Заградка 4 - 2017

^ASOPIS ROK LXХ • ^ISLO 4 • AПРIL 2017 • CENA 100 DIN

I Z A D Z EC

БАМБИ ФЕСТ Предшколска установа „Бамби” Кула нєдавно преславела свой 48. родзени дзень. Прекрасну програму за тото Швето пририхтали и дзеци у оддзелєню „Цицибан” у Руским Керестуре, а помагали им виховательки Емилия Костич, Оленка Русковски, Блаженка Мецек, Мария Дюрчански, Даниєла Сопка и сотруднїци. „Бамби фест” отримани 6. априла у Доме култури. Мали учашнїки поволали нє лєм своїх брацикох и шестрички, алє и родичох, дїдох и баби, шицку родзину и сушедох, та у велькей сали нє було места анї за станє на єдней ноги. Бина була украшена зоз ярнїма мотивами, а то рижнофарбово тулїпани и писанки. И дзеци хтори танцовали, рецитовали, шпивали и ґлумели, були поприберани у цифрованих сукенкох, кошулькох або у специялних костимох, та публика з вельким

уживаньом провадзела програму и щиро кляпкала. Музични точки з дзецми порихтала Тат’яна Фейди, точки по анґлийски учительки Александра Надь и Теодора Вранєш. Програму водзели школярки Ребека Семан и Милица Малинович. У конку, на уходзе до Велькей сали Дома култури була вистава рисункох дзецох у „Цицибану”. М. Р.

ВЄДНО НА „ПЕРШЕЙ ЖУРКИ” Школяре першей и штвартей класи зоз руских оддзелєньох и школяре другей класи хтори руски язик виучую як виборни предмет у ОШ „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове були на Драмским Мемориялу. До Руского Керестура з нами на автобусу путовали и школяре з Нового Саду. Перше зме пошли до Школи „Петро Кузмяк” дзе нас домашнї крашнє привитали и пририхтали кратку програму на хторей рецитовали, шпивали и грали. Потим зме ше бавели у школским дворе, а вец зме були патриц представу „Перша журка” у хторей ґлумели керестурски млади ґлумци. Представа була интересантна, шмишна и поучна. Научели зме же любов и почитованє вше победза. После представи зме ше врацели до школи дзе зме полудньовали, а потим зме ище мали часу за друженє. Ошвижели зме ше и зоз сладолядом, а були зме опатриц и церкву и школски будинок Замок. Барз нам було крашнє и любели бизме знова пойсц на Мемориял. Школяре IV-3 оддзелєня зоз Дюрдьова

ОДЛИЧНА ПРЕДСТАВА И ДРУЖЕНЄ Каждого року з нєсцерпеньом обчекуєме Драмски мемориял у Руским Керестуре, та зме ше и того року зрадовали кед нам наставнїца гварела же маме нагоду пойсц патриц єдну театралну представу за дзеци. Була то „Перша журка” хтору бавели млади ґлумци, школяре зоз Руского Керестура.

Представа ше нам барз пачела, бо зме школяре висших класох, та ше нам видзело як кед би ше робело о нас. Ґлумци були одлични. Заслужели чисту дзешатку. Роздумовали зме же бизме таку серию, дзе би ґлумели аматере, нашо парняки, любели патриц и на телевизиї. Домашнї у керестурскей школи нас барз крашнє прияли и погосцели. Стретли зме и велїх товаришох хторих зме упознали на змаганю з руского язика, на Стретнуцу руских школох и у Лєтней школи руского язика у Попраду у Словацкей. Бул то прави вилєт, а на нїм бул нєзаобиходни и славни керестурски сладоляд. Наздаваме ше же и нарок пойдземе на Мемориял. Школяре ОШ „Чаки Лайош” Бачка Тополя и ОШ „18. октобер” Нове Орахово

Zdravo zagradkare! ^ASOPIS ZA DZECI

Direktor Martica Tama{ Odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar Vihodzi raz na me{ac u {kolskim roku • Vidava NVU “Ruske slovo” • Bulevar o{lwbodzeny 81/VII 21 000 Novi Sad, • Telefon (021) 6613-697 • @iro rahunok ~islo: 160-923244-82 • Ro~na predplata 1 000 dinari; za ino`emstvo 25 evra • Kompxterski obrobok: Mariy Gudak • Lektor: Martica Tama{ • Rukopisi {e nw vraca Drukuw drukarny:

Знаце гевто бависко: лєци, лєци... ґовля, тащок або паперови шаркань, а нє лєци комин, облак, слон... Нє лєци анї школа, алє по єй учальньох и конкох лєци час. Уж нам начал и штварте тромешаче. Яр вола бегац за лабду и за мотилями, заруцовац на беґелю циґонї, шпацирац ше у змерку, а школа ґу себе вола. Кажди дзень голєм єден контролни лєбо писмени, одвитованє за лєпшу оцену, даяке змаганє, вежбанє, обегованє, та як шицко постарчиц? И вец ище и „Заградка” припомина сотруднїком най ю нє занєдзбую, алє най до нєй поряднє пишу и рисую. Наймладши, будуци школяре радосни и возбудзени чекаю дзень кед их родичи упишу до першей класи, а найстарши, школяре осмих класох у снох випатраю матурски вечар, а опрез нього вистопорчене покладанє малей матури. Шицко барз вельке и барз важне. И шицко ше збудзе од априла по юний. И шицко прелєци, а найкрасши памятки останю. Будзце, як и вше, вредни, сцели и весели, та вас успихи буду водзиц по правих дражкох, цо вам щиро жада ваша редакторка.

“MAXIMA GRAF”, Petrovaradin

YU ISSN 0353-9938 E-mail: casopiszahradka@gmail.com Ilustraci>: Aleksandra Medw{i

CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad 821-93 ZAGRADKA: ~asopis za dzeci/odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar. – Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . – Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. – Ilustr. ; 24 cm Mese~no tokom {kolske godine.

– Nastavak publikacije: Pionirska zahradka ISSN 0353-9938

На насловним боку: Театрални представи за дзеци на 49. Драмским мемориялу 1. „Перша журка”, Дзецинска ґрупа АРТ Дома култури Руски Керестур 2. „Приповедки зоз Коцкогороду”, Дзецинска драмска секция РКУД „Др Гавриїл Костельник” Кула 3. „Чаривни персцень”, КУД „Иван Сенюк” Кула

МИХАЛ СИМУНОВИЧ

УЗБУНА – Увага! Увага! – чує ше з розгласней глас.

– Послухайце, опасносц за шицких нас! По улїцох медзи людзох розбегли ше рижни жвири. Превжац би даяки мири: Єст там лєви, швинї дзиви, чарни слони, пси без ухох, крокодили у кожухох. Єст и крави о три ноги, нилски конї цо маю роги. До помоци! До помоци! Зволайце ту шицки моци. Огньогасци и поляре, шицке хлопство и ловаре, почнє гайка по валалє! Я там нє бул лєм сом чул же вину за тото зноша баш – школяре. У учальнї отворени облак зохабели. Витор задул и рисунки шицки вонка вилєцели.

„ЗАГРАДКОВО” РОДЗЕНИ ДНЇ

30 РОКИ „ПИОНИРСКЕЙ ЗАГРАДКИ”

70 80

Прешло 30 роки од виходзеня першого числа нашого дзецинского часопису. Здогаднїме ше на час кед зме зоз нєсцерпеньом обчековали виходзенє першого наявеного числа теди, кед часописи и кнїжки нє було тельо як нєшка, кед зме зоз почежкосцами приходзели до литератури, а кажде число часописа представяло окремне дожице за нас, тедишнїх школярох. Пестовали зме мацерински язик, а источашнє ше учели братству и єдинству шицких народох и народносцох. шка маме „Пионирску заградку” на 28 боМАЛИ БАЙБЕРЕ кох, Нє на квалитетним паперу, з вельо илустрациДижджик вонка пада, ями, фотоґрафиями и написами вельочислених вшадзи блато, шлїзко. сотруднїкох шицких народох и народносцох соЯни би ше бавел, циялистичней Югославиї. а Владко так исто. Можеме твердзиц же наша „Пионирска заградка” наисце була „Гибай, Владку, нука” розсаднїк култури наймладших ґенерацийох у хторей обявели свогвари мали Яни. йо перши твори велї нашо писателє... „Маме ми бависка Виривок зоз тексту Дюри Когута, тедишнього директора дзешка поскладани”. Новинско-видавательного подприємства „Руске слово” Гурчали по хижи „Пионирска заградка”, юний 1977. авта и баґери, вец ше надумали бавиц „на байбери”. У єдней ладички нашли и ножнїчки, а з ормана зняли даскельо склєнїчки. Вец Яни Владкови дакус чулку скрацел и з новим лїпкадлом власи му „пахняцел”. Кед було готове Прешлого мешаца, 12. фебруара (1966. року), у 76. року живота Яни му гуторел: нєсподзивано умар Петро Ризнич, познати режисер и руководитель „А тераз ме виплац аматерскей театралней дїялносци. цо сом це ушорел!” Народзел ше 1890. року на України у варощику Браслав, у „Я нє мам пенєжи, По до льскей обласци. Року 1919. приведзени є до наших крайох як алє я ци врацим, за ра бро вани, дзе потим цали час жил з нашим народом и робел на нолє, дай ножнїчки пестованю и розвиваню аматерскей театралней дїялносци. най ци чулку скрацим!” За свойо 60 роки роботи на полю аматеризма, вон пририхтал Таки оштригани вецей як 500 рижни театрални представи у котрих вжали учасц и напахняцени селянє, роботнїки и интелектуалци – Серби, Мадяре, Руснаци, Украпред жвератком стали їнци, Чарногорци и припаднїки других народносцох. та ше опатрали. Дораз по ошлєбодзеню бул єден з учашнїкох на отвераню перОбидвоме нараз шей нашей нєподполней ґимназиї у котрей и сам робел як наставопатриц ше сцели та жвератко на жем нїк. Праве зоз тей ґимназиї и достал першу ґенерацию театралних аж под стол звалєли. аматерох зоз котрима дал вецей театрални фалати. Мац кед их видзела – Окрем театралней дїялносци Петро Ризнич вецей як 40 роки роаж да заплакала, бел и як руководитель танєчнїкох, шпивацкого хору и балету, а нє а вец своїх хлапцох шме ше забуц анї його доприношенє на подобовим полю. Мальовал з мидлом умивала. слики и у тим духу воспитовал и велї ґенерациї школярох. На остатку шицко За длугорочну плодну роботу зоз аматерами у Войводини додобре ше звершело, дзелєна му перша Златна значка и ловоров венєц за театралну дїяллєм бидне жвератко носц, як и велї дипломи и припознаня. настрадац мушело. Зоз його шмерцу наша театрална уметносц вельо страцела, Михал Рамач, VI в а його 60. рочна робота останє шицким у тирвацей памятки. Руски Керестур

УМАР ПЕТРО РИЗНИЧ

„Пионирска заградка”, януар 1964

„Пионирска заградка”, марец 1966

АГНЕТА БУЧКО ПАПГАРГАЇ

ЯК ДЗИВА ДЗИВКА ПОСТАЛА ПРИНЦЕЗА

Л

єто було. И квитнул мак. Дзивче ше бавело у загради и кед єй поведзене же би нє ишла до маку, ой, як ю то почало прицаговац. Сциха вошла. Одразу хтошка у маку почал завивац як вовк, дзвигац лярму, биц по маку. Над кветами зявело ше цошка бураве, мурцаве, з бруднима руками. О, яке було страшне! Наисце було страшне! Сушеди ше почали покрадзме бац и сцекац од маку – бо там була Дзива дзивка. Наисце там була. Познали ю бо була бурава, мурцава, з бруднима руками. А як лєм завивала и лярмала. Аж ше и сама злєкла! Озда прето же ожил вовк и Дзива дзивка наросла така як грушка при маку. Позлєкани сушеди видзели як дзивче сцека по дражки дому. И скрила ше. Барз ше скрила. Найсц ю нє могли. Даремно єй понукали найсмачнєйши лакотки. Лєм одразу, хтошка дробни, схилєни пребегнул през конк. У купальнї длуго плющала вода. Дзивче поумиване, зачесане, зоз чистима руками шедло ґу столу. Вец влапело з руками єдзенє и почало єсц.

– Ей, так єдза Дзиви дзивки!

– Нє сцем буц Дзива дзивка!

– А цо сцеш буц?

– Сцем буц принцеза!

– Вец вежнї видлїчку и нож, та єдз, а млєко пий зоз погара. И нє крич як Дзива дзивка! И случело ше! Як ше дзивче вше баржей учело єсц и справовац ше як принцеза – було вше красше. Єдного рана, кед ю мац зобудзела, дзивочка мала на глави малу коруну и була так крашнє облєчена, же у тей приповедки нєт таки слова хтори би ю описали. Гей, и цо вец мало буц? Вельке! Принцеза ище лєм мала вироснуц и аж вец чекац свойого принца. А придзе вон по ню, увидзице! Лєм кед го нє зопре даяка Дзива дзивка хтора ище каждого лєта жиє у єй памяткох.

СЕРАФИНА МАКАЇ

ОБЛЇВАНЄ

О

швитло хмарне априлске рано. Густи хмари ше збили понад валал, а витор зоз сиверу ношел дробни густи капки дижджу.

– Но, слава Богу, вчера потримал красни слункови дзень та зме крашнє ошвецели паску, а нєшка уж як будзе. Чи буду приходзиц облїваче, чи нє, уж як зосцу и як годни – гварела мац, а я жалошнє руцела погляд на тоти прекрасни ружи зоз паперу цо зме их за нєшкайши дзень направели Люпка, моя сушеда и пайташка, и я. Мала сом теди дзешец роки и ходзела сом до штвартей класи, а за облїванє сом ше рихтала як и други мойо пайташки. На тацни на столє були поскладани ружи зоз креп паперу: червени, били, белави и целово. Мала сом их хлапцом повязац на бициґли. Мац порихтала лакотки погосциц облївачох.

– Иринкова и Сенкова мац порихтали и сладкого вина! – гварела сом мацери, алє вона змахла з руку, та одповедла: – Но, озда нє будзем цудзи дзеци напавац зоз алкоголом?! Други най рихтаю цо сцу, а я порихтала синалки и колача, а даме им и динарки. Оєй, яки ми ту леґинє за вино! Синалки були соки цо их правел сушед содар. Були сладки, резаци, а пахли на малини. Коло дзешец годзин хвиля ше почала меняц. Дижджик престал падац, слунко ше ганьблїво зявело на нєбе, алє було жимно. Суха жем попила воду, а розквитнути черешнї порозширяли свойо пахняци кабати. Лєм тулїпани нє мали досц цеплоти, та помали и ганьблїво отверали свойо прекрасни квитки.

И ниа, облїваче рушели. Пред бочного сушеда на мосцик скруцел оквицени коч, а конї, чарни боґари мали на приглавкох попривязовани червени и били паперово ружи. У сушеда була уж одроснута дзивка. Леґинє повискаковали з коча, та бежали облївац ю. Пирскали ю з воду зоз словами „Христос воскрес”, а вона од,здравковала „Во истину воскрес” и так квичела же було чуц аж до пол шора. Я нєсцерпено чекала моїх школских товаришох и хлапцох зоз сушедства зоз хторима сом ше през тидзень на улїци бавела. Так пришли три ґрупи и шицко крашнє прешло, а вец уж пред вечаром пришли сушедски хлапци зоз хторима сом ходзела до истей класи. Були то Яни и Йовґенчо зоз хторим сом ше пре лабду часто поспричкала. Яни ме крашнє облял, алє упрекосни Йовґенчо на мнє вилял полни канчов води, та сом була цалком мокра. Стресла сом ше и лєм цо сом нє заплакала. Алє вечар ме почала жима биц. Мала сом горучку. Мац натопела до хижи, позакривала ме зоз перину, прикладала ми мокри облоги, а ютредзень сом закончела у дохтора. План ми препаднул же наютре тото Йовґенчови врацим. О тим зме нїкому нє сцели приповедац, алє нє прешло лєм так, бо моя пайташка Меланка шицко учительки вителепкала, та Йовґенчо зобрал. Учителька була барз добра, алє пре таке Йовґенча барз викритиковала. Од ганьби нє знал кадзи патриц. Гварела му же є нєвоспитани, нєгумани и нїяки товариш. Я оздравела, алє сом надумала же ше нарок за облїванє скриєм до баби. Алє о рок ше таки думки залїчели, а Йовґенчо постал добри хлапец и прави товариш, та ше тот наш руски обичай облїваня у нашим обисцу предлужел.

ДРАҐОМИР ДЬОРДЄВИЧ

ТАЙНА ОСОБИ: Весна, Борис и Павлик ВЕСНА: Борис, Павлик, пойдземе дому? БОРИС: Та нє дому, гоч цо! Ми идземе дакус... ПАВЛИК (шепта му): Цихо, дурни єден... (гласно) Идземе, идземе, а ти? ВЕСНА: И я. Можеме вєдно. БОРИС: Павлик, видзиш? Там Славко и Дарко. Почали ше пиль... ПАВЛИК (шепта нагнївано): Видзим, видзим... (гласно) Охаб их! Шапутраци! Та, Весно, цо єст нове? ВЕСНА: Га... так... Знаш, нєшка зоз Сенку пойдзем до биоскопу. ПАВЛИК: Крашнє. И я би могол пойсц. Одкеди сом нє бул?! ВЕСНА: Наисце? БОРИС: Алє, Павлик, забул ши же зме ше догварели за... ПАВЛИК: Меркуй, Борис! Нє видзиш семафор? Та... Весно, знаш... дзечнє бим пошол з вами... алє, нєшка мам вельо ученя... ВЕСНА: Надумал ши, га? ПАВЛИК: Гей, надумал сом. Мушим, бо сом ше дакус опущел. Кошарка, тренинґи, знаш як то идзе... ВЕСНА: Ти бавиш кошарку? ПАВЛИК: Розуми ше же бавим. БОРИС: Знаш ти, Павлик, кельо годзин? Чекаю нас!

ПАВЛИК: Цихо будз! Цо ши таки допити? ВЕСНА: Дахто вас чека? А я вас затримуєм! ПАВЛИК: Та нє. Борис цошка помишал. Тренинґ каратеа мам наютре. ВЕСНА (одушевено): Ти тренираш и карате? ПАВЛИК: Их, уж роками! Пать, уж зме при твойому будинку. ВЕСНА (здихує): Наисце, уж зме сцигли... Яки сце добри кед сце ме випровадзели аж по дом! ПАВЛИК: Цо то за нас! Здраво! Увидзиме ше! ВЕСНА: Здраво, Павлик! Здраво! ПАВЛИК (квашно): Здраво... БОРИС: Ти и твойо идеї! Озда зме ю нє мушели провадзиц аж поталь! ПАВЛИК: Нє секирай ше, брацику! Славко и Дарко нас причекаю. Побегнї дакус! БОРИС: Прецо ши єй нє гварел же нас тоти двоме чекаю? ПАВЛИК: Черкаю ци пильки! Меркуй най ци даєдна нє випаднє! БОРИС: Нє старай ше! А цо ши сцел повесц з тим каратеом? Ти ше од шицких спортох занїмаш лєм з пильканьом! ПАВЛИК: Слухай, Борис! Стань дакус! БОРИС: Чом най ставам? Видзиш же уж пожнїме! ПАВЛИК: Най пожнїме! Мушим ци ше цошка опитац. Тебе наисце так барз шверби язик? БОРИС: Язик? Цо нє у порядку з моїм язиком? ПАВЛИК: Цо нє у порядку? Пать так: я тренирам кошарку и карате. Так, чи нє так? БОРИС: Алє, Павлик, ти... ПАВЛИК (грожаци): Так чи нє так! БОРИС: Добре, най ци будзе! Так! Алє я тебе, чловече, вообще нє розумим! ПАВЛИК: Нє мушиш! Лєм дакус менєй приповедай кед сцеш же бим ше и далєй з тобу и з гевтима двома пилькал! Озда дзивчата нє муша шицко знац!

ЮЛИЯН ПАП

Б

ПРЕПИЛКА

ул горуци лєтнї дзень, час косидби. Зоз польох ше ширел пах сцернянки и узретого жита. Дїдо Андри од рана кошел. Нєвистато розмаховал з косу и складал златни одкоси нового хлєба. Баба Ганя за нїм зоз шерпом одберала покошене жито и полни наруча кладла на порвисла, цо их мали Дюри пресцерал коло нєй. Ґу поладню слунко моцно припекло. Дїдо з часу на час станул, наоштрел косу и посцерал зной спод сламяного калапа. А кед знова рушел кошиц, таргнул ше. Даскельо крочаї пред нїм пирхла препилка. Зґравчала и одлєтла гет високо. Шицки тройо пришли блїжей. Скрите у жице, на жеми, збачели нїжно вискладане гнїздо и у нїм, у мохотки, шейсц дробни писани вайца.

– Цо будземе з нїма? – питал ше дїдо. – Кед их так охабиме, препадню.

– Нє препадню! – гварела баба. – Положим их под квоку. Праве тераз мам єдну насадзену. Баба так и зробела. Препилка даскельо раз злєтовала на место дзе єй було гнїздо, путьпурутькала, алє ту уж остала лєм сцернянка. Надлєтовала и двор на салашу. Шедла на баґрен, оздзивала ше, алє нє шмела злєциц долу, бо вельки пшиско Бундаш ровно мурчал и брехал на ню. Шицко було даремно. Свойо гнїздо вецей нє нашла, анї нє могла найсц. Потим ю вецей нїхто нє видзел. Дюри лєм обачел же на кафово пирскана препилка мала били персцень з очками коло шиї. О даскельо днї спод квоки ше чуло пищанє. Лягли ше курчата. Вишло аж двацец єдно, праве тельо кельо вайца баба положела. Приблїжно у исти час вилягли ше и шесцеро препилчата. Квока ше спочатку чудовала, же яки то єй дробни и нєсташни курчата, алє их прилапела як свойо. Шицких єднак волала, лєм ю препилчата нє розумели, та пищали по своїм, бегали геваль-тамаль, глєдаюци дробне нашенє або даяки хробачки. Алє шицки ше тримали вєдно на громадки, коло квоки. Прешло лєто, сцигла єшень. Виросли и курчата и препилчата. Єдного дня, як по даякей команди, препилчата подлєтли и одлєтли зоз салашу. Становели ше у лєшику при валалє, дзе ше уж зберали велї тисячи препилки. Пребули там кратки час, а вец ше шицки дзвигли, як велька хмара, та одлєтли дзешка гет далєко. Дїдо гварел же ше то препилки селя на юг, до цеплих крайох, подобно як ластовки и ґовлї, а наяр ше знова врацаю до наших крайох. То у школи потвердзел и Дюриков наставнїк биолоґиї. Идуцей яри, у жице при салашу, єдна препилка справела гнїздо. З часу на час вилєтла по слунку и путьпурутькала. Дюри мерковал за ню и нашол як шедзи на вайцох. Коло шиї мала били персцень з очками.

МИХАЙЛО КАТОНА

ШПОРОВНА БАБА

Розєдла ме позавчером баба: пригваря ми, та аж и дудрала. З маджуном сом на грубо намасцел фалат хлєба – то причина цала. Нє зна баба же я уж барз гладни, лабдал сом ше на драже при школи. Оловранти барз лєгучки були – шолька чаю и кромка по поли. А вечера хто зна кеди будзе, док мац придзе дзешка зоз валалу. Заєм дотля зоз маджуном хлєба, дакус млєка, анї шольку цалу. Алє баба меркує на дунци, треба, гвари, и маджун шпоровац, бо, гат, суша, и рок подли, та нє шмеме розкошовац. Така стара, ище вше шпорує. Пробуєм ю я задумац младу. Чежко було мойому дїдови, чи вон, сеґинь, нє умар од гладу.

СТЕВАН БЕЛЯНСКИ

МОЙ ИДОЛ ХТОРИ ВИВАЛЬОВАЛ ЯЗИК

Д

аґдзе у штвартей класи основней школи, учителька нам, на мойо вельке задовольство, виприповедала же Алберт Айнштайн, познати физичар хтори ше преславел зоз найкратшим „пренаходком” т.є. формулу Е єднаке мц на квадрат. Як хлапец бул барз нєсташни и досц слаби школяр. Трапели го природни науки, насампредз математика, а любел вивальовац язик на дзивчата и на даєдного наставнїка (так споза хрибта). Тот обичай затримал и у своїх позних рокох, а же би нам тото илустровала, учителька нам указала слику якогош веселого бачика як вивалює язик. Теди сом похопел же за успих у живоце найлєпше мац длугоки язик, а понеже сом зоз тим бул обдарени, одлучел сом постац славни як Айнштайн. Перше сом почал „храмац” з математики, а потим сом вивальовал язик у каждей можлївей нагоди. У школи, на драже, кед сом ше стретал зоз сушедами у будинку, лєбо кед зме нєдзелями нащивйовали родзини. Нажаль, дзекуюци нєпорозуменю мойого оца Веселина за славу хтору сом ше намагал посцигнуц и, хтори подлєгнул видумством учительки и директора школи, витримал сом лєм єдно тромешаче. У тим чаше ми два-три раз дал горуци позауха, цо ми було цалком досц же бим од теди язик хасновал лєм за лїзанє сладоляду и филу хтори остал на дну шерпенки кед мац пекла торти. Оцови и нєшка (розуми ше, у себе) пригварям же ми нє дошлєбодзел з помоцу язика постац добитнїк Нобеловей награди. Преложела М. Р.

ТОМИСЛАВ ДЬОКИЧ

ГОРЯК Цали живот ше пендра на високи стини. Шнїє Гималаї – чи дотхнє їх висини! Нє ходзи на морйо, фарбу „влапи” у зною. Дотика Аконкаґву, Тибет и Чо Ою. Кед ше зисци план сцигнє на Монблан, алє його части сон долапиц нєбесни трон. Чижми з крампонами, най цо швидше лєта, а ноги му виша зоз „закрица швета”. А кед дотхнє нєбо, твар ма блїщацу, чисту. То коруна – успих каждого алпинисту. Рано, так одразу: „Яаай, кици минки!” Нїч од верхох брегох! Спаднул сом з драбинки. Прешпивала М. Римар

РУСОМИР Д. АРСИЧ

СЦЕМ БУЦ ДЇДО Я ставам вчас. Дїдо става позно. Я идзем до школи. Дїдо идзе лапац риби лєбо ше шпацирац. Я приходзим зоз школи. Дїдо сцигує з беґелю лєбо зоз шпацираня. По полудзенку я ше учим. Дїдо ше одпочива, читаюци новини. Пред вечаром я идзем на годзини странского язика лєбо на тренинґ. Дїдо идзе до клубу зоз приятелями. Вечар коло дзевец годзин я лєгам спац. Дїдо ше ище нє врацел зоз друженя з приятелями. СЦЕМ БУЦ ДЇДО! Преложела М. Р.

ЗОРИЦА БАЇН ДЮКАНОВИЧ

В

НИНА НА ЗАРНУ ПАСУЛЇ

соботу Нинова мац вари пасулї. Ище пияток вечар вона намочи били, тварди зарна пасулї, же би до рана одмекли. Ютредзень почина пририхтовац Ниново наймилше єдло. Пасулю усипе до гарчка хтори весело пищи, як комин на парней ладї. Нина вери же ше и гарчок радує участвуюци у вареню такого смачного полудзенку. А вец, кед ше шицки зиду, почина госцина. То нє звичайна пасуля. Мац до гарчка положи мархву и петрушку, ценки фалатки пахняцей сланїни и дакус горкей паприґи, та шицки од горкосци задовольно здихую. Каждей соботи Нина себе обецує же поє лєм єден танєр пасулї. Лєгко Пайови, вон як цинка, та може поєсц и три танєри, а вообще ше на нїм нє видзи. Алє, як по правилу, Нина ше предума и гвари: – Мамо, начерпай ми ище пол варешки, по белаву смужку. Нє затиєм. Пая превраца з очми: – Ти наисце характер. Тото ше вола „пасульова диєта”.

– Цо роби же пасуля постанє така смачна – пита ше Нина – мацерова схопносц, задовольство зоз хторим ю вари чи даяке чародїйство?

Людзе гваря же пасуля єдзенє за худобних. А Нина би ше усудзела и даєдного правого принца поволац на госцину и понукнуц му пасулї, нє обаваюци ше же ше пред таким паном поганьби. Кед до споменару своїх пайташкох мала написац хторе єдло найволї, вона до рубрики „наймилше єдло” щиро написала – пасуля. Шицки прасли до шмиху, а Нина ше чудовала, бо им нє знала потолковац яки смак того єдла хторе цали тидзень чека. Того вечара мушела скорей пойсц спац, бо ю ютре чекали вельо обовязки. Дакус читала, а вец загашела лампу. Алє, нїяк ше нє могла намесциц на посцелї. Гнєтла ше до рана. Отворела очи ище скорей як єй забренкала годзинка, и видзела Пайов любопитлїви попатрунок.

– Як ши спала? - питал ше єй.

– Нїяк. Випатра сом ше оєдла – одвитовала Нина. Вец ше Пая почал шмеяц и весело подскаковац по хижи, указуюци зарно пасулї хторе єй вечар ухпал под плахитку на посцелї.

– Знал сом же нє мам обичну шестру. Наша Нина принцеза на зарну пасулї. Преложела М. Р.

ВЕЛЬКИ ТИДЗЕНЬ И ВЕЛЬКА НОЦ

В

елька Ноц лєбо Пасха то найвекше християнске швето. Штерацец днї пред тим маме вельконоцни пост на памятку Исусового посту кед у пустинї штерацец днї и штерацец ноци посцел и модлєл ше. У тим чаше ше пририхтуєме за святу споведз и причасц, же бизме „швето над шветами” дочекали зоз чистим шерцом. Дожиц Вельку Ноц значи участвовац у обрядох Велького тижня до котрого нас уводзи Квитна нєдзеля. КВИТНА НЄДЗЕЛЯ

„А кед вельке множество людзох, котри пришли на швето, дознали же Исус приходзи до Єрусалиму, вжали палмово конари и розбегли ше опрез нього. И кадзи лєм преходзел, пресцерали по драги його шмати. Други заш резали з древох конари и сцелєли пред нїм по драги.” Так у Библиї описани Исусов уход до Єрусалиму. Ми на Квитну нєдзелю дзвигаме у рукох пошвецени багнїтки и так нависцуєме приход Исусов и його побиду над грихом. ВЕЛЬКИ ШТВАРТОК Вельки штварток нам пригадує дзень кед Исус установел Пресвяту Евхаристию. Було то на Тайней вечери з апостолами. Исус вжал хлєб, поблагословел го, розламал и дал своїм ученїком, та гварел: „Вежнїце, єдзце! То мойо цело, котре ше за вас дава. Робце то на мой спомин!” Потим вжал чашу и гварел: „Пийце зоз нєй шицки, бо то моя крев Нового Завиту, прелята за вас на одпущенє грихох. Кажди раз кед будзеце пиц, робце то на мой спомин!” ВЕЛЬКИ ПИЯТОК Того дня ше збераме у наших церквох коло Исусового гроба. Кланяюци ше пред плащанїцу и цилуюци Його рани, пригадуєме як бул бичовани, понїжовани и на концу розопяти умар на крижу за грихи шицких нас. ВЕЛЬКА НОЦ У ноци медзи соботу и нєдзелю Исус воскреснул зоз гроба. То централна подїя у историї чловечества. То дзвиганє спаднутого, гришного чловека и побида над Злом, над грихом.

ИСУС ВОСКРЕСНУЛ Исусово вирни приятелє ше з далєка припатрали як Исуса розпинаю. Нєщешлїви и безпомоцни, годзинами слухали його стуканє. Було страшно патриц як їх учитель умера. Тот дзень, кед ше Божи гнїв процив гриху вилял на його єдиного, совершеного Сина, сиґурно була найгорша хвилька у чловековей историї. Чи можлїве же прешлей нєдзелї Исус побидоносно вошол до Єрусалиму? Тераз є зрадзени, осудзени и розопяти. Умар на крижу. Трецого дня моцне трешенє жеми потресло гроб. Зашлєпююца шветлосц ошвицела поспаних воякох. Бул то нєбесни ангел, чия твар була як блїскавка, а шмати били як шнїг. Три жени – Салома, Мария Маґдалена и друга Мария ишли ґу гробу. Кед видзели ангела, злєкли ше, алє им ангел гварел:„Нє бойце ше. Знам же глєдаце Исуса котри бул розопяти. Вон нє ту. Воскреснул. Идзце швидко и поведзце тото його ученїком!”

МЕЛАНИЯ ПАВЛОВИЧ

НАЙ ШЕ ПАЧИ Мац колачи правела, а Сенка сцела же би єй мац цеста дала. И шулькала з нього мандульки котульки. Руки до муки мачала, кеди-нєкеди ше и пошкрабала... И – цестова громадка кус-покус до єй власох ше селєла. Алє, справела Сенка колачи. Най ше пачи!

ШТЕФАН ЧАКАН

И

МЕДВЕДЗ И ПЧОЛИ

дуци по лєше, прислонююци ухо ґу стеблом, нашол медведз вигнїте стебло у котрим була кошнїца. Док пчоли злєтовали зоз квитка на квиток, медведз зоз стебла виберал пляйстри з медом. Алє теди надишол рой пчолох. Медведз нурци сцекол помедзи густи черяки у лєшику и скрити ше озвал ґу пчолом:

− Мили пчолки, можеце зношовац мед до котрого стебла лєм сцеце у тим лєше дзе я мам панство. Скорей як пойдзем на жимски сон, вше вас дзечнє нащивим. Допущуєм вам же бисце лєцели по розквитнутих гайох кадзи лєм сцеце... Медведз так сладучко бешедовал як кед би мал ище пляйстру на язику, лєм цо му од сладких словох шлїни нє чурели. Од того часу пчоли у тим лєше нє шицки одходзели зберац сладки нектар зоз квеца. Половка рою оставала чувац кошнїцу и пораїц ю, а на кошнїци охабяли лєм малючку дзирку же би лєм єдна по єдна пчолка могла уходзиц и виходзиц. Од того часу у тим лєше пчолки поцихши бриня; кед медведз знова блука по лєше и прислонює ухо ґу стеблом зуновани и вистати, часто поносуюци ше дудре: − Або ше пчолки одселєли, або я уж нє чуєм.

ВАСИЛЬ МУДРИ

БУРКО Вше чкоди, та чкоди од Бурка чарного! Паратує вам тот лєм кед нєт нїкого. Потрепац танєри, повиврацац миски... Ша то вон уж звикол, лєм кед штелаж нїзки. Кед напаратує, вец шедзи змирени, а очи му якош смутни, зармуцени. Да сце го видзели цо напаратовал: цо шицко зоз партком на жем посцаговал?! Лєм док мац увидзи, та знова достанє! Кеди правиц чкоди наш Бурко престанє? ЯКИМ ОЛЕЯР

МУРКО Дїдов Мурко у дворе барз себе високо нєше, часто главу дзвига горе, та гоч на цо бреше. Випатра же ше забудзе, та бреше и завива; нє зна же шпя дзеци и людзе, та цалей улїци допива. Я то уж гварел дїдови най го вилає, гандрує, а дїдо гвари: „То вон себе годзину бреханя повторює!”

Никола Пушкаш, 6 роки, Дюрдьов Александар Нота, 6 роки, Дюрдьов

Сара Еделински, 6,5 роки, Руски Керестур Йован Чулибрк, 4,5 роки, Нови Сад

Тони Орос, 6,5 роки, Руски Керестур Филип Салонтаї, 5,5 роки, Нови Сад

КЕД БИМ БУЛ УЧИТЕЛЬ Ана-Мария Малацко, IV, Руски Керестур

ЯК БУЛО КЕД СОМ БУЛ БЕБА Приповедали ми же сом бул добра и весела беба. Любел сом ше наглас шмеяц и патриц телевизию. Часто сом облапял маму и тату. Гнївал сом ше кед ми нє сцели дац кекси лєбо кед ми вжали даєдно бависко. Перши слова ми були мама и баба, алє медзи нїма було и слово кура. Тото слово сом научел пре єдного допитого когута хтори ме оганял. Любел сом ше опатрац у жвератку. На блишових бавискох ми найинтересантнєйши були етикети. Любел сом цуцлу и часто сом ю давал и свойому блишовому бависку крокодилкови. Мал сом лабди до хторих сом копал. Познєйше сом ше любел бавиц зоз тракторами, та ме тато часто вожел на правим трактору. Потим сом бул обчаровани з гайзибанами. Родичи ме водзели на гайзибанску станїцу най ше на нїх припатрам и вожим ше. Похопел сом же и живот малого дзецка интересантни як и живот велького дзецка. Дамян Косич, II Вербас

Гммм..., кед бим бул учитель, було би то барз интересантне. Понеже сом школяр и знам як то ходзиц кажди дзень до школи, пробовал бим зоз дзецми робиц на даяки окремни способ. Намагал бим ше же би школски годзини були найинтересантнєйши хвильки каждого дня. Пробовал бим ше през розгварки приблїжиц ґу школяром же бим им нє бул допити, же бим их нє „смарал”, як ми млади нєшка гуториме. Научел бим их и лапац риби. Кед бим бул учитель, пробовал бим до школи врациц ученє старих ремеслох. Було би интересантне кед би ше дзивчата учели штрикац и вишивац. Любел бим буц учитель, а можебуц ше ми тото жаданє анї нє виполнї. Знам же даєдни дзеци нє барз любя учительох, а я би любел же би ме дзеци любели. Владимир Мудри, VII Руски Керестур

СТАРШИ БРАТ Мам брата Михаела хторому дванац роки. Вон ма кафово власи и кафово очи. Нїзки є. Зна ше крашнє пооблєкац. Ходзи до шестей класи и одлични є школяр. Вредни є, мирни и одвичательни хлапец. Старши є одо мнє, та ме часто совитує кед погришим. Ма вельо активносци хтори нє вязани за школу. Барз люби бавиц фодбал. Ма вельо товаришки и товаришох, прето же є културни и крашнє ше справує. Любим препровадзовац час зоз своїм братом, бо вше найдземе бависко хторе нам обидвоїм цикаве. Знам же ме вон унапрями на добри ствари.

Михайло Ковач, IV, Нови Сад

Мария Скубан, IV Коцур

ПРИЯТЕЛЬСТВО ТО ВЕЛЬКЕ БОГАТСТВО

Мартина Еделински, II, Руски Керестур

ЯР Кед сом рано станул, когуцика сом учул, през облак сом попатрел, вельо пчолки сом видзел. До школи сом ше порихтал, красни патики сом обул, пайташох велїх сом поволал, а ужину сом нє вжал. Птичка крашнє шпивала, около ше трава желєнєла, били ружи на дворе розквитали, а дзеци ше яри радовали, та весело шпивали: ла, ла, ла...

Мам вельо товаришки зоз хторима ше дружим, а два познам од вчасного дзецинства. То Мария и Ясмина. Вєдно ходзиме до школи. Шицки три зме школярки шестей класи. Мария ма кафово очи и барз длуги кафово власи. Ясмина ма желєни очи и длуги кафово власи. Мария люби буц облєчена у тренерки, або у хеланкох и маїци, а Ясмина найволї фармерки, дукс або тренерку. Вони два ше ми пача як пайташки, бо ми вше сцу помогнуц кед нє знам як ришиц домашнї задатки. Под час лєтнього одпочивку ходзиме єдна до другей бавиц ше. Кед зме були менши, любели зме ше бавиц на фризерки, а тераз ше бавиме на джмурки, слухаме музику и танцуєме. Кед маме шлєбодного часу, шпацираме ше, а влєце любиме пойсц до парку и на сладоляд. Ясмина и я вєдно ходзиме на фолклор уж седем роки. Барз ше нам там пачи, бо зме упознали нових товаришох и научели зме вельо нови танци. Наздавам ше же останєме длуго, длуго таки добри товаришки хтори буду єдна другей помагац. Праве товаришство то вельке богатство. Златка Канюх, VI Дюрдьов

Даниел Надь, II, Руски Керестур

ВШАДЗИ ДОБРЕ, А ДОМА НАЙЛЄПШЕ Бул красни дзень. Мойо два шестринїци, Валентина и Николина пришли до нас служиц. Вонка було барз цепло. Бавели зме ше цали дзень. Колїмбали зме ше, лабдали и бавели зме ше зоз щенятми. Було нам барз крашнє. Пришол вечар. Валентина и Николина надумали остац у нас спац. Окупали зме ше, пооблєкали зме пиджами, полєгали зме и патрели зме телевизор. Одразу сом учула як Валентина плаче: „Я би ишла дому! Я би ишла дому...!” Лєгла сом ґу нєй и дала сом єй блишову овцу, бо тото бависко барз люби. Лєжала сом при нєй и вона нєодлуга заспала. Рано зме поставали, нафриштиковали зме ше, а кед їх мама пришла, так ше єй зрадовали же такой сцели пойсц дому. Вечар нас знова волали же чи можу присц до нас спац. Мая Сопка, IV, Руски Керестур

Мария Жирош, IV, Кула

ЕМОЦИЯ – ЛЮБОВ Я любим кед цала наша фамелию голєм внєдзелю дома. Теди бешедуєме о шицких подїйох хтори ше нам у тижню случели. Найволїм слухац кед моя шестра Тамара приповеда. Єй глас таки приємни и мили же бим ю могол слухац цали дзень. Вона ше ґу другим особом вше одноши з почитованьом. По єй випатрунку, твари и очох видзим же ме барз люби, бо сом наймладши у обисцу. Люби ше зо мну шалїц, а кед треба, порихтана є помогнуц ми. Часто ю чекам кед ше враца зоз школи з Нового Саду и радосни сом кед ме облапи. Борис Тиркайла, IV, Дюрдьов

Сара Гарди, I, Руски Керестур

ЄДЕН БОК З МОЙОГО ДНЬОВНЇКА Нє шицки, алє велї пишу дньовнїк. И я мам свой дньовнїк, барз вельку теку, до хторей записуєм шицки свойо думки, тайни, проблеми и жаданя. Нє пишем до ньго поряднє, алє лєм кед мам часу. Найчастейше вечар. Шеднєм до хижи и починам писац. Тото випатра так: „Длуго сом нє писала. Пре школу и ученє нє мам часу. Приблїжує ше конєц школского рока, та вше частейше маме контролни и писмени задатки, и одвитованя. Прешол ище єден дзень. Бул як и велї други. Станула сом рано на осем годзин. Дакус сом учела хемию, а на поладнє сом пошла до школи. Кед сом ше врацела, родичи ме дочекали зоз красну вистку. Гварели ми же кед класу закончим з одличним успихом, на лєто пойдземе на вилєт до Чарней Гори. Там маме родзину хтору сом давно нє видзела. Любела бим их нащивиц. Барз сом ше зрадовала тей вистки. Тераз шедзим закруцена до покровца и припатрам ше на гвизди и на полни мешачок. Роздумуєм о нових обовязкох хтори ме чекаю наютре. Здогадла сом ше же будземе мац контролни зоз историї. Идзем учиц, бо сцем посцигнуц добри успих и вец на лєто пойсц до Чарней Гори”. Так ше закончує мойо писанє. Лєгчейше ми прето же сом шицки свойо думки написала на папер, та сом их єдного дня годна читац и здогадовац ше на красни школски днї. Мануела Кучмаш, VII, Коцур

Желяна Зец, III, Бикич Дол

НЄТ СИЛИ МОЦНЄЙШЕЙ ЯК ЗНАНЄ Знанє барз вельо вредзи. Без нього нє мож нїч. Дахто моцнєйши физично, а дахто мудрейши. Кажде ма иншаки интересованя и одлуки. Дахто люби учиц язики, дахто волї природни науки, а дахто найволї рисовац. Прето постої школа, же би ше шицко тото цо лєпше научело и же би ше усовершовало. Вшадзи ше муши хасновац знанє, и у ученю, алє и у спорту и других дисциплинох. Кед ше участвує на даяким спортским змаганю, муши ше роздумовац як треба руциц лабду лєбо як спреведнуц процивнїка, як од нього сцекнуц, як победзиц. Я ше трудзим же бим мал одлични оцени и добре знанє. Кед маш добре знанє, лєгчєйше ше знайдзеш у живоце. Без знаня нє вредзиш нїч. Александар Киш, VII Руски Керестур

ПРЕДСТАВИ ЗА ДЗЕЦИ НА 49. ДРАМСКИМ

ЛЮБОВ ВШАДЗИ ПОБЕДЗУЄ

Н

а 49. Драмским мемориялу Петра Ризнича Дядї у Руским Керестуре виведзени и три театрални представи за дзеци. На каждей було барз вельо малих и вельких патрачох хтори з уживаньом провадзели представи и з моцнима аплаузами наградзовали талантованих ґлумцох.

Текст зоз сербского на руски язик преложел Янко Лендєр, а вон бул и майстор шветла у представи. За тон бул заслужени Петар Брил, а музику вибрал Мирослав Стричко, Сценоґрафия була колективна.

ПРИПОВЕДКИ ЗОЗ КОЦКОГОРОДУ

Того року на Мемориялу виведзена и єдна представа по українски. Пририхтали ю дзеци, члени КУД „Иван Сенюк” зоз Кули. Була то сказка „Чаривни персцень” авторки Катарини Перелїсней, а до режисерскей роботи ше влапел Петро Курман. Ґлумели двацецеро дзеци: Андреа Такач, Татяна Гудз, Тияна Ґолубович, Тамара Ґолубович, Ирина Дацишин, Теодора Сенчук, Ирина Хеґедиш, Анастася Рашула, Мартина Барна, Николина Ґруїч, Даниєла Шафарик, Микола Костюк, Серґий Барановски, Мирослав Тердовский и Митар Проник, и ище пецеро танєчнїки, члени КУД „Иван Сенюк”. Же би публика лєпше розумела представу, на початку Филип Пронек пречитал по сербски кратки змист. Як звичайно у сказкох, и у тей на концу победзело добре. Принцеза перше страцела чаривни персцень, а вец ше и вона страцела у лєше. Зли русалки ю зачаровали и скрили, алє у лєше бивали добри вивирки, заячки, сова и други животинї, та помогли красному принцови найсц ю и виратовац. Режисер пририхтал барз красну сценоґрафию, а костимоґраф була Зорица Йовович. Барз добри бул и вибор музики, за цо ше постарал Василь Дацишин, а балетни точки з дзивчатми порихтала Таня Литвинчук.

Члени дзецинскей драмскей секциї РКУД „Др Гавриїл Костельник” зоз Кули за тогорочне театралне швето своїм парняком пририхтали

„Приповедки зоз Коцкогороду”

представу „Приповедки зоз Коцкогороду”, по тексту Културного центру ЦЕКОМ зоз Зренянину. Режисерка Нада Лендєрова вибрала найлєпших ґлумцох, а то: Дияна Канюґа, Весна Вонич, Мирослав Стричко, Желько Стричко, Себастиян Гарди, Алекса Митрович, Дариян Гарди и Ненад Митрович. Вони патрачох водзели по „Коцкогороду” дзе ше медзи „коцкастима” людзми народзело єдно дзивче у форми лабди. Було иншаке, алє нє одкотуляне гет од „коцкастих”. Праве то було и порученє представи – нє одруциц иншаких од себе, алє их прилапиц таких яки су, а нє судзиц лєм по вонкашнїм випатрунку.

ЧАРИВНИ ПЕРСЦЕНЬ

„Чаривни персцень”

МЕМОРИЯЛУ ПЕТРА РИЗНИЧА ДЯДЇ

ПЕРША ЖУРКА Дзецинска ґрупа Драмского студия АРТ Дома култури Руски Керестур за тогорочну театралну сезону пририхтала представу „Перша журка” Тодета Николетича, а режирала ю Ксения Бодянцова, уж искусна у роботи з дзецми на велькей бини. Перша любов вична тема школярского живота, а кед ше до ґлуми влапя таки цо ше наисце озбильно залюбюю, а у бавеню на сцени ше уж потвердзели, вец у представи шицки уживаю. Гоч ше и оначели, и по хлапцовски и дзивчатски себе доказовали хто лєпши, любов их одведла на заєднїцку забаву, бо, як би ше забавяли у єдним куце сами хлапци, а у другим сами дзивчата. На „Першей журки” були млади ґлумци: Ребека Семан, Павле Венчельовски, Желько Сопка, Марина Надь, Себастиян Надь, Мая Няради, Иван Рац, Ана Костелник, Матей Шепински, Ванеса Новта, Леонтий Сивч, Ивана Планчак и Дарко Маньош.

„Перша журка”

Режисерка обдумала и сценоґрафию, а костими Таня Орос. Суфлер була Сара Планчак, музични сотруднїк и тон-майстор Михайло Бодянец, майстор шветла Сашо Палєнкаш, а текст зоз сербского на руски язик преложел Владимир Бодянец. М. Р.

УЖИВАЛИ ЗМЕ У „КОЦКОГОРОДУ” Знова зме, як и прешлого року, нащивели Драмски мемориял Петра Ризнича Дядї у Руским Керестуре. Зоз Коцура ишли шицки школяре руских оддзелєньох од I-IV класу и школяре хтори виучую руски язик зоз елементами националней култури. Вєдно з нами ишли и нашо учительки. Путовали зме на автобусу. Домашнї нас щиро привитали и пририхтали красну програму на хторей зме ше барз приємно чувствовали. Потим зме мали ище досц часу за бавенє и друженє у школским дворе. Упознали зме нови товаришки и товаришох: Адрияну, Хану, Мартину, Милицу, Дуню, Даницу, Тония, Андрея, Кристияна... Вец зме шицки вєдно пошли до Дому култури на представу. Одлична дзецинска ґлумецка екипа зоз Кули пририхтала нєзвичайну приповедку под назву „Приповедки зоз Коцкогороду”. То була барз поучна и интересантна представа. Заключели зме же таки ситуациї єст и у каждодньовим живоце. Нє шицки зме цалком єднаки. Треба прилапиц розличносци медзи нами, прилапиц себе таких яки зме и буц задовольни. Мали зме нагоду опатриц и спортско-школску галу дзе ше одвиваю велї спортски активносци: кошарка, рукомет, столни-тенис... После нас у школи нєсподзивал смачни полудзенок, а вец зме ше шицки вєдно предлужели дружиц у школским дворе. Госцованє на Мемориялу и друженє у школи було за нас праве дожице и прекрасна екскурзия. Наздаваме ше же таки стретнуца школярох з руских местох будзе ище. Школяре IV-1 оддзелєня зоз Коцура

ШКАРУПИНА

РЕБУСИ

Автор: Силвестер Д. Макаї

ишпет йевонин ан абиР

мюиртаН

Добре померай дзиру у шкарупини, та ю заври зоз одвитуюцим фалатком. Автор Вукашин Ґикич

СКРИВАЦИ ВИРЕЧЕНЯ У каждим зоз тих виреченьох криє ше по єдна назва дня у тижню. Попробуй их найсц!

1. Лос, ирвас и соб отамаль, зоз сиверу пошли.

2. Стевов то рок за нови успихи у обегованю.

3. Под себе най престре дакущичко слами.

4. Глупи я то келнер кед сом розлял вино госцови на реклу.

5. Вше на поладнє дзеля кафу и квашну воду.

БАВИСКО ЗОЗ БУКВАМИ Зоз буквох у слову ОДПОЧИВОК мож вискладац ище голєм дзешец слова:

ОФАРБ ПИСАНКИ

КОЧ, ОКО, ДИВ...

ГУМ У АВТОБУСУ – Мушице плациц карту и за сина – гвари кондуктер єдней жени у автобусу.

– Озда за тото мале дзецко? – чудує ше жена.

– Га, вец го тримайце на рукох – гвари єй кондуктер.

– Цо? Озда такого велького дранґова! – знова ше чудує жена. ДОБРЕ ДЇЛО – Мирку, на столє сом охабела три банани, а тераз их нє видзим. Дзе скапали? – пита ше мац синови.

– Зробел сом добре дїло. Дал сом их єдному дзецку – шмишка ше хлапец.

ОР

– Злате мойо чадо! А хторому дзецку ши их дал? − сцела би знац мац. − Ша, твойому єдиному дзецку, а то я, мамо − гвари хлапец. ГВИЗДИ − Сенко, на прешлей годзини зме начишлєли мена даскелїх гвиздох. Запаметала ши голєм два? − пита ше наставнїца школярки.

– Гааа..., гаааа... запаметала сом найважнєйши: спортски и филмски – здогадла ше Сенка.

ПИРАМИДА Горизонтално: 1. Штернаста буква у рускей азбуки; 2. Перши и остатнї вокал; 3. Пчолов продукт; 4. Єдно хлопске мено; 5. Идуцого року лєбо... (як ище мож повесц); 6. Качково дзеци; 7. Отверац дзвери з ключом; 8. Приємносц, лагодносц, вилагодзенє лєбо... 9. Людзе хтори робя у апатикох. Кед точно ришиш шицки горизонтални колони, у першей вертикалней достанєш назву блядей белавей фарби.

НАЙДЗ РОЗЛИКИ

Тоти два рисунки скоро цалком єднаки, як двойнята, алє кед дакус лєпше опатриш, найдзеш медзи нїма аж 10 розлики.

За априлске число „Заградки” до Редакциї нам сцигли 66 роботи зоз даскелїх школох. Руски Керестур: Сара Еделински, Тони Орос (овода); Ребека Сабадош, Емина Няради, Мартина Еделински, Матеа Югас, Аня Симич, Сташа Малинович, Сара Ковач, Марина Хеґедиш, Филип Илич, Иван Медєши, Дарийо Кишюгас, Мирко Малацко, Борис Кочиш, Иґор Фейди, Давид Джуня (II); Мая Сопка, Лора Новакович, Хелена Новта, Кяра Будински (IV). Вєдно 29 роботи. Дюрдьов: Лука Михайловски, Никола Пушкаш, Никола Чакан, Марко Чельовски, Александар Нота (овода); Марина Барна, Ясмина Мудри, Ксения Вереш, Кристина Дюранїн, Валентино Пушкаш, Михал Хромиш, Борис Тиркайла, Никола Орос (IV); Лидия Чапко (VIII) и

єдна заєднїцка вистка руского оддзелєня штвартей класи. Вєдно 23 роботи. Коцур: Теодора Ґайдош, Мая Ґайдош, Сара Горняк, Весна Бильня, Лука Дорокхази, Борис Чордаш, Филип Хромиш, Дамян Радванї, Алексей Медєши (II). Вєдно 12 роботи. Нови Сад: Кристина Ковач (I) послала єдну роботу. Нове Орахово: Школяре послали єдну заєднїцку роботу.

Милан Стрибер, IV, Савино Село

Смотра кириличней писменосци „Читай крашнє пиш“ 2017. розписує

ПЕТНАСТИ КОНКУРС

за найлєпши школски писмени задаток у школским 2016/17. року написани по сербски, русийски, болгарски, македонски, руски и українски, за найкрасши рукопис у писменим задатку и за кириличну калиґрафию (краснопис) У с л о в и я: подобова креация – подобово збогацени и преглїбени постояци лєбо нови буквово знаки; инициял – 1. Право участвовац маю школяре основних, украшена велька буква (зоз хтору почина глава, пасус штреднїх школох и ґимназийох у Сербиї и окруженю. лєбо слово); моноґрам – початни букви менох и пре2. Число калиґрафских роботох зоз єдней школи звискох у окреме стилизованей форми; и найинвеннє огранїчене, писмени задатки посилац до 10 (дзетивнєйши слоґан. шец) у єдней катеґориї.

7. Калиґрафски роботи муша буц з руку формо3. Задатки и калиґрафски роботи муша буц зоз чевани на паперу вельким як папер у блоку за рисованє чуцого школского року. число 5.

4. За найлєпши писмени задатки конкурує ше у ка8. Калиґрафска робота, окрем при инициялох и теґорийох младши возрост (III-IV), штреднї возрост моноґрамох, муши мац цалу азбуку и прилог (слоган (V-VI) и старши возрост (VII-VIII) основней школи лєбо кратшу франту) виписани на язику и писму шкои школяре штреднього ступня у катеґорийох младляра зоз буквовима знаками у уж прилапеней лєбо ноши возрост (I-II) и старши возрост (III-IV), а за навоформованей кириличней типолоґиї. йкрасши рукопис у писменим задатку школяре 9. На вежбанки, односно, фотокопиї задатка и каосновних и школяре штреднїх школох, кажде на сволиґрафскей роботи муши буц мено и презвиско шкоїм возросту. ляра и наставнїка, класа, назва школи и места, адреса 5. Посила ше ориґинални вежбанки зоз означеним и е-адреса школи и телефони. задатком за конкурс лєбо фотокопию писменого за10. Роботи посилац по 5. май 2017. на адресу: датку чию виродостойносц оверює школа. Народна библиотека „Стоян Трумич“, 21240 Тител, 6. За кириличну калиґрафию (краснопис) конкуГлавна улица 10-12, з надпомнуцом (за Смотру), рую школяре основних (I–IV и V-VIII) и штреднїх 11. За додатни информациї волац на телефон 021/ школох хтори ше школую на спомнутих язикох у ка2960-185, 2960-409, лєбо на мейл bibliotekatitel@eunet.rs теґорийох: швидкопис – зукоси, уметнїцки стилизо12. Додзельованє наградох и припознаньох будзе вани букви; традиционалне писмо – постояци на Дзень славянскей писменосци, 24. мая 2017. рок. стилизовани букви, позната типолоґия; ориґинална (Святи Кирил и Методий). Додатни информациї калиґрафия – нови, жридлово форми буквових знакох; буду на сайту: wwwbibliotekastojantrumic.org.rs.

НЄЗВИЧАЙНИ РОШЛЇНИ НА СОКОТРИ Сокотра („острово блаженствох”) – то архипелаґ у Индийским океану. Творя го штири острова. Ґеоґрафски є найблїжей при Сомалиї, а административно припада Ємену. На тим архипелаґу рошню 825 файти рошлїнох, а вецей як трецина ендеми – файти хтори рошню лєм там и нїґдзе индзей. Клима на Сокотри барз горуца и суха, алє рошлїном озда праве така одвитує. Архипелаґ населєни вецей як 2 000 роки, а нєшка там жию коло 50 000 людзе.

МУДРИ ПАВУК Глїбоко у перуанских лєсох науковци одкрили цошка нєвироятне. Павук вельки лєм даскельо милиметери, щици ше од нєприятельох, алє и прицагує плєн, зоз барз нєзвичайну технїку. Од фалаточкох лїсца, конарчкох и остаткох инсектох прави велького штучного павука. Тота „бабка” так схопнє справена, же науковци перше думали же то прави павук. Мали скулптор ше скрива у мрежи и чека жертву. Чи верице, чи нє, алє таки павук найдзени и на Филипинох, оддалєних од Перуа 17.000 километери.

НАЙСТАРШИ АЕРОДРОМ НА ШВЕЦЕ Медзинародни аеродром Кинґсфорд Смит, оддалєни од центру Сиднею у Австралиї найстарши аеродром на швеце. Отворени є 1920. року, а перши писти на нїм направени 1933. року. Нєшкайше мено, по познатому австралийскому авиятичарови, достал 1953. Рочнє по тим аеродрому прейду вецей як 36 милиони путнїки, та Кинґсфорд Смит найвекши на тим наймладшим и найменшим континенту.

ВИЧНА СКОРЯНА ЦИПЕЛА У єдней пещери у Єрмениї 2008. року найдзена ципела стара 5 500 роки. Як прежила телї роки, нє можу ше начудовац анї науковци хтори ю нашли. Направена є зоз єдного єдиного фалата скори, а була наполнєна зоз суху траву. Длугока є 24,5 центиметери, а широка медзи 7,6 и 10 центиметери, та одвитує нєшкайшому числу ципелох 37. Формована є по власнїковей ноги, насампредз коло пети, велького пальца и часци талпи на хторей найвекши прицисок при ходу. Тот єден фалат скори привязовало ше на ногу зоз длугоку скоряну шнурку хтору ше прецаговало през 15 пари дзирки на преднєй часци ципели.

Pririhtala R. ]. Petrovi~

23

Елена Шомодї, III, Руски Керестур

Ранка Бабич, IV, Вербас

Сара Ґайдош, IV, Кoцур

Ксения Вереш, IV, Дюрдьов