Заградка 12 - 2016

ROK LXIХ • ^ISLO 12 • ДЕЦEMBER 2016 • CENA 100 DIN

^ASOPIS

Z A D Z EC I

ЛИТЕРАТУРНЕ СТРЕТНУЦЕ У ВЕРБАШЕ У Основней школи „Светозар Милетич” у Вербаше 1. новембра отримане литературне стретнуце зоз писательку и одвичательну редакторку „Заградки” Меланию Римарову. Окрем школярох зоз

тей школи, присутни були и школяре хтори годзини руского язика зоз учительку Славицу Малийову маю у Школи „Братство-єдинство”. На Стретнуцу представена найновша кнїжка кратких приповедкох за дзеци по руски „Гайзибан на шпарґу”, як и два збирки писньох и приповедкох тей нашей писательки обявени по сербски. Вербаски школяре поряднє посилаю свойо роботи до „Заградки”, та єдна з найвреднєйших сотруднїцох, Кристина Будинскова на тей явней годзини руского язика достала и награду за обявени малюнок у часопису. Т. Х.

Фото: Т. Ходак

ПРОМОЦИЯ КНЇЖКОХ У нашей школи у Дюрдьове отримана промоция кнїжкох писательки Меланиї Римар и за младших школярох. На годзини були дзеци зоз оводи зоз свою виховательку и школяре руских оддзелєньох нїзших класох зоз своїма учительками, як и школяре другей, трецей и штвартей класи хтори руски язик уча як виборни предмет. Писателька нам читала писнї и приповедки по руски и по сербски. Окреме ше ми пачели даєдни шмишни приповедки. Обецала же знова придзе до нашей школи. Кристина Дюранїн, IV, Дюрдьов

Фото: С. Саламун

НАГРАДЗЕНИ „ЗАГРАДКОВО” СОТРУДНЇКИ Школяре штвартих класох зоз учительками Верунку Медєшову и Ксению Бодянцову у Школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре прешлого року преглашени за два найвреднєйши оддзелєня хтори поряднє посилали литературни и подобово роботи до „Заградки”. Награда була знїманє за телевизию и емитованє у програми по руски у Фото: M. Зазуляк „Дзецинским швеце”. Школяре за тоту подїю пририхтали кратку програму, а цала учальня пахла на „Заградку”. Окреме наградзени школярки Дорияна Пап, Ивана Фейди и Ана-Мария Малацко пречитали свойо роботи, а писньочки и литературни состави читали и други вредни сотруднїки чийо роботи були обявени у часопису. И на тей шветочней годзини, док их телевизийна екипа знїмала, дзеци рисовали лєбо писали за свою „Заградку”. Р-р

Теодора Фа, IV, Руски Керестур

Zdravo zagradkare! ^ASOPIS ZA DZECI

Direktor Martica Tama{ Odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar Vihodzi raz na me{ac u {kolskim roku • Vidava NVU “Ruske slovo” • Bulevar o{lwbodzeny 81/VII 21 000 Novi Sad, • Telefon (021) 6613-697 • @iro rahunok ~islo: 160-923244-82 • Ro~na predplata 1 000 dinari; za ino`emstvo 25 evra • Kompxterski obrobok: Mariy Gudak • Lektor: Martica Tama{ • Rukopisi {e nw vraca • Drukuw drukarny: ARTPRINT MEDIA DOO NOVI SAD

YU ISSN 0353-9938 E-mail: casopiszahradka@gmail.com Ilustraci>: Aleksandra Medw{i

CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad 821-93 ZAGRADKA: ~asopis za dzeci/odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar. – Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . – Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. – Ilustr. ; 24 cm Mese~no tokom {kolske godine.

– Nastavak publikacije: Pionirska zahradka ISSN 0353-9938

На насловним боку: Зоз промоциї кнїжкох за дзеци на „Костельниковей єшенї” у Коцуре (Фото: Т. Ходак) Илустрация на насловним боку Любомир Сопка

На початку нового школского рока чежко охабиц безбрижни лєтнї днї и схилїц ше най нам складаю на плєца нови обовязки кельо ше лєм месци. Нє шмеме анї подумац кеди ше привлєче жимски одпочивок, а анї нєт часу думац о тим. Та, таки завжати, нє обачиме кеди ше приблїжи конєц першого полроча. А вон ше приблїжи, нєволани, а таки барз чекани. Ту є. Оквецени з петицами, як крачунске древко зоз блїщацима ґомбулями. И ваша „Заградка” вас ма прецо оквециц, бо сце були наисце вредни. Школяре зоз Руского Керестура посилали роботи як нїґда по тераз, а за нїма нє сцу заостац анї сотруднїки зоз Коцура, Дюрдьова, Вербасу, Шиду, Бикич Долу и Бачинцох. Приємне нєсподзиванє були даскельо писмени состави зоз Вербасу, бо по тераз там дзеци лєм рисовали, а писанє по руски им нє ишло гладко. Одшмелєли ше и преложели состави зоз сербского язика, та най ше на нїх спатра и школяре зоз других школох дзе руски язик уча лєм як виборни предмет. Пред нами крачунски и новорочни швета, та преславяйце и одпочивайце ше, а тото о писаню до „Заградки” най почека друге полроче. З радосцу ходзце по шпиваню и вельо зашпивайце, жада вам ваша редакторка.

МИРОН КОЛОШНЯЇ

ЗА НОВИ РОК Я ВШЕ ХЛОП И знова придзе якиш Нови рок. И знова ми поведза; – Видзиш яки ти уж хлоп! А ище дакус, та го будземе женїц. Лєм най школу перше закончи. Ми твойо, наш труд знаме же будзеш знац ценїц. Ти себе, попри нас можеш постац цо сцеш, живот ушориц. Ти нам, сину, можеш тот чежки живот пременїц. И так далєй, и так блїжей... А мнє, и попри того, заш лєм нє ясне же кеди и прецо ше я мам женїц, прецо так дочекуєм и прецо ми винчую так Нови рок кед ме нє сцу анї минутку пущиц з товаришами дочековац там дзе ше постава, гваря, хлоп.

КСЕНИЯ ВАРҐА

И

ЖОВТА ЛАБДА И ШЛЇМАКИ

нєшка, як и вшe, до школи ишол пешо и сам. А и нєдалєко му. Ту, лєм през два улїчки. У сушедстве нєт школски дзеци. А и любел през драгу розпатрац слики рижних файтох псовскей раси котри були полїпени на капуркох длугоухих, зоз скляпчисценим носом, з видзвигнутима оштрима ухами. Читал и надписи: Ту я ґазда, опасни пес... потим почал розпатрац и читац оглашки по облакох: На предай кромплї; даруєм двойо мачата, предава ше добра палєнка... Окреме бул интересантни облак на белавей хижи такой обок при школи. Вше було навикладано пластичного квеца у вазнох, а помедзи виложени ододарти картон зоз шкатули и писало цо єст ту на предай: Предава ше половне, алє модерне облєчиво; одкупюєм стари шпоргети, стари фрижидери, райбачки... Власнїк з часу на час менял картони на котрих була нєлапшно виписана вше лєм єдна файта роби. Квеце у облаку роками оставало исте, лєм кус вибляднутше. Нєшка у школи нєт настави, бо спортски дзень, та велї принєсли лабди. Лабди як лабди – служа за бависко. Алє Петро видзел же то нє цалком так. Нє шицки лабди исти. Иґор спод руки положел свою на траву и єдну ногу положел на ню. Най ше зна чия то власносц. Жовта, з белавима платками, скоряна, новучка нова. Петрови ше видзело же з таку нє бавя лєм червеногвиздаше, або партизановци. Сцел ше питац чи лабду купел у предавальнї котру у нашим месце тримал китайски тарґовец Лин Ли и котрого скоро шицки жителє нашого места волали Ю-лин. Иґор видзел як ше заблїщали Петрово очи, та гварел нє знїмаюци ногу з лабди: – Мадярска роба. Нє копам я гоч до чого! Чале ми принєс! Там набавя робу и за обисце! Иґоров оцец дзеведзешатих рокох правел кавчи и предавал по Сербиї и по Босни вибеженцом зоз Горватскей. Перши кавч направел так же розбил свой домашнї цо на нїм спал, розпарал платно по рубцох и почал правиц подобни. На дзешатки, на стотки. Добре ше предавало. Бездомному швету цо сцекал од пушки, требало закрице над главу и посцель. Було седемдзешат таких майстрох у валалє и шицки добре стали. Хто дзеведзешатих рокох робел у кавчара, тот нє бидовал. Теди мешачна плаца роботнїка у тапетара була даскельо раз векша як учительска. Кед зоз кавчами нє так ишло, бо ше вибеженци подмирели, Иґоров оцец отворел дутян и робу набавял у векших городских маркетох, або у Мадярскей. Нєшка ше бавело фодбал зоз Иґорову лабду. Пахла на скору.

– Додай... шутирай! На ґол! Забренкало. Петро преруцел ташку на хрибет и рушел дому. Нє мог забуц жовто-белаву лабду. З Мадярскей. Позна єдного бачика цо предава на пияцу конзерви, кекси, марґарин, сир, колбаси и чоколади з Мадярскей. На истим месце вше предава. Нє видзел же би предавал лабди, алє замодлї го най му принєше таку исту як Иґорова. А пенєжи? Нє мал ришенє и помали рушел дому. Дома з мацеру сцел започац бешеду о жовтей скоряней лабди, алє вона шацовала патики котри на швидко зобути, виврацени єдна коло другей зохабел пред дзверми и прежубротала: – За єден мешац ши их розтресол! Правда же патики купени у Ю-Лина. Яки пенєж, така и роба. Алє Петро уж давно чувствовал же гоч кажди пенєжни видаток у обисцу бул проблем. Прешло-

го мешаца оцец место плаци, зоз фабрики змарзнутей желєняви дзе робел, принєсол даскельо шкатули гращку котри днями варели. Без меса. Ютредзень през драгу до школи розпатрал на капуркох портрети чуварох обисца, читал информациї о нїх. Обачел же у белавей хижи на картонским паперу медзи пластичним квецом нова оглашка: Одкупюєм шлїмаки. Штерацец динари кила.

– Лабда. Будзе лабда! Скоряна. Жовта з белавима платками! Рано ше з пластичним каблїком покрадзме вицанул з обисца и пребегнул лєм єдну улїчку на конєц валала. Тамадз преходзи глїбши ярок. Шлїмаки назберал праве даскельо гарсци. Починало лєто, та нє лєм днї, алє и ноци були цепли и сухи. Праве таки кед шлїмаки найволя буц у жеми. Зберал ище даскельо рана и кед наполнєл пластични каблїк, рушел ґу белавей хижи. Кед сцигол ґу капурки, забренкал. Бул барз возбудзени и нєсцерпени. Нє могол одредзиц же кельо би пенєжи могол достац за тото благо у каблїку. На капурки ше нїхто нє зявйовал. Забрехали лєм два пси. Прициснул ише раз ґомбичку за бренчок, вец ише раз, и ище раз ... Капурка ше нє отворела. Вец попатрел до облака. На ододартим фалатку картона зоз шкатули пречитал: Шлїмаки откупюєм о 10 днї. Вжал каблїк и висипал шлїмаки до пайпи под мосцик опрез сушедовей хижи. Лєтни горучави без капки дижджу потирвали даскельо тижнї. Вец єдного вечара наишли дижджово хмари. Перше лял, а вец падал цалу ноц и ище цали дзень. Ярки були полни з воду. Местами прейґ калдермох розлївали ше бари. Петро слухал як ше счурює вода зоз закрицох и дурка по цивох. Думал на лабду и на шлїмаки. Кед ше треци дзень указало слунко, поглєдал пластични каблїк. Ярки ище були полни, алє о два днї вода ше поцагла. Вчас рано нацагнул на босо ґумово чижми, вжал каблїк и одбегнул до ярку зберац шлїмаки. Було их вельо. Уживали у раншим фриштику. Петро их зберал, полнєл каблїк. Заобиходзел места зоз печацу покриву цо го нємилосердно кусала. Познал ю уж по лїсцу. Кед пластични каблїк бул полни полнючки, бегцом ишол ґу белавей хижи меркуюци же би му нє випаднул анї єден драгоцини шлїмак. Забренкал. Вишол ґазда и без слова однєсол померац каблїк зоз шлїмаками. Петро стал при капурки, розпатрал вшелїяку баґажию по дворе, цо була порихтана за тарґовину. Нє чувствовал горучаву. Попатрел до слунка. Було ясне и жовте. Жовте як скоряна лабда з белавима платками. Вжал пенєжи цо му дал одкупйовач шлїмакох, и нєчитаюци, спущел их на дно нєумитого каблїка. Завар капурку и бежал, бежал кельо лєм мал моци, весели, нє застановююци ше аж по дом.

ОБЛАЧОК ДО ШВЕТА ИРИНА ГАРДИ-КОВАЧЕВИЧ народзена 17. септембра 1944. року у Руским Керестуре. Закончела Филозофски факултет у Новим Садзе, ґрупу за югославянску литературу. Од 1965. року робела у Новинско-видавательним подприємстве „Руске слово” у Новим Садзе, а од 1987. року у дньових новинох „Дневник”. Познєйше була шлєбодни репортер у тих дньових новинох. Писац почала ище як школярка у керестурскей основней школи, та єй перши стихи обявени у часопису „Пионирска заградка”. Перша кнїжка поезиї за старших „На дланї заренко” друкована єй 1969. року, а за дзеци єй 1976. року обявена збирка писньох „Тисяч радосци”. Два сликовнїци „Бависка” и „Куцик мудросци” видала 1987., а кнїжку „Дванац сказки” 2008. року. Тоти сказки за дзеци преложени и обявени и по сербски. Нєдавно єй у НВУ „Руске слово” вишка збирка писньох за дзеци „Котульки и ґомбульки”. Ирина Гарди-Ковачевичова пише и за дзеци и за старших, а занїма ше и зоз литературну критику. Жиє и твори у Новим Садзе.

ПАДА ДИЖДЖ Пада дижджик – кап, кап, кап, бега Славка – шляп, шляп, шляп. За дзивчецом пшичок шляпка, на хвосцик му дижджик капка. Стань, дижджу, стань, паданя ше мань, нє любя це мали пшички, а помокню и машлїчки на кандрастей главки нашей малей Славки! Славка бега – шляп, шляп, шляп, дижджик пада – кап, кап, кап. Пшичок барки прескакує, та змачкани ше мордує! Стань, дижджику, стань, паданя ше мань!

ШАРКАНЬ У ХИЖИ Уцицовач цо за прах до косцох ми женє страх. Срашно гурчи, вецка фучи, цалком станє, та ше мучи. Плєє шицко по патосу, сами прах му вец у носу, шицко тарга, цага, скубе, и гаматля кед є грубе. Яґод шаркань вон до бруха шором циска, збера папер и бависка, тоти дробни, розруцани, цо од вечар нєзберани, лїґа пильок, коцки мали, часци з авта цо остали. Прави шаркань, констатуєм, цо лєм мацер мою слуха, лєм поцерпам же обачим як му з нозґрох огень буха.

МИХАЙЛО КОВАЧ

ДАРУНОК ДЇДОВИ МРАЗОВИ ОСОБИ: Яким и Оленка (Спальня за дзеци.У єдним углє посцелка за малу Оленку. У другим углє посцель за велького Якима. Оленка перша отворела очи, нацагує ше, живка и почина бешеду.) ОЛЕНКА: Якиме, ту ши? ЯКИМ (нацагує перинку на очи): Нє ту сом! Цихо будз! ОЛЕНКА: Чом бим мала буц цихо? ЯКИМ: Бо шпим... ОЛЕНКА: Алє я нє шпим. ЯКИМ: Прето ши така мала. Вечар нє сцеш спац, рано нє сцеш спац, та кеди же вецка вирошнєш? Поведз, кеди? ОЛЕНКА: Док будзем велька. ЯКИМ: Дурна ти ище, дурна! Нїч нє знаш! ОЛЕНКА: А ти нє дурни? ЯКИМ: Як я можем буц дурни кед ходзим до другей класи, а ти ище лєм до першей почала... ОЛЕНКА: Правда. А кед будзем ходзиц до трецей класи, вец ци ше нїч нє будзем питац, бо теди я будзем знац вецей од тебе... ЯКИМ: А тераз ши сцела дацо? ОЛЕНКА: Сцела. Дзе бива Дїдо Мраз? ЯКИМ: Дїдо Мраз дзе бива? Го, го! То лєгко. Бива, бива, гм, бива далєко на сиверу у лядовей хижки, розумиш? ОЛЕНКА: А кеди йому родзени дзень? ЯКИМ: Га-гаааа! Кеди ше народзел? Дзе ти видзела же би ше Дїдо Мраз могол народзиц? Озда таки з браду, у чижмох, ище и з торбу? ОЛЕНКА: Алє, кеди бул дзецко? Озда ше теди народзел! ЯКИМ: Як же могол буц дзецко? Нє будз дурна, Олено! Хто би дотля бул Дїдо док би вон бул хлапец? ОЛЕНКА: Вец вон наисце нє ма родзени дзень? Чкода. Сцела сом му дацо подаровац. ЯКИМ: Гоч цо! Ша вон ма тельо дарунки же другим дзелї.

ОЛЕНКА: Алє ше нїхто нє здогаднул же би и йому дац дарунок. Дзеци лєм обецую же буду добри дома и у школи, а кед вон пойдзе, вони знова нєдобри. Йому би нє лєм обецунки, алє и прави дарунки. Я би му дала дацо цо ище нє ма. ЯКИМ: А цо то таке єст цо вон нє ма? ОЛЕНКА: Пипку! ЯКИМ: Но и видумала ши дурне! Як знаш же вон тото нє ма? ОЛЕНКА: Як знам? Га, кед би ю мал, дахто би ю видзел голєм на слики. ЯКИМ: Кед биш му купела пипку, дзе би там на сиверу купел догану и ширку? А кед би мал пипку, баба Жима би го вигнала зоз обисца, бо вона страх як нє люби кед ше кури. А могла би ше му запалїц брада и розпущиц нос. Подумай яки би бул Дїдо Мраз без червеного носа и бради! ОЛЕНКА: Наисце. Я о тим нє думала. ЯКИМ: Ти анї нє можеш думац так як я. ОЛЕНКА: Вецка ти думай. ЯКИМ: Я нє сцем думац, бо кед думам, шверби ме глава. ОЛЕНКА: Знам! Анї нас нє будзе коштац, анї вецей нє мушиме думац. Най ци повем? ЯКИМ: Поведз, кед ши почала! ОЛЕНКА: Дїдо Мраз ма вшелїяки бабки, алє праву, живу нє ма, та кед мама пристанє, подаруйме му нашого малого брацика! ЯКИМ: Нашого Яника? Цо го мама принєсла зоз шпиталю? ОЛЕНКА: Ага! И так ше вше надзера: раз за черкотку, раз за дудку, раз за фляшку! ЯКИМ: Наисце, барз ше надзера. Лєм нє знам цо мац о тим дума. Опитайме ше єй. (Вибегую до другей хижи ґу мацери. Одразу чуц дубонь, а вец обидвойо убегую до своєй хижи, лєгаю и закриваю ше прейґ глави.) ОЛЕНКА (викукує): Нєт єй? ЯКИМ: Цихо! Я шпим! ОЛЕНКА (розклада з руками як стара и муштрує ше): Нє розумим чом ше мама так нагнївала. А ми кед нєдобри, гутори: дам це жобракови, дам це врачарки... ЯКИМ (сцагує перинку з глави): Нїч вецей нє думам! Ти вше дацо дурне надумаш, а вона вец по мнє з метолку. ОЛЕНКА: Я ци крашнє гварела най му купиме пипку, а ти нє сцел... ЯКИМ: Хто нє сцел? (Отвераю ше дзвери, та ше обидвойо скриваю под перинки. Яким аж и храпи.)

ДАНКО ЗДОГАДАНКО ПИШЕ

ЯК ЗМЕ ЧЕКАЛИ ДЇДА МРАЗА

О

Дїдови Мразови зме цали мешац децембер тельо приповедали, же зме себе на концу з Яником такей ради дали: – Гайде, Яни – гварим я йому, найвирнєйшому товаришови мойому – вежнї саночки та пойдземе дакус по швеце виглєдовац; нє можеме зоз зложенима руками Дїда ту обчековац. Тельо ше о нїм ту приповеда, а нїхто го нїґда нє глєда, нїхто ше нє интересує же як то Дїдо Мраз до наших крайох путує. Та идзме ми на даяку прогульку малу, идзме Дїда глєдац гоч аж до другого валалу. Яни такой пристал, саночки зме вжали и за собу их цагали. Идземе ми так, та ше радзиме же як Дїдови будзе мило кед го стретнєме и до нашого валалу припровадзиме. Напевно нас похвалї кед увидзи яки зме хлопи весели, а ище баржей прето же зме героє шмели. „Од страшней жими ви ше нє бали” – так Дїдо пове и вец напевно да каждому даяке бависко нове. Яни задумовал же му Дїдо да малу бициґлочку, а я жадал живого заяца лєбо сарньочку. О хвильку сом уж мали авто жадал, а и Яни вше даяке нове и нове жаданє докладал. Ишли зме, ишли и жаданьом нє було конца: аж нараз я збачим же мой Яни зоз зубами клонца.

– Жимно ми – гвари Яни. – Цо робиц будземе? Алє ми и далєй лєм идземе, та идземе. Кед раз ми у полю єдного чловека стретнєме.

– Дзе ви, хлапци, идзеце? Чи ви то мнє повеце?

– так ше нам чловек пита, зоз тварох нам уж шицко чита.

– Ми на други валал рушели, бо бизме Дїда Мраза найсц сцели – так ми йому гварели. Чловек нас дакус шацовал и нє вельо вон роздумовал. Кед шицко похопел темельно и ясно, та ше ґу нам озвал гласно: – Я тиж идзем до тих крайох – гвари нам нєпознати – по котрих будзе ходзиц Дїдо Мраз брадати. Та кед же нє сцеце вельо блукац и од жими цвенкац и стукац, та на мойо санки шедайце и до покровцох ше добре позакруцайце. Ми на тото такой пристали, бо зме уж барз позмарзали. Идземе, цепло нам, бо лєм глави з покровца випихаме, а ровно ше нам видзи же ше то ми назад врацаме. И у єдней хвильки чловек гвари (кед пред нашу хижу дошол): – Данку Здогаданку, до вашого двора праве тераз Дїдо Мраз вошол.

Я такой бежал нука же би Дїдо Мраз од нас нє пошол. У хижи сом чул познати глас; бул то наисце Дїдо Мраз. Тельо зме го по польох глєдали, а вон пришол ґу нам дому гоч зме го там анї нє чекали. А найлєпше то чекац Дїда Мраза у цеплим доме. Тото можеме пошведочиц ми з Яником обидвоме. Данко Здогаданко „Пионирска заградка”, януар 1970.

ВАСИЛЬ МУДРИ

СИЛА МОЙ ДЇДО Я любим мацер, оца, шестричку, свойого пшичка и ґрису з млєком... Алє найволїм дїда свойого, бо ми виполнї кажде жаданє: озда на цалим тим ширим швеце нєт му ровного, нєт мудрейшого. По випатрунку вон як и други: лиси и дакус ма били власи; на носу вше ноши окуляри а ма и кратки шиви баюси. Кед вон задриме, як кандур предзе так як то робя уж людзе стари. На нашим шоре дзеци го любя: часто им застругує клайбаси, а приповеда яґод з кнїжки − гет... Бул вон учитель, та свойо знанє на нас преноши, яґод у класи... Сила мой дїдо. Озда му пари нєт?

РОБЕРТ ТАКАРИЧ

Х

ОПРЕЗ ЖВЕРАТКА

ториш дзень власи нє були на месце. Анї тераз су нє на месце. Була сом нєзадовольна зоз скору и фарбу очох. Павучайки ми були кратки, а дзирки у носу узки. Анї чоло ми нє було на месце, бо би нє требало буц там. Тому чолу анї photoshop нє може помогнуц. Зуби нє стали у найлєпшим шоре. Були як нєпослухне войско. Страхота! А знова ше опатрам и шмеєм ше и задовольна сом. Як кед бим ше знова народзела. Скакам и бегам. Нє дзбам анї о профилу анї о лайкованю. Людзе, я ше наисце, гей, наисце ше шмеєм. Жвератко ми красне и добре же є ту. Вилєцела сом на улїцу и просто на Инес. Знова базен. Скакали зме, плївали, муряли ше, сушели ше, знова зме плївали, оганяли зме ше, скакали зме на главу, вец зме ше знова сушели, вец зме бавели одбойку у води, скакали зме, потим зме ше муряли и знова скакали на главу и знова зме ше сушели. Вец зме знова скакали, плївали, муряли ше, скакали зме на главу, потим зме ше знова сушели, вец зме бавели одбойку у води, скакали зме и знова зме ше сушели. Як єдноставно и крашнє жиц. Мац австралийска нас конєчно нарисовала. Инес скоро нїч нє приповеда. Нє зна. Розуми сербски язик, алє нє приповеда. Нє ясне ми як ше так крашнє дружиме, а скоро анї нє приповедаме. Як? Преложела М. Р.

РУСОМИР Д. АРСИЧ

ЗА НОВИ РОК Вше за Нови рок рихта ше вешеля, паради: я доставам громади бависка и чоколади. Моя мац и оцец пред шветом ше круца яки ми дарунки принєшу, подруца. А мнє у новим року душа будзе богата, кед ми подарую шестру лєбо брата. Прешпивала М. Римар

РАДОСАВ СТОЯНОВИЧ

ШНЇЛ СОМ Шнїл сом єдну Цецу, шнїл сом єдну Веру: печем рибу у пецу, та их волам на вечеру. Алє як ше то вше збува и яке ми лїхе щесце, даремно дзивчата шнїєм, анї єдна вечерац нє сце. А анї пец ми нє прави, од вечери нїч – чловече. То ше лєм у моєй глави яґод риба любов пече. Прешпивала М. Р.

БРАНКО СТЕВАНОВИЧ

ТРАПЕЗИ З ДЇДОМ МРАЗОМ

М

едзи велїма твердзенями хтори сом у дзецинстве, а и познєйше, кед сом ше почал леґиньчиц, даремно пробовал превериц, по нєшка ми окремне место забераю два, єднак интересантни и нєвироятни: 1. Дїдо Мраз постої, 2. Дїдо Мраз нє постої. Цо ту правда? Длуго сом думал же єдина особа хтора би, кед би сцела, могла одвитовац на тото питанє – праве Дїдо Мраз. Писал сом му, нє так же нє. Пристойно, так як швечи крашнє воспитаному дзецку. Препоручел сом му най ми принєше чиґру, сликовнїцу, вельку пильку, авточко, паридю...Та, най нє циґанїм, улїзовал сом ше шивобрадому, червеноносому дїдови начудо! И нїч! Од нього анї гласу, а од дарункох анї шлїду. Кед бим шицко тото на концу нє вимодлєл од родичох, нєшка бим могол отвориц власни музей нєвиполнєних жаданьох. Єден час сом за свой нєуспих вязани за Дїда Мраза озбильно обвиньовал поштара Ачима. Вон ма сина моїх рокох, та можебуц мойо жаданя преруцує на його рахунок. Алє, поштар Ачим бул таки чесни, же ше и тераз ганьбим же сом таке думал. Думал сом и же Дїдо Мраз там, на своїм далєким сиверу нє зна кирилку, та сом пробовал з латинку. Нє ишло. Лєбо ме пре, лєм йому познату причину, Дїдо Мраз нє люби, лєбо нє постої. Цо сом инше могол заключиц? И так, кус-покус, дзвигнул сом руки. Хто штрига Дїда Мраза! Лєм кеди-нєкеди, пред Новим роком поґуцкало ме: а цо кед, заш лєм... Дилему ми прешлого тижня преглїбела Звездана: – Га ти, випатра, наисце нє знаш хто Дїдо Мраз?

– А ти вироятно знаш?

– Знам, як бим нє знала, лєм пссст, то тайна! – гварела и пошептала ми, так прешвечлїво, же ше ми аж закруцело у глави – Дїдо Мраз, то моя мац. Ище бим о тим приповедал, алє нє мам часу. Мушим цошка превериц. Понаглям написац громаду писма Звездановей мацери. Преложела М. Р.

БОЖИДАР МАНДИЧ

ДРАЖКА – Гоч кадзи ше рушиш, даґдзе лєм сцигнєш – гвари ми пейцрочна Єлена зоз валалу Брезовица. Стоїме на блатним дильовчику, а вона ме прешвечує же вон водзи вшадзи. Можеме сцигнуц до велького городу лєбо до даєдней держави прейґ океану. Значи, швет мали, кед знаме ходзиц. И задумуєме. Шицко нашо. Воздух наш, вода – исто так. Прето нас шицки драги водза ґу виполньованю наших жаданьох. Нє мушиме студирац право же бизме мали право. Досц лєм ослуховац такти свойого шерца и мац шмелосци. Дражки нас водза и ґу сном, а сни ґу дражком.

– Таки дражки – гвари ми Єлена – нє означени, нє маю транспортни знаки, та лєгко мож и заблукац. Алє, ґу сном ше найлєгчейше сцигує, кед ше застановиме при даяким черяку и дакус оддримеме. Преложела М. Р.

СЛАВИМЕ КРАЧУН На Крачун славиме Исусов родзени дзень. Теди зоз швичочками квециме ядловци, бо Исус нашо шветло. Крачун то швето радосци, бо зме теди шицки вєдно. Бог нам даровал свойого Сина, прето и ми єдни другим даруєме любов. Тоту любов часто указуєме и прейґ материялних дарункох. У славеню Крачуна маме вельо красни обичаї котри нас здогадую на любов ґу Богови и на медзисобну любов. За Крачун ше окреме рихта и наша душа, обисце и церква. У тим чаше нє ходзиме до школи, же бизме цо вецей були вєдно у церкви и у фамелиї. Шицки християнє славя Исусов родзени дзень, алє маю розлични обичаї. На Вилїю вечар требали бизме поволац нашо родзини и приятельох най приду до нас по шпиваню, алє тиж и тих котри иншак славя Крачун. „Пастире швидко попонагляли и поклонєли ше Дзецочку, а Нєбо ше отворело и чула ше писня: Слава Богови на висотох и на жеми мир, медзи людзми добра воля”, записал святи Лука у Евангелиї. А. Копилович „Пущце дзеци ґу мнє”, Виронаучни приручнїк за першу класу основней школи, 2001.

Духовна приповедка

ГЛЄДАЛ СОМ Єдного дня зявел ше мали отвор на ґалетки. Чловек шедзел и припатрал ше як ше мотиль трапи же би свойо слабучке цело вицагнул през отвор. Вец мотиль станул. Випатрало же нє може далєй. Прето чловек одлучел помогнуц му: вжал ножнїчки и розштригнул ґалетку. Мотиль лєгко вишол, алє мал крегке цело и ценючки кридла. Чловек ше и далєй припатрал, очекуюци же ше кридла розширя, та потримаю мотильово цело. Медзитим, нїч ше нє збувало. Мотиль цали свой живот препровадзел шмикаюци ше, бо ше му криделка нє розвили. Нїґда нє полєцел. Чловек, и попри своєй любезносци и добрей намири, нє розумел же чежкосци през хтори мотиль мушел прейсц, виходзаци зоз ґалетки, обдумал Бог, же би крев зоз мотильового цела почала чечиц до кридлох, та кед би ше ошлєбодзел зоз ґалетки, бул би порихтани лєциц.

Дакеди чежкосци праве тото цо нам у живоце потребне... Кед би нас Бог ошлєбодзел од шицких препреченьох, покалїчел би нас. Нє постали бизме нїґда таки моцни як можеме буц. Глєдал сом Моц... И Бог ми дал чежкосци хтори ме змоцнєли. Глєдал сом Мудросц... И Бог ми дал Проблеми хтори требало ришиц. Глєдал сом Богатство... И Бог ми дал Мозоґ и Цело же бим могол робиц. Глєдал сом Шмелосц... И Бог ми дал Препреченя хтори требало звладац. Глєдал сом Любов... И Бог ми дал Людзох хторим требало помогнуц. Глєдал сом Услуги... И Бог ми дал Нагоди. Зоз кнїжки „Приповедки од хторих ше рошнє”, пририхтала Снежана Яцич

СОВИСЦ НАМ ПОТВЕРДЗУЄ ИСНОВАНЄ БОГА Совисц нам гутори цо добре, а цо зле. Розказує нам робиц добре, а чувац ше од зла, та и теди кед нас нїхто нє видзи. Совисц наш судия: за добре нас хвалї, за зле нас каре. Вона каждому чловекови гутори: гоч ше єй чловек одупера або ю сце заглушиц, знїщиц ю нє може. Совисц, котра нам так розказує и судзи, могол нам дац лєм тот котри святи – Бог. Так и прейґ совисци спознаваме Бога. Заш лєм Бога найлєпше спознаме прейґ того цо нам вон сам о себе гварел, а то обявенє записане у Святим писме. „Бог и нашо спашенє” – катехизис VI

НАТАЛИЯ КОЛЄСАР

НОВОРОЧНИ ШНЇГ Вецей як влонї, як пирє мегучки, нападал вшадзи, били, билючки. Драгу вировнал новому року, бо ше уж рушел з гевтого боку. А ми уж знаме же з Новим роком на санкох придзе Дїдо Мраз скоком. З меха дарунки винїмац будзе и дзелїц дзецом, верце ми, людзе. Ми вец Дїдови подзекуєме, знова го нарок чекац будземе.

ЯКИМ ОЛЕЯР

ВЕШЕЛЄ У ЛЄШЕ

Ж

има була. Вшадзи шнїг аж по колєна. Шицки у лєше поскривали ше до своїх домох. Птички ше поуцаговали до гнїздох. Врани и страки геваль-тамаль лєтали, кракали и рихтали ше пойсц спац. Жвирки ше поуцаговали до дзирох и шептаю себе красни приповедки. Там им цепло. Лєм даскельо заячки скакаю по шнїгу, глєдаюци дацо зоз чим би загашели глад. Алє, чежко було, бо шнїг шицко у лєше завял. Дакус далєй, по густим лєше ишол якиш чловек. Кед ше дакус приблїжел, було видно же то Дїдо Мраз. У чижмох, жимским кожуху, з торбу на хрибце и зоз киянку у руки. У драже ше стретнул зоз заячками. − Гей, ви, длугоухи! Дзе блукаце по тей жими? − Глєдаме дацо за єдзенє – одвитовали заячки. − Придзце ви до мойого обисца, та вам дам дакус цвикли, а кед будзеце добри, достанєце и по єдну мархвочку. Лєм, знаце цо? Поможце ми найсц єден красни ядловец же бим

однєсол дзецом до школи, най го оквица за Нови рок. Обецал сом и мушим им виполнїц тото жаданє. − Дораз, дораз – озвали ше заячки и розбегли ше по лєше. Нашли єдно древко, та поволали Дїда най видзи, а вони, таки позамарзани, почали танцовац коло ядловца. Же би було веселше, почали и шпивац. И Дїдо ше розтанцовал. Алє, одразу ше цошка стало: громада шнїгу коло ядловца почала ше дзвигац и валяц ше на боки. И... указала ше медведжа глава. Заячата ше злєкли, заслупли и чекали цо будзе. На щесце, Дїдо их виратовал. − А ти, Михалє Грубоноги, цо ту робиш?

– озвал ше Дїдо. − Ту долу моя дзира. У нєй шпим, алє ми тоти нялкоше нє даю мира. Розшпивали ше и прервали ми жимски сон – гварел медведз. − Видзиш як ше заячки радую Новому року? Пребач им! – замодлєл Дїдо медведза. − Кед так, вец и я з нїма будзем шпивац и танцовац. Барз любим таки вешеля – гварел медведз Грубоноги.

МЕЛАНИЯ РИМАР

КРАЧУНСКА РАДОСЦ Ми Крачун чекаме, коляди шпиваме. Так малого Исуса до хижи воламе. Най ше ту народзи на мегучкей слами и най вец у шерцох вон останє з нами. Кед крачунска радосц у домох вше будзе, роснуц у любови буду шицки людзе. МЕЛАНИЯ ПАВЛОВИЧ

ВИДАТКИ ДЇДА МРАЗА Пробовал сом пораховац яки шицко ма видатки тот наш славни Дїдо Мраз. Алє – чежки то загадки. Мещки би му дас сто, двасто... И бависка исто тельо. Вец жувача, чоколади, кнїжки, слички... То барз вельо! Вецка би му гулагопки, рукавици, шапки, шали... Гм. Гм. Кельо ше ми стотки по тераз нашоровали. Випатра ми же я нарок тоти чежки здам рахунки. Ша и без нїх Дїдо Мраз ми подарує вше дарунки.

Марко Чельовски, 6 роки, Дюрдьов

Лука Михайловски, 6 роки, Дюрдьов Миа Чордаш, 6 роки, Руски Керестур

Николая Рац, 5 роки, Руски Керестур

Никола Пушкаш, 6 роки, Дюрдьов

Школярски роботи... СТАРШИ БРАТ Мам брата Ивана хторому дванац роки. Вон ма желєни очи и кафово власи. Штреднього є росту. Ходзи до шестей класи и одлични є школяр. Люби бавиц фодбал и барз люби животинї. Зна ше крашнє пооблєкац. Вредни є, мирни, добри и одвичательни хлапец. Дзечнє помага другим. Старши є одо мнє, та ме часто совитує кед дацо погришим. Ма вельо активносци хтори нє вязани за школу. Найволї годзини тамбури, дзе грає абас-прим два. Барз є успишни, та грає и у дзецинским и у виводзацким оркестру. Ма вельо товаришки и товаришох, прето же є културни и крашнє ше справує. Любим препровадзовац час зоз своїм братом, бо вше найдземе бависко хторе обидвом цикаве, и знам же ме вон унапрями на добри ствари. Лука Кухар, IV, Дюрдьов

МОЯ ШЕСТРА Мам шестру Сару. Вона ма пейц роки. Власи єй жовти. Сара ме нє вше сце послухац. Кед ше врацим вистати зоз школи, нє любим кед ми досадзує. Мило ми кед ми дакеди помага. Вєдно ше бавиме накадзи я закончим зоз ученьом. Дакеди шпива и бави ше так же ми завадза. Нє любим кед ше вона перша бави на компютеру. Знам ше и нагнївац на ню, алє ме гнїв швидко прейдзе. Щешлїви сом же мам шестру Сару. Иван Сеґеди, V, Вербас

Борис Чордаш, II, Коцур

МОЙ ДЇДО СТАРИ Мой дїдо уж стари, прето ноши окуляри. Озда и дзешецери ма, а дзе су – нїґда нє зна. Мудри то хлоп, купел себе и лаптоп, та ґу ньому шеда и новосци глєда. Марина Джуджар, VI Руски Керестур

ЛЮБОВ ҐУ ҐИТАРИ Вше сом любела слухац писнї у хторих ше чули звуки ґитари. Мала сом лєм седем роки и уж сом знала же полюбим грац на ґитари. Як сом росла, вше баржей сом жадала мац тот инструмент и ходзиц до музичней школи до Вербасу, алє кед мойо родичи надумали уписац ме, шицки места уж були пополнєни. У дзевятим року достала сом першу ґитару. Теди сом ещи нє знала грац, а понеже ше ми нє удало уписац ше до музичней школи, нашла сом на интернету безплатни годзини ґитари. Кажди дзень сом шедзела опрез компютера по два и вецей годзини и учела сом ше грац. Ишло ми вше лєгчейше. Мой дїдо тиж грал на ґитари и гварел же сом ше удала на ньго и же будзем успишна як и вон. Тераз мам дванац роки и ещи вше граєм. Задумуєм як граєм на бини пред вельочисленима патрачами. Найважнєйше ми як ше моя фамелия будзе цешиц. Жадам же би ше ми тот сон виполнєл. Даниєла Горняк, VI, Коцур

Мaрина Барна, IV, Дюрдьов

Школярски роботи... АНЕҐДОТА ЗОЗ ШКОЛЯРСКОГО ЖИВОТА

Андєла Миклош, IV Вербас

КРАШНЄ МАЦ ДОБРОГО ТОВАРИША Крашнє мац у живоце вельо товаришох. Шицки ше радую кед ше маю з ким бавиц и дружиц ше. Мнє добри товаришки Златка, Мария и Ясмина. Зоз нїма ше найчастейше дружим. Златку сом упознала кед я мала пейц, а вона штири роки. Ма чарни власи, кафово очи и висока є. У забави сом ше найволєла з ню бавиц. Кед сом була нєрозположена, вона ме поцешела. Зна чувац тайну хтору лєм єй виволам. Марию сом тиж упознала кед сом мала пейц роки. Вона ма длугоки кафово-жовти власи, кафово очи и висока є. Вєдно ходзиме на драмску секцию. Путуєме до руских валалох ґлумиц. Нїґда другим нє виволуєме нашо тайни. Любим ше з ню дружиц, бо є добра и мила. Зоз Ясмину зме ше упознали кед зме обидва мали по пейц роки. Тота моя товаришка ма кратки кафово власи и желєни очи. Штреднього є росту. Люби помагац другим. И мнє дзечнє помогнє коло домашнїх задаткох. Приємно ми дружиц ше зоз ню и зоз єй дружтвом. Тоти три особи ми барз вельо знача. Почитуєм их и любим як и вони мнє.

Я уж вельки. Нє оводарец сом, алє школяр. Ходзим до велькей школи. Вельо сом мудрейши од оводарцох пелюхарох. Бул треци дзень школи. И теди, а и тераз найволїм одпочивки. На першим одпочивку учителька нам гварела же ше нє шмеме пойсц бавиц до парку. Послухали зме ю. На другим одпочивку учителька нє була на дворе, а я сцел пойсц до парку. Питал сом ше найвекшому пайташови Кристиянови чи шмеме пойсц. Вон бул високи як учителька, та сом думал же є и мудри як вона. Пошли зме до парку и крашнє зме ше бавели, док ше нє зявела учителька. Скричала на нас и такой нас уведла до школи. У учальнї нам потолковала же мушиме знац хто школяр, а хто учитель. Барз сом ше на ню нагнївал и увредзел сом ше. Познєйше сом зрозумел же єй слова були барз поучни: вельки патики нє ноша и вельку мудросц. Леон Юрич, VII, Руски Керестур

Матеа Югик, II, Руски Керестур

Желяна Такач, VI, Дюрдьов

НАШ ДОМ Єст єден мали, красни валал у хторим я жиєм. Наша хижа у Ленїновей улїчки. Кед ше войдзе до двора, з єдного боку красна заградка. У нєй баба садзи и допатра вшелїяке квеце. У дворе маме пошату траву. Там ше я бавим зоз братом и з мачичками. У гумнє маме барз нєсташного пшичка. Люби ше з нами оганяц и таргац нас за шмати. Маме и заграду. У нєй єст вельо овоцово древка, та обераме и єме сладки овоци. Пре шицко тото я барз любим наш дом. Теодора Фа, IV, Руски Керестур

Школярски роботи... ВИТРОВО БАВИСКА Кед зоз древох почнє опадовац лїсце, шицки добре знаме же пришла єшень. Вона красна, алє школяром наказує же ше муша учиц, а старшим же маю пририхтовац жимнїцу. У нашим дворе рошнє вельки орех, найстарши медзи древами. Кед задує єшеньски витор, под тим древом нєт лєм орехи, алє и вельо доганово-червеного лїсца. Звичайно го всоботу грабем на єдну громаду. Зоз лїсцом з младих яблоньох витор баржей натреса. Дзвига го до висока и окруца го, бо є менше и лєгчейше. Нєдавно сом достал задаток пооберац узрети яблука. Хтори сом нє могол долапиц, пообивал сом з лату. Однєсол сом их мацери. Зоз здравих уварела компот, а хробачни очисцела, потарла и упекла смачну питку. Єшеньски витор зна буц и барз хасновити. Хториш дзень мойому оцови помогнул овяц пасулю и бундавово маґочки. Видул зоз нїх шмеце и роздул го по дворе. На паньващику осушел шмати, а од сушеда принєсол до нас пах печеней паприґи. Любим витрово єшеньски бависка и його шпиванє у нашим обисцу, а найволїм ше ньго припатрац зоз своєй цеплей хижи.

Иван Сеґеди, V, Вербас

Велї наставнїци зоз дзецми бриґи мали. Кед би я бул наставнїк, тоти бриґи би скапали. Андрей Русковски, VII, Коцур Школяре би на годзинох медзи собу нє приповедали. Мнє би лєм слухали и о задатей теми думали. За контролни би ше учели, та би вец зоз знаньом и мнє вешелєли. Руски язик барз би научели, бо то мацерински, та би го любели. На концу рока петици озда би шицки мали, та би щешлїви дому ґу родичом бежали.

Борис Жирош, IV, Руски Керестур

Павле Венчельовски, VII Руски Керестур

ШНЇЄМ

Ноц ше уцагла до моєй хижи. Мешачкова шветлосц ше уци скала през фиронґу. Помали ми завера очи. Шнїєм же сом у другим швеце. У швеце дзе нєт злоби, зла, войни... Дзе лєм щешлїви, радосни, здрави... Там нєт гладних и бидних. Шнїєм же сом витрик хтори розноши по шве це пах кви ца и ро зга ня ве ль ки, чар ни хмари. Вшадзи ше припатрам на свой заду-

ма ни швет. Ба вим ше з лї сцом на пре кра сних дре вох. Лє цим висше од жеми и дорушуєм други планети. Опатрам их. Ранше слунко ми поцихи уходзи до хижи. Будзим ше. Швидко виходзим вонка удихнуц чисти, швижи воздух. Дзекуєм мирней ноци хтора ми принєсла тот прекрасни сон. Михаел Скубан, VI, Коцур

Висти зоз щколох...

Я

ШКОЛЯРЕ НА „КОСТЕЛЬНИКОВЕЙ ЄШЕНЇ”

к и по тераз, и на тогорочней, 23. по шоре Културней манифестациї „Костельникова єшень” окрем богатих змистох за старших, отримани и програми з дзецми и за дзеци. У Руским Керестуре Перша програма отримана 18. новембра у Школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре, за школярох нїзших, а потим и за школярох висших класох, як и за ґимназиялцох. Учительки з даскелїма школярами пририхтали рецитациї стихох Гавриїла Костельника и авторкох кнїжкох хтори тей єшенї НВУ „Руске слово” видала за дзеци. Писателька Ирина Гарди-Ковачевичова подзелє-

Фото: M. Зазуляк

ла радосц зоз наймладшима читачами, даруюци им писнї и загадки зоз кнїжки „Котульки и ґомбульки”. З дзецми ше на промоциї дружела и Мария Ковачевичова, илустраторка тей кнїжки. Друга кнїжка написана и представена дзецом у керестурскей школи була „Злагода” Серафини Макайовей. Вона пречитала даскельо писнї и кратки приповедки, а потим зоз своєй кнїжки „Гайзибан на шпарґу” за нє барз вельки дзеци авторка Мелания Римар пречитала кратки приповедки. Три писательки и школяром у пополадньовей змени представели свойо найновши литературни дїла.

Фото: M. Зазуляк

У Кули Традицийне Стретнуце рецитаторох отримане 19. новембра у ОШ „Петефи бриґада” у Кули. Домашнї зоз РКУД „Др Гавриїл Костельник” щиро привитали двацец рецитаторох зоз Вербасу, Руского Керестура, Коцура, Нового Саду, Дюрдьова и Кули, як и їх наставнїкох и руководительох рецитаторских секцийох. У младшим возросту ше представели седмеро школяре, у штреднїм єденацецеро, а у старшим двойо успишни рецитаторе. Велї з тих школярох ше змагали на општинских, зонских, покраїнских, а найуспишнєйши аж и на републичних смотрох, та програма у Кули була швето красного вигваряня стихох наших поетох. У Коцуре У Основней школи „Братство-єдинство” у Коцуре промоция найновших кнїжкох за дзеци отримана 24. новембра зоз школярами руских оддзелєньох нїзших и висших класох. Одвичательни редактор видавательней дїялносци у НВУ „Руске слово” Микола Шанта кратко представел писательки Ирину Гарди-Ковачевичову, Серафину Макайову и Меланию Римарову, а вец ше, читаюци писньочки и приповедки дзецом представели и авторки. Школяре госцох пририхтали зоз шпиванку „Бачко, моя Бачко” компоновану на слова Гавриїла Костельника. У Коцуре у рамикох манифестациї „Костельникова єшень”отримана и литературно-музична програма у Доме култури хтору пририхтали школяре руских оддзелєньох зоз своїма учительками и наставнїцами. М.З. и Т. Х.

Фото: Т. Ходак

УСПИШНИ СПОРТИСТИ ЗОЗ КОЦУРА

ПЛЇВАНЄ МАТИЙОВ НАЙМИЛШИ СПОРТ Матия Шанта школяр осмей класи Основней школи „Братство-єдинство” у Коцуре. Його гоби специфични и интересантни. Слово о плїваню. Матия ше за плїванє заинтересовал ище у другей класи и рекреативно ше з нїм занїмал по пияту класу, а вец у шестей почал озбильно тренирац. Кажди дзень ходзел до Вербасу на базен и по два годзини препровадзовал у води. Кед базени у Вербаше були заварти, вон на плїванє путовал до Бечею. Його тренер Милоє Ґлушац єден час бул задлужени нє лєм за тренинґи, алє го и вожел до Бечею. Вшелїяк у тим активно участвовали и Матийово родичи. Вельку потримовку мал и од Милана Хрутки, наставнїка физичного воспитаня. Матия научел шицки стили плїваня, а опредзелєл ше за плїванє з краул и першовим стилом. Окремни успихи мал 4. децембра того року кед участвовал на Державним першенстве Сербиї у Новим Садзе и побил свой власни рекорд на 50 метери: краул стил 27,40, а на 100 метери краул 1 минута. Була му окремна чесц змагац ше зоз найлєпшима, як Чаба Силадї и Иван Лендєр.

Вельки успих му бул кед на Медзинародним змаганю Ґранд При Сербиї у Зренянину, дзе медзи 60 змагателями зоз 12 державох завжал дзешате место у стилу краул. Окремну чесц Матия указал нашей школи кед ю представел перше на Окружним першенстве у Новим Садзе и завжал друге место, та ше пласовал на Державне школске першенство у Краґуєвцу и там завжал осме место. − Кед сом з боку патрел на плїванє, мал сом упечаток же то барз допити спорт, алє кед сом вошол до тайнох тей дисциплини, постал ми интересантни и возбудлїви. Плїванє нє будує характер, алє го одкрива − гвари Матия.

СПОРТСКИ СЕКЦИЇ У НАШЕЙ ШКОЛИ У школи „Братство-єдинство” у Коцуре активни даскельо спортски секциї до хторих уключени вельо школяре. Фодбалска секция за дзивчата у рамикох проєкту „Моя школа, мой клуб” збера дзивчата од штвартей по осму класу. Тренинґи ше отримую раз у тижню по єдну годзину, а тренер им наставнїк физичного воспитаня Любомир Заґорянски. У секциї активни 15 дзивчата, а тогорочни успих им було завжате треце место на Општинским змаганю у Вербаше. Одбойкашска секция за дзивчата облапя школярки од пиятей по осму класу, а тераз уключени двацец одбойкашки. Секцию водзи наставнїк физичного воспитаня Милан Хрутка. Тренинґи маю раз у тижню, а участвую на шицких општинских змаганьох у тей дисциплини. Секция малого фодбалу у коцурскей школи збера школярох нїзших класох. На тренинґи раз у тижню ходза коло трицецеро школяре, а тренер им учитель Данило Мученски. Спортски клуб „Олимп” зоз Вербасу орґанизує и тренинґи кошарки. Два раз у тижню тренер Блаґоє Канкараш приходзи до Коцура и у физичней сали у Школи трицецерим дїзивчатом и хлапцом трима годзини тей прицагуюцей спортскей дисциплини. Карате клуб зоз Вербасу два раз у тижню орґанизує тренинґи и за наших школярох од першей по осму класу. Членство у Клубе ше плаци кажди мешац, а зоз Коцура уключени двацецеро дзеци. Тренинґи водзи Йовица Сабо. Млади каратисти участвую на шицких змаганьох на уровню општини. Школяре зоз Коцура зоз свою наставнїцу Снежану Шанта

ВИШТРИГНУТИ ФАЛАТОК

ибир агац вокЯ

аталаш иц єлотс аН

Найдз и заокруж фалаток хтори виштригнути зоз того рисунка, а вец цали рисунок офарб.

КРИЖАЛЬКА ХТОРИ КАНДУРИ ЄДНАКИ

Горизонтално: 1. Друга буква у азбуки; 2. Два вокали; 3. Угел у хижи; 4. Прибор за шице; 5. Презвиско нашого баснописателя; 6. Гандровац, вадзиц ше; 7. Мали облаки; 8. Кед драги змарзнути, ляд шлїзки, гвариме же вонка... Кед точно ришиш шицки горизонтални колони, у вертикалней достанєш мено сримского валала у хторим 2017. року будзе отримана Централна шветочносц означованя Националного швета Руснацох.

Ту аж дзевец рисунки славного Кандура у чижмох, а лєм два цалком єднаки. Хтори?

Автор: Силвестер Д. Макаї

РЕБУСИ

ГУМ ЦУКЕР Хлапец уходзи до предавальнї, та ше пита: – Маце цукер у коцкох?

– Нє маме – одвитує му тарґовец.

– Вец ми дайце у линийох – гвари хлапец. У ЗУБАРА – Ти ше так барз надзерал у зубарскей ординациї? – пита ше хлапцови бачи у чекальнї.

– Нє я, алє зубар. Укушел сом го за палєц.

ОР

БРУДНИ РУКИ Мац патри на Петрика хтори одходзи спац, та го гандрує: – Твар ци чиста, алє руки остали барз брудни. Нє ясне ми од чого, кед ши ше умивал.

– Руки ми остали брудни од умиваня твари – толкує син мацери.

БАВИСКА З БУКВАМИ 1. Зоз буквох у меновнїку ПАТУЛЬКИ мож вискладац ище осем меновнїки.

2. Зоз буквох у дїєслову КОЛЯДОВАЦ мож вискладац ище дзешец дїєслова.

ЄДНАКИ АВТОЧКА

ЛАВИРИНТ

Дїдо Мраз таки возбудзени, же ше му аж у глави круци, та нє може найсц санки. Помогнї му прейсц по тим лавиринту и сцигнуц ґу своєй швидкей превозки.

Добре отвор очи, та найдз два цалком єднаки авточка.

За децемберске число „Заградки” до Редакциї сцигли 203 роботи од найвреднєйших сотруднїкох. Руски Керестур: Мартина Еделински, Лана Штранґар, Матеа Югик, Сташа Малинович, Ребека Сабадош, Сара Ковач, Никола Сопка, Борис Кочиш, Мирко Малацко, Дарко Колошняї, Филип Илич, Иґор Фейди (II); Анита Чизмар, Юлияна Бодянец, Елена Шомодї (III); Теодора Фа, Мая Сопка, Мария Малацко, Клара Катрина, Мая Сивч, Моника Сабо, Кяра Будински, Даница Плавшич, Елеонора Дудаш, Лора Новакович, Андрея Надь, Дорияна Пап, Сандра Джуджар, Хелена Новта, Андрей Бодвански, Антоний Виславски, Желько Шомодї, Матей Кршич, Борис Жирош, Стефан Варґа, Давид Чордаш, Валентин Чуни, Ґлориян Штранґар, Кристиян Сабо, Александар Драґутинович, Стефан Шарич, Мижо Баран,

Борис Чордаш, II, Коцур

ПРИШЛА ЖИМА На дзвери и на капурки жима нам уж задуркала, на шлїщанки, на улїци шицки дзеци позберала. Шнїщок веє, санки лєца, топи ше уж и до пеца. Оквицене, шицко ше билєє Дїдо Шнїжнїк мило ше шмеє. Школяре III1 зоз Коцура

Марко Ковачевич и 2 роботи нєподписани (IV); Ивана Фейди (V); Матеа Джуджар, Анастазия Надь, Валентина Новта, Мая Ерделї, Леон Юрич, Леонтий Сивч, Владимир Мудри, Павле Венчельовски, Александар Киш, Александар Зорич (VII). Вєдно 74 роботи. Коцур: Теодора Ґайдош, Мая Ґайдош, Сара Горняк, Весна Бильня, Филип Хромиш, Алексей Медєши, Синиша Буила, Борис Чордаш, Дамян Радванї, Лука Дорокхази и 1 робота нєподписана (II); Мартина Уйфалуши, Ана Папуґа, Патриция Будински, Михаела Ґубаш, Стефан Буила, Андрей Дорокхази, Михаило Буила, Томислав Бесерминї, Лео Бесерминї и 1 состав цалого оддзелєня (III); Сара Ґайдош, Мария Скубан, Марина Медєши, Иґор Чордаш, Вид Неделькович (IV); Михаела Горняк, Катарина Недич, Катарина Ґайдош, Павле Бесерминї, Антоний Чордаш, Алексей Салонтаї, Андрей Русковски (V); Николета Чордаш, Катарина Кулич, Михаел Скубан, Наташа Тамаш, Владимир Сакач (VI); Даниєла Горняк, Дарина Михняк, Михаела Салонтаї, Валентина Полдруги, Саня Будински, Микола Скубан, Никола Сендерак, Марян Киш, Владимир Тимко, Андрей Русковски, Павле Човс (VII); Александра Русковски, Мануела Кучмаш, Иван Скубан, Емануела Горняк, Йована Колєсар, Иґор Фейса (VIII). Вєдно 62 роботи. Вербас: Милица Миклош, Оленка Контра, Уна Рашич, Шарлота Стоїлькович, Милица Бировлєв, Милица Милановски, Иван Киш, Димитриє Шашороґа, Саша Ґайдош (I); Юлия Радованов, Леонора Ґайдош, Андєлина Виславски Дабич, Оґнєн Сабадош, Мартин Фа, Дамян Косич (II); Михайло Бесерменї, Андрей Киш, Борис Буила (III); Валентина Сабадош, Драґана Оґризович, Кристина Будински, Андєла Миклош, Александар Мишевски, Никола Шведич (IV); Ранка Бабич, Иван Сеґеди (V). Вєдно 37 роботи. Дюрдьов: Александар Нота, Марко Чельовски, Лука Михайловски, Никола Чакан (овода); Валентино Пушкаш (III); Ясмина Мудри, Ксения Вереш, Кристина Дюранїн, Марина Барна, Кристиян Будински, Михал Хромиш, Борис Тиркайла (IV); Лука Кухар, Иван Хромиш, Иван Скубан, Мирослав Марянов и єдна новинарска вистка од Заградкарох. Вєдно 30 роботи.

ЛИТЕРАТУРНЕ СТРЕТНУЦЕ З ПИСАТЕЛЬКУ Нєдавно у нашей школи у Дюрдьове була писателька Мелания Римар. Вона нам представела свойо найновши кнїжки обявени по руски и по сербски. На промоциї були школяре руских оддзелєньох од пиятей по осму класу и єдно сербске оддзелєнє осмей класи. годзини була и наставнїца руского язика Мария Самарджич, учителька Єлена Салаґ, наставнїца ґеоґрафиї Любица Симич и наставнїца сербского язика Драґана Дицко. Писателька нам читала писнї и приповедки, а поставела и наградне питанє. Награда була, розуми ше, єй кнїжка. На концу подзелєла и награди за литературни роботи найвреднєйшим сотруднїком „Заградки”, а то була Лидия Чапко и Серґей Пап. Заградкаре зоз Дюрдьова

ЯК РОШНЮ ДЗЕЦИ У ЯПОНУ Дзеци у Япону барз злюдни и воспитани. Вони и сушедовому кандурови гуторя: – Панє! Нос нє уцераю до рукава. Рукав предвидзени за руку, ногавка за ногу, а хусточка за нос. На Нови рок дзеци у Япону опрез уходних дзверох кладу оквецени ядловец хтори волаю Кодомацу – Красне древо. Другого дня новорочного швета уводзи ше мали дзеци до тайнох японского писма. Їх азбука ма коло 100.000 знаки. Шлїдуюце швето, найрадоснєйше за дзивчата, то 3. марец. Теди зоз орманох виноша драгоцини бабки зоз пахняцого древа, хтори представяю красного принца и принцезу. Зоз Дньом бабкох випровадза ше яр, а вец о мешац хлапци славя свой дзень – Танґо но секу. И вони маю свою стародавну бабку. То древени самурай, герой без страху. Дзень хлапцох у Япону державне швето, єдине таке на цалим швеце.

ДЗЕ БИВА ДЇДО МРАЗ Дїдов Мразов дом традицийно облапя и мигель-роботню дзе вон прави дарунки за дзеци. Часто му помагаю и патульки лєбо русалки у хлапцовских шматох. У даєдних леґендох ше спомина цали валали коло його обисца, у хторих биваю Дїдово помоцнїки. У сиверноамерицкей традициї Дїдо Мраз жиє на сиверним полу, на териториї за хтору компетентна Канада, у хижи число НОН ОНО. На Аляски постої город Норт Пол дзе ше находзи туристична атракция позната як „Дїдова Мразова хижа”. Кажда нордийска жем твердзи же Дїдов Мразов дом у гранїцох єй териториї. Норвежска твердзи же вон жиє у Дробаку, а Данска же на Ґренланду, нєдалєко од острова Уманака. У Финскей ше гора Корватунтури вола Дїдов Мразов дом. У Русиї урядови дом того славного старика у городу Вельки Устюґ. Та, ви тераз знайце дзе пан наисце бива. Можеме и ми твердзиц же його обисце у керестурским „Цицибану”, у коцурскей „Герлїчки”, лєбо у новосадскей „Палчочки.”

МЕДЗИНАРОДНИ ДАТУМИ ХТОРИ ШЕ ОЗНАЧУЄ З БОКУ UNESCA 1. децембер – Шветови дзень борби процив СИДИ 2. децембер – Медзинародни дзень пошвецени утаргованю рабства 3. децембер – Медзинародни дзень инвалидох 5. децембер – Медзинародни дзень волонтерох 10. децембер – Дзень людских правох 11. децембер – Шветови дзень горох 18. децембер – Шветови дзень миґрантох 20. децембер – Медзинародни дзень людскей солидарносци

23

Filip Hromi{, II, Kocur

Мижо Баран, IV, Руски Керестур

Andrea Lozinyk, VIII, [id Stefan Buila III, Kocur