Заградка 1 - 2016

k

^ASOPIS ZA DZECI

c

m y

ROK LXIХ • ^ISLO 1 • ЯНУАР • 2016 CENA 100 DIN

Hana Budinski, 6 roki, Ruski Kerestur

@elqko [omod<, III, Ruski Kerestur

Mihaela Gornyk, IV, Kocur

Nina Mitrov, VIII, [id

ТЕНРЕК ЛЄМ НА МАДАҐАСКАРУ Танєчнїки КПД „Иван Котляревски” зоз Бикич Долу

ЧУДА ВИДЛЇВИ И НЄВИДЛЇВИ Уметнїцка творчосц мацери природи нєвироятна. Анї найлєпши и найкреативнєйши мозґи нє можу ше поровнац зоз чудами хтори може створиц природа. Хто би нє любел у своєй заградки мац квеце чий квиток здабе на червени дзивоцки ґамби, на вертку балерину лєбо на птицу? Таки квитки найдзеце док пойдзеце на Нови Зеланд лєбо до Африки, а тераз вам их Заградка дарує лєм ту, на слики.

Квартет Ацо Зорич, Стефан Варґа, Деян Гарди и Виктор Хрин зоз Руского Керестура

Смугасти тенрек єдинствена животиня хтора жиє лєм на Мадаґаскару. Тот цицар длугоки 16 до 19 центиметери, а чежки є лєм як пол велькей чоколади Милки (коло 150 ґрами). Жиє у пралєсох. Люби влажни места, та копе плїтки дзири у жеми. Лапа хробачки и дробни инсекти. Кед є у опасносци, дзвига игелки на хрибце и трепеци з нїма, та зоз тим звуком одганя напашнїка. Самичка окоци седем до єденац тенрекчата.

КРАЧУНСКА ГВИЗДА Трио Леонела Цифрич, Ана Арва и Ивана Планчак зоз Руского Керестура Михаел Скубан зоз Коцура

ШКОЛЯРЕ НА ПРОГРАМИ „МАЦЕРИ РУСКИНЇ” Руснаци у Сримскей Митровици уж традицийно, каждого року орґанизую свою културну манифе-

стацию у чиїх рамикох и Шветочна академия „Мацери Рускинї”. У програми участвовали члени Мишаней шпивацкей ґрупи, потим Дзивоцкей шпивацкей ґрупи, рецитаторе, танєчнїки, як и госци з Миклошевцох. Найвекши аплауз достали наймладши – дзеци хтори каждей соботи у просторийох грекокатолїцкей парохиї маю годзини руского язика зоз професорку Монику Абодї. Вона их пририхтала и за тоту академию, а успишни рецитаторки Теодора и Ирена Ванчик рецитовали стихи Гелени Гафич Стойков „Мацери Рускинї” по руски и по сербски.

Д. В.

2

Познате жимске квеце крачунска гвизда походзи зоз Мерксика, а у 19. вику є пресадзене до Сиверней Америки, а вец далєй по швеце. По старей мексицкей леґенди тото квеце настало зоз молитви двоїх дзецох, Мариї и Пабла. Були барз худобни, та нє могли купиц дарунок малому Исусови. Кед на Вилїю ишли до цверкви, натаргали польского квеца. Положели го ґу колїски, а вон ше претворел до прекрасного червеного квета. Друга леґенда гвари же єдней астецкей богинї пукло шерцо пре нєщешлїву любов. Кед капки креви спадли на жем, з нїх вироснул и такой розквитнул як пламень червени квет.

АНҐОРА ЗАЯЦ Анґора заяц єдна з найстарших расох домашнього заяца. Походзи зоз Анкари (Турска), а хова ше го пре барз длугоку шерсц, хтора анї кус нє туня. Хто ма за штриканє схопни руки, а зна дзе єст тей мегучкей заячей шерсци, може виштрикац прекрасни триков, шал и рукавици.

Pririhtala R. ]. Petrovi~

23

За януарске число „Заградки” до Редакциї сцигли 153 роботи од вредних сотруднїкох. Коцур: Мая Ґайдош, Теодора Ґайдош, Весна Бильня, Сара Горняк, Филип Хромиш, Борис Чордаш, Дамян Радванї, Лука Дорокхази, Алексей Медєши, Синиша Буила (I); Михаела Ґубаш, Патриция Будински, Ана Папуґа, Марияна Фараґо, Мартина Уйфалуши, Михаило Буила, Борис Скубан, Томислав Бесерминї, Лео Бесерминї, Стефан Буила (II); Мария Скубан, Марина Медєши, Сара Гарди, Вид Неделькович, Сара Ґайдош, Урош Черанич (III); Михаела Горняк, Катарина Ґайдош, Катарина Недич, Андрей Русковски, Алексей Салонтаї (IV); Наташа Тамаш, Катарина Кулич, Николета Чордаш, Давид Неделькович, Дамир Олеар, Марян Шанта, Михаел Скубан, Владимир Сакач (V); Дарина Михняк, Михаела Салонтаї, Єлена Чордаш, Силвия Маґоч, Михаела Скубан, Владимир Тимко, Никола Сендерак, Андрей Русковски (VI); Александра Русковски, Мануела Кучмаш, Матия Шанта (VII); Анастасия Чордаш, Марияна Мали, Марта Малїк, Никола Тимко, Марко Буила, Никола Салонтаї, Давид Кулич (VIII). Вєдно 69 роботи. Дюрдьов: Василиє Мудри, Сима Михальовски (II); Марина Барна, Ясмина Мудри, Мария Канюх, Сара Мушицки, Теодора Виславски, Кристина Дюранїн, Ксения Вереш, Валентино Пушкаш, Кристиян Будински, Никола Орос, Михал Хромиш (III); Лука Кухар, Иван Скубан, Иван Хромиш, Мирослав Марянов (IV); Златка Канюх, Ясмина Будински (V); Єлена Мудри, Марина Михальовски, Катарина Бесерминї, Борис Хромиш, Иван Кухар, Иґор Салак, Владимир Горняк (VI); Мария Барна (VIII). Вєдно 39 роботи.

Руски Керестур: Хана Будински, Сара Надь, Хана Семан, Лана Шомодї, Сара Харди, Андрей Чизмар, Алекса Колошняї, (овода), Елеонора Медєши, Ана-Мария Малацко, Валентина Чуни, Клара Катрина, Мая Сивч, Матей Кршич, Марко Ковачевич, Андрей Бодвански, Мижо Баран, Давид Чордаш, Лора Новакович (III); Марина Джуджар (V). Вєдно 26 роботи. Бикич Дол: Михайло Миїч (I); Желяна Зец, Митар Боцко (II) ; Никола Пеурача (IV). Вєдно 12 роботи. Вербас: Дамян Косич (I); Саня Авдулахи, Андрей Уйфалуши (II); Валентина Сабадош, Александер Мишевски (III); Антоний Контра (IV). Вєдно 6 роботи. Србобран: Тияна Ґайдош (VII) послала єдну роботу.

Direktor Martica Tama{ Odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar Vihodzi raz na me{ac u {kolskim roku • Vidava NVU “Ruske slovo” • Bulevar o{lwbodzeny 81/VII 21 000 Novi Sad, • Telefon (021) 6613-697 • @iro rahunok ~islo: 160-923244-82 • Ro~na predplata 1 000 dinari; za ino`emstvo 25 evra • Kompxterski obrobok: Mariy Gudak • Lektor: Ysmina Dxran>n • Rukopisi {e nw vraca • Drukuw: Drukarny “Maxima graf” Petrovaradin • Na osnovi dumany Ministerstva kulturi Republiki Serbi> ~islo 413-00-1103/98-04, na ~asopis {e nw placi porcix • YU ISSN 0353-9938 • E-mail: ruske@eunet.rs

CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad 821-93 ZAGRADKA: ~asopis za dzeci/odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar. – Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . – Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. – Ilustr. ; 24 cm Mese~no tokom {kolske godine. – Nastavak publikacije: Pionirska zahradka ISSN 0353-9938

Filip Hromi{, I, Kocur

У составох хтори сце послали у децембру, при концу першого полроча, озда прето же сце уж були повиставани од ученя, було вельо гришки. Верим же сце нє сцигли попречитовац цо сце понаписовали, а добре же учительки нє сцигли повиправяц гришки, та вам нє „зачервенєли” красни состави. Хто препозна свою гришку, сиґурно ю вецей нє будзе повторйовац. На власних гришкох ше шицки найлєпшe научиме.

22

^ASOPIS ZA DZECI

Винчуєм вам, мили сотруднїки же сце достали таке красне припознанє од Городскей библиотеки Нового Саду. О нїм пречитайце вистку на 18. боку, а заслужели и достали го наисце шицки ви, хтори знаце приповедац, читац и писац по руски, бо „Заградка” виходзи лєм пре вас и за вас. Ту обявени лєм виривок зоз тексту зоз хторим сом у мено шицких читачох подзековала Дзецинскому оддзелєню новосадскей городскей библиотеки, а цали текст будзе обявени у їх часопису „Путоказ”. „... Дзеци любопитлїви и жадни кажди дзень нових и нових, красших и красших змистох за свойо дзецинство. Же би ше часопис „Заградка” богацел зоз такима змистами, нєпреривно муши глєдац жридла богатства. Єдно зоз драгоциних жридлох и инспирацийох уж вельо роки и Дзецинске оддзелєнє городскей библиотеки у Новим Садзе. У тим чаривним куцику вше єст дзеци залюбени до кнїжкох. У дружтве малих вельки муша знац, вислухуюци дзецински шепот, дознац хтора кнїжка найчитанша... Поцешена зоз Подзекованьом Заградка и далєй будзе глєдац правих приятельох на Дзецинским оддзелєню Городскей библиотеки...”

Ilustraci>: Aleksandra Medw{i

НЄ ТАК, АЛЄ ТАК

Вец МОЙА мац вошла нука. Найвецей любим з ДЬИДОМ кошиц. Нє можем ДА ШЕ СЕТИМ. Мам ПОМАРАНДЖОВИ ДЖЕМПЕР. НАЖУЛЯЛИ ме нови КЛИЗАЛЬКИ.

Zdravo zagradkare!

Вец МОЯ мац вошла нука. Найволїм з ДЇДОМ кошиц. Нє можем ше ЗДОГАДНУЦ. Мам ПОМАРАНЧЕЦОВИ ТРИКОВ. НАГЛОДАЛИ ме нови КОРЧОЛЇ.

Na naslovnim boku 1. Так ше радовали шнїгу дзеци на Капущаним шоре у Руским Керестуре Фото: Даниєла Сопка

2. и 3. А так ше радовали дзеци у Новим Садзе кед ше на Крачун у центру городу валяли по слами Фото: М. Римар

КСЕНИЯ ПАЛАТИНУС

ЯК ДАКЕДИ БУЛО При цеплому пецу шедзи стари дїдо з унуками, през облак ше припатраю: витор кива з конарами. Запатрел ше дїдо вонка, а думки му одблукали... У далєких, давних часох жими нє так випатрали. Нападало вельо шнїгу, хижи були як пуканки. По драгох, як по шлїщанкох, лєцели преполни санки. Брег зоз шнїгу направели млади дзивки и леґинє, та ше з нього вец шлїзкали, а лїца им як пипинє. Ошмихнул ше дїдо дакус, з очох младосц заблїщала. Кельо вельо им радосци теди жима пририхтала. Унучата го слухаю, очи ширцом отворели. Таку жиму, як їх дїдо ище нїґда нє видзели.

3

Агнета БУЧКО ПАПГАРГАЇ

4

а хлапцом, хторому спод белавей шапки стирчали били власи а на рукох ше белавели рукавици, оставали остатнї хижи. У очох ше му блїщали слизи. Пред нїм ше ширели пусти поля, а вон роздумовал чом го мац вигнала „до швета”: – Кед нє сцеш слухац и любиц швет коло себе – идз „до швета”! – так му гварела. И скорей кед го так посилала, найчастейше ше тот швет закончовал у дїда хтори го приводзел дому. Тераз нє пошол до дїда. Знал: нє добре зробел! Прецо копал до гускох и зламал млади орех пред хижу? Перша пахулька тей жими лєтала му пред очми. За ню рушели и други и уж як през їх густу завису крачал по полю. Зачул якиш чудни гласи. Було то ґаґанє и приходзело з кукуричного поля. Сциха ше приблїжел и видзел чупор дзивих гускох хтори стали у кругу, а у його штредку єден вельки ґунар. Пришол блїжей, ище блїжей, док ше нє нашол такой при нїх. Нє сцекали. Вец ше дзвигаюци главу на високим карку озвал дзиви ґунар.

– О це бешеда! Радзиме ше як це покарац же ши копал до гускох!

– Нє подумал ши як то болї кед це дахто вдери? Га? – сичала дзива гуска док вон стал у кругу при ґунарови, и вдерела го з кридлом. Почала му гучаца крев биц до твари и шицок ше зачервенєл. Знал: була то ганьба!

– Ту ци дзешец вайца. Док ше врациш дому, маш ше остарац най ше з нїх вилягню гушата. Дзешец! З дзешец вайцох – дзешец гушата! А тераз идз до лєса и глєдай дзиви орех, можебуц ци будзе пребачена и друга вина. Док ишол вистато ґу лєсу, думал себе: Ище сом добре и прешол! Шнїг уж нагусто вял. Одразу вискочело цошка пред нього. Було бридке, бридке – як Бриднявка. Мале як и вон, нос вельки, уста беззуби и страшни, а у очох два жирячки. Нацагло руки ґу ньому и розширело широки и вельки гарсци.

– Дай ми вайца!

– Нє шмем, бо будзем знова покарани – гварел хлапец и злєгка прицискал вайца дзивих гускох у кишенкох.

– Дай вайца, бо жем и тебе – гварела Бриднявка.

– Алє, я бул нєдобри, прето сом ту – у страху виповедал хлапец.

– А тераз ши добри? – опитала ше Бриднявка.

– Будзем! – одвитовал зоз тресацим гласом. – Кед ме нє жеш и кед нє вежнєш вайца – додал.

– То уж лєпше. Значи же ши почал думац и на других! А вайца полож до рукавицох и до шапки!

– Будзе ми жимно! – застарал ше хлапец.

– Най! За других ше дзекеди треба и жертвовац! – и Бриднявка скапала.

Хлапцово шерцо моцно дуркало док кладол вайца до шапки и рукавицох. Вошол нука до лєса. Древа випатрали огромни и вельки. На дзепоєдних були били пантлїчки зоз шнїгу. Рушел за їх шлїдами. Єдна пантлїчка, друга пантлїчка, треца... Коло нього були огромни стебла и видзел же то дзиви орехи. Вдерело го цошка по хрибце – обрацел ше. Єден вельки конар ше кивал. Вец го други вдерел по глави, вец по ногох. Спаднул на жем тримаюци вайца дзивих гускох же би ше нє розбили.

– Видзиш як то кед це дахто ламе! – як з гордова з грубим гласом озвал ше найвекши дзиви орех.

– Болї? Чувствовал шерцо у петох, а слизи му вдерели на очи.

G

З

ЧУДОВИШНИ ШВЕТ

U

ТАЙНА Идзе бачи на кочу. Стретнул го сушед, та ше му пита: – Цо вежеш у тих мехох, сушед? Бачи зишол з коча, та пошептал сушедови на ухо: – Вежем овес.

– А прецо шепташ? – чудує ше сушед.

– Прето же би конь нє чул – толкує бачи. ЦАР ЖИВОТИНЬОХ Учителька: Чи знаце, дзеци, кого воламе „цар животиньох”?

– Знам я! Цар животиньох то директор зоолоґийней загради.– скричал Дюри.

MO

R

НЄ МОЯ МАЦ – Иринко, як ше преволовала твоя мац док ше ище нє одала за твойого оца? – пита ше учителька.

– Нє знам – одвитує Иринка.

– Як нє знаш, ша то твоя мац – предлужує учителька.

– Гей, тераз є моя мац, алє док ше нє одала за оца, нє була ми мац.

ПИРАМИДА

НАДЗ РОЗЛИКИ Горизонтално: 1. Двацета буква у нашей азбуки; 2. Остатнї и перши вокал; 3. Запрагна превозка; 4. Бачикова жена; 5. Прешлого року; 6. Прибор за штриканє; 7. Єдна овоц; 8. Красни хлапец, леґинь; 9. Найменши континент. Кед точно ришиш шицки горизонтални колони, у вертикалней достанєш назву жимскей часци облєчива за ручки (єднина).

ЄДНАКИ КАНДУРИКИ – Чувствуєш ше виновати за тото цо ши зробел?

– опитали ше дзиви орехи.

– Гей! – гварел щиро хлапец.

– Окрем щиросци, маш ше научиц и любови! Ту, под нами, найдзеш нашо плоди – дзиви орехи. Вежнєш дзешец, а зоз нїх випукнє и вирошнє лєм єден. Маш го пресадзиц на конєц валала – там одкаль ши нєшка рушел до „швета”! – чул розказ. Ставаюци обачел плоди хтори були таки же ше месцели до його руки. Послухно зберал дзешец кощаки и хпал их дзе сцигнул. Конари дзивих орехох гучали и кивали ше обрацаюци форґови билих пахулькох.

– Добре же сом вишол з лєса. Було страшне! – роздумовал кед охабел за собу остатнї шнїгово пантлїчки на древох. Заслупнул. Чул за собу дубоняци крочаї. Огляднул ше. Пред нїм стало цошка

Гоч тоти два рисунки випатраю цалком єднаки, опать лєпше и найдз дзешец розлики, а вец рисунки офарб.

Ту аж шейсц кандурики, алє лєм два цалком єднаки. Хтори?

21

СКРИТИ ПРЕДМЕТИ

REBUSI

Автор: Силвестер Д. Макаї

Нас тей слики схопно скрити школски прибор. Цо поскриване, видзиш под слику. Понаходз тоти предмети и офарб их.

вельке цо здабало на вивирку – а нє було вивирка. Нє бул анї медведз, анї вовк. А страшне, шерсцате, хвосцате!

– Дай ми вайца и орехи! – загирмело Страшенє. – Жем це кед нє даш!

– Нє можем ци дац, бо вайца ше муши насадзиц, а орехи посадзиц. Так ми розказане – гуторел док му ше тресли колєна.

– Розказане? Гоч цо! Ти таки послухни? – гирмотало Страшенє.

– Уж одтераз будзем. Обецуєм! И будзем любиц шицко и шицких.

– Кед так, вец зобуй ботоши и чижми и до нїх полож дзиви орехи док нє сцигнєш дому – гварело Страшенє. Нїч ше вецей нє питал гоч знал же му будзе жимно и постлука боси ноги. Кукнул, зобул чижми и ботоши, накладол до нїх дзиви орехи, зоз шнурками повязал и преруцел прейґ плєцох. У рукох, у шапки и рукавицох, ношел вайца дзивих гускох. Крачал по шнїгу вше помалши и чувствовал же му вше жимнєйше. Кед му мац отворела дзвери – зврещала. Побрала му з рукох шапку и рукавици, з плєцох зняла чижми и ботоши и почала го обочковац од радосци.

ЦО НЄ СПАДА ТУ Ту маш осем часци облєчива, алє ше ухпало и цошка чому ту нє место. Цо? БУНДА КАПУТ РЕКЕЛЬЧЕ ТРИКОВ ШАЛ ШАПКА

ПОВЯЖ ЧИСЛА

РУКАВИЦИ ХУСТКА

ЛАВИРИНТ

Нє злєкнї ше же лавиринт таки густи. Мож ше у нїм страциц, алє мож и висц. Вредзи ше потрудзиц.

20

Повяж числа на шицких трох рисункох, та задумай же уживаш у жимскей идили на южним полу.

Ограни у своєй цеплей хижи, хлапец повиберал з рукавицох и шапки вайца, а дзиви орехи з чижмох и ботошох и положел их под по сцель. Як кед би ше ошмиховал, мешачок ше препихал през облак ґу його заглавку. Тей ноци му сон бул стрибернїсти и блїщаци. Прешли даскельо роки. Була яр. Цепла и полна слунка. Гологлави и набосо хлапец понаглял ґу концу валала. Здалєка видзел дзиви орех и под нїм дзешец дзиви гуски. Вони ше зберали на сивер. Понаглял ше од нїх одпитац. Кед им остатнїраз змахнул, шеднул под дзиви орех чийо му млади конари шушотали шпиванку помишану з трепеценьом кридлох дзивих гускох. По целу му ше розлївало цошка цепле, цеплючке. Знал: Бул то його „швет”!

МЕЛАНИЯ РИМАР

УЧИТЕЛЬ Бул иншаки од других, гоч, з далєка патраци, випатрал як и велї хлопи. Та, цо го вец тельо споминаю? Чи наисце вшадзи постарчел кед... гваря... нє мал анї бициґлу шорову та вшадзи ходзел, анї нє ходзел, алє дринґал пешо, а кед на други валал требало, на кочу го людзе вожели. Яки автобус, авион, лимузина! Таке теди лєм на сликох мали. И... як вец могол сцигнуц до школи, до театру, до друкарнї и до читальнї? Нє дзбала бим, най там лєм приповедаю и най того свойого добродїя сто раз и двасто раз на дзень споминаю гевти цо го так барз, аж пребарз лєм по добрим паметаю. Алє, кед ме гандрую, кед ми з цалого сушедства, и ище з пол валала пайташки и пайташох преволую, та яки су нєвоспитани и бунтовни, нєпристойни и ронтовни, начишлюю... и вец шором воспитачох, професорох критикую, наисце ми досц! Цо най робим? Най и я рушим пешо до школи, до читальнї и до друкарнї, чи най почнєм писац приповедки и читанки? Гоч бим цо робела, вше би доганяли: – Учитель нє кричал нє грожел зоз карами, нє фучал и нє уквильовал, алє сцерпезлїво, благо радзел, помали толковал.

– Ага! Тераз розумим. Чом сце такой нє гварели же о вашому учительови слово, алє кружице доокола: славни Петро, а славни Петро!!! Вас вон учел, а я мам учителя свойого, прето, модлїм вас, старши мойо, нє кладзце тедишнї час до нєшкайшого.

5

Висти зоз щколох... СЕРАФИНА МАКАЇ

ЦО, ЛЮБОВ? ОСОБИ: Марина, Дина, Люпко, Валентино, Леонардо и Мартин (Бина ма випатрунок учальнї, у куце шкатула за пошту, на нєй на велько написане „ХТО КОГО ЛЮБИ”). МАРИНА: Нєшка вельки дзень, Дзень залюбених – Валентинов дзень! ЛЮПКО: Хторей Ва лентини? Яки вельки дзень? Ша, дзень як и шицки други. Яй ,здогаднул сом ше же то дзень Валентина, та ви, дзивчата, чекаце же вам дасове, вашо симпатиї, напишу писемка: „Любим це! ”(лапа ше за шерцо). Зоз цалим шерцом це барз любим, и зоз руками и зоз ногами (видрижнююцо, хлапци ше шмею, а дзивчата ше гнїваю) ДИНА: Люпку, ти безочни, нє сцем повесц же ши глупи, бо ше увредзиш, алє биш требал знац же Валентино бул наисце вельки кавалєр и жени го прето любели. ЛЮПКО: Но, но, но, уж сом и глупи и безочни, бо ше нє сцем залюбиц? Нє сцем и готове! Озда будзем шедзиц у хижи и роздумовац же чи ме вона люби, чи ше уж до другого залюбела? Я ше нє сцем гоч прецо секирац, а ви ше лєм залюбюйце, ниа, маце ту Валентина (указує) та най вам будзе вельки нялкош и най освоює вашо шерца! (шмеє ше) МАРИНА: Нє вадзце ше, ша то таке природне же ше хлапци залюбюю до дзивчатох, а дзивчата до хлапцох. Ниа, и Леонардо ма симпатию ,та цо? МАРТИН: Гей, наш Леонардо вельки нялкош, лєм нє як гевтот... поможце ми... гей, Да Винчи, цо намальовал Мона Лизу (обраца ше ґу Леонардови). Хтора же твоя Мона Лиза? ЛЕОНАРДО: Нє малюєм Мона Лизу, алє любим єдну Монику, а то нє твоя бриґа! ДИНА: Нє крашнє кед ше єдни другим так видрижнюєце! Требали бизме ше лєпше розумиц и помагац! Чи нє так? Ша ми уж озда одроснути! Ми нє мали дзеци цо на себе зоз пальцом указую. Маме свойо тайни, а товарише муша и тайни и чувства розумиц.

6

ЛЮПКО: Гей, гей, яка вона мудра, дава совити, яґод же вона ма вельке искуствиє! МАРИНА: Охабце ше мудрованя, нолє най ми тоту нашу шкатулу за писма отвориме , та най видзиме же хто якого щесца. Гайде! (закукую ,беру писемка, кажде ше обраца зоз хрибтом и чита. Люпко за тот час стої з боку, нїби нєзаинтересовани.) ВАЛЕНТИНО: Люпку, ша гибай и ти ту, палє, маш писмо! ЛЮПКО (скака весели): Цо, я мам писмо? Го, нє наздавал сом ше! (бере писмо, а вони у споза хрибта закукую) ДИНА: Ого, то цошка озбильне, велька любов, палє, и шерцо нарисоване! ЛЮПКО: Дино, ти безочна!Чи я закукуєм до ваших писмох? Цоже ви думали же ше я нїкому нє пачим?(випина ше) Озда и я мам право на любов! МАРИНА: Алє первей ши твердзел же глупе залюбиц ше! ЛЮПКО: Первей було первей, а тераз... ураааа..., я залюбени! Вона до мнє залюбена, я залюбени по уха, по пас...(шицки ше шмею) МАРТИН: Маме ище цошка нове! Нашому Валентинови нєшка родзени дзень, та нас муши погосциц. ВАЛЕНТИНО:Точно, я вам тото сцел повесц, алє аж на концу. Народзел сом ше на тот дзень, та ми родичи дали мено Валентино. Прето тераз идзме до цукрарнї най ше погосциме. ШИЦКИ: Урааа! Най жиє наш Валентино! Най жиє любов!

25. ДНЇ МИКОЛИ М. КОЧИША Манифестация „Днї Миколи М. Кочиша” отримана з богатима програмами у децембру 2015. року у даскелїх наших местох. У Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове у програми участвовали школяре руских оддзелєньох зоз учительками Меланию Саламунову и Єлену Салаґову и наставнїцу Марию Самарджичову, а найвреднєйши читаче – члени школскей библиотеки достали од Дружтва за руски язик, литературу и културу припознаня. Школяре хтори ходза на годзини руского язика у Основней школи „18. октобер” у Новим Орахове и у Основней школи „Чаки Лайош” у Бачкей Тополї тиж означели 25. манифе стацию „Днї Миколи М. Кочиша”. Зоз наставнїцу Сенку Бенчик пририхтали пригодну програму, а го сци, окрем Ирини Папуґовей спред Дружтва за руски язик, були и писателє Серафина и Силве стер Макайово.

У рамикох манифестациї отримани шветочносци и у Новим Садзе и Бачинцох. Присутни мали нагоду чуц о живоце и дїлу Миколи М. Кочиша, а на шицких програмох представени и найновши виданя Дружтва за руски язик, литературу и културу.

РС

НОВОСАДСКА „ПАХУЛЬКА”

КРАЧУНСКИ ВАШАР У КОЦУРЕ Пред крачунскима и новорочнима шветами у ОШ „Братство-єдинство” у Коцуре и влонї у децембру, уж традицийно отримани вашар. Школяре зоз своїма учительками и наставнїцами правели рижни прикраски, винчованки, колачики и ґомбулї, та по символичних ценох предавали. Члени школярского парламенту ше догварели же заробени пенєж даю як гуманитарну помоц за лїченє єдней хорей особи.

Конєц першого полроча и початок жимского розпусту и крачунских и новорочних шветох у Новим Садзе означени зоз традицийну манифестацию „Пахулька”. Отримана є 18. децембра 2015. року у Руским културним центру у Новим Садзе. Програму отворели наймладши и найшмелши, дзеци хтори у ПУ „Палчочка” каждей стреди зоз виховательку Александру Колбас маю годзини руского язика. После нїх ше зоз рецитациями и шпиванками представели школяре основних школох. Шветочносц з нїма пририхтали їх учительки Ана-Мария Рац и Оля Яковлєв, а конферансу водзели Лена Яковлєв и Михаило Пап. Таких розшпиваних на концу програми розвешелєл и обрадовал з дарунками прави Дїдо Мраз. М. Р.

19

МИХАЙЛО КОВАЧ

Висти зоз щколох...

ЛЇШКА И ДЇДО

ПОДЗЕКОВАНЄ „ЗАГРАДКИ”

Вишла лїшка спод кореньох старей лїпи у лєше.

З нагоди означованя 60-рочнїци од снованя Дзецинского оддзелєня Городскей библиотеки Нового Саду, хтора означела и 170. роки од свойого снованя, 11. децембра 2015. року у шветочней сали Городскей хижи отримана Манифестация „Кнїжка у шерцу”. На програми найрадоснєйши були дзеци, добитнїки припознаня хторе виросло зоз дакедишнєй „Читательней значки” за найвреднєйших членох нє лєм у Новим Садзе, алє и у околних местох дзе Библиотека ма свойо оддзелєня. Радовал ше и ваш часопис, бо на тей шветочносци „Заградка” достала Подзекованє за длугорочне сотруднїцтво. Таки припознаня успишним установом култури, образованя и медийним хижом уручел директор Городскей библиотеки, Драґан Коїч, и член Городскей ради за културу, Ваня Вученович. Подзекованє прияла одвичательна редакторка Мелания Римар.

Кус постала, бо думала чию курку однєше.

– У долїни курнїк вельки, алє пси два, то бида. Там на гори курнїк мали, алє пси нєт у дїда.

НАГРАДЗЕНИ СОТРУДНЇКИ У ВЕРБАШЕ

У децембру, при самим концу першого полроча школяре хтори у ОШ „20. октобер” у Вербаше поряднє ходза на годзини руского язика як виборного

предмету пририхтали кратку програму, та указали часц того цо научели зоз свою учительку Славицу Малийову. Гоч даєдним чежко приповедац и писац по руски, крашнє рисовац шицки знаю и часто свойо роботи посилаю до „Заградки”, та найкрасши рисунки обявени у часопису були и наградзени. Одвичательна редакторка часописа, Мелания Римар уручела Сари Канкараш зоз тей школи, и Митрови Уйфалушови зоз ОШ „Светозар Милетич” заслужени награди и шицких школярох поволала же би предлужели сотрудзовац зоз „Заградку”. На тей годзини бул и директор школи Раденко Шимун. А. П.

ЮВИЛЕЙ ЗЄДИНЄНИХ НАЦИЙОХ Школяре ОШ „Петефи Шандор” у Новим Садзе у децембру прешлого року означели 70. рочнїцу од снованя Зєдинєних нацийох. У шветочней сали школи на пригодней програми директор школи, Золтан Ардєлан, и школяре привитали панї Ирену Воячкову-Соллорано, координаторку Тиму ЗН у Сербиї, и Биляну Вукосавлєвич, директорку Здруженя за ЗН Сербиї. У тей школи ше порядна настава одвива по сербски и мадярски, а окрем обовязного анґлийского и нємецкого, дзеци маю можлївосц учиц и италиянски, словацки и руски язик, та на означованю ювилея ЗН по єден школяр представел єден народ, односно його язик. Руснацох представела Каролина Гарди, школярка шестей класи. Як памятку на тото стретнуце у школским дворе посадзене „Древо мира” як символ длуговичносци. Донатор бул Рух горякох Нового Саду.

18

Прешлей ноци по хотаре кед на лови ходзела, отворени курнїк дїдов, гоч цма було, видзела. Прето нєшка пойдзе знова заш опатриц помали чи то дїдо справди дурни чи лєм дакус нєдзбали? Та гоч дурни, гоч нєдзбали, шицко єдно, ша вера, знац вон муши же ше курки кажди вечар завера. Но, та пошла и цо сцела, цо жадала – дознала: курнїк дїдов отворени, як и скорей, застала... Ей, ти дїду, стари дїду, цо ши дожил, весели, же це лїшки аж под старосц жиц при лєше учели? Жиц нєдзбалим и лєнївим чежко будзе при лєше. Перше кури, а вец и їх лїшка з поля однєше...

МИХАЛ СИМУНОВИЧ

ЗАВИСЦ Кажде рано кед маґарец одходзел з овцами, гербни когут вше ше хвалєл и трепал з кридлами.

То допило маґарцови; нач го слухац кед нє мушел. Зато нєшка когутови, дораз рано, нагнївано так одбрушел:

− Же ви себе хвалїц знаце, я то давно знам. Алє заш лєм, най вам повем, ви ми пребарз завидзице же нє маце таку главу, длуги уха як я мам!

7

ИҐОР КОЛАРОВ

Школяре авторе

СКРИТЕ БЛАГО

ЯК ЗАДУМУЄМ БУДУЧНОСЦ

Milan Garvil~ak, IV, [id

Ван Ґоґ маляр.

Моцарт композитор. Бранко Стеванович писатель. Аж и Катарина Зита дацо, лєм сом забул цо. А я? Цо я? Нє знам. Випатра нїч. Без вязи буц нїч. Прето сом одлучел же будзем авантуриста и найдзем скрите благо. Озда нє пренайдзени шицки блага? Поволал сом шицких своїх приятельох, то єст, Анґуса и себе, и рушели зме ше глєдац. Уцагли зме ше до загради пана Моджа и прекопали зме ю вонконцом. Нїч зме нє нашли. Анї отрушинку блага! Сиґурно го скорей од нас одкрил пан Модж. И як вец най будзем авантуриста, кед пан Модж шицко упрепасцел? Преложела М. Р.

РУСОМИР Д. АРСИЧ

НАДУМАЛ СОМ ЖЕ ОД ТЕРАЗ Я ДОМАШНЇ РОБИМ САМ Док домашнї свойо робим, я од оца нє мам мира, ровно ше ми випитує, лєм так, най ме насекира. Пита теки най му додам, подпитаня ше громадза... Док бависка бавим нови, наисце ми барз завадза. Же так барз нїч нє розуми, аж ше ганьбим, гварим вам. НАДУМАЛ СОМ ЖЕ ОД ТЕРАЗ Я ДОМАШНЇ РОБИМ САМ.

Прешпивала М. Римар

8

СТРЕТНУЦЕ ЗА ПАМЕТАНЄ Каждого року под час лєтнього одпочивку у Водици у Руским Керестуре отримую ше духовни вежби за дзеци. Участвую школяре зоз вецей наших местох. Мойо товарише зоз оддзелєня и скорейших рокох там були, та и я надумал пойсц. Остали зме у Водици три днї. Нєсподзивал сом ше кед сом видзел кельо дзеци поприходзели. Упознал сом вельо нових товаришох. Найвекши упечаток на мнє охабел Павле зоз Руского Керестура. Вон моїх рокох. Барз є любопитлїви. Швидко зме похопели же маме заєднїцки интересованя. През дзень зме у Водици мали рижни активносци. Було рижни змаганя и цикави бависка. Кажде могол указац яки є схопни и креативни. На годзинох виронауки чули зме вельо хасновити совити и наисце зме научели вельо. Вечарами зме мали шлєбодни час, та зме ше ище баржей поупознавали. Коло пол єденастей зме одходзели до манастира спац. Там зме ище длуго бешедовали о своїх фамелийох и о паметлївих дожицох, а аж по пол ноци зме наисце поспали. Дому сом ше врацел полни з упечатками. Стретнуце сиґурно будзем длуго паметац, и одлучел сом на лєто знова пойсц до Водици. Напредок ше радуєм же увидзим товаришох хторих сом там упознал, и же упознам и других.

Понеже уж ходзим до осмей класи, мушим почал правиц плани за будучносц. Я себе у будучносци видзим як успишну апатикарку, алє перше як успишну школярку основней, а вец и штреднєй школи. Наздавам ше же будзем и одлични студент фармациї. До штреднєй школи будзем ходзиц у Новим Садзе. Кажде рано будзем путовац на автобусу, а вечар ше будзем врацац дому. Задумуєм же шлєбодни час будзем препровадзовац зоз пайташками зоз основней, алє и зоз тима хторих упознам у штреднєй школи. Под час школованя любела бим часто путовац и нащивиц вельо держави. Док закончим факултет, жадам найсц роботу у своїм фаху, а же бим тото посцигла, будзем ше мушиц вельо учиц. Тераз часи чежки, та нє лєгко найсц роботу за хтору ше школуєме. Нєшка машини одменюю роботнїкох. Кажди дзень мож чуц на телевизиї же видумани нови телефон, компютер або други сучасни апарат. У прешлосци у валалє бул лєм єден або два телефони, а нєшка кажди чловек у кишенки ма голєм єден мобилни телефон. Дзеци воля шедзиц у хижи бавиц ше на компютеру, як по красней хвилї буц вонка зоз другима дзецми. Родичи вше ридше препровадзую час зоз своїма дзецми, бо маю вельо роботи. Будучносц яку я задумуєм, цалком иншака од терашньосци. Жадам же би людзе дзелєли медзи собу любов, а нє мержню. Наздавам ше же ше родичи частейше буду бавиц зоз дзецми, а нє контактовац лєм прейґ телефона и компютера. Верим же ше, гоч нє шицко, алє голєм часточка того цо задумуєм, у будучносци виполнї. Мария Барна, VIII, Дюрдьов

Teodora ]ajdo{, 7 roki, Kocur

Давид Кулич, VIII, Коцур

17

Школяре авторе

БРАНКО СТЕВАНОВИЧ

КЕД БИМ МАЛ ЧАРИВНУ ПАЛЇЧКУ

МОЙ ДОМ Мой дом ше находзи на Партизанскей улїци. Лєгко го найсц. То треца хижа од угла, а ма целову фасаду. У дворе маме вельо квеца, жимжелєни древа и бетонски фиґури. У доме єст седем просториї. До нїх ше уходзи зоз длугокого конку. У конку стої вельки плакар и даскельо черепи з квецом. Моя мац найвецей часу препровадзує у кухнї, дзе нам готови смачни єдла. Оцец, брат и я найчастейше у дньовей хижи. У нєй патриме телевизор и бавиме дружтвени бависка. Мнє наймилша дзецинска хижа. Там маме посцелї на поверх, вельки орман, телевизор и стол за ученє. На нїм компютер, а ту и справи за вежбанє. Наймилши куцик у моєй хижи праве тот стол. Мури у дзецинскей хижи обилєни на желєно, а на нїх полїпени вельо постери. Тота хижа ше ми найбаржей пачи и трудзим ше же би вше була попораєна.

Любел бим зоз чаривну палїчку створиц шнїг. Махал бим зоз ню так же би нападало вельо шнїгу. Вец бим з нього направел рижни фиґури, и вшелїяк Дїда Шнїжнїка и хижку зоз ляду у якей жию Ескими. По цалим дню бим ше санкал зоз товаришами. Вноци бим зоз чаривну палїчку пошвицел вшелїяки лампочки на шицких древох хтори украшую валал. Цали валал би бул закруцени до билей шнїговей плахти и барз ошвицени. То мойо найвекше жаданє, а можем го виполнїц лєм зоз чаривну палїчку. Кристиян Будински, III, Дюрдьов

НА ПЕРШУ ЛАБДУ Мам проблеми, нє франтуєм: церпим кед ше фодбалуєм. На терену сцека щесце, бо ме лабда нїяк нє сце. Гоч ми мойо дараз и додаю, процивнїки лабду однїмаю. Залєцим ше, копнєм, алє так ше шмею: палє, палє... Копнєм просто, лєци до крива, права нога вше ми лїва. Бавяче тото уж знаю, та ми лабду нє додаваю. У одбрани нє знам як ше бави, та бегам як муха без глави. За ґолмана вец ме положа, и там ше ми гришки множа.

Андрей Дудаш, IV, Руски Керестур

Цело ми як з олова, знаю, та ми нараз сто ґоли даю. Кед пенали оштри бию, до капури ме прибию. Ноги ше ми на ґузли вяжу, нє очувам нїґда мрежу. Тренер гвари: „Я це вилїчим: шеднї, напиш гимну за тим. Кед трибина нову гимну пробує и тото ше до спорту рахує!”

Milica Prov~i, VI, Ba~ka Topoly

ЖИМСКЕ РАНО Sany Avdulahi, II, Verbas

ПРИПОВЕДКА О ЖИВОТИНЇ Мам заячка. Шерсц и очи му кафово. Барз люби скакац и зашмейовац и мнє и цалу фамелию. Кажди дзень ше бавим зоз нїм. Кармим го зоз млєчком и зоз бетелїну. Любим го ношиц на рукох и гласкац го. Барз є шумни и прето ми є мили. Матея Папуґа, II, Руски Керестур

16

Накадзи ше рано пребудзим, попатрим през облак и видзим жимски пейзаж. Вонка барз жимно. Зоз коминох ше вицагує густи дим. Хмари шиви, а зоз нїх як мотилї вилєтую били пахульки. Кеди-нєкеди викукнє зубате слунко лєм тельо же би видзело як ше валяме по шнїгу хтори престарти як били тепих. На улїцох понаправяни Дїдове Шнїжнїкове. Даґдзе трактор цага саночки на хториш шедза весели дзеци. Мацери нас волаю нука позогривац ше, бо зна же зме позамарзани. Помедзи конари ше пребива гласне завиванє витра. Вон у єдней хвильки викомпонує нову шпиванку. Смутни и гладни тащки шедза на голих конарох. Жима ма найкрасши пейзаж, бо шицко биле и цихе, як кед би цала природа спала.

Прешпивала М. Р.

МИРОСЛАВ МАХАЧ

ПЕРША ЛЮБОВ – Ларо, правда тото цо сом дакус скорей чул од твоєй мацери? Лара, як кед би знала цо ше єй сцем опитац, одвитовала ми нашмеана: – Гей, залюбела сом ше.

– Ого, Ларо, чи можлїве?

– Гей, дїду, алє лєм дакус, лєм тельо – указала з пальцами.

– Ларо, можем чуц до кого ши ше залюбела?

– До Даниєла!

– Озда до того малого цо хториш дзень бул на преслави твойого родзеного дня?

– Дїду, Даниєл нє мали. Вон уж вельки хлапец. Ма лєм шейсц роки, алє випатра як кед би мал седем.

– Добре, нє будземе ше єднац коло дробнїцох. Алє, Ларо, поведз ми чи Даниєл зна же ши ше до ньго залюбела?

– Зна. Гварела му вихователька кед зме ше бавели на джмурки.

– Як дознала же ци ше вон пачи?

– Нє знам, вироятно обачел же сом вше находзела Даниєла и же зме вше були вєдно, та ше ми пред нїм питала чи сом ше случайно нє залюбела до ньго.

– И цо ши єй одвитовала?

– Нїч. Схилєла сом главу и була сом цихо...

– Цо вец було?

– Дїду, о тим нє сцем приповедац!

– Чом, Ларо? Кед маш даяки роблем, можебуц бим ци могол помогнуц.

– Добре, алє нє шмеш нїкому повесц.

– Обецуєм же то останє наша тайна.

– Даниєл ме вецей нє шме любиц!

– Як же то тераз?

– Кед сом ше му питала чом сцека одо мнє, гварел ми же шицко виприповедал своєй мацери. Вона ше перше нашмеяла, а вец му гварела же є ище мали же би приповедал о таких стварох.

– Значи, так ше закончела ваша любов?

– Нє, дїду, ище ше нє закончела. Пред Даниєлом и пред шицкима ше правим як кед би ше нїч нє случело, алє я Даниєла ище вше любим и знам же вше даґдзе дацо забува, та швидко забудзе и тото цо му мац гварела. Преложела М. Р.

Никола Сендерак, VI, Коцур

9

SVYTI TAJNI NOVOGO ZAVITU

Н

а дзень свойого воскресеня Исус ше зявел своїм апостолом, дихнул на нїх и гварел: „Примце Духа Святого! Котрим пребачице грихи, буду им пребачени, а котрим затримаце, буду им затримани.” Так Исус установел святу Тайну споведзи у котрей ше пребачує грихи. Власц одпущовац грихи придал апостолом, вони владиком, а владикове священїком. Бог, прейґ священїка у споведзи пребачує грихи тим, котри пре свойо грихи жалую, щиро ше висповедаю, покаю ше и обецаю же свой живот поправя. Тим людзом священїк, у мено Исуса Христа дава розришенє од грихох. Кед согришиме, ми потупюєме Божи закон. Увредзуєме Бога и оддалюєме ше од Нього. Алє вон нам вше порихтани пребачиц, кед припознаме грих и покаєме ше. После розришеня и после споведзи модлї ше покуту котру священїк одредзел. Кажди християн длужни споведац ше голєм раз рочнє, пред Вельку ноцу. Хто ше часто споведа, достава нє лєм пребаченє грихох, алє и ласку у души и моц звладац спокуси и робиц добри дїла. Кед жадаме мац цо вецей духовного хасну од святей споведзи, споведайме ше вше при истому священїкови, так як цо у хороти идземе вше ґу истому лїкарови.

ГВАРЕЛИ О ЛЮБОВИ У МИРИ У ХТОРЕЙ ЛЮБОВ У ТЕБЕ РОШНЄ, РОШНЄ И ТВОЯ КРАСА, БО ЛЮБОВ ТО КРАСА ДУШИ. Аристотел ҐУ БОГУ НЄ ИДЗЕМЕ ХОДЗАЦИ, АЛЄ ЛЮБЯЦИ. Святи Авґустин ЛЮБОВ ТО ПРИЯТЕЛЬСТВО ЧЛОВЕКА З БОГОМ Святи Тома Аквински

ПЕРШИ ШНЇГ

Mi`o Baran, III, Ruski Kerestur

Духовна приповедка Моя импулсивна природа вельо раз ме приведла до ситуациї же сом свойо нєрозположенє ришовала так же сом кричала на других. Вец сом ше нє чувствовала крашнє, та сом пробовала вигладкац одношенє зоз особу хтору сом увредзела. Єдного дня ми пайташка, патраци як модлїм за пребаченє уквилєну особу, дала папер и гварела най го погужвам. Зачудовала сом ше, алє сом ю послухала и погужвала сом папер. Вона ми гварела: – Тераз го повипросцай, най будзе таки яки сом ци дала. Розуми ше же сом папер нє могла цалком повипросцац. Пайташка ми гварела: – Шерцо особи хтору ши уквилєла, таке як погужвани папер. Покалїчене є, и мушиш уложиц вельо труду – вельо любови, алє вредзи, бо любов найлєпши лїк.

ПРЕД ДУХОВНИМ ЖВЕРАТКОМ Кед сцеме видзиц чи зме нє бурави, мурцави, або забрудзени, швидко бежиме опрез жвератка. У нїм видзиме свой власни випатрунок, а кед ше глїбше запатриме, можеме видзиц аж и смуток, або радосц у очох. Заш лєм, у тим жвератку зме нє годни видзиц свойо нєсташносци, нєпослухи, увреди, та анї нашо добри дїла. За тото нам Бог дал друге, иншаке жвератко – нашу СОВИСЦ. Кед до нєй глїбоко закукнєме, увидзиме шицко цо зме добре, або зле зробели. Совисц нас и скорей того опомина, або наганя и кед ю послухаме, вона нас похвалї, а кед ю нє послухаме, вона нас будзе так длуго ганїц, док ше добре нє висповедаме. Зоз учебнїка за виронауку о. Юлияна Раца „Исус нас водзи ґу оцови нєбесному”

10

Школяре авторе

ПОКАЯНЄ – СПОВЕДЗ

МОЛГА Молга густа, шива улїчки закрива, и жимни капки води по власох розлїва.

Помали, нєобачлїво, до нашого валалу пришла царица Жима. Рано, кед сом станула, видзела сом же нафуркало шнїгу. Бул то перши шнїг того року. Шедла сом ґу облаку и припатрала сом ше. Видно було же вонка барз дул витор. Гойсал конари зоз хторих падали пахульки. Упарто сцел звалїц давно напущене гнїздо зоз змарзнутого конара. Замарзнути тащок патрел цо ше случує. Цала улїчка була прекрита зоз шнїгом. Спод стрехох вишели длугоки, блїщаци цомплї. Мраз ше побавел зоз облаками и намальовал на нїх красни слики. На дражкох оставаю чапаши людзох хтори понагляю на роботу. Даєдни людзе додня рано одруцали шнїг опрез своїх обисцох. Дурканє лопатох пребудзело мойого брата. Кед видзел же веє шнїг, такой вишол вонка. На драгу почали виходзиц и други дзеци пооблєкани у грубих шматох. И я ше облєкла и пошла сом ґу нїм. Кажда рочна часц ма окремну чаривносц. Мнє жима найкрасша, гоч до валалу принєсла вельо роботи. Мануела Кучмаш, VII, Коцур

Слунечко молгу розбива, покус нас огрива, жимни днї прикрашує, природу оживює. Сенка Вереш, Мария Канюх, III и Аня Хромиш, IV Дюрдьов

ШМИШНЕ ДОЖИЦЕ Було то єдного цеплого ярнього дня. Днї були длугши, та зма мали вецей часу за бавенє. Зоз моїма пайташками и зоз шестру бегали зме по драже. Найволєли зме ше бавиц „крокодиле...” у сушедовим ярку. Кед нам тото допило, бавели зме ше на залядзованки. Моя шестра вше на мнє мерковала. Часто зме скакали на ґуми, прескаковали зме штранджок лєбо зме себе руцали лабду. Як и други дзеци, и ми ше вельо раз бавели на джмурки. Скривали зме ше хто дзе сцигнул. Док джмурала моя шестра, я ше випендрала на древо. Длуго сом там кучала и на концу, кед ми уж допило, сцела сом зисц долу, алє сом похопела же нє можем. Почала сом кричац на шестру. Вона швидко прибегла, алє ми нє могла помогнуц. До помоци зме мушели волац мацер. Так ше закончело мойо шмишне дожице. Кед зме ше другираз бавели на джмурки, я ше скрила лєм за древо.

Andrea Lozinyk, VII, [id

Ивана Фейди, IV, Руски Керестур

15

НАША АЗБУКА У тим школским року и „Мала заградка” будзе з вами, будуцима школяриками учиц нашу азбуку. У каждим чишлє будзеце мац три букви, а ваш задаток будзе нарисовац дацо цо почина на тоту букву. Найкрасши рисунки обявиме!

Й

К

Л

ВАСИЛЬ МУДРИ

ДАВНО ЖАДАНИ ШНЇГ Лєца, лєца пахульочки – жем забилєли; дзеци нашей улїчки пребарз весели. Саночки уж на шнїгу, а вон лєм веє. Най ше шмати змачкаю, най нос здирвеє! Нїч то зато, у хижи пеци горуци; кажде свойо мокри шмати при ньому зруци. Тераз жимски одпочивок – час за санканє. Лєм най веє и цо длужей най нам останє.

14

11

КСЕНИЯ МУЧАЇ

ЛИМУН И ПОМАРАНЧЕ

П

овадзели ше лимун и помаранче, ище док були на древе, же хто од нїх красши. Помаранче гварело: – Я красше, бо сом округле як лабдочка!

– Моя фарба ше блїщи так як слунко, я красши – одвитовал на тото лимун.

– Алє мой сок сладки и шицки го дзечнє сцу – бранєло ше помаранче.

– Мой пах лїковити – розкричал ше лимун. Слухала тото банана, зашмеяла ше, та додала: – Чом ше вадзице кед сце єднаки. – Потим ше лєнїво обрацела на други бок же би ю слунко лєпше грало.

– Я нє сцем буц таки як помаранче! – скричал лимун. – Я сцем буц иншаки! Од гнїву почал скакац по конаре, одорвал ше и спаднул долу просто на главу. Тераз є наисце иншаки. На глави ноши гирю.

ЯКИМ ОЛЕЯР

БИЛИ ГВИЗДОЧКИ Лєцце, ви, лєцце, били гвиздочки, закрийце драги, поля, хижочки. Сипце ше, сипце, нє так помали, позакривайце нашо валали. Оквицце з билим ядловци шмело, бо кажде дзецко то би любело.

МЕЛАНИЯ ПАВЛОВИЧ

РОЗЧИТОВАНЄ Квиток жовти квиткує, белави ше чудує. Яка краса червеного, до пупчатох обдзатого. Задул витор од горе, роздул квитки по дворе.

СИЛВЕСТЕР Д. МАКАЇ

ШНЇГОВИ СОН Дзешка там у швеце горуци шнїг веє, кед го влапиш до рук а вон ше розлєє. А у єдним краю шнїг кафови пада, та дзеци думаю же то чоколада. И ту дзеци може таки сон пришнїли, гоч вони и знаю же шнїг пада били.

12

13

КСЕНИЯ МУЧАЇ

ЛИМУН И ПОМАРАНЧЕ

П

овадзели ше лимун и помаранче, ище док були на древе, же хто од нїх красши. Помаранче гварело: – Я красше, бо сом округле як лабдочка!

– Моя фарба ше блїщи так як слунко, я красши – одвитовал на тото лимун.

– Алє мой сок сладки и шицки го дзечнє сцу – бранєло ше помаранче.

– Мой пах лїковити – розкричал ше лимун. Слухала тото банана, зашмеяла ше, та додала: – Чом ше вадзице кед сце єднаки. – Потим ше лєнїво обрацела на други бок же би ю слунко лєпше грало.

– Я нє сцем буц таки як помаранче! – скричал лимун. – Я сцем буц иншаки! Од гнїву почал скакац по конаре, одорвал ше и спаднул долу просто на главу. Тераз є наисце иншаки. На глави ноши гирю.

ЯКИМ ОЛЕЯР

БИЛИ ГВИЗДОЧКИ Лєцце, ви, лєцце, били гвиздочки, закрийце драги, поля, хижочки. Сипце ше, сипце, нє так помали, позакривайце нашо валали. Оквицце з билим ядловци шмело, бо кажде дзецко то би любело.

МЕЛАНИЯ ПАВЛОВИЧ

РОЗЧИТОВАНЄ Квиток жовти квиткує, белави ше чудує. Яка краса червеного, до пупчатох обдзатого. Задул витор од горе, роздул квитки по дворе.

СИЛВЕСТЕР Д. МАКАЇ

ШНЇГОВИ СОН Дзешка там у швеце горуци шнїг веє, кед го влапиш до рук а вон ше розлєє. А у єдним краю шнїг кафови пада, та дзеци думаю же то чоколада. И ту дзеци може таки сон пришнїли, гоч вони и знаю же шнїг пада били.

12

13

НАША АЗБУКА У тим школским року и „Мала заградка” будзе з вами, будуцима школяриками учиц нашу азбуку. У каждим чишлє будзеце мац три букви, а ваш задаток будзе нарисовац дацо цо почина на тоту букву. Найкрасши рисунки обявиме!

Й

К

Л

ВАСИЛЬ МУДРИ

ДАВНО ЖАДАНИ ШНЇГ Лєца, лєца пахульочки – жем забилєли; дзеци нашей улїчки пребарз весели. Саночки уж на шнїгу, а вон лєм веє. Най ше шмати змачкаю, най нос здирвеє! Нїч то зато, у хижи пеци горуци; кажде свойо мокри шмати при ньому зруци. Тераз жимски одпочивок – час за санканє. Лєм най веє и цо длужей най нам останє.

14

11

SVYTI TAJNI NOVOGO ZAVITU

Н

а дзень свойого воскресеня Исус ше зявел своїм апостолом, дихнул на нїх и гварел: „Примце Духа Святого! Котрим пребачице грихи, буду им пребачени, а котрим затримаце, буду им затримани.” Так Исус установел святу Тайну споведзи у котрей ше пребачує грихи. Власц одпущовац грихи придал апостолом, вони владиком, а владикове священїком. Бог, прейґ священїка у споведзи пребачує грихи тим, котри пре свойо грихи жалую, щиро ше висповедаю, покаю ше и обецаю же свой живот поправя. Тим людзом священїк, у мено Исуса Христа дава розришенє од грихох. Кед согришиме, ми потупюєме Божи закон. Увредзуєме Бога и оддалюєме ше од Нього. Алє вон нам вше порихтани пребачиц, кед припознаме грих и покаєме ше. После розришеня и после споведзи модлї ше покуту котру священїк одредзел. Кажди християн длужни споведац ше голєм раз рочнє, пред Вельку ноцу. Хто ше часто споведа, достава нє лєм пребаченє грихох, алє и ласку у души и моц звладац спокуси и робиц добри дїла. Кед жадаме мац цо вецей духовного хасну од святей споведзи, споведайме ше вше при истому священїкови, так як цо у хороти идземе вше ґу истому лїкарови.

ГВАРЕЛИ О ЛЮБОВИ У МИРИ У ХТОРЕЙ ЛЮБОВ У ТЕБЕ РОШНЄ, РОШНЄ И ТВОЯ КРАСА, БО ЛЮБОВ ТО КРАСА ДУШИ. Аристотел ҐУ БОГУ НЄ ИДЗЕМЕ ХОДЗАЦИ, АЛЄ ЛЮБЯЦИ. Святи Авґустин ЛЮБОВ ТО ПРИЯТЕЛЬСТВО ЧЛОВЕКА З БОГОМ Святи Тома Аквински

ПЕРШИ ШНЇГ

Mi`o Baran, III, Ruski Kerestur

Духовна приповедка Моя импулсивна природа вельо раз ме приведла до ситуациї же сом свойо нєрозположенє ришовала так же сом кричала на других. Вец сом ше нє чувствовала крашнє, та сом пробовала вигладкац одношенє зоз особу хтору сом увредзела. Єдного дня ми пайташка, патраци як модлїм за пребаченє уквилєну особу, дала папер и гварела най го погужвам. Зачудовала сом ше, алє сом ю послухала и погужвала сом папер. Вона ми гварела: – Тераз го повипросцай, най будзе таки яки сом ци дала. Розуми ше же сом папер нє могла цалком повипросцац. Пайташка ми гварела: – Шерцо особи хтору ши уквилєла, таке як погужвани папер. Покалїчене є, и мушиш уложиц вельо труду – вельо любови, алє вредзи, бо любов найлєпши лїк.

ПРЕД ДУХОВНИМ ЖВЕРАТКОМ Кед сцеме видзиц чи зме нє бурави, мурцави, або забрудзени, швидко бежиме опрез жвератка. У нїм видзиме свой власни випатрунок, а кед ше глїбше запатриме, можеме видзиц аж и смуток, або радосц у очох. Заш лєм, у тим жвератку зме нє годни видзиц свойо нєсташносци, нєпослухи, увреди, та анї нашо добри дїла. За тото нам Бог дал друге, иншаке жвератко – нашу СОВИСЦ. Кед до нєй глїбоко закукнєме, увидзиме шицко цо зме добре, або зле зробели. Совисц нас и скорей того опомина, або наганя и кед ю послухаме, вона нас похвалї, а кед ю нє послухаме, вона нас будзе так длуго ганїц, док ше добре нє висповедаме. Зоз учебнїка за виронауку о. Юлияна Раца „Исус нас водзи ґу оцови нєбесному”

10

Школяре авторе

ПОКАЯНЄ – СПОВЕДЗ

МОЛГА Молга густа, шива улїчки закрива, и жимни капки води по власох розлїва.

Помали, нєобачлїво, до нашого валалу пришла царица Жима. Рано, кед сом станула, видзела сом же нафуркало шнїгу. Бул то перши шнїг того року. Шедла сом ґу облаку и припатрала сом ше. Видно було же вонка барз дул витор. Гойсал конари зоз хторих падали пахульки. Упарто сцел звалїц давно напущене гнїздо зоз змарзнутого конара. Замарзнути тащок патрел цо ше случує. Цала улїчка була прекрита зоз шнїгом. Спод стрехох вишели длугоки, блїщаци цомплї. Мраз ше побавел зоз облаками и намальовал на нїх красни слики. На дражкох оставаю чапаши людзох хтори понагляю на роботу. Даєдни людзе додня рано одруцали шнїг опрез своїх обисцох. Дурканє лопатох пребудзело мойого брата. Кед видзел же веє шнїг, такой вишол вонка. На драгу почали виходзиц и други дзеци пооблєкани у грубих шматох. И я ше облєкла и пошла сом ґу нїм. Кажда рочна часц ма окремну чаривносц. Мнє жима найкрасша, гоч до валалу принєсла вельо роботи. Мануела Кучмаш, VII, Коцур

Слунечко молгу розбива, покус нас огрива, жимни днї прикрашує, природу оживює. Сенка Вереш, Мария Канюх, III и Аня Хромиш, IV Дюрдьов

ШМИШНЕ ДОЖИЦЕ Було то єдного цеплого ярнього дня. Днї були длугши, та зма мали вецей часу за бавенє. Зоз моїма пайташками и зоз шестру бегали зме по драже. Найволєли зме ше бавиц „крокодиле...” у сушедовим ярку. Кед нам тото допило, бавели зме ше на залядзованки. Моя шестра вше на мнє мерковала. Часто зме скакали на ґуми, прескаковали зме штранджок лєбо зме себе руцали лабду. Як и други дзеци, и ми ше вельо раз бавели на джмурки. Скривали зме ше хто дзе сцигнул. Док джмурала моя шестра, я ше випендрала на древо. Длуго сом там кучала и на концу, кед ми уж допило, сцела сом зисц долу, алє сом похопела же нє можем. Почала сом кричац на шестру. Вона швидко прибегла, алє ми нє могла помогнуц. До помоци зме мушели волац мацер. Так ше закончело мойо шмишне дожице. Кед зме ше другираз бавели на джмурки, я ше скрила лєм за древо.

Andrea Lozinyk, VII, [id

Ивана Фейди, IV, Руски Керестур

15

Школяре авторе

БРАНКО СТЕВАНОВИЧ

КЕД БИМ МАЛ ЧАРИВНУ ПАЛЇЧКУ

МОЙ ДОМ Мой дом ше находзи на Партизанскей улїци. Лєгко го найсц. То треца хижа од угла, а ма целову фасаду. У дворе маме вельо квеца, жимжелєни древа и бетонски фиґури. У доме єст седем просториї. До нїх ше уходзи зоз длугокого конку. У конку стої вельки плакар и даскельо черепи з квецом. Моя мац найвецей часу препровадзує у кухнї, дзе нам готови смачни єдла. Оцец, брат и я найчастейше у дньовей хижи. У нєй патриме телевизор и бавиме дружтвени бависка. Мнє наймилша дзецинска хижа. Там маме посцелї на поверх, вельки орман, телевизор и стол за ученє. На нїм компютер, а ту и справи за вежбанє. Наймилши куцик у моєй хижи праве тот стол. Мури у дзецинскей хижи обилєни на желєно, а на нїх полїпени вельо постери. Тота хижа ше ми найбаржей пачи и трудзим ше же би вше була попораєна.

Любел бим зоз чаривну палїчку створиц шнїг. Махал бим зоз ню так же би нападало вельо шнїгу. Вец бим з нього направел рижни фиґури, и вшелїяк Дїда Шнїжнїка и хижку зоз ляду у якей жию Ескими. По цалим дню бим ше санкал зоз товаришами. Вноци бим зоз чаривну палїчку пошвицел вшелїяки лампочки на шицких древох хтори украшую валал. Цали валал би бул закруцени до билей шнїговей плахти и барз ошвицени. То мойо найвекше жаданє, а можем го виполнїц лєм зоз чаривну палїчку. Кристиян Будински, III, Дюрдьов

НА ПЕРШУ ЛАБДУ Мам проблеми, нє франтуєм: церпим кед ше фодбалуєм. На терену сцека щесце, бо ме лабда нїяк нє сце. Гоч ми мойо дараз и додаю, процивнїки лабду однїмаю. Залєцим ше, копнєм, алє так ше шмею: палє, палє... Копнєм просто, лєци до крива, права нога вше ми лїва. Бавяче тото уж знаю, та ми лабду нє додаваю. У одбрани нє знам як ше бави, та бегам як муха без глави. За ґолмана вец ме положа, и там ше ми гришки множа.

Андрей Дудаш, IV, Руски Керестур

Цело ми як з олова, знаю, та ми нараз сто ґоли даю. Кед пенали оштри бию, до капури ме прибию. Ноги ше ми на ґузли вяжу, нє очувам нїґда мрежу. Тренер гвари: „Я це вилїчим: шеднї, напиш гимну за тим. Кед трибина нову гимну пробує и тото ше до спорту рахує!”

Milica Prov~i, VI, Ba~ka Topoly

ЖИМСКЕ РАНО Sany Avdulahi, II, Verbas

ПРИПОВЕДКА О ЖИВОТИНЇ Мам заячка. Шерсц и очи му кафово. Барз люби скакац и зашмейовац и мнє и цалу фамелию. Кажди дзень ше бавим зоз нїм. Кармим го зоз млєчком и зоз бетелїну. Любим го ношиц на рукох и гласкац го. Барз є шумни и прето ми є мили. Матея Папуґа, II, Руски Керестур

16

Накадзи ше рано пребудзим, попатрим през облак и видзим жимски пейзаж. Вонка барз жимно. Зоз коминох ше вицагує густи дим. Хмари шиви, а зоз нїх як мотилї вилєтую били пахульки. Кеди-нєкеди викукнє зубате слунко лєм тельо же би видзело як ше валяме по шнїгу хтори престарти як били тепих. На улїцох понаправяни Дїдове Шнїжнїкове. Даґдзе трактор цага саночки на хториш шедза весели дзеци. Мацери нас волаю нука позогривац ше, бо зна же зме позамарзани. Помедзи конари ше пребива гласне завиванє витра. Вон у єдней хвильки викомпонує нову шпиванку. Смутни и гладни тащки шедза на голих конарох. Жима ма найкрасши пейзаж, бо шицко биле и цихе, як кед би цала природа спала.

Прешпивала М. Р.

МИРОСЛАВ МАХАЧ

ПЕРША ЛЮБОВ – Ларо, правда тото цо сом дакус скорей чул од твоєй мацери? Лара, як кед би знала цо ше єй сцем опитац, одвитовала ми нашмеана: – Гей, залюбела сом ше.

– Ого, Ларо, чи можлїве?

– Гей, дїду, алє лєм дакус, лєм тельо – указала з пальцами.

– Ларо, можем чуц до кого ши ше залюбела?

– До Даниєла!

– Озда до того малого цо хториш дзень бул на преслави твойого родзеного дня?

– Дїду, Даниєл нє мали. Вон уж вельки хлапец. Ма лєм шейсц роки, алє випатра як кед би мал седем.

– Добре, нє будземе ше єднац коло дробнїцох. Алє, Ларо, поведз ми чи Даниєл зна же ши ше до ньго залюбела?

– Зна. Гварела му вихователька кед зме ше бавели на джмурки.

– Як дознала же ци ше вон пачи?

– Нє знам, вироятно обачел же сом вше находзела Даниєла и же зме вше були вєдно, та ше ми пред нїм питала чи сом ше случайно нє залюбела до ньго.

– И цо ши єй одвитовала?

– Нїч. Схилєла сом главу и була сом цихо...

– Цо вец було?

– Дїду, о тим нє сцем приповедац!

– Чом, Ларо? Кед маш даяки роблем, можебуц бим ци могол помогнуц.

– Добре, алє нє шмеш нїкому повесц.

– Обецуєм же то останє наша тайна.

– Даниєл ме вецей нє шме любиц!

– Як же то тераз?

– Кед сом ше му питала чом сцека одо мнє, гварел ми же шицко виприповедал своєй мацери. Вона ше перше нашмеяла, а вец му гварела же є ище мали же би приповедал о таких стварох.

– Значи, так ше закончела ваша любов?

– Нє, дїду, ище ше нє закончела. Пред Даниєлом и пред шицкима ше правим як кед би ше нїч нє случело, алє я Даниєла ище вше любим и знам же вше даґдзе дацо забува, та швидко забудзе и тото цо му мац гварела. Преложела М. Р.

Никола Сендерак, VI, Коцур

9

ИҐОР КОЛАРОВ

Школяре авторе

СКРИТЕ БЛАГО

ЯК ЗАДУМУЄМ БУДУЧНОСЦ

Milan Garvil~ak, IV, [id

Ван Ґоґ маляр.

Моцарт композитор. Бранко Стеванович писатель. Аж и Катарина Зита дацо, лєм сом забул цо. А я? Цо я? Нє знам. Випатра нїч. Без вязи буц нїч. Прето сом одлучел же будзем авантуриста и найдзем скрите благо. Озда нє пренайдзени шицки блага? Поволал сом шицких своїх приятельох, то єст, Анґуса и себе, и рушели зме ше глєдац. Уцагли зме ше до загради пана Моджа и прекопали зме ю вонконцом. Нїч зме нє нашли. Анї отрушинку блага! Сиґурно го скорей од нас одкрил пан Модж. И як вец най будзем авантуриста, кед пан Модж шицко упрепасцел? Преложела М. Р.

РУСОМИР Д. АРСИЧ

НАДУМАЛ СОМ ЖЕ ОД ТЕРАЗ Я ДОМАШНЇ РОБИМ САМ Док домашнї свойо робим, я од оца нє мам мира, ровно ше ми випитує, лєм так, най ме насекира. Пита теки най му додам, подпитаня ше громадза... Док бависка бавим нови, наисце ми барз завадза. Же так барз нїч нє розуми, аж ше ганьбим, гварим вам. НАДУМАЛ СОМ ЖЕ ОД ТЕРАЗ Я ДОМАШНЇ РОБИМ САМ.

Прешпивала М. Римар

8

СТРЕТНУЦЕ ЗА ПАМЕТАНЄ Каждого року под час лєтнього одпочивку у Водици у Руским Керестуре отримую ше духовни вежби за дзеци. Участвую школяре зоз вецей наших местох. Мойо товарише зоз оддзелєня и скорейших рокох там були, та и я надумал пойсц. Остали зме у Водици три днї. Нєсподзивал сом ше кед сом видзел кельо дзеци поприходзели. Упознал сом вельо нових товаришох. Найвекши упечаток на мнє охабел Павле зоз Руского Керестура. Вон моїх рокох. Барз є любопитлїви. Швидко зме похопели же маме заєднїцки интересованя. През дзень зме у Водици мали рижни активносци. Було рижни змаганя и цикави бависка. Кажде могол указац яки є схопни и креативни. На годзинох виронауки чули зме вельо хасновити совити и наисце зме научели вельо. Вечарами зме мали шлєбодни час, та зме ше ище баржей поупознавали. Коло пол єденастей зме одходзели до манастира спац. Там зме ище длуго бешедовали о своїх фамелийох и о паметлївих дожицох, а аж по пол ноци зме наисце поспали. Дому сом ше врацел полни з упечатками. Стретнуце сиґурно будзем длуго паметац, и одлучел сом на лєто знова пойсц до Водици. Напредок ше радуєм же увидзим товаришох хторих сом там упознал, и же упознам и других.

Понеже уж ходзим до осмей класи, мушим почал правиц плани за будучносц. Я себе у будучносци видзим як успишну апатикарку, алє перше як успишну школярку основней, а вец и штреднєй школи. Наздавам ше же будзем и одлични студент фармациї. До штреднєй школи будзем ходзиц у Новим Садзе. Кажде рано будзем путовац на автобусу, а вечар ше будзем врацац дому. Задумуєм же шлєбодни час будзем препровадзовац зоз пайташками зоз основней, алє и зоз тима хторих упознам у штреднєй школи. Под час школованя любела бим часто путовац и нащивиц вельо держави. Док закончим факултет, жадам найсц роботу у своїм фаху, а же бим тото посцигла, будзем ше мушиц вельо учиц. Тераз часи чежки, та нє лєгко найсц роботу за хтору ше школуєме. Нєшка машини одменюю роботнїкох. Кажди дзень мож чуц на телевизиї же видумани нови телефон, компютер або други сучасни апарат. У прешлосци у валалє бул лєм єден або два телефони, а нєшка кажди чловек у кишенки ма голєм єден мобилни телефон. Дзеци воля шедзиц у хижи бавиц ше на компютеру, як по красней хвилї буц вонка зоз другима дзецми. Родичи вше ридше препровадзую час зоз своїма дзецми, бо маю вельо роботи. Будучносц яку я задумуєм, цалком иншака од терашньосци. Жадам же би людзе дзелєли медзи собу любов, а нє мержню. Наздавам ше же ше родичи частейше буду бавиц зоз дзецми, а нє контактовац лєм прейґ телефона и компютера. Верим же ше, гоч нє шицко, алє голєм часточка того цо задумуєм, у будучносци виполнї. Мария Барна, VIII, Дюрдьов

Teodora ]ajdo{, 7 roki, Kocur

Давид Кулич, VIII, Коцур

17

МИХАЙЛО КОВАЧ

Висти зоз щколох...

ЛЇШКА И ДЇДО

ПОДЗЕКОВАНЄ „ЗАГРАДКИ”

Вишла лїшка спод кореньох старей лїпи у лєше.

З нагоди означованя 60-рочнїци од снованя Дзецинского оддзелєня Городскей библиотеки Нового Саду, хтора означела и 170. роки од свойого снованя, 11. децембра 2015. року у шветочней сали Городскей хижи отримана Манифестация „Кнїжка у шерцу”. На програми найрадоснєйши були дзеци, добитнїки припознаня хторе виросло зоз дакедишнєй „Читательней значки” за найвреднєйших членох нє лєм у Новим Садзе, алє и у околних местох дзе Библиотека ма свойо оддзелєня. Радовал ше и ваш часопис, бо на тей шветочносци „Заградка” достала Подзекованє за длугорочне сотруднїцтво. Таки припознаня успишним установом култури, образованя и медийним хижом уручел директор Городскей библиотеки, Драґан Коїч, и член Городскей ради за културу, Ваня Вученович. Подзекованє прияла одвичательна редакторка Мелания Римар.

Кус постала, бо думала чию курку однєше.

– У долїни курнїк вельки, алє пси два, то бида. Там на гори курнїк мали, алє пси нєт у дїда.

НАГРАДЗЕНИ СОТРУДНЇКИ У ВЕРБАШЕ

У децембру, при самим концу першого полроча школяре хтори у ОШ „20. октобер” у Вербаше поряднє ходза на годзини руского язика як виборного

предмету пририхтали кратку програму, та указали часц того цо научели зоз свою учительку Славицу Малийову. Гоч даєдним чежко приповедац и писац по руски, крашнє рисовац шицки знаю и часто свойо роботи посилаю до „Заградки”, та найкрасши рисунки обявени у часопису були и наградзени. Одвичательна редакторка часописа, Мелания Римар уручела Сари Канкараш зоз тей школи, и Митрови Уйфалушови зоз ОШ „Светозар Милетич” заслужени награди и шицких школярох поволала же би предлужели сотрудзовац зоз „Заградку”. На тей годзини бул и директор школи Раденко Шимун. А. П.

ЮВИЛЕЙ ЗЄДИНЄНИХ НАЦИЙОХ Школяре ОШ „Петефи Шандор” у Новим Садзе у децембру прешлого року означели 70. рочнїцу од снованя Зєдинєних нацийох. У шветочней сали школи на пригодней програми директор школи, Золтан Ардєлан, и школяре привитали панї Ирену Воячкову-Соллорано, координаторку Тиму ЗН у Сербиї, и Биляну Вукосавлєвич, директорку Здруженя за ЗН Сербиї. У тей школи ше порядна настава одвива по сербски и мадярски, а окрем обовязного анґлийского и нємецкого, дзеци маю можлївосц учиц и италиянски, словацки и руски язик, та на означованю ювилея ЗН по єден школяр представел єден народ, односно його язик. Руснацох представела Каролина Гарди, школярка шестей класи. Як памятку на тото стретнуце у школским дворе посадзене „Древо мира” як символ длуговичносци. Донатор бул Рух горякох Нового Саду.

18

Прешлей ноци по хотаре кед на лови ходзела, отворени курнїк дїдов, гоч цма було, видзела. Прето нєшка пойдзе знова заш опатриц помали чи то дїдо справди дурни чи лєм дакус нєдзбали? Та гоч дурни, гоч нєдзбали, шицко єдно, ша вера, знац вон муши же ше курки кажди вечар завера. Но, та пошла и цо сцела, цо жадала – дознала: курнїк дїдов отворени, як и скорей, застала... Ей, ти дїду, стари дїду, цо ши дожил, весели, же це лїшки аж под старосц жиц при лєше учели? Жиц нєдзбалим и лєнївим чежко будзе при лєше. Перше кури, а вец и їх лїшка з поля однєше...

МИХАЛ СИМУНОВИЧ

ЗАВИСЦ Кажде рано кед маґарец одходзел з овцами, гербни когут вше ше хвалєл и трепал з кридлами.

То допило маґарцови; нач го слухац кед нє мушел. Зато нєшка когутови, дораз рано, нагнївано так одбрушел:

− Же ви себе хвалїц знаце, я то давно знам. Алє заш лєм, най вам повем, ви ми пребарз завидзице же нє маце таку главу, длуги уха як я мам!

7

Висти зоз щколох... СЕРАФИНА МАКАЇ

ЦО, ЛЮБОВ? ОСОБИ: Марина, Дина, Люпко, Валентино, Леонардо и Мартин (Бина ма випатрунок учальнї, у куце шкатула за пошту, на нєй на велько написане „ХТО КОГО ЛЮБИ”). МАРИНА: Нєшка вельки дзень, Дзень залюбених – Валентинов дзень! ЛЮПКО: Хторей Ва лентини? Яки вельки дзень? Ша, дзень як и шицки други. Яй ,здогаднул сом ше же то дзень Валентина, та ви, дзивчата, чекаце же вам дасове, вашо симпатиї, напишу писемка: „Любим це! ”(лапа ше за шерцо). Зоз цалим шерцом це барз любим, и зоз руками и зоз ногами (видрижнююцо, хлапци ше шмею, а дзивчата ше гнїваю) ДИНА: Люпку, ти безочни, нє сцем повесц же ши глупи, бо ше увредзиш, алє биш требал знац же Валентино бул наисце вельки кавалєр и жени го прето любели. ЛЮПКО: Но, но, но, уж сом и глупи и безочни, бо ше нє сцем залюбиц? Нє сцем и готове! Озда будзем шедзиц у хижи и роздумовац же чи ме вона люби, чи ше уж до другого залюбела? Я ше нє сцем гоч прецо секирац, а ви ше лєм залюбюйце, ниа, маце ту Валентина (указує) та най вам будзе вельки нялкош и най освоює вашо шерца! (шмеє ше) МАРИНА: Нє вадзце ше, ша то таке природне же ше хлапци залюбюю до дзивчатох, а дзивчата до хлапцох. Ниа, и Леонардо ма симпатию ,та цо? МАРТИН: Гей, наш Леонардо вельки нялкош, лєм нє як гевтот... поможце ми... гей, Да Винчи, цо намальовал Мона Лизу (обраца ше ґу Леонардови). Хтора же твоя Мона Лиза? ЛЕОНАРДО: Нє малюєм Мона Лизу, алє любим єдну Монику, а то нє твоя бриґа! ДИНА: Нє крашнє кед ше єдни другим так видрижнюєце! Требали бизме ше лєпше розумиц и помагац! Чи нє так? Ша ми уж озда одроснути! Ми нє мали дзеци цо на себе зоз пальцом указую. Маме свойо тайни, а товарише муша и тайни и чувства розумиц.

6

ЛЮПКО: Гей, гей, яка вона мудра, дава совити, яґод же вона ма вельке искуствиє! МАРИНА: Охабце ше мудрованя, нолє най ми тоту нашу шкатулу за писма отвориме , та най видзиме же хто якого щесца. Гайде! (закукую ,беру писемка, кажде ше обраца зоз хрибтом и чита. Люпко за тот час стої з боку, нїби нєзаинтересовани.) ВАЛЕНТИНО: Люпку, ша гибай и ти ту, палє, маш писмо! ЛЮПКО (скака весели): Цо, я мам писмо? Го, нє наздавал сом ше! (бере писмо, а вони у споза хрибта закукую) ДИНА: Ого, то цошка озбильне, велька любов, палє, и шерцо нарисоване! ЛЮПКО: Дино, ти безочна!Чи я закукуєм до ваших писмох? Цоже ви думали же ше я нїкому нє пачим?(випина ше) Озда и я мам право на любов! МАРИНА: Алє первей ши твердзел же глупе залюбиц ше! ЛЮПКО: Первей було первей, а тераз... ураааа..., я залюбени! Вона до мнє залюбена, я залюбени по уха, по пас...(шицки ше шмею) МАРТИН: Маме ище цошка нове! Нашому Валентинови нєшка родзени дзень, та нас муши погосциц. ВАЛЕНТИНО:Точно, я вам тото сцел повесц, алє аж на концу. Народзел сом ше на тот дзень, та ми родичи дали мено Валентино. Прето тераз идзме до цукрарнї най ше погосциме. ШИЦКИ: Урааа! Най жиє наш Валентино! Най жиє любов!

25. ДНЇ МИКОЛИ М. КОЧИША Манифестация „Днї Миколи М. Кочиша” отримана з богатима програмами у децембру 2015. року у даскелїх наших местох. У Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове у програми участвовали школяре руских оддзелєньох зоз учительками Меланию Саламунову и Єлену Салаґову и наставнїцу Марию Самарджичову, а найвреднєйши читаче – члени школскей библиотеки достали од Дружтва за руски язик, литературу и културу припознаня. Школяре хтори ходза на годзини руского язика у Основней школи „18. октобер” у Новим Орахове и у Основней школи „Чаки Лайош” у Бачкей Тополї тиж означели 25. манифе стацию „Днї Миколи М. Кочиша”. Зоз наставнїцу Сенку Бенчик пририхтали пригодну програму, а го сци, окрем Ирини Папуґовей спред Дружтва за руски язик, були и писателє Серафина и Силве стер Макайово.

У рамикох манифестациї отримани шветочносци и у Новим Садзе и Бачинцох. Присутни мали нагоду чуц о живоце и дїлу Миколи М. Кочиша, а на шицких програмох представени и найновши виданя Дружтва за руски язик, литературу и културу.

РС

НОВОСАДСКА „ПАХУЛЬКА”

КРАЧУНСКИ ВАШАР У КОЦУРЕ Пред крачунскима и новорочнима шветами у ОШ „Братство-єдинство” у Коцуре и влонї у децембру, уж традицийно отримани вашар. Школяре зоз своїма учительками и наставнїцами правели рижни прикраски, винчованки, колачики и ґомбулї, та по символичних ценох предавали. Члени школярского парламенту ше догварели же заробени пенєж даю як гуманитарну помоц за лїченє єдней хорей особи.

Конєц першого полроча и початок жимского розпусту и крачунских и новорочних шветох у Новим Садзе означени зоз традицийну манифестацию „Пахулька”. Отримана є 18. децембра 2015. року у Руским културним центру у Новим Садзе. Програму отворели наймладши и найшмелши, дзеци хтори у ПУ „Палчочка” каждей стреди зоз виховательку Александру Колбас маю годзини руского язика. После нїх ше зоз рецитациями и шпиванками представели школяре основних школох. Шветочносц з нїма пририхтали їх учительки Ана-Мария Рац и Оля Яковлєв, а конферансу водзели Лена Яковлєв и Михаило Пап. Таких розшпиваних на концу програми розвешелєл и обрадовал з дарунками прави Дїдо Мраз. М. Р.

19

СКРИТИ ПРЕДМЕТИ

REBUSI

Автор: Силвестер Д. Макаї

Нас тей слики схопно скрити школски прибор. Цо поскриване, видзиш под слику. Понаходз тоти предмети и офарб их.

вельке цо здабало на вивирку – а нє було вивирка. Нє бул анї медведз, анї вовк. А страшне, шерсцате, хвосцате!

– Дай ми вайца и орехи! – загирмело Страшенє. – Жем це кед нє даш!

– Нє можем ци дац, бо вайца ше муши насадзиц, а орехи посадзиц. Так ми розказане – гуторел док му ше тресли колєна.

– Розказане? Гоч цо! Ти таки послухни? – гирмотало Страшенє.

– Уж одтераз будзем. Обецуєм! И будзем любиц шицко и шицких.

– Кед так, вец зобуй ботоши и чижми и до нїх полож дзиви орехи док нє сцигнєш дому – гварело Страшенє. Нїч ше вецей нє питал гоч знал же му будзе жимно и постлука боси ноги. Кукнул, зобул чижми и ботоши, накладол до нїх дзиви орехи, зоз шнурками повязал и преруцел прейґ плєцох. У рукох, у шапки и рукавицох, ношел вайца дзивих гускох. Крачал по шнїгу вше помалши и чувствовал же му вше жимнєйше. Кед му мац отворела дзвери – зврещала. Побрала му з рукох шапку и рукавици, з плєцох зняла чижми и ботоши и почала го обочковац од радосци.

ЦО НЄ СПАДА ТУ Ту маш осем часци облєчива, алє ше ухпало и цошка чому ту нє место. Цо? БУНДА КАПУТ РЕКЕЛЬЧЕ ТРИКОВ ШАЛ ШАПКА

ПОВЯЖ ЧИСЛА

РУКАВИЦИ ХУСТКА

ЛАВИРИНТ

Нє злєкнї ше же лавиринт таки густи. Мож ше у нїм страциц, алє мож и висц. Вредзи ше потрудзиц.

20

Повяж числа на шицких трох рисункох, та задумай же уживаш у жимскей идили на южним полу.

Ограни у своєй цеплей хижи, хлапец повиберал з рукавицох и шапки вайца, а дзиви орехи з чижмох и ботошох и положел их под по сцель. Як кед би ше ошмиховал, мешачок ше препихал през облак ґу його заглавку. Тей ноци му сон бул стрибернїсти и блїщаци. Прешли даскельо роки. Була яр. Цепла и полна слунка. Гологлави и набосо хлапец понаглял ґу концу валала. Здалєка видзел дзиви орех и под нїм дзешец дзиви гуски. Вони ше зберали на сивер. Понаглял ше од нїх одпитац. Кед им остатнїраз змахнул, шеднул под дзиви орех чийо му млади конари шушотали шпиванку помишану з трепеценьом кридлох дзивих гускох. По целу му ше розлївало цошка цепле, цеплючке. Знал: Бул то його „швет”!

МЕЛАНИЯ РИМАР

УЧИТЕЛЬ Бул иншаки од других, гоч, з далєка патраци, випатрал як и велї хлопи. Та, цо го вец тельо споминаю? Чи наисце вшадзи постарчел кед... гваря... нє мал анї бициґлу шорову та вшадзи ходзел, анї нє ходзел, алє дринґал пешо, а кед на други валал требало, на кочу го людзе вожели. Яки автобус, авион, лимузина! Таке теди лєм на сликох мали. И... як вец могол сцигнуц до школи, до театру, до друкарнї и до читальнї? Нє дзбала бим, най там лєм приповедаю и най того свойого добродїя сто раз и двасто раз на дзень споминаю гевти цо го так барз, аж пребарз лєм по добрим паметаю. Алє, кед ме гандрую, кед ми з цалого сушедства, и ище з пол валала пайташки и пайташох преволую, та яки су нєвоспитани и бунтовни, нєпристойни и ронтовни, начишлюю... и вец шором воспитачох, професорох критикую, наисце ми досц! Цо най робим? Най и я рушим пешо до школи, до читальнї и до друкарнї, чи най почнєм писац приповедки и читанки? Гоч бим цо робела, вше би доганяли: – Учитель нє кричал нє грожел зоз карами, нє фучал и нє уквильовал, алє сцерпезлїво, благо радзел, помали толковал.

– Ага! Тераз розумим. Чом сце такой нє гварели же о вашому учительови слово, алє кружице доокола: славни Петро, а славни Петро!!! Вас вон учел, а я мам учителя свойого, прето, модлїм вас, старши мойо, нє кладзце тедишнї час до нєшкайшого.

5

Агнета БУЧКО ПАПГАРГАЇ

4

а хлапцом, хторому спод белавей шапки стирчали били власи а на рукох ше белавели рукавици, оставали остатнї хижи. У очох ше му блїщали слизи. Пред нїм ше ширели пусти поля, а вон роздумовал чом го мац вигнала „до швета”: – Кед нє сцеш слухац и любиц швет коло себе – идз „до швета”! – так му гварела. И скорей кед го так посилала, найчастейше ше тот швет закончовал у дїда хтори го приводзел дому. Тераз нє пошол до дїда. Знал: нє добре зробел! Прецо копал до гускох и зламал млади орех пред хижу? Перша пахулька тей жими лєтала му пред очми. За ню рушели и други и уж як през їх густу завису крачал по полю. Зачул якиш чудни гласи. Було то ґаґанє и приходзело з кукуричного поля. Сциха ше приблїжел и видзел чупор дзивих гускох хтори стали у кругу, а у його штредку єден вельки ґунар. Пришол блїжей, ище блїжей, док ше нє нашол такой при нїх. Нє сцекали. Вец ше дзвигаюци главу на високим карку озвал дзиви ґунар.

– О це бешеда! Радзиме ше як це покарац же ши копал до гускох!

– Нє подумал ши як то болї кед це дахто вдери? Га? – сичала дзива гуска док вон стал у кругу при ґунарови, и вдерела го з кридлом. Почала му гучаца крев биц до твари и шицок ше зачервенєл. Знал: була то ганьба!

– Ту ци дзешец вайца. Док ше врациш дому, маш ше остарац най ше з нїх вилягню гушата. Дзешец! З дзешец вайцох – дзешец гушата! А тераз идз до лєса и глєдай дзиви орех, можебуц ци будзе пребачена и друга вина. Док ишол вистато ґу лєсу, думал себе: Ище сом добре и прешол! Шнїг уж нагусто вял. Одразу вискочело цошка пред нього. Було бридке, бридке – як Бриднявка. Мале як и вон, нос вельки, уста беззуби и страшни, а у очох два жирячки. Нацагло руки ґу ньому и розширело широки и вельки гарсци.

– Дай ми вайца!

– Нє шмем, бо будзем знова покарани – гварел хлапец и злєгка прицискал вайца дзивих гускох у кишенкох.

– Дай вайца, бо жем и тебе – гварела Бриднявка.

– Алє, я бул нєдобри, прето сом ту – у страху виповедал хлапец.

– А тераз ши добри? – опитала ше Бриднявка.

– Будзем! – одвитовал зоз тресацим гласом. – Кед ме нє жеш и кед нє вежнєш вайца – додал.

– То уж лєпше. Значи же ши почал думац и на других! А вайца полож до рукавицох и до шапки!

– Будзе ми жимно! – застарал ше хлапец.

– Най! За других ше дзекеди треба и жертвовац! – и Бриднявка скапала.

Хлапцово шерцо моцно дуркало док кладол вайца до шапки и рукавицох. Вошол нука до лєса. Древа випатрали огромни и вельки. На дзепоєдних були били пантлїчки зоз шнїгу. Рушел за їх шлїдами. Єдна пантлїчка, друга пантлїчка, треца... Коло нього були огромни стебла и видзел же то дзиви орехи. Вдерело го цошка по хрибце – обрацел ше. Єден вельки конар ше кивал. Вец го други вдерел по глави, вец по ногох. Спаднул на жем тримаюци вайца дзивих гускох же би ше нє розбили.

– Видзиш як то кед це дахто ламе! – як з гордова з грубим гласом озвал ше найвекши дзиви орех.

– Болї? Чувствовал шерцо у петох, а слизи му вдерели на очи.

G

З

ЧУДОВИШНИ ШВЕТ

U

ТАЙНА Идзе бачи на кочу. Стретнул го сушед, та ше му пита: – Цо вежеш у тих мехох, сушед? Бачи зишол з коча, та пошептал сушедови на ухо: – Вежем овес.

– А прецо шепташ? – чудує ше сушед.

– Прето же би конь нє чул – толкує бачи. ЦАР ЖИВОТИНЬОХ Учителька: Чи знаце, дзеци, кого воламе „цар животиньох”?

– Знам я! Цар животиньох то директор зоолоґийней загради.– скричал Дюри.

MO

R

НЄ МОЯ МАЦ – Иринко, як ше преволовала твоя мац док ше ище нє одала за твойого оца? – пита ше учителька.

– Нє знам – одвитує Иринка.

– Як нє знаш, ша то твоя мац – предлужує учителька.

– Гей, тераз є моя мац, алє док ше нє одала за оца, нє була ми мац.

ПИРАМИДА

НАДЗ РОЗЛИКИ Горизонтално: 1. Двацета буква у нашей азбуки; 2. Остатнї и перши вокал; 3. Запрагна превозка; 4. Бачикова жена; 5. Прешлого року; 6. Прибор за штриканє; 7. Єдна овоц; 8. Красни хлапец, леґинь; 9. Найменши континент. Кед точно ришиш шицки горизонтални колони, у вертикалней достанєш назву жимскей часци облєчива за ручки (єднина).

ЄДНАКИ КАНДУРИКИ – Чувствуєш ше виновати за тото цо ши зробел?

– опитали ше дзиви орехи.

– Гей! – гварел щиро хлапец.

– Окрем щиросци, маш ше научиц и любови! Ту, под нами, найдзеш нашо плоди – дзиви орехи. Вежнєш дзешец, а зоз нїх випукнє и вирошнє лєм єден. Маш го пресадзиц на конєц валала – там одкаль ши нєшка рушел до „швета”! – чул розказ. Ставаюци обачел плоди хтори були таки же ше месцели до його руки. Послухно зберал дзешец кощаки и хпал их дзе сцигнул. Конари дзивих орехох гучали и кивали ше обрацаюци форґови билих пахулькох.

– Добре же сом вишол з лєса. Було страшне! – роздумовал кед охабел за собу остатнї шнїгово пантлїчки на древох. Заслупнул. Чул за собу дубоняци крочаї. Огляднул ше. Пред нїм стало цошка

Гоч тоти два рисунки випатраю цалком єднаки, опать лєпше и найдз дзешец розлики, а вец рисунки офарб.

Ту аж шейсц кандурики, алє лєм два цалком єднаки. Хтори?

21

За януарске число „Заградки” до Редакциї сцигли 153 роботи од вредних сотруднїкох. Коцур: Мая Ґайдош, Теодора Ґайдош, Весна Бильня, Сара Горняк, Филип Хромиш, Борис Чордаш, Дамян Радванї, Лука Дорокхази, Алексей Медєши, Синиша Буила (I); Михаела Ґубаш, Патриция Будински, Ана Папуґа, Марияна Фараґо, Мартина Уйфалуши, Михаило Буила, Борис Скубан, Томислав Бесерминї, Лео Бесерминї, Стефан Буила (II); Мария Скубан, Марина Медєши, Сара Гарди, Вид Неделькович, Сара Ґайдош, Урош Черанич (III); Михаела Горняк, Катарина Ґайдош, Катарина Недич, Андрей Русковски, Алексей Салонтаї (IV); Наташа Тамаш, Катарина Кулич, Николета Чордаш, Давид Неделькович, Дамир Олеар, Марян Шанта, Михаел Скубан, Владимир Сакач (V); Дарина Михняк, Михаела Салонтаї, Єлена Чордаш, Силвия Маґоч, Михаела Скубан, Владимир Тимко, Никола Сендерак, Андрей Русковски (VI); Александра Русковски, Мануела Кучмаш, Матия Шанта (VII); Анастасия Чордаш, Марияна Мали, Марта Малїк, Никола Тимко, Марко Буила, Никола Салонтаї, Давид Кулич (VIII). Вєдно 69 роботи. Дюрдьов: Василиє Мудри, Сима Михальовски (II); Марина Барна, Ясмина Мудри, Мария Канюх, Сара Мушицки, Теодора Виславски, Кристина Дюранїн, Ксения Вереш, Валентино Пушкаш, Кристиян Будински, Никола Орос, Михал Хромиш (III); Лука Кухар, Иван Скубан, Иван Хромиш, Мирослав Марянов (IV); Златка Канюх, Ясмина Будински (V); Єлена Мудри, Марина Михальовски, Катарина Бесерминї, Борис Хромиш, Иван Кухар, Иґор Салак, Владимир Горняк (VI); Мария Барна (VIII). Вєдно 39 роботи.

Руски Керестур: Хана Будински, Сара Надь, Хана Семан, Лана Шомодї, Сара Харди, Андрей Чизмар, Алекса Колошняї, (овода), Елеонора Медєши, Ана-Мария Малацко, Валентина Чуни, Клара Катрина, Мая Сивч, Матей Кршич, Марко Ковачевич, Андрей Бодвански, Мижо Баран, Давид Чордаш, Лора Новакович (III); Марина Джуджар (V). Вєдно 26 роботи. Бикич Дол: Михайло Миїч (I); Желяна Зец, Митар Боцко (II) ; Никола Пеурача (IV). Вєдно 12 роботи. Вербас: Дамян Косич (I); Саня Авдулахи, Андрей Уйфалуши (II); Валентина Сабадош, Александер Мишевски (III); Антоний Контра (IV). Вєдно 6 роботи. Србобран: Тияна Ґайдош (VII) послала єдну роботу.

Direktor Martica Tama{ Odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar Vihodzi raz na me{ac u {kolskim roku • Vidava NVU “Ruske slovo” • Bulevar o{lwbodzeny 81/VII 21 000 Novi Sad, • Telefon (021) 6613-697 • @iro rahunok ~islo: 160-923244-82 • Ro~na predplata 1 000 dinari; za ino`emstvo 25 evra • Kompxterski obrobok: Mariy Gudak • Lektor: Ysmina Dxran>n • Rukopisi {e nw vraca • Drukuw: Drukarny “Maxima graf” Petrovaradin • Na osnovi dumany Ministerstva kulturi Republiki Serbi> ~islo 413-00-1103/98-04, na ~asopis {e nw placi porcix • YU ISSN 0353-9938 • E-mail: ruske@eunet.rs

CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad 821-93 ZAGRADKA: ~asopis za dzeci/odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar. – Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . – Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. – Ilustr. ; 24 cm Mese~no tokom {kolske godine. – Nastavak publikacije: Pionirska zahradka ISSN 0353-9938

Filip Hromi{, I, Kocur

У составох хтори сце послали у децембру, при концу першого полроча, озда прето же сце уж були повиставани од ученя, було вельо гришки. Верим же сце нє сцигли попречитовац цо сце понаписовали, а добре же учительки нє сцигли повиправяц гришки, та вам нє „зачервенєли” красни состави. Хто препозна свою гришку, сиґурно ю вецей нє будзе повторйовац. На власних гришкох ше шицки найлєпшe научиме.

22

^ASOPIS ZA DZECI

Винчуєм вам, мили сотруднїки же сце достали таке красне припознанє од Городскей библиотеки Нового Саду. О нїм пречитайце вистку на 18. боку, а заслужели и достали го наисце шицки ви, хтори знаце приповедац, читац и писац по руски, бо „Заградка” виходзи лєм пре вас и за вас. Ту обявени лєм виривок зоз тексту зоз хторим сом у мено шицких читачох подзековала Дзецинскому оддзелєню новосадскей городскей библиотеки, а цали текст будзе обявени у їх часопису „Путоказ”. „... Дзеци любопитлїви и жадни кажди дзень нових и нових, красших и красших змистох за свойо дзецинство. Же би ше часопис „Заградка” богацел зоз такима змистами, нєпреривно муши глєдац жридла богатства. Єдно зоз драгоциних жридлох и инспирацийох уж вельо роки и Дзецинске оддзелєнє городскей библиотеки у Новим Садзе. У тим чаривним куцику вше єст дзеци залюбени до кнїжкох. У дружтве малих вельки муша знац, вислухуюци дзецински шепот, дознац хтора кнїжка найчитанша... Поцешена зоз Подзекованьом Заградка и далєй будзе глєдац правих приятельох на Дзецинским оддзелєню Городскей библиотеки...”

Ilustraci>: Aleksandra Medw{i

НЄ ТАК, АЛЄ ТАК

Вец МОЙА мац вошла нука. Найвецей любим з ДЬИДОМ кошиц. Нє можем ДА ШЕ СЕТИМ. Мам ПОМАРАНДЖОВИ ДЖЕМПЕР. НАЖУЛЯЛИ ме нови КЛИЗАЛЬКИ.

Zdravo zagradkare!

Вец МОЯ мац вошла нука. Найволїм з ДЇДОМ кошиц. Нє можем ше ЗДОГАДНУЦ. Мам ПОМАРАНЧЕЦОВИ ТРИКОВ. НАГЛОДАЛИ ме нови КОРЧОЛЇ.

Na naslovnim boku 1. Так ше радовали шнїгу дзеци на Капущаним шоре у Руским Керестуре Фото: Даниєла Сопка

2. и 3. А так ше радовали дзеци у Новим Садзе кед ше на Крачун у центру городу валяли по слами Фото: М. Римар

КСЕНИЯ ПАЛАТИНУС

ЯК ДАКЕДИ БУЛО При цеплому пецу шедзи стари дїдо з унуками, през облак ше припатраю: витор кива з конарами. Запатрел ше дїдо вонка, а думки му одблукали... У далєких, давних часох жими нє так випатрали. Нападало вельо шнїгу, хижи були як пуканки. По драгох, як по шлїщанкох, лєцели преполни санки. Брег зоз шнїгу направели млади дзивки и леґинє, та ше з нього вец шлїзкали, а лїца им як пипинє. Ошмихнул ше дїдо дакус, з очох младосц заблїщала. Кельо вельо им радосци теди жима пририхтала. Унучата го слухаю, очи ширцом отворели. Таку жиму, як їх дїдо ище нїґда нє видзели.

3

ТЕНРЕК ЛЄМ НА МАДАҐАСКАРУ Танєчнїки КПД „Иван Котляревски” зоз Бикич Долу

ЧУДА ВИДЛЇВИ И НЄВИДЛЇВИ Уметнїцка творчосц мацери природи нєвироятна. Анї найлєпши и найкреативнєйши мозґи нє можу ше поровнац зоз чудами хтори може створиц природа. Хто би нє любел у своєй заградки мац квеце чий квиток здабе на червени дзивоцки ґамби, на вертку балерину лєбо на птицу? Таки квитки найдзеце док пойдзеце на Нови Зеланд лєбо до Африки, а тераз вам их Заградка дарує лєм ту, на слики.

Квартет Ацо Зорич, Стефан Варґа, Деян Гарди и Виктор Хрин зоз Руского Керестура

Смугасти тенрек єдинствена животиня хтора жиє лєм на Мадаґаскару. Тот цицар длугоки 16 до 19 центиметери, а чежки є лєм як пол велькей чоколади Милки (коло 150 ґрами). Жиє у пралєсох. Люби влажни места, та копе плїтки дзири у жеми. Лапа хробачки и дробни инсекти. Кед є у опасносци, дзвига игелки на хрибце и трепеци з нїма, та зоз тим звуком одганя напашнїка. Самичка окоци седем до єденац тенрекчата.

КРАЧУНСКА ГВИЗДА Трио Леонела Цифрич, Ана Арва и Ивана Планчак зоз Руского Керестура Михаел Скубан зоз Коцура

ШКОЛЯРЕ НА ПРОГРАМИ „МАЦЕРИ РУСКИНЇ” Руснаци у Сримскей Митровици уж традицийно, каждого року орґанизую свою културну манифе-

стацию у чиїх рамикох и Шветочна академия „Мацери Рускинї”. У програми участвовали члени Мишаней шпивацкей ґрупи, потим Дзивоцкей шпивацкей ґрупи, рецитаторе, танєчнїки, як и госци з Миклошевцох. Найвекши аплауз достали наймладши – дзеци хтори каждей соботи у просторийох грекокатолїцкей парохиї маю годзини руского язика зоз професорку Монику Абодї. Вона их пририхтала и за тоту академию, а успишни рецитаторки Теодора и Ирена Ванчик рецитовали стихи Гелени Гафич Стойков „Мацери Рускинї” по руски и по сербски.

Д. В.

2

Познате жимске квеце крачунска гвизда походзи зоз Мерксика, а у 19. вику є пресадзене до Сиверней Америки, а вец далєй по швеце. По старей мексицкей леґенди тото квеце настало зоз молитви двоїх дзецох, Мариї и Пабла. Були барз худобни, та нє могли купиц дарунок малому Исусови. Кед на Вилїю ишли до цверкви, натаргали польского квеца. Положели го ґу колїски, а вон ше претворел до прекрасного червеного квета. Друга леґенда гвари же єдней астецкей богинї пукло шерцо пре нєщешлїву любов. Кед капки креви спадли на жем, з нїх вироснул и такой розквитнул як пламень червени квет.

АНҐОРА ЗАЯЦ Анґора заяц єдна з найстарших расох домашнього заяца. Походзи зоз Анкари (Турска), а хова ше го пре барз длугоку шерсц, хтора анї кус нє туня. Хто ма за штриканє схопни руки, а зна дзе єст тей мегучкей заячей шерсци, може виштрикац прекрасни триков, шал и рукавици.

Pririhtala R. ]. Petrovi~

23

k

^ASOPIS ZA DZECI

c

m y

ROK LXIХ • ^ISLO 1 • ЯНУАР • 2016 CENA 100 DIN

Hana Budinski, 6 roki, Ruski Kerestur

@elqko [omod<, III, Ruski Kerestur

Mihaela Gornyk, IV, Kocur

Nina Mitrov, VIII, [id