noreg? Vis korleis du tenkjer.
Svar: _____ °C
Negative tal 33
Grublisar Øve 1 2.40
Lag ferdig reknestykket.
+ = 2 4 6 8 2.41
+ = 3 2 5 0
= 2 4 0 3
Bruk sifra i boksen. Kor mange ulike tal kan du lage?
8 7 5 2
________________________________________ ________________________________________ ________________________________________
Kor mange ulike tal klarar du å lage? Svar: _____ tal
2.42
Ingrid har 100 kroner. Ho ønskjer å kjøpe så mange kartongar med jus til 15 kroner som mogleg. Kor mange kartongar med jus kan Ingrid kjøpe? Set kryss ved riktig svar.
15 kr
5 2 6 10
2.43
Emil sparar 150 kroner kvar månad til nye fotballsko. Dei kostar 1000 kroner. I kor mange månader må Emil spare? Set kryss ved riktig svar. 10
34
Kapittel 2 Tal
12
7
6
Øve 2 2.44
Læraren til klasse 4A er 36 år gammal. Læraren til 4B er 9 år eldre enn læraren til klasse 4A. Læraren til klasse 4C er 11 år eldre enn læraren til klasse 4B. Kor mange år er læraren til klasse 4B? _____ Kor mange år er læraren til klasse 4C? _____
2.45
Kva er telefonnummeret til Sofia? Sifferet lengst til høgre er 1.
∂∂ ∂∂ Sifferet lengst til venstre er 2. ∂∂ Sifferet nest lengst til høgre har dobbelt så stor verdi som sifferet lengst til venstre.
∂∂ Det andre sifferet er summen av 3 + 3. ∂∂ Det tredje sifferet er produktet av 4 • 2. ∂∂ Det sjette sifferet har lågare verdi enn 1. ∂∂ Dei to midtarste sifra har lik verdi. Dei er halvparten av 14.
Svar:
2.46
2 ____ ____ ____ 4 ____ ____ ____ ____ 1 ____
Liam kjøper jus og bollar til Tuva, Filip og seg sjølv. Dei skal ha ein kartong med jus kvar. Kor mange bollar kan Liam kjøpe dersom han har
∂∂60 kroner? _____ ∂∂80 kroner? _____
15 kr
5 kr
∂∂100 kroner? _____ ∂∂90 kroner? _____
Grubliser 35