Matematikk 3 frå Cappelen Damm Øvebok (kapittel 1) by Cappelen Damm

MATEMATIKK 3 frå CAPPELEN DAMM Øvebok

Hanne Hafnor Dahl May-Else Nohr

Nynorsk

;ƶAƹCƷ;Ƹ Matematikk 3 frå Cappelen Damm Øvebok følgjer grunnbøkene Matematikk 3A og 3B. Bøkene er delte inn i dei same kapitla og delkapitla. Oppgåvene i øveboka eignar seg godt som lekser.

Kapittelstart Kvart kapittel i øveboka startar med eit utsnitt av det 1 7ƶ

store biletet som du finn på

1 Kor mange poeng til saman?

byrjinga av det same kapittelet i grunnboka. Du har kanskje høyrt historia til kapittelet om Mattis og vennene hans? Hugsar du kva 2 Teikn rubinar og myntar. 124 poeng

313 poeng

dei undra seg over?

MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

I Hugsar du? repeterer 7ƶ7 ƾ?ƶ

vi startoppgåvene Vi Kan du telje bakover frå 800 med 100 av gongen?

Hugsar du? Olga og Jon tel poenga dei har v vunne

i dataspelet Monsterland. Dei tell med 100 om gongen. Kor mange poen ng har dei vunne til saman?

100

200

300

400

500

600

700

800

tenkjer og Vi lærer frå grunnboka. Hugsar du kva de utforska og snakka

Øve 1 6 Kor mange poeng har Mira og Mattis?

om i klassen? Hugsar du kva for poeng Kven har ﬂest poeng?

7 Kva for tal manglar i talfølgja? 210

220

MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

poeng

ulike løysingar de reflekterte over?

Vi ønskjer dykk eit skikkeleg morosamt og lærerikt år!

Øve 1 og Øve 2 er oppgåver på to Øve 2

nivå, akkurat som i grunnboka. I Øve

8 Jon og Olga vil veksle poenga sine til ein stor diamant som er verd 1000 poeng. Teikn rubinane og myntane dei manglar.

1 har fleire av oppgåvene bilete som hjelper deg. Oppgåvene i Øve 2 har same tema som oppgåvene i Øve 1, men litt større utfordringar. 9 Kor mykje til saman? 200 + 800 =

600 + 400 =

500 + 50 00 =

300 + 700 =

100 + 900 =

800 + 200 =

10 Kva for tal manglar?

Eg adderer og subtraherer.

1000 300 100

500 500 400

1 TAL

Finn ut er oppgåver som kan løysast Finn ut 1

på ulike måtar, eller som kan ha fleire

Mattis vinn 18 raude rubinar, 22 tiarar og 72 einarar i dataspelet Monsterland. Kor mange poeng

rette svar. Nokre av oppgåvene må du

vinn han til saman?

nok jobbe lenge med før du finn ut av Har eg nok poeng til å veksle til ein stor diamant?

dei, og kanskje du må prøve fleire gonger. Det er lurt å samarbeide om å løyse desse oppgåvene. Mange av

Finn ut 2 Gjer ferdig talfølgjene. Bestem sjølv kor mykje du ønskjer at talfølgjene skal auke eller minke med.

Finn ut-oppgåvene er praktiske oppgåver.

MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

Tips til dei vaksne heime er ?ƺI ƾ?ƶ :Ư? ǀ7ƵIƸ; Ʋ;ƳCƯ 1 7ƶ Tala til 1000 og plassverdisystemet Dette kapittelet handlar om tala til 1000 og plassverdisystemet. Plassverdisystemet viser kva verdi eit siffer i eit tal har. Det er viktig at barnet forstår skilnaden på kva eit tal og eit siffer er. Enkelt forklart kan ein samanlikne tal og siffer med ord og bokstavar. Eit ord består av ﬂeire bokstavar, mens eit tal består av ﬂeire siffer. Vi kan altså seie at siffera er «bokstavane til tala». Eit siffer har ulik verdi om det står på einarplass, tiarplass, hundrarplass eller tusenarplass. Til dømes: Talet 1328 består av siffera 1, 3, 2 og 8. Verdien til desse siffera er her 1000, 300, 20 og 8. Vi seier òg at talet 1328 består av 1 tusenar, 3 hundrarar, 2 tiarar og 8 einarar. Forståinga av «einaren», «tiaren», «hundraren» og «tusenaren» er viktig for at barna skal kunne utvikle gode hovudrekningsstrategiar.

Forslag til aktivitetar og spørsmål Teljeøvingar ࠮ Tel frå til dømes 400 til 500 – og tilbake. ࠮ Finn talet rett før / rett etter eit gitt tal (nabotal), til dømes: Nabotala til 456 er 455 og 457. ࠮ Tel med 100, 10 og 1 om gongen, framover og bakover. ࠮ Finn plassen som sifferet 5 står på i tala 512/152/125. ࠮ Finn ut kor mange perler som manglar: Du treng 1000 perler til ei perlekjede. Du har 500/560/598 perler. Kor mange perler manglar for at det skal vere 1000 perler til saman?

Tal og siffer Lag ulike tal ved å setje saman siffer på ulike måtar. Skriv gjerne dei ulike siffera på lappar, som barna kan ﬂytte rundt på når de lagar tal. ࠮ Kor mange ulike tal kan de lage med siffera 4, 6 og 5? (Bruk alle siffera kvar gong.) ࠮ Kva verdi har dei ulike siffera i dei ulike tala?

150

MATEMATIKK 3 FRÅ CAPPELEN DAMM

Omgrep: • tusenarar – hundrarar – tiarar – einarar • tal og siffer • verdi • addere og subtrahere

࠮ Sorter tala de har laga, i stigande/fallande rekkjefølgje. ࠮ Har de laga tal som består av berre partal, og som har verdi større enn 500? ࠮ Har de laga tal som består av berre oddetal, og som har verdi mindre enn 500?

Gjett talet mitt Éin person skal tenkje på eit tal, og dei andre skal prøve å gjette kva for eit tal personen tenkjer på. ࠮ Sifferet på einarplassen er 0. Sifferet på hundrarplassen er eit oddetal som er mellom 2 og 4. Sifferet på tiarplassen er 5. ࠮ Talet har 4 på hundrarplassen, 5 på tiarplassen og 7 på einarplassen. ࠮ Talet består av 4 hundrarar og 6 tiarar. ࠮ Talet har 9 hundrarar og 7 einarar. ࠮ Talet består av 40 tiarar og 50 einarar. ࠮ Sifferet på einarplassen er 4. Sifferet på tiarplassen er dobbelt så stort som sifferet på einarplassen. Sifferet på hundrarplassen er halvparten så stort som sifferet på einarplassen.

Korleis endrar talet seg? Ta utgangspunkt i eit tresifra tal, til dømes 506, og samtal om ulike spørsmål knytte til talet. ࠮ Kva for eit tal er 1 meir og 1 mindre? ࠮ Adder 2 til talet. Kva for eit tal får de då? ࠮ Subtraher 2 frå talet. Kva for eit tal får de då? ࠮ Kva for eit tal er 4 meir/mindre? ࠮ Kva er den nærmaste tiaren/hundraren til talet? Korleis kan de ﬁnne det ut? ࠮ Kor mykje må de leggje til / trekkje frå for å få talet til å slutte på ein tiar?

sider som dei vaksne heime kan lese for å kunne ta del i alt det spennande du skal lære, og kanskje hjelpe deg endå meir. Her kan dei lese litt om korleis barn lærer matematikk. I tillegg får dei forslag til gode spørsmål de kan snakke om, og aktivitetar de kan gjere saman.

DƸ>ƫBƮ

1 2 3 4 5

Tal

Tala til 1000

Tresifra tal

Verdien til siffera

Hovudrekning

Finn ut

Strategiar i subtraksjon

Subtrahere einarar, tiarar og hundrarar 22 Subtrahere 9, 99 og 199

Differanse

Ulike strategiar

Addisjon eller subtraksjon?

Finn ut

Addisjon og subtraksjon

Veksle einarar til ti, og tiarar til hundre

Veksle tiar til einarar, og hundrar til tiarar 40 Addisjon med oppstilling

Subtraksjon med oppstilling

Addisjon med veksling

Subtraksjon med veksling

Finn ut

Multiplikasjon og divisjon

Like grupper

Multiplikasjon

Multiplikasjon og divisjon

Finn ut

Rutenett og koordinatsystem

Plassere i rutenett

Flytte ved hjelp av kodar

Koordinatsystem

Søylediagram og statistikk

Finn ut

6 7 8 9 10

Multiplikasjon og divisjon

Rutenett

5– og 10–gongen

2– og 4–gongen

3– og 6–gongen

Multiplikasjon og divisjon

Finn ut

Masse og lengd

Måle masse i kilogram

Måle masse med kilogram og gram

Bruke kg og g i rekning

Måle i kilometer, meter og centimeter

100

Bruke km, m og cm i rekning

102

Finn ut

106

Likskap og ulikskap

108

Jamnvekt og balanse

110

Likskap og ulikskap

112

Finne ein ukjend (x)

114

Finne ein ukjend (x) med blokker

116

Talfølgjer

118

Finn ut

120

Strategiar i multiplikasjon

122

Samanhengen 2-, 4- og 8-gongen

124

Samanhengen 9- og 10-gongen

126

Multiplisere med 7

128

Multiplikasjon og divisjon

130

Finn ut

132

Overslag, blokkmodellar og tid

134

Avrunding og overslag

136

Blokker i addisjon og subtraksjon

138

Blokker i multiplikasjon og divisjon

140

Analog og digital klokke

142

Rekne med timar og minutt

146

Finn ut

148

Tips til dei vaksne heime

150

1 7ƶ 1 Kor mange poeng til saman?

2 Teikn rubinar og myntar. 124 poeng

MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

313 poeng

3 Kva for tal manglar i talfølgja? 50

100

4 Jon spelar dataspelet Monsterland. Han vil kjøpe eit skjold. Teikn rubinar og myntar som han manglar.

300

poe n

Olga vil kjøpe eit sverd. Teikn rubinar og myntar som ho manglar.

700 poen g

5 Kor mykje til saman? 1+1=

5+5=

1000 – 100 =

10 + 10 =

50 + 50 =

1000 - 400 =

100 + 100 =

500 + 500 =

1000 - 600 =

200 + 200 =

20 + 80 =

1000 - 800 =

1 TAL

7ƶ7 ƾ?ƶ Kan du telje bakover frå 800 med 100 av gongen?

Hugsar du?

Olga og Jon tel poenga dei har vunne i dataspelet Monsterland. Dei tell med 100 om gongen. Kor mange poeng ng har dei vunne til saman?

100

200

300

400

500

600

700

800

Øve 1 6 Kor mange poeng har Mira og Mattis?

poeng Kven har ﬂest poeng?

7 Kva for tal manglar i talfølgja? 200

210

220

MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

poeng

Øve 2 8 Jon og Olga vil veksle poenga sine til ein stor diamant som er verd 1000 poeng. Teikn rubinane og myntane dei manglar.

9 Kor mykje til saman? 200 + 800 =

600 + 400 =

500 + 500 00 =

300 + 700 =

100 + 900 =

800 + 200 =

10 Kva for tal manglar?

Eg adderer og subtraherer.

1000 300 100

500 500 400

1 TAL

HƯIƳ<Ƽ7 ƾ7ƶ

Hugsar du? Jon og Mattis lagar kvart sitt tal av siffera 4, 3 og 7. Begge tala har 7 hundrarar.

Kva for eit av tala har høgast verdi? Forklar.

Øve 1 11 Kor mange poeng til saman? Legg saman hundrarar, tiarar og einarar.

MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

12 Vel eit tal frå kvar sky. Lag addisjonsstykke og rekn ut.

200 500

70 40

700 300

400

30 90

100 20

2 1

600

0 4 7

13 Mattis, Mira, Jon og Olga spelar dataspelet Monsterland. Mattis har 400 poeng. Mira har 200 poeng meir enn Mattis. Kor mange poeng har Mira?

Mira har

Kor mange poeng har vi to til saman?

poeng.

Jon har 700 poeng. Olga har 400 poeng mindre enn Jon. Kor mange poeng har Olga? Kor mange poeng har vi to til saman?

Olga har

poeng.

1 TAL

Øve 2 14 Kor mykje til saman? 700 + 20 + 8 =

600 + 0 + 3 =

100 + 90 + 4 =

500 + 50 + 5 =

400 + 10 + 9 =

300 + 70 + 0 =

15 Lag ﬁre ulike tal av siffera.

Kva for eit av tala har lågast verdi? Skriv talet som hundrarar, tiarar og einarar.

= =

hundrarar +

+ tiarar +

einarar

Kva for eit av tala har høgast verdi? Skriv talet som hundrarar, tiarar og einarar.

= =

hundrarar +

16 Kva for eit tal? 7 hundrarar + 2 tiarar + 0 einarar = 8 hundrarar + 0 tiarar + 6 einarar =

MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

+ tiarar +

einarar

17 Kor mykje til saman? Kor mykje er 300 + 1?

4 + 30 + 500 = 50 + 7 + 200 = 8 + 900 + 80 = 400 + 6 + 10 =

18 Kor mange? 25 tiarar = 160 einarar = 30 tiarar =

einarar

340 =

tiarar

268 =

einarar

hundrarar

800 =

tiarar

19 Jon har 100 poeng i dataspelet Monsterland. Han vinn 4 myntar til. Myntane er anten einarar eller tiarar. Kor mange poeng kan han ha no? Finn ulike løysingar.

Kva er den lågaste poengsummen eg kan få? ?

1 TAL

;Ƽ:Ƴ;Ƹ JƳB ƽ?ư<ƯHƫ Kan de sortere tala i stigande rekkjefølgje?

Hugsar du? Talet med lågast verdi er

74 1

739

4 einarar

740

714

1 tiarar

hundrarar

Kva for eit tal har høgast verdi?

Øve 1 20 Skriv tala i stigande rekkjefølgje.

671 607 Skriv tala i minkande rekkjefølgje.

617

669 21 Kvar omtrent på tallinja skal tala plasserast?

750

759

500 14

801

950

1000 MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

Øve 2 22 Kva for eit tal skal stå på sverdet? 4 hundrararr 8 tiarar 2 einarar

2 hundrararr 7 tiarar 0 einarar

23 Kva verdi har sifferet med raud farge? 657

812

348

953

496

307

502

238

305

375

503

24 Kva verdi har sifferet 3?

25 Kva for eit tal? 3 hundrarar og 7 einarar =

3 tiarar og 2 einarar =

5 hundrarar og 8 tiarar =

1 hundrar, 5 tiarar og 6 einarar =

26 Kvar omtrent på tallinja skal tala plasserast?

103

710

699

250

1000

1 TAL

EǀKƮHƯAƸ?Ƹ= Hugsar du? Jon tel med 1, 10 eller 100 om gongen. Kva for eit siffer endrar seg i tala?

Addere med 1, 10 o g 10 0 :

Subtrahere med 1, 10 og 100:

925 + 1 = ?

92 5 – 1 = ?

925 + 10 = ?

925 – 10 = ?

9 2 5 + 10 0 = ?

925 – 100 = ?

Kvifor er det sånn?

Øve 1 27 Kva for eit tal er 20 mindre enn 200? Kva for eit tal er 100 meir enn 235?

28 Subtrahere og addere 1, 10 og 100. –1

– 10

+ 10

– 100

+ 100

275

330

799

MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

Øve 2 29 Kva for eit tal manglar? 305 +

= 405

215 -

= 210

555 +

= 575

305 +

= 315

725 -

= 625

555 -

= 505

305 +

= 310

678 -

= 638

555 -

= 530

30 Kva for eit tal? To hundre og tjueto

Tre hundre og femti

Ni hundre og tre

31 Addere og subtrahere hundrarar. 235

387

+ 100

– 300

+ 500

– 100

+ 700

– 900

32 Kva for eit tal er 200 meir enn 172?

400 meir enn 85?

200 mindre enn 752?

400 mindre enn 1001?

1 TAL

Finn ut 1 Mattis vinn 18 raude rubinar, 22 tiarar og 72 einarar i dataspelet Monsterland. Kor mange poeng vinn han til saman?

Har eg nok poeng til å veksle til ein stor diamant?

Finn ut 2 Gjer ferdig talfølgjene. Bestem sjølv kor mykje du ønskjer at talfølgjene skal auke eller minke med.

523

121

MATEMATIKK 3 FR Å CAPPELEN DAMM

Finn ut 3 I dataspelet Monsterland går Mosse forbi tre kister. Den første kista er fylt med hundrarar, den andre med tiarar og den tredje med einarar. Han kan berre ta poeng frå to av kistene om gongen. Finn ulike poengsummar han kan få.

hundrarar

tiarar

einarar

Teikn eller skriv. Eg kan til dømes ta 2 hundrarar og 4 einarar. Det blir 204 poeng g til saman..

1 TAL